หมายจบศาล ศกษาเฉพาะกรณในชนพนกงานสอบสวน

ยคน เทพหน

ผลงานสวนบคคลนเปนสวนหนงของการอบรม หลกสตร “ผพพากษาผบรหารในศาลชนตน”รนท 10

สถาบนพฒนาขาราชการฝายตลาการศาลยตธรรม ส านกงานศาลยตธรรม พ.ศ.2555

หมายจบศาล ศกษาเฉพาะกรณในชนพนกงานสอบสวน

ยคน เทพหน

สถาบนพฒนาขาราชการฝายตลาการศาลยตธรรม ชอเรองผลงานสวนบคคล : หมายจบศาล ศกษาเฉพาะกรณในชนพนกงานสอบสวน

ชอผศกษา : นางยคน เทพหน

กรรมการทปรกษา : นายไตรรตน แกวศรนวล

อนมตใหผลงานสวนบคคลฉบบนเปนสวนหนงของการอบรม หลกสตร “ผพพากษาผบรหารในศาลชนตน” รนท 10 ..........................................................ประธานกรรมการอ านวยการอบรม (นางสาวปยกล บญเพม) ผพพากษาศาลฎกา .....................................................กรรมการอ านวยการอบรมและกรรมการทปรกษา (นายไตรรตน แกวศรนวล) รองอธบดผพพากษาศาลอาญากรงเทพใต

สารบญ หนา

บทท 1 บทน า 1 1. บททวไป 1 2. วตถประสงคของการศกษา 3 3. ขอบเขตของปญหา 4 4. วธด าเนนการศกษา 4 5. ขอจ ากดการวจย 5 6. ประโยชนทจะไดรบ 5 บทท 2 ปญหาโดยทวไปทเกดขนเกยวกบหมายจบ 7 1. ปญหาเกยวกบตวผมอ านาจหนาททเกยวของกบการออกหมายจบ 7 2. ปญหาเกยวกบระบบงานธรการ 9 3. ปญหาเกยวกบการจดการตามหมายจบ 9 บทท 3 การยนค ารองขอหมายจบ 10 1. หลกเกณฑในการยนค ารองขอหมายจบ 10 2. ตวอยางขอเทจจรงในบางกรณทเกดขน เกยวกบหลกเกณฑในการยนค ารอง 12 ขอหมายจบ บทท 4 ผมอ านาจหนาทยนค ารองตอศาลออกหมายจบศกษาเฉพาะกรณ 14 1. ผมอ านาจหนาทยนค ารองตอศาลเพอออกหมายจบโดยทวไป 14 2. ผมอ านาจหนาทยนค ารองตอศาลขอออกหมายจบ กรณผตองหาหลบหน 15 ในชนพนกงานอยการ ศกษาเฉพาะกรณผตองหาเปนผใหญ(กรณศกษา) 3. ตวอยางทเปนกรณศกษา 16 4. ความเหนของพนกงานสอบสวนและผบงคบบญชาระดบสงขนไป 17 5. ความเหนของพนกงานอยการ 18 6. ความเหนของผเขยน 20

สารบญ ข

หนา

กรณผตองหาเสพยาเสพตดหลบหน ศกษาเฉพาะกรณ ตามพระราชบญญต 24 ฟนฟสมรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2545 มาตรา 31 1. ความเปนมา 24

2. กรณผเสพยาเสพตดหลบหน ตามพระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผตดยา 25 เสพตด พ.ศ.2545 มาตรา 31 สามารถยนค ารองตอศาลเพอออกหมายจบ ไดหรอไม 3. ผมอ านาจหนาทในการยนค ารองตอศาลเพอออกหมายจบเปนผใด 26 4. หลกเกณฑในการยนค ารอง 27 5. ขอสงเกตเกยวกบพระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2545 28 ขอพจารณาเกยวกบผมอ านาจหนาทยนค ารองตอศาลออกหมายจบกรณศกษา 28 ทง 2 กรณ

บทท 5 ค าพพากษาฎกาเกยวกบเรองหมายจบทนาสนใจ 30 1. ค าพพากษาฎกาท /2555 ลงวนท 31 มกราคม 2555 30 2. ขอเทจจรงทเกดขนเกยวเนองกบค าพพากษาฎกาน 32 3. ขอพจารณาเกยวกบค าพพากษาฎกา 32 บทท 6 ขอสรปและขอเสนอแนะ 34 1. ขอสรป 34 2. ขอเสนอแนะ 35 บรรณานกรม ประวตผเขยน

1

บทท 1 บทน ำ

1. บททวไป เมอศาลไดอนมตออกหมายจบบคคลใดทถกกลาวหาวา กระท าความผดอาญาอยางใดอยางหนง ผเกยวของในกระบวนการยตธรรมทกฝาย กจะตองเรมท าหนาทของตน กลาวคอ เจาหนาทผมอ านาจจดการตามหมาย ซงในปจจบนจะมเจาพนกงานต ารวจกบเจาพนกงานอน ทมอ านาจหนาทในลกษณะเดยวกน เชน เจาหนาทกรมสอบสวนคดพเศษ เจาหนาทปองกนและปราบปรามยาเสพตด เปนตน หากเจาพนกงานดงกลาวทราบวาศาลไดออกหมายจบบคคลใดเอาไว เจาหนาทเหลานนกจะตองออกตดตามจบกมบคคลตามหมายจบมาด าเนนคด หลงจากมการจบกมตวบคคลตามหมายจบมาได ผจบกมกจะตองสงตวผถกจบไปยงพนกงานสอบสวนผมอ านาจสอบสวนคดตามทออกหมายจบไว ซงในขนตอนของการสอบสวนนน กจะมบคคลในกระบวนการยตธรรมเขามาเกยวของในสวนของผถกจบกคอ ทนายความ ซ งจะตองเขามาใหค าปรกษา คอยแกตางเกยวกบคด กรณเปนเดกและเยาวชนกจะตองมพนกงานอยการ นกจตวทยา หรอนกสงคมสงเคราะหเขารวมฟงการสอบสวน แลวแตกรณ 1 ตอมาเมอพนกงานสอบสวนท าการสอบสวนคดเสรจสน กจะตองสงส านวนการสอบสวนไปยงพนกงานอยการ ซ งถอวาเปนบคคลในกระบวนการยตธรรมในล าดบตอมาทจะตองท าหนาทของตน จนกระทงเมอพนกงานอยการมความเหนสงฟองผถกจบหรอผตองหาดงกลาว คดความกจะกลบมาสศาลอกครงหนง คนสวนใหญเขาใจวาบคคลในกระบวนการยตธรรมมเพยงตามทกลาวมาตามล าดบ แตความจรงแลวยงมบคคลในกระบวนการยตธรรมในล าดบสดทาย ซงถอวาเปนผมสวนส าคญไมแพกนกคอเจาหนาทราชทณฑ เจาหนาทสถานพนจกรณเปนเดกและเยาวชน ซงมหนาทในการด าเนนการกบผตองหาหรอผถกจบทถกควบคมในระหวางฝากขง ผดฟอง ตลอดจนชนพจารณาและพพากษาของศาล ซงในชนศาลเรยกวา จ าเลย

ดงนนจงท าใหเหนไดวากระบวนการยตธรรมในทางอาญา จะด าเนนการไปจนสนสดลงไดนน จดเรมตนของกระบวนการกคอ ตองมการจบกมตวบคคลทถกกลาวหาวากระท าผดมาเขาสกระบวนการยตธรรม ซงการทจะจบกมบคคลใดไดนน เจาพนกงานผมอ านาจหนาทจะสามารถด าเนนการได กตอเมอไดรบอนมตหมายจบจากศาล เวนแตจะเขายกเวน ตามทบญญตไวในรฐธรรมนญและประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา2 จงถอไดวา “หมายจบศาล” นนเปนสง

1 ป.วอาญามาตรา มาตรา 7/1, 134 2 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550 มาตรา 32 วรรคสาม ป.วอาญา มาตรา 78

2

ส าคญอยางหนงของกระบวนการยตธรรมทางอาญา แตในทางปฏบตกลบปรากฏวา การด าเนนการเกยวกบหมายจบในทกขนตอน ลวนแตมปญหาดวยกนทงสน ปญหาสวนใหญทเกดขนเนองจาก ผเกยวของมการตความกฎหมายทแตกตางกนออกไป เพราะกฎหมายและระเบยบทเกยวของในเรองน ไมไดมการบญญตหรอก าหนดไวชดเจน จงท าใหทกฝายตางใชดลยพนจของตนในการท าหนาท และสงผลกระทบท าใหผเกยวของทกฝายตางไดรบความเสยหาย หากใชดลยพนจไมถกตองตามเจตนารมณของกฎหมายหรอระเบยบทก าหนดไว จากขอเทจจรงและเหตผลทกลาวมาขางตน ผเขยนจะไดน าเสนอถงเรองราวของปญหาเกยวกบหมายจบศาลในบางกรณ เพอเปนแนวทางในการศกษาแกไขปญหาทเกดขน และเปนประโยชนกบผเกยวของทกฝายตอไป เมอพดถง “หมายจบศาล” ผทไดยนไดฟงยอมเขาใจวาบคคลใดทถกศาลออกหมายจบ หมายความวาบคคลคนนนจะตองกระท าความผดอาญาอยางใดอยางหนง แตความจรงแลวผทถกศาลออกหมายจบนนมอยดวยกนหลายกรณ ไมเฉพาะวาบคคลนนจะตองกระท าความผดอาญาผดเทานน ยกตวอยางเชน ศาลสามารถออกหมายจบบคคลในคดแพงกรณคดฟองขบไล ออกหมายจบบคคลทไดรบหมายเรยกใหไปเปนพยานศาลแลวไมไปตามหมายเรยก ซงทงสองกรณดงกลาวผถกออกหมายจบไมไดกระท าความผดอาญาใดๆเลยแทบจะไมคอยพบวามปญหาในทางปฏบต ทเกยวของกบการออกหมายจบในกรณน เนองจากเปนหมายจบทออกโดยอ านาจหนาทของศาลโดยแท แตหมายจบศาลทพบเหนมปญหาในทางปฏบตกบผเกยวของทกฝาย สวนใหญแลวเปนหมายจบศาลทออกเพอจบกม ผถกกลาวหาวากระท าความผดกฎหมายอาญาโดยมผรองขอตอศาล ตงแตคดความยงไมไดเขาสการพจารณาของศาล ซงปญหาทเกดขนเรมพบเปนปญหามากขนนบแต มการแกไขกฎหมายรฐธรรมนญ แกไขประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา รวมทงกฎหมายและระเบยบทเกยวของ มาใหศาลเทานนเปนผมอ านาจออกหมายจบบคคลในทกกรณ 3 เพอใหเปนไปตามหลกกฎหมายสากล จงท าใหศาลมอ านาจออกหมายจบบคคล ตงแตทงในชนสอบสวนและชนพนกงานอยการ ซงทงสองกรณนนผคนสวนใหญจะเขาใจวาเปนชนเดยวกน คอเขาใจวาอยในชนสอบสวน จะพบมปญหาเปนอยางมากในการด าเนนการ สวนหมายจบในกรณไตสวนมลฟอง ในชนพจารณาและจนกระทงถงชนพพากษานน เปนอ านาจเดมของศาลอยแลว จะพบเหนว ามปญหานอย ซงปญหาทพบในสวนน มกจะเปนเรองกรณจดการตามหมายจบคอ การจบกมตวมาด าเนนการตามหมาย ตามหลกกฎหมายรฐธรรมนญและประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา ไดบญญตสอดคลองกนไววา ทกคนเปนผบรสทธจนกวาศาลจะมค าพพากษาถงทสด วาบคคลนนกระท าความผด4 ดงนนการทบคคลใดถกศาลออกหมายจบ เมอมองตามหลกกฎหมายดงกลาวขางตนแลว ยงไมถอวาบคคลนนเปนผกระท าความผด เปนเพยงผถกกลาวหาหรอตองหาวากระท า

3 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550 มาตรา 32 ป.วอาญา มาตรา 78 วรรคแรก 4 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550 มาตรา 39 วรรคสอง ป.วอาญา มาตรา 227

3

ความผดเทานนแตผลทเกดขนกลบไมไดเปนเชนนน เมอบคคลใดถกศาลออกหมายจบไมวากรณใดๆ ยอมจะตองเปนททราบกนอยเปนอยางดวา บคคลนนจะตองถกลดรอนสทธในบางประการ ท าใหไมสามารถใชชวตอยางอสระ เพราะอาจถกเจาพนกงานผมอ านาจหนาทจบกมตามหมาย เมอถกจบกมตวแลวกจะตองถก ด าเนนการตามหมายจบทออกไว อาจจะตองถกคมขงท าใหเสยอสรภาพ หากตองการด าเนนชวตตามปกตกจะตองประกนตวออกมา ซงหมายถงจะตองน าทรพยสนไปเปนหลกประกนไวในชวงเวลาทก าหนด จะตองไปรายงานตวตามก าหนดนดหมาย จะเดนทางไปไหนมาไหนกจะตองไดรบอนญาตจากผเกยวของ5 จากขอเทจจรงดงกลาวฟงดแลวไมสอดคลองกบหลกกฎหมายทก าหนดไวเลย แตกใชวาจะไมมผใดมสทธตามหลกกฎหมายทบญญตไวดงกลาว จะมบคคลอยกลมหนงทจะอาศยสทธตามกฎหมายนนได แตกเปนเพยงชวงระยะเวลาหนงเทานน ส าหรบกลมบคคลกลมดงกลาวกคอ สมาชกรฐสภา ในชวงระหวางสมยประชมสภา หากมการถกกลาวหาวาสมาชกรฐสภากระท าผด พนกงานสอบสวนจะเรยกตวมาท าการสอบสวน ศาลจะอนมตหมายจบ หรอจะมการจบกมตวบคคลดงกลาวไมได เวนแตจะเขาขอยกเวนทกฎหมายบญญตไว6 ทไดน าเสนอในประเดนนกเพราะเหนวาเปนเรองส าคญเปนอยางมาก เนองจากทงผยนค ารองและผพพากษาซงเปนผพจารณาอาจเกดความพลงเผลอได เพราะในเรองนมกฎหมายบญญตหามไวชดเจน ไมอาจใชดลยพนจในเรองนไดเลย ผเกยวของทงหลายควรพงระมดระวงในเรองนเอาไวดวย เหตใดกฎหมายจงไดก าหนดไวเปนเชนนน เมอเรามาพจารณาถงอ านาจหนาทของสมาชกรฐสภาแลวกจะเหนวา กฎหมายบญญตไวถกตองแลว เนองจากสมาชกรฐสภาเปนตวแทนของประชาชน เปนผก าหนดอนาคตของประเทศ มอ านาจหนาทเลอกนายกรฐมนตร ซงหมายถงเลอกบคคลมาบรหารประเทศ รวมทงออกกฎหมายตางๆมาบงคบใช ใหประเทศมความเปนอยอยางปกตสข กฎหมายจงไดบญญตเปนขอยกเวนไว

หากหมายจบศาลทออกเพอจบกมบคคลใด ซงไดมการด าเนนการทถกตองดวยความละเอยดรอบคอบ ตรวจสอบพยานหลกฐานใหชดเจน หมายจบศาลนนยอมมความศกด สทธและกลบจะเปนการคมครองสจรตชน ใหสามารถด ารงชวตอยางปกตสข เหตใดจงท าใหคดวาเปนเชนนน จะขอยกตวอยางเชน มการกลาวหาวาบคคลใดเปนคนรายลกทรพย พนกงานสอบสวนไดท าการสอบสวนรวบรวมพยานหลกฐานชดเจน น าหลกฐานมาแสดงตอศาลเพอขอออกหมายจบบคคลนน และศาลไดอนมตหมายจบไป แลวเจาหนาทต ารวจไปจบกมตวบคคลนนมาด าเนนคด บคคลนนกจะตองถกด าเนนการตามทกลาวมาขางตน คอจะตองถกจ ากดสทธเสรภาพในการด ารงชวตในสภาพปกตตามทกฎหมายก าหนดไว แลวผลทเกดขนกคอสงคมกจะมความปกตสข เน องจากผกระท าผดถกก าจดไปจากสงคมชวระยะเวลาหนง บคคลนนจะเกดความเขดหลาบ เนองจากถก

5 ป.วอาญา มาตรา 106 6 ** รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550 มาตรา 131

4

จองจ า ผเกยวของจะไดเขาไปใหการศกษาอบรมใหกลบตนเปนคนดกลบสสงคม ไมกระท าความผดอก

2. วตถประสงคของกำรศกษำ 1. ศกษาคนควาหากฎหมายและระเบยบทเกยวของ ทก าหนดถงอ านาจหนาท

ของผมอ านาจด าเนนการเกยวกบการออกหมายจบ หรอจดการตามหมายจบวา มการบญญตกฎหมายหรอก าหนดระเบยบไวมความชดเจนหรอมปญหาในทางปฏบตอยางไร รวมทงศกษาจากค าพพากษาศาลฎกา ความเหนของนกวชาการทางกฎหมายและประชาชนทวไป ทแสดงความคดเหนไวตามชองทางตางๆ7

2. ศกษาแนวทางปฏบตของผทเกยวของในการด าเนนการเกยวกบหมายจบ ในทกฝายทเกยวของในทกขนตอนทผานมาวา มความถกตองตามกฎหมายและระเบยบทก าหนดไว เดมครบถวนแลวหรอไม อยางไร มผลในทางปฏบตชดเจนหรอไม

3. ศกษาหาขอบกพรองทเกดขนในการด าเนนการเกยวกบหมายจบวา มกรณใดบาง ทมผลกระทบตอกระบวนการยตธรรม เพอหาหนทางแกไขในโอกาสตอไป

3. ขอบเขตของปญหำ ส าหรบขอบเขตของปญหานน จะน าเสนอเฉพาะกรณผมอ านาจยนค ารองตอศาล

ออกหมายจบในกรณตางๆในคดอาญาในชนพนกงานสอบสวนและชนพนกงานอยการเทานน ซงปญหาทเกดขนเกยวกบหมายจบศาลนน จะพบปญหาในเกอบทกขนตอนและเกอบทกกรณ ทงในชนผด าเนนการขอออกหมายจบ เชน กรณพนกงานสอบสวนแตละคนมความรความสามารถ มประสบการณในการท างานสอบสวนไมเทาเทยมกน การรวบรวมพยานหลกฐานแตละคนมความละเอยดรอบคอบไมเหมอนกน มมมมองทางกฎหมายแตกตางกน ในสวนผออกหมายจบซงหมายถงผพพากษา ในการออกหมายจบนน มกฎหมายและระเบยบทก าหนดไวใหมอ านาจ ในการใชดลยพนจในการออกค าสงเกยวกบหมายจบไวมาก บางทเปนเรองเดยวกนขอเทจจรงเหมอน ดลยพนจยงแตกตางกน สวนผด าเนนการใหเปนไปตามหมายจบนน ผเกยวของในปจจบนนกฎหมายก าหนดไว ใหเปนอ านาจหนาทของเจาพนกงานต ารวจ หรอหนวยงานทท างานในลกษณะเดยวกน ซงกเปนททราบกนเปนอยางดวา หมายจบศาลทออกไว ไดมการด าเนนการจบกมตามหมายไดมากนอยเพยงใด มความศกดสทธสมกบค าวา “หมายจบศาล” หรอไม จงเปนกรณทจะตองศกษากนตอไป

