БИОЛОГИЯ (жа а формат)ң

20171

2

БИОЛОГИЯ1-Н С А Ұ Қ1. Са ырау ла тарды оректік ор затың құ қ ң қ қA)целлюлозаB)фруктозаC)гликогенD)сахарозаE)крахмал2. осжарна ты сімдікҚ қ өA)ПальмаB)С лыұC)БананD)Ж геріүE) иярҚ3. Жабы т ымды сімдіктерге т нқ ұқ ө әA)спора мен к бейедіөB)зооспора т зедіүC)буындар мен буын аралы ы к пғ ө D)жеміс т збейдіүE)к бею м шесі – г лө ү ү4. Медузаны денесінде болмайтын б лікң өA)ж йке торыүB) армалауышқC)табанD) уысқE)аузы5. Шаянт різдестерге жатадыәA)циклопB)кенеC)к белекөD) ара ртқ құE)инелік6. Е ал аш жалпа рттарда пайда бол ан ж йең ғ қ құ ғ үA)з ршы ару (б ліп шы ару)ә ғ ө ғB)ж йкеү ж йесі (торы)үC)ас орыту ж йесіқ үD)аналь тесігіE) ан айналымқ7. Сирек кездесетін ан йымайтын ауруқ ұA)гипертонияB)гипотонияC)гипокензияD)гемофилияE)гиподинамия8. Дыбыс с йекшелері орналас ан ла б лігіү қ құ қ өA)дабыл жар а ығ ғB)сырт ы есту жолықC)ішкі лақұ қD)орта ы лаңғ құ қE)есту т тігіү9. Жасуша мембранасының с йы ты ты абылдауыұ қ қ қA)эктоцитозB)амитозC)фагоцитозD)пиноцитозE)экзоцитоз10. Т ым уалау згергіштігіні гоммологиялы атарлар за ын аш ан алымұқ қ ө ң қ қ ң қ ғ

3

A)Н.И.ВавиловB)И.МечниковC)К.ЛиннейD)Ч.ДарвинE)Г.Мендель11. Тек ыс ар ан ркенге ана орналасадық қ ғ ө ғA)г л б ршігіү үB)т бе б ршігіө үC)жанама б ршігіүD) су б ршігіө ү E) осал ы б ршігіқ қ ү12. Тамырая тыларды типіне жатадық ңA)амебаB)эвгленаC)домала ыңғD)кірпікшелі кебісшеE)сувойка13. Орман сықұA) азқB)б ркітүC)то ылдақ қ D)пингвинE) йрекү14. А заны микробтан, ультрак лгін с улелерден ор айтын тері абатығ ү ә қ ғ қA)гиподермаB)майC)на ыз теріғD)эпидермисE)м йізгке абатү қ15. Адам организміні ішкі ортасыңA)сілекей, лимфа, гормонB)протоплазма, ан сарысуы, лимфақC)плазма, гормон, анқD)сарысу, цитоплазма, лпа с йы ты ыұ ұ қ ғE) лпа с йы ты ы, ан, лимфаұ ұ қ ғ қ16. А.И.Опарин т жырымдамасын дамыт ан а ылшын биологіұ қ ғA)Л.ПастерB)Ф.РедиC)Ж.КювьеD)Дж.ХолдейнE)Г.Рихтер17. Физикалы мутагенқA)никотин ыш ылық қB)этилениминC)колхицинD)радиоактивті с улеәE)пестицид18. Жары с улесіні сынуы торлы абы ты сыртында иылысадық ә ң қ қ ң қA)к з ары уыө қ ғB)дальтонизмC)а шам со ырқ қD) ыра тылық қ қE)сы ырлығ қ19. Плазмада ы н руызғ әA)тироксинB)альбуминдерC)миозин

4

D)тимозинE)окситоцин20. АаBb генотипі т зетін т рлі гаметалар саныү үA)2B)8C)6D)4E)521. Г лшо ыры себет сімдіктер:ү ғ өA) ара ат, ыры абатқ қ қ ққB)г лкекіреүC)к нба ысү ғD)ж зім, тары, к рішү үE)адамтамырF)с біз, аск кә өG)ба ба , гейш пқ қ ө өH) айы , к ктерекқ ң ө22. ынадан алынады:ҚA) ант, бояуқB)темірC)спиртD)лакмусE)сірке ыш ылық қF)жасунықG)карбол ыш ылық қH)балауыз23. рмекшіт різдес класына жататын ж ндіктердіӨ ә ә ң дене б лімдері:өA)к кірек, рсаө құ қB)бас, йрықұ қC)к кірекөD)бас, рсақұ қE) рсақұ қF) йрықұ қG)басH)баск кірекө24. рмекшілерді дене б лімдері:Ө ң өA)баск кірекөB)м ртшаұC)демтесіктерD)к зөE)ая тарықF)басG)к кірекөH) рсақұ қ25. К ру айма ыны орналасуы:ө ғ ңA)ш йдедеүB)самайдаC)иіс сезу орталы ж лгедеқ үD)д м сезу т бе шегіндеә өE)к ру т бедеө өF)сенсорлы самай шегіндеқG) имыл- оз алыс ма дай шегіндеқ қ ғ ңH)орталы ж лге артындақ ү26. Сопа ша ми ар ылы тіршілік шін ма ызды к птеген рефлекстерді до асы теді:қ қ ү ң ө ң ғ өA)тепе-те дікті са тауң қB)зат алмасуды реттеуC)денені т ра ты температурасын са таудың ұ қ қ

5

D)жары пен дыбыс а жылдам реакцияқ қE)ж рек- ан тамырлары, тынысү қF) имылды йлестіруқ үG) имыл- оз алыс, ор анысқ қ ғ қ ғH)ас орыту, ор анысқ қ ғ27. оз алмай байланыс ан с йектер:Қ ғ қ үA)б анаұғB)к рі жілікәC)толарсақD)шынта с йекқ үE)омырт ақF)ми сауытыG)білезікH)сегізк зө28. Н руыз биосинтезі:әA)трансплантацияB)транслокацияC)дупликацияD)мутацияE)транскрипцияF)трансляцияG)денатурацияH)репликация29. Шала т рленіп дамитын а залар:ү ғA)шегірткеB)к белекөC)шаншарларD)ба ақE)масаларF)битG)балараларH)шыбындар30. Лизосомалар т зіледі:үA)ядроданB)эндоплазмалы торданқC)вакуольденD)Гольджи аппаратынанE)ядро мен рибосомаданF)цитоплазмаданG)рибосомаданH)митохондриядан

2-Н С А Ұ Қ1. Саба ты орталы б лігіқ ң қ өA) абық қB) зекөC)камбийD)тінE)с рекү2. Даражарна ты сімдікқ өA) ауынҚB) иярҚC)Ас абақ қD)БидайE)К нба ысү ғ3. Г лдері ашылмай т рып тоза дануү ұ ң

6

A) здігіненөB)су ар ылықC)жануарлар ар ылықD)жел ар ылықE)ай асқ4. Жануарлар туралы ылымғA)анатомияB)ботаникаC)микологияD)лихенологияE)зоология5. К п ылтана ты буылты рт а жатадыө қ қ қ құ қA)с лікү B)ш балшаұ ңC) ылты басқ ңD)бауырсор ышғE) м азарқұ қ6. Жанасу ар ылы жынысты жолмен к бейетін арапайым ж ндікқ ө қ әA)жасыл эвгленаB)ба алша ты амебақ қC)с улелі к ншарә үD)к дімгі амебаәE)кірпікшелі кебісше7. Сирек кездесетін ан йымайтын ауруқ ұA)гемофилияB)гипокензияC)гипертонияD)гиподинамияE)гипотония8. Ыдыра анда 38,9 кДж энергия б летін органикалы заттарғ ө қA)н руыздарәB)майларC)к мір ыш ыл газыө қ қD)к мірсуларөE)минералды т здарұ9. Зиянды н руызәA)муцинB)пепсинC)токсинD)кератинE)амилаза10. Тыныс алу процесін ж зеге асыратын органоидүA)ядроB)лизосомаC)пластидD)рибосомаE)митохондрия11. Тек ыс ар ан ркенге ана орналасадық қ ғ ө ғA)т бе б ршігіө үB)г л б ршігіү үC) осал ы б ршігіқ қ үD) су б ршігіө ү E)жанама б ршігіү12. Балы тарды денесін алыпты стауын амтамасыз ететін ж збе анаттарық ң қ ұ қ ү қA)ж п рса ж не ар аұ құ қ ә қB)ж п рсаұ құ қC)ж п к кірекұ ө

7

D) йрықұ қE)ар а ж не анальқ ә13. Спора ар ылы к бейетін біржасушалы ж ндікқ ө әA)м ржеөB)амебаC) ртамышқұD)эвгленаE)домала ыңғ14. ыз балаларда кеудемен тыныс алу алыптасатын кезеҚ қ ңA)жас спірімдікөB)с билікәC)кемелденгенD)н рестелікәE)емшектік15. А заны микробтан, ультрак лгін с улелерден ор айтын тері абатығ ү ә қ ғ қA)гиподермаB)на ыз теріғC)м йізгке абатү қD)эпидермисE)май16. Пайдалы ж мыс а жарамайтын энергия лшеміұ қ өA)морганидаB)вариацияC)сантиморганD)энтропияE)нанометр17. АаBb генотипі т зетін т рлі гаметалар саныү үA)2B)5C)4D)8E)618. Иммунитет теориясын жаса ан алымғ ғA)И.П.ПавловB)К.ГаленC)И.И.МечниковD)И.М.СеченовE)А.Везалий19. Ас орыту жолыны сырт ы абатық ң қ қA)д некер лпалы сірнеліә ұB)шеміршекті жартылай са иналықC)біры ай салалы б лшы еттіңғ ұ қD)к лдене жола ты б лшы еттіө ң қ ұ қE)к п абатты эпителийліө қ20. Гомологты хромосомаларда орналас ан гендерді бір-біріне ауысуы н тижесінде пайда боладық ң әA)модификациялы згергіштікқ өB) йлесімді згергіштікү өC)бейімделушілікD)тітіркенгіштікE) олайсыз жа дайлармен к ресқ ғ ү21. М ктерді жыныс жасушаларыны осылуынан:ү ң ң қA)те дей б лінедің өB)спора т зіледіүC)екі- екіден осыладықD)зооспоралар т зіледіүE)дене зінділерінен жетіледіү F)гамета пайда болады

8

G) ауаша жетіледіқ қ22. ос г лсеріктері бар сімдік:Қ ү өA)ша анғB) ымыздық қC) рікөD) ала айқ қE)шиеF) ызылшақG)алмаH)тал23. Буна денелілердіқ ң дене б ліктері:өA)басB)бас, йрықұ қC)баск кірек ж не йрыө ә құ қD)к кірек ж не рсаө ә құ қE) йрықұ қF)баск кірек ж не рсаө ә құ қG)бас,мойынH)баск кірекө24. йры ты осмекенділер:Құ қ қA)саламандраB) рба ақұ қC)жетісулы ба атісқ қD)к дімгі рба аә құ қE)даната рба асықұ қF)к лба аө қG)са иналы ртжыланқ құH)тритон25. ан тамырларыны т рлері:Қ ң үA) ылтамырқB)эритроцитC)плазмаD)с йек кемігіндеүE)макрофагтарF) ол ақ қG)моноциттерH)к ктамырө26. Сырт ы секрециялы бездерге жатады:қ қA) ал аншама ы безқ қ ңB)гипофизC)сілекей безD) й ы безұ қE) ал анша безқ қF)тері безG)жыныс безH)айырша без27. Ми ді іне жататын:ңA)сопа шақB)орта ы миңғC)мишықD)асты ы жаңғ қE)ми зегіөF) лкен ми, мишыү қG) лкен миүH)аралық28. Ч. Дарвин аны тап берген олдан с рыптауды т рлері:қ қ ұ ң үA)жеке

9

B) дістемелікәC)ма сатсызқD)биотехнологияE)аутбридингF)полиплоидияG)гетерозисH)инбридинг29. Шала т рленіп дамитын а залар:ү ғA)битB)шаншарларC)к белекөD)шыбындарE)шегірткеF)балараларG)масаларH)ба ақ30. рылысы мен шы у тегі бірдей, ал ат аратын ызметтері р т рлі м шелер:Құ ғ қ қ ә ү үA)гомологты м шелерқ үB) алды м шелерқ қ үC)мимикрияD)таби и с рыпталуғ ұE)т рішілік к ресү үF)аналогты м шелерқ үG)морфологиялы м шелерқ үH)рудименттік м шелерү

3-Н С А Ұ Қ1. Даражарна ты сімдікқ өA)БидайB)Ас абақ қC) ауынҚD) иярҚE)К нба ысү ғ2. Б рша т ымдасыны жемісіұ қ ұқ ңA)жидекB)т ымшаұқC)д некәD)б рша апұ ққE) ауашақ қ3. Ал а т ымдасында ы на ыз улы сімдікқ ұқ ғ ғ өA)болгар б рышыұB)сасы ме дуанақ ңC) ызыл лақ құ қD)баклажанE)шырайг лү4. Бауырсор ышыны аралы иесіғ ң қA)циклопB) о ызқ ңC)кіші тоспа луұD)ж зім луү ұE)сиыр5. арапайымдыларды таби атта ы т р саны жуыҚ ң ғ ғ ү қA)8 мы аңғB)4 мы аңғC)70 мы аңғD)232 мы аңғ

10

E)20 мы аңғ6. К п ылтана ты буылты рт а жатадыө қ қ қ құ қA)ш балшаұ ңB) м азарқұ қC) ылты басқ ңD)бауырсор ышғE)с лікү7. Тыныш й ыны амтамасыз етедіұ қ қA)теледидарды осуқB)б лмені желдетуөC)тоя тама жеуқD)ауыр ой е бегімен ш ылдануң ұғE)к п сусын ішуө8. К зді ішкі рылысы к рделі абы ыө ң құ ү қ ғA)а абы шақ қ қB) аса абық ң қ қC)торлы абық қD)тамырлы абық қE)н рлы абыұ қ қ9. Зиянды н руызәA)амилазаB)муцинC)токсинD)кератинE)пепсин10. Т. Морган за ыңA)т ым уалаушылыұқ қ қB) згергіштікөC)т уелсіз т ым уалауә ұқ қD) ажырауE)тіркесіп т ым уалауұқ қ11. Са ырау ла тар д ниесін зерттейдің құ қ үA)ЦитологияB)МикологияC)ФизиологияD)ГенетикаE)Зоология12. Шала т рленіп дамитын буна денеліү қA)к белектерөB)масаC) мырс аларқұ қD)шегірткеE) о ыздарқ ң13. А с ламанық ұ ң ас орыту ж йесіқ үA)ішек, аналь тесігі, бауырB)ауыз, еш, аналь тесігіөңC)ж т ынша , ке ірдек, ішекұ қ қ ңD)ауыз, ж т ынша , ішекұ қ қE)ж т ынша , аналь тесігі, жемсауұ қ қ14. анны юына атысатын н руызҚ ң ұ қ әA)миозинB)гемоглобинC)фибриногенD)альбуминE)актин15. Жары та тарылып, ара ыда л аятын к з м шесіқ қ ңғ ұ ғ ө үA)а абық қ қ

11

B) арашық қC) аса абық ң қ қD)шыны т різді денеәE)к зб ршаө ұ қ16. Биогеографиялы аймақ қA)Шы ыс Азиялығ қB)О т стік Америкалың ү қC)АустралиялықD)Орталы Америкалық қE)О т стік Азиялың ү қ17. Биогеографиялы айма тарды ажырат ан алымқ қ қ ғA)В.В.ДокучаевB)А.УоллесC)В.И.ВернадскийD)Ч.ДарвинE)Г.Мендель18. Есту т тігіні зегі ашыладыү ң өA) ешкеөңB)к мекейгеөC)сырт ы дыбыс жолынақD)ке ірдеккеңE)ж т ынша аұ қ ққ19. Жасушада ы су мен денедегі с йы ты ты реттеуге атысатын н руызғ ұ қ қ қ әA)фибринB)гемоглобинC)фибриногенD)альбуминE)миозин20. Пайдалы ж мыс а жарамайтын энергия лшеміұ қ өA)вариацияB)нанометрC)энтропияD)сантиморганE)морганида21. са а заларды зерттеген алымдар:Ұ қ ғ ғA)Т. ШваннB)М. ШлейденC)Р. ГукD)Я. ПуркинеE)А. ЛевенгукF)Р. ВирховG)К. БэрH)Луи Пастер22. Саба ты абы абаттары:қ ң қ қ қA)с рекүB)жылды ше берқ ңC)камбийD)өңE) зекөF)тінG)орталы б лімқ өH)тоз23. Шеміршекті балы тарды ата:қA)шортанB)бекіреC)табанD)бал абас акулағ

12

E)сазанF)а айранққG)скатH)арат мсыұ қ24. Біржасушалы ж ндіктер :әA)к рделі рылымдыү құB)бір ана жасушадан т радығ ұ C)ж йке ж йесі жа сы жетілгенү ү қD) арапайым рылыстық құE)ядросы барF)бірнеше жасушадан т радыұG)жасушасы болмайдыH)хроматофоры бар25. ан тамырларыны т рлері:Қ ң үA)плазмаB)моноциттерC) ол ақ қD)к ктамырөE)с йек кемігіндеүF) ылтамырқG)эритроцитH)макрофагтар26. Жамбас белдеуіні с йектерін ата:ң үA)ая с йектеріқ үB)мойынC)жамбасD)басс йегіүE)кеудеF)омырт ақG) ол с йектеріқ үH)б анаұғ27. олҚ с йектеріне жататындар:үA)білезік с йекүB)асы ты жілікқC)то пан жілікқD)толарсақE)к рі жілікәF)ортан жілікG) абыр ақ ғH)омырт ақ28. Постэмбрионды даму б лінеді:қ өA) осарланып дамуқB)нейрулаC)тура дамуD)т рленіп дамуүE)гаструлаF)бластомерлерG) ры жапыра шасыұ қ қH)еселеніп даму29. Жасуны а сас а залы зат:ққ ұқ ғ қA)хитинB)боверинC)гликокаликсD)крахмалE)н руызәF)спора

13

G)гликогенH)акрихинин30. рылысы мен шы у тегі бірдей, ал ат аратын ызметтері р т рлі м шелер:Құ ғ қ қ ә ү үA)аналогты м шелерқ үB)т рішілік к ресү үC)гомологты м шелерқ үD)морфологиялы м шелерқ үE)таби и с рыпталуғ ұF)мимикрияG)рудименттік м шелерүH) алды м шелерқ қ ү

4-Н С А Ұ Қ1.Саба ты орталы б лігіқ ң қ өA) абық қB) зекөC)камбийD)тінE)с рекү2.Даражарна ты сімдікқ өA) ауынҚB) иярҚC)Ас абақ қD)БидайE)К нба ысү ғ3.Г лдері ашылмай т рып тоза дануү ұ ңA) здігіненөB)су ар ылықC)жануарлар ар ылықD)жел ар ылықE)ай асқ4.Жануарлар туралы ылымғA)анатомияB)ботаникаC)микологияD)лихенологияE)зоология5.К п ылтана ты буылты рт а жатадыө қ қ қ құ қA)с лікүB)ш балшаұ ңC) ылты басқ ңD)бауырсор ышғE) м азарқұ қ6.Жанасу ар ылы жынысты жолмен к бейетін арапайым ж ндікқ ө қ әA)жасыл эвгленаB)ба алша ты амебақ қC)с улелі к ншарә үD)к дімгі амебаәE)кірпікшелі кебісше7.Сирек кездесетін ан йымайтын ауруқ ұA)гемофилияB)гипокензияC)гипертонияD)гиподинамияE)гипотония

14

8.Ыдыра анда 38,9 кДж энергия б летін органикалы заттарғ ө қA)н руыздарәB)майларC)к мір ыш ыл газыө қ қD)к мірсуларөE)минералды т здарұ9.Зиянды н руызәA)муцинB)пепсинC)токсинD)кератинE)амилаза10.Тыныс алу процесін ж зеге асыратын органоидүA)ядроB)лизосомаC)пластидD)рибосомаE)митохондрия11.Тек ыс ар ан ркенге ана орналасадық қ ғ ө ғA)т бе б ршігіө үB)г л б ршігіү үC) осал ы б ршігіқ қ үD) су б ршігіө үE)жанама б ршігіү12.Балы тарды денесін алыпты стауын амтамасыз ететін ж збе анаттарық ң қ ұ қ ү қA)ж п рса ж не ар аұ құ қ ә қB)ж п рсаұ құ қC)ж п к кірекұ өD) йрықұ қE)ар а ж не анальқ ә13.Спора ар ылы к бейетін біржасушалы ж ндікқ ө әA)м ржеөB)амебаC) ртамышқұD)эвгленаE)домала ыңғ14. ыз балаларда кеудемен тыныс алу алыптасатын кезеҚ қ ңA)жас спірімдікөB)с билікәC)кемелденгенD)н рестелікәE)емшектік15.А заны микробтан, ультрак лгін с улелерден ор айтын тері абатығ ү ә қ ғ қA)гиподермаB)на ыз теріғC)м йізгке абатү қD)эпидермисE)май16.Пайдалы ж мыс а жарамайтын энергия лшеміұ қ өA)морганидаB)вариацияC)сантиморганD)энтропияE)нанометр17.АаBb генотипі т зетін т рлі гаметалар саныү үA)2B)5

15

C)4D)8E)618.Иммунитет теориясын жаса ан алымғ ғA)И.П.ПавловB)К.ГаленC)И.И.МечниковD)И.М.СеченовE)А.Везалий19.Ас орыту жолыны сырт ы абатық ң қ қA)д некер лпалы сірнеліә ұB)шеміршекті жартылай са иналықC)біры ай салалы б лшы еттіңғ ұ қD)к лдене жола ты б лшы еттіө ң қ ұ қE)к п абатты эпителийліө қ20.Гомологты хромосомаларда орналас ан гендерді бір-біріне ауысуы н тижесінде пайда боладық ң әA)модификациялы згергіштікқ өB) йлесімді згергіштікү өC)бейімделушілікD)тітіркенгіштікE) олайсыз жа дайлармен к ресқ ғ ү21.М ктерді жыныс жасушаларыны осылуынан:ү ң ң қA)те дей б лінедің өB)спора т зіледіүC)екі- екіден осыладықD)зооспоралар т зіледіүE)дене зінділерінен жетіледіүF)гамета пайда боладыG) ауаша жетіледіқ қH) ры танадыұ қ22. ос г лсеріктері бар сімдік:Қ ү өA)ша анғB) ымыздық қC) рікөD) ала айқ қE)шиеF) ызылшақG)алмаH)тал23.Буна денелілердіқ ң дене б ліктері:өA)басB)бас, йрықұ қC)баск кірек ж не йрыө ә құ қD)к кірек ж не рсаө ә құ қE) йрықұ қF)баск кірек ж не рсаө ә құ қG)бас,мойынH)баск кірекө24. йры ты осмекенділер:Құ қ қ A)саламандраB) рба ақұ қ C)жетісулы ба атісқ қD)к дімгі рба аә құ қE)даната рба асықұ қF)к лба аө қG)са иналы ртжыланқ құ

16

H)тритон25. ан тамырларыны т рлері:Қ ң үA) ылтамырқB)эритроцитC)плазмаD)с йек кемігіндеүE)макрофагтарF) ол ақ қG)моноциттерH)к ктамырө26.Сырт ы секрециялы бездерге жатады:қ қA) ал аншама ы безқ қ ңB)гипофизC)сілекей безD) й ы безұ қE) ал анша безқ қF)тері безG)жыныс безH)айырша без

27.Ми ді іне жататын:ңA)сопа шақB)орта ы миңғC)мишықD)асты ы жаңғ қE)ми зегіөF) лкен ми, мишыү қG) лкен миүH)аралық

28.Ч. Дарвин аны тап берген олдан с рыптауды т рлері:қ қ ұ ң үA)жекеB) дістемелікәC)ма сатсызқD)биотехнологияE)аутбридингF)полиплоидияG)гетерозисH)инбридинг

29.Шала т рленіп дамитын а залар:ү ғA)битB)шаншарларC)к белекөD)шыбындарE)шегірткеF)балараларG)масаларH)ба ақ30. рылысы мен шы у тегі бірдей, ал ат аратын ызметтері р т рлі м шелер:Құ ғ қ қ ә ү үA)гомологты м шелерқ үB) алды м шелерқ қ үC)мимикрияD)таби и с рыпталуғ ұE)т рішілік к ресү үF)аналогты м шелерқ үG)морфологиялы м шелерқ ү

17

H)рудименттік м шелерү

5-Н С А Ұ Қ1. С ттіген сімдігіні саба ыү ө ң ғA)шырындыB)жабыс ақ қC)жата анғD)пиязшықE)т йнекү2. ызыл балдырлар а жатадыҚ ғA)саргассумB)улотриксC)нереоцистисD)ламинарияE)плюмария3. К рделіг лділер т ымдасына жататын малазы ты да ылү ү ұқ қ қ қA) ауленқB)итоша анғC)т йетікенүD)б ріг лө үE)жералм ртұ4. Денедегі за ымдан ан немесе жойылып кеткен м шелер мен лпаларды алпына келуіқ ғ ү ұ ң қA)дегенерация B)регенерацияC)эволюцияD)дупликацияE)денатурация5. Жал ан ая т зіп, дене пішінін немі згерте алатын арапайымдыларғ қ ү ү ө қA)талшы тыларқB)кірпікшелілерC)саркодиналарD)споралылар E)домалан ыларғ6. К йіс айтармайтын ж пт я ты жануарү қ ұ ұ қA) ойқB) ланқұC)тарпанD)бегемотE)сиыр7. Адам организміндегі анны жалпы алыпты м лшеріқ ң қ өA)7,1 л-8,1B)7 -9лC)4,5 -5лD)2,2 л-3,2E)7,8 л-10л8. До а т різді иілген жалпа с йекғ ә қ үA)т сөB)ортан жілікC) абыр ақ ғD)шыбы с йекқ үE)то пан жілікқ9. ліп біткен организмдерді азба алды тарын зерттейтін ылымӨ ң қ қ қ ғA)этологияB)физиологияC)анатомияD)палеонтология

18

E)морфология10. ДН жіпшелерінен т ратын созылы ы ты ыз денешікҚ ұ ңқ ғA)хромосомаB)центромераC)ядроD)ядрошықE)центриоль11. Орамжапыра г лділер т ымдасы г ліні формуласы:қ ү ұқ ү ңA)

B)

C)

D)

E)

12. Ба аны арт ы ішегінде болатын паразитқ ң қA)лямблияB)трипаносомаC)опалинаD) ртамышқұE)сувойка13. Тері астында паразиттік рекет жасайтын ж мыр ртә ұ құA) ыл ртқ құB)суырт ықC)бауырсор ышғD)ішексор ығE)трихинелла14. Адам тынышты к йде тыныс ал анда ж тылатын ауа м лшеріқ ү ғ ұ өA)500 млB)100 млC)3500 млD)200 млE)1500 мл15. Сілекей рамында ы бактерияларды жоятын ферментқұ ғA)пепсинB)мальтазаC)муцинD)лизоцимE)амилаза16. Биологиялы о шаулануды генетикалы себебіқ қ ң қA)жыныс м шелеріні рылысы рт рліү ң құ ә үB)мінез- лы тары сас емесқұ қ ұқC)тіршілік орта жа дайыны т рліше болуығ ң үD)хромосомалар жиынты ы рт рліғ ә үE)к бею мерзімдеріні с йкес келмеуіө ң ә17. Латимерияны осы к нге дейін згеріссіз тіршілік етуің ү өA) олдан с рыптауқ ұB)т ра тандырушы с рыптауұ қ ұC) оз аушы с рыптауқ ғ ұD)ма сатсыз с рыптауқ ұE) дістемелік с рыптауә ұ18. Доминантты (басым) принципін аштыA)И.П.ПавловB)Н.И.ПироговC)И.М.Сеченов

19

D)И.И.МечниковE)А.А.Ухтомский19. Анатомия ылымыны негізін салушығ ңA)А.ВезалийB)ГиппократC) л-ФарабиӘD)И.П.ПавловE)К.Гален20. Протерозой заманыны ал аш ы кезе ің ғ қ ңA)«бауырмен жор алаушылар асыры»ғ ғB)«омырт асыздарды даму кезе і»қ ң ңC)«цианобактерияларды асыры»ң ғD)«с т оректілер кезе і»ү қ ңE)«балы тар асыры»қ ғ21. лі а заларды денесінде тіршілік ететіндер:Ө ғ ңA)аэробтарB)анаэробтарC)сапрофиттерD)спорафиттерE)гаметафиттерF)гермафродиттерG)паразиттерH)эпифиттер22. Шымтезек м гіні рылысы:ү ң құA) ауаша ы боладық ғB)саба ы жерге т селе седіғ ө өC)жапыра тары шкірқ үD)саба сыртын аптайдық өң қE)саба пен жапырақ қF)іші су а толы лі жасушаларғ өG)саба , жапыра , ризоидқ қH)саба , жапыра ,тамырқ қ23. йры ты осмекенділер:Құ қ қA)к дімгі рба аә құ қB)са иналы ртжыланқ құC)саламандраD)к лба аө қE) рба ақұ қF)тритонG)жетісулы ба атісқ қH)даната рба асықұ қ24. осарлы тыныс алу т н:Қ әA)балы тар ақ ғB)жор алаушылар ағ ғC) рттар ақұ ғD)шаяндар ағE)буыная тылар ақ ғF) стар ақұ ғG)с т оректілергеү қH) осмекенділергеқ

25. Жалпа с йектер:қ үA)ала анқB)жауырынC)басс йекүD)шыбы с йекқ үE)толарсақ

20

F)ортан жілікG) абыр ақ ғH)б анаұғ26. Сырт ы секрециялы бездерге жатады:қ қA) й ы безұ қB)тері безC)сілекей безD)жыныс безE) ал аншама ы безқ қ ңF) ал анша безқ қG)гипофизH)айырша без27. Иы белдеуіні с йектерін ата:қ ң үA)жауырынB)жамбасC)кеудеD)ая с йектеріқ үE)омырт ақF)мойынG)б анаұғH)басс йегіү28. Хлоропласты рылысына кірмейді :ң құA)тилакоидB)каротиноидтерC)гранаD)матриксE)кристаF)хлорофилG)стромаH)мембрана29. Сауытты балы тар пайда болды:қA)силурдаB)кембрийдеC)пермьдеD)карбондаE)ордовиктеF)девондаG)юрадаH)борда30. Аллельді емес гендерді зара рекеттесу т рлері :ң ө ә үA)к паллельдікөB)кроссинговерC)конъюгацияD)аутбридингE)генетикалы картақF)комплементарлықG)гендерді тіркесуіңH)эпистаз

