วนิดา คล่องอาสา...
5
พจนานุกรมศัพท์วิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ และเทคโนโลยี ฉบับอิเล็กทรอนิกส์: ผลงานที ่กล้ารับประกันคุณภาพ ชิ ้นหนึ ่งของ สสวท. วนิดา คล่องอาสา ผู้ชำ�น�ญด้�นห้องสมุด ส่วนสื่อส�รองค์กรและบริห�รองค์คว�มรู้ ฝ่�ยพัฒน�องค์กร / e-mail : [email protected] สื่อการเรียนกระตุ้นความคิด “ผู้อ่านทราบไหมคะว่า ถ้าท่านมีปัญหาเรื่องการเขียนคำาศัพท์วิทยาศาสตร์ หรือ คณิตศาสตร์ ว่าควรจะเขียนอย่างไร หรือ จะสะกดอย่างไรให้ถูกต้อง หรือ ศัพท์วิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ที่เป็นภาษาอังกฤษคำานั้น ๆ ถ้าต้องใช้เป็นภาษาไทย ควรจะใช้ คำาว่าอะไร และ ศัพท์เหล่านั้นมีความหมายหรือคำาอธิบายว่าอย่างไร ?????? .. ท่านจะหาคำาตอบที่เชื่อถือได้ และหาได้อย่างฉับไว จากที่ไหน????? บทความนี้มีคำาตอบค่ะ” ตามที่ทราบกันแล้วว่า สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) มีภารกิจหลักอย่างหนึ่งในการจัดการศึกษาวิทยา ศาสตร์ คณิตศาสตร์และเทคโนโลยีในระบบโรงเรียน และได้พัฒนาและกำาหนดแนวทางสาระและมาตรฐานการเรียนรู้สำาหรับการศึกษาใน ช่วงชั้นต่าง ๆ ทั้ง 4 ช่วงชั้น ตลอดจนเน้นความสำาคัญของการจัดการศึกษาซึ่งให้ท้องถิ่นมีส่วนร่วมในการพัฒนาหลักสูตร เน้นกระบวนการ เรียนรู้ ให้นักเรียนมีส่วนร่วมและพัฒนาให้สามารถเรียนรู้ได้ตลอดเวลาและทุกสถานที่เพื่อพัฒนาตนเองให้เต็มตามศักยภาพ ซึ่งภารกิจต่าง ๆ ของ สสวท. ต้องสอดคล้องกับการปฏิรูปการศึกษาและพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 ภาพแสดงจำานวนศัพท์ปัจจุบัน เพื่อดำาเนินการจัดการศึกษาดังกล่าว แหล่งค้นคว้าและอ้างอิงต่าง ๆ นับเป็นสิ่งสำาคัญที่จะช่วยให้ครู นักเรียน และผู้สนใจ บรรลุ จุดมุ่งหมายของการศึกษาได้ ฝ่ายพัฒนาองค์กร จึงได้จัดทำา พจนานุกรมศัพท์วิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ และเทคโนโลยี ฉบับ อิเล็กทรอนิกส์ ขึ้นในรูปแบบของเว็บไชต์เพื่อพัฒนาเป็นแหล่งค้นคว้าและอ้างอิงที่เชื่อถือได้ ซึ่งได้ยึดหลักการเขียนและการใช้คำาศัพท์ตาม หลักเกณฑ์ของราชบัณฑิตยสถานเป็นหลัก คำาศัพท์ต่าง ๆ ที่รวบรวมมานี้เป็นคำาศัพท์ที่ปรากฏอยู่ในหนังสือเรียนสาระการเรียนรู้วิชาต่าง