4. วธด ำเนนกำรศกษำ 7 * รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550 มาตรา 45,87 (3)

5

ส าหรบผเขารบการศกษาอบรมหลกสตร “ผพพากษาผบรหารในศาลชนตน” นน จะตองเปนผทปฏบตหนาทผพพากษามาเปนระยะเวลาหนงแลว สวนมากจะมประสบการณในการพจารณาพพากษาอรรถคดมามากพอสมควร ซงจากการทไดปฏบตหนาทดงกลาวนน ยอมจะท าใหผพพากษาไดพบเหนขอเทจจรงในเรองตางๆ ทงปญญาขอเทจจรงและปญหาขอกฎหมายทเกดขน ดงนนผพพากษาจะตองเปนผทหมนศกษาหาความรในตวบทกฎหมายอยตลอดเวลา รวมทงตดตามเรองราวความเปนไปของสงคมปจจบนทเกดขน เพอน ามาปรบใชหรอประกอบในการใชดลยพนจ ในการพจารณาพพากษาอรรถคด เพราะเรองราวทน าขนสกระบวนการพจารณาของศาลนน ลวนเปนเรองราวทเกดขนในสงคมทงสน การท างานในหนาทของผพพากษาดงกลาวทผานมาทงหมด จงเปรยบไดกบการศกษาจากเหตการณทเกดขนจรง นอกเหนอจากคณสมบตและคณวฒทางการศกษาเดม ทก าหนดไวส าหรบผทจะเขารบราชการในต าแหนงผพพากษา นอกจากนยงมผพพากษาอกเปนจ านวนมาก ทเขารบการศกษาอบรมในระดบการศกษาทสงขนไป รวมกบทงอบรมเกยวกบกฎหมายและหลกสตรตางๆ เพอเปนแนวทางในการปฏบตหนาท จงถอไดวาทกคนลวนแตเปนผมความรความสามารถและมประสบการณ ซงสามารถน ามาใชเปนกรณศกษาในเรองทน าเสนอได ส าหรบวธด าเนนการศกษาในเรอง “หมายจบศาล” น จงสามารถศกษาไดจากคดความทผพพากษาไดประสบมา ในการปฏบตหนาทตลอดระยะเวลาทผานมา ศกษาจากต าราทางกฎหมายหรอระเบยบทเกยวของ ค าพพากษาฎกา หรอทไดศกษาอบรมเพมเตม ตามทกลาวมาแลวขางตน รวมทงศกษาจากความเหนของผเกยวของทงหลาย ความเหนของนกวชาการและประชาชนโดยทวไป ซงส าหรบประชาชนโดยทวไปนน แมจะไมไดเปนผทมความรทางกฎหมายโดยตรง แตกจะเปนผไดรบผลกระทบโดยตรงจาก “หมายจบศาล” จงไมควรจะละเลยในเรองนไป เนองจากในขณะนสงคมไดเปดโอกาสใหประชาชนโดยทวไปสามารถแสดงความคดเหน ในเรองราวทเกดขนไดทกเรองในหลายชองทาง ซงไดมการบญญตไวในกฎหมายรฐธรรมนญ8

5. ขอจ ำกดกำรวจย ในเรอง “หมายจบศาล” นน แมจะมกฎหมายและระเบยบตางๆ ก าหนดไวมากมาย แตกฎหมายและระเบยบสวนใหญ จะก าหนดขนตอนการด าเนนการเอาไวเทานน ไมไดลงไปในรายละเอยดของขอเทจจรงทเกดขน จงท าใหแตละฝายทเกยวของมการตความตวบทกฎหมายและระเบยบทก าหนดไวแตกตางกนออกไป ซงสวนใหญจะพดเพยงวา “เปนดลยพนจ” นกกฎหมายทงหลายกมความเหนแตกตางกนออกไปในแตละเรอง ยกตวอยางเชน กรณทมผไดรบการฟนฟหลบหนการฟนฟ9 พนกงานคมประพฤตจะแจงใหพนกงานสอบสวนด าเนนการยนค ารองตอศาลออกหมายจบ เมอพนกงานสอบสวนไปยนค ารองตอศาล ผพพากษาบางทานกอนมตออก 8 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550 มาตรา 45,87 (3) 9 พ.ร.บ.ฟนฟฯ พ.ศ.2545 มาตรา 31

6

หมายจบให บางทานกไมอนมต ทงทขอเทจจรงเหมอนกน ซงทกฝายตางกใหเหตผลแตกตางกนออกไป ทงทกฎหมายในเรองนไดบญญตไวใจความสรปไดวา เมอมการหลบหนการฟนฟ เจาพนกงานเจาหนาทสามารถจบกมตวผทไดรบการฟนฟไดโดยไมตองมหมายจบ จากขอเทจจรงเพยงแคน ทกฝายทเกยวของยงตความกฎหมายแตกตางกนออกไปอยเลย ซงในเรองดงกลาวกไมมโอกาสทจะไดรบการพจารณาของศาลสง เพราะเมอศาลไมอนมตหมายจบแลว โอกาสทพนกงานสอบสวนจะอทธรณค าสงกไมม เนองจากไมมกฎหมายใดก าหนดไวชดเจนเลยวา หากศาลไมอนมตหมายจบ ผเกยวของจะด าเนนการอยางไร จะอทธรณค าสงศาลไดหรอไม คดดงกลาวไมรวาจะด าเนนการไปอยางไร ไมมผ ใดใหค าตอบ ไมมขอยต ดงนนขอจ ากดเกยวกบการศกษาเร อง “หมายจบศาล” นน จงอยทแทบจะไมมค าพพากษาศาลฎกาเปนบรรทดฐาน เมอไมมค าพพากษาเปนบรรทดฐาน การด าเนนการจงยงคงวนเวยนอยกบ เปนดลยพนจของแตละฝายตอไป แตกใชจะไมมค าพพากษาเกยวกบเรองนเลย เมอไมนานมานศาลฎกาเพงมค าพพากษาเกยวกบหมายจบอยคดหนง ซงเปนกรณทศาลชนตนไดอนมตหมายจบ แลวตอมาผทถกศาลออกหมายจบไดยนอทธรณ ศาลอทธรณมค าสงใหเพกถอนหมายจบ พนกงานสอบสวนไดยนฎกา ศาลฎกาเหนวาค าสงศาลชนตนทออกหมายจบชอบแลว10

6. ประโยชนทจะไดรบจำกกำรวจย 1. เพอใหผมอ านาจหนาททกฝาย ในการด าเนนการออกหมายจบ มความเขาใจท

ถกตองตรงกน ไมเกดปญหาขอโตแยงในการปฏบตงาน มบรรทดฐานเดยวกนหรอใกลเคยงกนมากทสด

2. เพอใหทกคนไดรบความคมครองตามกฎหมาย เปนมาตรฐานเดยวกนไมเปน

สองมาตรฐาน เชน สจรตชน ผตองหา และเจาหนาทผเกยวของทกฝาย ตามทถกหลายฝายกลาวหาบคคลทเกยวของในการด าเนนการเกยวกบหมายจบวา มการด าเนนการในลกษณะดงกลาว หรอเชน ไมมการจบกมผดตว

3. เพอเปนแนวทางใหมแกไขกฎหมาย ระเบยบหรอมการบญญตกฎหมาย ก าหนดระเบยบทเกยวของใหม ใหมความชดเจนยงขน ผปฏบตสามารถปฏบตไดงาย บคคลทวไปเมอไดรบรกฎหมายหรอระเบยบทเกยวของดงกลาว กสามารถเขาใจไดเปนอยางด ไมตองตความใหมากมาย สวนผปฏบตกเปนเพยงผด าเนนการใหเปนไปตามขนตอนของกฎหมายหรอระเบยบเทานน ไมใช

10 ค าพพากษาฎกาท (ยงไมไดจดพมพ) ลงวนท 31 มกราคม 2555

7

อะไรกตองตความ หรอเปนดลยพนจของผเกยวของในการด าเนนการทงหมด ท าใหสงคมเกดความขดแยง เนองจากตความไมตรงกน

8

บทท 2 ปญหำโดยทวไปทเกดขนเกยวกบกำรออกหมำยจบ

1. ปญหำเกยวกบตวของผมอ ำนำจหนำททเกยวของกบกำรขอออกหมำยจบ

อยางทผเขยนไดน าเรยนมาดงกลาวแลวขางตน วาการออกหมายจบนนจะพบมปญหาเกอบทกขนตอน ปญหาจงเรมตงแตตวบคคล และระบบระเบยบของแตละหนวยงาน กลาวคอ เมอมการแกไขกฎหมายใหศาลเทานน เปนผทจะออกหมายจบบคคล ดงนนเพอใหมการปฏบตสอดคลองกบกฎหมายดงกลาว ส านกงานศาลยตธรรม จงไดก าหนดใหผพพากษาท าหนาทออกหมายจบนอกเวลาท าการ หรอในวนหยด โดยเฉพาะศาลทมอ านาจพจารณาคดทอตราโทษรายแรง คอคดอาญาทมอตราโทษจ าคกเกนกวาสามปขนไป ศาลทเปดท าการในชวงเวลาดงกลาว เชนศาลอาญา ศาลอาญาธนบร ศาลเยาวชนและครอบครวกลาง ศาลจงหวด และศาลเยาวชนและครอบครวทวประเทศ ส าหรบลกษณะคดทน ามายนค ารองสวนใหญผยนกจะอางวาเปน “หมายจบดวน” ปญหาทเกดขนในขนตอนนสวนใหญเปนปญหาในตวบคคลผรบผดชอบ เชนตวเจาหนาทซงจะเปนผมาด าเนนการยนค ารอง สวนใหญแลวกจะเปนพนกงานสอบสวนของสถานต ารวจทวประเทศ พนกงานสอบสวนในหนวยงานอนแทบจะไมม ทจะมายนขอหมายจบในวนเวลาดงกลาว ปญหาเจาหนาทศาลทจะตองมาปฏบตหนาทเวรหมายจบ ตลอดจนปญหาของตวผพพากษาเอง

ทผ เขยนน าเสนอเกยวกบเรองตวบคคลน ผ เขยนไมไดเจตนาใหกระทบตอหนวยงานหรอบคคลใด เพยงแตตองการน าเสนอปญหาทเกดขนเทานน เพราะทกหนวยงานและทกคนทเกยวของลวนแตเปนผมความรความสามารถในทางกฎหมายทงนน ถงจะไดรบมอบหมายจากหนวยงานใหท าหนาทเกยวกบการออกหมายจบ โดยเฉพาะในสวนของตวผพพากษาเองนน ทางสงคมถอวาเปนขาราชการชนผใหญ เปนทไววางใจจากสงคม ทกคนทไดรบความเดอนรอนหวงพงศาลในการตดสนปญหาทเกดขน สงทบคคลเหลานนตองการคอความเปนธรรมทจะไดรบจากการพจารณาพพากษาคด จนกระทงถงขนยกยองให ศาล ตลาการ และผพพากษา ทงหลายเปนตลาการภวฒน ซงหมายความวาจะตองมความรอบรในเรองเกยวกบกฎหมายทกดาน ตดสนคดดวยความเทยงธรรมปราศจากอคต มการด ารงตนใหสมกบสถานะทไดรบการยกยอง ดงนนผพพากษาทไดรบมอบหมายใหท าหนาทจะตองมความรบผดชอบ อยปฏบตหนาทตามก าหนดเวลา มความพรอมในการปฏบตหนาท หากผพพากษาขาดความรบผดชอบ กจะท าใหกระบวนการยตธรรมเกดความเสยหาย ทงทความจรงแลวเรองท เกดขนเปนเรองสวนบคคล แตถาเกดขนบอยกอาจสงผลกระทบตอองคกรและสงคมได หากมองในอกแงมมหนง คอในสวนทกระทบตอตวผพพากษาเองบาง ขอยกตวอยางเชน กรณผพพากษาทตองท าหนาทในเวลานอกท าการหรอในวนหยดเปนผพพากษาหญง พกอาศยอยทบานพกเพยงล าพง เมอมการมายนค ารองขอหมายจบเวลามดค า เพราะเปน

9

หมายจบดวนตามทกลาวมานน จะมหลกประกนเรองความปลอดภยกนอยางไร เจาหนาททเกยวของสวนใหญกเปนผชาย เรองทไมคาดคดอาจเกดขนได เชนกรณมการโตแยงกนในเรองราวทเกดขน โดยสวนตวของผเขยนแลวเหนวา การด าเนนการยนค ารองในกรณดงกลาว แมผยนจะมคณสมบตครบถวนตามกฎหมายแลว ยงเหนวานาจะตองเปนผทมวฒภาวะพอสมควร หรอโดยการใชวธการทางเทคโนโลยแทน11

ในสวนของเจาหนาทศาลนนกมสวนส าคญ เพราะจะเปนฟนเฟองทจะท าใหกระบวนการด าเนนตอไปได เนองจากจะตองเปนผมารบเรองจากผยนค ารองขอหมายจบ จดลงสาร บบงานสารบรรณ หากเจาหนาทผท าหนาทนขาดความรบผดชอบแลว กเปนไปไมไดเลยทสามารถน าเรองเสนอผพพากษา ในการพจารณาออกหมายจบ กระบวนการยตธรรมกไมสามารถด าเนนตอไปได เคยมขอเทจจรงเกดขนในเรองนคอ ในคดมการกลาวหาบคคลทจะขอออกหมายจบ ใชทอนไมตผอนจนถงแกความตาย พนกงานสอบสวนไดมายนค ารองขอหมายจบดวน เนองจากเหนวาคดอกฉกรรณ ปรากฏวาเจาหนาทซงตองอยปฏบตหนาทไมอย พนกงานสอบสวนไดโทรศพทตดตอไปตามหมายเลขโทรศพททใหไว ไดทราบวาเจาหนาทคนนนไปรวมงานเลยงศษยเกาโรงเรยน พนกงานสอบสวนจงตองเดนทางกลบไป น าค ารองมายนในวนรงขน พรอมกบน าเรยนผบงคบบญชาของเจาหนาทใหทราบ

ส าหรบเจาหนาทผทจะมายนค ารองตอศาลนอกเวลาท าการหรอในวนหยดนน ตามทกลาวมาแลวขางตน กคงจะมเพยงพนกงานสอบสวนสถานต ารวจทวๆไป ซงหมายจบทจะน ามายนขอในหวงเวลาดงกลาวนนผเกยวของทกฝายจะเรยกเชนเดยวกนวา “หมายจบดวน” เหตทเรยกเชนนนกคงเปนเพราะ หากไมดวนกสามารถน ามายนค ารองขอในวนทศาลเปดท าการได เมอมกรณดงกลาวจงท าใหเกดขนปญหาทจะตองน ามาพจาณาวากรณใดจะเปนหมายจบดวน ผใดเปนผพจารณา มการบญญตไวในกฎหมายหรอก าหนดไวในระเบยบใด ทเกยวของกบการออกหมายจบหรอไม เทาทตรวจสอบแลวปรากฏวาไมม ทมอยกเปนคนละกรณกน เปนกรณทผรองขอไมอาจไปพบศาลได12เรองราวทงหลายกจะเขาสขอเทจจรงเดมทวา ขนอยกบดลยพนจของแตละฝาย กคอขนอยกบพนกงานสอบสวนทจะพจารณา ขนอยกบศาลทจะวนจฉย ซงกจะเปนทมาของปญหาดวยกนทงสน

การเรงรบออกหมายจบหรอหมายจบดวนนน กจะพบวาสวนใหญจะมขอบกพรอง เชนพยานหลกฐานทน ามายนไมเพยงพอแกการวนจฉยค ารอง หรอมการพมพขอความผดพลาด ซงพบเหนเปนกนบอยมาก เนองจากเรงรบ ตองน าหมายจบมาด าเนนการแกไขในภายหลง ทงทการจะยนค ารองตอศาลเพอจบกมบคคลใดนนจะตองมหลกฐานตามสมควร เพราะหากศาลอนมต

11 * ป.วอาญา มาตรา 59 วรรคสอง,ขอบงคบประธานศาลฎกาฯ พ.ศ.2548 ขอ 13 12 ** ป.วอาญา มาตรา 59 วรรคสอง

10

หมายจบไปแลว บคคลดงกลาวกจะตองถกน าตวเขาสกระบวนการยตธรรม กคอจะตองถ กจบกมตวมาด าเนนคด ซงหากเปนกรณเรงดวนจรงๆ เจาพนกงานต ารวจกสามารถจบกมไดตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 78 (3) ไดอยแลว โดยไมตองยนค ารองตอศาลออกหมายจบ ผเขยนไดมประสบการณเกยวกบเรองหมายจบดวนนมามากพอสมควร เหตใดผเกยวของจงเหนวาเปนหมายจบดวน แตกไมอาจน าเสนอในรายละเอยดขอเทจจรงใหลกลงไปเนองจากเกรงวา จะสงผลกระทบตอความสมพนธระหวางหนวยงานและบคคล แตทน าเสนอเกยวกบเรองน กตองการเพยงเพอใหเหนขอเทจจรงทเกดขนเพอเปนแนวทางใหมการบญญตกฎหมาย หรอก าหนดระเบยบใหชดเจนขน เพอลดปญหาเทานน

2. ปญหำเกยวกบระบบงำนธรกำร ปญหาตอมาคอปญหาระบบงานธรการศาล มการจดลงสารบบเกยวกบหมายจบไม

เหมอนกน ซงเมอมการมายนค ารองเจาหนาทจะตองจดลงสารบบไวทกเรอง13 แตละศาลมขอปฏบตไมเหมอนกน เชนบางศาลเลขหมายจบกบเลขค ารองขอหมายจบเปนเลขเดยวกน แตบางศาลเลขหมายจบจะลงสารบบเฉพาะทศาลอนมตหมายจบเทานน ดงนนจงท าใหเลขค ารองและเลขหมายจบจงไมตรงกน และกจะมกรณทแปลกออกไปคอ หากศาลไมอนมตหมายจบ ผพพากษาไมใหลงสารบบใดๆเลย และไมใหผเกยวของขอขอมลเกยวกบค าสง บางกรณกจะไมสงค ารอง อยางสองกรณแรกจะไมเกดปญหา เพยงแตท าใหเกดความสบสนในระบบขอมลเทานน แตส าหรบสองกรณหลงนนผเขยนเหนวา นาจะเปนการด าเนนการทไมถกตองตามรฐธรรมนญและประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา14 เหตผลเพราะตามทเคยกลาวมาแลววา ค าสงหรอความเหนในทางคดของบคคลในกระบวนการยตธรรมทกฝาย จะตองโปรงใสสามารถตรวจสอบไดตามกฎหมายรฐธรรมนญ15 จงจะเปนทยอมรบของสงคม ซงในกรณอยางหลงนหากมบคคลใดฟองรองกบผเกยวของ กลาวหาวาไมปฏบตหนาทหรอปฏบตหนาทโดยมชอบ ตามทกฎหมายก าหนดหนาทไว ผเกยวของในการขอออกหมายจบเหลานน กไมอาจจะน าหลกฐานเกยวกบเรองดงกลาว มาใชเปนขอตอสทางใดไดเลย ทงทตนเองไดปฏบตไปตามอ านาจหนาทดวยความสจรต เพราะไมมหลกฐานมาแสดงวาตนเองไดด าเนนการไปแลว ซงเกยวกบเรองในท านองดงกลาว ผเขยนกยงไดใชเปนหลกฐานชแจงขอเทจจรง กบหนวยงานทมาตรวจสอบเกยวกบการท างานไปครงหนง เพราะไดท าหลกฐานในการออกค าสงเกยวกบหมายจบเอาไว ดงนนจงท าใหเหนวาในการด าเนนการเกยวกบหมายจบนน จงมความส าคญในทกขนตอน แมจะเปนเพยงระบบงานสารบรรณ