6-Н С А Ұ Қ1.Бактерия тіршілігінде спора т зу процесіні ма ызыү ң ңA) оректену шінқ үB)шо ырлану шінғ үC)жасушаны б лінуі шінң ө үD)к беюге атысу шінө қ үE) ор ану шінқ ғ ү

21

2.Бидайды , арабидайды саба ың қ ң ғA) ыс ар анқ қ ғB) рмелегішөC)сабансабақD)т біртекүE)жата анғ3.К рделіг лділер т ымдасына т нү ү ұқ әA)жемісі-б рша ынұ ққB)жемісі - б рша апұ ққC)г лдері тілше, ш ыра т різдіү ұқ қ әD)жемісі-жидек ауашақ қE)г лшо ыры сыпырт ыг лү ғ қ ү4.Шыбынны аузыңA)кемірушіB)с зіп жалаушыүC)кеміріп-жалаушыD)шаншып-сорушыE)сорушы5. анны ызыл т йіршігінде тіршілік ететін паразитҚ ң қ үA) ант р ынқ ұ ғB)м ржеөC)амебаD)опалинаE)лейшмания6.Суды тазартушы арапайым ж ндікқ әA)бодоB) ртамышқұC)сувойкаD)т ншыраү қE)домалан ығ7.Балаларда к бірек кездесетін б йрек ауруыө үA)пиелонефритB)уретритC)циститD)уремияE)энурез8. й ы б зылуыны ке тара ан т ріҰ қ ұ ң ң ғ үA) оз ыштық ғ қB)сергектікC)летаргияD) й ысыздыұ қ қE) й ышылдыұ қ қ9.Лизосома ызметіқA)ыдыратуB)энергетикалықC)тасымалдауD)к беюөE)синтездеу10.Н руызды бірінші реттік рылымында ы байланысә ң құ ғA)коваленттікB)азоттықC)пептидтікD)сульфидтікE)сутектік11. сімдік жасушасыны абы шасын райтын органикалы затӨ ң қ қ құ қA)целлюлозаB)н руызә

22

C)крахмалD)гликоген E)май12.Жасушасында хлоропластары болатын арапайымқA)вольвоксB)арцеллаC)амебаD)кірпікшелі кебісшеE)лейшмания13.Т с с йегі жалпа , ыры болмайтын сө ү қ қ құA)пингвинB)нанду C)ша алағD) йрекүE)тырна14.С витамині к п болатын сімдікө өA)итм рынұB)картопC) ызанақ қD)асб ршаұ қE) ауынқ15. ыз балаларда кеудемен тыныс алу алыптасатын кезеҚ қ ңA)жас спірімдікөB)н рестелікәC)емшектікD)с билікәE)кемелденген16.Жануар жасушасында гликолизді анаэробты ыдырауы ж ретін органоидң үA)пластидтерді ішкі мембранасындаңB)цитоплазманы гиалоплазмасындаңC)хлоропласт граналарындаD)митохондрияны ішкі мембранасындаңE)хлоропласт тилакоидтарында17.Модификациялы згергіштікті зерттеу дісіқ ө әA)статистикалықB)микробиологиялықC)генетикалықD)химиялықE)физикалық18.Кеуде уысын т зетін с йектерқ ү үA)ар а омырт алары, абыр алар, т сқ қ қ ғ өB)бел омырт алары, абыр алар, то пан жілікқ қ ғ қC)мойын омырт алары, б ана, ш йдеқ ұғ үD)т с, толарса , жамбасө қE)сегізк з омырт алары, жауырын, жамбасө қ19.Зат алмасуды а ыр ы німдерін сырт а шы аратын м шелерң қ ғ ө қ ғ үA)секреция бездері, арын, бауыр, теріқB)с йек, б лшы ет, кпе, теріү ү қ өC)б йрек, ж рек, тері, ішекү үD)ми, ж лын, тері, с йекұ үE) кпе, б йрек, тері, ішекө ү20.Неміс алымы Г.Рихтер сын ан теорияғ ұ ғA)м гілікәңB)абиогенезC)креационизмD)панспермияE)виталистік

23

21. ауаша жемісті сімдіктер:Қ қ өA)арпа, бидай, тарыB)ба ба , к нба ысқ қ ү ғC)шомыр, шал анқD)асб рша , бедеұ қE)сасы ме дуана, с ттігенқ ң үF)шегірг л, ыз алдаү қ ғ қG) йе кі, шегіршін, айыү ң қ ңH)ме дуанаң22.М кті рылысы:ү ң құA) рт рлі жасушаларданә үB)тамырданC)ризоидтанD)бірі ай жасушаларданңғE)саба танқF)мицелийданG) абырша танқ қH)жапыра танқ23. рмекшілерді дене б лімдері:Ө ң өA)к зөB)м ртшаұC)баск кірекөD) рсақұ қE)ая тарықF)демтесіктерG)басH)к кірекө24.Денесінде ба алша болатын арапайым:қ қ қA)бодоB)балантидийC)амеба протейD)сувойкаE)трипаносомаF)кебісшеG)арцеллаH)лямблия25.Ауыз уысында ы сілекей бездері:қ ғA)дентинB)тіл астыC)ерінD)тілE)эмальF)жа астықG)шы шытқH)тіс26.М рын уысыны ызметі:ұ қ ң қA)ауаны жылытадыB)жас шы арадығ C)есінетедіD)микробтар т зіледіүE)ж телдіредіөF)ы ылы аттырадық қG)микробтарды т тып аладыұ қH)ауаны суытады27.Торлы абы та болатын жасуша т рлері:қ қ үA)тая шақB) арашық қ

24

C)торлыD) тышақұE) аса абақ ң қ қF)а абық қ қG)н рлы абыұ қ қH)сенсорлы ж йеқ ү28.Т ым уалайтын асиетті радияцияны к мегімен згертуге болатынын 1925 ж. т ыш аш ан ұқ қ қ ң ө ө ұңғ қалымдар:ғ

A)МендельB)Г.С. ФилипповC)ВавиловD)Г.А. НадсонE)Де ФризF)МорганG)ДарвинH)Пеннет29.Лизосомалар т зіледі:үA)ядро мен рибосомаданB)Гольджи аппаратынан C)рибосомаданD)МитохондрияданE)вакуольденF)цитоплазмаданG)ядроданH)эндоплазмалы торданқ30. «Микроэволюция» терминін 1938 жылы ылым а енгізген алым:ғ ғ ғA)К. ЛиннейB)Ф. ЭнгельсC)Джон РейD)Ф. БерньеE)В.О. КовалевскийF)Н.В. Тимофеев-РесовскийG)В. ИогансенH)Ч. Дарвин

7-Н С А Ұ Қ1. Фитонцид б летін сімдікө өA) ыры жапырақ қ қB) ара айқ ғС)CалмаD)ба бақ қE)плаун2. Даражарна ты сімдікқ өA) ауынҚB)Ас абақ қC)БидайD)К нба ысү ғE) иярҚ3. Тамыр ойма шасыны ызметіқ ң қA) ор анышқ ғB)суды сі іруңC) ткізгіш лпа т зедіө ұ үD)минералды т здарды сі іруұ ңE)ойма ша т зуқ ү4. К йіс айтармайтын ж пт я ты жануарү қ ұ ұ қA)бегемот

25

B)сиырC)тарпанD) ойқE) ланқұ5. арапайым ж ндіктерді т рлерін аш анҚ ә ң ү қ алымғA)А.ЛевенгукB)И.И.МечниковC)Ч.ДарвинD)Дж.ГарссиE)Ш.Лаверан6. Шеміршекті балы тарқA)майшабақB)скатC)бахтахD)сазанE)шортан7. Бас с йекті бет б лігіндегі оз алмалы с йектерү ң ө қ ғ үA)ш йдеүB)асты ы жаңғ қC) сті гі жаү ң қD)т беөE)самай8. Адам организміндегі анны жалпы алыпты м лшеріқ ң қ өA)7,1 л-8,1B)2,2 л-3,2C)7,8 л-10лD)7 -9лE)4,5 -5л9. Мембранасыз (жар а шасыз) органоидғ қA)ядроB)рибосомаC)хлоропластD)лейкопластE)хромопласт10. Тыныс алу процесін ж зеге асыратын органоидүA)лизосомаB)митохондрияC)рибосомаD)ядроE)пластид11. Са ырау ла тар д ниесін зерттейдің құ қ үA)ЗоологияB)ФизиологияC)ГенетикаD)МикологияE)Цитология12.Орташа ж не ірі денелі шаянт різдестерә әA)кенеB)та ышаянңқC)б ы о ызұғ қ ңD)дафнияE)циклоп13. Балы тарды денесін алыпты стауын амтамасыз ететін ж збе анаттарық ң қ ұ қ ү қA)ж п рса ж не ар аұ құ қ ә қB)ж п рсаұ құ қC) йрықұ қD)ж п к кірекұ ө

26

E)ар а ж не анальқ ә14. К здіө ң аса абы ыны ызметіқ ң қ ғ ң қA)к з жас с йы ты ын б ледіө ұ қ ғ өB)жары ты ткізедіқ өC)жары тан ор айдық қ ғD)к з алмасын толтырып т радыө ұE)к зге т с бередіө ү15. К зді оректік заттармен ж не оттекпен амтамасыз етедіө қ ә қA)к зжас безіөB)тамырлы абық қC)шыны т різді денеәD)тор абық қE)а абық қ қ16. аттыаязк ндеріхайуанаттарсаяба ында старсу ажиі-жиіс гіпшы атынсебебіҚ ү ғ құ ғ үң ғA) ауіп- атерден са тану шінҚ қ қ үB)ТітіркенуденC)Тыныс алу шінүD)Тама тану шінқ үE)Жылыну шінү17. АаBb генотипі т зетін т рлі гаметалар саныү үA)2B)6C)4D)5E)818. Зат алмасуды а ыр ы німдерін сырт а шы аратын м шелерң қ ғ ө қ ғ үA)ми, ж лын, тері, с йекұ үB)с йек, б лшы ет, кпе, теріү ү қ өC) кпе, б йрек, тері, ішекө үD)секреция бездері, арын, бауыр, теріқE)б йрек, ж рек, тері, ішекү ү19. Орталы ж йке ж йесіндегі тежелу былысын аш ан алымқ ү ү құ қ ғA)И.М.СеченовB)К.ГаленC)И.П.ПавловD)ГиппократE)А.Везалий20. А.И.Опарин т жырымдамасын дамыт ан а ылшын биологіұ қ ғA)Г.РихтерB)Ж.КювьеC)Л.ПастерD)Ф.РедиE)Дж.Холдейн21. Саба ты абы абаттары:қ ң қ қ қA)жылды ше берқ ңB)тозC)тінD)камбийE) зекөF)орталы б лімқ өG)с рекүH)өң22. М ктерді жыныс жасушаларыны осылуынан:ү ң ң қA)дене зінділерінен жетіледіүB)те дей б лінедің өC)зооспоралар т зіледіүD)спора т зіледіү

27

E) ауаша жетіледіқ қF)гамета пайда боладыG) ры танадыұ қH)екі- екіден осыладық23. йры ты осмекенділер:Құ қ қA)к лба аө қB)тритонC) рба ақұ қD)к дімгі рба аә құ қE)жетісулы ба атісқ қF)саламандраG)даната рба асықұ қH)са иналы ртжыланқ құ24. Ж регі ш уысты жартылай пердемен б лінген:ү ү қ өA)са иналы ртжыланқ құB) ыр ауылқ ғC)кесірткеD)гаттерияE) рба ақұ қF)т йе сү құG)жыланH)сазан25. Бір т бірлі тістер:үA)дентинB)пульпаC) лкен азу тістерүD)а ылқ E)кіші азу тістерF)сойдақG)к рекүH)азу26. оз алмай байланыс ан с йектер:Қ ғ қ үA)білезікB)шынта с йекқ үC)омырт ақD)к рі жілікәE)толарсақF)ми сауытыG)сегізк зөH)б анаұғ27. Сырт ы секрециялы бездерге жатады:қ қA)гипофизB)тері безC)жыныс безD) ал анша безқ қE)сілекей безF) й ы безұ қG) ал аншама ы безқ қ ңH)айырша без28. Хлоропласты рылысына кірмейді :ң құA)мембранаB)кристаC)стромаD)хлорофилE)гранаF)каротиноидтерG)тилакоид

28

H)матрикс29. «Микроэволюция» терминін 1938 жылы ылым а енгізген алым:ғ ғ ғA)Ч. ДарвинB)Ф. БерньеC)В.О. КовалевскийD)К. ЛиннейE)Ф. ЭнгельсF)В. ИогансенG)Джон РейH)Н.В. Тимофеев-Ресовский30. Молекуласыны рамына к міртек немесе оны осылыстары кіретін, сондай-а ауада ж не оттекте ң құ ө ң қ қ әжанатын заттар:A)микроэлементтерB)атомды осылыстарқ қC)макромолекулаларD)биоэлементтерE)ультрамикро осылыстарқF)органикалы осылыстарқ қG)микро осылыстарқH)бейорганикалы осылыстарқ қ

8-Н С А Ұ Қ1. К пжылды м гі жасыл ш птектес сімдікө қ әң ө өA)аршаB) ыры буынқ қC)плаунD)м күE)шырша2. Даражарна ты сімдікқ өA) ия леҚ қө ңB) ауынҚC)К нба ысү ғD)Ас абақ қE) арбызҚ3. ызыл балдырлар а жатадыҚ ғA)нереоцистисB)ламинарияC)саргассумD)улотриксE)плюмария4. Балы ты дене салма ын згертетін м шесіқ ң ғ ө үA)торсылда ығB) йры ж збе анатықұ қ ү қC)б йір сызы ыү ғD)ар а ж збе анатық ү қE)миы5. Жал ан ая т зіп, дене пішінін немі згерте алатын арапайымдыларғ қ ү ү ө қA)споралыларB)саркодиналарC)домалан ыларғD)талшы тыларқE)кірпікшелілер6. Е ал аш ішек уыстыларда пайда болдың ғ қA)з ршы ару ж йесіә ғ үB)ж йке торыүC)аналь тесігі

29

D) арапайым к зшеқ өE)мезодерма абатық7. Тыныш й ыны амтамасыз етедіұ қ қA)к п сусын ішуөB)тоя тама жеуқC)ауыр ой е бегімен ш ылдануң ұғD)б лмені желдетуөE)теледидарды осуқ8. кпені сыртын аптайтын ж а абы шаӨ ң қ ұқ қ қA) кпе к піршігіө өB)плевраC) кпеөD) кпе ап уысыө қ қE) кпе ап с йы ты ыө қ ұ қ ғ9. Ядро абы шасыны ішіндегі уысты толтырып т ратын с йы тық қ ң қ ұ ұ қ қA)протоплазмаB)кариоплазмаC)вакуольD)ядрошықE)гиалоплазма10. ДН жіпшелерінен т ратын созылы ы ты ыз денешікҚ ұ ңқ ғA)центромераB)ядроC)центриольD)хромосомаE)ядрошық11. К рделі маса г лшо ыры бар сімдікү қ ү ғ өA)тарыB) арабидайқC)г лшетенүD)с бізәE)к рішү12. Т нге арай те ізді н р а б лейдіү қ ң ұ ғ өA)лейшманияB)опалинаC)т ншыраү қD)эвгленаE)трипаносома13. Дене пішіні біржасушалы арапайымдар а сас, ма ызы зор ж мыр ртқ ғ ұқ ң ұ құA)с лікүB) шкір ртү құC)бауырсор ышғD)зымырақE)ішексор ығ14. й ы безіні зегі ашыладыҰ қ ң өA)тікішеккеB)ауыз уысынақC) лтабар аұ ғD)ас азан ақ ғE) ешкеөң15. Адам тынышты к йде тыныс ал анда ж тылатын ауа м лшеріқ ү ғ ұ өA)200 млB)3500 млC)100 млD)1500 млE)500 мл16. Модификациялы згергіштікті зерттеу дісіқ ө ә

30

A)статистикалықB)физикалықC)химиялықD)генетикалықE)микробиологиялық17. Латимерияны осы к нге дейін згеріссіз тіршілік етуің ү өA) оз аушы с рыптауқ ғ ұB) олдан с рыптауқ ұC)т ра тандырушы с рыптауұ қ ұD) дістемелік с рыптауә ұE)ма сатсыз с рыптауқ ұ18. Доминантты (басым) принципін аштыA)А.А.УхтомскийB)Н.И.ПироговC)И.М.СеченовD)И.И.МечниковE)И.П.Павлов19. Сирек кездесетін, т ым уалайтын ауруұқ қA)гемофилияB)гипотонияC)инсультD)гипертензияE)анемия20. Гетерозис былысыны арты шылы ықұ ң қ ғA)ареалды ке еюің ңB) рпа бермеуіұ қC)зат алмасуыны баяулауыңD) німіділікті артуыө ңE)сапасы т мендеуіө21. ынадан алынады:ҚA) ант, бояуқB)лакмусC)сірке ыш ылық қD)спиртE)балауызF)жасунықG)темірH)карбол ыш ылық қ22. Біржасушалы балдырлар а жатады:ғA)хламидомонадаB)хлорококкC)кладофораD)спирогираE)каулерпаF)хлореллаG)ульваH)улотрикс23. Біржасушалы ж ндіктер :әA)к рделі рылымдыү құB) арапайым рылыстық құC)хроматофоры барD)жасушасы болмайдыE)ядросы барF)ж йке ж йесі жа сы жетілгенү ү қG)бірнеше жасушадан т радыұH)бір ана жасушадан т радығ ұ24. рмекшіт різдес класына жататын ж ндіктердіӨ ә ә ң дене б лімдері:ө

31

A)бас, рсақұ қB)басC)к кірек, рсаө құ қD) рсақұ қE)баск кірекөF) йрықұ қG)к кірекөH)бас, йрықұ қ25. Сырт ы секреция бездеріне жатады:қA)сілекейB)терC)шашD) й ыұ қE)айыршаF)тырнақG)эпифизH)с тү26. Ж йке ж йесіні б лімдері:ү ү ң өA)орталы ж йке ж йесіқ ү үB)ж лын зегіұ өC)ж йке т йіндеріү үD)с р затұE)а затқF)шеткі ж йке ж йесіү үG)арт ы тамыршаларқH)ж йке абы ыү қ ғ27. ал анша безден гормон к п б лінсе:Қ қ ө өA)б йрек сті безіне сер етедіү ү әB) ал анша без ісіп кетедіқ қC)есте са тау абілеті жа сарадық қ қD)ж рек со уы жиілейдіү ғE)кретинизм ауруы туындайдыF)салма оспайдық қG)зат алмасу алыпты ж редіқ үH)денеде зат алмасу к шейедіү28. сімдіктер селекциясында олданылатын с рыптауды т рлері:Ө қ ұ ң үA)топтайB)шо ырлығC)араласD)жаппайE)талдайF)жекеG)мутацияH)кездейсоқ29. Хромосомааралы згерістерге хромосоманы бір б лігіні о ан сас емес бас а бір хромосомамен қ ө ң ө ң ғ ұқ қауысып кетуі:A)дефишенсияB)инверсияC)делецияD)дупликацияE)аутоплоидтарF)аллоплоидтарG)мутацияH)транслокация30. Генетикалы инженерия дісін жібек ртын сіруде пайдалан ан:қ ә құ ө ғA)В.А. СтрунниковB) .Ә Есенжолов

32

C)Х. Г.КоранаD)А. ЖандеркинE)П. БергF)Е. СирсG)Ф.М. М хамбет алиевұ қH)Н.С. Бутарин

9-Н С А Ұ Қ1. осжарна ты сімдікҚ қ өA)ПальмаB)Ж геріүC)БананD)С лыұE) иярҚ2.Бактерия тіршілігінде спора т зу процесіні ма ызыү ң ңA) оректену шінқ үB)шо ырлану шінғ үC)к беюге атысу шінө қ үD)жасушаны б лінуі шінң ө үE) ор ану шінқ ғ ү3.Тамыр ойма шасыны ызметіқ ң қA)минералды т здарды сі іруұ ңB) ткізгіш лпа т зедіө ұ үC)суды сі іруңD) ор анышқ ғE)ойма ша т зуқ ү4.Е ал аш с йекті балы тарда пайда бол ан м шең ғ ү қ ғ үA)аналь тесігіB)желбезекC)бауырD) уық қE)б йрекү5.Денедегі за ымдан ан немесе жойылып кеткен м шелер мен лпаларды алпына келуіқ ғ ү ұ ң қA)денатурацияB)дупликацияC)регенерацияD)дегенерация E)эволюция6.Шаянт різдестерге жатадыәA)к белекөB)инелікC) ара ртқ құD)кенеE)циклоп7. шб рышты жалпа с йекҮ ұ қ үA)жамбасB)б анаұғC) абыр ақ ғD)омырт ақE)жауырын8.К п абатты эпителийден т ратын тері абатыө қ ұ қA)пеликуллаB)эпидермисC)май клетчаткасыD)плазмолемма

33

E)на ыз теріғ9.Т. Морган за ыңA)т уелсіз т ым уалауә ұқ қB) згергіштікөC)тіркесіп т ым уалауұқ қD)ажырауE)т ым уалаушылыұқ қ қ10.Рибосоманы негізгі ызметің қA)н руыз молекуласын синтездеуәB)энергия жина тауқC)май ыш ылын ыдыратуқ қD)к беюге атысуө қE)суды сі іруң11.Рибосоманы негізгі ызметің қA)н руыз молекуласын синтездеуәB)энергия жина тауқC)май ыш ылын ыдыратуқ қD)к беюге атысуө қE)суды сі іруң12. андауыршаны орталы ж йке ж йесіні ызметін ат арадыҚ ң қ ү ү ң қ қA)ж йке торыүB)миC)ж йке т тігіү үD)ж йке т йіндеріү үE)ж лынұ13. андауыршаны орталы ж йке ж йесіні ызметін ат арадыҚ ң қ ү ү ң қ қA)ж йке торыүB)миC)ж йке т тігіү үD)ж йке т йіндеріү үE)ж лынұ14.Тыныс шы ар анда ы ауада болатын оттек м лшеріғ ғ ғ өA)21%B)4,0 %C)16 %D)79 %E)0,03 %15. анны юына атысатын н руызҚ ң ұ қ әA)фибриногенB)миозинC)гемоглобинD)актинE)альбумин16.Трансляцияны элонгация сатысындаңA)кодон мен антикодонны бірң біріне с йкес келуіәB)полипептидтік тізбекті т зілуі басталадың үC)с т ыш ылы ыдырайдыү қ қD)су фотолизі ж редіүE)пептидтік биосинтез ая таладық17.Биогеографиялы айма тарды ажырат ан алымқ қ қ ғA)В.И.ВернадскийB)А.УоллесC)Г.МендельD)Ч.ДарвинE)В.В.Докучаев18.Ж ректі о жа б лігіндегі а па шаү ң ң қ ө қ қ қA) ш жа таулыү қ

34

B)бір жа таулықC) ш уыстыү қD)екі уыстықE) ос жа таулық қ19.К зді мимен байланыстыратын к ру ж йкесі шы атын жерө ө ү ғA) арашық қB)сары дақC)н рлы абыұ қ қD)со ыр дақ қE)к зб ршаө ұ қ20.Биогеографиялы аймақ қA)Шы ыс Азиялығ қB)О т стік Азиялың ү қC)АустралиялықD)О т стік Америкалың ү қE)Орталы Америкалық қ21. са а заларды зерттеген алымдар:Ұ қ ғ ғA)Р. ВирховB)А. ЛевенгукC)Т. ШваннD)Я. ПуркинеE)К. БэрF)Луи ПастерG)Р. ГукH)М. Шлейден22.Саба ы те к п буын ж не буынаралы тарынан т ратын сімдік:ғ ө ө ә қ ұ өA)плаунB)к кек зы ырыө ғC)шо парбас плаунқD)м күE)усасыр ыры жапыра ық қ ғF) ыры жапырақ қ қG) ыры буынқ қH) ыналарқ23.Шеміршекті балы тарды ата:қA)шортанB)скатC)табанD)сазанE)а айранққF)бекіреG)арат мсыұ қH)бал абас акулағ 24. осарлы тыныс алу т н:Қ әA)жор алаушылар ағ ғB)шаяндар ағ C)с т оректілергеү қ D)балы тар ақ ғ E) стар ақұ ғF) рттар ақұ ғG) осмекенділергеқ H)буыная тылар ақ ғ25.Тыныс алу м шелерін ата:ү

35

A)миB) антамырқC)ке ірекңD)сопа ша миқE)ауызF)ж йкеүG)м рын уысыұ қH)к мекейө26.Торлы абы та болатын жасуша т рлері:қ қ үA)торлыB) арашық қC)н рлы абыұ қ қD) тышақұE)тая шақF)сенсорлы ж йеқ үG) аса абақ ң қ қH)а абық қ қ27.Б лшы ет т рлері:ұ қ үA) ыс ақ қB) зынұC) оз алмалық ғD)к лдене жола ты ж рекө ң қ үE) оз алмайтынқ ғF)бірі ай салалыңғG)ж рек б лшы етіү ұ қH)жалпақ28.Гаметогенез кезе дері:ңA)гликолизB)гаструлаC)пісіп жетілу айма ығD)нейрулаE)к бею кезе іө ңF)бластулаG)б лшектенуөH) су айма ыө ғ29.Мутация тудыратын факторлар:A)анеуплоидияB)мутагендерC)партеногенезD)гетероплоидияE)токсиндерF)полиплоидияG)онтогенезH)фенотиптік

30.Адамны жаралу ж не пайда болу кезе і:ң ә ңA)архейB)палеозойC)кайнозойD)девонE)протерозойF)мезозойG)триасH)ордовик

10-Н С А Ұ Қ

36

1. Б рша т ымдасыны жемісіұ қ ұқ ңA)жидекB)т ымшаұқC)д некә D) ауашақ қ E)б рша апұ ққ2. ыналар пішіндеріне арай б лінедіҚ қ өA) атпарша т різдіқ қ әB)жапыра т різдіқ әC)жіп т різдіәD)оралма т різдіәE)шар т різдіә3. Са ырау ла тарды жануарлар а т н белгісің құ қ ң ғ әA)жасушасында алы абы шасы боладық ң қ қB)бір орыннан оз алмайдық ғC)гликоген жина тайдықD)жасушасы болмайдыE) анша тіршілік етсе, сонша се бередіқ ө4. Трихинелла тіршілік етедіA)б лшы еттеұ қB)б йректеүC)тері астындаD)бауырдаE) кпедеө5. К йіс айтармайтын ж пт я ты жануарү қ ұ ұ қA) ланқұB)тарпанC)сиырD) ойқE)бегемот6. Сиыр цепеніні мойын а жал ас ан басы бар дерн сілің ғ ғ қ әA) арма шақ қB)трохофораC)финнаD)наядаE)планула7. ры ты дамитын м шесіҰ қ ң үA)жатырB)аналы безқC) ынапқD)жатыр т тігіүE)аталы безқ8. й ы б зылуыны ке тара ан т ріҰ қ ұ ң ң ғ үA) й ышылдыұ қ қB)сергектікC)летаргияD) й ысыздыұ қ қE) оз ыштық ғ қ9. ліп біткен организмдерді азба алды тарын зерттейтін ылымӨ ң қ қ қ ғA)морфологияB)палеонтологияC)физиологияD)этологияE)анатомия10. Шимпанзе хромосомасыны диплоидты саныңA)12B)48

37

C)104D)46E)5411. Жо ары сатыда ы споралы сімдіктерді к бею м шесіғ ғ ө ң ө ү A)тамырB)ризоид C)саба ығ D)т ымұқ E)спора12. Шо ырланып тіршілік ететін ішек уыстығ қA)арцеллаB)медуза C)обелияD)актинияE)ай ышты медузақ13. С улелі симметриялы ж ндікә әA) о ызқ ңB)эвгленаC)гидраD)ба ақE)амеба14. С витамині к п болатын сімдікө өA) ауынқB)асб ршаұ қC) ызанақ қD)итм рынұE)картоп15. ол с йектеріне жатадыҚ үA)толарсақB)асы ты жілікқC)то пан жілікқD)ортан жілікE)шыбы с йекқ ү16. Клайнфельтер ауруыны белгілеріңA)а ыл-есі кем, ашуланшақ қB)бедеулік ж не бойыны тапалды ыә ң ғC)жыныс бездері д рыс жетілмейді, а ыл-есі кемұ қ D) абілетсіз, жылауы , ашуланшақ қ қE)ж йке ж йесіні лсіздігі, бойы зынү ү ң ә ұ17. Биологиялы о шаулануды генетикалы себебіқ қ ң қA)к бею мерзімдеріні с йкес келмеуіө ң әB)тіршілік орта жа дайыны т рліше болуығ ң үC)хромосомалар жиынты ы рт рліғ ә үD)мінез- лы тары сас емесқұ қ ұқE)жыныс м шелеріні рылысы рт рліү ң құ ә ү18. Орталы ж йке ж йесіндегі тежелу былысын аш ан алымқ ү ү құ қ ғA)К.ГаленB)И.П.ПавловC)А.ВезалийD)И.М.СеченовE)Гиппократ19. ан плазмасында ы н руыз м лшеріҚ ғ ә өA)15-20 %B)25-30 %C)40-50 %D)9-10 %E)7-8 %

