A Study of Spatial Syntax of Traditional Neighborhood...

4 Journal of Geography and Environmental Planning, Vol 28, No. 4, Ser No. (68) Winter 2018

A Study of Spatial Syntax of Traditional Neighborhood Structure

with Catalyst Approach, Case Study: Haji Neighborhood in

Hamedan

Sajjad Zolfigol

1, Hasan Sajadzadeh

2*

1 MSC Student of Urban Design, Department of Urban Design, College of Art & Architecture, Bu Ali Sina

University of Hamedan, Iran

2 Assistant Professor of Urbanism, Department of Urban Design, College of Art & Architecture, Bu Ali Sina

University of Hamedan, Iran

Abstract Neighborhoods are effective and important in each city. Traditional neighborhoods are also more

important because of the long history they have in urban development. The Urban Catalyst approach,

as effective and flexible approach in urban regeneration filed, looks for an appropriate response to

return quality to neighborhoods. Targeted and minimal interventions, the participation of the main actors and the local community are the important features of urban catalyst as a new strategy of city

development. The methodology of this research is interpretive-analytical that is based on reviewing

important scientific documents for achieving purposeful framework to analyze a case study with space syntax theory and using AGRAPH and DEPTHMAP software to interpret the physical configuration

of district. The main objective of the study is to investigate the spatial configuration in order to

identify its fundamental, effective and prone areas for promoting development in line with the identity,

structure, social, and economic structure of the neighborhood. The findings point to the importance of space-functional links in the original structure of traditional neighborhoods. Strong and coherent

connections of the main corridor of the neighborhood on the one hand, and the high integration of the

spatial organization of the center of the neighborhood, on the other hand, indicate favorable conditions for skeletons as the main axis of the residential fabric of the Haji neighborhood to stimulate

development. It seems that the spatial development incentive measures can lead to the recreation of

traditional neighborhoods as quickly as possible.

Key words: Space Syntax, Spatial Configuration, Traditional Neighborhood, Urban Catalyst, Haji

District.

* [email protected]

رريااااحير ي اااا ررجغرافياااابرنرمر ب اااا ر

ر9318ز سااب رر،ر4،رشاابر رر82،رپيبپ ر82سبلرر

ر

[email protected] رررررررررررررررررررررررررررررررررررررررر ويسند ر سؤنل:رررررررررررررررررررررررررررررررررررررررررررررررررررررر*

با نگرش محرک توسعه یسنت یها ساختار محله یینحو فضا یبررس

رشهر همدان( یحاج ۀ: محلیمورد ۀ)نمون

ر

رانیهمدان، ا نا،یس یدانشگاه بوعل ،یهنر و معمار ۀدانشکد ،یشهر یارشد طراح یکارشناس یگل: دانشجو یسجاد زلف

رانیهمدان، ا نا،یس یدانشگاه بوعل ،یهنر و معمار ۀدانشکد ،یشهر یگروه طراح ،یشهرساز اری: استاد*سجادزاده حسن

ر39-21 صص ،72/10/8931 پـذیرش: 81/18/8931 وصـول:

چکیده

رطوال رقد ترداشانرعلترم رسنا رهبير ل رنراسترمود رتأثيرگذاررنر همرمسيبرهاوار ررشهرهب،رس حردررهبر ل رجبيگب

رهبير ل ر نق ع،رنرگسيخا رلجبمرمر ب ،رم رشهريرهبيرتوسع رعلترم را رنز .را درداشا رميشاريراهايترشهري،رهبير عبدل ردر

ر لوبرهبيرکيفيترمبزگردا د ررن،رازاينر دار د؛ررارخودرفردير ن صرم رسرز دگ رنرپويبي ،رپيشين،رکبرکردهبير يحرسنا

.راسترضرنريرمسيبررسنا رهبير ل رفرهنگ رنراقاصبديرکبلبدي،رشرايطرمهبودرنراجاابع ر نسجمرهبيرفعبليتررن قر ل ،

ردنمبرۀرمخش رمرايرکيفيتر نبسب رپبسخرپ ردررشهرهبرمبزآفرين رحوزۀردرر نع فرنر ؤثرررنيکرديرعنوا رم رتوسع ر رک

راسترسنا رهبير ل رنر قيبس رکوچکر ل ،رجب عۀرنراصل رکنشگرا ر شبرکترحداقل ،رنرهدفاندرهبير داخل .

رپژنهشرحبضرررنشررن،رهساند؛رازاينرشهرير وينرهبيرسيبسترعنوا رمبررتوسع رهبير رکراصل رهبيرنيژگ رازرگراي رز ين

رم ر وردير او ۀرت ليلردررهدفاندرچبرچوم رم ردسايبم راسترک رمرايرايرکابمخب رهبير بلع رمرر بان رنرتفسيرير-ت ليل

راسترفضبي رچيد ب رتفسيررمراير پردپسرنراگرافرافحارر رمرازرگيريرمهر رمبرفضبر وررنش رشد را جبم راصل رهدف.

رايرتوسع رت ريکرمراير ساعدرنرتأثيرگذارراسبس ،رهبير دند رشنبسبي رراسابيردررفضبي رمنديرپيکر رمررس رپژنهش،

ر-رفضبي رپيو دهبيرنيژۀراهايترم رپژنهشر ابيجراسترنر ل راقاصبديرنراجاابع رسبخابررکبلبدي،رنرهويترمبرهابهنگ

ردار دراشبر رسنا رهبير ل راصل رسبخابرردررعالکردي رقويراتصبل. رنرسوريکرازر ل راصل رکريدنرر نسجمرنرهبي

رشرايطرسويرازر ل ر رکحرفضبي رسبز ب رزيبدريکپبرچگ رنرپيو ديرهم رمبفتراصل ر وررمنديراساخوا ر لوبرديگر،

ردهندر شب ر ررارتوسع رت ريکرمرايرحبج ر لۀر سکو رمنديرپيکر رمرر ن بقرتوسعۀر رکرهبيراقدامررسدر ر ظررم .

.شو در ررهناو ررارسنا رهبير ل رتررسريعرنرمهاررمبزآفرين رفضبي ،

ر. حبجرۀ رکرتوسع ،ر لر، سناريهبر ل ر،ي فضبريمندرکر ي ورفضب،رپر:کلیدی های واژه

ر

ردررگلرزلف رسجبدردنم،ر ويسندۀرشهريرطراح رارشدرکبرشنبس ر ب ۀرپبيب رازرمخش رحبضرر قبلۀ

راست.رهادا رسينبرموعل ردا شگب ر عابريرنرهنرردا شکدۀ

8931 زمستان، 0، شماره 11 ، پیاپی71سال ریزی محیطی، جغرافیا و برنامه/ 30

ر

مقدمه

نررشهرسبزير وينرهبيراقدامرتوسعۀرمبرا رنز

رغلبۀرسنا ،رهبير ل ر بهيترنرپيشين رم رتوجه رم

را سب ،رمرر بشينرتسلطرنر عنويرمرر بديرعوا ل

رنرغريبرکب الًر فهومريشهرريستأسرتبز رهبير ل

رم رشهريرهبيرتقسيمرناحدردررتنهبرنرا دريبفا ر عنبي رم

ررن در رکبر رازرشکل رک راسال رشهرهبيرهبير ل .

رم راکنو را د،ررمود رهبرآ ردررسکو تر بنبيرمررهابساگ

ررن قرازرفعبليترنرکبلبدرسبزيرمبزز د ر بودرعلت

را درافابد رهبير ل را درشد رسببريبدشد رهبيرآسيب.

رنرشو درخبل رخودراصل رجاعيترازرشهرهبراينرکهن

رشهررازرديگريرهبير کب رم رهبرآ ردررسبکنرجاعيت

رر کب ر قل ريبفاۀرتوسع رتبز رهبيرمبفتر عاوالًرک کنند

رهساندر در رالگويرمبرشهري راينرحبلت،رمهارينردر.

رکالسيکرالگوهبيرم رجديدرسکو اگبه رهبير کب

را درکرد رتوج رهاسبيگ رناحدر ب ندرشهريرهبيرتقسيم

رتوسع رايرا رهبير ل رملند دترپيشينۀرم راعانبرم رن

ر خاصبتر داشانرعلترم رجديدرهبيرمبفتراين.را دريبفا

رداراير ل ،رفضبي رنرکبلبديراقاصبدي،راجاابع ،

:ر9318رچبمک،رصفريرنرل يف )ر يساندراير ل ر بهيت

ر91 رتابمرارتببطر،9(ي فضبريد ب )چرفضبر وررنش(.

رنرکندر رت ليلرنرتجحي رراريکديگررمبرشهريرفضبهبي

رارائ رگرافيک رنرريبض رهبيرشبخصرشکلرم ررار ابيج

رشنبسبي رمراير نبسب رراهکبررفضبر ورتئوري.ردهدر

رهبير دند ردررکبلبدرنرفعبليترکنشرمرهمرت ليلرن

توسعۀرر گرشردررک راستر لوبرنر ساعد

ر ل ر رک رزادگب ،رعببس)رشودر راسافبد رايرهبي

رهبير ل رازريک رهادا رشهررحبج ر لۀ(.ر88:ر9329

1 Space syntax

رراينرتبريخ رنرسنا راهايترديرمبزرازرک راستشهر

راسترداشا رايرنيژ رکبلبديرکيفيترنرمبفترفرسودگ .