13 ระเบยบการออกค าสงหรอหมายอาญา 2549 หนา 28 ขอบงคบประธานศาลฎกาฯ พ.ศ.2548 ขอ 21 14 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550 มาตรา 87 (3) ป.วอาญา มาตรา 59/1 ระเบยบการออกค าสงหรอหมายอาญา 2549 หนา 27 ขอบงคบประธานศาลฎกาฯ พ.ศ.2548 ขอ 19 15 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550 มาตรา 87 (3)

11

3. ปญหำเกยวกบกำรจดกำรตำมหมำยจบ ส าหรบปญหาสดทายทขอน าเสนอกคอของหนวยงานทเกยวของ เมอศาลอนมต

หมายจบไปแลว ผมอ านาจจดการตามหมายจบ ไดด าเนนการไปมากนอยเพยงใด หนวยงานทก ากบดแลไดมการเรงรดใหผมอ านาจหนาทด าเนนการถงขนไหน เพอใหไดตวผทถกศาลออกหมายจบมาเขาสกระบวนการยตธรรม เพอพสจนความผดถก จงท าใหหมายจบทศาลอนมตไวจะมผลในทางปฏบตนอยมาก ทพบเหนเปนรปธรรมวามการเรงรดด าเนนการในเรองดงกลาวกคอ มการประกาศสบจบโดยใหสนบนน าจบ ดงนนผเกยวของทกฝายควรหนมาใหความส าคญในเรองนเชนกน เนองจากเมอมการจบกมผถกออกหมายจบไดมากเทาใด กจะท าใหมองไดวากระบวนการยตธรรมมประสทธภาพ ซงยอมสงผลทางจตวทยาอยางหนง ท าใหผคนเกรงกลวไมกลากระท าความผด เพราะหากท าผดเมอใด กจะตองถกเจาหนาททเกยวของจบกมตวมาด าเนนคด ท าใหสงคมมความปลอดภย

12

บทท 3 กำรยนค ำรองขอหมำยจบ

1. หลกเกณฑในกำรยนค ำรองขอหมำยจบ

ส าหรบปญหาทเกดขนเกยวกบการออกหมายจบ ซงเปนกรณศกษานน ผเขยนจะขอน าเสนอถงขอเทจจรงทเกดขน เทาทไดประสบมาจากการปฏบตหนาทผพพากษา ในศาลตางๆ ถาแยกเปนประเภทศาล ซงกถอวาเกอบครบทกประเภทศาล เรมตงแตศาลแพง ศาลอาญา ศาลแขวง ศาลจงหวด และศาลเยาวชนและครอบครว ยกเวนศาลพเศษทยงไมเคยไปปฏบตหนาท เชนศาลทรพยสนทางปญญาและการคาระหวางประเทศ ศาลภาษอากรเปนตน ซงในแตละศาลทเคยปฏบตหนาทมา กจะพบปญหาทเกดขนคอนขางหลากหลายแตกตางกนไป แตละปญหาย งไมไดรบการแกไข จากหนวยงานทเกยวของ จงท าใหผมหนาทเกยวของกบการออกหมายจบ กยงคงท าหนาทกนตอไป โดยไมมกฎหมายหรอระเบยบทชดเจนมารบรองคมครองในบางกรณ ทงๆทหลกในทางกฎหมายอาญาทวไปนน ไดบญญตเอาไววา การด าเนนการใดเกยวกบคดอาญา การตความในกฎหมายอาญา จะตองตความโดยเครงครด16 เพราะเปนการกระทบตอตวบคคลโดยตรง

ส าหรบลกษณะคดทมการมายนค ารองขอหมายจบ ถาแบงตามประเภทคด จะแบงไดเปน 2 ลกษณะ17

1. คดอาญาทมอตราโทษรายแรง ซงหมายถงคดทกฎหมายก าหนดอตราโทษจ าคกไวเกนกวา 3 ป ส าหรบคดอาญาทมอตราโทษรายแรงนน หลกเกณฑทน ามาพจารณาในการยนค ารองขอออกหมายและพจารณาอนมตหมายจบนน จะตองมหลกฐานตามสมควรวา ผทจะถกออกหมายจบไดกระท าผดอาญาทมอตราโทษรายแรง18 โดยไมตองพจารณาวาบคคลนน มพฤตการณหลบหนหรอไม แตกอาจมบางกรณทผพพากษาซงเปนผพจารณาค ารอง อาจน าหลกเกณฑในเรองมพฤตการณหลบหนมาพจารณาดวยในการอนมตหมายจบ

2. คดอาญาทมอตราโทษไมรายแรง ซงหมายถงคดทกฎหมายก าหนดอตราโทษจ าคกไวไมเกน 3 ป หลกเกณฑทจะน ามาพจารณากรณคดอตราโทษไมรายแรงนน จะตองประกอบดวยหลกเกณฑ 2 ประการ คอจะตองไดความวา มหลกฐานตามสมควรวาผถกกลาวหากระท าความผดอาญาทมอตราโทษไมรายแรง แลวมพฤตการณหลบหน 19 ส าหรบขอเทจจรงทวา คดมพยานหลกฐานตามสมควรวา บคคลใดกระท าความผดอาญา ซงเปนหลกเกณฑส าคญ ทน ามาพจารณาในการออกหมายจบ ทง 2 ลกษณะดงกลาวขางตน 16 ป.วอาญา มาตรา 16 17 ป.วอาญา มาตรา 66 18 คมอการออกค าสงหรอหมายอาญา 2549 หนาท 20 19 คมอการออกค าสงหรอหมายอาญา 2549 หนาท 21

13

นนมการพจารณากนอยางไร เกยวกบเรองนเปนเรองทผเกยวของสามารถใชดลยพนจพจารณา เพราะเปนปญหาในขอเทจจรงเกยวกบคดความทเกดขน เมอมผมาแจงความรองทกขกลาวหาวาผใดกระท าความผด พนกงานสอบสวนทไดรบเรองไวท าการสอบสวน จะตองน ามายนค ารองตอศาลเพอออกหมายจบทกเรองหรอไม เชน เมอพนกงานสอบสวนไดท าการสอบสวนคดทรบค ารองทกขไว แลวเหนวาผถกกลาวหาไมไดกระท าความผด พนกงานสอบสวนจะสามารถมความเหนทางคดสงไมฟองไปไดเลย โดยไมตองน ามายนค ารองตอศาลเพอขอหมายจบบคคลดงกลาว ซงเปนเรองท าไดกฎหมายใหอ านาจพนกงานสอบสวนไว20 แตเทาทพบเหนเมอมการรบค ารองทกขไวท าการสอบสวน ตามทกลาวหาวาบคคลใดเปนผกระท าผด โดยสวนใหญแลวพนกงานสอบสวนจะน ามายนค ารองขอหมายจบตอศาล เหตใดจงเปนเชนนน การกระท าของพนกงานสอบสวนกเพอเปนหลกประกนวา คดทตนเองไดรบเรองไวท าการสอบสวน ไดมการด าเนนการไปครบกระบวนการของกฎหมายแลว ซงกถอวาขดกบหลกเกณฑทวาตองมพยานหลกฐานตามสมควรดงกลาว เพราะในค ารองขอหมายจบมขอความระบไวชดเจนวา มหลกฐานตามสมควรวาผถกขอออกหมายจบไดกระท าผดอาญา ดงนนการมายนค ารองกรณสอบสวนแลวไดความชดเจนวา ผถกขอออกหมายจบไมไดกระท าผดจงถอวาขดกบค ารอง โดยสวนตวแลวเหนวาเมอพนกงานสอบสวนท าการสอบสวนแลว เหนวาผถกกลาวหาไมไดกระท าความผด กไมควรน ามายนค ารองตอศาลเพอออกหมายจบ ควรมความเหนทางคดไปไดเลย แตพนกงานสอบสวนอาจมความเหนวา ผทจะพจารณาวาคดมพยานหลกฐานตามสมควรหรอไมคอศาลเปนผพจารณา หากพจารณาแลววาไมมพยานหลกฐานตามสมควรวาไดกระท าความผดอาญา ศาลกจะยกค ารองไปเอง หรออาจเปนกรณทพนกงานสอบสวนเองเหนวา คดทน ามายนค ารองขอตอศาลออกหมายจบนนมหลกฐานตามสมควรแลว แตเมอศาลไดพจารณาแลวอาจมความเหนวาหลกฐานไมเพยงพอหรอเหนวาผถกกลาวหาไมไดกระท าความผด ศาลกจะยกค ารองไป

มปญหาทจะตองพจารณาตอไปเกยวกบเรองนวา หากพนกงานอยการมความเหนสงฟองในเรองนนแลว จะถอวามพยานหลกฐานตามสมควรหรอไม กรณดงกลาวอาจเกดขนในกรณทพนกงานสอบสวนมายนค ารองตอศาลขอออกหมายจบแลวศาลไมอนมตหมายจบ พนกงานสอบสวนไดสอบสวนรวมรวบพยานหลกฐานเสรจสนแลว เหนวาคดมพยานหลกฐานพอฟอง จงมความเหนสงฟองเสนอความเหนพรอมส านวนการสอบสวนไปยงพนกงานอยการพจารณา เมอพนกงานอยการพจารณาแลวมความเหนสงฟองเชนเดยวกบพนกงานสอบสวน ในสวนตวผเขยนแลวเหนวา กรณนนาจะเปนกรณทถอวามพยานหลกฐานพอสมควรวา ผถกกลาวหาไดกระท าความผดแลว เนองจากคดความดงกลาวไดผานการพจารณาของผเกยวของทกฝาย ในกระบวนการยตธรรมชนตนครบถวนแลว เมอความเหนถงทสดวาผถกกล าวหากระท าความผด กนาจะถอไดวามพยานหลกฐานตามสมควรกรณเชนนศาลควรจะอนมตหมายจบ ซงกระบวนการยตธรรมนาจะได

20 * ป.วอาญา มาตรา 140,141,142

14

ด าเนนมาในลกษณะดงกลาวทกคด ถงจะถอวาเปนการด าเนนการทครบขนตอนของกระบวนการ ส าหรบการด าเนนการทงหลาย ทมการตรวจสอบอยางละเอยดรอบคอบจากผเกยวของทกฝาย ยอมสงผลใหเกดความเปนธรรมกบทงผเสยหายและผถกกลาวหา ดงนนในความเหนสวนตวแลวเหนวา คดทมพยานหลกฐานตามสมควร กอนทน ามายนค ารองขอหมายจบตอศาลนน คดดงกลาวอยางนอยในชนพนกงานสอบสวน ควรเปนคดทท าการสอบสวนเสรจสนลงแลว และพนกงานสอบสวนไดมความเหนสงฟองผถกกลาวหา เพราะวามอยหลายคดทศาลไดอนมตหมายจบไปแลว เมอไปจบกมตวมาสอบสวนท าการสอบสวนเสรจสนลงแลว กลบมความเหนสงไมฟองผตองหาทตนเองยนค ารองขอหมายจบและศาลไดอนมตหมายจบไว บางครงกมการยนค ารองขอออกหมายจบผดตว ซงสงผลกระทบตอกระบวนการยตธรรมเปนอยางมาก

แตเนองจากกระบวนการยตธรรมของไทย มรายละเอยดและขนตอนมากมาย การสอบสวนรวบรวมพยานหลกฐานเปนไปดวยความลาชา หากรอจนถงขนการสอบสวนเสรจสน สงคมกจะไมไดรบความปลอดภย ในเมอผกระท าผดยงคงลอยนวลอย ไมเกดความเขดหลาบไปกระท าความผดซ า ดงนนเมอมการกลาวหาวาบคคลใดกระท าความผด กฎหมายและระเบยบ ก าหนดไวเพยงวา มหลกฐานตามสมควรวาผนนไดกระท าความผด พนกงานสอบสวนกสามารถมายนค ารองตอศาล เพอออกหมายจบบคคลนนได ไมถงขนตองมหลกฐานครบถวนตามทกลาวมาขางตน เพราะเปนการด าเนนการเพอใหไดตวผถกออกหมายจบ มาท าการสอบสวนในชนพนกงานสอบสวน

2. ตวอยำงขอเทจจรงบำงกรณทเกดขน เกยวกบหลกเกณฑในกำรยนค ำรองขอ หมำยจบ

สวนกรณทวาผตองหามพฤตการณหลบหน ซงน ามาพจารณากรณออกหมายจบในคดอาญาทมอตราโทษไมรายแรงนน อยางไรถงจะถอวามพฤตการณหลบหน จะยกตวอยางเฉพาะกรณทบญญตใจความสรปวา เมอผตองหาไดรบหมายเรยกแลวไมมาพบตามก าหนดนด โดยไมมขอแกตวอนสมควร21 จะเหนวาในประเดนนจะตองมการตความไปเรอยๆเปนเรองๆไปแทบจะไมมทสนสด เรมตงแตวา เมอใดรบหมายเรยก ใครเปนคนรบหมายเรยก จะรบหมายแทนกนไดหรอไม อยางไรจะถอวาไดรบหมายเรยก การสงหมายเรยกจะตองสงทไหน สงอยางไร ถงจะถอว ามการรบและสงหมายโดยชอบ หรอขอแกตวอนไมสมควรเปนอยางไร เพอน ามาวนจฉยวาผนนมพฤตการณหลบหน

ในสวนเกยวกบการสงหมายเรยก วามการด าเนนการโดยชอบหรอไมนน มขอเทจจรงเกดขนหลายคด แตมอยกรณหนงทผเขยนขอยกมาเปนกรณศกษา คอ กรณทพนกงาน

21 * ป.วอาญา มาตรา 66 วรรคทาย, คมอการออกค าสงหรอหมายอาญา 2549 หนา 21

15

สอบสวนสงหมายเรยกเอง หรอใหเจาพนกงานต ารวจทองททผตองหามภมล าเนาอยสงหมาย แตไมพบตวผตองหา พนกงานสอบสวนหรอเจาพนกงานต ารวจทไดรบมอบหมายใหสงหมายจงปดหมายไว สามารถท าไดหรอไม เปนการสงหมายเรยกโดยชอบหรอไม หากมองโดยทวไปแลวเหนวาสามารถกระท าได เปนการสงหมายโดยชอบ ถอวาไดท าหนาทตามตวบทกฎหมายบญญตไวสมบรณแลวในการสงหมายเรยก แตในเรองดงกลาวกลบมผมความเหนแตกตางออกไป โดยมความเหนวา พนกงานสอบสวนรวมถงเจาหนาททรบหมายเรยกไปด าเนนการ ไมสามารถปดหมายได การสงหมายไมชอบ22 ซงเหตผลทใหไวกนารบฟงเชนกน ส าหรบเหตผลในเรองนทไดใหไวใจความสรปไดวา ตามบทบญญตของกฎหมายเกยวกบสงหมายเรยกนน เจาพนกงานต ารวจหรอ พนกงานสอบสวนหรอเจาพนกงานอนไมมอ านาจปดหมาย การสงหมายดวยวธดงกลาวจงไมชอบ กรณนเปนความเหนทแปลกออกไปจากกรณอนๆในเรองการสงหมายเรยก ซงเทาทไดตรวจสอบจากกฎหมาย ระเบยบและขอก าหนดตางๆในการยนค ารองในคดอาญา ไมมการก าหนดหลกเกณฑการยนค ารองขอปดหมายเรยกเอาไว จะมในคดแพงคอผทจะสงใหปดหมายเรยกกคอศาล และมขอเทจจรงทเกดขนอยบางในคดอาญากคอ เมอพนกงานสอบสวนไดยนค ารองขอหมายจบ ผพพากษาพจารณาแลวเหนควรใหออกหมายเรยกกอน ยงมขอเทจจรงเกยวกบการสงหมายเรยกอยอกเรองหนง ซงจะน าเสนอเพอใหผเกยวของใชความระมดระวงในการท าหนาท ขอเทจจรงมอยวา มการสงหมายเรยกไปยงภมล าเนาของผตองหา โดยผสงหมายรายงานวาสงหมายไมไดเนองจากบานปดจงปดหมายไว แลวพนกงานสอบสวนไดน าหลกฐานการสงหมายดงกลาวมายนค ารองตอศาลออกหมายจบ ศาลไดอนมตหมายจบ ตอมาไดมการจบกมตวบคคลตามหมายจบมาด าเนนคด ผถกจบไดสอบถามพนกงานสอบสวนวา เหตใดไมออกหมายเรยกตวมาสอบสวนกอนทจะออกหมายจบ เนองจากคดนเปนคดอาญาความผดไมรายแรง ตนเองไมไดหลบหนไปไหน พกอาศยอยตามภมล าเนาตลอด มการโตแยงกนในเรองการสงหมายเรยกแลว ผถกจบแจงวาบานตนเองมผปวยเปนอมพาตพกรกษาตวอยทบานพก และมคนเฝาดแลอยตลอดเวลา และตามวนเวลาทพนกงานสอบสวนแจงวาไปสงหมายเรยก แลวสงหมายไมไดมการปดหมายเอาไวนน ในวนเวลาดงกลาวคนในบานยงไดรบเอกสารทสงทางไปรษณยตอบรบอยเลย หากขอเทจจรงเปนอยางนผลจะเปนอยางไร กจะสงผลใหการสงหมายไมชอบ จงท าใหการออกหมายจบกไมชอบดวย ในสวนตวผเขยนเหนวาในการตรวจสอบเกยวกบการสงหมายเรยกนน ควรมการตรวจสอบในหลายชองทาง เพอใหไดความชดเจนวามการสงหมายโดยชอบแลว เพราะเปนหลกเกณฑส าคญทน ามาพจารณาในการออกหมายจบกรณคดทมอตราโทษไมรายแรง