38

20. Зат алмасуды со ы німдерің ңғ өA)HCO3 ,SB)Ca2, Mg, O2

C)Na, Cl, KD)H2PO4, HClE)СО2, Н2О, NH3

21. Г лшо ыры себет сімдіктер:ү ғ өA)с біз, аск кә өB)ба ба , гейш пқ қ ө ө C) айы , к ктерекқ ң өD)адамтамырE)ж зім, тары, к рішү үF) ара ат, ыры абатқ қ қ ққG)г лкекіреүH)к нба ысү ғ22. ауаша жемісті сімдіктер:Қ қ өA)асб рша , бедеұ қB)ба ба , к нба ысқ қ ү ғC)арпа, бидай, тарыD)ме дуанаңE)сасы ме дуана, с ттігенқ ң үF)шегірг л, ыз алдаү қ ғ қG)шомыр, шал анқH) йе кі, шегіршін, айыү ң қ ң23. Ж регі ш уысты жартылай пердемен б лінген:ү ү қ өA) ыр ауылқ ғB) рба ақұ қ C)т йе сү құD)кесіртке E)сазанF)гаттерияG)жыланH)са иналы ртжыланқ құ24. рмекшілерді дене б лімдері:Ө ң өA) рсақұ қB)басC)ая тарықD)к зөE)баск кірекөF)м ртшаұG)к кірекөH)демтесіктер25. Ж йке жасушалары т рады:ү ұA)м шеденүB)денеденC)д некер лпасынанә ұD)а заданғE)ж йке штарынанү ұF) ан тамырларынанқG) сіндіденө H)к мірсуданө26. Тромбоциттерді негізгі ызметі:ң қA) анны ю ж не ттегіні тасымалдауқ ң ұ ә өB) озуды ткізуқ өC)оттегіні тасымалдауD)зиянсыздандыруE)с зуү

39

F) ан кетуді то татуқ қG) ор аныштық ғ қH) анны юқ ң ұ27. зын с йектерге жатады:Ұ үA)жамбасB)кеудеC) олқD)т л аұ ғE)басF)ар ақG)аяқH)иық28. Постэмбрионды даму б лінеді:қ өA) ры жапыра шасыұ қ қB)т рленіп дамуүC) осарланып дамуқD)нейрулаE)еселеніп дамуF)гаструлаG)тура дамуH)бластомерлер29. Жер бетінде сетін барлы а аштар мен б талар:ө қ ғ ұA)жартылай са талатын сімдіктерқ өB)эпифиттерC)хамефиттерD)криптофиттерE)терофиттерF)фанерофиттерG)біржылды сімдіктерқ өH)гемикриптофиттер30. Толы т рленіп дамитын а залар:қ ү ғA)ба ақB)шегірткеC)балықD)битE)к белекөF)б заубасұG) андалақH)д уітә

11-Н С АҰ Қ1. 50 жылда ана жеміс беретін сімдікғ өA)к дімгі ара айә қ ғB)жата ан шыршағC)зеравшан аршасыD)секвояE)самырсын2. Жабы т ымды сімдіктерге т нқ ұқ ө әA)спора мен к бейедіөB)буындар мен буын аралы ы к пғ өC)зооспора т зедіүD)жеміс т збейдіүE)к бею м шесі – г лө ү ү3. Цианобактерияларды сырт ы боял ан б лігі:ң қ ғ өA)ПлазмалеммаB)Кариоплазма

40

C)ХроматоплазмаD)ЛейкопластE)Орталық плазма4. арапайымдыларды таби атта ы т р саны жуыҚ ң ғ ғ ү қA)20 мы аңғB)8 мы аңғC)4 мы аңғD)70 мы аңғE)232 мы аңғ5. Шыбынны аузыңA)сорушыB)шаншып-сорушыC)кемірушіD)с зіп жалаушыүE)кеміріп-жалаушы6. Шеміршекті балы тарқA)майшабақB)скатC)шортанD)бахтахE)сазан7. абыр аларды алды ы жа ы байланысадыҚ ғ ң ңғ ғA)жауырынменB)жамбаспенC)т сс йекпенө үD)б анаменұғE)ш йдеменү8. алды ретінде т тасып кеткен 4-5 омырт алардан т ратын омырт а б ліміҚ қ ұ қ ұ қ өA)мойынB)белC)сегізк зөD) йымшақұ қE)ар ақ9. Н руызды бірінші реттік рылымында ы байланысә ң құ ғA)сутектікB)пептидтікC)коваленттікD)сульфидтікE)азоттық10. Н руыз молекуласыны синтезделуінде матрицаны р лін ат арадыә ң ң ө қA)моносахаридтерB)май ыш ылық қC)нуклеин ыш ылдарық қD)дисахаридтерE)полисахаридтер11. Біржасушалы балдыр-хлорококк кездеседіA)те іздеңB)те ізді т зды суындаң ң ұC)а аш ді деріндеғ ңD)то тау сулардақE)к л, зендеө ө12. Ба аны арт ы ішегінде болатын паразитқ ң қA)опалинаB) ртамышқұC)трипаносомаD)сувойкаE)лямблия

41

13. А с ламанық ұ ң ас орыту ж йесіқ үA)ж т ынша , ке ірдек, ішекұ қ қ ңB)ж т ынша , аналь тесігі, жемсауұ қ қC)ішек, аналь тесігі, бауырD)ауыз, ж т ынша , ішекұ қ қE)ауыз, еш, аналь тесігіөң14. То ішекте ж редіқ үA)н жісті алыптасуыә ң қB) арын с ліні б лінуіқ ө ң өC) тті т зілуіө ң үD) оректік заттарды лимфа а сі уіқ ң ғ ңE)к мірсуларды ыдырауыө ң15. Сілекей рамында ы бактерияларды жоятын ферментқұ ғA)пепсинB)муцинC)мальтазаD)амилазаE)лизоцим16. Гомологты хромосомаларда орналас ан гендерді бір-біріне ауысуы н тижесінде пайда боладық ң әA) йлесімді згергіштікү өB)тітіркенгіштікC) олайсыз жа дайлармен к ресқ ғ үD)модификациялы згергіштікқ өE)бейімделушілік17. Азот айналымы шін ажет элементү қA)хлорB)марганецC)ванадийD)молибденE) ор асынқ ғ18. Ас орыту жолыны сырт ы абатық ң қ қA)д некер лпалы сірнеліә ұB)к п абатты эпителийліө қC)шеміршекті жартылай са иналықD)біры ай салалы б лшы еттіңғ ұ қE)к лдене жола ты б лшы еттіө ң қ ұ қ19. С йеккеү иілгіштік серпімділік асиет бередіқA)бейорганикалы затқB) р а затқұ ғ қC)органикалы затқD)ыл алды затғE)минералды зат20. Сплайсингте кофермент ызметін ат арадық қA)ДНҚB)РНҚC)АМФD)АДФE)АТФ21. Са ырау ла тарды жануарлар а т н белгілері:ң құ қ ң ғ әA)жасушасында алы абы шасы боладық ң қ қB)жасушасы болмайдыC) оректік ор заты - крахмалқ қD)дайын а залы заттармен оректенедіғ қ қE) анша тіршілік етсе, сонша се бередіқ өF)жасуша абы шасы н руызды-хитиндіқ қ әG)бір орыннан оз алмайдық ғH)хлоропластары болмайды

42

22. Жабы т ымды сімдіктерге т н:қ ұқ ө әA)к бею м шесі – г лө ү үB)т ымы жемісті ішінде жетіледіұқ ңC)жеміс т збейдіүD)буындар мен буын аралы ы к пғ өE)с ректі сімдіктерү өF)т ымнан к бейедіұқ өG)тек ш птекті сімдіктер боладыө өH)спора мен к бейедіө23. Денесінде ба алша болатын арапайым:қ қ қA)сувойкаB)балантидийC)кебісшеD)трипаносомаE)амеба протейF)бодоG)арцеллаH)лямблия24. Буна денелілерді ересек к йге ауысуы:қ ң үA)финнаB)шабақC) уыршақ қD)уылдырықE) рыұ қF)имагоG)дерн сіләH)нимфа25. К ру айма ыны орналасуы:ө ғ ңA)орталы ж лге артындақ үB)сенсорлы самай шегіндеқC) имыл- оз алыс ма дай шегіндеқ қ ғ ңD)самайдаE)иіс сезу орталы ж лгедеқ үF)ш йдедеүG)д м сезу т бе шегіндеә өH)к ру т бедеө ө26. Ж т ынша ты ызметі:ұ қ қ ң қA)ауаны жылытадыB)ас орыту а атысадық ғ қC)та амды са тау а атысадығ ұ қ ғ қD) шы т ттіні сезедіұ әE)тыныс алу а атысадығ қF)сілекей б ледіө G)ауа а толы уысғ қH)иісті абылдайдық27. Б йректі ызметін реттеуге атысатын гормон:ү ң қ қA)вазопрессинB)окcитоцинC)тироксинD)паратгормонE)меланофорF)адреналинG)инсулинH)тимозин28. Эволюцияны салыстырма-анатомиялы д лелдемелері:ң қ әA)гомологты м шелерқ ү

43

B)рудименттік м шелерүC)таби и с рыпталуғ ұD)т рішілік к ресү үE)аналогты м шелерқ үF) алды м шелерқ қ үG)мимикрияH)морфологиялы м шелерқ ү29. Мейозды митоздан айырмашылы ы:ң ғA) су процесіні ма ызды кезе іө ң ң ңB)хромосома саны екі есе азаядыC)екі жас жасуша пайда боладыD)хромосома саны згермейдіөE)диплоидты хромосома жиынты ы са таладығ қF)дене жасушалары б лінедіөG)т ым уалайтын згергіштік пайда боладыұқ қ өH)метафазада екі еселенген хромосомалар болады30. ос мембраналы органоидтер:ҚA)тилокоидB)рибосомаC)центриольD)хлоропластE)талшы тарқF)ядроG)лизосомаH)мембрана

12-Н С А Ұ Қ1. Бактерияларды пішіндеріңA)т ра сызұ қB)т йіршіктіүC)кірпікшеліD)талшы тықE)тая ша, шарқ2. 50 жылда ана жеміс беретін сімдікғ өA)жата ан шыршағB)секвояC)зеравшан аршасы D)к дімгі ара айә қ ғE)самырсын3. Са ырау ла тарды жануарлар а т н белгісің құ қ ң ғ әA)бір орыннан оз алмайдық ғB)гликоген жина тайдықC)жасушасы болмайдыD) анша тіршілік етсе, сонша се бередіқ өE)жасушасында алы абы шасы боладық ң қ қ4. Шеміршекті балы тарқA)бахтахB)шортанC)сазанD)скатE)майшабақ5. арапайым ж ндіктерді т рлерін аш анҚ ә ң ү қ алымғA)И.И.МечниковB)Дж.ГарссиC)А.ЛевенгукD)Ч.Дарвин

44

E)Ш.Лаверан6. Е ал аш ішек уыстыларда пайда болдың ғ қA)з ршы ару ж йесіә ғ үB)ж йке торыүC)мезодерма абатықD) арапайым к зшеқ өE)аналь тесігі7. кпені сыртын аптайтын ж а абы шаӨ ң қ ұқ қ қA)плевраB) кпе ап с йы ты ыө қ ұ қ ғC) кпе к піршігіө өD) кпеөE) кпе ап уысыө қ қ8. шб рышты жалпа с йекҮ ұ қ үA)омырт ақB)жамбасC) абыр ақ ғD)б анаұғE)жауырын9. Тыныс алу процесін ж зеге асыратын органоидүA)митохондрияB)рибосомаC)ядроD)лизосомаE)пластид10. Зат алмасу сатыларыA)конвергенция, дивергенцияB)митоз, мейозC)анаболизм, катаболизмD)онтогенез, филогенезE)делеция, транслокация11. Жемісі ауаша болатын сімдікқ қ өA) ыз алдақ ғ қB) ыры абатқ ққC)бидайD)шомырE)беде12. андауыршаны орталы ж йке ж йесіні ызметін ат арадыҚ ң қ ү ү ң қ қA)миB)ж йке торыүC)ж йке т йіндеріү үD)ж йке т тігіү үE)ж лынұ13. Балы тарды денесін алыпты стауын амтамасыз ететін ж збе анаттарық ң қ ұ қ ү қA) йрықұ қB)ж п рсаұ құ қC)ж п рса ж не ар аұ құ қ ә қD)ар а ж не анальқ әE)ж п к кірекұ ө14. К зді оректік заттармен ж не оттекпен амтамасыз етедіө қ ә қA)а абық қ қB)к зжас безіөC)шыны т різді денеәD)тор абық қE)тамырлы абық қ15. й ы безіні зегі ашыладыҰ қ ң өA) ешкеөң

45

B)ас азан ақ ғC) лтабар аұ ғD)тікішеккеE)ауыз уысынақ16. Тыныс алуды негізін сал ан алымдарң ғ ғA)Э.Геккель, Ф.МюллерB)Р.Гук, А.В.ЛевенгукC)М.В.Ломоносов, А.Л.ЛавуазьеD)Т.Шванн, М.ШлейденE)Ж.Б.Ламарк, К.Линней17. Зат алмасуды со ы німдерің ңғ өA)СО2, Н2О, NH3

B)HCO3 ,SC)Na, Cl, KD)Ca2, Mg, O2

E)H2PO4, HCl18. Жары с улесіні тор қ ә ң абы ына жетпеуінен туындайтын ауруқ ғ :A)сы ырлығ қB)а шам со ырқ қC)к з ары уыө қ ғD) ыра тылық қ қE)глаукома19. Ж ректі о жа б лігіндегі а па шаү ң ң қ ө қ қ қA) ос жа таулық қB) ш жа таулыү қC) ш уыстыү қD)екі уыстықE)бір жа таулық20. Эпигенез теориясын сын ан алымұ ғ ғA)Ж.КювьеB)В.ПрейерC)Г.РихтерD)У.ГарвейE)Р.Гук21. Біржасушалы балдырлар а жатады:ғA)ульваB)хлореллаC)хламидомонадаD)спирогираE)каулерпаF)кладофораG)улотриксH)хлорококк22. ауаша жемісті сімдіктер:Қ қ өA) йе кі, шегіршін, айыү ң қ ңB)шегірг л, ыз алдаү қ ғ қC)шомыр, шал анқD)арпа, бидай, тарыE)ме дуанаңF)ба ба , к нба ысқ қ ү ғG)асб рша , бедеұ қH)сасы ме дуана, с ттігенқ ң ү23. Буна денелілерді зерттейтінқ ылым:ғA)герпетологияB)ихтиологияC)гельминтологияD)энтомология

46

E)гистологияF)орнитологияG)микология H)маммалогия24. Шеміршекті балы тарды ата:қA)табанB)сазанC)арат мсыұ қD)а айранққE)шортанF)бал абас акулағ G)скатH)бекіре25. Ыдырау німдерін шы ару а атысатын м шелер:ө ғ ғ қ үA) анқB)теріC) лтабарұD)б йрекүE) кпеө F)сілекейG) арынқH)ауыз26. Ми ді іне жататын:ңA) лкен миүB) лкен ми, мишыү қC)орта ы миңғD)асты ы жаңғ қE)ми зегіөF)мишықG)аралықH)сопа шақ27. Ж йке ж йесіні б лімдері:ү ү ң өA)орталы ж йке ж йесіқ ү үB)ж лын зегіұ өC)а затқD)шеткі ж йке ж йесіү үE)ж йке т йіндеріү үF)арт ы тамыршаларқG)ж йке абы ыү қ ғH)с р затұ28. Ч. Дарвин аны тап берген олдан с рыптауды т рлері:қ қ ұ ң үA)биотехнологияB)аутбридингC)гетерозисD)ма сатсызқE) дістемелікәF)инбридингG)жекеH)полиплоидия29. ос мембраналы органоидтер:ҚA)ядроB)тилокоидC)талшы тарқD)мембранаE)центриольF)хлоропластG)рибосома

47

H)лизосома30. Гетерозиготалы гендері бар будандар алуда олданатын с рыптау дісі:қ ұ әA)ба ытты мутагенезғB)жасандыC)аутбридингDинбридингE)жекеF)жаппайG)индукциялыH)таби иғ

13-Н С А Ұ Қ1. Ал а т ымдасында ы на ыз улы сімдікқ ұқ ғ ғ өA)болгар б рышыұB)сасы ме дуанақ ңC) ызыл лақ құ қD)шырайг лүE)баклажан2. Са ырау ла тарды оректік ор затың құ қ ң қ қA)гликогенB)сахарозаC)крахмалD)целлюлозаE)фруктоза3. Бактерияларды пішіндеріңA)кірпікшеліB)тая ша, шарқC)талшы тықD)т ра сызұ қE)т йіршіктіү4. анны ызыл т йіршігінде тіршілік ететін паразитҚ ң қ үA)амебаB)лейшманияC) ант р ынқ ұ ғD)опалинаE)м ржеө5. Е ал аш осмекенділерде пайда бол ан м шең ғ қ ғ үA) уық қB) ан тарату ж йесіқ үC)бауырD)ж рекүE)сілекей бездері6. ры ты даму кезінде т зілетін арнайы абыҰ қ ң ү қ қA)клоакаB)жатырC) уық қD) а анақ ғ қE) ынапқ7. Е жі ішке ан тамырларың ң қA)лимфаB)капиллярC)венаD) ол ақ қE)артерия8. Энергетикалы алмасуды бірінші кезе іқ ң ңA)оттекті

48

B)тыныс алуC)оттексізD)дайындықE)т зілуү9. Хромосоманы бір б лігіні зіліп т сіп алуың ө ң ү ү қA)инверсияB)дефишенсияC)транслокацияD)делецияE)дупликация10. Фотосинтез процесінде басты р лді ат арадыө қA)ДНҚB)аРНҚC)хлорофилл пигментіD)тРНҚE)митохондрия11. Жемісі ауаша болатын сімдікқ қ өA)бедеB)шомырC) ыз алдақ ғ қD)бидайE) ыры абатқ ққ12. рмекшіт різдестерді тынысалу м шесіӨ ә ң үA)ауа апшы ық ғB)желбезекC)жасыл без, бауырD) кпе апшы ы, демт тікө қ ғ үE) кпеө13. Т с с йегі жалпа , ыры болмайтын сө ү қ қ құA) йрекүB)нандуC)пингвинD)ша алағE)тырна14. К здіө ң аса абы ыны ызметіқ ң қ ғ ң қA)к з алмасын толтырып т радыө ұB)жары тан ор айдық қ ғC)жары ты ткізедіқ өD)к зге т с бередіө үE)к з жас с йы ты ын б ледіө ұ қ ғ ө15. К зді оректік заттармен ж не оттекпен амтамасыз етедіө қ ә қA)к зжас безіөB)тамырлы абық қC)а абық қ қD)тор абық қE)шыны т різді денеә16. атты аяз к ндері хайуанаттар саяба ында стар су а жиі-жиі с гіп шы атын себебіҚ ү ғ құ ғ үң ғA)Жылыну шінүB)ТітіркенуденC)Тыныс алу шінүD) ауіп- атерден са тану шінҚ қ қ үE)Тама тану шінқ ү17. Энергиясы мол органикалы заттарды , энергиясы аз арапайым заттар а ыдырауық ң қ ғA)гликолизді оттексіз ыдырауыңB)фотосинтезді ара ы фазасың қ ңғC)гликолизді оттекті ыдырауыңD)фотосинтезді жары фазасың қ

49

E)гликолизді дайынды кезе ің қ ң18. Плазмада ы н руызғ әA)тироксинB)миозинC)тимозинD)окситоцинE)альбуминдер19. Жары с улесіні тор қ ә ң абы ына жетпеуінен туындайтын ауруқ ғ :A)к з ары уыө қ ғB)сы ырлығ қC)глаукомаD) ыра тылық қ қE)а шам со ырқ қ20. Адамны т ым уалаушылы ын зерттеу дісің ұқ қ ғ әA)статистикалықB)хромосомалықC)гибридологиялықD)генотиптікE)цитогенетикалық21. Са ырау ла жасушасыны сыртында атты абы ы, ішінде...болады:ң құ қ ң қ қ ғA)хлоропластB)вакуольC)пластид, ядроD)хлорофилE)ядроF)эндоплазмалы торқG)центриольдерH)лизосома22. Балдырлар хромотофорында ы пигменттерге байланысты топтары:ғA) ызылқB)сарыC)сар ышғD)к көE)к кшілөF)к гілдірөG) о ырқ ңH)жасыл23. Кірпікшелілер типі:A)хроматофоры барB)талшы ы барғC) кілі – амебаөD)екі ядросы барE) кілі – инфузорияөF) кілі – эвгленаөG)бір ядросы барH)жанасу ар ылы к бейедіқ ө24. К п армалауышты маржандар:ө қA) ла ты медузақұ қB)планулаC)те із ауырсының қD)гидраE)цианеаF)ай ышты медузақG)т бірауызды медузаүH)актиния25. Аш ішек б лімдері:өA)мы ын ішекқ

50

B) уық қC)бауырD)тік ішекE)то ішекқF)аш ішекG) уы , тік ішекқ қH) лтабарұ26. олҚ с йектеріне жататындар:үA) абыр ақ ғB)то пан жілікқC)асы ты жілікқD)білезік с йекүE)к рі жілікәF)ортан жілікG)толарсақH)омырт ақ27. Теріні ызметіне жатпайды :ң қA)ыдырау німдерін шы аруө ғB)сезгіштікC)тасымалдауD)жылуды реттеуE) оз ыштық ғ қF)витаминдер алмасуына атысадықG)денені ысып кетуден са тауқH) ор аныштық ғ қ28. Т ым уалайтын асиетті радияцияны к мегімен згертуге болатынын 1925 ж. т ыш аш ан ұқ қ қ ң ө ө ұңғ қалымдар:ғ

A)ПеннетB)ДарвинC)Г.А. НадсонD)Г.С. ФилипповE)МорганF)ВавиловG)МендельH)Де Фриз29. Жасуны а сас а залы зат:ққ ұқ ғ қA)н руызәB)спораC)гликокаликсD)хитинE)крахмалF)акрихининG)боверинH)гликоген30. Сауытты балы тар пайда болды:қA)девондаB)силурдаC)бордаD)кембрийдеE)пермьдеF)карбондаG)ордовиктеH)юрада

14-Н С А Ұ Қ1. С ттіген сімдігіні саба ыү ө ң ғ

51

A)жабыс ақ қB)т йнекүC)жата анғD)пиязшықE)шырынды2. Тек сімдік жасушасына ана т нө ғ әA)митохондрияB)ядроC)пластид D)цитоплазмаE)мембрана3. Фитонцид б летін сімдікө өA)алма B) ара айқ ғC) ыры жапырақ қ қD)ба бақ қE)плаун4. Буна денелілерді ая тарыны санық ң қ ңA)8B)10C)12D)6E)45. Суды тазартушы арапайым ж ндікқ әA) ртамышқұB)бодоC)т ншыраү қD)сувойкаE)домалан ығ6. осмекенділерді ж регіҚ ң үA)1 уыстық B)3 уыстықC)5 уыстықD)2 уыстықE)4 уыстық7. Балаларда к бірек кездесетін б йрек ауруыө үA)пиелонефритB)энурезC)уремияD)уретритE)цистит8. Бас с йекті бет б лігіндегі оз алмалы с йектерү ң ө қ ғ үA)асты ы жаңғ қB)ш йдеүC) сті гі жаү ң қD)самайE)т беө9. Лизосома ызметіқA)к беюөB)тасымалдауC)энергетикалықD)ыдыратуE)синтездеу10. Зат алмасу сатыларыA)конвергенция, дивергенцияB)анаболизм, катаболизмC)онтогенез, филогенез

52

D)делеция, транслокацияE)митоз, мейоз11. Орамжапыра г лділер т ымдасы г ліні формуласы:қ ү ұқ ү ң

A)

B)

C)

D)

E)

12. Тері астында паразиттік рекет жасайтын ж мыр ртә ұ құA)бауырсор ышғB)суырт ық C)ішексор ығD) ыл ртқ құ E)трихинелла13. Орташа ж не ірі денелі шаянт різдестерә әA)циклопB)та ышаянңқC)кенеD)б ы о ызұғ қ ңE)дафния14. Ж мырт а жасуша мен сперматозоидты осылуынан т зіледіұ қ ң қ үA)зиготаB)бластомерC)бластулаD)гаструлаE)гранула15. Адам организміні ішкі ортасыңA) лпа с йы ты ы, ан, лимфаұ ұ қ ғ қB)сілекей, лимфа, гормонC)сарысу, цитоплазма, лпа с йы ты ыұ ұ қ ғD)протоплазма, ан сарысуы, лимфақE)плазма, гормон, анқ16. Эпигенез теориясын сын ан алымұ ғ ғA)Р.ГукB)Ж.КювьеC)В.ПрейерD)У.ГарвейE)Г.Рихтер17. Креационизм т жырымдамасын олдадыұ қA)В.Прейер, Д.ХолдейнB)К.Линней, Ж.КювьеC)Ж.Б.Ламарк, Л.ПастерD)Р.Гук, Д.ДидроE)Ж.Бюффон, А.И.Опарин18. Жасушада ы су мен денедегі с йы ты ты реттеуге атысатын н руызғ ұ қ қ қ әA)фибриногенB)миозинC)гемоглобинD)фибринE)альбумин19. Есту т тігіні зегі ашыладыү ң өA)сырт ы дыбыс жолынақB)ке ірдеккең

53

C)ж т ынша аұ қ ққD)к мекейгеөE) ешкеөң20. Т ымда, тамырда, т йнекте болатын пластидұқ үA)вакуольB)хромопластC)хлоропластD)хромосомаE)лейкопласт21. Г лшо ыры себет сімдіктер:ү ғ өA)г лкекіреүB)ж зім, тары, к рішү үC) ара ат, ыры абатқ қ қ ққD)адамтамырE) айы , к ктерекқ ң өF)с біз, аск кә өG)к нба ысү ғH)ба ба , гейш пқ қ ө ө22. Шымтезек м гіні рылысы:ү ң құA)жапыра тары шкірқ ү B)саба сыртын аптайдық өң қC)саба , жапыра , ризоидқ қD)саба , жапыра ,тамырқ қ E)саба ы жерге т селе седіғ ө өF)саба пен жапырақ қ G) ауаша ы боладық ғH)іші су а толы лі жасушаларғ ө 23. Буна денелілерді ересек к йге ауысуы:қ ң үA)уылдырықB)нимфаC)финнаD)имагоE) рыұ қF)шабақG) уыршақ қH)дерн сілә24. Буна денелілерді зерттейтінқ ылым:ғA)маммалогияB)гельминтологияC)герпетологияD)ихтиологияE)гистология F)энтомологияG)орнитологияH)микология25. Ыдырау німдерін шы ару а атысатын м шелер:ө ғ ғ қ үA)теріB) анқ C)сілекейD)б йрекү E) арынқ F) лтабарұG) кпеө H)ауыз26. Жамбас белдеуіні с йектерін ата:ң үA)кеудеB) ол с йектеріқ ү

54

C)ая с йектеріқ үD)басс йегіүE)жамбасF)омырт ақG)б анаұғH)мойын27. Иы белдеуіні с йектерін ата:қ ң үA)кеудеB)б анаұғC)омырт ақD)жауырынE)мойынF)басс йегіүG)ая с йектеріқ үH)жамбас28. лкен ж не кіші б ліктен т ратын органоид:Ү ә ө ұA)рибосомаB)Гольджи аппаратыC)лизосомаD)ядроE)липосомаF)вакуольG)митохондрияH)эндоплазмалы торқ29. Жер бетінде сетін барлы а аштар мен б талар:ө қ ғ ұA)терофиттерB)криптофиттерC)фанерофиттерD)хамефиттерE)гемикриптофиттерF)біржылды сімдіктерқ өG)жартылай са талатын сімдіктерқ өH)эпифиттер30. Лизосомалар т зіледі:үA)вакуольденB)цитоплазмаданC)митохондрияданD)ядро мен рибосомаданE)эндоплазмалы торданқF)рибосомаданG)Гольджи аппаратынан H)ядродан

15-Н С А Ұ Қ1. К рделіг лділер т ымдасына т нү ү ұқ әA)жемісі - б рша апұ ққB)жемісі-б рша ынұ ққC)г лдері тілше, ш ыра т різдіү ұқ қ әD)г лшо ыры сыпырт ыг лү ғ қ үE)жемісі-жидек ауашақ қ2. Шымтезек м гіні рылыс м шелеріү ң құ үA)жапыра тары ыл андық қ қB)саба , жапыра ,тамырқ қC)саба , жапыра , ризоидқ қD) ауаша ы боладық ғE)жеміс, г лү

55

3. Жеуге жарамайтын са ырау ла тарң құ қA)к дімгі т лкіжем, к лаә ү өңқұ қB)к ла , а са ырау лаөңқұ қ қ ң құ қC)боз арам ла , к ілкешқұ қ өңD)т лкіжем, озы йрыү қ құ қE)жер ла , к ілкешқұ қ өң4. Шаянт різдестерге жатадыәA) ара ртқ құB)к белекөC)инелікD)циклопE)кене5. Денедегі за ымдан ан немесе жойылып кеткен м шелер мен лпаларды алпына келуіқ ғ ү ұ ң қA)денатурацияB)эволюцияC)дегенерацияD)регенерацияE)дупликация6. Сиыр цепеніні мойын а жал ас ан басы бар дерн сілің ғ ғ қ әA) арма шақ қB)наядаC)финнаD)планулаE)трохофора7. Тыныш й ыны амтамасыз етедіұ қ қA)теледидарды осуқB)ауыр ой е бегімен ш ылдануң ұғC)тоя тама жеуқD)б лмені желдетуөE)к п сусын ішуө8. Дыбыс с йекшелері орналас ан ла б лігіү қ құ қ өA)дабыл жар а ығ ғB)ішкі лақұ қC)сырт ы есту жолықD)орта ы лаңғ құ қE)есту т тігіү9. Зиянды н руызәA)амилазаB)кератинC)муцинD)токсинE)пепсин10. ліп біткен организмдерді азба алды тарын зерттейтін ылымӨ ң қ қ қ ғA)анатомияB)палеонтологияC)морфологияD)этологияE)физиология11. Біржасушалы балдыр-хлорококк кездеседіA)то тау сулардақB)те ізді т зды суындаң ң ұC)а аш ді деріндеғ ңD)к л, зендеө өE)те іздең12. Т нге арай те ізді н р а б лейдіү қ ң ұ ғ өA)трипаносомаB)т ншыраү қ