رمينرازرکبف ،را کب بتر بودراجاابع ،ر نحلترافترکم،

ا دررشد ر وجبرک ر سکو رهويترنرآرا شررفان

رهبيرکبرمريرنجودرنرکنندرترک ل رراررقديا ،رسبکنب

ررنر وز رعلاي ،رحوزۀردميرساب ،ر ب ندر ل رغير رک ...

رنر عبمررشلوغ رنر ل راينرم رافرادرجذبر وجب

رنر سبئلرازجال را د،رشد رغريب رخودرنهبيرحضور

راينرم ر سئوال ر گب رضرنرترک رهساندر شکالت

ررنشنررارهادا رشهررتبريخ رمبفترازرمبارزشر دندۀ

رکنندر رعالکردي،ر-کبلبديرسبخابرراحيبيرمنبمراين،.

رقديا رسبکنب رجذبرنرکبلبدير-رفضبي رهويترتقويت

رپيو د،رهمرسبخابرردررتوسع رت ريککاکررم رمو رن

حبضرررپژنهشراصل راهدافرازرمبفتريکپبرچۀرنر اصل

رپژنهشرفرايندردرري اعددريهبرپرسشررن،رينازار؛هساند

ر:ازرعببرتندرازجال رک رشو در ر رح

رسنا رهبير ل ردررفضبر ورتئوريرکبرکرد -

رچيست؟

رفضبي ر-رکبلبديرسبخابررنراصولرچگو -

ررنشرهدفرهبير دند ريبفان ردسترفضبر ورمب

شو د؟ر

رسنا رهبيرمبفتردررتوسع رهبير رکراصول -

چيست؟رفضبر وررنشرراهنابي رم رتوج رمب

نظری مبانی و ها دیدگاه مفاهیم،

رشدر رحر9191ردهۀراناخرردررفضبرچيد ب ررنش

ررنشراين.ريبفترتوسع ر9111رنر9121رهبيرده رط رن

رامداعرلند ردا شگب ردررهنسنرجولينرنرهيليررميلررا

رازر قلرم رHillier and Hanson, 1984)رکرد د

ر9329رزادگب ،رعببس رريد ب چررنش(. راسبسرمرفضب

ر

33 / با نگرش محرک توسعه یسنت یها ساختار محله یینحو فضا یبررس

رازرايرپيکر رتوصيف رگرافيک ،رنرريبض رت ليل

را سب ررفابرهبيرکندر رتالشرنرفراهمرشهريرسبخابر

رفضبي رمنديرپيکر راز ظررراراجاابع رهبيرفعبليترن

ر9322رهاکبرا ،رنريحدا فر)ردهدرتوضيح ر.(83:

رشو در راسافبد رالگوي رايجبدردررريبض رهبيرشبخص

رمين رپيشرشهررفضبيردررراررفابررنرعالکردرشيوۀرک

رر ر)شکل ر(9کند رت ليلرنرتجحي رگرافيک رهبيرداد .

رطراح رفرايندردرر ؤثريرمسيبررامحاررفضب،رچيد ب

رکبلبديرهبيردخبلترتأثيررنرشو در ر سوبرشهري

رازريک شود.رر رديد رگرافيک رشکلرم رشهررمبفتردر

رپيچيدگ رم ردسايبم ر،فضبرچيد ب راسبس راهداف

ررارخودر،فضبرک راسترراه رازرشهريرفضبيرا دازۀرم

,Schneider and Kitchen)رکندرارزيبم ر اغيررعنوا رم

رعبمررحرکتردرر ها ر قشرفضبي ،ر ور.38 :2007)

رنررکندر رمبزيرشهررس حردررپيبد )ريساب چيب

ر ر9321سبياو رمل، رفضب،رک راسترمبنرراينرمرنر(ر99:

رنراجاابع ررخدادهبيرچگو گ راصل رنرانلي رهساۀ

نرر(Makri and Folkesson, 2000: 9)راسترفرهنگ

ر وري فضبريمندريکر پ ري،شهرريفضبهبريبترکرۀن

ر-ر اجاابعريهبريتفعبلريشپخشبريالگور عب لراصل

رالگورياقاصبد ري،تجبرريهبريکبرمرريشپخشبري ب ند

نرحرکتردررس حرريمرشهري خالف،رجراريهبريتقو

.(Hillier, 2007: 121-125)رهساندشهرر

(Hillier, 2007: 24:ر) نبعرمایش ترتیبات فضایین .8 شکل

رم رفضبر وررنشرمبرفضبي رهبيرنيژگ رناکبني

ريب شبرکاکر وفقرنر ؤثررهوشاندا ،رهبيرطراح

رگرافيک رهبيرخرنج رازرگيريرمهر رمبرطراحب .رکندر

رراسابيردرر ؤثريرهبيرگبمرفضب،ر ورتئوريحبصلرازر

رپژنهش.ردار درمر رشهريرطراح رهبيرکيفيترارتقبي

رنرشنبسبي د ببلررم ريبدشد راهدافرراسابيردررحبضر

ر9اگرافرافحارر رمرازراسافبد رمبرفضبي رسبز ب رت ليل

راست رازراسافبد رمبر اعدديرهبيرپژنهشراگرچ .

را د،رشد را جبمرفضبي ر وردرمبرۀر پردپسرافحارر رم

رمررس رنرت ليلردرراگرافرافحارر رمرازر درترم

ر.استرشد رگرفا رمهر رهدفرهبير دند

ر

پژوهش پیشینۀ

ر8111)رکريا ر قيبسرمحرگرتغييراترم راشبر رمب(

ر در يحاسيو ،ر گرشرت ترتبريخ رشهرهبيردر

ر رحرتبريخ رشهرهبيردرمبرۀرجديرهبي ر گرا

راسبسرمررفضبي رت ليلرهبيررنشراتخبذرمبرنرکرد

راصل رهساۀرمررس ردرصددرفضبر وررنشرنرتئوري

ر در يحاسيو رفرايندردررتغييريبفا رشهررنرتبريخ رشهر

ر رشهررسر وشترمرريبدشد رپژنهشر ابيجراست؛مود

رص رآ رفضبي رسبز ب ده رمبرارتببطردررتبريخ

رتوج رم رنگسارد ررتغييراتاسترر نر شب ردادرگذاشا

رشهررم ريبآسر وجبرشهرهبرسنا رهبيرنيژگ رم

رکنندر ررنررنم ر شکلرمبررارحفبظترفرايندرنرشو در

(Karimi, 2000: 227).ر

JiangرنرClaramuntر ورسبزيريکپبرچ ر،(8118)ر

رشهريرشنبس رريختردررجديدير گب ررارGISردررفضب

رازاينرعنوا رمرر شاالرجديديرگحينۀرارائۀررن،رن

رکنند،ر رميب ررارشهريرشابتيکرسبخابررک رهبي ر ق

1 Agraph


ر

رقلادادرفضبر ور9 وريرهبيررت ليلرازرکبراتررمسيبر

ر.(Jiang and Claramunt, 2002: 300)رشو در

Turnerر8119)ر رهبيرت ليلرازرگذارراي،ر قبل ردر(

ردررجديديرالگويررار رکحر-رجبد رم ر وري

رم رمبتوج رنر رحر قلرنرحالرشبکۀرهبيرت ليل

رميشارردررجغرافيبي رسيسامراطالعبترمود ر وجود

رپيشنهبدررار رکحر- جبد رت ليلرمکبرگيريرکشورهب،

رازرآ ر نسجمرادراک رهبيرجنب رالگو،راينر حيترکند؛ر

ر.(Turner, 2007: 541)راسترشهرردررحرکا رسبخابر

OnderرنرGigiرفضبهبيرخوا شرم ر،(8111)ر

رپرداخاندرفضبر وررنشرازراسافبد رمبرشهري رهدف.