22 ** ป.วอาญา มาตรา 55

16

บทท 4 ผมอ ำนำจหนำทยนค ำรองตอศำลออกหมำยจบศกษำเฉพำะกรณ

กรณผตองหำหลบหนไปในชนพนกงำนอยกำร 1. ผมอ ำนำจหนำทยนค ำรองตอศำลเพอออกหมำยจบโดยทวไป ส าหรบผมอ านาจหนาทยนค ารองตอศาลออกหมายจบนน หากมองดตามขอเทจจรง ขอกฎหมายและระเบยบทเกยวของแลวไมนาจะมปญหาในทางปฏบต โดยสวนใหญแลวเขาใจวา ผมอ านาจหนาทยนค ารองตอศาลขอออกหมายจบนน นาจะตองเปนพนกงานสอบสวนเทานน23 ไมวาเปนพนกงานสอบสวนของหนวยงานใด ทมอ านาจสอบสวนคดทจะยนค ารอง เชนพนกงานสอบสวนสถานต ารวจตางๆสงกดส านกงานต ารวจแหงชาต พนกงานสอบสวนกรมสอบสวนคดพเศษ ซงกลวนแตเปนกรณทยนค ารองขอหมายจบในกรณทคดอยระหวางสอบสวน เพอใหไดตวผตองหามาท าการสอบสวน ตามทไดกลาวมาแลวในขางตน

สวนหมายจบในกรณอนๆนน จะมหรอไม อยางเชนกรณผตองหาหลบหนไปในชนพนกงานอยการนน มองโดยภาพรวมอาจมองไมออกวาอยชวงไหนของกระบวนการ ตามททราบกนอยเปนอยางดวากระบวนการยตธรรมของไทย การน าคดอาญาขนสศาลนนสามารถด าเนนการได 2 ทาง คอ มการรองทกขกลาวโทษผานกระบวนการของรฐ เจาพนกงานของรฐผเกยวของล าดบแรกทมหนาทด าเนนการในกรณดงกลาวคอ พนกงานสอบสวน ล าดบตอมากคอพนกงานอยการ ซงตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา ไดบญญตไวมใจความสรปไดวา หามพนกงานอยการยนฟองผตองหาตอศาล เวนแตจะไดมการสอบสวนในความผดทฟองรอง24 ดงนนจงเหนไดวาคดความตางๆกอนมการฟองรองตอศาล จะตองผานขนตอนมาตามล าดบดงกลาว สวนการน าคดขนสศาลชองทางท 2 คอ ผเสยหายน าคดขนฟองรองตอศาลเอง

นอกจากนแลวยงมกรณอน เชนผตองหาเสพยาเสพตดหลบหนไประหวางฟนฟ25 ซงทงสองกรณดงกลาวทผตองหาไดหลบหนไปนน ถอวาไดหลบหนไปในชนสอบสวนหรอไม และผมอ านาจหนาทในการยนน ารองตอศาลออกหมายจบ ยงคงเปนอ านาจหนาทของพนกงานสอบสวน ผท าการสอบสวนคดนนอยหรอไม ซงทงสองกรณดงกลาวไดเกดปญหาในทางปฏบต ขณะนพบวาผเกยวของในการด าเนนการออกหมายจบทกฝาย ทงผพพากษา พนกงานอยการ พนกงานสอบสวน ตลอดจนพนกงานเจาหนาทในกรณผตองหาเสพยาเสพตดหลบหน มความเหนในทางกฎหมายทแตกตางกนออกไป ซงปญหาทเกดขนดงกลาวสงผลกระทบตอกระบวนการยตธรรม ท าใหเกดความ

23 ขอบงคบประธานศาลฎกาฯ พ.ศ.2548 ขอ 9 ป.วอาญา มาตรา 59 วรรคสอง 24 ป.วอาญา มาตรา 120 25 พ.ร.บ.ฟนฟฯ พ.ศ.2545 มาตรา 31

17

ลาชา เนองจากแตละฝายจะตความกฎหมายเปนประโยชนกบตวเอง เพอจะไดไมตองท าหนาท เนองจากเกรงวาถามการด าเนนการอยางหนงอยางใดไป ไมมหลกประกนวาทด าเนนการไปจะถกหรอไม เพราะไมมกฎหมายบญญตในแตละเรองเอาไวโดยชดแจง คงอาศยการใชดลยพนจ ทงทความจรงแลวเปนปญหาขอกฎหมาย ดงนนการตความในขอกฎหมายจงเปนเรองหมนเหมวาจะถกหรอผด การด าเนนการทกฝายจงอยในลกษณะ ปองกนตวเองเอาไวกอน ซงเปนทนยมพดกนมากในปจจบนเปนภาษาองกฤษวา “เพลยเซฟ” ซงทง 2 กรณดงกลาวผเขยนจะไดน าเสนอเปนกรณศกษาตอไป

2. ผมอ ำนำจหนำทยนค ำรองตอศำลขอออกหมำยจบ กรณผตองหำหลบหนไปในชน

พนกงำนอยกำร ศกษำเฉพำะกรณผตองหำเปนผใหญ(กรณศกษำ) ส าหรบคดอาญาทผตองหาหลบหนไปในชนพนกงานอยการ ซงเปนกรณศกษานน

เปนอยางไร จากการศกษาจากขอเทจจรง จากตวบทบญญตกฎหมายและระเบยบทเกยวของแลวในเรองดงกลาวแลว จะตองมขอเทจจรงใน 4 ประการ คอ

1. เปนคดทผตองหาเขาสกระบวนการยตธรรมแลว คอผตองหาเขาสกระบวนการสอบสวนดวยชองทางตางๆ เชน ถกจบกมตวในความผดซงหนา ถกจบกมตวตามหมายจบ มามอบตวกบพนกงานสอบสวน หรอจากการสอบสวนปรากฏวาผใดเปนผกระท าความผดแลวพนกงานสอบสวนไดกลาวหาด าเนนคด

2. ในขณะทคดอยระหวางการสอบสวนรวบรวมพยานหลกฐานของพนกงานสอบสวนนน ผตองหายงอยในอ านาจควบคมของพนกงานสอบสวน ซงหมายความวา ผตองหาทถกจบกมตวอาจไดรบการปลอยตวชวคราวไป หรอกรณมอบตวกปลอยตวไปโดยไมมประกน สวนกรณทพนกงานสอบสวนน าตวผตองหาไปยนค ารองขอฝากขง ขอผดฟองฝากขง หรอไตสวนการจบกมและขอใหศาลควบคม กรณเปนเดกหรอเยาวชน ถอวาผตองหาตกไปอยในอ านาจศาลแลว การด าเนนการใดๆเกยวกบผตองหาจงเปนอ านาจของศาล หากเปนกรณเชนนเมอผตองหาหลบหนไป แมคดจะอยระหวางสอบสวนหรออยระหวางชนพจารณาของพนกงานอยการกตาม การด าเนนการเกยวกบออกหมายจบกเปนอ านาจของศาลเอง

3. คดดงกลาวเมอพนกงานสอบสวนเหนวาการสอบสวนเสรจสน จะตองมความเหนสงฟองผตองหา แลวสงความเหนทางคดพรอมส านวนการสอบสวนและตวผตองหาไปยงพนกงานอยการ เพอพจารณาตอไป26

4. เมอพนกงานอยการไดรบความเหนทางคดพรอมส านวน และตวผตองหาจากพนกงานสอบสวนแลว พนกงานอยการอาจปลอยตวชวคราว หรอปลอยตวไปโดยไมมประกน27 แลว

26 ป.วอาญา มาตรา 142 วรรคหนง

18

ตอมาพนกงานอยการมความเหนสงฟองผตองหา และพนกงานอยการไดนดหมายผตองหามาพบเพอฟองรองผตองหาตอศาล แตผตองหาไมมาพบพนกงานอยการตามก าหนดนด ไดหลบหนไป

จากขอเทจจรงทกลาวมาดงกลาวจงอาจจะถอไดวา ผตองหาไดหลบหนไปในชนพนกงานอยการ เมอผตองหาหลบหนไปในชนพนกงานอยการ ผใดจะเปนผมอ านาจหนาทในการยนค ารองตอศาลเพอออกหมายจบผตองหาดงกลาว หากมองดจากขอเทจจรงในเรองดงกลาวแลว ไมนาจะมปญหาเกดขนวาผใดจะเปนผมอ านาจหนาทยนค ารองตอศาล หรออาจจะมองวาควรเปนหนาทของพนกงานสอบสวนเทานน แตเกยวกบปญหาในเรองนไดมความเหนของผเกยวของ คอพนกงานสอบสวน ผบงคบบญชาของพนกงานสอบสวนแตละระดบกบพนกงานอยการ ตลอดจนถงผพพากษาซงเคยท าหนาทและพบเหนขอเทจจรง เมอมผมายนค ารองขอออกหมายจบในกรณดงกลาว ไดมความเหนแตกตางกนออกไป วาผใดระหวางพนกงานสอบสวนกบพนกงานอยการ ทจะเปนผมหนาทยนค ารองตอศาลออกหมายจบ ซงจะไดน ามาเสนอเปนกรณศกษา โดยจะน าเสนอขอเทจจรงทเกดขนจรง น าเสนอความเหนของพนกงานสอบสวนเจาของคด ผบงคบบญชาของพนกงานสอบสวนแตละระดบ ความเหนของพนกงานอยการทรบผดชอบคดนน ทไดแสดงความเหนเอาไวทงปญหาในขอเทจจรงและปญหาในขอกฎหมาย รวมทงความเหนของผพพากษาทไดใหความเหนไว ในคดทมลกษณะเดยวกนกบคดทเปนกรณศกษา ซงนอกจากขอเทจจรงเกยวกบคดตามกรณศกษานแลว ยงมขอเทจจรงในลกษณะเดยวกนทเกดขนอกหลายคดทไดพบเหนจากการปฏบตหนาท ดงนนจงเหนวากรณดงกลาวควรน ามาเปนกรณศกษาเพอแกปญหาขอขดของ หรอเพอเปนแนวทางในการบญญตกฎหมายหรอก าหนดระเบยบทเกยวของใหมความชดเจนในกรณดงกลาว จะไดถอเปนแนวทางปฏบตในทศทางเดยวกนตอไป

3. ตวอยำงทเปนกรณศกษำ28

ขอเทจจรงเกยวกบเรองนมอยวา นางสาว ก กบนาย ข (นามสมมต) ไดอยกนฉนสามภรรยากนมาหลายป กอนเกดเหตไดเลกรางกนไป เนองจากนาย ข ไปมภรรยาใหม แลวนาย ข ไดยายไปพกอาศยอยกบภรรยาใหม แตนาย ข ยงคงมาทบานของนางสาว ก อยเพอเยยมดอาการปวยของมารดาของนางสาว ก อยเปนประจ า จนกระทงในวนเกดเหตไดมาทบานของนางสาว ก และไดวาจางคนรจกชวยกนยกเครองเสยงทบานของนางสาว ก ขนรถยนตรบจางทวไป น าเครองเสยงไปสงทบานพกของนาย ข. เมอนางสาว ก ทราบเรองจงไดไปตดตามใหนาย ข คนเครองเสยงใหกบนางสาว ก แตนาย ข ไมยอมคน นางสาว ก จงไดมาแจงความรองทกขกบพนกงานสอบสวนด าเนนคดกบนาย ข พนกงานสอบสวนไดเรยกตวนาย ข มาท าการสอบสวน นาย ข มาพบพนกงาน 27 ป.วอาญา มาตรา 143 (2) (ข) 28 ของสถานต ารวจแหงหนง

19

สอบสวนตามก าหนดนด พนกงานสอบสวนไดท าการสอบสวนแจงขอหาด าเนนคดกบนาย ข . ในขอหา ลกทรพย นาย ข.ใหการตอสวาเครองเสยงเปนของตนเอง หลงจากสอบสวนแลวพนกงานสอบสวนไดใหนาย ข กลบไปโดยไมมการควบคมตวแตอยางใด เนองจากยงไมมหมายจบ หลงสอบสวนรวบรวมพยานหลกฐานแลว นางสาว ก มหลกฐานยนยนเกยวกบกรรมสทธในเครองเสยงชดเจน พนกงานสอบสวนไดรวบรวมพยานหลกฐาน เชอวานาย ข .ไดกระท าความผดตามขอกลาวหา พนกงานสอบสวนมความเหนสงฟองนาย ข สงส านวนการสอบสวนพรอมตวนาย ข ไปยงพนกงานอยการพจารณา ตอมาพนกงานอยการกมค าสงใหพนกงานสอบสวนแจงขอหานาย ข.เพมเตมวา ลกทรพยโดยใชยานพาหนะฯ พนกงานสอบสวนไดเรยกตวนาย ข.มาสอบสวนเพมเตม สงไปยงพนกงานอยการตามค าสงของพนกงานอยการ หลงจากนนพนกงานอยการไดแจงมายงพนกงานสอบสวนวา พนกงานอยการไดมความเหนสงฟองนาย ข ในความผดฐาน ลกทรพยโดยใชยานพาหนะฯและแจงใหพนกงานสอบสวนตดตามตวนาย ข.สงพนกงานอยการ เนองจากนาย ข.ไมมาพบพนกงานอยการตามก าหนดนด และหากพนกงานสอบสวนไมสามารถตดตามตวนาย ข ได เนองจากนาย ข มพฤตการณหลบหน ใหพนกงานสอบสวนไปยนค ารองตอศาลออกหมายจบนาย ข. และใหตดตามจบกมตวนาย ข. สงพนกงานอยการเพอฟองรองตอศาลตอไป โดยทหลกฐานทางคดทงหมด เชน ส านวนการสอบสวน หลกฐานการนดหมายและความเหนของพนกงานอยการกอยกบพนกงานอยการ นอกจากขอเทจจรงในคดทกลาวมาขางตนแลว จากการทไดรบรทางขอมลขาวสารตามสอตางๆ มขอเทจจรงในลกษณะเดยวกนเกดขนอยางเชนกรณ ผชมนมทางการเมองกลมหนงถกกลาวหาวากระท าความผด พนกงานสอบสวนไดมความเหนสงฟองกลมผชมนมกลมนน แลวไดสงความเหนพรอมส านวนการสอบสวนและตวผถกกลาวหาไปยงพนกงานอยการผรบผดชอบ ตอมาพนกงานอยการไดมความเหนสงฟองกลมผชมนมดงกลาว นดหมายใหมาพบเพอฟองรอง แตผถกกลาวหาไมมาพบพนกงานอยการตามก าหนดนด พนกงานอยการไดแจงมายงพนกงานสอบสวนใหตดตามตวกลมผชมนมดงกลาวสงพนกงานอยการ รวมทงใหไปยนค ารองตอศาลออกหมายจบ หากมพฤตการณหลบหน ซงในกรณนกมการโตแยงจากพนกงานสอบสวนวา ตนไมมอ านาจหนาทในการยนค ารองตอศาลขอออกหมายจบ แตเปนอ านาจหนาทของพนกงานอยการตองเปนผ ยนค ารองขอออกหมายจบ ซงขอโตแยงนนไดแพรหลายในสอตางๆ อยชวงระยะเวลาหนง แตขอเทจจรงไดยตลง เนองจากกลมผชมนมทถกกลาวหาไดไปพบพนกงานอยการภายในหลง แลวมการสงตวฟองรองตอศาลไป แตทงนผเขยนไมแนใจวาปญหาเรองนมการด าเนนการแกไขตอไปอยางไร หรอไม

ส าหรบความเหนของผเกยวของในเรองกรณศกษาน มของพนกงานสอบสวนผท าการสอบสวน ตลอดจนผบงคบบญชาของพนกงานสอบสวนแตละระดบ กบพนกงานอยการผมอ านาจพจารณาสงคดดงกลาว แตจะไมขอระบลงไปวาเปนของผเกยวของทานใดสงกดใด เพอไมใหกระทบตอหนายงานและตวบคคลทเกยวของ การน าเสนอความเหนของแตละฝาย ผเขยนจะน า

20

ขอเทจจรงและขอกฎหมายทแตละฝายใหความเหนไวโดยละเอยด จะตดตอนขอความใหนอยทสด และโดยเฉพาะความเหนของพนกงานอยการนน ไดยกขอเทจจรงและขอกฎหมายทเกยวของกบเรองนมาโดยละเอยด ซงสามารถน ามาใชในการพจารณาเกยวกบเรองนไดเปนอยางด

4 ควำมเหนของพนกงำนสอบสวน และผบงคบบญชำระดบสงขนไป29

4.1 ควำมเหนพนกงำนสอบสวนเจำของคด พนกงานสอบสวนไดมความเหนไปยงพนกงานอยการวา กรณนผตองหาหลบหนไปในชนพนกงานอยการนน เปนหนาทของพนกงานอยการทจะตองยนค ารองตอศาลเพอออกหมายจบ พนกงานสอบสวนไมมอ านาจหนาท ในการยนค ารองตอศาลออกหมายจบผตองหาในกรณดงกลาว โดยใหเหตผลวา คดนพนกงานสอบสวนไดท าการสอบสวนเสรจสนแลว ไดสงตวผตองหาพรอมความเหนและส านวนการสอบสวนไปยงพนกงานอยการพจารณา อ านาจในการด าเนนการใดๆเกยวกบคดดงกลาวของพนกงานสอบสวนจงยตลง และโดยเฉพาะอ านาจในการควบคมผตองหายอมตกเปนของพนกงานอยการทนท เทยบไดกบกรณทผตองหาฝากขงอย หากพนกงานอยการยงไมไดฟองรองผตองหาตอศาล พนกงานอยการกจะตองเปนผยนค ารองขอฝากขงตอศาลตอ หรอหากมการประกนตวกเปนเรองระหวางพนกงานอยการกบผตองหา ซงเปนไปตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 143 (2) (ข) ทบญญตไวโดยชดแจงวา ใหพนกงานอยการด าเนนการอยางใดอยางหนงกบผตองหาทอยในอ านาจ เมอผตองหาหลบหนไปในชนของพนกงานอยการ จงเปนหนาทของพนกงานอยการทจะเปนผยนค ารองตอศาล เพราะหมายจบทจะมผลบงคบไดตามกฎหมายจะตองออกโดยเจาพนกงานผมอ านาจเทานน กรณดงกลาวเมอศาลอนมตหมายจบแลว พนกงานอยการกชอบทจะแจงมายงเจาพนกงานต ารวจผมอ านาจจดการตามหมาย เพอจดการใหไดตวผตองหา(จบกมตวตามหมายจบ) มาสงพนกงานอยการภายในอายความ ดวยเหตผลดงกลาวเนองจากไมมกฎหมายบญญตใหอ านาจไวโดยชดแจง พนกงานสอบสวนจงไมมอ านาจ อนงปจจบนนการด าเนนการใดๆของพนกงานสอบสวนนน บคคลภายนอกหรอหนวยงานทเกยวของ สามารถเขามาตรวจสอบการท างานของพนกงานสอบสวนไดทกขนตอน วาพนกงานสอบสวนไดปฏบตตามทกฎหมายบญญตไวถกตองครบถวนหรอไม หากพนกงานสอบสวนด าเนนการไปโดยทกฎหมายไมไดบญญตโดยชดแจงวาสามารถกระท าได พนกงานสอบสวนอาจถกผเกยวของมสวนไดเสย ฟองรองฐานเปนเจาพนกงานปฏบตหนาทโดยมชอบได ซงเปนเรองทพนกงานสอบสวนจะตองรบผดชอบเปนการเฉพาะตว โดยทพนกงานอยการไมตองมารวมรบผดดวย