56

C)эвгленаD)лейшманияE)опалина13. Орман сықұA) азқB)пингвинC)то ылдақ қD)б ркітүE) йрекү14. Сырт ы ла ты орта ы ла тан б ліп т радық құ қ ңғ құ қ ө ұA)сырт ы есту жолықB)есту с йекшелеріүC)есту т тігіүD)дабыл жар а ығ ғE) ла ал анықұ қ қ қ15. А заны микробтан, ультрак лгін с улелерден ор айтын тері абатығ ү ә қ ғ қA)эпидермисB)майC)гиподермаD)на ыз теріғE)м йізгке абатү қ16. Биологиялы о шаулануды генетикалы себебіқ қ ң қA)хромосомалар жиынты ы рт рліғ ә үB)к бею мерзімдеріні с йкес келмеуіө ң әC)мінез- лы тары сас емесқұ қ ұқD)жыныс м шелеріні рылысы рт рліү ң құ ә үE)тіршілік орта жа дайыны т рліше болуығ ң ү17. Буданды к шқ үA)гетерозиготаB)анеуплоидияC)полиплоидияD)гетерозисE)инбридинг18. Жары с улесіні тор қ ә ң абы ына жетпеуінен туындайтын ауруқ ғ :A)глаукомаB)а шам со ырқ қC) ыра тылық қ қD)сы ырлығ қE)к з ары уыө қ ғ19. Анатомия ылымыны негізін салушығ ңA)И.П.ПавловB) л-ФарабиӘC)К.ГаленD)ГиппократE)А.Везалий20. Латимерияны осы к нге дейін згеріссіз тіршілік етуің ү өA)ма сатсыз с рыптауқ ұB) дістемелік с рыптауә ұC) олдан с рыптауқ ұD)т ра тандырушы с рыптауұ қ ұE) оз аушы с рыптауқ ғ ұ21. Г лшо ыры себет сімдіктер:ү ғ өA)ба ба , гейш пқ қ ө өB) ара ат, ыры абатқ қ қ ққC)к нба ысү ғD)адамтамырE)ж зім, тары, к рішү ү

57

F)с біз, аск кә өG) айы , к ктерекқ ң өH)г лкекіреү22. ауаша жемісті сімдіктер:Қ қ өA)ме дуанаңB)ба ба , к нба ысқ қ ү ғC)асб рша , бедеұ қD)шомыр, шал анқE)сасы ме дуана, с ттігенқ ң үF) йе кі, шегіршін, айыү ң қ ңG)арпа, бидай, тарыH)шегірг л, ыз алдаү қ ғ қ23. Буна денелілерді зерттейтінқ ылым:ғA)герпетологияB)микологияC)ихтиологияD)орнитологияE)гистологияF)энтомологияG)маммалогияH)гельминтология24. Бекірет різдестер отрядына жатады :әA)т лкібалыү қB) ортпақC) нысбалықұ қD)шо ырқE)пілмайF)майшабақG)латимерияH) ыл ақ қ25. Ыдырау німдерін шы ару а атысатын м шелер:ө ғ ғ қ үA) лтабарұB)ауызC)сілекейD) арынқE) анқF)теріG) кпеөH)б йрекү26. Тромбоциттерді негізгі ызметі:ң қA)с зуүB)оттегіні тасымалдауC) анны ю ж не ттегіні тасымалдауқ ң ұ ә өD) анны юқ ң ұE) озуды ткізуқ өF) ор аныштық ғ қG) ан кетуді то татуқ қH)зиянсыздандыру27. Торлы абы та болатын жасуша т рлері:қ қ үA)торлыB) тышақұC)а абық қ қD)н рлы абыұ қ қE) арашық қF)сенсорлы ж йеқ үG)тая шақH) аса абақ ң қ қ

58

28. Генеалогиялы діс:қ әA)шы ан тегіне арай зерттеуққ қB)зат алмасуды б зылуың ұC)жеке дамуында т ым уалайтын згерістерді зерттеуұқ қ өD) згерістерді адам популяциясына таралуын зерттеуө ңE)шежіре руқұF)ауру адамны кариотипіне талдау жасауңG)сау адамны кариотипіне талдау жасауңH)хромосома жиынты ына талдау жасауғ29. Хромосомааралы згерістерге хромосоманы бір б лігіні о ан сас емес бас а бір хромосомамен қ ө ң ө ң ғ ұқ қауысып кетуі:A)делецияB)дефишенсияC)инверсияD)дупликацияE)аутоплоидтарF)мутацияG)транслокацияH)аллоплоидтар30. Нейрула сатысы кезінде эктодерма абатынан дамиды:қA)тірек- имыл ж йесіқ үB)есту ж не иіс сезу м шелеріә үC)теріD) анайналым ж йесіқ үE)з р шы ару ж йесіә ғ үF)ас орыту ж йесіқ үG)бокал т різді екі к зә өH)тыныс алу ж йесіү

16-Н С А Ұ Қ1. Жазды сарымса ты егілу уа ытық қ ң қA)к ктемдеөB) ыс а арайқ қ қC)жаз со ындаңD)жаздаE)к здеү2. Жеуге жарамайтын са ырау ла тарң құ қA)к дімгі т лкіжем, к лаә ү өңқұ қB)к ла , а са ырау лаөңқұ қ қ ң құ қC)т лкіжем, озы йрыү қ құ қD)жер ла , к ілкешқұ қ өңE)боз арам ла , к ілкешқұ қ өң3. Саба ты орталы б лігіқ ң қ өA)тінB) абық қC)камбийD)с рекүE) зекө4. осмекенділерді ж регіҚ ң үA)2 уыстықB)5 уыстықC)3 уыстықD)1 уыстықE)4 уыстық5. Аузы кеміріп-жала ыш буна денеғ қA)маса

59

B)балараC) андалақD)к белекөE)шыбын6. ры ты даму кезінде т зілетін арнайы абыҰ қ ң ү қ қA) ынапқB)клоакаC) уық қD)жатырE) а анақ ғ қ7. Энергетикалы алмасуды бірінші кезе іқ ң ңA)дайындықB)оттексізC)оттектіD)тыныс алуE)т зілуү8. ры ты дамитын м шесіҰ қ ң үA)аталы безқB)жатыр т тігіүC) ынапқD)жатырE)аналы безқ9. Фотосинтезді ара ы фазасында синтезделедің қ ңғA)сілтілерB)дисахаридтерC)суD) ыш ылдарқ қE)минералды т здарұ10. Шимпанзе хромосомасыны диплоидты саныңA)104B)48C)46D)12E)5411. Жапыра ы ауырсын т різді торлы ж йкеленген сімдікғ қ ә ү өA) йе кіү ңB)ж геріүC)терекD)бидайE)жолжелкен12. рмекшіт різдестерді тынысалу м шесіӨ ә ң үA) кпеөB)жасыл без, бауырC)ауа апшы ық ғD) кпе апшы ы, демт тікө қ ғ үE)желбезек13. Т нге арай те ізді н р а б лейдіү қ ң ұ ғ өA)эвгленаB)трипаносомаC)лейшманияD)опалинаE)т ншыраү қ14. Сырт ы ла ты орта ы ла тан б ліп т радық құ қ ңғ құ қ ө ұA)сырт ы есту жолықB) ла ал анықұ қ қ қC)есту т тігіүD)есту с йекшелеріү

60

E)дабыл жар а ығ ғ15. ол с йектеріне жатадыҚ үA)ортан жілікB)шыбы с йекқ үC)то пан жілікқD)асы ты жілікқE)толарсақ16. Гетерозис былысыны арты шылы ықұ ң қ ғA)ареалды ке еюің ңB) німіділікті артуыө ңC)сапасы т мендеуіөD)зат алмасуыны баяулауыңE) рпа бермеуіұ қ17. Азот айналымы шін ажет элементү қA)хлорB)марганецC) ор асынқ ғD)молибденE)ванадий18. ан плазмасында ы н руыз м лшеріҚ ғ ә өA)40-50 %B)7-8 %C)25-30 %D)9-10 %E)15-20 %19. Орталы ж йке ж йесіндегі тежелу былысын аш ан алымқ ү ү құ қ ғA)И.П.ПавловB)А.ВезалийC)К.ГаленD)И.М.СеченовE)Гиппократ20. Клайнфельтер ауруыны белгілеріңA)бедеулік ж не бойыны тапалды ыә ң ғB) абілетсіз, жылауы , ашуланшақ қ қC)а ыл-есі кем, ашуланшақ қD)жыныс бездері д рыс жетілмейді, а ыл-есі кемұ қE)ж йке ж йесіні лсіздігі, бойы зынү ү ң ә ұ21. М ктерді жыныс жасушаларыны осылуынан:ү ң ң қA)дене зінділерінен жетіледіүB) ры танадыұ қC) ауаша жетіледіқ қD)гамета пайда боладыE)зооспоралар т зіледіүF)спора т зіледіүG)те дей б лінедің өH)екі- екіден осыладық22. Шымтезек м гіні ма ызы:ү ң ңA)к к ніс есебінде тама а пайдаланадыө ө ққB)д рі д рмек алынадыә әC) ал анша безді ж мысын жа сартадық қ ң ұ қD)парафин, балауыз ндіредіөE)сары жасыл бояу алынадыF)батпа та суды жиналуына себепкер боладық ңG)спирт, йод алынадыH)спирт, карбол ыш ылы алынадық қ 23. Буна денелілердіқ ң дене б ліктері:ө

61

A)баск кірекөB)бас, йрықұ қC)басD)к кірек ж не рсаө ә құ қE)баск кірек ж не йрыө ә құ қF)баск кірек ж не рсаө ә құ қG) йрықұ қH)бас,мойын24. Бекірет різдестер отрядына жатады :әA)латимерияB) нысбалықұ қC)пілмайD) ыл ақ қE) ортпақF)т лкібалыү қG)майшабақH)шо ырқ25. Тыныс алу м шелерін ата:үA)ауызB)ке ірекңC)миD)сопа ша миқE)ж йкеүF)к мекейөG)м рын уысыұ қH) антамырқ26. Тыныс алу м шелерін ата:үA)ауызB)ке ірекңC)миD)сопа ша миқE)ж йкеүF)к мекейөG)м рын уысыұ қH) антамырқ27. Тыныс алу м шелерін ата:үA)ауызB)ке ірекңC)миD)сопа ша миқE)ж йкеүF)к мекейөG)м рын уысыұ қH) антамырқ28. Тыныс алу м шелерін ата:үA)ауызB)ке ірекңC)миD)сопа ша миқE)ж йкеүF)к мекейөG)м рын уысыұ қH) антамырқ29. Тыныс алу м шелерін ата:үA)ауызB)ке ірекңC)ми

62

D)сопа ша миқE)ж йкеүF)к мекейөG)м рын уысыұ қH) антамырқ30. Тыныс алу м шелерін ата:үA)ауызB)ке ірекңC)миD)сопа ша миқE)ж йкеүF)к мекейөG)м рын уысыұ қH) антамырқ

17-Н С А Ұ Қ1.К пжылды м гі жасыл ш птектес сімдікө қ әң ө өA)м күB)аршаC)шыршаD) ыры буынқ қE)плаун2.Бактерияларды пішіндеріңA)т ра сызұ қB)тая ша, шарқC)т йіршіктіүD)талшы тықE)кірпікшелі3.Бактерия тіршілігінде спора т зу процесіні ма ызыү ң ңA)к беюге атысу шінө қ үB)шо ырлану шінғ үC) оректену шінқ үD)жасушаны б лінуі шінң ө үE) ор ану шінқ ғ ү4.Трихинелла тіршілік етедіA)б йректеүB)б лшы еттеұ қC) кпедеөD)бауырдаE)тері астында5.Балы тарды б йір сызы ық ң ү ғA)Су а ысыны к шін, ба ытын, тербелісін, кедергілерді сезедіғ ң ү ғB)Дене тепе-те дігін са тайдың қC)Жылдам ж зу рекеттерін реттейдіү әD)Жан-жа ына б рыладығ ұE)Денесін алыпты стау а к мектеседіқ ұ ғ ө6.Жанасу ар ылы жынысты жолмен к бейетін арапайым ж ндікқ ө қ әA)жасыл эвгленаB)с улелі к ншарә үC)ба алша ты амебақ қD)кірпікшелі кебісшеE)к дімгі амебаә7.Е жі ішке ан тамырларың ң қA)артерияB)капиллярC)лимфа

63

D) ол ақ қE)вена8.Ыдыра анда 38,9 кДж энергия б летін органикалы заттарғ ө қA)майларB)к мір ыш ыл газыө қ қC)н руыздарәD)минералды т здарұE)к мірсуларө9.Фотосинтез процесінде басты р лді ат арадыө қA)митохондрияB)хлорофилл пигментіC)аРНҚD)тРНҚE)ДНҚ10.Рибосоманы негізгі ызметің қA)суды сі іруңB)к беюге атысуө қC)энергия жина тауқD)н руыз молекуласын синтездеуәE)май ыш ылын ыдыратуқ қ11.Біржасушалы балдыр-хлорококк кездеседіA)те ізді т зды суындаң ң ұB)к л, зендеө өC)а аш ді деріндеғ ңD)то тау сулардақE)те іздең12.Орташа ж не ірі денелі шаянт різдестерә әA)кенеB)дафнияC)б ы о ызұғ қ ңD)та ышаянңқE)циклоп13.Спора ар ылы к бейетін біржасушалы ж ндікқ ө әA)амебаB)домала ыңғC) ртамышқұD)эвгленаE)м ржеө14.Тыныс шы ар анда ы ауада болатын оттек м лшеріғ ғ ғ өA)16 %B)79 %C)21%D)0,03 %E)4,0 %15.То ішекте ж редіқ үA)к мірсуларды ыдырауыө ңB)н жісті алыптасуыә ң қC) тті т зілуіө ң үD) арын с ліні б лінуіқ ө ң өE) оректік заттарды лимфа а сі уіқ ң ғ ң16.Тыныс алуды негізін сал ан алымдарң ғ ғA)Э.Геккель, Ф.МюллерB)Т.Шванн, М.ШлейденC)Ж.Б.Ламарк, К.ЛиннейD)М.В.Ломоносов, А.Л.ЛавуазьеE)Р.Гук, А.В.Левенгук17.Жануар жасушасында гликолизді анаэробты ыдырауы ж ретін органоидң ү

64

A)хлоропласт граналарындаB)цитоплазманы гиалоплазмасындаңC)митохондрияны ішкі мембранасындаңD)пластидтерді ішкі мембранасындаңE)хлоропласт тилакоидтарында18.Шы шыт сілекей безіні зегі ашыладық ң өA) рт аұ қ B) арын ақ ғC) лтабар аұ ғD)тіл астынаE) т абынаө қ19. ан плазмасында ы н руыз м лшеріҚ ғ ә өA)9-10 %B)15-20 %C)7-8 %D)40-50 %E)25-30 %20.Протерозой заманыны ал аш ы кезе ің ғ қ ңA)«бауырмен жор алаушылар асыры»ғ ғB)«омырт асыздарды даму кезе і»қ ң ңC)«с т оректілер кезе і»ү қ ңD)«цианобактерияларды асыры»ң ғE)«балы тар асыры»қ ғ21.Саба ы те к п буын ж не буынаралы тарынан т ратын сімдік:ғ ө ө ә қ ұ өA)усасыр ыры жапыра ық қ ғB) ыры жапырақ қ қC)к кек зы ырыө ғD)плаунE) ыналарқF)м күG)шо парбас плаунқH) ыры буынқ қ22.Са ырау ла тарды жануарлар а т н белгілері:ң құ қ ң ғ әA)жасушасында алы абы шасы боладық ң қ қB)дайын а залы заттармен оректенедіғ қ қC) анша тіршілік етсе, сонша се бередіқ өD)хлоропластары болмайдыE)жасуша абы шасы н руызды-хитиндіқ қ әF) оректік ор заты - крахмалқ қG)жасушасы болмайдыH)бір орыннан оз алмайдық ғ23. рмекшіт різдес класына жататын ж ндіктердіӨ ә ә ң дене б лімдері:өA) йрықұ қB)бас, йрықұ қC) рсақұ қD)к кірек, рсаө құ қE)баск кірекөF)басG)к кірекөH)бас, рсақұ қ24.К п армалауышты маржандар:ө қA)те із ауырсының қB) ла ты медузақұ қC)ай ышты медузақD)планулаE)актинияF)т бірауызды медузаү

65

G)цианеаH)гидра25.Аш ішек б лімдері:өA)то ішекқB)мы ын ішекқC)бауырD) уық қE) лтабарұF)аш ішекG)тік ішекH) уы , тік ішекқ қ26.Теріні ызметіне жатпайды :ң қA)витаминдер алмасуына атысадықB)тасымалдауC)денені ысып кетуден са тауқD)жылуды реттеуE)сезгіштікF) оз ыштық ғ қG) ор аныштық ғ қH)ыдырау німдерін шы аруө ғ27.Ж т ынша ты ызметі:ұ қ қ ң қA)ас орыту а атысадық ғ қB)тыныс алу а атысадығ қC)та амды са тау а атысадығ ұ қ ғ қD)ауаны жылытадыE)иісті абылдайдықF) шы т ттіні сезедіұ әG)ауа а толы уысғ қH)сілекей б ледіө28.Эволюцияны салыстырма-анатомиялы д лелдемелері:ң қ әA)аналогты м шелерқ үB)рудименттік м шелерүC)т рішілік к ресү үD)мимикрияE) алды м шелерқ қ үF)гомологты м шелерқ үG)морфологиялы м шелерқ үH)таби и с рыпталуғ ұ29.Толы т рленіп дамитын а залар:қ ү ғA) андалақB)битC)к белекөD)шегірткеE)д уітәF)балықG)б заубасұH)ба ақ30.Жер бетінде сетін барлы а аштар мен б талар:ө қ ғ ұA)эпифиттерB)терофиттерC)криптофиттерD)біржылды сімдіктерқ өE)фанерофиттерF)хамефиттерG)жартылай са талатын сімдіктерқ өH)гемикриптофиттер

66

18-Н С А Ұ Қ1. Фитонцид б летін сімдікө өA)алмаB)ба бақ қC)плаунD) ыры жапырақ қ қE) ара айқ ғ2. Ж мырт а а уызына сас м лдір, желім т різді оймалжы тірі затұ қ қ ұқ ө ә қ ңA)ядроB)цитоплазмаC)вакуольD)пластидE)ядрошық3. Шымтезек м гіні рылыс м шелеріү ң құ үA)жеміс, г лүB)саба , жапыра , ризоидқ қC) ауаша ы боладық ғD)жапыра тары ыл андық қ қE)саба , жапыра ,тамырқ қ4. Е ал аш с йекті балы тарда пайда бол ан м шең ғ ү қ ғ үA)бауырB)аналь тесігіC)б йрекүD)желбезекE) уық қ5. «Патша балы ы» деп аталатын балығ қA)бахтахB) ыл ақ қC)кетаD)а балық қE)латимерия6. Е ал аш осмекенділерде пайда бол ан м шең ғ қ ғ үA)сілекей бездеріB)ж рекүC) уық қD) ан тарату ж йесіқ үE)бауыр7. алды ретінде т тасып кеткен 4-5 омырт алардан т ратын омырт а б ліміҚ қ ұ қ ұ қ өA)ар ақB)сегізк зөC)мойынD) йымшақұ қE)бел8. абыр аларды алды ы жа ы байланысадыҚ ғ ң ңғ ғA)б анаменұғB)т сс йекпенө үC)ш йдеменүD)жауырынменE)жамбаспен9. Хромосоманы бір б лігіні зіліп т сіп алуың ө ң ү ү қA)дефишенсияB)транслокацияC)инверсияD)дупликацияE)делеция10. Мембранасыз (жар а шасыз) органоидғ қ

67

A)рибосомаB)хромопластC)хлоропластD)ядроE)лейкопласт11. Жо ары сатыда ы споралы сімдіктерді к бею м шесіғ ғ ө ң ө үA)саба ығB)спораC)тамырD)ризоидE)т ымұқ12. Дене пішіні біржасушалы арапайымдар а сас, ма ызы зор ж мыр ртқ ғ ұқ ң ұ құA)бауырсор ышғB)с лікүC) шкір ртү құD)зымырақE)ішексор ығ13. Картоп жапыра ын жеп, оны т сімін кемітетін о ызғ ң ү қ ңA)сонаB) ан ызқ қC)битD)б ргеүE)колорад14. Ж мырт а жасуша мен сперматозоидты осылуынан т зіледіұ қ ң қ үA)бластомерB)гранулаC)бластулаD)зиготаE)гаструла15. Тынысалуды жиілететін гормонA)адреналинB)тимозинC)паратгормонD)глюкагонE)инсулин16. Адамны т ым уалаушылы ын зерттеу дісің ұқ қ ғ әA)цитогенетикалықB)генотиптікC)хромосомалықD)статистикалықE)гибридологиялық17. аттыаязк ндеріхайуанаттарсаяба ында старсу ажиі-жиіс гіпшы атынсебебіҚ ү ғ құ ғ үң ғA)ТітіркенуденB) ауіп- атерден са тану шінҚ қ қ үC)Жылыну шінүD)Тама тану шінқ үE)Тыныс алу шінү18. «К іл-к й» гормоны:өң үA)ТироксинB)ИнсулинC)АдреналинD)СоматотропинE)Тимозин19. Иммунитет теориясын жаса ан алымғ ғA)И.П.ПавловB)К.ГаленC)И.И.Мечников

68

D)И.М.СеченовE)А.Везалий20. Буданды к шқ үA)анеуплоидияB)полиплоидияC)гетерозиготаD)гетерозисE)инбридинг21. ос г лсеріктері бар сімдік:Қ ү өA) ызылшақB) ымыздық қC)шиеD) рікөE)талF) ала айқ қG)ша анғH)алма22. К рделіг лділер т ымдасыны г лдері:ү ү ұқ ң үA)жал ан тілшеліғB)желкенC) айы шақ қD)шатырE) осеріндіқF)шо ырбасғG)ескекH)т тікшеліү23. К п армалауышты маржандар:ө қA)те із ауырсының қB)гидраC)актинияD)ай ышты медузақE)цианеаF) ла ты медузақұ қG)т бірауызды медузаүH)планула24. йры сыздар отрядына жатады:Құ қA)саламандраB)хамелеонC) рба ақұ қD)ба ақE)тритонF) ртпошымқұG)гаттерияH)ба атісқ25. Сырт ы секреция бездеріне жатады:қA)терB)эпифизC)с түD)айыршаE)тырнақF) й ыұ қG)сілекейH)шаш26. Ас орыту ферменттері:қA)сілекейB)билирубинC)нуклеаза

69

D)холинE)амилазаF)липазаG)пепсинH)ферментаза27. Б лшы ет т рлері:ұ қ үA) ыс ақ қB)к лдене жола ты ж рекө ң қ үC) оз алмалық ғD)жалпақE) оз алмайтынқ ғF)ж рек б лшы етіү ұ қG)бірі ай салалыңғH) зынұ28. лкен ж не кіші б ліктен т ратын органоид:Ү ә ө ұA)рибосомаB)липосомаC)ядроD)митохондрияE)лизосомаF)эндоплазмалы торқG)вакуольH)Гольджи аппараты29. Шешесіні аны гетерозиготалы ІІІ топ, кесі ІV топ. рпа тарыны ан топтары:ң қ ә Ұ қ ң қA)ІІІ, ІІ, ІB)ІІІ, ІVC)ІІ, ІІІ, ІVD)І, ІІ, ІVE)ІV, І, ІІF)ІІІ, ІІG)І, ІVH)ІІ, ІV30. Генетикалы инженерия дісін жібек ртын сіруде пайдалан ан:қ ә құ ө ғA)В.А. СтрунниковB)Ф.М. М хамбет алиевұ қC)Н.С. БутаринD)Х. Г.КоранаE) .Ә ЕсенжоловF)Е. СирсG)П. БергH)А. Жандеркин

19-Н С А Ұ Қ1.Шымтезек м гіні рылыс м шелеріү ң құ үA)жеміс, г лүB) ауаша ы боладық ғC)саба , жапыра ,тамырқ қ D)жапыра тары ыл андық қ қE)саба , жапыра , ризоидқ қ2.К рделіг лділер т ымдасына т нү ү ұқ әA)жемісі - б рша апұ ққB)г лдері тілше, ш ыра т різдіү ұқ қ әC)жемісі-жидек ауашақ қD)г лшо ыры сыпырт ыг лү ғ қ үE)жемісі-б рша ынұ ққ3.Бидайды , арабидайды саба ың қ ң ғ

70

A) ыс ар анқ қ ғB)т біртекүC)жата анғD) рмелегішөE)сабансабақ4.Медузаны денесінде болмайтын б лікң өA)табан B)ж йке торыүC)аузыD) армалауышқE) уысқ5.Ж зетін сү құA)ша алағB)к к сө құC)б ркітүD)пингвинE)с арұңқ6.Аузы кеміріп-жала ыш буна денеғ қA)балараB)шыбынC) андалақD)к белекөE)маса7.К зді ішкі рылысы к рделі абы ыө ң құ ү қ ғA)тамырлы абық қB)торлы абық қC)а абы шақ қ қD) аса абық ң қ қE)н рлы абыұ қ қ8.До а т різді иілген жалпа с йекғ ә қ үA)то пан жілікқB)ортан жілікC)т сөD)шыбы с йекқ үE) абыр ақ ғ9.Фотосинтезді ара ы фазасында синтезделедің қ ңғA)сілтілерB)СуC)минералды т здарұD)дисахаридтерE) ыш ылдарқ қ10.Жасуша мембранасының с йы ты ты абылдауыұ қ қ қA)экзоцитозB)пиноцитозC)фагоцитозD)эктоцитозE)амитоз11.Жапыра ы ауырсын т різді торлы ж йкеленген сімдікғ қ ә ү өA) йе кіү ңB)жолжелкенC)ж геріүD)терекE)бидай12.Орман сықұA) азқB)б ркітүC) йрекү

71

D)пингвинE)то ылдақ қ13.Шала т рленіп дамитын буна денеліү қA)шегірткеB) о ыздарқ ңC)к белектерөD) мырс аларқұ қE)маса14.Тынысалуды жиілететін гормонA)паратгормонB)адреналинC)глюкагонD)тимозинE)инсулин15.Жары та тарылып, ара ыда л аятын к з м шесіқ қ ңғ ұ ғ ө үA) арашық қB) аса абық ң қ қC)шыны т різді денеәD)к зб ршаө ұ қE)а абы қ қ қ16.Буданды к шқ үA)инбридингB)анеуплоидия C)гетерозиготаD)гетерозисE)полиплоидия17.Тыныс алуды негізін сал ан алымдарң ғ ғA)Т.Шванн, М.ШлейденB)М.В.Ломоносов, А.Л.ЛавуазьеC)Э.Геккель, Ф.МюллерD)Ж.Б.Ламарк, К.ЛиннейE)Р.Гук, А.В.Левенгук18.Зат алмасуды а ыр ы німдерін сырт а шы аратын м шелерң қ ғ ө қ ғ үA)с йек, б лшы ет, кпе, теріү ү қ өB)б йрек, ж рек, тері, ішекү үC)секреция бездері, арын, бауыр, теріқD)ми, ж лын, тері, с йекұ үE) кпе, б йрек, тері, ішекө ү19.Кеуде уысын т зетін с йектерқ ү үA)т с, толарса , жамбасө қB)сегізк з омырт алары, жауырын, жамбасө қC)мойын омырт алары, б ана, ш йдеқ ұғ үD)ар а омырт алары, абыр алар, т сқ қ қ ғ өE)бел омырт алары, абыр алар, то пан жілікқ қ ғ қ20.Физикалы мутагенқA)пестицидB)колхицинC)радиоактивті с улеәD)никотин ыш ылық қE)этиленимин21. лі а заларды денесінде тіршілік ететіндер:Ө ғ ңA)спорафиттерB)сапрофиттерC)аэробтарD)гермафродиттерE)эпифиттерF)паразиттер

72

G)гаметафиттерH)анаэробтар22.М кті рылысы:ү ң құA)ризоидтанB) абырша танқ қC)тамырданD)жапыра танқE) рт рлі жасушаларданә үF)саба танқG)бірі ай жасушаларданңғH)мицелийдан23. йры сыздар отрядына жатады:Құ қA)ба ақB)саламандраC) рба ақұ қD) ртпошымқұE)тритонF)хамелеонG)гаттерияH)ба атісқ24.Бекірет різдестер отрядына жатады :ә A) ыл ақ қB)майшабақC)пілмайD)латимерияE)шо ырқF) нысбалықұ қG) ортпақH)т лкібалыү қ25.Жалпа с йектер:қ үA)ала анқB)шыбы с йекқ үC)жауырынD) абыр ақ ғE)толарсақF)басс йекүG)б анаұғH)ортан жілік26.М рын уысыны ызметі:ұ қ ң қA)микробтар т зіледіү B)ы ылы аттырадық қC)ауаны жылытадыD)ауаны суытадыE)есінетедіF)жас шы арадығ G)ж телдіредіөH)микробтарды т тып аладыұ қ27.Сопа ша ми ар ылы тіршілік шін ма ызды к птеген рефлекстерді до асы теді:қ қ ү ң ө ң ғ өA)жары пен дыбыс а жылдам реакцияқ қB) имылды йлестіруқ үC)ж рек- ан тамырлары, тынысү қD) имыл- оз алыс, ор анысқ қ ғ қ ғE)зат алмасуды реттеуF)денені т ра ты температурасын са таудың ұ қ қG)ас орыту, ор анысқ қ ғH)тепе-те дікті са тауң қ

73

28.Н руыз биосинтезі:әA)репликацияB)транслокация C)транскрипцияD)трансляцияE)дупликацияF)трансплантацияG)мутацияH)денатурация29.Шешесіні аны гетерозиготалы ІІІ топ, кесі ІV топ. рпа тарыны ан топтары:ң қ ә Ұ қ ң қA)І, ІІ, ІVB)ІV, І, ІІC)ІІІ, ІІD)І, ІVE)ІІ, ІІІ, ІVF)ІІІ, ІVG)ІІ, ІVH)ІІІ, ІІ, І30.Кездейсо пайда болатын згергіштік:қ ө A)дактилоскопиялық B)физиологиялықC)эмбриологиялықD)модификациялықE)онтогенетикалықF)морфологиялықG)онтогенездікH)мутациялық

20-Н С А Ұ Қ1. Даражарна ты сімдікқ өA)БидайB)Ас абақ қC) ауынҚD) иярҚE)К нба ысү ғ2. Б рша т ымдасыны жемісіұ қ ұқ ңA)жидекB)т ымшаұқC)д некәD)б рша апұ ққE) ауашақ қ3. Ал а т ымдасында ы на ыз улы сімдікқ ұқ ғ ғ өA)болгар б рышыұB)сасы ме дуанақ ңC) ызыл лақ құ қD)баклажанE)шырайг лү4. Бауырсор ышыны аралы иесіғ ң қA)циклопB) о ызқ ңC)кіші тоспа луұD)ж зім луү ұE)сиыр5. арапайымдыларды таби атта ы т р саны жуыҚ ң ғ ғ ү қA)8 мы аңғB)4 мы аңғ