رکرد ر شخصررنش،راينرکبرمسترازرهبرآ راصل

رقديا رشهررفضبهبيردررکبلبديرنراجاابع ر شکالت

نررمودرهويا ر سبئلرمهبودردرمبرۀرپيشنهبدهبي رارائۀرن

رهبير داخل رنر ي رشرايطرکيفيت،رارتقبي

رخوا شرنراسافبد ر ابيجرازررارطراح ردررهوشاندا

ر.(Onder and Gigi, 2009: 261)ردا ندر رفضبر و

Hillierر بلعۀرعنوا رمبرخودر قبلۀردرر،(8198)ر

رم رذهن رتصويررپيرا و ريبدگيرير نظوررم رشهرهب

رنراشبر رفضبي رادراکرمرايرفضبر ورهبيراقدامرمرخ

ررارشهرهبرپيچيدۀرسبخابررازرجغرافيبي ر ساقيمردرک

رسبز ب ده رنرکنندگب راسافبد راذهب ر يب رتعب لرعب ل

ر.(Hillier, 2012: 16)رکندر ر رحرفضبي

CanرنرHeathر8199)ر ردرمبرۀرخودرپژنهشردر(

رشنبس رريختراجاابع ،رهبيرتعب لرنر يب رفضبهبي

ررترکي راز يررشهر رکرد د؛رت ليلرفضبر وررنشرمبرا

ررآ ردرراجاابع رهبيرتعب لرنرمينبمين رفضبهبيهب

رپيچيدۀرارتببطريبفانرمرايررار افبنترشهريرهبيرشکل

1 Axial Analysis

رهبرخيبمب راتصبلرنرمررس رفضبي ر-راجاابع رسبخابر

رنر دترطوال رهبيرررفعبليترت ريکرراسابيردر

ررارجديدرهبيرعرص ردررپبيدارراجاابع رهبيرتعب ل

ر.(Can and Heath, 2015: 10)رکرد درپيشنهبد

AknarرنرAtunرعنوا رمبرپژنهش ردرر،(8198)ر

ر عابريرفضبهبيردررکنندگب راسافبد رحرکترمين رپيش

ر هبدرعنوا رم ر عابريرفضبهبيرارزيبم رد ببلرم

ررفابرهبيرتصبدف رالگوهبيرشنبسبي رمرايرشابرش

ر کثرفضبهبيرمرريبدشد رپژنهشر ابيج.رمود درحرکا

ر رکرد رفراهمر نظوررم رهبرسبخااب ر عابريردر)سکو (

رداردرايريژ نرتأکيدراجاابع رهبيرفعبليترمرايرمساري

(Aknar and Atun, 2016: 5).ر

7طبیعی حرکت نظریۀ

ر«طبيع رحرکت»رعنوا رمبرخودر ظريۀردررهيليررميل

رالگوهبيرگيريرشکلردررفضبي رمنديرپيکر رتأثيررم

رپردازدر راجاابع رنررفابري راينرمرريبدشد رتئوري.

شهرررۀاجحارنرعوا لرسبز درينمرارتببطرک راسترعقيد

رشهررپيچيدگ ردرتکراجحارر سبترم رتکريترر همر قش

رم رفضبي رمنديرپيکر رگرفانر ظرردررمدن .رکندر رايفب

ررشودر ا رمرد رپ رشهرردرر ردمرحرکت راصل،ردرن

رمبرک راسترپيبد رعبمررحرکتر يحا رطبيع ،رحرکت

ررشودر رتعيينرخودرمنديرپيکر رشبکۀ ر عنبراينرم ن

ررارشهريرفضبيردررحرکا رترکيبرميشارينرک ر يست

رفراگيرترينرنر بفذترينرملک رگويندرطبيع رحرکت

ردررفضبراغلبرآ ،رمدن رک رشهرير بحيۀردررحرکت

رطبيع رجريب رنرحرکتررار ب در رخبل رهبرز ب رميشار

,Hillier et al., 1993: 14; Hillier)رگير در ر ظرردر

رک راسترمبنرراينرمرريبدشد رتئورير.122 :2007)

2 Natural movement: or, configuration and attraction in urban pedestrian movement

ر


رنرشهررشنبس رريخترمبر رتبطراير سئل رحرکتراسبسبً

رمينرشيوۀارتببطرنرفضبرمنديرپيکر راصل ر صول

رفضبي رمنديرپيکر رک رطوريرم راست؛رشهريرعنبصر

ردررپيبد رعبمررحرکترمين رپيشراصل رعب لرتنهبي رم

رازر قلرم رToker et al., 2005: 3)رشودر رگرفا ر ظر

عاقدررHillierر(.93:ر9321رسبياو رمل،رنرريساب چيب

منديرفضبي ،رالگويرحرکتردررس حرشهررراسترپيکر

ر رهدايت رجبذبررا رسپس رن رنررکند رفضبي هبي

رمهر رکبرمري رمراي ررا رخود راينرحرکتردرررهب، راز نري

ر کب رآ ر رراسابي رشکل،رريبم راين رم رن کنند

رجبذبرپيکر رپخشبيش رالگوي رمر رفضبي هبيررمندي

ر راثر ررفضبي ررام (Hillier, 2007: 121)گذارد ايرر.

رپيکر رمين رفضبي ر عين رفضبي 9مندي رجبذب نرر8،

رر3حرکت ر)شکل ردارد رمنديرپيکر راگرچ ر(.8نجود

رتأثيررحرکترنرفضبي رجبذبرعب لردنرمررفضبي

رفضبي ،رمنديرپيکر .رپذيردر ا رتأثيررهبرآ رازرگذارد،ر

ررشد رحرکترايجبدرمبعثرامادا ريبم ر کب رسپسن

راينرازرنريرمهر رمرايرهبرکبرمريرسبيررنرفرنش رخرد

ر نجررحرکترافحايشرنرعبمرا رميشاررجذبرم رحرکت

ر(.92:ر9314رشريف ،رنرايحدي)رشودر

و حرکت فضایی، های جاذب بین ارتباط .7 شکل

.رHillier et al., 1993: 31:ر نبعر.فضایی بندی پیکره

1 Configuration 2 Attractions 3 Movement

رايرگسسا رسيسامرم رشهررامادار ظري ،راينردر

رحرکا ر-رمصريرهبيرکب بلرترينرطوال رازر اشکل

رسبخابررنرحرکترآ ردرر خبطبب رک رشودر رتقسيم

:ر9311رسبياو ،رنرريساب چيب )رکنندر ردرکررارشهر

ر خالفرفضبهبيردررحرکا رهبيرجريب رمنبمراين،(.ر93

رنريبم ر کب رجب ابي ،ردرر ها رمسيبررراهنابيرحکم

رردار درهبرطراح رميشارينرهب،رآ رازرگيريرمهر رمبن

رهبيرمر ب رنرهبرطرحرراهکبرهبيرنرپيشنهبدهبراسافبدۀ

رازرحبصلرهبيرت ليلرمنبمراينرشود؛ر ر اصوررشهري

ر گرش ر يبز ندراگرافرافحارر رمرمبرشد ر مررسر دندۀ

ردرررارپويبي رنر ثبتر وجرک راسترکبرمرديرنرجب ع

رکندرمبرگذاريرهدفر دندۀ رتوسع رهبير رک.

رک رهساندرشهريرمبزآفرين رحوزۀررهيبفترمهارين

رارتقبيرراسابيردرر ي رکيفيترارتقبيرجحرهدف

ر.کنندر ا رد ببلررارز دگ رکيفيت

شهری 0توسعۀ محرک نگرش

طورررم ريشهررۀدررتوسعرين وريهبريبستازرسريک

رمبزآفر ردر رن طورررم ري بمسب ب رشهرريهبرمبفترين عبم

رمکبرگ رکرتوسع رريهبرنرپرنژ رهبراقدامريريخبص،

هبررمبفترينت ولردررارايندفرريلنرتسهريعمبرهدفرتسر

رمهر راجاابعريريگرمب رتوا ر شبرکترن رنرر از سبکنب

ر رکاستر لريهبريتظرف رناقع ردر رتوسعۀريهبر.

رغبلببًرنريشهرردنمبرۀرۀتوسعرين وريهبراهبردري،شهر

ريتنرهداريا دازرپرنژ رهساندرک رم ررا ريشب لرتعداد

ر ر توسع ر رکشور نجر رم ريهبر د. عنوا ررتوسع

راقاصبدر اجاابعريکبرکردهبر نبسب،ريمسار ري،ن

راقاصبدر نحلتراجاابع رنرا گرمبفترين رارتقب ررا ريحۀهب

رفر ردر ر وسبزريمهسبزرايندهبي شبرکت رۀجب عرين

رافحار ل راردهندر ريشرا رسبب دررريلتابريجبدن

4 Urban Catalyst


ر

رخصوص رسر بر مخش رريگذارري م رمبفت رهدفدر

رکبرمردرشو درر ر بلعبت رترنري)دفار را ور ريج ،ن

ر(.9313

رتوسعه های محرک مداخلۀ های گونه

رس ررک ر ردر رتوسع ر فهوم راسبس رمر توسع

رردشور ريفتعرريتنضع رانل(3)شکل حبلت،ررين:

گررم رمسطررصفرراسترک ردررآ راقدامر داخل ريتنضع

رشکلرسبزرنرسبخت رحوزريريگرن ردر ر خبلرۀسکو اگب

ر رشهرريندن رشود؛ر نجر رمبفت وجودرريحبلت،

حبکمرنرريتنضعرييرمبعثرتغرافحار يب ر استرک رطراح

وجودرريحبلت،رمبفترشهررينسو رشود؛ر آ ر ريارتقب

رآ ر عنوا ر رکرتوسع رمرمبريعنصرريقاسترک رتحر

رتغ رارتقبريتنضعرييرمبعث رن ر ريحبکم .رشودر آ

رردرر«توسع »ر فهومررن،رازاين رنج رم پژنهشرحبضر

رتضاينرنرشهريرحيبترحفظرم رنرداردراشبر رآ رکيف

ريبسنر قريشهررۀملند دتردررحوزريهبر دنررط آ ر

دارد؛ررايراشبر رآ رکا رنج رشودرنرم ر خُردراطالقر

ر ر عيبرهبيرارزيبم ريبرقلارنرداد رنسعترم رکا نج

رنرقبسا )رشودر راطالقراقاصبديرعاو بًرنرکا

ر(.9314رهاکبرا ،

نقش توسعه در اصطالح محرک توسعه. .7 شکلر9319ر ويسندگب ،:ر نبع

ر

یها بافت در مؤثر یشهر ۀتوسع محرک معیارهای

یشهر

رس رن راقاصبد رفرريردرگريبستاگرچ رايندهبيدر

رتارکحرهساند،ر مال نبزعريتاهاريدارارتوسع ر رک

رطراحرم رتوسع رهبير رکر اوج رمبيد رامحار ر عنوا

ري سر بريدتولريگذارري ک رسر برطورر.رهاب مبشدريشهر

رتولرشهرير طراحر،خوبر طراحر،کندر ريدخوبررا

رر؛کندر راگر رممنبمراين رنرر يطر رک،خواهيم پويب

رآنردرار غب رم ررار پرحبصل رم رز ين رمبيد رشکل،

ردارايرتوسع ر رکرخودرنرشود نبسبرنرکب لردرکر

رپرداخا رآ هبرازرمرخ رشرحرم رک رمبشدرهبي رنيژگ

رشدرخواهد ر ثبترتأثيريرتوسع ،ر رکاسترر اکن.