29 ความเหนพนกงานสอบสวนสถานต ารวจ, ผบงคบบญชาระดบกองบงคบการและระดบกองบญชาการ

21

4.2 ควำมเหนของผบงคบบญชำของพนกงำนสอบสวน ระดบสถำนต ำรวจและระดบกองบงคบกำร มความเหนเชนเดยวกบพนกงานสอบสวน

4.3 ควำมเหนของผบงคบบญชำของพนกงำนสอบสวน ในระดบกองบญชำกำร มความเหนวา ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 2 (11) 52,66 และ 78 เปนบทบญญตทก าหนดใหเปนหนาทของพนกงานสอบสวน ทจะตองด าเนนการเพอเอาตวผกระท าผดมาฟองลงโทษ (มาตรา 2 (11)) โดยการด าเนนการจะตองเปนไปตามบทบญญตของกฎหมาย (มาตรา 52,66) หากผตองหาไมยอมมาพบตามหมายเรยก ยอมมความจ าเปนตองจบเพอสงตวใหพนกงานอยการฟองคดตอศาล ในสวนการขอหมายจบหรอขอค าสงศาลใหจบผตองหาเปนอ านาจของพนกงานฝายปกครองหรอต ารวจ (มาตรา 78) ซงสอดคลองกบ ขอบงคบประธานศาลฎกา วาดวยหลกเกณฑและวธการเกยวกบการออกค าสงหรอหมายอาญา พ .ศ.2548 ขอ 9 ก าหนดใหผทจะรองขอตอศาลออกหมายจบจะตองเปนพนกงานฝายปกครอง หรอต ารวจ หรอเจาพนกงานอนซงมอ านาจหนาทเกยวของกบการสบสวนสอบสวนคดอาญาทรองขอออกหมาย ดงนนในการออกหมายเรยกและขอใหศาลออกหมายจบ จงเปนหนาทของต ารวจมใชพนกงานอยการ โดยในการออกหมายเรยกผตองหาใหมาพบพนกงานสอบสวน หากผตองหาไมมาพบพนกงานสอบสวนโดยไมมเหตอนควร กยนค ารองขอใหศาลออกหมายจบผตองหา เพอสงพนกงานอยการฟองคดตอศาล โดยในการยนค ารองขอหมายจบ ใหพนกงานสอบสวนแนบหลกฐานความเหนสงฟองของพนกงานอยการ และหลกฐานทแสดงวา ผตองหาไมมาพบพนกงานสอบสวนตามหมายเรยกหรอตามนดโดยไมมเหตสมควรไปดวย

5. ควำมเหนของพนกงำนอยกำร30

สวนพนกงานอยการมความเหนเกยวกบเรองนใจความสรปไดวา กรณพนกงานสอบสวนอางวาไมมอ านาจหนาท ในการตดตามตวผตองหาในส านวนคดอาญาทพนกงานสอบสวน ไดสงตวผตองหาไปพรอมส านวนการสอบสวนใหพนกงานอยการพจารณาแลว ถอวาการสอบสวนของพนกงานสอบสวนเสรจสนแลวนน เหนวาตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา กระบวนการสอบสวนหาไดเปนดงทพนกงานสอบสวนเขาใจไม โดยเมอพนกงานสอบสวนไดสงส านวนและผตองหาใหพนกงานอยการแลว โดยล าพงพนกงานสอบสวนไมอาจสอบสวนได แตพนกงานสอบสวนยงคงตองปฏบตตามค าสงของพนกงานอยการตอไป ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 140,143 เชนการสอบสวนเพมเตม การสงตวผตองหาไปเพอฟองรองศาลเปนตน กรณขอขดของดงกลาวอยในขนตอนตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา

30 ความเหนของพนกงานอยการทพนกงานสอบสวนสงส านวนการสอบสวนไปพจารณา

22

มาตรา 143 (2) (ข) กรณพนกงานสอบสวนมความเหนสงฟอง และพนกงานอยการไดออกค าสงฟองจะฟองผตองหาตอศาล ในกรณดงกลาวพนกงานอยการมอ านาจจดการและสงใหพนกงานสอบสวน เอาตวผตองหามาฟองตามค าสงของพนกงานอยการท านองเดยวกบขนตอนตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 143 (1) กรณพนกงานสอบสวนเหนควรสงไมฟอง ถาพนกงานอยการสงฟองและแจงใหพนกงานสอบสวนสงตวผตองหาเพอฟองตอไป แมพนกงานสอบสวนจะเหนวาการสอบสวนเสรจ แตพนกงานสอบสวนจะตองด าเนนการตามขนตอนและค าสงของพนกงานอยการ และเปนหนาทของพนกงานสอบสวน จะตองสงตวผตองหามาเพอฟอง ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 140,143 ตอไป ดงนนเมอพนกงานอยการมค าสงฟองผตองหา แตผตองหาไมมาตามวนนดในชนพนกงานอยการ และพนกงานอยการไดแจงใหพนกงานสอบสวนสงผตองหามาฟอง จงเปนอ านาจหนาทของพนกงานสอบสวนจะตองสงผตองหามาเพอฟองศาลตอไป และพนกงานสอบสวนมอ านาจหนาทตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 52,66,87 และรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย มาตรา 32 และขอบงคบของประธานศาลฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการออกค าสงหรอหมายอาญา พ.ศ.2548 ขอ 9,10 ดงกลาว กรณพนกงานอยการมค าสงฟองผตองหา แตผตองหาไมมาตามก าหนดนดในชนพนกงานอยการ และพนกงานสอบสวนอางวาเปนหนาทของพนกงานอยการ ทจะตองยนค ารองตอศาลขอหมายจบผตองหามาฟองศาลตอไปนน เหนวาตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยปจจบนมาตรา 32 กรณจบบคคลจะตองมค าสงหรอหมายของศาลหรอมเหตอยางอน ตามทกฎหมายบญญตโดยประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 52,66,67 ไดก าหนดขนตอนตวบคคลเฉพาะรวมทงพนกงานสอบสวน ใหมอ านาจออกหมายเรยก กรณเมอผตองหาไมมาตามหมายเรยกกจะขอศาลออกหมายจบ ซงจะตองมเหตทก าหนดและบอกรปพรรณของผตองหาใหละเอยดเทาทจะท าได และตามขอบงคบของประธานศาลฎกา วาดวยหลกเกณฑและวธการเกยวกบการออกค าสงหรอหมายอาญา พ.ศ.2548 ขอ 9 ก าหนดผรองขอใหออกหมายจบโดยเฉพาะวาเปนผมอ านาจหนาทเกยวของกบการสบสวนหรอสอบสวน ซงพนกงานสอบสวนไดถอปฏบตตลอดมา และกรณในการยนค ารองขอหมายจบจะตองมต าหนรปพรรณแนบไปกบค ารอง เพราะพนกงานสอบสวนเปนผเอาตวผตองหาตงแตชนตนยอมทราบดวา ผตองหามต าหนรปพรรณประการใด สวนพนกงานอยการไมอาจทราบถงต าหนรปพรรณของผตองหา นอกจากนนเมอพจารณาบทบญญตของกฎหมายประมวลวธพจารณาความอาญา ลกษณะ 4 หมายเรยกและหมายอาญา หมวด 1 หมายเรยก ในมาตรา 52 วาดวยการทจะใหบคคลใดมาทพนกงานสอบสวน เนองในการสอบสวน การไตสวนมลฟอง การพจารณาคดหรอการอยางอน ตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายน ตามขนตอนจกตองมหมายเรยกของพนกงานสอบสวน หรอพนกงานฝายปกครองหรอต ารวจชนผใหญ หรอของศาลแลวแตกรณกอน และหมวด 2 หมายอาญา ตามมาตรา 59 ก าหนดใหศาลออกหมายจบโดยมผรองขอไดและตามขอบงคบของประธานศาลฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการเกยวกบการออกค าสงหรอ

23

หมายอาญา พ.ศ.2548 ขอ 9 ก าหนดใหพนกงานฝายปกครอง หรอต ารวจ หรอเจาพนกงานอนซงรองขอใหศาลออกหมายจบหรอหมายคน จะตองเปนผมอ านาจหนาทเกยวของกบการสบสวนสอบสวนคดทรองขอออกหมายนน ซงทงหมายเรยกและหมายจบตามขอขดแยงกรณดงกลาว มไดมกฎหมายบญญตไววา ใหเปนอ านาจหนาทของพนกงานอยการ ดงนนพนกงานอยการจงไมนาจะยนค ารองตอศาลขอหมายจบได สวนกรณทพนกงานสอบสวนน ากรณการควบคมผถกจบ ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 87 มาเทยบเคยงนน เหนวาเปนขนตอนการปฏบตซงพนกงานสอบสวนไดจบกม คมขงโดยมต าหนรปพรรณของผตองหามาแลว และพนกงานอยการด าเนนการตอไป ซงกฎหมายระบอ านาจหนาทของพนกงานอยการไว และเปนคนละประเดนกบทพนกงานสอบสวนจะตองด าเนนการตามอ านาจหนาท ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 143 ทพนกงานสอบสวนเคยปฏบตมา โดยไมมขอขดของประการใดแลว กรณพนกงานสอบสวนอางวา ผมสวนไดเสยอาจฟองรองไดและพนกงานอยการไมตองรบผดดวย เหนวาการปฏบตหนาทโดยสจรตและปราศจากอคตสประการ คอ ฉนทาคต โทสาคต ภยาคต โมหาคต ยอมไดรบความคมครองตามกฎหมายและศาล ซงพนกงานอยการมความรบผดชอบในค าสง และไดถอปฏบตเชนนไมปรากฏวาท าใหพนกงานสอบสวนถกฟองรองเสยหายใดๆ

ดงนน เพอเปนการประสานความรวมมอในเบองตนเกยวกบขอขดของและความเหนทแตกตางในขอกฎหมาย ระหวางพนกงานสอบสวนสถานต ารวจ.......... กบพนกงานอยการ......................ในปญหาดงกลาว เพอใหการบงคบใชกฎหมายเกดประสทธภาพและมผลในทางปฏบต และขจดขอโตแยงลาชาจนท าใหผตองหาลอยนวลไดดงกลาวและเปนการประสานความรวมมอของหนวยงานกระบวนการยตธรรม จงเรยนมาเพอโปรดทราบความเหนของพนกงานสอบสวนสถานต ารวจ...............และความเหนของพนกงานอยการ.................ในกรณน และเรยนมาเพอขอทราบแนวทางปฏบตของกองบงคบการต ารวจ..................(ผบงคบบญชาพนกงานสอบสวนสงกวาระดบสถานต ารวจ) เกยวกบขอกฎหมายดงกลาว ทงนเพอส านกงานอยการ.........................จะไดใชเปนแนวทางและขอมลประกอบการท าขอหารอ ในความเหนเกยวกบขอกฎหมายในเรองนตามขนตอน ใหส านกงานอยการสงสดพจารณา และแจงประสานการปฏบตใหส านกงานต ารวจแหงชาตทราบตอไป

ส าหรบเรองนขอเทจจรงยตลงเสยกอน ทพนกงานสอบสวนจะปฏบตตามความเหนของพนกงานอยการ เนองจากผตองหาไดมาพบพนกงานสอบสวนตามหมายเรยก แลวมการสงตวผตองหาไปยงพนกงานอยการฟองตอศาล

24

6. ควำมเหนของผเขยน ส าหรบผเขยนเองกไดเคยพบขอเทจจรงในกรณดงกลาวในการปฏบตหนาท ม

พนกงานสอบสวนน าค ารองขอหมายจบลกษณะดงกลาว มายนขอหมายจบผตองหาทหลบหนไปในชนพนกงานอยการ ซงผเขยนกไดปรกษาหารอผพพากษาศาลเดยวกน กปรากฏวาผพพากษากมความเหนเปนสองฝาย คอฝายหนงเหนวาพนกงานสอบสวนไมมอ านาจหนาทในการยนค ารองตอศาล เพอออกหมายจบบคคลในกรณดงกลาว ควรเปนอ านาจหนาทของพนกงานอยการ สบเนองมาจากเหตผลวา หลกฐานทางคดทงหมด เชน ส านวนการสอบสวน หลกฐานการปลอยชวคราวทท ากบพนกงานอยการ หลกฐานการนดหมายและความเหนของพนกงานอยการกอยกบพนกงานอยการ สวนผพพากษาอกฝายหนงเหนวา พนกงานสอบสวนยงคงมหนาทอย แตพนกงานอยการกมอ านาจยนค ารองไดดวย เพยงแตไมเคยพบในทางปฏบตเทานน

ตามทไดกลาวมาแลวในขางตนวา กระบวนการยตธรรมในคดอาญา กรณทการด าเนนการผานเจาหนาทของรฐนน จะมกระบวนการอย 3 ขนตอนคอ ชนพนกงานสอบสวน ชนพนกงานอยการ และชนศาล ซงในแตละล าดบชนของกระบวนการยตธรรมทางอาญานน กจะมกฎหมายและระเบยบบญญตก าหนดอ านาจหนาทของผเกยวของไว วามอ านาจหนาทอยางไรบาง ซงผเกยวของจะตองปฏบตใหเปนไปตามกฎหมายและระเบยบทก าหนดไว และโดยเฉพาะ ในคดอาญานน การด าเนนการใดๆในทางอาญา ลวนแลวแตสงผลกระทบกบผเกยวของทกฝาย ในการตความกรณมปญหาทางกฎหมายในคดอาญา ตามหลกเจตนารมณของกฎหมายแลว ในทางอาญาจะตองมการตความอยางเครงครด ดงนนการทจะใหผใดมอ านาจหนาทอยางไร จะตองบญญตเปนกฎหมายหรอหรอก าหนดระเบยบใหชดเจน

เมอพจารณาจากกฎหมายทก าหนดอ านาจหนาทของผทเกยวของ ในแตละกระบวนการยตธรรมทางอาญานน ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา ไดก าหนดจดเรมตนของอ านาจหนาท ก าหนดระยะเวลาในการท าหนาทและก าหนดจดสนสดในการท าหนาทของแตละฝายทเกยวของเอาไว วาจะเรมตนท าหนาทเมอใด ใชระยะเวลาในการท าหนาทเรองนนนานเทาไหร และหนาทของตนเองสนสดลงเมอใด ตามแตกรณขอเทจจรงทเกดขน หากเมอไดด าเนนการในคดดงกลาวไปตามอ านาจหนาท ในสวนของตนครบถวนเสรจสนลงแลว กไมอาจไปด าเนนการเกยวกบเรองดงกลาวอก เวนแตจะมกฎหมายบญญตไวโดยชดแจงใหสามารถกระท าได ยกตวอยางเชน เมอพนกงานสอบสวนไดท าการสอบสวนแลวมความเหนวาคดเสรจสนลงแลว สงความเหนพรอมส านวนการสอบสวนไปยงพนกงานอยการพจารณาแลว พนกงานสอบสวนจะท าการสอบสวนคดดงกลาวเพมเตมในประเดนใดๆในคดนนไมไดอก เวนแตจะไดรบค าสงจากพนกงานอยการ ใหด าเนนการตามอ านาจหนาททกฎหมายก าหนดไว เชนใหสอบสวนเพมเตม31

31 * ป.วอาญา มาตรา 143 (2) (ก)

25

ปญหาตามกรณศกษานน กคอเปนกรณทพนกงานสอบสวนไดมความเหนสงฟองผตองหาทมามอบตวกบพนกงานสอบสวนแลวปลอยตวไป แลวตอมาไดสงความเหนพรอมส านวนการสอบสวนและตวผตองหามายงพนกงานอยการ ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 142 วรรคสาม เมอพนกงานอยการไดรบตวผตองหาจากพนกสอบสวนแลว ในสวนของผตองหาทพนกงานอยการไดรบตวไวนน พนกงานอยการมอ านาจด าเนนการกบผตองหา คอปลอยชวคราว ควบคมไว หรอขอใหศาลขง แลวแตกรณ และจดการหรอสงการใหเปนไปตามนน ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 143 (2 ) (ข) ตามบทบญญตกฎหมายดงกลาว ท าใหเหนวาในกรณตามปญหา ผตองหามาอยในอ านาจควบคมของพนกงานอยการแลว กฎหมายยงไดบญญตไวโดยชดแจงเลยวา พนกงานอยการมอ านาจควบคมตวผตองหาเอาไวได แตในทางปฏบตแลว พนกงานอยการไมเคยควบคมตวผตองหาไวเลย เพราะจนถงขณะนยงไมมหองควบคมผตองหาอยทท าการของพนกงานอยการ ถามวาพนกงานอยการจะสงใหพนกงานสอบสวน น าตวผตองหาไปควบคมตอไดหรอไม โดยอางกฎหมายในสวนทายทวา “สงการใหเปนไปตามนน” การด าเนนการดงกลาวจะขดกบประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 87 หรอไม หรอจะสงใหพนกงานสอบสวนน าตวผตองหาไปยนค ารองตอศาลขอฝากขง กไมพบเหนในทางปฏบต จะมอย 2 กรณทพนกงานอยการถอปฏบตและด าเนนการในกรณดงกลาวมาโดยตลอดกคอ มค าสงปลอยตวชวคราว กบปลอยตวไปโดยไมมประกน เชนเดยวกบชนพนกงานสอบสวน เมอด าเนนการกบผตองหาในลกษณะดงกลาวแลว พนกงานอยการจะนดหมายใหผตองหามาพบตามก าหนดนด เพอสงตวไปฟองรองตอศาล แลวผตองหาไมมาพบตามก าหนดนดของพนกงานอยการ จากขอเทจจรงดงกลาวเหนวาไมมบทบญญตของกฎหมายก าหนดอ านาจหนาทของพนกงานสอบสวน ในสวนทเกยวของกบผตองหาไวเลยกรณสงตวผตองหาไปยงพนกงานอยการแลว พนกงานสอบสวนจะเขามาสกระบวนการอกครงกตอเมอ พนกงานอยการการมค าสงใหสอบสวนเพมเตม ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 143 (2 ) (ก) ซงในบทบญญตดงกลาวกไมไดก าหนดใหพนกงานสอบสวนมาเกยวของใด ๆ ในตวผตองหาซงไดสงตวไปยงพนกงานอยการแลว กเนองจากอ านาจด าเนนการใดๆในตวผตองหา ตกไปอยในอ านาจของพนกงานอยการแลว บรรดาบทบญญตกฎหมาย ระเบยบและขอบงคบทกลาวอางกนมาทงหมดในเรองนวา เปนอ านาจหนาทของพนกงานสอบสวนนน ลวนแตเปนกรณทใหอ านาจพนกงานสอบสวน ด าเนนการเพอใหไดตวผตองหามาท าการสอบสวน และด าเนนการทงหลายในชนพนกงานสอบสวน กอนสงส านวนการสอบสวนไปยงพนกงานอยการเทานน ไมไดใหพนกงานสอบสวนมอ านาจไปถงชนพนกงานอยการแตอยางใด