74

C)70 мыңғ D)232 мы аңғE)20 мы аңғ6. К п ылтана ты буылты рт а жатадыө қ қ қ құ қA)ш балшаұ ңB) м азарқұ қC) ылты басқ ңD)бауырсор ышғE)с лікү7. Тыныш й ыны амтамасыз етедіұ қ қA)теледидарды осуқB)б лмені желдетуөC)тоя тама жеуқD)ауыр ой е бегімен ш ылдануң ұғE)к п сусын ішуө8. К зді ішкі рылысы к рделі абы ыө ң құ ү қ ғA)а абы шақ қ қB) аса абық ң қ қC)торлы абық қD)тамырлы абық қE)н рлы абыұ қ қ9. Зиянды н руызәA)амилазаB)муцинC)токсинD)кератинE)пепсин10. Т. Морган за ыңA)т ым уалаушылыұқ қ қB) згергіштікөC)т уелсіз т ым уалауә ұқ қD)ажырауE)тіркесіп т ым уалауұқ қ11. Са ырау ла тар д ниесін зерттейдің құ қ үA)ЦитологияB)МикологияC)ФизиологияD)ГенетикаE)Зоология12. Шала т рленіп дамитын буна денеліү қA)к белектерөB)масаC) мырс аларқұ қD)шегірткеE) о ыздарқ ң13. А с ламанық ұ ң ас орыту ж йесіқ үA)ішек, аналь тесігі, бауырB)ауыз, еш, аналь тесігіөңC)ж т ынша , ке ірдек, ішекұ қ қ ңD)ауыз, ж т ынша , ішекұ қ қE)ж т ынша , аналь тесігі, жемсауұ қ қ14. анны юына атысатын н руызҚ ң ұ қ әA)миозинB)гемоглобинC)фибриногенD)альбуминE)актин

75

15. Жары та тарылып, ара ыда л аятын к з м шесіқ қ ңғ ұ ғ ө үA)а абық қ қB) арашық қC) аса абық ң қ қD)шыны т різді денеәE)к зб ршаө ұ қ16. Биогеографиялы аймақ қA)Шы ыс Азиялығ қB)О т стік Америкалың ү қC)АустралиялықD)Орталы Америкалық қE)О т стік Азиялың ү қ17. Биогеографиялы айма тарды ажырат ан алымқ қ қ ғA)В.В.ДокучаевB)А.УоллесC)В.И.ВернадскийD)Ч.ДарвинE)Г.Мендель18. Есту т тігіні зегі ашыладыү ң өA) ешкеөңB)к мекейгеөC)сырт ы дыбыс жолынақD)ке ірдеккеңE)ж т ынша аұ қ ққ19. Жасушада ы су мен денедегі с йы ты ты реттеуге атысатын н руызғ ұ қ қ қ әA)фибринB)гемоглобинC)фибриногенD)альбуминE)миозин20. Пайдалы ж мыс а жарамайтын энергия лшеміұ қ өA)вариацияB)нанометрC)энтропияD)сантиморганE)морганида21. са а заларды зерттеген алымдар:Ұ қ ғ ғA)Т. ШваннB)М. ШлейденC)Р. ГукD)Я. ПуркинеE)А. ЛевенгукF)Р. ВирховG)К. БэрH)Луи Пастер22. Саба ты абы абаттары:қ ң қ қ қA)с рекүB)жылды ше берқ ңC)камбийD)өңE) зекөF)тінG)орталы б лімқ өH)тоз23.Шеміршекті балы тарды ата:қA)шортанB)бекіре

76

C)табанD)бал абас акулағE)сазанF)а айранққG)скатH)арат мсыұ қ24. Біржасушалы ж ндіктер :әA)к рделі рылымдыү құB)бір ана жасушадан т радығ ұ C)ж йке ж йесі жа сы жетілгенү ү қD) арапайым рылыстық құE)ядросы барF)бірнеше жасушадан т радыұG)жасушасы болмайды H)хроматофоры бар25. ан тамырларыны т рлері:Қ ң үA)ПлазмаB)моноциттерC) ол ақ қD)к ктамырөE)с йек кемігіндеүF) ылтамырқG)эритроцитH)макрофагтар26. Жамбас белдеуіні с йектерін ата:ң үA)ая с йектеріқ үB)мойынC)жамбасD)басс йегіүE)кеудеF)омырт ақG) ол с йектеріқ үH)б анаұғ27. олҚ с йектеріне жататындар:үA)білезік с йекүB)асы ты жілікқC)то пан жілікқD)толарсақE)к рі жілікәF)ортан жілікG) абыр ақ ғH)омырт ақ28. Постэмбрионды даму б лінеді:қ өA) осарланып дамуқB)нейрулаC)тура дамуD)т рленіп дамуүE)гаструлаF)бластомерлерG) ры жапыра шасыұ қ қH)еселеніп даму

29. Жасуны а сас а залы зат:ққ ұқ ғ қA)хитинB)боверинC)гликокаликсD)крахмал

77

E)н руызәF)спораG)гликогенH)акрихинин30. рылысы мен шы у тегі бірдей, ал ат аратын ызметтері р т рлі м шелер:Құ ғ қ қ ә ү үA)аналогты м шелерқ үB)т рішілік к ресү үC)гомологты м шелерқ үD)морфологиялы м шелерқ үE)таби и с рыпталуғ ұF)мимикрияG)рудименттік м шелерүH) алды м шелерқ қ ү

21-Н С А Ұ Қ1. С ттіген сімдігіні саба ыү ө ң ғA)жабыс ақ қB)т йнекүC)жата анғD)пиязшықE)шырынды2. Тек сімдік жасушасына ана т нө ғ әA)митохондрияB)ядроC)пластидD)цитоплазмаE)мембрана3. Фитонцид б летін сімдікө өA)алмаB) ара айқ ғC) ыры жапырақ қ қD)ба бақ қE)плаун4. Буна денелілерді ая тарыны санық ң қ ңA)8B)10C)12D)6E)45. Суды тазартушы арапайым ж ндікқ әA) ртамышқұB)бодоC)т ншыраү қD)сувойкаE)домалан ығ6. осмекенділерді ж регіҚ ң үA)1 уыстықB)3 уыстықC)5 уыстықD)2 уыстықE)4 уыстық7. Балаларда к бірек кездесетін б йрек ауруыө үA)пиелонефритB)энурезC)уремия

78

D)уретритE)цистит8. Бас с йекті бет б лігіндегі оз алмалы с йектерү ң ө қ ғ үA)асты ы жаңғ қB)ш йдеүC) сті гі жаү ң қD)самайE)т беө9. Лизосома ызметіқA)к беюөB)тасымалдауC)энергетикалықD)ыдыратуE)синтедеу10. Зат алмасу сатыларыA)конвергенция, дивергенцияB)анаболизм, катаболизмC)онтогенез, филогенезD)делеция, транслокацияE)митоз, мейоз11. Орамжапыра г лділер т ымдасы г ліні формуласы:қ ү ұқ ү ң

A)

B)

C)

D)

E)

12. Тері астында паразиттік рекет жасайтын ж мыр ртә ұ құA)бауырсор ышғB)суырт ықC)ішексор ығD) ыл ртқ құE)трихинелла13. Орташа ж не ірі денелі шаянт різдестерә әA)циклопB)та ышаянңқC)кенеD)б ы о ызұғ қ ңE)дафния14. Ж мырт а жасуша мен сперматозоидты осылуынан т зіледіұ қ ң қ үA)зиготаB)бластомерC)бластулаD)гаструлаE)гранула15. Адам организміні ішкі ортасыңA) лпа с йы ты ы, ан, лимфаұ ұ қ ғ қB)сілекей, лимфа, гормонC)сарысу, цитоплазма, лпа с йы ты ыұ ұ қ ғD)протоплазма, ан сарысуы, лимфақE)плазма, гормон, анқ16. Эпигенез теориясын сын ан алымұ ғ ғA)Р.ГукB)Ж.Кювье

79

C)В.ПрейерD)У.ГарвейE)Г.Рихтер17. Креационизм т жырымдамасын олдадыұ қA)В.Прейер, Д.ХолдейнB)К.Линней, Ж.КювьеC)Ж.Б.Ламарк, Л.ПастерD)Р.Гук, Д.ДидроE)Ж.Бюффон, А.И.Опарин18. Жасушада ы су мен денедегі с йы ты ты реттеуге атысатын н руызғ ұ қ қ қ әA)фибриногенB)миозинC)гемоглобинD)фибринE)альбумин19. Есту т тігіні зегі ашыладыү ң өA)сырт ы дыбыс жолынақB)ке ірдеккеңC)ж т ынша аұ қ ққD)к мекейгеөE) ешкеөң20. Т ымда, тамырда, т йнекте болатын пластидұқ үA)вакуольB)хромопластC)хлоропластD)хромосомаE)лейкопласт21. Г лшо ыры себет сімдіктер:ү ғ өA)г лкекіреүB)ж зім, тары, к рішү үC) ара ат, ыры абатқ қ қ ққD)адамтамырE) айы , к ктерекқ ң өF)с біз, аск кә өG)к нба ысү ғH)ба ба , гейш пқ қ ө ө22. Шымтезек м гіні рылысы:ү ң құA)жапыра тары шкірқ үB)саба сыртын аптайдық өң қC)саба , жапыра , ризоидқ қD)саба , жапыра ,тамырқ қE)саба ы жерге т селе седіғ ө өF)саба пен жапырақ қG) ауаша ы боладық ғH)іші су а толы лі жасушаларғ ө23. Буна денелілерді ересек к йге ауысуы:қ ң үA)уылдырықB)нимфаC)финнаD)имагоE) рыұ қF)шабақG) уыршақ қH)дерн сілә24. Буна денелілерді зерттейтінқ ылым:ғA)маммалогияB)гельминтология

80

C)герпетологияD)ихтиологияE)гистологияF)энтомологияG)орнитологияH)микология25. Ыдырау німдерін шы ару а атысатын м шелер:ө ғ ғ қ үA)теріB) анқC)сілекейD)б йрекүE) арынқF) лтабарұG) кпеөH)ауыз26. Жамбас белдеуіні с йектерін ата:ң үA)кеудеB) ол с йектеріқ үC)ая с йектеріқ үD)басс йегіүE)жамбасF)омырт ақG)б анаұғH)мойын27. Иы белдеуіні с йектерін ата:қ ң үA)кеудеB)б анаұғC)омырт ақD)жауырынE)мойынF)басс йегіүG)ая с йектеріқ үH)жамбас28. лкен ж не кіші б ліктен т ратын органоид:Ү ә ө ұA)рибосомаB)Гольджи аппаратыC)лизосомаD)ядроE)липосомаF)вакуольG)митохондрияH)эндоплазмалы торқ29. Жер бетінде сетін барлы а аштар мен б талар:ө қ ғ ұA)терофиттерB)криптофиттерC)фанерофиттерD)хамефиттерE)гемикриптофиттерF)біржылды сімдіктерқ өG)жартылай са талатын сімдіктерқ өH)эпифиттер30. Лизосомалар т зіледі:үA)вакуольденB)цитоплазмаданC)митохондрияданD)ядро мен рибосомаданE)эндоплазмалы торданқ

81

F)рибосомаданG)Гольджи аппаратынанH)ядродан

22-Н С А Ұ Қ1. Са ырау ла тарды оректік ор затың құ қ ң қ қA)целлюлозаB)фруктозаC)гликогенD)сахарозаE)крахмал2. осжарна ты сімдікҚ қ өA)ПальмаB)С лыұC)БананD)Ж геріүE) иярҚ3. Жабы т ымды сімдіктерге т нқ ұқ ө әA)спора мен к бейедіөB)зооспора т зедіүC)буындар мен буын аралы ы к пғ ө D)жеміс т збейдіүE)к бею м шесі – г лө ү ү 4. Медузаны денесінде болмайтын б лікң өA)ж йке торыүB) армалауышқC)табан D) уысқE)аузы5. Шаянт різдестерге жатадыәA)циклопB)кенеC)к белекөD) ара ртқ құE)инелік5. Шаянт різдестерге жатадыәA)циклопB)кенеC)к белекөD) ара ртқ құE)инелік6. Е ал аш жалпа рттарда пайда бол ан ж йең ғ қ құ ғ үA)з ршы ару (б ліп шы ару)ә ғ ө ғB)ж йкеү ж йесі (торы)үC)ас орыту ж йесіқ үD)аналь тесігіE) ан айналымқ7. Сирек кездесетін ан йымайтын ауруқ ұA)гипертонияB)гипотонияC)гипокензияD)гемофилияE)гиподинамия8. Дыбыс с йекшелері орналас ан ла б лігіү қ құ қ өA)дабыл жар а ығ ғ

82

B)сырт ы есту жолықC)ішкі лақұ қD)орта ы лаңғ құ қE)есту т тігіү9. Жасуша мембранасының с йы ты ты абылдауыұ қ қ қA)эктоцитозB)амитозC)фагоцитозD)пиноцитозE)экзоцитоз10. Т ым уалау згергіштігіні гоммологиялы атарлар за ын аш ан алымұқ қ ө ң қ қ ң қ ғA)Н.И.ВавиловB)И.МечниковC)К.ЛиннейD)Ч.Дарвин E)Г.Мендель12.13. Орман сықұA) азқ B)б ркітүC)то ылдақ қ D)пингвинE) йрекү12.Тамырая тыларды типіне жатадық ңA)амебаB)эвгленаC)домала ыңғD)кірпікшелі кебісшеE)сувойка13. Орман сықұA) азқ B)б ркітүC)то ылдақ қ D)пингвинE) йрекү14. А заны микробтан, ультрак лгін с улелерден ор айтын тері абатығ ү ә қ ғ қA)гиподермаB)майC)на ыз теріғD)эпидермисE)м йізгке абатү қ15. Адам организміні ішкі ортасыңA)сілекей, лимфа, гормонB)протоплазма, ан сарысуы, лимфақC)плазма, гормон, анқD)сарысу, цитоплазма, лпа с йы ты ыұ ұ қ ғE) лпа с йы ты ы, ан, лимфаұ ұ қ ғ қ16. А.И.Опарин т жырымдамасын дамыт ан а ылшын биологіұ қ ғA)Л.ПастерB)Ф.РедиC)Ж.КювьеD)Дж.ХолдейнE)Г.Рихтер17. Физикалы мутагенқA)никотин ыш ылық қB)этилениминC)колхицинD)радиоактивті с улеә

83

E)пестицид18. Жары с улесіні сынуы торлы абы ты сыртында иылысадық ә ң қ қ ң қA)к з ары уыө қ ғB)дальтонизмC)а шам со ырқ қD) ыра тылық қ қE)сы ырлығ қ19. Плазмада ы н руызғ әA)тироксинB)альбуминдерC)миозинD)тимозинE)окситоцин20. АаBb генотипі т зетін т рлі гаметалар саныү үA)2B)8C)6 D)4E)521. Г лшо ыры себет сімдіктер:ү ғ өA) ара ат, ыры абатқ қ қ ққB)г лкекіреүC)к нба ысү ғD)ж зім, тары, к рішү үE)адамтамырF)с біз, аск кә өG)ба ба , гейш пқ қ ө ө H) айы , к ктерекқ ң ө22. ынадан алынады:ҚA) ант, бояуқB)темірC)спиртD)лакмусE)сірке ыш ылық қF)жасунықG)карбол ыш ылық қH)балауыз23. рмекшіт різдес класына жататын ж ндіктердіӨ ә ә ң дене б лімдері:өA)к кірек, рсаө құ қB)бас, йрықұ қC)к кірекөD)бас, рсақұ қE) рсақұ қF) йрықұ қG)басH)баск кірекө24. рмекшілерді дене б лімдері:Ө ң өA)баск кірекөB)м ртшаұC)демтесіктерD)к зөE)ая тарықF)басG)к кірекөH) рсақұ қ25. К ру айма ыны орналасуы:ө ғ ңA)ш йдедеү

84

B)самайдаC)иіс сезу орталы ж лгедеқ үD)д м сезу т бе шегіндеә өE)к ру т бедеө өF)сенсорлы самай шегіндеқG) имыл- оз алыс ма дай шегіндеқ қ ғ ңH)орталы ж лге артындақ ү26. Сопа ша ми ар ылы тіршілік шін ма ызды к птеген рефлекстерді до асы теді:қ қ ү ң ө ң ғ өA)тепе-те дікті са тауң қB)зат алмасуды реттеуC)денені т ра ты температурасын са таудың ұ қ қD)жары пен дыбыс а жылдам реакцияқ қE)ж рек- ан тамырлары, тынысү қF) имылды йлестіруқ үG) имыл- оз алыс, ор анысқ қ ғ қ ғH)ас орыту, ор анысқ қ ғ27. оз алмай байланыс ан с йектер:Қ ғ қ үA)б анаұғB)к рі жілікәC)толарсақD)шынта с йекқ үE)омырт ақF)ми сауытыG)білезікH)сегізк зө28. Н руыз биосинтезі:әA)трансплантацияB)транслокация C)дупликацияD)мутация E)транскрипцияF)трансляцияG)денатурация H)репликация29. Шала т рленіп дамитын а залар:ү ғA)шегірткеB)к белекөC)шаншарларD)ба ақE)масаларF)битG)балараларH)шыбындар30. Лизосомалар т зіледі:үA)ядроданB)эндоплазмалы торданқC)вакуольденD)Гольджи аппаратынан E)ядро мен рибосомаданF)цитоплазмаданG)рибосомаданH)митохондриядан

23-Н С А Ұ Қ1. Цианобактерияларды сырт ы боял ан б лігі:ң қ ғ ө

85

A)ЛейкопластB)ПлазмалеммаC)ХроматоплазмаD)Орталық плазмаE)Кариоплазма2. Тамыр ойма шасыны ызметіқ ң қA) ор анышқ ғB)суды сі іруңC)минералды т здарды сі іруұ ңD)ойма ша т зуқ үE) ткізгіш лпа т зедіө ұ ү3. Даражарна ты сімдікқ өA) ия леҚ қө ңB)Ас абақ қC) ауынҚD)К нба ысү ғE) арбызҚ4. Жанасу ар ылы жынысты жолмен к бейетін арапайым ж ндікқ ө қ әA)жасыл эвгленаB)к дімгі амебаәC)ба алша ты амебақ қD)кірпікшелі кебісшеE)с улелі к ншарә ү5. Сиыр цепеніні мойын а жал ас ан басы бар дерн сілің ғ ғ қ әA)наядаB) арма шақ қC)финнаD)планулаE)трохофора6. Ж зетін сү құA)пингвинB)ша алағC)с арұңқD)к к сө құE)б ркітү7. Б йректі ішкі абатыны т сіү ң қ ң үA)ақB) о ыр айқ ң қC)ал ызылқD)боз ылтғE)к лгінү8. Сипап сезу м шесіүA)к зөB)теріC)тілD) лақұ қE)м рынұ9. Н руыз молекуласыны синтезделуінде матрицаны р лін ат арадыә ң ң ө қA)полисахаридтерB)моносахаридтерC)дисахаридтерD)май ыш ылық қE)нуклеин ыш ылдарық қ10. Озон абатыны ызметіқ ң қA)биомассаны райдықұB)биогенді заттарды т зедіүC)ультрак лгін с улелерден ор айдыү ә қ ғ

86

D)тірі организмдерді шо ырлан ан мекенің ғ ғE)топыра абатын т зедіқ қ ү11. К рделі маса г лшо ыры бар сімдікү қ ү ғ өA)тарыB) арабидайқC)к рішүD)с бізәE)г лшетенү12. С улелі симметриялы ж ндікә әA) о ызқ ңB)гидраC)амебаD)эвгленаE)ба ақ13. осмекенділерді есту м шесі т радыҚ ң ү ұA)тек ішкі ла танқұ қB)ішкі ж не орта ы ла танә ңғ құ қC)ішкі ж не сырт ы ла танә қ құ қD)дыбыс с йекшелеріненүE)орта ы ла та ы дыбыс с йекшелеріненңғ құ қ ғ ү14. Ба дарлаушы шартсыз рефлекстерғA)Жары а кірпік а уққ қ ғB)Ас орыту бездерінен с л б луқ ө өC)С биді таныс емес зат а басын б руә ң қ ұD)С биді емізігі бар б телкемен тама тандыруә ө қE)Жа а ту ан н рестені ал аш рет анасын емуң ғ ә ң ғ15. К здіө ң аса абы ыны ызметіқ ң қ ғ ң қA)к з алмасын толтырып т радыө ұB)к з жас с йы ты ын б ледіө ұ қ ғ өC)жары тан ор айдық қ ғD)к зге т с бередіө үE)жары ты ткізедіқ ө16. Сплайсингте кофермент ызметін ат арадық қA)АДФB)АМФC)ДНҚD)РНҚE)АТФ17. Т ымда, тамырда, т йнекте болатын пластидұқ үA)хромопластB)вакуольC)хлоропластD)хромосомаE)лейкопласт18. К зді мимен байланыстыратын к ру ж йкесі шы атын жерө ө ү ғA) арашық қB)со ыр дақ қC)к зб ршаө ұ қD)н рлы абыұ қ қE)сары дақ19. Б йрек астауы дегенімізүA)ішкі ке ейген уысң қB)б йрек денешігіүC) о ыр ай ыртысты абатқ ң қ қ қD)нефрон зекшелеріөE)боз ылт ми затығ20. Креационизм т жырымдамасын олдадыұ қ

87

A)В.Прейер, Д.ХолдейнB)Р.Гук, Д.ДидроC)К.Линней, Ж.КювьеD)Ж.Б.Ламарк, Л.ПастерE)Ж.Бюффон, А.И.Опарин21. Са ырау ла жасушасыны сыртында атты абы ы, ішінде...болады:ң құ қ ң қ қ ғA)хлоропластB)ядроC)центриольдерD)пластид, ядроE)вакуольF)лизосомаG)хлорофилH)эндоплазмалы торқ22. Балдырлар хромотофорында ы пигменттерге байланысты топтары:ғA)сар ышғB)жасылC)к кшілөD) ызылқE)к гілдірөF)сарыG)к көH) о ырқ ң23. Буна денелілерді ересек к йге ауысуы:қ ң үA)уылдырықB)шабақC)дерн сіләD)нимфаE)финнаF) уыршақ қG)имагоH) рыұ қ24. Ж регі ш уысты жартылай пердемен б лінген:ү ү қ өA)жыланB)гаттерияC)сазанD) ыр ауылқ ғE)кесірткеF) рба ақұ қG)т йе сү құH)са иналы ртжыланқ құ 25. Бір т бірлі тістер:үA)пульпаB)дентинC)кіші азу тістерD)сойдақE)а ылқF) лкен азу тістерүG)азуH)к рекү26. Теріні эпидермис абаты:ң қA)м йізгекүB)т рі згерген теріү өC)май бездері орналас анқD)жалпа эпителийіқE)на ыз тері абатығ қF)энергия орық

88

G) ара – ызыл т сті т йіндіқ қ ү үH) ор зат жиналадық27. Лейкоциттер т зіледі:үA)бездеB)с йек кемігіндеүC)майдаD)ас азандақE)к кбауыр мен лимфа т йіндеріндеө үF)ж ректеүG)ішектеH)б йректеү28. сімдіктер селекциясында олданылатын с рыптауды т рлері:Ө қ ұ ң үA)араласB)кездейсоқC)талдайD)жекеE)топтайF)жаппайG)шо ырлығH)мутация29. Адамны жаралу ж не пайда болу кезе і:ң ә ңA)мезозойB)палеозойC)триасD)архейE)девонF)кайнозойG)ордовикH)протерозой30. Кездейсо пайда болатын згергіштік:қ өA)дактилоскопиялықB)морфологиялықC)онтогенездікD)онтогенетикалықE)модификациялықF)мутациялықG)эмбриологиялықH)физиологиялық

24-Н С А Ұ Қ1. ыналар пішіндеріне арай б лінедіҚ қ өA)жапыра т різдіқ әB) атпарша т різдіқ қ әC)оралма т різдіәD)жіп т різдіәE)шар т різдіә2. Тек сімдік жасушасына ана т нө ғ әA)ядроB)митохондрияC)цитоплазмаD)пластид E)мембрана3. Саба ты ызметіқ ң қA)т ым т зедіұқ үB)суды буландырады

89

C)жапыра , г л бекидіқ үD)су мен заттарды сі іредіңE) сімдікті жер асты м шесіө ң ү4. Балы ты дене салма ын згертетін м шесіқ ң ғ ө үA)ар а ж збе анатық ү қB)торсылда ығC)миыD) йры ж збе анатықұ қ ү қE)б йір сызы ыү ғ5. Буна денелілерді ая тарыны санық ң қ ңA)10B)4C)6D)12E)86. Жануарлар туралы ылымғA)микологияB)анатомияC)лихенологияD)ботаникаE)зоология7. Бас с йекті бет б лігіндегі оз алмалы с йектерү ң ө қ ғ үA) сті гі жаү ң қB)самайC)ш йдеүD)т беөE)асты ы жаңғ қ8. К п абатты эпителийден т ратын тері абатыө қ ұ қA)плазмолеммаB)пеликуллаC)эпидермисD)май клетчаткасыE)на ыз теріғ9. Фотосинтез процесі ж редіүA)вакуольдеB)ядродаC)рибосомадаD)хлоропластардаE)цитоплазмада10. Ядро абы шасыны ішіндегі уысты толтырып т ратын с йы тық қ ң қ ұ ұ қ қA)вакуольB)протоплазмаC)гиалоплазмаD)ядрошықE)кариоплазма11. Тропиктік ормандарда сетін а аштарда болатын осал ы тамырө ғ қ қA)емізікB)ауа тамырC)жемтамырD)т йнектіүE)тіреу12. Шо ырланып тіршілік ететін ішек уыстығ қA)арцеллаB)ай ышты медузақC)обелияD)актинияE)медуза

90

13. К йіс айтармайтын ж пт я тыларү қ ұ ұ қA)керікB)т затүC)тарпанD) ланқұE)бегемот14. оректік заттарды негізгі сі ірілуі ж редіҚ ң ң үA)ашішектеB) арындақC)ауыз уысындақD)тік ішектеE)то ішектеқ15. Ке ірдек абыр асыны абысып алуына кедергі келтіредің қ ғ ң қ қA)жартылай са иналы шеміршекқB)дыбыс са ылауыңC)к мекей шодырыөD)альвеолаларE)к мей а па шы ыө қ қ қ ғ16. Трансляцияны элонгация сатысындаңA)с т ыш ылы ыдырайдыү қ қB)пептидтік биосинтез ая таладықC)су фотолизі ж редіүD)полипептидтік тізбекті т зілуі басталадың үE)кодон мен антикодонны бірң біріне с йкес келуіә17. Са ырау ла тарды здігінен д ниеге келуі туралы т жырымдаманы сын ан алым:ң құ қ ң ө ү ұ ұ ғ ғA)А. ЛевенгукB)Л. ПастерC)Р. ГукD)К. ЛиннейE)Ж. Б. Ламарк18. Сирек кездесетін, т ым уалайтын ауруұқ қA)гипотонияB)гипертензияC)инсультD)анемияE)гемофилия19. С йеккеү иілгіштік серпімділік асиет бередіқA)минералды затB)бейорганикалы затқC) р а затқұ ғ қD)ыл алды затғE)органикалы затқ20. Энергиясы мол органикалы заттарды , энергиясы аз арапайым заттар а ыдырауық ң қ ғA)фотосинтезді ара ы фазасың қ ңғB)гликолизді дайынды кезе ің қ ңC)фотосинтезді жары фазасың қD)гликолизді оттекті ыдырауыңE)гликолизді оттексіз ыдырауың21. Г лшо ыры себет сімдіктер:ү ғ өA)с біз, аск кә өB)г лкекіреүC)ба ба , гейш пқ қ ө өD) ара ат, ыры абатқ қ қ ққE)адамтамырF) айы , к ктерекқ ң өG)ж зім, тары, к рішү үH)к нба ысү ғ

91

22. Жабы т ымды сімдіктерге т н:қ ұқ ө әA)т ымнан к бейедіұқ өB)к бею м шесі – г лө ү үC)тек ш птекті сімдіктер боладыө өD)т ымы жемісті ішінде жетіледіұқ ңE)жеміс т збейдіүF)с ректі сімдіктерү өG)спора мен к бейедіөH)буындар мен буын аралы ы к пғ ө23. Біржасушалы ж ндіктер :әA)бірнеше жасушадан т радыұB) арапайым рылыстық құC)к рделі рылымдыү құD)бір ана жасушадан т радығ ұE)жасушасы болмайдыF)ж йке ж йесі жа сы жетілгенү ү қG)ядросы барH)хроматофоры бар24. Кірпікшелілер типі:A)екі ядросы барB) кілі – эвгленаөC)бір ядросы барD)хроматофоры барE)жанасу ар ылы к бейедіқ өF) кілі – инфузорияөG)талшы ы барғH) кілі – амебаө25. Ж йке жасушалары т рады:ү ұA)д некер лпасынанә ұB)м шеденүC)а заданғD) сіндіденөE)ж йке штарынанү ұF)к мірсуданөG) ан тамырларынанқH)денеден26. Тромбоциттерді негізгі ызметі:ң қA) озуды ткізуқ өB)оттегіні тасымалдауC)с зуүD) анны ю ж не ттегіні тасымалдауқ ң ұ ә өE) ан кетуді то татуқ қF) анны юқ ң ұG) ор аныштық ғ қH)зиянсыздандыру27. Б йректі ызметін реттеуге атысатын гормон:ү ң қ қA)адреналинB)вазопрессинC)тироксинD)паратгормонE)инсулинF)меланофорG)тимозинH)окcитоцин28. Генеалогиялы діс:қ әA)шы ан тегіне арай зерттеуққ қB)сау адамны кариотипіне талдау жасауң