ر واردرنقوعراحاابلراينک رمرايرمبشد؛رداشا ر نف ريب

رآ رازرپسرهبيراتفبقرنرهبر رکردرمبرۀرشد رمين رپيش

رداشا رهبي رنيژگ رمبيدرتوسع ر رکرمبشد،رميشار

رم رنجودرمبرک رمبشد رتبديلرکبراي رنر ؤثررراهبردرآ هب

ررهدايترمهاررراراحيبرفرايندرنرشود رنراله رعين)کند

ر(.2:ر9321رعبمدي،

حضور و آمد و رفت جادیا

رايجبدرافحايشرم رتوج رراهبرد،رترينر همرنر خساين

رم رعالکرديرتوسعۀرت ريکرامحارک رراسترآ درنررفت

رآيدر رحسبب رازر ردمرکشيد ر وقعيت،ردنرهرردر.

ر يط،رم رهبرآ رتخليۀرنرمنبرساترم رشهرير يط

رديگررمبرمبزديدکنندگب ررنيبرنيريمرارهبي رفرصت

رشو در رايجبدرهبرسبخااب رت ريکرمرايرمنبمراين.

رطوررم رگو ر رکرمنبيرمبيدرمنبهبرنرز ينرآت رتوسعۀ

رطراح ر نبسب رگيرد، راطرافشر يطرمبرنرشودرقرار

رهب،رفبصل ر سيرهب،رمبيدرراسابراينردر.رکندرمرقراررارتببط

ررا رازر رکرک رخردر قبصدرنرپبيب رنرشرنعر قبط

رمبراتصبلردرريب)رشودر ر اصلراطرافرمنبهبيرم رهبرآ

وضعیت صفر

و بسط ساختت • سااخو و لاا

گیری س ونتگخه در حووۀ تخلی

بخفت لهری

طراحی میخن افزا•

تغییاار وضااعیت •حخکم و ارتقاخی

آن

بخفت نخکخرآمد

تزریق عنصری بخ عنااوان مکاار توسعه برای رونق

بخفت

ر


رنرريحيرمر ب رمررس ،ردقترم (رشودر ر واج ر شکل

رشو درطراح ررپيشرفت. ردنام رمبزآفرين رهبيرطرحن

ردررهبرآ رحضوررنرطرحرازر ردمراساقببلرم رشهري

ردارد.ر يبزرشد ر وسبزيرنرمهسبزير ل

طراحان و سازندگان بر ریثأت

رهبيررا رازررارخودرگو ۀر رکرتأثيررمنب،ريک

رکندر راعابلر يحرديگري ر ب ندرشهريرطراحب رمراي.

ردنمردساۀرسبخااب ،ريکر،(9194)رميکنراد و د

رمنبهبرديگرر عابرا رنرسبز دگب رناس ۀرم ررارتغييرات

رنرخوبرمنبراينرهرگب رک رشکلراينرم رکند؛ر رالقب

رنرافکبررمررشود،رطراح رنريبم ر کب ر نبسب

رتصايمرنر شاريب رنرريحا رمر ب رطراحب ،رهبيرا گيح

رتأثيررهبرسبخااب رديگرر کب رنرشکلردرمبرۀرهبرآ

ر.گذاردر

باشد معنادار یمکان

رجب ع رايد ر،هر رن رداررآلراهداف رنظيفردهبي رۀن

رايد ر شب ررآلرداد راز رعين رررا هبيرذهن راشکبل اود

رازرمبيدرعينيتراينرنراستفرهنگرآ رجب ع ررۀمررعهد

رمبيدر ل رهررهاچنين.ريبمدر اودرفضبهبرنرمنبهبرطريق

رايرگو رم رکند،رمرقراررارتببطرآيند رنرحبلرگذشا ،رمين

رشکبفرگسساگ رک رنجودرحبلرنرگذشا رمينر ن

رتفبنترم رمبفترنرطرحرآيندۀرم ر سبترنرمبشدر داشا

ر کب رمبيدر د ظررشهريرفضبيرترتيبراينرم ر ببشد؛

ر.مبشدر لر ردمرمراير عنبداري

شهر سطح در یطراح تیسا ای محله نقش تیتقو

ر هبيتردررنرمبزآفرين ر خالفر راحلرط

رمبيدرک ردهندر ررخر لردررتغييرات رآ را دازرچشم

رعببرت ،رم رمبشند؛ر لردررسبکنر ردمر نبفعرسويرهم

رم ر خسترنهلۀردررمبيدرفرايندراينرازرحبصلرسود

رمرسدرآ رسبکنب رس حرهدف،راينرم ررسيد رمراي.

رريبمدرارتقبرکيف راز ظررمبيدر ل رارتقبيررن،رازاينن

ر رعنصررهبيرنيژگ رديگرراز قشر ل ردررس حرشهر

ر(.1:ر9321رعبمدي،رنراله رعين)راسترتوسع ر رک

8یریپذ انعطاف

رشهري،رمبزآفرين رفرايندرط رتوسع ر رک

ررا دازهبي رچشم رکندر رتعريفرآيند رمرايرا راگرچ .

رتعيينرپيشرازرا دازهبرچشمراينرم ررسيد ر راحل

رسيساا ردررنر ردمر يب رنرشهرردررفرايندراينرا د،رشد

ر رد رمردار دۀرردررمود ،رپويبرمررعالن رک ردهدر ررخ

ردررشد شب رمحرگر وۀرنرز ين رم رمبتوج رک راست

رنر افبنترهبيررناکنشر خالف،رهبير يط

ردهندرر رمرنزرخودرازراير شد رمين رپيش ر رکرپس.

رملک رکند،رعالرق ع رنرخشکر ببيدرشهريرتوسعۀ

رناکنشرداد ر شب رنر شد رمين رپيشرنقبيعرآ بدۀرمبيد

رکندرايفبراررپذيريرا ع بفر قشرنرمبشدهبررم رآ ر نبسب

ر(.999-999:ر9328ر)منال ،

هیسرما جذب

رمبشد،رپذيررت ققرشهريرمبزآفرين رفرايندرينک ارمراي

رتنهبرسر بي ،راينرازر نظور.رکندرسر بي رجذبرماوا درمبيد

ر يحررار3اجاابع رسر بيۀرملک ر يست،ر8اقاصبديرسر بيۀ

رشودر رشب ل راعاابدراسبسرمررفرايندرعادۀرمخش.

ا دازررچشمرمبيدرنراستر سئوال رنر ردمر يب ر اقبمل

رتأ ينراقاصبديراز ظرر ردمراعاابدرجلبرمرايريندفرا

رمبيدريح ر سئوال راعاابدرجلبرمراير قبمل،ردررنرمبشد

رازرهبرآ راساقببلرنراجاابع رهبيرسر بي رنر ردمرحضور

رشودرمرآنرد رطرح رازرديگرريک رترتيب،راينرم .