แลวพนกงานอยการมอ านาจหนาทในการยนค ารองตอศาลออกหมายจบหรอไม ในคมอการออกค าสงหรอหมายอาญา 2549 ไดเขยนเปนขอสงเกตในเรองเกยวกบผมอ านาจหนาท

26

ยนค ารองตอศาลออกหมายจบเอาไวในขอ 132 วา ผรองขอหมายจบจะตองทราบขอมลและ

พยานหลกฐานในเรองทขอใหออกหมายจบนนดวย เพราะศาลตองสอบถามใหไดความวามหลกฐานตามสมควรทจะออกหมายใหไดหรอไมอยางไร และในขอ 333

ระบไววา เจาพนกงานอนหมายความถง เจาพนกงานทท าการเกยวกบการจบกมปราบปรามผกระท าผดกฎหมาย ทตนมหนาทตองจบกมปราบปราม เชน คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต เจาพนกงานสอบสวนคดภาษ หรอพนกงานอยการ จงเหนไดวาพนกงานอยการกมอ านาจในการยนค ารองตอศาลออกหมายจบ เมอพจารณาจากคมอการออกค าสงหรอหมายอาญา 2549 ระเบยบประธานศาลฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการเกยวกบการออกค าสงหรอหมายอาญา พ.ศ.2548 ประกอบกบประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 143 (2) (ข) แลว จงเหนวา กรณทผตองหาหลบหนไปในชนพนกงานอยการตามกรณศกษา จงควรเปนอ านาจหนาทของพนกงานอยการ ในการยนค ารองตอศาลเพอออกหมายจบ ผตองหาทหลบหนไปในชนพนกงานอยการดงกลาว

เนองจากในขณะนมคดความลกษณะดงกลาวเกดขนมาก เพราะเหตวาเมอบคคลใดไดทราบวาตนเองถกกลาวหาวากระท าความผด กจะมามอบตวกบพนกงานสอบสวน แลวกจะไมถกจบกมและควบคมตวเพราะยงไมมหมายจบ ผลทตามมากคอจะไมตองประกนตวเมอพนกงานสอบสวนท าการสอบสวนปากค าแลว พนกงานสอบสวนกจะใหผถกกลาวหาทมามอบตวกลบไปโดยไมมหลกประกนใดๆทงสน โดยเฉพาะคดอาญาทมโทษไมรายแรง หากมามอบตวกบพนกงานสอบสวนแลว กสามารถใชสทธดงกลาวไปจนถงชนศาล คอจะไมตองถกควบคมตวเลยในระหวางพจารณาคดในชนศาล ซงในแตละขนตอนของกระบวนการยตธรรม ทงในชนสอบสวน ชนพนกงานอยการ และชนศาล ผถกกลาวหากจะอาศยชองวางทางกฎหมาย ท าใหคดความลาชาออกไป เมอพนกงานสอบสวนหรอพนกงานอยการนดหมาย เพอด าเนนการในเรองตางๆ กจะไมมาตามก าหนดนด เพราะไมไดมการประกนตวไว ไมตองถกบงคบตามสญญาประกน ท าใหไมตองสญเสยหลกทรพย ผถกกลาวหาจงไมเกรงกลวอ านาจรฐ การจะไดตวผถกกลาวหาดงกลาวมาเขาสกระบวนการยตธรรมอกครงหนง ในชนสอบสวนและชนพนกงานอยการกจะตองยอนไปสกระบวนการเดม กคอ จะตองน าพยานหลกฐานมายนค ารองตอศาลออกหมายจบ สวนกรณทคดอย ในระหวางการพจารณาของศาลอยแลว ศาลกสามารถออกหมายจบบคคลดงกลาวไดเลย แตหมายจบศาลทออกเกยวกบคดนจะไมยอนกลบมาสพนกงานสอบสวนผรบผดชอบคดดงกลาวอก เปนเรองระหวางศาลกบผถกกลาวหาดงกลาว ผลทตามมาผเกยวของทงหลายกไมอาจทราบไดวาคดความไปถงขนไหน บางครงทงพนกงานสอบสวน ทงผเสยหายอาจเขาใจวาคดเสรจสนลงแลว พนกงานอยการททราบเรองกไมไดแจงมาใหพนกงานสอบสวนทราบผลของคดแตอยางใด สวนหมายจบทศาลออกไวในกรณเชนนแทบ

32 * คมอการออกค าสงหรอหมายอาญา 2549 หนา 15 33 ** คมอการออกค าสงหรอหมายอาญา 2549 หนาท 16

27

จะไมมสภาพบงคบ เพราะเมอศาลออกหมายจบแลวศาลกจะสงหมายจบไปยงผบงคบการต ารวจภธรจงหวดทผถกออกหมายจบมภมล าเนาอย เพอใหชวยตดตามจบกมตว ซงกพบวาแทบจะไมมการจบกมตวผถกออกหมายจบดงกลาว เนองจากผทราบเรองไมใชสถานต ารวจเจาของคดทคดความเกดขน เมอผทราบเรองไมใชผรบผดชอบในคดความดงกลาว การเรงรดด าเนนการตดตามจบกมผทถกศาลออกหมายจบไวกไมม พบวามผลการจบกมนอยมาก ผทถกศาลออกหมายจบไวกไมตองเขาสกระบวนการยตธรรมในชนศาลเชนเดม คดความกสะดดหยดอยในชวงระยะเวลาหนง หรอบางครงกขาดอายความไปเลย ซงหากบคคลดงกลาวเปนผกระท าผดทแทจรงกจะหลดพนคดความไปเลย ซงถอไดวามผลกระทบตอกระบวนการยตธรรมเปนอยางมาก ท าใหเหนวากระบวนการยตธรรมทมอยไมมประสทธภาพ ขาดความนาเชอถอ ในกรณเชนนมผบงคบบญชาต ารวจทานหนงในระดบกองบญชาการ ไดใหแนวทางปฏบตกบพนกงานสอบสวน กรณทผถกกกลาวหาในความผดทมโทษรายแรงมามอบตว ใหพนกงานสอบสวนน าตวไปยนค ารองตอศาลขอใหศาลมหมายขง ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 134 เพอปองกนปญหาทเกดขนในกรณดงกลาว แตกรณตามบทกฎหมายดงกลาวไดบญญตไวใหเปนดลยพนจของพนกงานสอบสวน จะเหนไดวาบคคลในกระบวนการยตธรรมลวนแลวแตเปนอสระจากกน เนองจากกฎหมาย ระเบยบและขอบงคบไดใหอ านาจไว การทฝายใดฝายหนงจะเขาตรวจสอบการท าหนาทของอกฝายหนง จะตองมกฎหมายระเบยบหรอขอบงคบกฎหมายก าหนดไวชดเจน ยกตวอยางเชนใหศาลมอ านาจออกหมายจบบคคลในทกกรณ34 ทงทคดยงไมไดมการน าขนสการพจารณาของศาลแตอยางใด ศาลจงมอ านาจตรวจสอบพยานหลกฐานตางๆของพนกงานสอบสวน เพอน ามาพจารณาในการอนมตหมายจบ จากขอเทจจรงทเกดขนดงกลาว แมศาลไดพจารณาในการออกหมายจบนนบคคลใดไปแลว กไมไดเปนหลกประกนวาเมอคดถงทสดแลว บคคลนนจะเปนผกระท าความผดตามทถกกลาวหา แตทบญญตกฎหมายขนมาเชนนน กเพอเปนการถวงดลอ านาจของพนกงานสอบสวน โดยใหศาลเปนผตรวจสอบในเบองตน นอกเหนอจากผบงคบบญชาของพนกงานสอบสวน ตามระเบยบของทางราชการทก าหนดไว เพอลดปญหาขอโตแยงของผเกยวของทงฝายผเสยหายและฝายผถกกลาวหาวา คดดงกลาวไดด าเนนการผานบคคลทมความเปนกลาง เปนผท ไดรบความไววางใจจากสงคมแลว แตเหตใดเลากรณทเปนปญหาตามกรณศกษา จงไมไดมการบญญตกฎหมายหรอก าหนดระเบยบใหชดเจน เพอใหผมอ านาจหนาทเกยวของทกฝาย ถอปฏบตไปในทางเดยวกนซงสามารถท าได บคคลในกระบวนการ ยตธรรมทกฝาย ควรจะรวมกนแกไขในปญหาทเกดขน เพราะเปนปญหาขอกฎหมายไมใชปญหาขอเทจจรง เพอตางฝายตางจะไดไมตองมาตความดงกรณศกษาขางตน ไมใชมความเปนอสระ จนไมสามารถเขามามความเหนรวมกนในเรองใดๆไมได

34 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550 มาตรา 32 วรรคสาม

28

เลย หรอหนวยงานทมอ านาจหนาทโดยตรงในการใหความเหนทางกฎหมาย ควรใหผเกยวของเขาถงไดโดยงาย สามารถใหค าปรกษาไดดวยความรวดเรว ลดขนตอนทยงยากสลบซบซอนออกไป

เกยวกบกรณทผตองหาหลบหนไปในชนพนกงานอยการนน กฎหมาย ระเบยบและขอบงคบทมอยท าใหผเกยวของตความแตกตางกนออกไป ซงก ไมอาจระบไดวาความเหนของฝายใดผดฝายใดถกตอง ดงนนในเรองนควรน ามาพจารณาหาขอสรปโดยเรวทสด เนองจากขณะนมคดความลกษณะดงกลาวเกดขนมากดงทกลาวมา

กรณผตองหำเสพยำเสพตดหลบหน ศกษำเฉพำะกรณ ตำมพระรำชบญญตฟนฟ สมรรถภำพผตดยำเสพตด พ.ศ.2545 มำตรำ 31 1. ควำมเปนมำ

เปนททราบกนเปนอยางดวาในขณะนประเทศไทย ประสบปญหาเกยวกบยาเสพตด ซงสงผลกระทบตอสงคมเปนอยางมาก ทกภาคสวนของสงคมจงเขามามสวนรวมในการแกไขปญหาทเกดขน เนองจากเหนวายาเสพตดเปนภยรายแรง มอยชวงระยะเวลาหนงทรฐบาลมนโยบายปราบปรามอยางจรงจง ปญหาดงกลาวกไดลดลงในระดบหนง แตตอมาเมอมการเปลยนผบรหารประเทศ มการเปลยนแปลงนโยบายในเรองดงกลาว เนองจากในภาคสงคมบางสวนเหนวา การปราบปรามอยางรนแรงเปนการละเมดสทธมนษยชน การท าหนาทของผมอ านาจหนาทปราบปรามจบกมในลกษณะดงกลาวอาจเกดขอผดพลาด ซงกมพบเหนอยบางเชนกน การปราบปรามอยางจรงจงจงลดระดบลง ท าใหทผเกยวของกบยาเสพตดไมเกรงกลวกฎหมายบานเมอง กลบมากระท าผดกนมากขน จนถงขณะนปญหากกลบคนสสภาวะเดม ดงทเราไดพบเหนกนโดยทวไปวา มผเสพยาเสพตดกนมากขน เนองจากเจตนารมณของกฎหมายในขณะนมองวาผเสพเปนผปวย สมควรทจะไดรบการตรวจรกษาใหหายจากอาการปวย(หายจากการตดยา) บทบญญตกฎหมายเกยวกบการฟนฟผตดยาเสพตด จงไดก าหนดหลกเกณฑในการด าเนนการกบผตดยาเสพตด มงแกไขใหกลบตนเปนคนด หากเลกเสพยาเสพตดไดกสามารถด ารงชวตในสงคมไดอยางปกตสข ไมถกสงคมรงเกยจ เพราะในกฎหมายดงกลาวไดบญญตไวชดเจนถงขนวา หากบคคลดงกลาวมการฟนฟจนเปนผลส าเรจ กจะถอวาบคคลนนไมเคยกระท าความผดในเรองเสพยาเสพตดมากอน35 ผเกยวของในคดความของบคคลดงกลาว เชนพนกงานสอบสวน พนกงานอยการ ตองมค าสงไมฟองผเสพในคดทตองหาอย และจะตองลบรายการประวตการตองหาคดอาญา ในเรองเสพยาเสพตดออกจากทะเบยนประวตอาชญากร ซงไดมการจดเกบประวตไวทส านกงานต ารวจแหงชาต

ส าหรบคดเสพยาเสพตดนน จะมบคคลหลายฝายมาเกยวของในการด าเนนการฟนฟผเสพยาเสพตด เพอแกไขปญหาทเกดขนตามทกลาวมาขางตน เชนมการสงไปฝกกบฝายทหาร

35 พ.ร.บ.ฟนฟฯ พ.ศ.2545 มาตรา 33

29

สงไปบ าบดฟนฟในสถานพยาบาล ในสวนคดความนอกจากพนกงานสอบสวน พนกงานอยการ แลวยงมพนกงานเจาหนาท คณะกรรมการฟนฟ ซงกลมบคคลสองกลมหลงน กฎหมายเกยวกบเรองนไดบญญตไวใหอ านาจกบเจาหนาทดงกลาวในการด าเนนการในเรองนไวมาก เชนพนกงานเจาหนาทสามารถจบกมผหลบหนการฟนฟไดโดยไมตองมหมายจบ36 ซงเหนวาจากบทบญญตของกฎหมายดงกลาว นาจะถอวาถงขนยกเวนหลกทวไปตามกฎหมายรฐธรรมนญ ซงตอมากไดมการบญญตกฎหมายวธพจารณาคดยาเสพตดออกมาในลกษณะเดยวกน เชนเรองอายความ37 เนองจากคงเหนวาเกยวกบเรองยาเสพตดมความส าคญตามทกลาวมาขางตน สวนคณะอนกรรมการฟนฟซงไดรบมอบหมายจากคณะกรรมการฟนฟ38

เมอมค าวนจฉยในเรองดงกลาวเปนอยางไร ทกฝายทเกยวของจะตองปฏบตตาม จะใชดลยพนจอยางใดอยางหนงไมได

สวนกรณทเปนปญหาซงจะน ามาเปนกรณศกษาเกยวกบคดเสพยาเสพตดนน กคอปญหาเกยวกบการออกหมายจบ ในกรณทผซงไดรบการตรวจพสจนหรอเขารบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด ซงไดรบการปลอยตวชวคราวไปไมปฏบตตามหรอฝาฝนระเบยบ เงอนไข หรอขอบงคบทก าหนด กฎหมายไดบญญตไวใหพนกงานเจาหนาทจบตวผนนกลบเขาไวในศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด สถานทเพอการตรวจพสจนการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด หรอการควบคมโดยไมตองมหมาย ตามพระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2545 มาตรา 31 สวนกรณหลบหนไปจากสถานฟนฟทควบคมตวเอาไวนน39

ยอมมความผดฐานหลบหนการควบคมตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 190 ผเกยวของจะตองไปแจงความรองทกขด าเนนคดตอไป

2. กรณผเสพยำเสพตดหลบหน ตำมพระรำชบญญตฟนฟสมรรถภำพผตดยำเสพตด พ.ศ.2545 มำตรำ 31 จะสำมำรถยนค ำรองตอศำลเพอออกหมำยจบไดหรอไม

เกยวกบเรองนไดมความเหนเปน 2 ฝาย คอ ฝายหนงเหนวาสามารถยนค ารองตอศาลออกหมายจบผหลบหนการฟนฟไดเปนไปตามบทบญญตกฎหมายทวไป สวนอกฝายหนงเหนวาเมอกฎหมายใหอ านาจพนกงานเจาหนาทสามารถจบกมได โดยไมตองมหมายจบอยแลว จงไมสามารถยนค ารองตอศาลออกหมายจบผเสพยาเสพตดดงกลาวได ในสวนตวของผเขยนมความเหนในเรองนวา นอกจากพนกงานเจาหนาทจะมอ านาจจบกมผหลบหนฟนฟไดทนทตามกฎหมายทใหอ านาจโดยตรงแลวยง สามารถยนค ารองตอ

36 พ.ร.บ.ฟนฟฯ พ.ศ.2545 มาตรา 31 37 พ.ร.บ.วธพจารณาคดยาเสพตด พ.ศ.2550 มาตรา 22 38 พ.ร.บ.ฟนฟฯ พ.ศ.2545 มาตรา 11 39 พ.ร.บ.ฟนฟฯ พ.ศ.2545 มาตรา 29

30

ศาลขอออกหมายจบได เนองจากตามบทบญญตกฎหมายดงกลาว ไดก าหนดใหผทสามารถจบกมผเสพดงกลาวไดโดยไมตองมหมาย มเพยงพนกงานเจาหนาทตามกฎหมายดงกลาวเทานน 40 สวนเจาพนกงานอนกฎหมายไมไดใหอ านาจไว ซงในมาตรา 4 ของพระราชบญญตน กไดใหค านยามของพนกงานเจาหนาทเอาไวชดเจน วาพนกงานเจาหนาทหมายถง ผอ านวยการศนยฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดหรอผซงรฐมนตรแตงตงใหปฏบตการตามพระราชบญญตนเทานน * สวนเจาพนกงานอนซงมอ านาจหนาทในการปราบปรามจบกม กนาจะมเพยงเจาพนกงานต ารวจ จะสามารถจบกมตวผเสพดงกลาวได กจะตองปฏบตตามหลกกฎหมายทวไป คอจะตองมหมายจบ ดงนนผเขยนจงเหนวากรณดงกลาวสามารถยนค ารองตอศาลเพอออกหมายจบได เชนเดยวกบคมอการออกค าสงหรอหมายอาญา41

ซงไดใหความเหนเกยวกบเรองนไววา พระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2545 มาตรา 31 เปนเพยงบทบญญตพเศษใหสามารถจบไดโดยไมตองมหมาย แตมใชเปนการตดอ านาจศาลในการออกหมายจบ ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 66 ศาลควรออกหมายจบในขอหา เสพยาเสพตด แตทงนพนกงานเจาหนาทตองระบในค ารองขอออกหมายจบถงเหตผลวาท าไมตองใชหมายจบ เชน ก าลงพนกงานเจาหนาทมไมเพยงพอ จ าเปนตองขอหมายจบเพอสงหมายจบนนใหส านกงานต ารวจแหงชาตชวยจบผหลบหนการฟนฟมาสงศนยฟนฟทผหลบหนไดหนไปขณะฟนฟ

3. ผมอ ำนำจหนำทในกำรยนค ำรองตอศำลเพอออกหมำยจบเปนผใด ขณะนเทาทพบเหนกคงมเฉพาะพนกงานสอบสวนเทานน ทมายนค ารองในเรองดงกลาว สวนจะเปนผทมอ านาจหนาททแทจรงหรอไม กไมมกฎหมายหรอระเบยบใดๆระบเอาไวอยางชดเจน วาใหพนกงานสอบสวนเปนผมอ านาจหนาทด าเนนการดงกลาว แตทพนกงานสอบสวนด าเนนการไปกเนองจากพนกงานคมประพฤต ไดมหนงสอมาใหพนกงานสอบสวนเปนผไปยนค ารองตอศาล ซงเมอพนกงานสอบสวนไปยนค ารองตอศาลในกรณดงกลาวแลว กจะพบเจอขอเทจจรงดงทกลาวมาในตอนแรก คอ ศาลจะมทงอนมตหมายจบและยกค ารองโดย ในกรณทยกค ารองเนองจากศาลเหนวา พนกงานเจาหนาทสามารถจบกมตวผเสพดงกลาวไดโดยไมตองมหมายจบ ตามบทบญญตของกฎหมายทไดก าหนดไวชดเจนแลว ซงปญหากยงคงวนเวยนอยในลกษณะนมาโดยตลอด จนกระทงถงขณะน กไมไดรบการแกไขจากผเกยวของแตอยางใด