92

C)ауру адамны кариотипіне талдау жасауңD)шежіре руқұE) згерістерді адам популяциясына таралуын зерттеуө ңF)хромосома жиынты ына талдау жасауғG)жеке дамуында т ым уалайтын згерістерді зерттеуұқ қ өH)зат алмасуды б зылуың ұ29. Б рша т ымыны сары т сі-А жасыл т сіне-а- а ара анда доминантты. Ал тегіс пішіні-В б дыр ұ қ ұқ ң ү ү ғ қ ғ ұпішінді –b-дан басым. Мына AaBB×AaBb будандастыруда алынатын рпа тар т ымдарыны сырт ы ұ қ ұқ ң қк рінісін аны та ыз:ө қ ңA)3 сары тегіс: 1 жасыл б дырұB)1 жасыл тегіс: 2 жасыл тегісC)9 сары тегіс: 3 сары б дыр: 3 жасыл тегіс: 1 жасыл б дырұ ұD)4 сары б дыр: 1 жасыл тегісұE)барлы ы сары тегісғF)6 сары тегіс: 2 жасыл тегісG)2 сары тегіс: 2 жасыл б дырұH)1 сары тегіс: 2 жасыл б дыр: 1 жасыл тегісұ30. II реттік т тынушыларұA)жайраB)к мшатәC) оды ақ ғD) арсақ қE) ндызқұF)сабаншыG)сусиырH)марал

25-Н С А Ұ Қ1. К рделіг лділер т ымдасына т нү ү ұқ әA)жемісі - б рша апұ ққB)жемісі-б рша ынұ ққC)г лдері тілше, ш ыра т різдіү ұқ қ әD)г лшо ыры сыпырт ыг лү ғ қ үE)жемісі-жидек ауашақ қ2. Шымтезек м гіні рылыс м шелеріү ң құ үA)жапыра тары ыл андық қ қB)саба , жапыра ,тамырқ қC)саба , жапыра , ризоидқ қD) ауаша ы боладық ғE)жеміс, г лү3. Жеуге жарамайтын са ырау ла тарң құ қA)к дімгі т лкіжем, к лаә ү өңқұ қB)к ла , а са ырау лаөңқұ қ қ ң құ қC)боз арам ла , к ілкешқұ қ өңD)т лкіжем, озы йрыү қ құ қE)жер ла , к ілкешқұ қ өң4. Шаянт різдестерге жатадыәA) ара ртқ құB)к белекөC)инелікD)циклопE)кене5. Денедегі за ымдан ан немесе жойылып кеткен м шелер мен лпаларды алпына келуіқ ғ ү ұ ң қA)денатурацияB)эволюцияC)дегенерация

93

D)регенерацияE)дупликация6. Сиыр цепеніні мойын а жал ас ан басы бар дерн сілің ғ ғ қ әA) арма шақ қB)наядаC)финнаD)планулаE)трохофора7. Тыныш й ыны амтамасыз етедіұ қ қA)теледидарды осуқB)ауыр ой е бегімен ш ылдануң ұғC)тоя тама жеуқD)б лмені желдетуөE)к п сусын ішуө8. Дыбыс с йекшелері орналас ан ла б лігіү қ құ қ өA)дабыл жар а ығ ғB)ішкі лақұ қC)сырт ы есту жолықD)орта ы лаңғ құ қE)есту т тігіү9. Зиянды н руызәA)амилазаB)кератинCмуцинD)токсинE)пепсин10. ліп біткен организмдерді азба алды тарын зерттейтін ылымӨ ң қ қ қ ғA)анатомияB)палеонтологияC)морфологияD)этологияE)физиология11. Біржасушалы балдыр-хлорококк кездеседіA)то тау сулардақB)те ізді т зды суындаң ң ұC)а аш ді деріндеғ ңD)к л, зендеө өE)те іздең12. Т нге арай те ізді н р а б лейдіү қ ң ұ ғ өA)трипаносомаB)т ншыраү қC)эвгленаD)лейшманияE)опалина13. Орман сықұA) азқ B)пингвинC)то ылдақ қD)б ркітүE) йрекү14. Сырт ы ла ты орта ы ла тан б ліп т радық құ қ ңғ құ қ ө ұA)сырт ы есту жолықB)есту с йекшелеріүC)есту т тігіүD)дабыл жар а ығ ғE) ла ал анықұ қ қ қ

94

15. А заны микробтан, ультрак лгін с улелерден ор айтын тері абатығ ү ә қ ғ қA)эпидермисB)майC)гиподермаD)на ыз теріғE)м йізгке абатү қ16. Биологиялы о шаулануды генетикалы себебіқ қ ң қA)хромосомалар жиынты ы рт рліғ ә үB)к бею мерзімдеріні с йкес келмеуіө ң әC)мінез- лы тары сас емесқұ қ ұқD)жыныс м шелеріні рылысы рт рліү ң құ ә үE)тіршілік орта жа дайыны т рліше болуығ ң ү17. Буданды к шқ үA)гетерозиготаB)анеуплоидияC)полиплоидияD)гетерозисE)инбридинг18. Жары с улесіні тор қ ә ң абы ына жетпеуінен туындайтын ауруқ ғ :A)глаукомаB)а шам со ырқ қC) ыра тылық қ қD)сы ырлығ қE)к з ары уыө қ ғ19. Анатомия ылымыны негізін салушығ ңA)И.П.ПавловB) л-ФарабиӘC)К.ГаленD)ГиппократE)А.Везалий20. Латимерияны осы к нге дейін згеріссіз тіршілік етуің ү өA)ма сатсыз с рыптауқ ұB) дістемелік с рыптауә ұC) олдан с рыптауқ ұD)т ра тандырушы с рыптауұ қ ұE) оз аушы с рыптауқ ғ ұ21. Г лшо ыры себет сімдіктер:ү ғ өA)ба ба , гейш пқ қ ө өB) ара ат, ыры абатқ қ қ ққC)к нба ысү ғD)адамтамырE)ж зім, тары, к рішү үF)с біз, аск кә өG) айы , к ктерекқ ң өH)г лкекіреү22. ауаша жемісті сімдіктер:Қ қ өA)ме дуанаңB)ба ба , к нба ысқ қ ү ғC)асб рша , бедеұ қD)шомыр, шал анқE)сасы ме дуана, с ттігенқ ң үF) йе кі, шегіршін, айыү ң қ ңG)арпа, бидай, тарыH)шегірг л, ыз алдаү қ ғ қ23. Буна денелілерді зерттейтінқ ылым:ғA)герпетологияB)микология

95

C)ихтиологияD)орнитологияE)гистологияF)энтомологияG)маммалогияH)гельминтология24. Бекірет різдестер отрядына жатады :әA)т лкібалыү қB) ортпақC) нысбалықұ қD)шо ырқE)пілмайF)майшабақG)латимерияH) ыл ақ қ25. Ыдырау німдерін шы ару а атысатын м шелер:ө ғ ғ қ үA) лтабарұB)ауызC)сілекейD) арынқE) анқF)теріG) кпеөH)б йрекү26. Тромбоциттерді негізгі ызметі:ң қA)с зуүB)оттегіні тасымалдауC) анны ю ж не ттегіні тасымалдауқ ң ұ ә өD) анны юқ ң ұE) озуды ткізуқ өF) ор аныштық ғ қG) ан кетуді то татуқ қH)зиянсыздандыру27. Торлы абы та болатын жасуша т рлері:қ қ үA)торлыB) тышақұC)а абық қ қD)н рлы абыұ қ қE) арашық қF)сенсорлы ж йеқ үG)тая шақH) аса абақ ң қ қ28. Генеалогиялы діс:қ әA)шы ан тегіне арай зерттеуққ қB)зат алмасуды б зылуың ұC)жеке дамуында т ым уалайтын згерістерді зерттеуұқ қ өD) згерістерді адам популяциясына таралуын зерттеуө ңE)шежіре руқұF)ауру адамны кариотипіне талдау жасауңG)сау адамны кариотипіне талдау жасауңH)хромосома жиынты ына талдау жасауғ29. Хромосомааралы згерістерге хромосоманы бір б лігіні о ан сас емес бас а бір хромосомамен қ ө ң ө ң ғ ұқ қауысып кетуі:A)делецияB)дефишенсияC)инверсияD)дупликация

96

E)аутоплоидтарF)мутацияG)транслокацияH)аллоплоидтар30. Нейрула сатысы кезінде эктодерма абатынан дамиды:қA)тірек- имыл ж йесіқ үB)есту ж не иіс сезу м шелеріә үC)терD) анайналым ж йесіқ үE)з р шы ару ж йесіә ғ үF)ас орыту ж йесіқ үG)бокал т різді екі к зә өH)тыныс алу ж йесіү

26-Н С А Ұ Қ1.Б рша т ымдасыны жемісіұ қ ұқ ңA)жидекB)т ымшаұқC)д некәD) ауашақ қE)б рша апұ ққ 2. ыналар пішіндеріне арай б лінедіҚ қ өA) атпарша т різдіқ қ әB)жапыра т різдіқ әC)жіп т різдіәD)оралма т різдіәE)шар т різдіә3.Са ырау ла тарды жануарлар а т н белгісің құ қ ң ғ әA)жасушасында алы абы шасы боладық ң қ қB)бір орыннан оз алмайдық ғC)гликоген жина тайдықD)жасушасы болмайдыE) анша тіршілік етсе, сонша се бередіқ ө4.Трихинелла тіршілік етедіA)б лшы еттеұ қ B)б йректеүC)тері астындаD)бауырдаE) кпедеө5.К йіс айтармайтын ж пт я ты жануарү қ ұ ұ қA) ланқұB)тарпанC)сиырD) ойқE)бегемот6.Сиыр цепеніні мойын а жал ас ан басы бар дерн сілің ғ ғ қ әA) арма шақ қB)трохофораC)финнаD)наядаE)планула7. ры ты дамитын м шесіҰ қ ң үA)жатырB)аналы безқC) ынапқD)жатыр т тігіү

97

E)аталы безқ8. й ы б зылуыны ке тара ан т ріҰ қ ұ ң ң ғ үA) й ышылдыұ қ қB)сергектікC)летаргияD) й ысыздыұ қ қE) оз ыштық ғ қ9. ліп біткен организмдерді азба алды тарын зерттейтін ылымӨ ң қ қ қ ғA)морфологияB)палеонтологияC)физиологияD)этологияE)анатомия10.Шимпанзе хромосомасыны диплоидты саныңA)12B)48C)104D)46E)5411.Шо ырланып тіршілік ететін ішек уыстығ қA)арцеллаB)медузаC)обелияD)актинияE)ай ышты медузақ12.С улелі симметриялы ж ндікә әA) о ызқ ңB)эвгленаC)гидраD)ба ақE)амеба13.Жо ары сатыда ы споралы сімдіктерді к бею м шесіғ ғ ө ң ө үA)тамырB)ризоидC)саба ығD)т ымұқE)спора14.С витамині к п болатын сімдікө өA) ауынқB)асб ршаұ қC) ызанақ қD)итм рынұE)картоп15. ол с йектеріне жатадыҚ үA)толарсақB)асы ты жілікқC)то пан жілікқD)ортан жілікE)шыбы с йекқ ү16.Клайнфельтер ауруыны белгілеріңA)а ыл-есі кем, ашуланшақ қB)бедеулік ж не бойыны тапалды ыә ң ғC)жыныс бездері д рыс жетілмейді, а ыл-есі кемұ қD) абілетсіз, жылауы , ашуланшақ қ қE)ж йке ж йесіні лсіздігі, бойы зынү ү ң ә ұ17.Биологиялы о шаулануды генетикалы себебіқ қ ң қA)к бею мерзімдеріні с йкес келмеуіө ң ә

98

B)тіршілік орта жа дайыны т рліше болуығ ң үC)хромосомалар жиынты ы рт рліғ ә үD)мінез- лы тары сас емесқұ қ ұқE)жыныс м шелеріні рылысы рт рліү ң құ ә ү18.Орталы ж йке ж йесіндегі тежелу былысын аш ан алымқ ү ү құ қ ғA)К.ГаленB)И.П.ПавловC)А.ВезалийD)И.М.СеченовE)Гиппократ19. ан плазмасында ы н руыз м лшеріҚ ғ ә өA)15-20 %B)25-30 %C)40-50 %D)9-10 %E)7-8 %20.Зат алмасуды со ы німдерің ңғ өA)HCO3 ,SB)Ca2, Mg, O2

C)Na, Cl, KD)H2PO4, HClE)СО2, Н2О, NH3

21.Г лшо ыры себет сімдіктер:ү ғ өA)с біз, аск кә өB)ба ба , гейш пқ қ ө өC) айы , к ктерекқ ң өD)адамтамырE)ж зім, тары, к рішү үF) ара ат, ыры абатқ қ қ ққG)г лкекіреүH)к нба ысү ғ22. ауаша жемісті сімдіктер:Қ қ өA)асб рша , бедеұ қB)ба ба , к нба ысқ қ ү ғC)арпа, бидай, тарыD)ме дуанаңE)сасы ме дуана, с ттігенқ ң үF)шегірг л, ыз алдаү қ ғ қG)шомыр, шал анқH) йе кі, шегіршін, айыү ң қ ң23.Ж регі ш уысты жартылай пердемен б лінген:ү ү қ өA) ыр ауылқ ғB) рба ақұ қC)т йе сү құD)кесірткеE)сазанF)гаттерияG)жыланH)са иналы ртжыланқ құ24. рмекшілерді дене б лімдері:Ө ң өA) рсақұ қB)басC)ая тарықD)к зөE)баск кірекөF)м ртшаұG)к кірекө

99

H)демтесіктер25.Ж йке жасушалары т рады:ү ұA)м шеденүB)денеденC)д некер лпасынанә ұD)а заданғE)ж йке штарынанү ұF) ан тамырларынанқG) сіндіденөH)к мірсуданө 26.Тромбоциттерді негізгі ызметі:ң қA) анны ю ж не ттегіні тасымалдауқ ң ұ ә өB) озуды ткізуқ өC)оттегіні тасымалдауD)зиянсыздандыруE)с зуүF) ан кетуді то татуқ қG) ор аныштық ғ қH) анны юқ ң ұ27. зын с йектерге жатады:Ұ үA)жамбасB)кеудеC) олқD)т л аұ ғE)басF)ар ақG)аяқH)иық

28.Постэмбрионды даму б лінеді:қ өA) ры жапыра шасыұ қ қB)т рленіп дамуүC) осарланып дамуқD)нейрулаE)еселеніп дамуF)гаструлаG)тура дамуH)бластомерлер29.Жер бетінде сетін барлы а аштар мен б талар:ө қ ғ ұA)жартылай са талатын сімдіктерқ өB)эпифиттерC)хамефиттерD)криптофиттерE)терофиттерF)фанерофиттерG)біржылды сімдіктерқ өH)гемикриптофиттер30.Толы т рленіп дамитын а залар:қ ү ғA)ба ақB)шегірткеC)балықD)битE)к белекөF)б заубасұG) андалақH)д уітә

100

27-Н С А Ұ Қ1.К пжылды м гі жасыл ш птектес сімдікө қ әң ө өA)аршаB) ыры буынқ қC)плаунD)м күE)шырша2.Даражарна ты сімдікқ өA) ия леҚ қө ңB) ауынҚC)К нба ысү ғD)Ас абақ қE) арбызҚ3. ызыл балдырлар а жатадыҚ ғA)нереоцистисB)ламинарияC)саргассумD)улотриксE)плюмария4.Балы ты дене салма ын згертетін м шесіқ ң ғ ө үA)торсылда ығB) йры ж збе анатықұ қ ү қC)б йір сызы ыү ғDар а ж збе анатық ү қE)Миы5.Жал ан ая т зіп, дене пішінін немі згерте алатын арапайымдыларғ қ ү ү ө қA)споралыларB)саркодиналарC)домалан ыларғD)талшы тыларқE)кірпікшелілер6.Е ал аш ішек уыстыларда пайда болдың ғ қA)з ршы ару ж йесіә ғ үB)ж йке торыүC)аналь тесігіD) арапайым к зшеқ өE)мезодерма абатық7.Тыныш й ыны амтамасыз етедіұ қ қA)к п сусын ішуөB)тоя тама жеуқC)ауыр ой е бегімен ш ылдануң ұғD)б лмені желдетуөE)теледидарды осуқ8. кпені сыртын аптайтын ж а абы шаӨ ң қ ұқ қ қA) кпе к піршігіө өB)плевраC) кпеөD) кпе ап уысыө қ қE) кпе ап с йы ты ыө қ ұ қ ғ9.Ядро абы шасыны ішіндегі уысты толтырып т ратын с йы тық қ ң қ ұ ұ қ қA)протоплазмаB)кариоплазмаC)вакуольD)ядрошықE)гиалоплазма10.ДН жіпшелерінен т ратын созылы ы ты ыз денешікҚ ұ ңқ ғ

101

A)центромераB)ядроC)центриольD)хромосомаE)ядрошық11.К рделі маса г лшо ыры бар сімдікү қ ү ғ өA)тарыB) арабидайқC)г лшетенүD)с бізәE)к рішү12.Т нге арай те ізді н р а б лейдіү қ ң ұ ғ өA)лейшманияB)опалинаC)т ншыраү қD)эвгленаE)трипаносома13.Дене пішіні біржасушалы арапайымдар а сас, ма ызы зор ж мыр ртқ ғ ұқ ң ұ құA)с лікүB) шкір ртү құC)бауырсор ышғD)зымырақE)ішексор ығ14. й ы безіні зегі ашыладыҰ қ ң өA)тікішеккеB)ауыз уысынақC) лтабар аұ ғD)ас азан ақ ғE) ешкеөң15.Адам тынышты к йде тыныс ал анда ж тылатын ауа м лшеріқ ү ғ ұ өA)200 млB)3500 млC)100 млD)1500 млE)500 мл16.Модификациялы згергіштікті зерттеу дісіқ ө әA)статистикалықB)физикалықC)химиялықD)генетикалықE)микробиологиялық17.Латимерияны осы к нге дейін згеріссіз тіршілік етуің ү өA оз аушы с рыптауқ ғ ұB) олдан с рыптауқ ұC)т ра тандырушы с рыптауұ қ ұD) дістемелік с рыптауә ұE)ма сатсыз с рыптауқ ұ18.Доминантты (басым) принципін аштыA)А.А.УхтомскийB)Н.И.ПироговC)И.М.СеченовD)И.И.МечниковE)И.П.Павлов19.Сирек кездесетін, т ым уалайтын ауруұқ қA)гемофилияB)гипотонияC)инсульт

102

D)гипертензияE)анемия20.Гетерозис былысыны арты шылы ықұ ң қ ғA)ареалды ке еюің ңB) рпа бермеуіұ қC)зат алмасуыны баяулауыңD) німіділікті артуыө ңE)сапасы т мендеуіө21. ынадан алынады:ҚA) ант, бояуқB)лакмусC)сірке ыш ылық қD)спиртE)балауызF)жасунықG)темірH)карбол ыш ылық қ22.Біржасушалы балдырлар а жатады:ғA)хламидомонадаB)хлорококкC)кладофораD)спирогираE)каулерпаF)хлореллаG)ульваH)улотрикс23.Біржасушалы ж ндіктер :әA)к рделі рылымдыү құB) арапайым рылыстық құC)хроматофоры барD)жасушасы болмайдыE)ядросы барF)ж йке ж йесі жа сы жетілгенү ү қG)бірнеше жасушадан т радыұH)бір ана жасушадан т радығ ұ 24. рмекшіт різдес класына жататын ж ндіктердіӨ ә ә ң дене б лімдері:өA)бас, рсақұ қB)басC)к кірек, рсаө құ қD) рсақұ қE)баск кірекөF) йрықұ қG)к кірекөH)бас, йрықұ қ25.Сырт ы секреция бездеріне жатады:қA)сілекейB)терC)шашD) й ыұ қE)айыршаF)тырнақG)эпифизH)с тү26.Ж йке ж йесіні б лімдері:ү ү ң өA)орталы ж йке ж йесіқ ү үB)ж лын зегіұ ө

103

C)ж йке т йіндеріү үD)с р затұE)а затқF)шеткі ж йке ж йесіү үG)арт ы тамыршаларқH)ж йке абы ыү қ ғ27. ал анша безден гормон к п б лінсе:Қ қ ө өA)б йрек сті безіне сер етедіү ү әB) ал анша без ісіп кетедіқ қC)есте са тау абілеті жа сарадық қ қD)ж рек со уы жиілейдіү ғE)кретинизм ауруы туындайдыF)салма оспайдық қG)зат алмасу алыпты ж редіқ үH)денеде зат алмасу к шейедіү28. сімдіктер селекциясында олданылатын с рыптауды т рлері:Ө қ ұ ң үA)топтайB)шо ырлығC)араласD)жаппайE)талдайF)жекеG)мутацияH)кездейсоқ29.Хромосомааралы згерістерге хромосоманы бір б лігіні о ан сас емес бас а бір хромосомамен қ ө ң ө ң ғ ұқ қауысып кетуі:A)дефишенсияB)инверсияC)делецияD)дупликацияE)аутоплоидтарF)аллоплоидтарG)мутацияH)транслокация30.Генетикалы инженерия дісін жібек ртын сіруде пайдалан ан:қ ә құ ө ғA)В.А. Струнников B) .Ә Есенжолов C)Х. Г.КоранаD)А. ЖандеркинE)П. БергF)Е. СирсG)Ф.М. М хамбет алиевұ қH)Н.С. Бутарин

28-Н С А Ұ Қ1 .Са ырау ла тарды оректік ор затың құ қ ң қ қA)целлюлозаB)фруктозаC)гликогенD)сахарозаE)крахмал2. осжарна ты сімдікҚ қ өA)ПальмаB)С лыұC)БананD)Ж геріү

104

E) иярҚ3.Жабы т ымды сімдіктерге т нқ ұқ ө әA)спора мен к бейедіөB)зооспора т зедіүC)буындар мен буын аралы ы к пғ өD)жеміс т збейдіүE)к бею м шесі – г лө ү ү4.Медузаны денесінде болмайтын б лікң өA)ж йке торыүB) армалауышқC)табанD) уысқE)аузы5.Шаянт різдестерге жатадыәA)циклопB)кенеC)к белекөD) ара ртқ құE)инелік6.Е ал аш жалпа рттарда пайда бол ан ж йең ғ қ құ ғ үA)з ршы ару (б ліп шы ару)ә ғ ө ғB)ж йкеү ж йесі (торы)үC)ас орыту ж йесіқ үD)аналь тесігіE) ан айналымқ7.Сирек кездесетін ан йымайтын ауруқ ұA)гипертонияB)гипотонияC)гипокензияD)гемофилияE)гиподинамия8.Дыбыс с йекшелері орналас ан ла б лігіү қ құ қ өA)дабыл жар а ығ ғB)сырт ы есту жолықC)ішкі лақұ қD)орта ы лаңғ құ қE)есту т тігіү9.Жасуша мембранасының с йы ты ты абылдауыұ қ қ қA)эктоцитозB)амитозC)фагоцитозD)пиноцитозE)экзоцитоз10.Т ым уалау згергіштігіні гоммологиялы атарлар за ын аш ан алымұқ қ ө ң қ қ ң қ ғA)Н.И.ВавиловB)И.МечниковC)К.ЛиннейD)Ч.ДарвинE)Г.Мендель11.Тек ыс ар ан ркенге ана орналасадық қ ғ ө ғA)г л б ршігіү үB)т бе б ршігіө үC)жанама б ршігіүD) су б ршігіө үE) осал ы б ршігіқ қ ү12.Тамырая тыларды типіне жатадық ңA)амеба

105

B)эвгленаC)домала ыңғD)кірпікшелі кебісшеE)сувойка13.Орман сықұA) азқB)б ркітүC)то ылдақ қD)пингвинE) йрекү14.А заны микробтан, ультрак лгін с улелерден ор айтын тері абатығ ү ә қ ғ қA)гиподермаB)майC)на ыз теріғD)эпидермисE)м йізгке абатү қ15.Адам организміні ішкі ортасыңA)сілекей, лимфа, гормонB)протоплазма, ан сарысуы, лимфақC)плазма, гормон, анқD)сарысу, цитоплазма, лпа с йы ты ыұ ұ қ ғE) лпа с йы ты ы, ан, лимфаұ ұ қ ғ қ16.А.И.Опарин т жырымдамасын дамыт ан а ылшын биологіұ қ ғA)Л.ПастерB)Ф.РедиC)Ж.КювьеD)Дж.ХолдейнE)Г.Рихтер17.Физикалы мутагенқA)никотин ыш ылық қB)этилениминC)колхицинD)радиоактивті с улеәE)пестицид18.Жары с улесіні сынуы торлы абы ты сыртында иылысадық ә ң қ қ ң қA)к з ары уыө қ ғB)дальтонизмC)а шам со ырқ қD) ыра тылық қ қE)сы ырлығ қ19.Плазмада ы н руызғ әA)тироксинB)альбуминдерC)миозинD)тимозинE)окситоцин20.АаBb генотипі т зетін т рлі гаметалар саныү үA)2B)8C)6D)4E)521.Г лшо ыры себет сімдіктер:ү ғ өA) ара ат, ыры абатқ қ қ ққB)г лкекіреүC)к нба ысү ғD)ж зім, тары, к рішү ү

106

E)адамтамырF)с біз, аск кә өG)ба ба , гейш пқ қ ө өH) айы , к ктерекқ ң ө22. ынадан алынады:ҚA) ант, бояуқB)темірC)спиртD)лакмусE)сірке ыш ылық қF)жасунықG)карбол ыш ылық қH)балауыз23. рмекшіт різдес класына жататын ж ндіктердіӨ ә ә ң дене б лімдері:өA)к кірек, рсаө құ қB)бас, йрықұ қC)к кірекөD)бас, рсақұ қE) рсақұ қF) йрықұ қG)басH)баск кірекө24. рмекшілерді дене б лімдері:Ө ң өA)баск кірекөB)м ртшаұC)демтесіктерD)к зөE)ая тарықF)басG)к кірекөH) рсақұ қ25.К ру айма ыны орналасуы:ө ғ ңA)ш йдедеүB)самайдаC)иіс сезу орталы ж лгедеқ үD)д м сезу т бе шегіндеә өE)к ру т бедеө өF)сенсорлы самай шегіндеқG) имыл- оз алыс ма дай шегіндеқ қ ғ ңH)орталы ж лге артындақ ү

26.Сопа ша ми ар ылы тіршілік шін ма ызды к птеген рефлекстерді до асы теді:қ қ ү ң ө ң ғ өA)тепе-те дікті са тауң қB)зат алмасуды реттеуC)денені т ра ты температурасын са таудың ұ қ қD)жары пен дыбыс а жылдам реакцияқ қE)ж рек- ан тамырлары, тынысү қF) имылды йлестіруқ үG) имыл- оз алыс, ор анысқ қ ғ қ ғH)ас орыту, ор анысқ қ ғ27. оз алмай байланыс ан с йектер:Қ ғ қ үA)б анаұғB)к рі жілікәC)толарсақD)шынта с йекқ үE)омырт ақF)ми сауыты

107

G)білезікH)сегізк зө28.Н руыз биосинтезі:әA)трансплантацияB)транслокацияC)дупликацияD)мутацияE)транскрипцияF)трансляцияG)денатурацияH)репликация29.Шала т рленіп дамитын а залар:ү ғA)шегірткеB)к белекөC)шаншарларD)ба ақE)масаларF)битG)балараларH)шыбындар30.Лизосомалар т зіледі:үA)ядроданB)эндоплазмалы торданқC)вакуольденD)Гольджи аппаратынанE)ядро мен рибосомаданF)цитоплазмаданG)рибосомаданH)митохондриядан

29-Н С АҰ Қ1. К пжылды м гі жасыл ш птектес сімдікө қ әң ө өA)м күB)аршаC)шыршаD) ыры буынқ қE)плаун2. Бактерияларды пішіндеріңA)т ра сызұ қB)тая ша, шарқC)т йіршіктіүD)талшы тықE)кірпікшелі3. Бактерия тіршілігінде спора т зу процесіні ма ызыү ң ңA)к беюге атысу шінө қ үB)шо ырлану шінғ үC) оректену шінқ үD)жасушаны б лінуі шінң ө үE) ор ану шінқ ғ ү4. Трихинелла тіршілік етедіA)б йректеүB)б лшы еттеұ қC) кпедеөD)бауырдаE)тері астында5. Балы тарды б йір сызы ық ң ү ғ

108

A)Су а ысыны к шін, ба ытын, тербелісін, кедергілерді сезедіғ ң ү ғB)Дене тепе-те дігін са тайдың қC)Жылдам ж зу рекеттерін реттейдіү әD)Жан-жа ына б рыладығ ұE)Денесін алыпты стау а к мектеседіқ ұ ғ ө6. Жанасу ар ылы жынысты жолмен к бейетін арапайым ж ндікқ ө қ әA)жасыл эвгленаB)с улелі к ншарә үC)ба алша ты амебақ қD)кірпікшелі кебісшеE)к дімгі амебаә7. Е жі ішке ан тамырларың ң қA)артерияB)капиллярC)лимфаD) ол ақ қE)вена8. Ыдыра анда 38,9 кДж энергия б летін органикалы заттарғ ө қA)майларB)к мір ыш ыл газыө қ қC)н руыздарәD)минералды т здарұE)к мірсуларө9. Фотосинтез процесінде басты р лді ат арадыө қA)митохондрияB)хлорофилл пигментіC)аРНҚD)тРНҚE)ДНҚ10. Рибосоманы негізгі ызметің қA)суды сі іруңB)к беюге атысуө қC)энергия жина тауқD)н руыз молекуласын синтездеуәE)май ыш ылын ыдыратуқ қ 11. Біржасушалы балдыр-хлорококк кездеседіA)те ізді т зды суындаң ң ұB)к л, зендеө өC)а аш ді деріндеғ ңD)то тау сулардақE)те іздең12. Орташа ж не ірі денелі шаянт різдестерә әA)кенеB)дафнияC)б ы о ызұғ қ ңD)та ышаянңқE) циклоп13. Спора ар ылы к бейетін біржасушалы ж ндікқ ө әA)амебаB)домала ыңғC) ртамышқұD)эвгленаE)м ржеө14. Тыныс шы ар анда ы ауада болатын оттек м лшеріғ ғ ғ өA)16 %B)79 %C)21%