رازراعمرسر بي رجذبر رک،رعنصرر عيبرهبي

راست.رفرهنگ رنراجاابع راقاصبدي،رهبيرسر بي

1 Flexibility 2 Economic 3 Social


ر

مالی سرمایۀ

رنرپرنژ رهررا جبمرازر ها رنرعاد رمسيبررمخش

ر رموطرآ راقاصبديرسودده رم ثرم رآ رشد راجراي

ريک رناقع،ردر.ر(Atto and Donn, 1994: 50).شودر

رتوسع ر رکرهبيرنيژگ رترينراسبس رنرترينر همراز

رم راينرنرکندرسر بي رايجبدرک راينست

.رکندر رتوجه رشبيب رکاکرپرنژ رشد رپذيرتررت قق

رافحندۀرارزشرازجال ر خالف راشکبلرم رسودده راين

رسر بيۀرنرگذارا ررسر بي رجذبرسبز،رنرسبخترازر بش

...ررنرآ رازر بش رهبيررسودده رنرجاعيترجذبرآ هب،

.يبمدر ر اود اجتماعی سرمایۀ

ر بل رهبيرسر بي رازر اجاابعرهبيرسر بي راگر

رک را داز رهاب رم نرر يساندرترراهايترکمر ببشند،رترر هم

رپرنژ رشد ررپذيرتررت ققرم ر بل رهبيرسر بي رجذب

ر قشر يحراجاابع رهبيرسر بي رجذبرکند،ر رکاک

ر اکنرزيرارکند؛ر رمبزيرآ رپذيريرا کب ردرري ؤثر

رشو درجذبرايرپرنژ دررر خومر بلرهبيرسر بي راست

ر نبسبراجاابع رهبيرسر بي رجذبر بودرعلترم رنل

ررن قرازريبر واج ر سب رشکسترمبرعاوم،ر بودراقببلرن

ر.شودرکبسا رآ

ییافزا هم

رز ب رهمراسافبدۀرا کب رشهري،رمبزآفرين رفرايندردر

رميب رم ر؛داردردنجوريبدشد رتوسعۀر رکرا واع

رمهاريرعالکردريدارارتوسع ر رکر نقارتر،ردقيق

رمبرنرگيردرمرردرررارهبر رکرازراير جاوع رک راست

ر شارکرهدفرراسابيردررهبرآ رتکرتکرازرمهين راسافبدۀ

.رمرسدرهبرآ رتکرتکرجبريرجاعرازرمهارير ايجۀرم

رازرکدامرهررازراسافبد رمبنجودرداشترتوج رمبيد

رعببرت ،رم ر شود؛رحبصلر لوم ر ايجۀرشبيدرهبر رک

شکلررمهارينرم ررارخودرت ريکر قشر رکرنقا

ررمبشدرهبراقدامرازراير جاوع رک رکندر رايفب راينن

رملک رشو د،رعال رپراکند رنرهمرازرجدار ببيدرهبراقدام

رعالريکديگرر کالرنرهمرمبرارتببطردرنررپيوسا رمبيد

رکنندۀرتکايلرنريکديگررمبرسبزگبررک رهبي راقدامرکنند؛

ر.مبشندريکديگر

محله انداز چشم در مهم عناصر

ررارکيف راهدافرمبيدرمبزآفرين رفرايندرا جبمرمراي

رپيوسا رنرگبمرم رگبمرهبرآ رم ررسيد رمرايرنرتعيين

ا دازيررنشنرنر نسج،ررن دراحيبرنررکرد.رچشمرحرکت

ر ل رسرعترت ريکرتوسعۀ ررا رمنبمراينرمخشد.ر رهب

رازرک راينسترتوسع رهبير رکر عيبرهبيرديگرراز

رک رشکل رم رمبشدر ل را دازرچشمردرر همرعنبصر

رمهارشد رنرمهارمود رساترم ررار ل را دازرچشم

رکندرهدايت رم ر رکرمبيدر همراينرم ررسيد رمراي.

رآيد،ر ظررم رآ ردررتغييررترينرکوچکرک رمبشدرشکل

.رشودرهبرآ رت ريکرمبعثنررکندرخودر اوج ررار ردم

رمبشد؛ر لردرر ها رعنصررمبيدر رکرترتيب،راينرم

ر وجببترنرمبشدر ردمر رکرآ ،رتغييررک رعنصري

رمبعثررا ،راينرازرنرکندرفراهمررارهبرآ رناکنش

رنراله رعين)رشودرمبزآفرين رفرايندرم رمخشيد رسرعت

ر(.91:ر9321رعبمدي،

ررمراير همر کاۀر هبيت،ردر ر رکر وفقعالکرد

رتنهبرعنصريرشکلرم ر ببيدرک راينسترشهريرتوسعۀ

ردرن رازرعنصريرمبيدرملک رکندرعالر نحنيرن

ررارآت رهبيرتوسع رک رمبشدرجب ع رچبرچوب

رکندرراهنابي راجراي رطرحرتوسع ،ر رکرتئوري.

رکندر ا رت ايلرشهرير واح رهاۀرم ررارناحدي

(Atto and Donn, (1994: 49راينررنيکردرمبرعنوا ر.

ر رشنبخا رشهري رتوسعۀ ردقترر رک رمبيد رن شود

ر


رسر بي رمين ررام ۀ ردرک ر ابيجررداشترمراي رن گذاري

رعنبصرر رمين رارتببط راز رميشاري رشنبخت رآت ، توسعۀ

رفضبي رنراقاصبديردررز ينۀرتجديدرحيبتر اجاابع ،

شهريرالزمراست.

(9319ر ويسندگب ،:ر) نبعربا نگرش محرک توسعه یسنت یها محله ساختار یینحو فضا نظری چارچوب .0شکل

پژوهش روش

ردررشد را اخببر سئلۀرحلررا رنرپبسخريبفان

رم ررهبي رداد رم ردسايبم ر سالحمرحبضررپژنهش مراي

رهبيرپبسخرعنوا رم راسترک رهبي رگذارد رفرضي رآز و

را درشد ر رحرپژنهشر سئلۀر وقا رنراحاابل

ر9314ر)خبک ، رحبضر،ر قبلۀرپژنهشررنشر(.39:

رنرايرکابمخب رهبير بلع رمرر بان رنرتفسيرير-رت ليل

رحبج )ر وردير او ۀرفضبي ر ورت ليل رشهرر لۀ

رهادا راست( رمنديرپيکر رت ليلرمرايرمعدر رحلۀردر.

ررتهي رشد رمنديرملوکرهبير قش ر ل ،رفضبي رتبشد د

(رهبر يدا رنرهبرخيبمب )رخبل رنرپررفضبهبيررا ،راينراز

رشو درتفکيکريکديگرراز رهبير قش رمعد،رگبمردر.

ر8ديدرگرافر قشۀرنراگرافرافحارر رمرکاکرم ر9اير ق

راز راسافبد رشد درتهي ر ل رمراير پردپسرافحارر رمرمب

1 Node Mode 2 VGA Map

راساخراجرکنارلرنرعاقرپيو دي،رهمرهبير ؤلف رسبيررتب

رشو د رهبير ؤلف ر يب رهبيرتفبنتراسبسرمررپبيب ،ردر.

.شدرپرداخا رآ رتفسيررم ر ل ردررفضبي ر و

شهری های مطالعه در آن کاربرد و اگراف افزار ر نرم

رداشانرمبرک راسترافحاريرتکايل ر رمراگراف،رمر ب ۀ

ررارخ وطرتقبطعر لرنرهبرگر رارتببطرک رهبي آيام

رهبرتو لرهب،رپلرکرد ر شخصرتوا بي رکنند،ر ر ب رتبط

رهبر قش رهساند؛رترافيکر ب عرک داردرررارهبي رخيبمب رن

رتوا بي رناردر3تصويررفر ترمبرتوا ر ررا رن رکرد

رداردررار وريرخ وطرريحترينرکرد ر شخص رپيش.

ر عاولر پردپسرافحارر رمراگراف،رافحارر رمرعرضۀراز

ر اعدديراشکبلرک رمود کرد رر ب رتبطرعدمرر ب ندرهبي

ررعنبصر رمدن رهبيرخيبمب رهب،رتو لرهب،ر)پلشهري

ر بلبرم رمبتوج ر.(Manum, 2009: 5)رداشت(راتصبل

ر سبئلر نبسبرجوامگويراگرافرافحارر رمريبدشد ، رتر

3 JPEG


ر

هبي رک ردرررشبخصرعاد .راسترفضبي ر ورمبر رتبط

ر:ازرشو د،رعببرتندر رگيريرافحارراگرافرا داز ر رم

8کنترلی مقدار

رک رشودر ر بسب رترتيبراينرم رکنارل ر قدار

راخاصبصرهبرگر رازريکرهررم رشکل رم ر9رکل ر قدار

رتوزيعرتسبنيرم ر رتبطرهبيرگر ر يب ردررک ريبمدر ر

رک ر قداريرکلرمبراسترمرامررnرگرۀرکنارل ر قدار.رشود

ر.کندر ردريبفترخودرعاليبترخاللردررگر رهر

7کلی عمق

رازرفبصل رکوتبهارينرمبراسترمرامررnگرۀررکل رعاق

رعببرت ،رم رسيسام؛ردرر وجودرهبيرگر رسبيررتبرnرگرۀ

(رامnرساو ريب)رامnرس ررکلر سبنيرnگرۀررکل رعاق

ر.استرفبصل ر بتريس

9میانه عمق

رعاقر يب گينرازرعببرتسترnرگرۀرمراير يب رعاق

رفبصل رکوتبهارينر يب گينريب) رتابمرتبرnرگرۀراز(

رمرامررسيسامرهبيرگر رکلرتعدادرمبرkراگررديگر،رهبيرگر

ر:داشترخواهيمرمبشد،

رMD (1)(رn)ر=ر⁄

0پیوندی هم ارزش

رگر ريکرازررا رتعدادرچ ردهدر ر شب رشبخصراين

رگرفانر ظرردررمبرکند؛ر رعبوررهبرگر رسبيررم ر سبت

رعدمرمرخالف)رشبخصراينرنقا رفبصل ،رکوتبهارين

ردهندۀر شب رمبشد،رداشا رزيبدير قدارر9( سب رتقبر

1 Control Value(CV) 2 Total Depth(TD) 3 Mean Depth(MD) 4 Integration 5 Relative Asymmetry

راسترزيبدرتجايع رعدمرکرد ر عکوسرمبرتجايعر قدار.