ส าหรบผมอ านาจหนาทเกยวของในการยนค ารองตอศาลในกรณน นาจะมบคคลอย 3 ฝาย ทเปนผเกยวของโดยตรง กคอ พนกงานเจาหนาท พนกงานสอบสวน และพนกงานอยการ

40 พ.ร.บ.ฟนฟฯ พ.ศ.2545 มาตรา 4 41 คมอการออกค าสงหรอหมายอาญา หนา 125

31

3.1 พนกงำนเจำหนำทตำมกฎหมำยน จะเปนผทราบเรองราวขอเทจจรงเกยวกบการหลบหนเปนอยางด จะมขอมลในเรองนอย สวนขอมลรายละเอยดเกยวกบคดความมอยนอยหลกฐานเกยวกบคดจะมตามค ารองขอฟนฟและบนทกจบกม ทพนกงานสอบสวนไดแนบไปพรอมกบค ารองตอนทพนกงานสอบสวนยนค ารองฟนฟตอศาล ส าหรบอ านาจหนาทของพนกงานเจาหนาทนน ตามกฎหมายถอวา เปนพนกงานฝายปกครองหรอต ารวจตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา และเปนเจาพนกงานตามประมวลกฎหมายอาญา 42

ในการปฏบตหนาทมอ านาจเขาไปตรวจคนโดยไมตองมหมายคน จบกมตวผรบการฟนฟโดยไมตองมหมายจบ เรยกตวมาสอบสวน43 เปนตน

3.2 พนกงำนสอบสวน กรณทคดยงอยระหวางสอบสวน กจะเปนผทมขอมลรายละเอยดเกยวกบคดอยครบถวน แตหากสงส านวนการสอบสวนไปยงพนกงานอยการแลว กจะไมมขอมลในสวนดงกลาว สวนขอมลหลกฐานทเกยวกบการหลบหนหรอไมปฏบตตามระเบยบขอก าหนดพนกงานสอบสวนจะไมม จะมเพยงหนงสอแจงใหทราบเพอชวยตดตามตว หากตดตามตวไมไดใหพนกงานสอบสวนไปยนค ารองตอศาลออกหมายจบ 3.3 พนกงำนอยกำร กรณคดอยระหวางพจารณาของพนกงานอยการ กจะมลกษณะคลายกบพนกงานสอบสวนคอมเพยงหลกฐานทางคด เกยวกบผมอ านาจหนาทในการยนค ารองตอศาลขอหมายจบในกรณนนน เหนวาเมอพจารณาจากตวบทกฎหมายกไมไดบญญตไวชดแจงวาใหเปนหนาทของผใด ทงพนกงานเจาหนาทพนกงานสอบสวน หรอพนกงานอยการ ขอเทจจรงกมลกษณะเชนเดยวกบกรณศกษาในเรองแรก ตางฝายตางกตความกนไปรวมถงผพพากษาดวยยงหาขอสรปในเรองนไมได แตเมอพจารณาจากขอเทจจรงทเกดขน เปนเรองในสวนของพนกงานเจาหนาทลวนๆ พนกงานสอบสวนและพนกงานอยการไมไดมสวนเกยวของแตอยางใด ทงตามกฎหมายกบญญตใหพนกงานเจาหนาทเปนเจาพนกงานฝายปกครอง หรอต ารวจตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาและตามประมวลกฎหมายอาญาแลว ดงนนอ านาจหนาทในเรองทผตองหาฟนฟหลบหนตาม มาตรา 31 นน นาจะเปนเรองในอ านาจหนาทของพนกงานเจาหนาท ไมใชของพนกงานสอบสวนหรอพนกงานอยการ พนกงานเจาหนาทจงนาจะมอ านาจยนค ารองตอศาลออกหมายจบในกรณดงกลาวได44 โดยไมขดตอกฎหมายหรอระเบยบทเกยวของแตอยางใด แตในทางปฏบตกไมไดมการด าเน นการดงกลาว พนกงานเจาหนาทจะแจงใหพนกงานสอบสวนตดตามตว หากตดตามตวไมไดใหไปยนค า

42 พ.ร.บ.ฟนฟฯ พ.ศ.2545 มาตรา 35 43 พ.ร.บ.ฟนฟฯ พ.ศ.2545 มาตรา 36 44 ขอบงคบประธานศาลฎกาฯ พ.ศ.2548 ขอ 9 ระเบยบการออกค าสงหรอหมายอาญา หนา 16

32

รองตอศาลออกหมายจบ แลวสงหมายจบไปใหกบพนกงานเจาหนาท หากตดตามจบกมตวผตองหาไดกตองน าตวสงพนกงานเจาหนาท จงท าใหเหนวากฎหมายในเรองนขาดความชดเจน ผปฏบตกด าเนนการไปเพราะเคยปฏบตมาอยางนน จะใหทางพนกงานเจาหนาทไปยนค ารองตอศาลกไมเคยมปฏบตกน กลบกลายเปนวาในการด าเนนการทางอาญาใชหลกธรรมเนยมปฏบต ไมไดยดหลกกฎหมายอยางเครงครด เมอเกดปญหาในกรณเชนน จงเปนการเปดโอกาสใหบคคลทเกยวของทงหลาย ไดอาศยชองวางกฎหมายเพอกอใหเกดเปนประโยชนกบตวเองได

4. หลกเกณฑในกำรยนค ำรอง ส าหรบกรณทผตองหาเสพยาเสพตดหลบหนนน จะตองด าเนนการเหมอน

คดอาญาโดยทวไป สามารถยนค ารองตอศาลไดทนทเลยหรอไม อยางกรณคดเสพยาเสพตดอยางเดยว ซงเปนคดทมอตราโทษไมรายแรงนน ผยนค ารองจะตองไปด าเนนการใดๆใหมหรอไม กอนทจะมายนค ารองตอศาล เชน ตองสงหมายเรยกผตองหาใหกบผตองหาตามบทบญญตของกฎหมายกอนหรอไม ถงจะสามารถน ามายนค ารองตอศาลได ในสวนตวของผเขยนเหนวา ผมอ านาจหนาทสามารถยนค ารองตอศาลออกหมายจบไดเลย กรณไมนาจะกลบไปสกระบวนการเดมอก เพราะเปนคนละกรณกน เนองจากในเรองนเปนการน าตวผตองหาทหลบหนการฟนฟเขาสกระบวนการฟนฟ เมอจบกมตวมากจะตองสงตวไปยงพนกงานคมประพฤตเพอด าเนนการตอไป ไมใชจบกมตวมาสอบสวนในความผดทถกกลาวหาแตหมายจบทออกกคงตองเปนฐานความผดเสพยาเสพตด แตในหมายจบควรระบขอความตอไปวา หลบหนการฟนฟตามพระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2545 มาตรา 31

5. ขอสงเกตเกยวกบกฎหมำยพระรำชบญญตฟนฟสมรรถภำพผตดยำเสพตด พ.ศ. 2545

ตามพระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2545 นน ไดมการบญญตกฎหมายทมความชดเจนหลายมาตราดวยกน เชน ถาคณะอนกรรมการฟนฟมค าสงใหยกเลกฟนฟ45

พนกงานสอบสวนหรอพนกงานอยการแลวแตกรณ กจะตองมหนาทยนค ารองตอศาลเพอใหศาลมค าสงยกเลกฟนฟ และศาลกจะตองมค าสงยกเลกฟนฟ ศาลไมอาจใชดลยพนจเปนอยางอนได เมอไดพจารณากฎหมายนแลวจะเหนวา มการบญญตไวใหการด าเนนการในทกขนตอน จะตองผานกระบวนการศาลกเพอใหเกดความนาเชอถอ แทบจะไมมบทมาตราใดในกฎหมายฟนฟทใหศาลใชดลยพนจ จะมอยกรณเดยวเทานนทศาลสามารถใชดลยพนจได กคอศาลสามารถใชดลยพนจในการลงโทษ เมอมการฟองรองผตองหากรณทมการยกเลกฟนฟ46

แตกยงก าหนดการใชดลย

45 พ.ร.บ.ฟนฟฯ พ.ศ.2545 มาตรา 24 46 พ.ร.บ.ฟนฟฯ พ.ศ.2545 มาตรา 34

33

พนจของศาลอย ไมไดใหใชดลยพนจโดยอสระในเรองการลงโทษ แตเหตใดเลาในสงท เปนสาระส าคญในเรองการจบ กลบไมไดบญญตกฎหมายเอาไวใหชดเจน จะไดไมตองมปญหาในทางปฏบตกบผเกยวของ กฎหมายทออกมาจงจะมผลบงคบใชโดยสมบรณ ไมเกดปญหาในทางปฏบตอยางทผานมา

ขอพจำรณำเกยวกบผมอ ำนำจหนำทยนค ำรองตอศำลออกหมำยตำมกรณศกษำทง 2 กรณ

เกยวกบเรองการออกหมายจบนน จะเหนไดวาบรรดากฎหมาย ระเบยบหรอขอบงคบทมอย ลวนแตบญญตและก าหนดใหพนกงานสอบสวนปฏบตในชนสอบสวน เพอใหไดตวผถกกลาวหามาสกระบวนการสอบสวน กอนสงส านวนใหพนกงานอยการเทานน แตเมอผตองหาทไดตวมาสกระบวนการสอบสวนแลว ไดหลบหนไปในชนพนกงานอยการซงเปนเรองหลงจากนน ไมมบทบญญตของกฎหมาย ระเบยบหรอขอบงคบใดใหพนกงานสอบสวนด าเนนการใดๆกบผตองหาไดอกโดยชดแจง ซงเมอพจารณาจากบทบญญตกฎหมาย ระเบยบและขอบงคบทเกยวของทมอยแลว พนกงานสอบสวนไมนาจะมอ านาจหนาทด าเนนการ ยนค ารองตอศาลออกหมายจบกรณทผตองหาหลบหนไปในชนพนกงานอยการได

สวนกรณหลบหนการฟนฟกเชนกน จะน าบทบญญตในชนสอบสวนมาใช กไมได

เพราะกฎหมาย ระเบยบและขอบงคบทงหลายทมอยครอบคลมไปไมถง อกทงเรองการหลบหนฟนฟในกรณศกษานน กไมอยในอ านาจหนาทของพนกงานสอบสวนดวย เนองจากคดเสพยาเสพตดนนเมอมการจบกมตวผถกกลาวหาวาเสพยาเสพตดมาสงพนกงานสอบสวน พนกงานสอบสวนกจะตองน าตวผถกกลาวหาไปยนค ารองตอศาลเพอใหศาลมค าสงสงตวไปตรวจพสจนการเสพหรอตดยาเสพตด เมอศาลมค าสงแลว พนกงานสอบสวนกจะตองน าตวผถกกลาวหา ไปสงให กบพนกงานเจาหนาทรบตวไปควบคมเพอตรวจพสจนตอไป47

เทยบไดกบกรณพนกงานสอบสวนน าตวผตองหาไปยนค ารองตอศาลขอฝากขง หรอผดฟองฝากขง48 ในคดอาญาทวๆ เมอยนค ารองแลวกมผลใหตวผตองหาตกไปอยในอ านาจศาลแลว ดงนนในกรณนกเชนกน พนกงานสอบสวนจงไมมอ านาจ ในการด าเนนการใดเกยวกบตวผเสพยาเสพตดดงกลาวอก รวมถงอ านาจในการยนค ารองตอศาลออกหมายจบเมอผเสพหลบหนการฟนฟ เวนแตกรณกฎหมายบญญตไวโดยชดเจนใหมหนาท เชนใหไปรบตวมาด าเนนคด49

47 พ.ร.บ.ฟนฟฯ พ.ศ.2545 มาตรา 19 48 ป.วอาญา มาตรา 87, พ.ร.บ.จดตงศาลแขวงและวธพจารณาคดในศาลแขวง พ.ศ.2549 มาตรา 7 49 พ.ร.บ.ฟนฟฯ พ.ศ.2545 มาตรา 20

34

บทท 5 ค ำพพำกษำฎกำเกยวกบเรองหมำยจบทนำสนใจ

1. ค ำพพำกษำฎกำท /2555 ลงวนท 31 มกรำคม 2555 (ยงไมไดจดพมพ) ในเรองการศกษาเกยวกบหมายจบศาลตามทไดน าเสนอไปแลววา จะมขอจ ากดในการศกษา เนองจากแทบจะไมมค าพพากษาฎกาในเรองดงกลาว น ามาเปนบรรทดฐานในการปฏบตหนาทของผเกยวของ เทาทไดตรวจสอบกพบวาเกยวกบเรองหมายจบ มค าพพากษาฎกาอยเรองหนงทศาลฎกาไดพพากษาไป เมอวนท 31 มกราคม 2555 ถงแมขอเทจจรงจะไมตรงกบกรณศกษา แตจะขอน าเรยนใหทราบ เพราะเหนวาค าพพากษาดงกลาวไดวางหลกเกยวกบเรองหมายจบในชนพนกงานสอบสวนไวในหลายเรอง แตกขอไมระบเลขค าพพากษาลงไป และจะไมขอระบชอผเกยวของในคดดงกลาวดวย เนองจากค าพพากษาฎกาดงกลาวยงไมไดจดพมพ เพอเผยแพร ส าหรบค าพพากษาฎกานผเขยนกมสวนเกยวของในการสงเกยวกบค ารองขอหมายจบอยดวยครงหนง ซงพอจะทราบขอเทจจรงเกยวกบคดมากพอสมควร ค าพพากษาฎกาน ศาลฎกาไดพพากษาไวมใจความวา คดสบเนองจากศาลชนตนออกหมายจบผตองหาในความผดฐาน หมนประมาทดวยการโฆษณา ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 326,328 ผตองหายนค ารองวา การทศาลชนตนออกหมายจบผตองหามไดเปนไปตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 66 (2) ซงเปนบทบญญตทมวตถประสงคในอนทจะคมครองสทธเสรภาพของประชาชนตามกฎหมายรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย เพราะผตองหาเปนขาราชการผด ารงต าแหนงในระดบสง จงไมมเหตควรเชอวาผตองหาจะหลบหน ขอใหเพกถอนหมายจบผตองหาและระงบการด าเนนการตามหมายจบไวชวคราว ศาลชนตนมค าสงวา ศาลใชดลยพนจในการออกหมายจบตามอ านาจหนาทและพยานหลกฐานโดยชอบดวยกฎหมายแลว จงไมมเหตทจะเพกถอนหมายจบและการด าเนนการตามหมายจบ ยกค ารอง ผตองหาอทธรณ ศาลอทธรณภาค 1 มค าสงใหเพกถอนหมายจบผตองหา ฉบบลงวนท 3 มถนายน 2551 ใหศาลชนตนแจงค าสงศาลอทธรณภาค 1 ใหผรองและพนกงานเจาหนาทเกยวของทราบโดยเรว ผรองฎกา(พนกงานสอบสวน) ศาลฎกาตรวจส านวนประชมปรกษาแลว ขอเทจจรงฟงในเบองตนวา เดมผรองยนค ารองขอออกหมายจบผตองหา ศาลชนตนไตสวนแลวมค าสงอนญาตใหออกหมายจบผตองหา ฉบบ

35

ลงวนท 3 มถนายน 2551 ตอมาผตองหายนค ารองขอใหเพกถอนหมายจบดงกลาว ศาลชนตนมค าสงให ยกค ารองของผตองหา ผตองหายนอทธรณค าสงศาลชนตน ศาลอทธรณภาค 1 มค าสงใหเพกถอนหมายจบผตองหา ผรองฎกา มปญหาตองวนจฉยตามฎกาผรองวา การทศาลชนตนมค าสงยกค ารองขอเพกถอน หมายจบผตองหานน ผตองหามสทธยนอทธรณค าสงศาลชนตนตอศาลอทธรณภาค 1 เพอขอใหเพกถอนหมายจบผตองหาไดหรอไม เหนวา ตามพระธรรมนญศาลยตธรรม มาตรา 24 บญญตวา “ใหผพพากษาคนหนงมอ านาจดงตอไปน (1) ออกหมายเรยก หมายอาญา หรอหมายสงใหสงคนมาจากหรอไปจงหวดอน (2)..............ฯลฯ...................” ส าหรบอ านาจของผพพากษาคนเดยวในการออกหมายประเภทหมายจบนน จะตองปรากฏเหตตามทบญญตไวในประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 66 ซงบญญตวา “เหตทจะออกหมายจบไดมดงตอไปน (1) เมอมหลกฐานตามสมควรวาบคคลใดนาจะไดกระท าความผดอาญา ซงมอตราโทษจ าคกอยางสงเกนสามป หรอ (2) เมอมหลกฐานตามสมควรวาบคคลใดนาจะไดกระท าความผดอาญาและมเหตอนควรเชอวาจะหลบหน” และตามมาตรา 59/1 บญญตตอไปวา “กอนออกหมาย จะตองปรากฏหลกฐานตามสมควรทท าใหศาลเชอไดวามเหตออกหมายตามมาตรา 66 มาตรา 69 หรอมาตรา 71” จากบทบญญตดงกลาว เหนวา การออกหมายจบผตองหาตามค ารองของพนกงานสอบสวนเปนอ านาจของผพพากษาคนเดยวในศาลชนตน เพอการสอบสวนผตองหาด าเนนไปตามขนตอนของกฎหมายอยางรวดเรว ตอเนอง และเปนธรรม โดยไมมปญหาตดขด ลาชาหรอมอปสรรคในการด าเนนงานในกระบวนการยตธรรมชนตน ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 134 โดยทขณะนนยงไมเปนการฟองคดมาสการพจารณาของศาล แตเปนอ านาจพเศษทกฎหมายบญญตใหผพพากษาคนเดยวในศาลชนตน มอ านาจออกหมายจบผตองหาตามค ารองของพนกงานสอบสวนได ภายใตบทบญญตแหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 66 และ มาตรา 59/1 โดยเฉพาะ จงไมใชเรองทกฎหมายมความประสงคจะใหผตองหายนอทธรณไดตามประมวลกฎหมายวธ พจารณาความอาญา มาตรา 193 เพราะท าใหการด าเนนงานของกระบวนการยตธรรมประสบอปสรรคและเกดความลาชา ดงจะเหนไดจากประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 59 วรรคสาม บญญตเปนใจความวา “ในกรณจ าเปนเรงดวนซงมเหตอนควรโดยผรองไมอาจไปพบศาลได ผรองขออาจรองขอตอศาลทางโทรศพท โทรสาร สออเลคโทรนกส หรอสอเทคโนโลยสารสนเทศประเภทอนทเหมาะสมเพอขอใหศาลออกหมายจบผตองหาได” ในกรณเชนวานเมอศาลสอบถามจนปรากฏวามเหตทจะออกหมายจบไดตามมาตรา