ๆ ที่ สสวท. ผลิต และเผยแพร่ในสถานศึกษา จึงเหมาะอย่างยิ่งที่ครูและนักเรียน จะทำาการศึกษาหาความรู้จากเว็บไซต์นี้ ปัจจุบันพจนานุกรมศัพท์วิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ และเทคโนโลยี ฉบับอิเล็กทรอนิกส์นี้ ประกอบด้วยศัพท์หมวดวิชาต่าง ๆ จำานวน 8 หมวดได้แก่ วิทยาศาสตร์ทั่วไป คณิตศาสตร์ การออกแบบและเทคโนโลยี เคมี ชีววิทยา ฟิสิกส์ คอมพิวเตอร์ และ โลก ดาราศาสตร์และอวกาศ มีจำานวนคำาศัพท์ทั้งสิ้นรวม 3,088 คำา แบ่งเป็นคำาศัพท์วิชาวิทยาศาสตร์ทั่วไป จำานวน 365 คำา คณิตศาสตร์ จำานวน 463 คำา การออกแบบและเทคโนโลยี จำานวน 64 คำา เคมี จำานวน 474 คำา ชีววิทยา จำานวน 903 คำา ฟิสิกส์ จำานวน 614 คำา คอมพิวเตอร์ จำานวน 199 คำา และ โลก ดาราศาสตร์และอวกาศ จำานวน 6 คำา สำาหรับคำาศัพท์โลก ดาราศาสตร์และอวกาศ เป็นคำา ศัพท์หมวดใหม่ที่เพิ่งจะเริ่มนำามาเพิ่มในปีนี้และคาดว่าในปีหน้าจะทยอยนำาคำาศัพท์หมวดนี้มาเพิ่มอีกกว่าร้อยคำา ส่วนคำาศัพท์หมวดอื่น ๆ ก็จะทยอยนำามาเพิ่มตามความพร้อมและตามโอกาสที่เหมาะสมต่อไป ปีที่ 42 | ฉบับที่ 185 | พฤศจิกายน-ธันวาคม 2556 49
Transcript of วนิดา คล่องอาสา...
พจนานกรมศพทวทยาศาสตร คณตศาสตร และเทคโนโลย ฉบบอเลกทรอนกส: ผลงานทกลารบประกนคณภาพ ชนหนงของ สสวท.
วนดา คลองอาสา ผชำ�น�ญด�นหองสมด สวนสอส�รองคกรและบรห�รองคคว�มร ฝ�ยพฒน�องคกร / e-mail : [email protected]
สอการเรยนกระตนความคด
“ผอานทราบไหมคะวา ถาทานมปญหาเรองการเขยนคำาศพทวทยาศาสตร หรอ คณตศาสตร วาควรจะเขยนอยางไร หรอ จะสะกดอยางไรใหถกตอง หรอ ศพทวทยาศาสตร คณตศาสตรทเปนภาษาองกฤษคำานน ๆ ถาตองใชเปนภาษาไทย ควรจะใชคำาวาอะไร และ ศพทเหลานนมความหมายหรอคำาอธบายวาอยางไร ?????? ....................
ทานจะหาคำาตอบทเชอถอได และหาไดอยางฉบไว จากทไหน????? ...............บทความนมคำาตอบคะ”
ตามททราบกนแลววา สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) มภารกจหลกอยางหนงในการจดการศกษาวทยาศาสตร คณตศาสตรและเทคโนโลยในระบบโรงเรยน และไดพฒนาและกำาหนดแนวทางสาระและมาตรฐานการเรยนรสำาหรบการศกษาในชวงชนตาง ๆ ทง 4 ชวงชน ตลอดจนเนนความสำาคญของการจดการศกษาซงใหทองถนมสวนรวมในการพฒนาหลกสตร เนนกระบวนการเรยนร ใหนกเรยนมสวนรวมและพฒนาใหสามารถเรยนรไดตลอดเวลาและทกสถานทเพอพฒนาตนเองใหเตมตามศกยภาพ ซงภารกจตาง ๆ ของ สสวท. ตองสอดคลองกบการปฏรปการศกษาและพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542