ر.شودر رحبصلر سب رتقبر

(2) RA= 2× ⁄

⁄ =I (3)ر

پژوهش قلمرو و محدوده

رر حبجرۀ ل ر ل ريک هادا مبفترريهبراز

رريخ تبر رمسرهادا شهر رک رمنبهبيرريبرياست از

رخب ريخ تبر ر سجد، رحابم، رازجال هبيررمبارزش

رۀ درسر ،اهللر د ريت رابرآريدشهرۀنرخب ريخ تبر

ر العل را بمرۀ) درسر هادا ر آخو د رن زاد ررطالب(

رک 9)شکلردر داررقراررآ دررر علرامنراهل هررکدامرر(

رهور شب رتبرريتاز رشهرهبيرريخن ر عابري رن شهر

ر ريرا ا رشابر ريندآر م ر لۀرس رنرحبج ر لۀ.

رنر صل رپبيرپهلوا ب ،رپلرآ ،رجواررهمرقديا

رتخا ،رهبيررخيبمب رمينرق بع رشکلرم ر الجليل،

راين.ر(8نرر9هبيررا در)شکلرشد ر صورر فاحرنرشهدا

رتجبرير رکحردرر سکو رغبلبرکبرمريرمبرهبر ل

رۀ لر.دار درقراررهادا رسنا رمبزارر جبنرترنرشهر

رنرپبمرجبر سبترم رنرسنا رهبير ل رازريک رحبج

رشهرر رکحيرمبفتردررکبلبديرنراجاابع راز ظررپبيدار

ر سبتررنرم ر نبسبر لۀر رکحردارايرک راسترهادا

ر)شکلرسبلا رراست رر2هبي ر(1ن رمنبشد رمبنجود.

رهنوزر ل ،راينردررجديدرهبير غبز رنرهبرسبخااب

رچهرۀرسنا ،رهبير شب رنرهبردکب رهب،رکوچ رهب،رخب

سجبدزاد ،ررنرپيرمبمبي )را درداد رشکلررار ل رغبلب

ر(.88ر:9311

ر


ۀمحل یریقرارگ تیوضع. 3شکل

رشهر یمرکز ۀدر حلق یحاج (9319 نبع:ر ويسندگب ،ر)

در یحاج ۀمحل تیموقع. 1شکل

شهرهمدان بندی محلهطرح اطالعبتررينرنبسبز ب رآ بررنرف) نبع:رطرحر

(9324ر،هادا ريشهردار

یحاج ۀمحل یکیگراف شینما. 2شکل (84:ر9314ر،ي اسکور نرماللرب ي:رفرشچ) نبع

گذاریرارزش برای محله محدودۀ تفکیک شیوۀ

ر لۀ)رحبضررپژنهشردررشد ر بلع ر دندۀ

رحبج ناقعررهادا رشهررتبريخ رمبفتر دندۀردر(

ر قدار،راينرازرک راسترهکابرر9/99رنسعتردارايرن

رکبرمريرهکابرر9/1ر سکو ،رکبرمريرهکابرر8/41

رتپ رهکابرر9/2رآ وزش ،رکبرمريرهکابرر4/1رتجبري،

رهکابرر8/1رارتببط ،رشبکۀرهکابرر9/81رنر صال

راسترفرهنگ رهکابرر9/1رنراداريرهکابرر9/1ر ذهب ،

ر(.911:ر9318رهاکبرا ،رنرآمبديرحبج رزارع )

ر

رر (9342) نبع:راردال ،ر . کروکی و ساختار مرکز محله حاجی3شکل . مراکز محلۀ حاجی1شکل

(9319ر ويسندگب ،:ر) نبعنقلیه وسایل پارکینگ به حاجی محلۀ مرکز شدن تبدیل .81شکل


ر

ها یافته

رازر اشکلرگو بگو رمبفترداراير ل ر دندۀ

رعلترم رک راستردرشترنر اوسطرريح،رهبيرملوک

رتوسع رنرشکلرارگب يکرشکلرم رميشاررآ ،رقد ت

راستريبفا ر رکحردنرازر اشکلر ل رسنا رسبخابر.

ردار درارتببطريکديگررمبرخ رشکلرم رک راستر ل

ر سجدرن رديرمبز، ردرر ها ر قشر ل رحابمرنراز

رعهد رمررمبفترعالکردير-رفضبي رده رسبز ب

رايرگر رمبر ل راصل رهبيرشريب رازرهرريک.را درداشا

رمنديرپيکر رنضعيترکنندۀرميب رک رشد رداد ر شب

رنسيلۀرم رفضبهبرازرهريکرارتببطرنرنراسترآ رفضبي

راسترشد رمرقراررخ ردرررسبخابررگر . هبير وجود

ر رحبج ر اشکلراز ردررر88مبفتر لۀ راسترک ق

رارزشرگرافر(.91ا در)شکلررسراسرر ل رپخشرشد

ر يحرحبج ر لۀرمبفترشبخصر قبطرپيو ديرهم

ردرررار وجودرفضبهبيرنرتود رفرع رنراصل رسبخابر

ر99هبيرر)شکلردهدرر ر شب رشد ر بلع ر او ۀرس ح

(98نر

ارزش هم پیوندی گره های موجود در . تحلیل 88شکل

بافت محله حاجی با استفاده از نرم افزار اگراف

(9319) نبع:ر ويسندگب ،ر

گراف ارزش هم پیوندی نقاط شاخص بافت .87شکل

(9319) نبع:ر ويسندگب ،رمحله حاجی

ر


حاجی محله در مسکونی های محیط کنترلی مقدار و کل عمق عمق، متوسط و پیوندی هم ارزش مقدار محاسبۀ .8جدول

کنترلی مقدار میانه عمق کل عمق پیوندی هم ارزش افزار نرم در گره شمارۀ

9ر8ر99 9رانلر ل ر رکح

ر8ر3ر83ر9ردنمر ل ر رکح

ر8ر3ر89 4راصل رتقبطع

ر1ر8ر89ر9ر9

ر1ر3ر29ر3ر8

ر1ر3ر23ر3ر3

ر9ر4ر13ر8ر4

ر1ر9ر993ر8ر9

1ر9ر993ر8ر8

ر9ر4ر13ر8ر9

ر1ر3ر23ر3ر2

ر1ر3ر23ر3ر1

ر9ر3ر99ر3ر91

1ر4ر19ر8ر99

1ر4ر19ر8ر98

9ر3ر99ر3ر93

ر1ر3ر23ر3ر94

9ر4ر919ر8ر99

ر1ر9ر989ر8ر98

ر1ر3ر23ر3ر99

ر9ر4ر919ر8ر92

1ر9ر989ر8ر91

ر1ر8ر99ر8رحداقل

ر9ر4ر22ر3ر يب گين

ر8ر9ر989 9 حداکثر

ر

رفضبر ورهبيرشبخصرمررس رازرحبصلرهبيريبفا

رردررحبج ر لۀر وجودرنضعر قشۀردر ر(9)جدنل

رازرعببرتند رنر يب رعاقرکل،رعاقرپيو دي،رهمرارزش:

رشد ر شخصرر گ رطيفرمبرآ ر يحا رک رکنارل ر قدار

ر قدارر ؤلف رک رهبي ردرر کب رک رترتيبراينرم راست؛

رنرقر حرر گ رطيفرم رفضبي رهبيرگر ردارد،رميشاري

رهبيرگر ردارد،رکاارير قدارر ؤلف رک رهبي رمخشردر

)جدنلررشو در ر حديکرآم رر گ رطيفرم رفضبي

رمنبمراين(9 رمبفتردرر وجودرهبيرگر رگساردۀرگرافر؛

رنرمنديرشبک رسبخابررگرافيک ،رشکلرم ر يح

رير)تصوردهدر ر شب رنضوحرم ررار ل رمنديراساخوا

ر(.91

ر


ر

های موجود در بافت تحلیل مقدار کنترلی گره .89شکل

افزار اگراف محلۀ حاجی با استفاده از نرمر(9319) نبع:ر ويسندگب ،ر

گراف مقدار کنترلی نقاط شاخص بافت محلۀ .80شکل

(9319) نبع:ر ويسندگب ،ررحاجی.

پیوندی بافت محلۀ حاجی با تحلیل مؤلفۀ هم .83شکل

(9319) نبع:ر ويسندگب ،رمپ افزار دپس استفاده از نرم

تحلیل مؤلفۀ اتصال بافت محلۀ حاجی با .81شکل

(9319) نبع:ر ويسندگب ،ررمپ افزار دپس استفاده از نرم

ر


اصلی بحث

ر شبم رهبيرپژنهشرمبرحبضررپژنهشر همرتفبنت

رنرمررس ردرررنزتررم رافحارر رمرازرکرد راسافبد رمررعالن

رازراسافبد ر ل ،رمنديرپيکر رنرفضبر ورت ليل

ردررفضبي رپيو دهبيرنضعيترتشريحرمرايرهبي رگراف

راسترحبج ر لۀرمبفترسبخابر ر قبطراين،راسبسرمر.