109

D)0,03 %E)4,0 %15. То ішекте ж редіқ үA)к мірсуларды ыдырауыө ңB)н жісті алыптасуыә ң қC) тті т зілуіө ң үD) арын с ліні б лінуіқ ө ң өE) оректік заттарды лимфа а сі уіқ ң ғ ң16. Тыныс алуды негізін сал ан алымдарң ғ ғA) Э.Геккель, Ф.МюллерB)Т.Шванн, М.ШлейденC)Ж.Б.Ламарк, К.ЛиннейD)М.В.Ломоносов, А.Л.ЛавуазьеE)Р.Гук, А.В.Левенгук17. Жануар жасушасында гликолизді анаэробты ыдырауы ж ретін органоидң үA)хлоропласт граналарындаB)цитоплазманы гиалоплазмасындаңC)митохондрияны ішкі мембранасындаңD)пластидтерді ішкі мембранасындаңE)хлоропласт тилакоидтарында18. Шы шыт сілекей безіні зегі ашыладық ң өA) рт аұ қ B) арын ақ ғC) лтабар аұ ғD)тіл астынаE) т абынаө қ19. ан плазмасында ы н руыз м лшеріҚ ғ ә өA)9-10 %B)15-20 %C)7-8 %D)40-50 %E)25-30 %20. Протерозой заманыны ал аш ы кезе ің ғ қ ңA)«бауырмен жор алаушылар асыры»ғ ғB)«омырт асыздарды даму кезе і»қ ң ңC)«с т оректілер кезе і»ү қ ңD)«цианобактерияларды асыры»ң ғE)«балы тар асыры»қ ғ21. Саба ы те к п буын ж не буынаралы тарынан т ратын сімдік:ғ ө ө ә қ ұ өA)усасыр ыры жапыра ық қ ғB) ыры жапырақ қ қC)к кек зы ырыө ғD)плаунE) ыналарқF)м күG)шо парбас плаунқH) ыры буынқ қ22. Са ырау ла тарды жануарлар а т н белгілері:ң құ қ ң ғ әA)жасушасында алы абы шасы боладық ң қ қB)дайын а залы заттармен оректенедіғ қ қC) анша тіршілік етсе, сонша се бередіқ өD)хлоропластары болмайдыE)жасуша абы шасы н руызды-хитиндіқ қ әF) оректік ор заты - крахмалқ қG)жасушасы болмайдыH)бір орыннан оз алмайдық ғ23. рмекшіт різдес класына жататын ж ндіктердіӨ ә ә ң дене б лімдері:ө

110

A) йрықұ қB)бас, йрықұ қC) рсақұ қD)к кірек, рсаө құ қE)баск кірекөF)басG)к кірекөH)бас, рсақұ қ24. К п армалауышты маржандар:ө қA)те із ауырсының қB) ла ты медузақұ қC)ай ышты медузақD)планулаE)актинияF)т бірауызды медузаүG)цианеаH)гидра25. Аш ішек б лімдері:өA)то ішекқB)мы ын ішекқC)бауырD) уық қE) лтабарұF)аш ішекG)тік ішекH) уы , тік ішекқ қ26. Теріні ызметіне жатпайды :ң қA)витаминдер алмасуына атысадықB)тасымалдау C)денені ысып кетуден са тауқD)жылуды реттеуE)сезгіштікF) оз ыштық ғ қG) ор аныштық ғ қH)ыдырау німдерін шы аруө ғ 27. Ж т ынша ты ызметі:ұ қ қ ң қA)ас орыту а атысадық ғ қB)тыныс алу а атысадығ қC)та амды са тау а атысадығ ұ қ ғ қD)ауаны жылытадыE)иісті абылдайдықF) шы т ттіні сезедіұ әG)ауа а толы уысғ қH)сілекей б ледіө 28. Эволюцияны салыстырма-анатомиялы д лелдемелері:ң қ әA)налогты м шелерқ үB)рудименттік м шелерүC)т рішілік к ресү үD)мимикрияE) алды м шелерқ қ үF)гомологты м шелерқ үG)морфологиялы м шелерқ үH)таби и с рыпталуғ ұ29. Толы т рленіп дамитын а залар:қ ү ғA) андалақB)битC)к белекө

111

D)шегірткеE)д уітәF)балықG)б заубасұH)ба ақ30. Жер бетінде сетін барлы а аштар мен б талар:ө қ ғ ұA)эпифиттерB)терофиттерC)криптофиттерD)біржылды сімдіктерқ өE)фанерофиттерF)хамефиттерG)жартылай са талатын сімдіктерқ өH)гемикриптофиттер

30-Н С А Ұ Қ1. Бактерияларды пішіндеріңA)т ра сызұ қB)т йіршіктіүC)кірпікшеліD)талшы тықE)тая ша, шарқ2. 50 жылда ана жеміс беретін сімдікғ өA)жата ан шыршағB)секвояC)зеравшан аршасыD)к дімгі ара айә қ ғE)самырсын3. Са ырау ла тарды жануарлар а т н белгісің құ қ ң ғ әA)бір орыннан оз алмайдық ғB)гликоген жина тайдықC)жасушасы болмайдыD) анша тіршілік етсе, сонша се бередіқ өE)жасушасында алы абы шасы боладық ң қ қ4. Шеміршекті балы тарқA)бахтахB)шортанC)сазанD)скатE)майшабақ5. арапайым ж ндіктерді т рлерін аш анҚ ә ң ү қ алымғA)И.И.МечниковB)Дж.ГарссиC)А.ЛевенгукD)Ч.ДарвинE)Ш.Лаверан6. Е ал аш ішек уыстыларда пайда болдың ғ қA)з ршы ару ж йесіә ғ үB)ж йке торыүC)мезодерма абатықD) арапайым к зшеқ өE)аналь тесігі7. кпені сыртын аптайтын ж а абы шаӨ ң қ ұқ қ қA)плевраB) кпе ап с йы ты ыө қ ұ қ ғC) кпе к піршігіө ө

112

D) кпеөE) кпе ап уысыө қ қ8. шб рышты жалпа с йекҮ ұ қ үA)омырт ақB)жамбасC) абыр ақ ғD)б анаұғE)жауырын9. Тыныс алу процесін ж зеге асыратын органоидүA)митохондрияB)рибосомаC)ядроD)лизосомаE)пластид10. Зат алмасу сатыларыA)конвергенция, дивергенцияB)митоз, мейозC)анаболизм, катаболизмD)онтогенез, филогенезE)делеция, транслокация11. Жемісі ауаша болатын сімдікқ қ өA) ыз алдақ ғ қB) ыры абатқ ққC)бидайD)шомырE)беде12. андауыршаны орталы ж йке ж йесіні ызметін ат арадыҚ ң қ ү ү ң қ қA)миB)ж йке торыүC)ж йке т йіндеріү үD)ж йке т тігіү үE)ж лынұ13. Балы тарды денесін алыпты стауын амтамасыз ететін ж збе анаттарық ң қ ұ қ ү қA) йрықұ қB)ж п рсаұ құ қC)ж п рса ж не ар аұ құ қ ә қD)ар а ж не анальқ әE)ж п к кірекұ ө14. К зді оректік заттармен ж не оттекпен амтамасыз етедіө қ ә қA)а абық қ қB)к зжас безіөC)шыны т різді денеәD)тор абық қE)тамырлы абық қ15. й ы безіні зегі ашыладыҰ қ ң өA) ешкеөңB)ас азан ақ ғC) лтабар аұ ғD)тікішеккеE)ауыз уысынақ16. Тыныс алуды негізін сал ан алымдарң ғ ғA)Э.Геккель, Ф.МюллерB)Р.Гук, А.В.ЛевенгукC)М.В.Ломоносов, А.Л.ЛавуазьеD)Т.Шванн, М.ШлейденE)Ж.Б.Ламарк, К.Линней17. Зат алмасуды со ы німдерің ңғ ө

113

A)СО2, Н2О, NH3

B)HCO3 ,SC)Na, Cl, KD)Ca2, Mg, O2

E)H2PO4, HCl18. Жары с улесіні тор қ ә ң абы ына жетпеуінен туындайтын ауруқ ғ :A)сы ырлығ қB)а шам со ырқ қC)к з ары уыө қ ғD) ыра тылық қ қE)глаукома19. Ж ректі о жа б лігіндегі а па шаү ң ң қ ө қ қ қA) ос жа таулық қB) ш жа таулыү қC) ш уыстыү қD)екі уыстықE)бір жа таулық20. Эпигенез теориясын сын ан алымұ ғ ғA)Ж.КювьеB)В.ПрейерC)Г.РихтерD)У.ГарвейE)Р.Гук21. Біржасушалы балдырлар а жатады:ғA)ульваB)хлореллаC)хламидомонадаD)спирогираE)каулерпаF)кладофораG)улотриксH)хлорококк22. ауаша жемісті сімдіктер:Қ қ өA) йе кі, шегіршін, айыү ң қ ңB)шегірг л, ыз алдаү қ ғ қC)шомыр, шал анқD)арпа, бидай, тарыE)ме дуанаңF)ба ба , к нба ысқ қ ү ғG)асб рша , бедеұ қH)сасы ме дуана, с ттігенқ ң ү23. Буна денелілерді зерттейтінқ ылым:ғA)герпетологияB)ихтиологияC)гельминтологияD)энтомологияE)гистологияF)орнитологияG)микологияH)маммалогия24. Шеміршекті балы тарды ата:қA)табанB)сазанC)арат мсыұ қD)а айранққE)шортанF)бал абас акулағ

114

G)скатH)бекіре25. Ыдырау німдерін шы ару а атысатын м шелер:ө ғ ғ қ үA) анқB)теріC) лтабарұD)б йрекүE) кпеөF)сілекейG) арынқH)ауыз26. Ми ді іне жататын:ңA) лкен миүB) лкен ми, мишыү қC)орта ы миңғD)асты ы жаңғ қE)ми зегіөF)мишықG)аралықH)сопа шақ27. Ж йке ж йесіні б лімдері:ү ү ң өA)орталы ж йке ж йесіқ ү үB)ж лын зегіұ өC)а затқD)шеткі ж йке ж йесіү үE)ж йке т йіндеріү үF)арт ы тамыршаларқG)ж йке абы ыү қ ғH)с р затұ28. Ч. Дарвин аны тап берген олдан с рыптауды т рлері:қ қ ұ ң үA)биотехнологияB)аутбридингC)гетерозисD)ма сатсызқE) дістемелікәF)инбридингG)жекеH)полиплоидия29. ос мембраналы органоидтер:ҚA)ядроB)тилокоидC)талшы тарқD)мембранаE)центриольF)хлоропластG)рибосомаH)лизосома30. Гетерозиготалы гендері бар будандар алуда олданатын с рыптау дісі:қ ұ әA)ба ытты мутагенезғB)жасандыC)аутбридингD)инбридингE)жекеF)жаппайG)индукциялыH)таби иғ

115

31-Н С А Ұ Қ1. Ал а т ымдасында ы на ыз улы сімдікқ ұқ ғ ғ өA)болгар б рышыұB)сасы ме дуанақ ңC) ызыл лақ құ қD)шырайг лүE)баклажан2. Са ырау ла тарды оректік ор затың құ қ ң қ қA)гликогенB)сахарозаC)крахмалD)целлюлозаE)фруктоза3. Бактерияларды пішіндеріңA)кірпікшеліB)тая ша, шарқC)талшы тықD)т ра сызұ қE)т йіршіктіү4. анны ызыл т йіршігінде тіршілік ететін паразитҚ ң қ үA)амебаB)лейшманияC) ант р ынқ ұ ғD)опалинаE)м ржеө5. Е ал аш осмекенділерде пайда бол ан м шең ғ қ ғ үA) уық қB) ан тарату ж йесіқ үC)бауырD)ж рекүE)сілекей бездері6. ры ты даму кезінде т зілетін арнайы абыҰ қ ң ү қ қA)клоакаB)жатырC) уық қD) а анақ ғ қE) ынапқ7. Е жі ішке ан тамырларың ң қA)лимфаB)капиллярC)венаD) ол ақ қE)артерия8. Энергетикалы алмасуды бірінші кезе іқ ң ңA)оттектіB)тыныс алуC)оттексізD)дайындықE)т зілуү9. Хромосоманы бір б лігіні зіліп т сіп алуың ө ң ү ү қA)инверсияB)дефишенсияC)транслокация D)делецияE)дупликация10. Фотосинтез процесінде басты р лді ат арадыө қ

116

A)ДНҚB)аРНҚC)хлорофилл пигментіD)тРНҚE)митохондрия11. Жемісі ауаша болатын сімдікқ қ өA)бедеB)шомырC) ыз алдақ ғ қD)бидайE) ыры абатқ ққ12. рмекшіт різдестерді тынысалу м шесіӨ ә ң үA)ауа апшы ық ғB)желбезекC)жасыл без, бауырD) кпе апшы ы, демт тікө қ ғ үE) кпеө13. Т с с йегі жалпа , ыры болмайтын сө ү қ қ құA) йрекүB)нандуC)пингвинD)ша алағE)тырна14. К здіө ң аса абы ыны ызметіқ ң қ ғ ң қA)к з алмасын толтырып т радыө ұB)жары тан ор айдық қ ғC)жары ты ткізедіқ өD)к зге т с бередіө үE)к з жас с йы ты ын б ледіө ұ қ ғ ө15. К зді оректік заттармен ж не оттекпен амтамасыз етедіө қ ә қA)к зжас безіөB)тамырлы абық қC)а абық қ қD)тор абық қE)шыны т різді денеә16. атты аяз к ндері хайуанаттар саяба ында стар су а жиі-жиі с гіп шы атын себебіҚ ү ғ құ ғ үң ғA)Жылыну шінүB)ТітіркенуденC)Тыныс алу шінүD) ауіп- атерден са тану шінҚ қ қ үE)Тама тану шінқ ү17. Энергиясы мол органикалы заттарды , энергиясы аз арапайым заттар а ыдырауық ң қ ғA)гликолизді оттексіз ыдырауыңB)фотосинтезді ара ы фазасың қ ңғC)гликолизді оттекті ыдырауыңD)фотосинтезді жары фазасың қE)гликолизді дайынды кезе ің қ ң18. Плазмада ы н руызғ әA)тироксинB)миозинC)тимозинD)окситоцинE)альбуминдер19. Жары с улесіні тор қ ә ң абы ына жетпеуінен туындайтын ауруқ ғ :A)к з ары уыө қ ғB)сы ырлығ қC)глаукома

117

D) ыра тылық қ қE)а шам со ырқ қ20. Адамны т ым уалаушылы ын зерттеу дісің ұқ қ ғ әA)статистикалықB)хромосомалықC)гибридологиялықD)генотиптікE)цитогенетикалық21. Са ырау ла жасушасыны сыртында атты абы ы, ішінде...болады:ң құ қ ң қ қ ғA)хлоропластB)вакуольC)пластид, ядроD)хлорофилE)ядроF)эндоплазмалы торқG)центриольдерH)лизосома22. Балдырлар хромотофорында ы пигменттерге байланысты топтары:ғA) ызылқB)сарыC)сар ышғD)к көE)к кшілөF)к гілдірөG) о ырқ ңH)жасыл23. Кірпікшелілер типі:A)хроматофоры барB)талшы ы барғC) кілі – амебаөD)екі ядросы барE) кілі – инфузорияөF) кілі – эвгленаөG)бір ядросы барH)жанасу ар ылы к бейедіқ ө24. К п армалауышты маржандар:ө қA) ла ты медузақұ қB)планулаC)те із ауырсының қD)гидраE)цианеаF)ай ышты медузақG)т бірауызды медузаүH)актиния25. Аш ішек б лімдері:өA)мы ын ішекқB) уық қC)бауырD)тік ішекE)то ішекқF)аш ішекG) уы , тік ішекқ қH) лтабарұ26. олҚ с йектеріне жататындар:үA) абыр ақ ғB)то пан жілікқC)асы ты жілікқ

118

D)білезік с йекүE)к рі жілікәF)ортан жілікG)толарсақH)омырт ақ27. Теріні ызметіне жатпайды :ң қA)ыдырау німдерін шы аруө ғB)сезгіштікC)тасымалдауD)жылуды реттеуE) оз ыштық ғ қF)витаминдер алмасуына атысадықG)денені ысып кетуден са тауқH) ор аныштық ғ қ28. Т ым уалайтын асиетті радияцияны к мегімен згертуге болатынын 1925 ж. т ыш аш ан ұқ қ қ ң ө ө ұңғ қалымдар:ғ

A)ПеннетB)ДарвинC)Г.А. НадсонD)Г.С. ФилипповE)МорганF)ВавиловG)МендельH)Де Фриз29. Жасуны а сас а залы зат:ққ ұқ ғ қA)н руызәB)спораC)гликокаликсD)хитинE)крахмалF)акрихининG)боверинH)гликоген30. Сауытты балы тар пайда болды:қA)девондаB)силурдаC)бордаD)кембрийдеE)пермьдеF)карбондаG)ордовиктеH)юрада

32-Н С А Ұ Қ1. Фитонцид б летін сімдікө өA) ыры жапырақ қ қB) ара айқ ғC)алмаD)ба бақ қE)плаун2. Даражарна ты сімдікқ өA) ауынҚB)Ас абақ қC)БидайD)К нба ысү ғE) иярҚ

119

3. Тамыр ойма шасыны ызметіқ ң қA) ор анышқ ғB)суды сі іруңC) ткізгіш лпа т зедіө ұ үD)минералды т здарды сі іруұ ңE)ойма ша т зуқ ү4. К йіс айтармайтын ж пт я ты жануарү қ ұ ұ қA)бегемотB)сиырC)тарпанD) ойқE) ланқұ5. арапайым ж ндіктерді т рлерін аш анҚ ә ң ү қ алымғA)А.ЛевенгукB)И.И.МечниковC)Ч.ДарвинD)Дж.ГарссиE)Ш.Лаверан6. Шеміршекті балы тарқA)майшабақB)скатC)бахтахD)сазанE)шортан7. Бас с йекті бет б лігіндегі оз алмалы с йектерү ң ө қ ғ үA)ш йдеүB)асты ы жаңғ қC) сті гі жаү ң қD)т беөE)самай8. Адам организміндегі анны жалпы алыпты м лшеріқ ң қ өA)7,1 л-8,1B)2,2 л-3,2C)7,8 л-10лD)7 -9лE)4,5 -5л9. Мембранасыз (жар а шасыз) органоидғ қA)ядроB)рибосомаC)хлоропластD)лейкопластE)хромопласт10. Тыныс алу процесін ж зеге асыратын органоидүA)лизосомаB)митохондрияC)рибосомаD)ядроE)пластид11. Са ырау ла тар д ниесін зерттейдің құ қ үA)ЗоологияB)ФизиологияC)ГенетикаD)МикологияE)Цитология12. Орташа ж не ірі денелі шаянт різдестерә әA)кенеB)та ышаянңқ

120

C)б ы о ызұғ қ ңD)дафнияE)циклоп13. Балы тарды денесін алыпты стауын амтамасыз ететін ж збе анаттарық ң қ ұ қ ү қA)ж п рса ж не ар аұ құ қ ә қB)ж п рсаұ құ қC) йрықұ қD)ж п к кірекұ өE)ар а ж не анальқ ә14. К здіө ң аса абы ыны ызметіқ ң қ ғ ң қA)к з жас с йы ты ын б ледіө ұ қ ғ өB)жары ты ткізедіқ өC)жары тан ор айдық қ ғD)к з алмасын толтырып т радыө ұE)к зге т с бередіө ү15. К зді оректік заттармен ж не оттекпен амтамасыз етедіө қ ә қA)к зжас безіөB)тамырлы абық қC)шыны т різді денеәD)тор абық қE)а абық қ қ16. аттыаязк ндеріхайуанаттарсаяба ында старсу ажиі-жиіс гіпшы атынсебебіҚ ү ғ құ ғ үң ғA) ауіп- атерден са тану шінҚ қ қ үB)ТітіркенуденC)Тыныс алу шінүD)Тама тану шінқ үE)Жылыну шінү17. АаBb генотипі т зетін т рлі гаметалар саныү үA)2B)6C)4D)5E)818. Зат алмасуды а ыр ы німдерін сырт а шы аратын м шелерң қ ғ ө қ ғ үA)ми, ж лын, тері, с йекұ үB)с йек, б лшы ет, кпе, теріү ү қ өC) кпе, б йрек, тері, ішекө үD)секреция бездері, арын, бауыр, теріқE)б йрек, ж рек, тері, ішекү ү19. Орталы ж йке ж йесіндегі тежелу былысын аш ан алымқ ү ү құ қ ғA)И.М.СеченовB)К.ГаленC)И.П.ПавловD)ГиппократE)А.Везалий20. А.И.Опарин т жырымдамасын дамыт ан а ылшын биологіұ қ ғA)Г.РихтерB)Ж.КювьеC)Л.ПастерD)Ф.РедиE)Дж.Холдейн21. Саба ты абы абаттары:қ ң қ қ қA)жылды ше берқ ңB)тозC)тінD)камбийE) зекө

121

F)орталы б лімқ өG)с рекүH)өң22. М ктерді жыныс жасушаларыны осылуынан:ү ң ң қA)дене зінділерінен жетіледіүB)те дей б лінедің өC)зооспоралар т зіледіүD)спора т зіледіүE) ауаша жетіледіқ қF)гамета пайда боладыG) ры танадыұ қH)екі- екіден осыладық 23. йры ты осмекенділер:Құ қ қA)к лба аө қB)тритонC) рба ақұ қD)к дімгі рба аә құ қE)жетісулы ба атісқ қF)саламандраG)даната рба асықұ қH)са иналы ртжыланқ құ24. Ж регі ш уысты жартылай пердемен б лінген:ү ү қ өA)са иналы ртжыланқ құB) ыр ауылқ ғC)кесірткеD)гаттерияE) рба ақұ қF)т йе сү құG)жыланH)сазан25. Бір т бірлі тістер:үA)дентинB)пульпаC) лкен азу тістерүD)а ылқE)кіші азу тістерF)сойдақG)к рекүH)азу26. оз алмай байланыс ан с йектер:Қ ғ қ үA)білезікB)шынта с йекқ үC)омырт ақD)к рі жілікәE)толарсақF)ми сауытыG)сегізк зөH)б анаұғ27. Сырт ы секрециялы бездерге жатады:қ қA)гипофизB)тері безC)жыныс безD) ал анша безқ қE)сілекей безF) й ы безұ қG) ал аншама ы безқ қ ң

122

H)айырша без28. Хлоропласты рылысына кірмейді :ң құA)мембранаB)кристаC)стромаD)хлорофилE)гранаF)каротиноидтерG)тилакоидH)матрикс29. «Микроэволюция» терминін 1938 жылы ылым а енгізген алым:ғ ғ ғA)Ч. ДарвинB)Ф. БерньеC)В.О. КовалевскийD)К. ЛиннейE)Ф. ЭнгельсF)В. ИогансенG)Джон РейH)Н.В. Тимофеев-Ресовский30. Молекуласыны рамына к міртек немесе оны осылыстары кіретін, сондай-а ауада ж не оттекте ң құ ө ң қ қ әжанатын заттар:A)микроэлементтерB)атомды осылыстарқ қC)макромолекулаларD)биоэлементтерE)ультрамикро осылыстарқF)органикалы осылыстарқ қG)микро осылыстарқH)бейорганикалы осылыстарқ қ

33-Н С А Ұ Қ1.50 жылда ана жеміс беретін сімдікғ өA)к дімгі ара айә қ ғB)жата ан шыршағC)зеравшан аршасы D)секвояE)самырсын2.Жабы т ымды сімдіктерге т нқ ұқ ө әAспора мен к бейедіөB)буындар мен буын аралы ы к пғ өC)зооспора т зедіүD)жеміс т збейдіүE)к бею м шесі – г лө ү ү3.Цианобактерияларды сырт ы боял ан б лігі:ң қ ғ өA)ПлазмалеммаB)КариоплазмаC)ХроматоплазмаD)ЛейкопластE)Орталық плазма4. арапайымдыларды таби атта ы т р саны жуыҚ ң ғ ғ ү қA)20 мы аңғB)8 мы аңғC)4 мы аңғD)70 мы аңғ E)232 мы аңғ5.Шыбынны аузың

123

A)сорушыB)шаншып-сорушыC)кемірушіD)с зіп жалаушыүE)кеміріп-жалаушы6.Шеміршекті балы тарқA)майшабақB)скатC)шортанD)бахтахE)сазан7. абыр аларды алды ы жа ы байланысадыҚ ғ ң ңғ ғA)жауырынменB)жамбаспенC)т сс йекпенө үD)б анаменұғE)ш йдеменү8. алды ретінде т тасып кеткен 4-5 омырт алардан т ратын омырт а б ліміҚ қ ұ қ ұ қ өA)мойынB)белC)сегізк зөD) йымшақұ қE)ар ақ9.Н руызды бірінші реттік рылымында ы байланысә ң құ ғA)сутектікB)пептидтікC)коваленттікD)сульфидтікE)азоттық10.Н руыз молекуласыны синтезделуінде матрицаны р лін ат арадыә ң ң ө қA)моносахаридтерB)май ыш ылық қC)нуклеин ыш ылдарық қDдисахаридтерE)полисахаридтер11.Біржасушалы балдыр-хлорококк кездеседіA)те іздеңB)те ізді т зды суындаң ң ұC)а аш ді деріндеғ ңD)то тау сулардақE)к л, зендеө ө12.Ба аны арт ы ішегінде болатын паразитқ ң қA)опалинаB) ртамышқұC)трипаносомаD)сувойкаE)лямблия13.А с ламанық ұ ң ас орыту ж йесіқ үA)ж т ынша , ке ірдек, ішекұ қ қ ңB)ж т ынша , аналь тесігі, жемсауұ қ қC)ішек, аналь тесігі, бауырD)ауыз, ж т ынша , ішекұ қ қE)ауыз, еш, аналь тесігіөң14.То ішекте ж редіқ үA)н жісті алыптасуыә ң қB) арын с ліні б лінуіқ ө ң өC) тті т зілуіө ң ү

124

D) оректік заттарды лимфа а сі уіқ ң ғ ңE)к мірсуларды ыдырауыө ң15.Сілекей рамында ы бактерияларды жоятын ферментқұ ғA)ПепсинB)муцинC)мальтазаD)амилазаE)лизоцим16.Гомологты хромосомаларда орналас ан гендерді бір-біріне ауысуы н тижесінде пайда боладық ң әA) йлесімді згергіштікү өB)тітіркенгіштікC) олайсыз жа дайлармен к ресқ ғ үD)модификациялы згергіштікқ өE)бейімделушілік17.Азот айналымы шін ажет элементү қA)хлорB)марганецC)ванадийD)молибденE) ор асынқ ғ18.Ас орыту жолыны сырт ы абатық ң қ қA)д некер лпалы сірнеліә ұB)к п абатты эпителийліө қC)шеміршекті жартылай са иналықD)біры ай салалы б лшы еттіңғ ұ қE)к лдене жола ты б лшы еттіө ң қ ұ қ19.С йеккеү иілгіштік серпімділік асиет бередіқA)бейорганикалы затқB) р а затқұ ғ қC)органикалы затқD)ыл алды затғE)минералды зат20.Сплайсингте кофермент ызметін ат арадық қA)ДНҚB)РНҚC)АМФD)АДФE)АТФ21.Са ырау ла тарды жануарлар а т н белгілері:ң құ қ ң ғ әA)жасушасында алы абы шасы боладық ң қ қB)жасушасы болмайдыC) оректік ор заты - крахмалқ қD)дайын а залы заттармен оректенедіғ қ қE) анша тіршілік етсе, сонша се бередіқ өF)жасуша абы шасы н руызды-хитиндіқ қ әG)бір орыннан оз алмайдық ғH)хлоропластары болмайды22.Жабы т ымды сімдіктерге т н:қ ұқ ө әA)к бею м шесі – г лө ү үB)т ымы жемісті ішінде жетіледіұқ ңC)жеміс т збейдіүD)буындар мен буын аралы ы к пғ өE)с ректі сімдіктерү өF)т ымнан к бейедіұқ өG)тек ш птекті сімдіктер боладыө өH)спора мен к бейедіө23.Денесінде ба алша болатын арапайым:қ қ қ

125

A)сувойкаB)балантидийC)кебісшеDтрипаносомаE)амеба протейF)бодоG)арцеллаH)лямблия24.Буна денелілерді ересек к йге ауысуы:қ ң үA)финнаB)шабақC) уыршақ қD)уылдырықE) рыұ қF)имагоG)дерн сіләH)нимфа25.К ру айма ыны орналасуы:ө ғ ңA)орталы ж лге артындақ үB)сенсорлы самай шегіндеқC) имыл- оз алыс ма дай шегіндеқ қ ғ ңD)самайдаE)иіс сезу орталы ж лгедеқ үF)ш йдедеүG)д м сезу т бе шегіндеә өH)к ру т бедеө ө26.Ж т ынша ты ызметі:ұ қ қ ң қA)ауаны жылытадыB)ас орыту а атысадық ғ қC)та амды са тау а атысадығ ұ қ ғ қD) шы т ттіні сезедіұ әE)тыныс алу а атысадығ қF)сілекей б ледіөG)ауа а толы уысғ қH)иісті абылдайдық27.Б йректі ызметін реттеуге атысатын гормон:ү ң қ қA)вазопрессинB)окcитоцинC)тироксинD)паратгормонE)меланофорF)адреналинG)инсулинH)тимозин28.Эволюцияны салыстырма-анатомиялы д лелдемелері:ң қ әA)гомологты м шелерқ үB)рудименттік м шелерүC)таби и с рыпталуғ ұD)т рішілік к ресү үE)аналогты м шелерқ үF) алды м шелерқ қ үG)мимикрияH)морфологиялы м шелерқ ү29.Мейозды митоздан айырмашылы ы:ң ғA) су процесіні ма ызды кезе іө ң ң ңB)хромосома саны екі есе азаядыC)екі жас жасуша пайда болады

126

D)хромосома саны згермейдіөE)диплоидты хромосома жиынты ы са таладығ қF)дене жасушалары б лінедіөG)т ым уалайтын згергіштік пайда боладыұқ қ өH)метафазада екі еселенген хромосомалар болады30. ос мембраналы органоидтер:ҚA)тилокоидB)рибосомаC)центриольD)хлоропластE)талшы тарқF)ядроG)лизосомаH)мембрана

34-Н С А Ұ Қ1. осжарна ты сімдікҚ қ өA)ПальмаB)Ж геріүC)БананD)С лыұE) иярҚБактерия тіршілігінде спора т зу процесіні ма ызыү ң ңA) оректену шінқ үB)шо ырлану шінғ үC)к беюге атысу шінө қ үD)жасушаны б лінуі шінң ө үE) ор ану шінқ ғ ү3. Тамыр ойма шасыны ызметіқ ң қA)минералды т здарды сі іруұ ңB) ткізгіш лпа т зедіө ұ үC)суды сі іруңD) ор анышқ ғE)ойма ша т зуқ ү4. Е ал аш с йекті балы тарда пайда бол ан м шең ғ ү қ ғ үA)аналь тесігіB)желбезекC)бауырD) уық қE)б йрекү5. Денедегі за ымдан ан немесе жойылып кеткен м шелер мен лпаларды алпына келуіқ ғ ү ұ ң қA)денатурацияB)дупликацияC)регенерацияD)дегенерацияE)эволюция6. Шаянт різдестерге жатадыәA)к белекөB)инелікC) ара ртқ құD)кенеE)циклоп7. шб рышты жалпа с йекҮ ұ қ үA)жамбасB)б анаұғC) абыр ақ ғ