ภาพแสดงจำานวนศพทปจจบน
เพอดำาเนนการจดการศกษาดงกลาว แหลงคนควาและอางองตาง ๆ นบเปนสงสำาคญทจะชวยใหคร นกเรยน และผสนใจ บรรลจดมงหมายของการศกษาได ฝายพฒนาองคกร จงไดจดทำาพจนานกรมศพทวทยาศาสตร คณตศาสตร และเทคโนโลย ฉบบอเลกทรอนกส ขนในรปแบบของเวบไชตเพอพฒนาเปนแหลงคนควาและอางองทเชอถอได ซงไดยดหลกการเขยนและการใชคำาศพทตามหลกเกณฑของราชบณฑตยสถานเปนหลก คำาศพทตาง ๆ ทรวบรวมมานเปนคำาศพททปรากฏอยในหนงสอเรยนสาระการเรยนรวชาตาง ๆ ท สสวท. ผลต และเผยแพรในสถานศกษา จงเหมาะอยางยงทครและนกเรยน จะทำาการศกษาหาความรจากเวบไซตน
ปจจบนพจนานกรมศพทวทยาศาสตร คณตศาสตร และเทคโนโลย ฉบบอเลกทรอนกสน ประกอบดวยศพทหมวดวชาตาง ๆ จำานวน 8 หมวดไดแก วทยาศาสตรทวไป คณตศาสตร การออกแบบและเทคโนโลย เคม ชววทยา ฟสกส คอมพวเตอร และ โลก ดาราศาสตรและอวกาศ มจำานวนคำาศพททงสนรวม 3,088 คำา แบงเปนคำาศพทวชาวทยาศาสตรทวไป จำานวน 365 คำา คณตศาสตร จำานวน 463 คำา การออกแบบและเทคโนโลย จำานวน 64 คำา เคม จำานวน 474 คำา ชววทยา จำานวน 903 คำา ฟสกส จำานวน 614 คำา คอมพวเตอร จำานวน 199 คำา และ โลก ดาราศาสตรและอวกาศ จำานวน 6 คำา สำาหรบคำาศพทโลก ดาราศาสตรและอวกาศ เปนคำาศพทหมวดใหมทเพงจะเรมนำามาเพมในปนและคาดวาในปหนาจะทยอยนำาคำาศพทหมวดนมาเพมอกกวารอยคำา สวนคำาศพทหมวดอน ๆ กจะทยอยนำามาเพมตามความพรอมและตามโอกาสทเหมาะสมตอไป
ปท 42 | ฉบบท 185 | พฤศจกายน-ธนวาคม 2556 49
จากนนใหคลกทไอคอน ใตคำาวา “เพมเตม” ตามลกศรในภาพท 2 (2) เพอดรายละเอยดและคำาอธบายทสมบรณ กจะไดผลลพธดงภาพท 3
วธการคนหาคำาศพท ม ดงน1. ในกรณททานมคำาศพท
ภาษาองกฤษ หรอ ภาษาไทย อยแลว หรออยากตรวจสอบวา คำาศพทดงกลาวควรใชคำาไทยหรอคำาองกฤษวาอยางไร หรออยากหาขอมลตาง ๆ เพมเตม ทานสามารถพมพคำาดงกลาวในชองวางหลงคำาวาคนหา แลวคลก ทคำาวา “แสดง” ตรงทลกศรช (ในภาพท 1 ) เชน อยากทราบวา simple line graph ใชศพทไทยทบญญตไววาอยางไร ใหพมพคำาดงกลาว ในชองสเหลยมทอยใตคำาวา “คนหาคำาศพท” ดงแสดงในภาพท 2 (1)
ภาพท 2 (2)
ภาพท 2 (1)
ภาพท 3