رهبير ؤلف راسبسرمررهبي رگر رمبرمبفتر همرنرکليدي

رکنارل ر قداررنر يب رعاقرکل،رعاقرپيو دي،رهمرارزش

رنضعيترازررنشن رتصويررک رشد در شخص

رکرد درترسيمرآ رمنديرپيکر رافحارر رمرنيژۀرتفبنت.

ر قشۀررنشرنر پردپسرمبراير ق ررنشردرراگراف

رفضبر ورهبيرپژنهشردرر عاولرطوررم رک رديدرگراف

ر رازرافحارر رمرک راسترعددير قداررشو د،راسافبد

رمنبمراينرکند؛ر رارائ رفضبي رهبيررناکنشرنرهبرکنش

رت ليلرم رفضبرکيف رهبيرنيژگ رشد رکا رنسيلۀ

رکاکرپژنهشرفرضيۀرپيرا و راصل رم ثرم راير ق

رکندر ر ها رمسيبر ردررعب لرترينر همرپيو دي،رهم.

رهرچ رفضبي رچيد ب رن ردارايرفضبي راست

رنرفضبهبرمبرميشاريرا سجبمرمبشد،رميشاريرپيو ديرهم

ردسارس رپيو دتررهمرفضبهبيرنرداردرشهررسبخابر

ررميشاري ر9322رهاکبرا ،رنريحدا فر)دار د ر89: ردر(.

رقرارر ولفۀرپيو دي،رهمر ؤلف ر قبمل ررداردرعاق رم ن

رفضبيرگحين رجداي رازرعببرتسترفضبرعاقرعببرت

رفضبي ريعن رفضبي رمنديرپيکر رکليترازرخبصرشهري

ررام ۀرنرداردرکااريرپيو ديرهمردارد،رميشاريرعاقرک

راستر ؤلف ردنراينر يب ر عکوس رمرقرار رازريک .

ر ل ر رکحردنرداشانرحبج ،ر لۀر همرهبيرشبخص

.ردار درقرارريکديگررمبرخ رارتببطردررک راست

رميشارينرشود،ر رمرداشتر(9)رجدنلرازرک رطوررهاب

رگرۀردنراينر يحررار ل ردررپيو ديرهمرارزشر يحا

ر9رمرامررآ ر يحا رک را درداد راخاصبصرخودرم رفضبي

رراست ررشکلرنر9)جدنل ر98-91هبي رآ ،رمررعالن (.

راصل رسبخابرردررپيو ديرهمرارزشر قدارر اوسط

رنرشودر رشرنعرا شعببر4رمبراصل رتقبطعرازرک ر ل

رتابمرازرشود،ر رخامردنمر لۀر رکحرم ر هبيتردر

رمنبمراينراست؛رميشاررحبج ر لۀرمبفتر ورهبي

رنرزيبدرمسيبرر ورراينردررعالکردير-رفضبي را سجبم

رجبذب،رفعبليا ريبرکبرمريراع بيرمبرنراسترپيو درهم

رايجبدر ل رسبکنب رپذيريراجاابعرمراير نبسب رمسار

رشودر راصل رعنبصررترکيبرنرفضبي رمنديرپيکر .

رنرفضبي رگشودگ رقديا ،رحابمر سجد،رازراعمر ل

ررار ل ر رکحير دندۀرفرنش ،رخرد رهبيرکبرمري

ر شب رتوسع رهبير رکرالقبيرمراير کب رمهارين

رم رک رشودر رتررجديرز ب ر وضوعراينردهند؛ر

رشودرتوج ر يحرديگررهبير ؤلف ررام ۀرازآ جبک .

رعاقرنرپيو ديرهمرارزشرهبير ؤلف ر يب رغير ساقيا

رم ر يب رعاقرنرکلرعاقر ؤلفۀرکمر يحا ردارد،رنجود

راصل ر وررهبيرگر رزيبدرپيو ديرهمرارزشرعلت

ر رنضوحرم رشودرديد ر-فضبي ر راتبرسلسل .

رترينر همرازرتررراحتردسارس رنرعالکردي

ر ل ر راکحردررعاقر قداررازرک رهساندرهبي رمرداشت

رشو درحبصلر ر قبطردرر يحرکنارل ر قداررسوي راز.

ر ل ر راکحرم رک راير)راسا ر ل راصل رمنديراساخوا

ر ورسبخابرردررديگررهبيرم رگر ر سبت(رشودر رخام

رتقبطعرنردنمر لۀر رکحرگرۀ.راسترميشارر ل رفضبي

ررنيرپيشررارا اخببرنردسارس ر4رک ر ل راصل

رکنارل ر قداررميشارينردهد،ر رقراررکنندگب راسافبد

رحبليستردرراينرداد راست؛راخاصبصرخودرم ررا(ر8)

راست،ر ل راصل رکريدنرردررک رانلر لۀر رکحرک

ر قداررمنبمراينرنرداردرکنارلراز ظرردرخورتوجه ر يحا


ر

ر سا کا رهبيراتصبلرگويبير دند راينرزيبدرکنارل

ردار درنجودر ل راصل رسبخابرردررک راست رمرآيند.

رافحارر رمردنرمبرفضبر وررنشرم رشد را جبمرهبيرت ليل

رحبج ر لۀر رکحرزيبدراهايتر پ،ردپسرنراگراف

ر.دهدر ر شب ررارآ رقويرفضبي رمنديرپيکر راز ظر

ر

گیری نتیجه و بندی جمع

رمرايرشهرير يراثرترينرمبارزشرتبريخ ،رهبيرمبفت

رهساندرشهرهبرسبکنب رنرآيندگب رافولرازرجلوگيري.

رنر انوعرکبرکردهبيراقاصبدي،ر-راجاابع رهبير نحلت

رکبهشرنرکبلبديرهبيرکيفيتر حنلرسبخابري،رپويبي

رطراحب رميشاررفکرر دند ،راينردرراجاابع رهبيرتعب ل

ردررفضبر ورتئوريرکبرکرد.راسترکرد ردرگيرررارشهري

رچگو گ رت ليلرنرمررس رشهرهب،رسنا رهبير ل

رخ وطرارائۀرراسابيردررعالکردير-رفضبي رهبيرکنش

ريبرهبرفعبليترتحريقرمرايرمبفتردرر همرهبيرلک رنرراهناب

ردرر ل راجاابع ر فهومر.استرتوسع ر رکرهبيراقدام

رنرهبرارتببطرشکلرم رهاوار ر عابريرنرشهرير يط

رسبخابررمبرهبي ر کب ردررسبکنب راجاابع رهبيرتعب ل

رنر رشکلر شخصرفضبي رفضبي رچيد ب رگيرد

رراراجاابع رهبيرفعبليترجذبرهب،ر کب راينر لوب

رمر دۀرمرگرهبر دند راينرشنبختنررکندر رمسارسبزي

رهبيرمبفتردررهوشاندا ر داخلۀرمرايرشهريرطراحرهر

راسترسنا رحبضر شب ر ابيج. ردهندر رپژنهش

رمبرتقبطع رازرک رحبج ر لۀرمبفتراصل رمنديراساخوا

ر لۀر رکحرم رنرشد رشرنعر سيررچهبررا اخببرقبمليت

رمبرک راسترحيبت رشريب رشود،ر رخامردنمرنرانل

ردررپويبر وج رآ ،رشدۀرريحيرمر ب رنرهدفاندرت ريک

رآيدر رنجودرم ر ل ر-رارتببط رکريدنررناقع،ردر.

رزيبد،رپذيريراجاابعرقبمليترمبرحبج ر لۀردسارس

رسبز دۀرنر ثبترپويب،رپذير،رتکرارردار،رز ب رهبيرفعبليت

ر قلي رنسبيلرپبرکينگرمراير ل رجبيرم رراراجاابع

ر.کندر رترغيب

ر

پیشنهادها

ردسارس رايجبدرنر ل رهبيرنرنديرتعدادرکبهش

دسارس ؛ر راتبرسلسل رم رمبتوج ر ل رداخلراز

رهبيرشريب رمينر يب بررازر ل ر عبمررکرد رخبرج

ر وکرد رنرسوار رهبيرنرنديرتعدادرکبهشرمبرشهري

رکرد رپيچردررپيچر يحرنرهبرآ رمينر شخصرارتببط

رمرخ رکرد رطرف ريکرنرسوار راصل ر سيرهبي

سفرهب؛رکرد رر قصديرمراير سيرهب

ر رنررنرعبورر سيررازر ل ر رکحرکرد رخبرج

رم رآ رهبيرنرنديرمرخ رمسانرمبرغريب رخودرنهبي

خودرنهب؛ررني

رفرشرسنگرم رآ رتجهيحرمبر ل ر رکحرسبزيرآرام

آ ؛ردرر قلي رنسبيلرپبرکرازرجلوگيريرنر نبسب

رترينر همرعنوا رم رحبج ر سجدرکرد رشبخص

ل ؛ردرر خالفراقشبرردهندۀرپيو درعنصر

ر يحا رسببرم ر ل ر رکحردرر نبسبر بلاب رتعبيۀ

رپبيدارراجاابع رتعب الترک راتصبلرنرپيو ديرهمرزيبد

آنرد؛ر رهارا رم ررا

راقليمرمبرسبزرهمرنر نبسبرگيبه رپوششرطراح

ي ؛رشبدام رنرسرز دگ رارتقبيرمراي

رآ رقد ترنر دند رارگب يکرمبفترگرفانر ظرردر

راصل رسبخابررحفظرمرايرتالشرنر عبمررتعريضردر

جديد؛ردسارس رايجبد کرد رنر ل

رم رارتفبعر سبترگرفانر ظرردررمبر عبمررتعريض

رم رمبتوج رالبا ر صوريت؛رحسرتقويترمرايرعرض

رم رتراکمرافحايشرا کب ر بودرنرپيشينرهبيرتعريض

ر


رازرهبرمخشرمرخ ر صوريت،ر دندۀرظرفيترعلت

ر ل رتجهيحاترنر بلاب رديگررنردرخترکبشترطريق

شو د؛ر رايجبد

رنرشبپرکبف ررساورا ،ر ب ندرجديدرکبرمريراع بي

ر رازر نبسبرمرداريرمهر رمرايرحبج ر لۀرحابمرم ...