36

59/1 และมค าสงใหออกหมายจบแลว” และตามวรรคสตอนทาย บญญตวา “......หากความปรากฏตอศาลในภายหลงวาไดมการออกหมายจบโดยฝาฝนตอบทบญญตแหงกฎหมาย ศาลอาจมค าสงใหเพกถอนหมายจบหรอแกไขเปลยนแปลงหมายจบได ทงน ศาลจะมค าสงใหผรองขอ จดการแกไขเพอเยยวยาความเสยหายทเกดขนแกบคคลทเกยวของตามทเหนสมควรได” โดยบทบญญตของมาตรานกไดระบวธการใหศาลชนตนออกหมายจบมอ านาจโดยตรงในการแกไขเยยวยาความเสยหาย จากการออกหมายจบผตองหาโดยฝาฝนตอกฎหมายไวเปนการเฉพาะแลว ทงมไดระบใหสทธแกผตองหาในการอทธรณโตแยงค าสงศาลชนตนแตอยางใด แสดงใหเหนเจตนารมณของกฎหมายอยางชดเจนวา มวตถประสงคจะใหกระบวนการยตธรรมในชนการขอออกหมายจบ การขอเพกถอนหมายจบตลอดจนการแกไขเยยวยาความเสยหายแกบคคลทเกยวของยตไปในระดบศาลชนตนเทานน อกประการหนง ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 68 ยงไดบญญตวา “หมายจบยงคงใชไดอยจนกวาจะจบได เวนแตความผดอาญาตามหมายจบนนขาดอายความหรอศาลซงออกหมายจบนนไดถอนหมายคน” ดงนน หากผตองหาทถกออกหมายจบไดเขามอบตวตอพนกงานสอบสวนแลว หมายจบกยอมสนผลไปในตว หรอหากขาดอายความ หรอศาลชนตนซงออกหมายจบนน ไดถอนหมายจบคนเสยแลว หมายจบกยอมสนผลเชนเดยวกน ดวยเหตผลดงทไดวนจฉยประกอบกนมา ผตองหาจงไมมสทธยนอทธรณค าสงศาลชนตนทไมอนญาตใหเพกถอนหมายจบผตองหาตอศาลอทธรณภาค 1 ทศาลชนตนมค าสงใหรบอทธรณของผตองหา เปนการสงรบอทธรณโดยไมชอบ และศาลอทธรณภาค 1 ชอบทจะไมรบวนจฉยอทธรณของผตองหาเชนกน ทศาลอทธรณภาค 1 รบวนจฉยอทธรณของผตองหานน ศาลฎกาไมเหนพองดวย ฎกาของผรองฟงขน กรณไมจ าตองวนจฉยฎกาของผรองในขออนอก เพราะไมท าใหผลของคดเปลยนแปลงไป

2. ขอเทจจรงทเกดขนเกยวเนองกบค ำพพำกษำฎกำน เกยวกบขอเทจจรงทเกดขนเกยวของในเรองนนนกคอ หลงจากทศาลอทธรณไดมค าสงเพกถอนหมายจบแลว ผตองหาไดแจงความรองทกขกบคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตใหด าเนนคดกบพนกงานสอบสวน ซงคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตไดมาขอสอบสวนปากค าผพพากษาทเกยวของในเรองนทกคน รวมถงตวผเขยนดวย เนองจากบางฝายไดอางผพพากษาเปนพยาน ซงผเขยนไดท าบนทกชแจงเปนลายลกษณอกษรไปเพยงวา ไมขอใหถอยค า และมเฉพาะผพพากษาหวหนาศาล ทไดไปใหปากค ากบคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต ตอมาจากการสอบสวนของคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต เหนวาผเกยวของทกฝายไดกระท าไปตามอ านาจหนาทไมมความผดจงไดยตเรองไป จากขอเทจจรงทเกดขนจงท าใหเหนวา เกยวกบเรองหมายจบนน การด าเนนการใดๆของผเกยวของทกฝายรวมถงผพพากษาดวย อาจถกตรวจสอบจากองคกรตางๆได ดงนนการด าเนนการในเรองการขอออกหมายจบนน จะตองมกฎหมาย ระเบยบหรอขอบงคบใหอ านาจหนาท

37

ไวชดเจน เพราะตามหลกกฎหมายของไทยนนใชระบบกลาวหา อาจถกบคคลใดกลาวหาในเรองการท าหนาทเมอใดกได แมจะกระท าไปตามอ านาจหนาทกตาม การถกกลาวหาในเรองใด แมตนเองจะไมไดกระท าความผด กจะตองมหนาทชแจงเรองราว ใหกบผมอ านาจหนาทในการตรวจสอบทราบขอเทจจรงทเกดขน เมอถกตรวจสอบการท าหนาท กจะท าใหถกสงคมมองวามความบกพรองในการท าหนาท ถงไดมการถกตรวจสอบ สงผลใหผท าหนาทเกดความรสกหวนไหว มผลกระทบโดยตรงตอการท าหนาทและการด ารงชวตเปนอยางมาก โดยเฉพาะในสวนของผพพากษานน เปนบคคลทไดรบความไววางใจและเชอถอจากสงคม หากมาพบเจอกรณเชนนกเปนเรองทท าใจยากเชนกน

3. ขอพจำรณำเกยวกบค ำพพำกษำฎกำในเรองน จากค าพพากษาฎกาดงกลาวขางตนนน ท าใหเหนวาศาลฎกาไดวางหลกเกยวกบเรองหมายจบในเรองหนงไวชดเจนเปนทยตแลววา เมอศาลไดอนมตออกหมายจบผใด ผนนไมสามารถยนอทธรณค าสงศาลทออกหมายจบไว หมายจบทศาลออกไวจะสนผลไปกตอเมอ มการจบกมตวตามหมายจบ หรอเมอคดขาดอายความ หรอเมอศาลทออกหมายเพกถอนหมายจบ ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 68 จากการทศาลฎกาไดมค าพพากษาในเรองนไว สงผลใหปญหาขอโตแยงในการท าหนาทของผเกยวของฟงเปนขอยตไดไปสวนหนง และสามารถใชเปนบรรทดฐานในการท าหนาทในเรองการออกหมายจบตอไป ส าหรบผเขยนนนมความเหนดวยเปนอยางยงกบค าพพากษาศาลฎกาขางตน เพราะสามารถปองกนการลาชาจากผทอาจอางวายงไมสามารถปฏบตตามหมายจบของศาลเพราะคดยงอยระหวางยนอทธรณค าสง สวนตวผตอ งหาตามหมายจบกจะไดเขาสกระบวนการพสจนความผดตามกฎหมายโดยเรว เมอพจารณาจากค าพพากษาฎกาน ท าใหเหนวามขอเทจจรงท ฟงไดเปนขอยตชดเจนคอเมอศาลไดออกหมายจบไวแลวผทถกศาลออกหมายจบจะอทธรณค าสงศาลทออกหมายจบไมได สวนกรณอยางอนทไมมขอเทจจรงขนสการพจารณาของศาลฎกา จะสามารถน ามาเทยบเคยงกบค าพพากษาฎกานไดหรอไม เชน หากศาลไมอนมตออกหมายจบ ผรองจะสามารถอทธรณค าสงศาลไดหรอไม หรอจะตองน าค ารองมายนใหม หรอจะด าเนนการในเรองนนตอไปอยางไร

นอกจากนยงมปญหาทเกดขนในกรณตางๆทเกยวของกบการออกหมายจบ อยางเชน หากคดดงกลาวมความเหนถงทสดในชนพนกงานอยการแลววามความเหนสงฟองผถกกลาวหา ศาลจะตองอนมตหมายจบทกกรณหรอไม ซงกมลกษณะคลายกบคดทพนกงานอยการเปนโจทกยนฟองตอศาล ซงศาลจะประทบรบฟองโดยจะไตสวนมลฟองหรอไมกได50 หรออยางกรณศาลไดอนมตหมายจบใหกบพนกงานสอบสวนไปแลว แตพนกงานสอบสวนหรอพนกงานอยการกลบมความเหนสงไมฟองผตองหาตามทศาลไดอนมตหมายจบไว หรอศาลไมอนมตหมายจบแตพนกงาน

50 *ป.วอาญา มาตรา 162 (2)

38

สอบสวน พนกงานอยการมความเหนส ง ฟอง ท งทคด ไมมพยานหลกฐานใดใหม ยงคงมพยานหลกฐานเทาเดมทขณะมายนค ารอง ซงทงสองกรณนเปนเรองทผพพากษากบพนกงานอยการและพนกงานสอบสวน พจารณาขอเทจจรงในคดแลวมความเหนแตกตางกนไป จงท าใหมองวาบคคลในกระบวนการยตธรรมทกฝาย มความเหนเปนอสระจากกนมากจนเกนไปหรอไม ซงจะตองพจารณากนตอไป

39

บทท 6 ขอสรป และขอเสนอแนะ

1. ขอสรป โดยสวนตวของผเขยนมความเหนเกยวกบผมอ านาจหนาท ในการยนค ารองตอศาลเพอออกหมายจบนน ควรเปนพนกงานเจาหนาทซงเรองทจะน ามายนค ารองไดตกมาอยในอ านาจหนาทรบผดชอบของตนในขณะทจะยนเปนผมายนน ารองตอศาล เหตผลกเพราะวา เกยวกบเรองดงกลาวบรรดาสรรพเอกสารหลกฐาน ทจะน ามายนตอศาลเพอขอออกหมายจบนน อยในความครอบครองของตนเอง เปนการสะดวกและงายตอศาลในการตรวจสอบพยานหลกฐาน ยกตวอยางเชน เมอพนกงานสอบสวนสงส านวนการสอบสวนมายงพนกงานอยการแลว(เฉพาะกรณศกษา) หากใหพนกงานสอบสวนเปนผมหนาทมายนค ารองตอศาลอก พนกงานอยการกคงจะตองสงส านวนคนไปยงพนกงานสอบสวนเพอมาด าเนนการ ซงจะเปนการขดหลกเกณฑของกฎหมายเรองการสอบสวนเสรจหรอไม51 นอกจากนเมอมการออกหมายจบแลว เราจะตองพจารณาตอไปวา ผทมหนาทจดการตามหมายจบคอ ผทมหนาทจะตองตดตามจบกมบคคลตามหมายจบ เมอตรวจดหมายจบทศาลออกใหกบฝายใดแลวกจะสามารถด าเนนการตามหมายจบไดอยางถกตอง เพราะในหมายจบจะระบขอความไวชดเจนวาผใดเปนผยนค ารอง หากเปนหมายจบทพนกงานสอบสวนเปนผยน ผจบกมกจะตองจบกมตวผถกออกหมายจบสงพนกงานสอบสวน หากหมายจบกรณหลบหนการพนฟ กรณพนกงานเจาหนาทเปนผยนค ารอง ผจบกมตองจบกมตวสงเจาพนกงานดงกลาวไดอยางถกตอง สวนกรณทมการจบกมตวในวนหยด กจะตองน าตวสงพนกงานสอบสวนทองททจบกมรบตวไว 52 เพอสงหนวยงานดงกลาวในโอกาสแรกทเปดท าการ ส าหรบหมายจบหากมกรณทพนกงานอยการเปนผยนค ารอง เมอมการจบกมตวไดกจะตองน าตวสงพนกงานอยการ กรณเปนวนหยดท าการทจะตองควบคมตวไวทพนกงานสอบสวน อยางกรณหลงนผลทตามมากคอ หลกเกณฑทจะน ามาพจารณาเกยวกบเรองการประกนตวกอาจเครงครดขน เนองจากคดนขอเทจจรงยตแลววา ผถกจบจะตองถกน าตวสงพนกงานอยการฟองรองตอศาล แตในขณะนคงมเพยงพนกงานสอบสวนเทานนเปนผยนค ารองตอศาลในการออกหมายจบบคคล ซงปญหาทพบเหนกคงเปนสวนในการด าเนนการหลงจบกมคอการควบคมตว อยางกรณทคดสอบสวนเสรจสนมความเหนสงฟอง สงตวผตองหาไปยงพนกงานอยการ แลวผตองหาหลบหนไป เมอพนกงานสอบสวนออกหมายจบและมการจบกมตวตามหมายจบ ผจบกมกจะตองน าตวสงพนกงานสอบสวนทองทรบผดชอบการสอบสวน หากพนกงานสอบสวน

51 * ป.วอาญา มาตรา 140 52 ** ป.วอาญา มาตรา 83 วรรคแรก,84/1

40

เจาของคดคนเดมยงคงอยปฏบตหนาท กสามารถตรวจสอบขอเทจจรงและเรองราวในคดทเกดขนไดวาคดความอยขนไหน แตหากพนกงานสอบสวนทานนนไมไดอยปฏบตหนาทแลว พนกงานสอบสวนผรบตวผถกจบไว กคงจะสามารถตรวจสอบรายละเอยดเกยวกบคดในเบองตนไดเฉพาะตามหมายจบทระบไว ซงกคงจะไดขอเทจจรงเกยวกบคดไมครบถวน ผลทตามมากคอ อ านาจในการควบคมตวผถกกจบมแคไหน ยงสามารถควบคมตวอยไดหรอไม หรอจะด าเนนการอยางไรกบผถกจบไดบาง ซงมค าพพากษาฎกาเปนบรรทดฐานไวแลววา กรณออกหมายจบกมตวมาเพอฟองรอง จะสามารถควบคมตวผถกจบไดเพยงเพอน าตวไปฟองรองตอศาลเทานน53 ยงในขณะนอ านาจควบคมตวผถกจบของพนกงานสอบสวนนนก าหนดระยะเวลาไวสนมาก54 การด าเนนการอาจเกดขอผดพลาดได เมอมความผดพลาดกตองปลอยตวผถกจบไป เกยวกบเรองนขอยกตวอยางทเหนไดชดเจน กคอหมายจบทออกโดยอ านาจหนาทของศาลโดยแท55

เมอมการจบกมตวบคคลตามหมายจบ ผเกยวของกสามารถด าเนนการเกยวกบผถกจบไดอยางถกตอง โดยจะตองน าตวบคคลนนสงศาล แทบจะไมเคยพบเหนวาเจาหนาทด าเนนการไมถกตองในกรณน

2. ขอเสนอแนะ

จากขอเทจจรงกรณศกษาทง 2 กรณ คอ ผมอ านาจหนาทยนค ารองตอศาลกรณ

ผตองหาหลบหนไปในชนพนกงานอยการ กบกรณผตองหาฟนฟหลบหนหรอไมปฏบตตามขอก าหนดนน วาสามารถยนค ารองขอหมายจบไดหรอไม และผใดเปนผมอ านาจหนาทในการยนค ารอง เหนไดวาทกฝายทเกยวของตางมความเหนในเรองดงกลาวแตกตางกนไป ทงทหากมองจากเรองราวดงกลาวแลวปญหาทเกดขนนาจะเปนปญหาขอกฎหมาย ซงควรมการบญญตกฎหมายหรอก าหนดระเบยบทเกยวของกบเรองดงกลาวใหชดเจน เพอใหการปฏบตเปนไปในแนวทางเดยวกน ดงนนในสวนตวผเขยนเหนวา บคคลทเกยวของในกระบวนการยตธรรมทกฝาย ตองเขาหารอหาขอสรปในเรองตางๆ ทเปนปญหาขอกฎหมายทเกดขนในขณะน ซงเทาทพบเปนปญหากมอยหลายเรอง โดยจะตองด าเนนการใหเรวทสด เพอปองกนไมใหผกระท าผดอาศยชองวางทางกฎหมาย มาเปนขอแกตวใหตนพนผดหรอท าใหกระบวนการยตธรรมเกดความลาชา เพราะความไมชดเจนของกฎหมายหรอระเบยบทมอยในปจจบน ในเบองตนเมอหาขอสรปในเรองตางๆไดเปนอยางไรแลว กอาจท าบนทกขอตกลง ระหวางหนวยงานทเกยวของ แลวหนวยงานดงกลาวน าไปออกเปนกฎระเบยบ ใหผปฏบตในสงกดของตนถอปฏบตเปนไปในแนวทางเดยวกนกบหนวยงานทเกยวของกอน หลงจากนน

53 ค าพพากษาฎกาท 515/2491 54 ป.วอาญา มาตรา 87,พ.ร.บ.จดตงศาลแขวงฯ มาตรา 7,8 พ.ร.บ.ศาลเยาวชนและครอบครวฯ มาตรา 72 55 ป.วอาญา มาตรา 84/1

41

กควรน าเรองเสนอผมอ านาจหนาทในการบญญตหรอแกไขกฎหมาย ด าเนนการออกมาเปนกฎหมายเพอถอปฏบตตอไป หากบคคลในกระบวนการยตธรรมทกฝาย มความเปนอนหนงอนเดยวกนยอมสงผลท าใหเกดกระบวนการยตธรรมทเปนธรรม ส าหรบความเปนธรรมนนจะตองค านงถงทกฝายทเกยวของ ทงผไดรบความเสยหาย ผกระท าผดและรวมถงตวบคคลในกระบวนการยตธรรมดวย จงจะท าใหสงคมมความปกตสข

42

บรรณำนกรม

กฎหมำย ระเบยบ ขอบงคบ และควำมเหน ทเกยวของ

1. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550 แกไขเพมเตม (ฉบบท 1) พ.ศ.2554

2. ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา 3. ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง

4. พระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครว และวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ.2553

5. พระราชบญญตจดตงศาลแขวงและวธพจารณาคดในศาลแขวง 6. พระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ.2545 7. พระธรรมนญศาลยตธรรม 8. ค าพพากษาฎกา ฉบบลงวนท 31 มกราคม 2555 9.ขอบงคบประธานศาลฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการเกยวกบการออกค าสง

หรอหมายอาญา พ.ศ.2548 10. คมอการออกค าสงหรอหมายอาญา 2549 จดท าโดย คณะอนกรรมการจดคมอ

การออกค าสงหรอหมายอาญา ส านกงานประธานศาลฎกา ส านกงานศาลยตธรรม 11. รายงานผลประชมเชงวชาการ เรองการใชดลยพนจศาลยตธรรม 12. ความเหนของพนกงานสอบสวนสถานต ารวจ ผบงคบบญชาระดบกองบงคบ

การ และระดบกองบญชาการ 13. ความเหนของพนกงานอยการ

43

ประวตผศกษำ ชอตว ชอสกล นางยคน เทพหน ต ำแหนงปจจบน ผพพากษารองหวหนาศาลเยาวชนและครอบครวจงหวดระยอง คณวฒกำรศกษำ นตศาสตรบณฑต มหาวทยาลยรามค าแหง

เนตบณฑตไทย สมยท 42 ประสบกำรณท ำงำน ศาลแพง ศาลอาญา ศาลแขวงชลบร ศาลจงหวดสระบร ศาล

จงหวดพระนครศรอยธยา