แลวคลกทคำาวา “แสดง” กจะไดผลลพธดงภาพท 2 (2)
จากน เราจะทำาความคนเคยกบการใชเวบไซตนกนนะคะ
เวบไซต พจนานกรมศพทวทยาศาสตร คณตศาสตร และเทคโนโลย ฉบบอเลกทรอนกส ม URL อยท http://escivocab.ipst.ac.th/
เมอคลกลงกดงกลาว จะพบหนาหลก ดงน
ภาพท 1
นตยสาร สสวท.50
ในภาพท 3 นอกจากจะไดทราบคำาศพทภาษาไทยพรอมรายละเอยดคำาอธบายทสมบรณ ทราบหมวดของคำาศพทวาเปนคำาศพททอยในหมวดใดแลว ทานยงสามารถคลกดานขวาของ คำาวา “Web link” เพอดเวบลงกอน ๆ ทมขอมลหรอเรองทเกยวของกบคำาศพทดงกลาว มคำาอธบายเพมเตม มรายละเอยดในแงมมตาง ๆ ทจะชวยใหทานเขาใจเนอหาคำาศพทดงกลาวมากขน อาจเปนเวบลงกทมคำาอธบายพรอมภาพประกอบ หรอบางครงอาจเปนมลตมเดย เปนบทเรยนออนไลน หรอ แบบฝกหดเพมเตม ซงอาจเปนเวบลงกภาษาไทยหรอบางครงเปนภาษาตางประเทศ อยางไรกตาม สำาหรบคำาศพทบางคำา กำาลงอยในระหวางดำาเนนการหาเวบลงก จงอาจจะยงไมปรากฏเวบลงคในคำาศพทคำานน ๆ
2. ในกรณททานตองการคน หรอ ดคำาศพทเฉพาะหมวด ททานสนใจเทานน เชน ตองการคนหรอดคำาศพทของวชาเคม เทานน มขนตอนดงน
จากภาพท 2 (2) ใหลบคำาศพททคนไว คอ simple line graph ทอยในชองสเหลยมออก แลวคลกทเครองหมายหวลกศรทอยหลงคำาวา “ทงหมด” จะพบเมนหมวดวชาดงภาพท 4 แลวเลอกคลกทหมวดวชาทตองการ คอ เคม
ภาพท 4
จ า กน น ใ ห ค ล ก ท คำ า ว า “แสดง” จะไดภาพท 5 ซงจะเปนคำาศพทเฉพาะหมวดวชาเคมเทานน แตคำาศพทเหลานนไมเรยงตวอกษร กลาวคอ ในชอง “คำาศพท ” คำาศพทภาษาไทยทอยในชองนไมไดเรยง ก-ฮ ในทำานองเดยวกน คำาศพททอยในชอง “คำาศพทภาษาองกฤษ” กไมไดเรยง A-Z เชนกน
ภาพท 5
ปท 42 | ฉบบท 185 | พฤศจกายน-ธนวาคม 2556 51
เมอสงใหโปรแกรมเรยงโดยคลกท “คำาศพทภาษาองกฤษ” ผลลพธทไดคอ ไดคำาศพทเฉพาะเคมทโปรแกรมเรยงใหใหมตามลำาดบตวอกษรตงแต A-Z ซงแสดงในภาพท 7 [และเชนเดยวกน หากตองการใหโปรแกรมเรยง “คำาศพท ” ซงเปนคำาศพทภาษาไทย กใหคลกท “คำาศพท ” เพอใหโปรแกรมเรยงคำาศพท ก-ฮ]
ภาพท 7
ภาพท 6
เพอความสะดวกในการอานหรอตองการศกษาคำาศพทอยาง ไลเรยง ก-ฮ หรอ A-Z จะทำาไดโดย คลกทเมน “คำาศพท ”หรอ “คำาศพทภาษาองกฤษ” ในทนจะขอแสดงตวอยางการคลกท “คำาศพทภาษาองกฤษ” (โปรดสงเกต คำาศพทภาษาองกฤษ ทโปรแกรมยงไมไดสงใหเรยง โดยดตงแตคำาแรกเปนตนไป ซงขนดวยตว “c” charge แลวไป “d” detergent แลวไป.. . . . .จนถง “a” acid……และคำาศพทคำาอนตอ ๆ ไป...… ซงไมไดเรยง A-Z ) ดงภาพท 6