رشکوفبي رنرسرز دگ رپويبي ،رارتقبيرراسابيردررآ

. ل رمبفت

منابع

رموعل ردا شگب رجب عرطرحرتهيۀ(.ر9342)ر بدر،راردال ،

ر.کندليسر شبنررهادا ،رسينب،

رارزيبم ر.(9314)رشريف ،رعبدلرنر ادسعيدرايحدي،

رفضبي رسبخابررپيکرمنديرمررفريشرکبرلرطرح

رتکنيکرازراسافبد رمب)رهادا رشهررقديا رمبفت

رصصر،39رشابرۀر ظر،رمبغرفصلنب ۀر،(فضبرچيد ب

ر.88-99

رترجاۀر،پبسخد ريهبريط ر.(9328)رايب ،رمنال ،

ا اشبراتردا شگب رعلمرنرصنعترر،مهحادفرر ص ف

رتهرا .ريرا ،ا

(.رتعلقر9311سجبدزاد ،ر)رسننرحر ادتق رپيرمبمبي ،

رۀدرر لر م ر کب ،رت ققرسکو تراجاابعر جاع

ر.99-82رصصر،98رۀمبغر ظر،رشابررۀفصلنب ر ،سنا

ر9314)رغال رضب،رخبک ، ررنيکردرمبرت قيقررنش(.

ر.تهرا رفوژا ،ر شرر ويس ،ر ب رپبيب

رکبرمرد ر بلعبت رترنريدفار را ور (.ر9313)ريج ،ن

ريبسدرر قرين مبزآفرريهبر رکرمر ب ريهبريتفعبل

شرکتر بدررري،نزارتررا رنرشهرسبزر، ل رنرشهر

تهرا .ريرا ،اريشهرريعارا رنرمهسبزر تخصص

رفن رن رآ بر رشهرداررينرارسبز ب ر،هادا رياطالعبت

رشهررهادا ،رهادا .ريمندر(.رطرحر ل 9324)

رنرريساب چيب ، رشنبختر.(9321)رسبياو ،رملرا يد

رمنديرپيکر ردرکردررفضبرچيد ب ررنشرکبرمردي

رنر عابرير-رزيببرهنرهبير شريۀرشهرهب،رفضبي

.41-98رصصر،43رشابرۀرشهرسبزي،

رمررس ر.(9311)رسبياو ،رملرنرا يدرريساب چيب ،

رسبخابرردررفرسود رهبيرمبفترفضبي رجداافابدگ

رشابرۀر ظر،رمبغرفضب،رچيد ب ررنشرم رتهرا رشهر

ر.81-21ر،99

رصفورار يال؛رپشاکيب ،رفبطا ،رآمبدي؛رحبج رزارع

ررضبيااندير يحا رسنجشر.(9318)رشهبم ،

ر وردير او ۀرتبريخ ؛رهبيرمبفترسبکنب رمبفت:

رنرآ بيشرفصلنب ۀرهادا ،رحبج ر لۀرتبريخ

ر.919-991،ر8(3)ر يط،

ر رسبعب رچر.(9329)رص ف ،زادگب ، فضبرريد ب رنش

ر گبهريشهرر دررطراح رۀفصلنب ريحد،م رشهررر مب

ر.88-99ر،1رشابرۀرشهري،ريريت د

رنراله ،رعين .ر(9321)رعبمدي،ر اد هديرکبن

راحيبيردررشهريرکبتبليحنرهبيرازراسافبد ررنيکرد

رهابيشردن ينرمبارزش،رنرفرسود رهبيرمبفت

رتبريخ رهبيرمبفترمبزآفرين رنرمهسبزيرسراسري

.شيرازرغيررسا ،رهبيرسکو اگب رنرشهريرفرسودۀ

اودرر.(9314)راسکوي ،رمالل رآزيابرا يرحسينرنرفرشچيب ،

رسر ادراکرۀهندس رارلتکب ريرمر رادناررريرا شهر در

رشهرسبز ر وردير بلعۀري خالف رهادا ،رشهر:

ر.93-82ر،99رشابرۀرشهري،ر بلعبترفصلنب ۀ

رسايرا؛راصغري،رمبمک؛ر ژاد،ر لبر رناريد؛رقبسا ،

رالايرا؛ر صري،راله ؛رسبک ،رآرش؛ر يرزاجب ،


ر

رحايد؛رفا ،رهدا؛رطبري،رعلويريبسان؛ريعقوم ،

ر ردنخرشيال رفرزا ؛رلببف،رعل ؛رکر ب ،

ر)9314(ررنحب ، رهبيرمبفتردررتوسع رت ريک.

رخرد قيبسراقدا بترشبکۀرطريقرازرفرسود

رنرعارا رشرکترهاگب ،رمبزرعرصۀردرر شبرکا

.ايرا رشهريرمهسبزي

رنرل يف ، (.ر9318)رچبمک،رصفرير دارغال رضب

ر-ايرا رشهرهبيردرر ل ر فهومرمبزآفرين

رعلومر جلۀر وشهرگراي ،راصولرپبيۀرمرراسال

.92-88ر،88رشابرۀراجاابع ،

ردقيق،رزرگررهب ي ر هنبز؛ر وسوي،رعببس؛ريحدا فر،

ر9322) ردررتبريحرشهررفضبي رسبخابررت ليل(،

راسپيسررنشرازراسافبد رمبرمبرنر دندۀ

رسبخااب ،رنررا رالالل رمينر بهنب ۀرسيناکس،

.92-81ر،89رشابرۀ

Aknar, M. and Atun, R.A. (2016), Predicting movement in architectural space,

Architectural Science Review, Taylor &

Francis Group: 1-19.

Atto, W. and Donn L. (1994), American Urban

Architecture; Catalysts in the Design of

Cities. Berkeley: University of California.

Can, I. and Heath, T. (2015), In-between spaces and social interaction: a morphological

analysis of Izmir using space syntax,

Journal of House and the Built Environ, Springer.

Hillier, B. and Hanson, J. (1984), The Social

Logic of Space, Cambridge, Cambridge University Press.

Hillier, B., Penn, A., Hanson, J., Grajewski, T.,

Xu, J. (1993), Natural Movement: or,

Configuration and Attraction in Urban Pedestrian Movement. Environment and

Planning B: Planning and Design, Vol. 20,

29-66.

Hillier, B. (2007), Space is the machine, A

configurational theory of architecture Space

Syntax.

Hillier, B. (2012), Studying cities to learn about minds: some possible implications of space

syntax for spatial cognition. Environment

and Planning B: Planning and Design, Vol. 39, 12-32.

Jiang, B. and Claramunt, C. (2002), Integration

of space syntax into GIS: New Perspective for Urban Morphology. Transaction in GIS,

Vol. 6(3), 295-309.

Karimi, K. (2000), Urban conservation and

spatial transformation: preserving the fragments or maintaining the ‘spatial spirit’.

Urban Design International, Vol. 5, 221-231.

Makri, M. and Folkesson, C. (2000), Accessibility measures for analyzes of land

use and traveling with geographical

information systems. Paper presented at the Urban Transport Systems: Proceedings of

2nd KFB-Research Conference, Lund,

Sweden.

Manum, B. (2009), AGRAPH; Complementary software For Axial-Line Analyses. Paper

Presented at the 7th

Space Syntax

Symposium, KTH, and Stockholm.

Onder, D.E. and Gigi, Y. (2009), Reading

urban spaces by the space-syntax method:

A proposal for the South. Cities, Vol. 27,

260-271.

Schneider, R.H. and Kitchen, T. (2007), Crime

Prevention and the Built Environment. New

York, Routledge, Taylor & Francis Group.

Turner, A. (2007), From axial to road-center

lines: A new representation for space syntax

and a new model of route choice for transport network analysis. Environment

and Planning B: Planning and Design,

34(3), 539-555.

Toker, U., Baran, P.K., Mull, M. (2005), Sub-urban evolution: A cross-temporal analysis

of spatial configuration in an American

town (1989-2002). 5th International Space Syntax Symposium, Delft. 1-7.

ر

A Study of Spatial Syntax of Traditional Neighborhood...

Documents

Transcript of A Study of Spatial Syntax of Traditional Neighborhood...