นตยสาร สสวท.52
ยงมวธหาคำาศพทไดอกหลายชองทาง อาท คลกจาก ตวอกษร A-Z , ก-ฮ ซงอยใตคำาวา “คนหาคำาศพท” ดงแสดงในภาพดานลาง
จะเหนไดวาโปรแกรมจะหาคำาวา “acid” ทมทงหมดทกทมาใหด หากสนใจคำาไหนกคลก ทไอคอน เพอดคำาอธบายทสมบรณ จากวธการคนดงกลาว ขอใหทานลองเขาไปใชและทำาความคนเคยกบการคนคำาศพท ทดลองคนหา สมมตคำาขนมา แลวคน ทานกจะเรยนรสงตาง ๆ
ไมวาจะเปนการคนคำาศพท หรอลองเขาไปดในเวบลงกตาง ๆ ทอยใตคำาอธบายศพท ทานกจะพบขอมลสารสนเทศตาง ๆ มากมาย อยางไรกตามสำาหรบเวบลงกของคำาศพทแตละคำาทผจดทำาใสไว พบวา เมอเวลาผานไปสกระยะหนง เวบลงกทไดรวบรวมหรอนำามาเกบไวใหใช บางเวบอาจมการเปลยนแปลงไป จงอาจทำาใหพบวาเมอคลกไปดแลว ไมพบขอมล หรอ เปนขอมลทไมตรงหรอไมเกยวกบคำาศพท หรอ เปนหนาเวบทไมแสดงขอมล เชน อาจเปนเวบตาย หรอ มการยายเวบลงกไปแลว ในสวนนผดแลระบบกไดพยายามลบเวบลงกดงกลาวออกอยเสมอเพอใหไดขอมลเวบลงกทเปนปจจบน ขณะเดยวกนกตองหาเวบลงกใหม ๆ มาเสรมอยตลอดเวลา
จากการดำาเนนการพฒนาเวบไซตพจนานกรมศพทวทยาศาสตร คณตศาสตร และเทคโนโลย ฉบบอเลกทรอนกส ปจจบนพบวามจำานวนผเขาใชเวบไซตในแตละเดอนเปนจำานวนมาก เชน ในป 2556 เดอนเมษายน มผเขาใช 76,717 ครง พฤษภาคม มผเขาใช 112,913 ครง มถนายน มผเขาใช 101,571 ครง กรกฎาคม มผเขาใช 87,994 ครง สงหาคม มผเขาใช 96,746 ครง กนยายน มผเขาใช 107,579 ครง ...จากจำานวนผใชทคอนขางมากนทำาใหผจดทำาตงใจทจะพฒนาปรบปรงงาน ใหไดผลงานทถกตองทงเนอหา การพสจนอกษร ตลอดจนวรรคตอน เพอใหเปนแหลงความร ทครและนกเรยนสามารถนำาไปใชและอางองได ซงผลงานดงกลาวดำาเนนการภายใตหลกเกณฑ และหลกการทางวชาการทเชอถอได ตลอดจนยดหลกเกณฑตาง ๆ ตามราชบณฑตยสถานเปนหลก จงขอเปนฟนเฟองเลก ๆ ทจะชวยใหคร นกเรยนและผทสนใจ นำาความรทไดจากการเขาสบคนเวบไซตพจนานกรมศพทวทยาศาสตร คณตศาสตรและเทคโนโลย ฉบบอเลกทรอนกส ไปพฒนาตอ ยอดใหเกดความเจรญรงเรองแกชวต สงคมและประเทศชาตตอไป
ภาพท 8
หรอทดลองหาศพทคำาวา “acid” ดบางวา จะไดผลลพธอยางไร โดยพมพ acid ในชองวางสเหลยมในรปซาย แลวคลก “แสดง” ผลลพธทได ดงภาพท 8
พจนานกรมศพทวทยใหคดไว คณตนนเราตองใชใจจดจอและเทคโนโลยทสรางสรรครวมกน(ถก)ทอฉบบอเลกทรอนกสใหคลกตอขอเขาเวบ
ปท 42 | ฉบบท 185 | พฤศจกายน-ธนวาคม 2556 53