127

D)омырт ақE)жауырын8. К п абатты эпителийден т ратын тері абатыө қ ұ қA)пеликуллаB)эпидермисC)май клетчаткасыD)плазмолеммаE)на ыз теріғ9. Т. Морган за ыңA)т уелсіз т ым уалауә ұқ қB) згергіштікөC)тіркесіп т ым уалауұқ қD)ажырауE)т ым уалаушылыұқ қ қ10. Рибосоманы негізгі ызметің қA)н руыз молекуласын синтездеуәB)энергия жина тауқC)май ыш ылын ыдыратуқ қD)к беюге атысуө қE)суды сі іруң11. сімдік жасушасыны абы шасын райтын органикалы затӨ ң қ қ құ қA)крахмалB)гликогенC)н руызәD)майE)целлюлоза12. андауыршаны орталы ж йке ж йесіні ызметін ат арадыҚ ң қ ү ү ң қ қA)ж йке торыүB)миC)ж йке т тігіү үD)ж йке т йіндеріү үE)ж лынұ13. Картоп жапыра ын жеп, оны т сімін кемітетін о ызғ ң ү қ ңA)сонаB)колорадC) ан ызқ қD)б ргеүE)бит14. Тыныс шы ар анда ы ауада болатын оттек м лшеріғ ғ ғ өA)21%B)4,0 %C)16 %D)79 %E)0,03 %15. анны юына атысатын н руызҚ ң ұ қ әA)фибриногенB)миозинC)гемоглобинD)актинE)альбумин16. Трансляцияны элонгация сатысындаңA)кодон мен антикодонны бірң біріне с йкес келуіәB)полипептидтік тізбекті т зілуі басталадың үC)с т ыш ылы ыдырайдыү қ қD)су фотолизі ж редіүE)пептидтік биосинтез ая таладық17. Биогеографиялы айма тарды ажырат ан алымқ қ қ ғ

128

A)В.И.ВернадскийB)А.УоллесC)Г.МендельD)Ч.ДарвинE)В.В.Докучаев18. Ж ректі о жа б лігіндегі а па шаү ң ң қ ө қ қ қA) ш жа таулыү қB)бір жа таулықC) ш уыстыү қD)екі уыстықE) ос жа таулық қ19. К зді мимен байланыстыратын к ру ж йкесі шы атын жерө ө ү ғA) арашық қB)сары дақC)н рлы абыұ қ қD)со ыр дақ қE)к зб ршаө ұ қ20. Биогеографиялы аймақ қA)Шы ыс Азиялығ қB)О т стік Азиялың ү қC)АустралиялықD)О т стік Америкалың ү қE)Орталы Америкалық қ21. са а заларды зерттеген алымдар:Ұ қ ғ ғA)Р. ВирховB)А. ЛевенгукC)Т. ШваннD)Я. ПуркинеE)К. БэрF)Луи ПастерG)Р. ГукH)М. Шлейден22. Саба ы те к п буын ж не буынаралы тарынан т ратын сімдік:ғ ө ө ә қ ұ өA)плаунB)к кек зы ырыө ғC)шо парбас плаунқD)м күE)усасыр ыры жапыра ық қ ғF) ыры жапырақ қ қG) ыры буынқ қH) ыналарқ23. Шеміршекті балы тарды ата:қA)шортанB)скатC)табанD)сазанE)а айранққF)бекіреG)арат мсыұ қH)бал абас акулағ24. осарлы тыныс алу т н:Қ әA)жор алаушылар ағ ғB)шаяндар ағC)с т оректілергеү қD)балы тар ақ ғE) стар ақұ ғ

129

F) рттар ақұ ғG) осмекенділергеқ H)буыная тылар ақ ғ25. Тыныс алу м шелерін ата:үA)миB) антамырқC)ке ірекңD)сопа ша миқE)ауызF)ж йкеүG)м рын уысыұ қH)к мекейө26. Торлы абы та болатын жасуша т рлері:қ қ үA)торлыB) арашық қC)н рлы абыұ қ қD) тышақұE)тая шақF)сенсорлы ж йеқ үG) аса абақ ң қ қH)а абық қ қ27. Б лшы ет т рлері:ұ қ үA) ыс ақ қB) зынұC) оз алмалық ғD)к лдене жола ты ж рекө ң қ үE) оз алмайтынқ ғF)бірі ай салалыңғG)ж рек б лшы етіү ұ қH)жалпақ28. Гаметогенез кезе дері:ңA)гликолизB)гаструлаC)пісіп жетілу айма ығD)нейрулаE)к бею кезе іө ңF)бластулаG)б лшектенуөH) су айма ыө ғ29. Мутация тудыратын факторлар:A)анеуплоидияB)мутагендерC)партеногенезD)гетероплоидияE)токсиндерF)полиплоидияG)онтогенезH)фенотиптік30. Адамны жаралу ж не пайда болу кезе і:ң ә ңA)архейB)палеозойC)кайнозойD)девонE)протерозойF)мезозойG)триасH)ордовик

130

35-Н С А Ұ Қ1. Фитонцид б летін сімдікө өA)алма B)ба бақ қC)плаунD) ыры жапырақ қ қE) ара айқ ғ2. Ж мырт а а уызына сас м лдір, желім т різді оймалжы тірі затұ қ қ ұқ ө ә қ ңA)ядроB)цитоплазмаC)вакуольD)пластидE)ядрошық3. Шымтезек м гіні рылыс м шелеріү ң құ үA)жеміс, г лүB)саба , жапыра , ризоидқ қ C) ауаша ы боладық ғD)жапыра тары ыл андық қ қE)саба , жапыра ,тамырқ қ 4. Е ал аш с йекті балы тарда пайда бол ан м шең ғ ү қ ғ үA)бауырB)аналь тесігіC)б йрекүD)желбезекE) уық қ5. «Патша балы ы» деп аталатын балығ қA)бахтахB) ыл ақ қC)кетаD)а балық қE)латимерия6. Е ал аш осмекенділерде пайда бол ан м шең ғ қ ғ үA)сілекей бездеріB)ж рекүC) уық қD) ан тарату ж йесіқ үE)бауыр7. алды ретінде т тасып кеткен 4-5 омырт алардан т ратын омырт а б ліміҚ қ ұ қ ұ қ өA)ар ақB)сегізк зөC)мойынD) йымшақұ қE)бел8. абыр аларды алды ы жа ы байланысадыҚ ғ ң ңғ ғA)б анаменұғB)т сс йекпенө үC)ш йдеменүD)жауырынменE)жамбаспен9. Хромосоманы бір б лігіні зіліп т сіп алуың ө ң ү ү қA)дефишенсияB)транслокацияC)инверсияD)дупликацияE)делеция

131

10. Мембранасыз (жар а шасыз) органоидғ қA)рибосомаB)хромопластC)хлоропластD)ядро E)лейкопласт11. Жо ары сатыда ы споралы сімдіктерді к бею м шесіғ ғ ө ң ө ү A)саба ығ B)спораC)тамыр D)ризоид E)т ымұқ 12. Дене пішіні біржасушалы арапайымдар а сас, ма ызы зор ж мыр ртқ ғ ұқ ң ұ құA)бауырсор ышғB)с лікүC) шкір ртү құD)зымырақE)ішексор ығ13. Картоп жапыра ын жеп, оны т сімін кемітетін о ызғ ң ү қ ңA)сонаB) ан ызқ қC)битD)б ргеүE)колорад14. Ж мырт а жасуша мен сперматозоидты осылуынан т зіледіұ қ ң қ үA)бластомерB)гранулаC)бластулаD)зиготаE)гаструла15. Тынысалуды жиілететін гормонA)адреналинB)тимозинC)паратгормонD)глюкагонE)инсулин16. Адамны т ым уалаушылы ын зерттеу дісің ұқ қ ғ әA)цитогенетикалықB)генотиптікC)хромосомалық D)статистикалық E)гибридологиялық17. атты аяз к ндері хайуанаттар саяба ында стар су а жиі-жиі с гіп шы атын себебіҚ ү ғ құ ғ үң ғA)ТітіркенуденB) ауіп- атерден са тану шінҚ қ қ үC)Жылыну шінүD)Тама тану шінқ үE)Тыныс алу шінү18. «К іл-к й» гормоны:өң үA)ТироксинB)ИнсулинC)АдреналинD)СоматотропинE)Тимозин19. Иммунитет теориясын жаса ан алымғ ғA)И.П.ПавловB)К.Гален

132

C)И.И.МечниковD)И.М.СеченовE)А.Везалий20. Буданды к шқ үA)анеуплоидия B)полиплоидияC)гетерозиготаD)гетерозисE)инбридинг21. ос г лсеріктері бар сімдік:Қ ү өA) ызылшақB) ымыздық қC)шиеD) рікөE)талF) ала айқ қ G)ша анғH)алма22. К рделіг лділер т ымдасыны г лдері:ү ү ұқ ң үA)жал ан тілшеліғ B)желкен C) айы шақ қ D)шатыр E) осеріндіқF)шо ырбасғ G)ескекH)т тікшеліү 23. К п армалауышты маржандар:ө қA)те із ауырсының қB)гидраC)актинияD)ай ышты медузақE)цианеаF) ла ты медузақұ қG)т бірауызды медузаүH)планула24. йры сыздар отрядына жатады:Құ қA)саламандраB)хамелеонC) рба ақұ қD)ба ақE)тритонF) ртпошымқұG)гаттерияH)ба атісқ25. Сырт ы секреция бездеріне жатады:қA)терB)эпифизC)с түD)айыршаE)тырнақF) й ыұ қG)сілекейH)шаш26. Ас орыту ферменттері:қA)сілекейB)билирубин

133

C)нуклеазаD)холинE)амилазаF)липазаG)пепсинH)ферментаза27. Б лшы ет т рлері:ұ қ үA) ыс ақ қB)к лдене жола ты ж рекө ң қ үC) оз алмалық ғD)жалпақE) оз алмайтынқ ғF)ж рек б лшы етіү ұ қG)бірі ай салалыңғH) зынұ28. лкен ж не кіші б ліктен т ратын органоид:Ү ә ө ұA)рибосомаB)липосомаC)ядроD)митохондрияE)лизосомаF)эндоплазмалы торқG)вакуольH)Гольджи аппараты29. Шешесіні аны гетерозиготалы ІІІ топ, кесі ІV топ. рпа тарыны ан топтары:ң қ ә Ұ қ ң қA)ІІІ, ІІ, ІB)ІІІ, ІVC)ІІ, ІІІ, ІVD)І, ІІ, ІVE)ІV, І, ІІF)ІІІ, ІІG)І, ІVH)ІІ, ІV30. Генетикалы инженерия дісін жібек ртын сіруде пайдалан ан:қ ә құ ө ғA)В.А. Струнников B)Ф.М. М хамбет алиевұ қC)Н.С. БутаринD)Х. Г.КоранаE) .Ә Есенжолов F)Е. СирсG)П. БергH)А. Жандеркин

36-Н С А Ұ Қ1. ыналар пішіндеріне арай б лінедіҚ қ өA)жапыра т різдіқ әB) атпарша т різдіқ қ әC)оралма т різдіәD)жіп т різдіәE)шар т різдіә2.Тек сімдік жасушасына ана т нө ғ әA)ядроB)митохондрияC)цитоплазмаD)пластид E)мембрана

134

3.Саба ты ызметіқ ң қA)т ым т зедіұқ үB)суды буландырадыC)жапыра , г л бекидіқ үD)су мен заттарды сі іредіңE) сімдікті жер асты м шесіө ң ү4.Балы ты дене салма ын згертетін м шесіқ ң ғ ө үA)ар а ж збе анатық ү қB)торсылда ығC)миыD) йры ж збе анатықұ қ ү қE)б йір сызы ыү ғ5.Буна денелілерді ая тарыны санық ң қ ңA)10B)4C)6D)12E)86.Жануарлар туралы ылымғA)микологияB)анатомияC)лихенологияD)ботаникаE)зоология7.Бас с йекті бет б лігіндегі оз алмалы с йектерү ң ө қ ғ үA) сті гі жаү ң қB)самайC)ш йдеүD)т беөE)асты ы жаңғ қ8.К п абатты эпителийден т ратын тері абатыө қ ұ қA)плазмолеммаB)пеликуллаC)эпидермисD)май клетчаткасыE)на ыз теріғ9.Фотосинтез процесі ж редіүA)вакуольдеB)ядродаC)рибосомадаD)хлоропластардаE)цитоплазмада10.Ядро абы шасыны ішіндегі уысты толтырып т ратын с йы тық қ ң қ ұ ұ қ қA)вакуольB)протоплазмаC)гиалоплазмаD)ядрошықE)кариоплазма11.Тропиктік ормандарда сетін а аштарда болатын осал ы тамырө ғ қ қA)емізікB)ауа тамырC)жемтамырD)т йнектіүE)тіреу12.Шо ырланып тіршілік ететін ішек уыстығ қA)арцеллаB)ай ышты медузақ

135

C)обелияD)актинияE)медуза13.К йіс айтармайтын ж пт я тыларү қ ұ ұ қA)керікB)т затүC)тарпанD) ланқұE)бегемот14. оректік заттарды негізгі сі ірілуі ж редіҚ ң ң үA)ашішектеB) арындақC)ауыз уысындақD)тік ішектеE)то ішектеқ15.Ке ірдек абыр асыны абысып алуына кедергі келтіредің қ ғ ң қ қA)жартылай са иналы шеміршекқB)дыбыс са ылауыңC)к мекей шодырыөD)альвеолаларE)к мей а па шы ыө қ қ қ ғ16.Трансляцияны элонгация сатысындаңA)с т ыш ылы ыдырайдыү қ қB)пептидтік биосинтез ая таладықC)су фотолизі ж редіүD)полипептидтік тізбекті т зілуі басталадың үE)кодон мен антикодонны бірң біріне с йкес келуіә17.Са ырау ла тарды здігінен д ниеге келуі туралы т жырымдаманы сын ан алым:ң құ қ ң ө ү ұ ұ ғ ғA)А. ЛевенгукB)Л. ПастерC)Р. ГукD)К. ЛиннейE)Ж. Б. Ламарк18.Сирек кездесетін, т ым уалайтын ауруұқ қAгипотонияB)ГипертензияC)инсультD)анемияE)гемофилия19.С йеккеү иілгіштік серпімділік асиет бередіқA)минералды затB)бейорганикалы затқC) р а затқұ ғ қD)ыл алды затғE)органикалы затқ20.Энергиясы мол органикалы заттарды , энергиясы аз арапайым заттар а ыдырауық ң қ ғA)фотосинтезді ара ы фазасың қ ңғB)гликолизді дайынды кезе ің қ ңC)фотосинтезді жары фазасың қD)гликолизді оттекті ыдырауыңE)гликолизді оттексіз ыдырауың21.Г лшо ыры себет сімдіктер:ү ғ өA)с біз, аск кә өB)г лкекіреүC)ба ба , гейш пқ қ ө өD) ара ат, ыры абатқ қ қ ққE)адамтамыр

136

F) айы , к ктерекқ ң өG)ж зім, тары, к рішү үH)к нба ысү ғ22.Жабы т ымды сімдіктерге т н:қ ұқ ө әA)т ымнан к бейедіұқ өB)к бею м шесі – г лө ү үC)тек ш птекті сімдіктер боладыө өD)т ымы жемісті ішінде жетіледіұқ ңE)жеміс т збейдіүF)с ректі сімдіктерү өG)спора мен к бейедіөH)буындар мен буын аралы ы к пғ ө23.Біржасушалы ж ндіктер :әA)бірнеше жасушадан т радыұB) арапайым рылыстық құC)к рделі рылымдыү құD)бір ана жасушадан т радығ ұE)жасушасы болмайдыF)ж йке ж йесі жа сы жетілгенү ү қG)ядросы барH)хроматофоры бар24.Кірпікшелілер типі:A)екі ядросы барB) кілі – эвгленаөC)бір ядросы барD)хроматофоры барE)жанасу ар ылы к бейедіқ өF) кілі – инфузорияөG)талшы ы барғH) кілі – амебаө25.Ж йке жасушалары т рады:ү ұA)д некер лпасынанә ұB)м шеденүC)а заданғD) сіндіденөE)ж йке штарынанү ұF)к мірсуданөG) ан тамырларынанқH)денеден26.Тромбоциттерді негізгі ызметі:ң қA) озуды ткізуқ өB)оттегіні тасымалдауC)с зуүD) анны ю ж не ттегіні тасымалдауқ ң ұ ә өE) ан кетуді то татуқ қF) анны юқ ң ұG) ор аныштық ғ қH)зиянсыздандыру27.Б йректі ызметін реттеуге атысатын гормон:ү ң қ қA)адреналинB)вазопрессинC)тироксинD)паратгормонE)инсулинF)меланофорG)тимозинH)окcитоцин

137

28.Генеалогиялы діс:қ әA)шы ан тегіне арай зерттеуққ қB)сау адамны кариотипіне талдау жасауңC)ауру адамны кариотипіне талдау жасауңD)шежіре руқұE) згерістерді адам популяциясына таралуын зерттеуө ңF)хромосома жиынты ына талдау жасауғG)жеке дамуында т ым уалайтын згерістерді зерттеуұқ қ өH)зат алмасуды б зылуың ұ29.Б рша т ымыны сары т сі-А жасыл т сіне-а- а ара анда доминантты. Ал тегіс пішіні-В б дыр ұ қ ұқ ң ү ү ғ қ ғ ұпішінді –b-дан басым. Мына AaBB×AaBb будандастыруда алынатын рпа тар т ымдарыны сырт ы ұ қ ұқ ң қк рінісін аны та ыз:ө қ ңA)3 сары тегіс: 1 жасыл б дырұB)1 жасыл тегіс: 2 жасыл тегісC)9 сары тегіс: 3 сары б дыр: 3 жасыл тегіс: 1 жасыл б дырұ ұD)4 сары б дыр: 1 жасыл тегісұE)барлы ы сары тегісғF)6 сары тегіс: 2 жасыл тегісG)2 сары тегіс: 2 жасыл б дырұH)1 сары тегіс: 2 жасыл б дыр: 1 жасыл тегісұ30.II реттік т тынушыларұA)жайраB)к мшатәC) оды ақ ғD) арсақ қE) ндызқұF)сабаншыG)сусиырH)марал

37-Н С А Ұ Қ1. Жазды сарымса ты егілу уа ытық қ ң қA)к ктемдеөB) ыс а арайқ қ қC)жаз со ындаңD)жаздаE)к здеү2. Жеуге жарамайтын са ырау ла тарң құ қA)к дімгі т лкіжем, к лаә ү өңқұ қB)к ла , а са ырау лаөңқұ қ қ ң құ қC)т лкіжем, озы йрыү қ құ қD)жер ла , к ілкешқұ қ өңE)боз арам ла , к ілкешқұ қ өң3. Саба ты орталы б лігіқ ң қ өA)тінB) абық қC)камбийD)с рекүE) зекө4. осмекенділерді ж регіҚ ң үA)2 уыстықB)5 уыстықC)3 уыстықD)1 уыстықE)4 уыстық5. Аузы кеміріп-жала ыш буна денеғ қ

138

A)масаB)балараC) андалақD)к белекөE)шыбын6. ры ты даму кезінде т зілетін арнайы абыҰ қ ң ү қ қA) ынапқB)клоакаC) уық қD)жатырE) а анақ ғ қ7. Энергетикалы алмасуды бірінші кезе іқ ң ңA)дайындықB)оттексізC)оттектіD)тыныс алуE)т зілуү8. ры ты дамитын м шесіҰ қ ң үA)аталы безқB)жатыр т тігіүC) ынапқD)жатырE)аналы безқ9. Фотосинтезді ара ы фазасында синтезделедің қ ңғA)сілтілерB)дисахаридтерC)суD) ыш ылдарқ қE)минералды т здарұ10. Шимпанзе хромосомасыны диплоидты саныңA)104B)48C)46D)12E)5411. Жапыра ы ауырсын т різді торлы ж йкеленген сімдікғ қ ә ү өA) йе кіү ңB)ж геріүC)терекD)бидайE)жолжелкен12. рмекшіт різдестерді тынысалу м шесіӨ ә ң үA) кпеөB)жасыл без, бауырC)ауа апшы ық ғD) кпе апшы ы, демт тікө қ ғ үE)желбезек13. Т нге арай те ізді н р а б лейдіү қ ң ұ ғ өA)эвгленаB)трипаносомаC)лейшманияD)опалинаE)т ншыраү қ14. Сырт ы ла ты орта ы ла тан б ліп т радық құ қ ңғ құ қ ө ұA)сырт ы есту жолықB) ла ал анықұ қ қ қC)есту т тігіү

139

D)есту с йекшелеріүE)дабыл жар а ығ ғ15. ол с йектеріне жатадыҚ үA)ортан жілікB)шыбы с йекқ үC)то пан жілікқD)асы ты жілікқE)толарсақ16. Гетерозис былысыны арты шылы ықұ ң қ ғA)ареалды ке еюің ңB) німіділікті артуыө ңC)сапасы т мендеуіөD)зат алмасуыны баяулауыңE) рпа бермеуіұ қ17. Азот айналымы шін ажет элементү қA)хлорB)марганецC) ор асынқ ғD)молибденE)ванадий18. ан плазмасында ы н руыз м лшеріҚ ғ ә өA)40-50 %B)7-8 %C)25-30 %D)9-10 %E)15-20 %19. Орталы ж йке ж йесіндегі тежелу былысын аш ан алымқ ү ү құ қ ғA)И.П.ПавловB)А.ВезалийC)К.ГаленD)И.М.СеченовE)Гиппократ20. Клайнфельтер ауруыны белгілеріңA)бедеулік ж не бойыны тапалды ыә ң ғB) абілетсіз, жылауы , ашуланшақ қ қC)а ыл-есі кем, ашуланшақ қD)жыныс бездері д рыс жетілмейді, а ыл-есі кемұ қE)ж йке ж йесіні лсіздігі, бойы зынү ү ң ә ұ21. М ктерді жыныс жасушаларыны осылуынан:ү ң ң қA)дене зінділерінен жетіледіүB) ры танадыұ қC) ауаша жетіледіқ қD)гамета пайда боладыE)зооспоралар т зіледіүF)спора т зіледіүG)те дей б лінедің өH)екі- екіден осыладық22. Шымтезек м гіні ма ызы:ү ң ңA)к к ніс есебінде тама а пайдаланадыө ө ққB)д рі д рмек алынадыә әC) ал анша безді ж мысын жа сартадық қ ң ұ қD)парафин, балауыз ндіредіөE)сары жасыл бояу алынадыF)батпа та суды жиналуына себепкер боладық ңG)спирт, йод алынадыH)спирт, карбол ыш ылы алынадық қ23. Буна денелілердіқ ң дене б ліктері:ө

140

A)баск кірекөB)бас, йрықұ қC)басD)к кірек ж не рсаө ә құ қE)баск кірек ж не йрыө ә құ қF)баск кірек ж не рсаө ә құ қG) йрықұ қH)бас,мойын24. Бекірет різдестер отрядына жатады :әA)латимерияB) нысбалықұ қC)пілмайD) ыл ақ қE) ортпақF)т лкібалыү қG)майшабақH)шо ырқ25. Тыныс алу м шелерін ата:үA)ауызB)ке ірекңC)миD)сопа ша миқE)ж йкеүF)к мекейөG)м рын уысыұ қH) антамырқ26. зын с йектерге жатады:Ұ үA)т л аұ ғB)кеудеC)аяқD)иықE) олқF)ар ақG)жамбасH)бас27. ал анша безден гормон к п б лінсе:Қ қ ө өA)денеде зат алмасу к шейедіүB)кретинизм ауруы туындайдыC)салма оспайдық қD)зат алмасу алыпты ж редіқ үE)б йрек сті безіне сер етедіү ү әF)есте са тау абілеті жа сарадық қ қG)ж рек со уы жиілейдіү ғH) ал анша без ісіп кетедіқ қ28. Гаметогенез кезе дері:ңA)к бею кезе іө ңB)нейрулаC)бластулаD)б лшектенуөE)гаструлаF) су айма ыө ғG)пісіп жетілу айма ығH)гликолиз29. Гетерозиготалы гендері бар будандар алуда олданатын с рыптау дісі:қ ұ әA)жекеB)таби иғC)инбридинг

141

D)жасандыE)индукциялыF)аутбридингG)жаппайH)ба ытты мутагенезғ30. Молекуласыны рамына к міртек немесе оны осылыстары кіретін, сондай-а ауада ж не оттекте ң құ ө ң қ қ әжанатын заттар:A)макромолекулаларB)бейорганикалы осылыстарқ қC)органикалы осылыстарқ қD)микро осылыстарқE)биоэлементтерF)ультрамикро осылыстарқG)микроэлементтерH)атомды осылыстарқ қ

38-Н С А Ұ Қ1. Цианобактерияларды сырт ы боял ан б лігі:ң қ ғ өA)ЛейкопластB)ПлазмалеммаC)ХроматоплазмаD)Орталық плазмаE)Кариоплазма2. Тамыр ойма шасыны ызметіқ ң қA) ор анышқ ғB)суды сі іруңC)минералды т здарды сі іруұ ңD)ойма ша т зуқ үE) ткізгіш лпа т зедіө ұ ү3.Даражарна ты сімдікқ өA) ия леҚ қө ңB)Ас абақ қC) ауынҚD)К нба ысү ғE) арбызҚ4. Жанасу ар ылы жынысты жолмен к бейетін арапайым ж ндікқ ө қ әA)жасыл эвгленаB)к дімгі амебаәC)ба алша ты амебақ қD)кірпікшелі кебісшеE)с улелі к ншарә ү5.Сиыр цепеніні мойын а жал ас ан басы бар дерн сілің ғ ғ қ әA)наядаB) арма шақ қC)финнаD)планулаE)трохофора6.Ж зетін сү құA)пингвинB)ша алағC)с арұңқD)к к сө құE)б ркітү7.Б йректі ішкі абатыны т сіү ң қ ң үA)ақB) о ыр айқ ң қ

142

C)ал ызылқD)боз ылтғE)к лгінү8. Сипап сезу м шесіүA)к зөB)теріC)тілD) лақұ қE)м рынұ9. Н руыз молекуласыны синтезделуінде матрицаны р лін ат арадыә ң ң ө қA)полисахаридтерB)моносахаридтерC)дисахаридтерD)май ыш ылық қE)нуклеин ыш ылдарық қ10. Озон абатыны ызметіқ ң қA)биомассаны райдықұB)биогенді заттарды т зедіүC)ультрак лгін с улелерден ор айдыү ә қ ғD)тірі организмдерді шо ырлан ан мекенің ғ ғE)топыра абатын т зедіқ қ ү11. К рделі маса г лшо ыры бар сімдікү қ ү ғ өA)тарыB) арабидайқC)к рішүD)с бізәE)г лшетенү12. С улелі симметриялы ж ндікә әA) о ызқ ңB)гидра C)амебаD)эвгленаE)ба ақ13. осмекенділерді есту м шесі т радыҚ ң ү ұA)тек ішкі ла танқұ қB)ішкі ж не орта ы ла танә ңғ құ қC)ішкі ж не сырт ы ла танә қ құ қD)дыбыс с йекшелеріненүE)орта ы ла та ы дыбыс с йекшелеріненңғ құ қ ғ ү14. Ба дарлаушы шартсыз рефлекстерғA)Жары а кірпік а уққ қ ғB)Ас орыту бездерінен с л б луқ ө өC)С биді таныс емес зат а басын б руә ң қ ұD)С биді емізігі бар б телкемен тама тандыруә ө қE)Жа а ту ан н рестені ал аш рет анасын емуң ғ ә ң ғ15. К здіө ң аса абы ыны ызметіқ ң қ ғ ң қA)к з алмасын толтырып т радыө ұB)к з жас с йы ты ын б ледіө ұ қ ғ өC)жары тан ор айдық қ ғD)к зге т с бередіө үE)жары ты ткізедіқ ө16. Сплайсингте кофермент ызметін ат арадық қA)АДФB)АМФC)ДНҚD)РНҚE)АТФ

143

17. Т ымда, тамырда, т йнекте болатын пластидұқ үA)хромопластB)вакуольC)хлоропластD)хромосомаE)лейкопласт18.К зді мимен байланыстыратын к ру ж йкесі шы атын жерө ө ү ғA) арашық қB)со ыр дақ қC)к зб ршаө ұ қD)н рлы абыұ қ қE)сары дақ19. Б йрек астауы дегенімізүA)ішкі ке ейген уысң қB)б йрек денешігіүC) о ыр ай ыртысты абатқ ң қ қ қD)нефрон зекшелеріөE)боз ылт ми затығ20. Креационизм т жырымдамасын олдадыұ қA)В.Прейер, Д.ХолдейнB)Р.Гук, Д.ДидроC)К.Линней, Ж.КювьеD)Ж.Б.Ламарк, Л.ПастерE)Ж.Бюффон, А.И.Опарин21. Са ырау ла жасушасыны сыртында атты абы ы, ішінде...болады:ң құ қ ң қ қ ғA)хлоропластB)ядроC)центриольдерD)пластид, ядроE)вакуольF)лизосомаG)хлорофилH)эндоплазмалы торқ

22. Балдырлар хромотофорында ы пигменттерге байланысты топтары:ғA)сар ышғB)жасылC)к кшілөD) ызылқE)к гілдірөF)сарыG)к көH) о ырқ ң

23. Буна денелілерді ересек к йге ауысуы:қ ң үA)уылдырықB)шабақC)дерн сіләD)нимфаE)финнаF) уыршақ қG)имагоH) рыұ қ24. Ж регі ш уысты жартылай пердемен б лінген:ү ү қ өA)жыланB)гаттерияC)сазан

144

D) ыр ауылқ ғE)кесіртк F) рба ақұ қ G)т йе сү құH)са иналы ртжыланқ құ 25. Бір т бірлі тістер:үA)пульпаB)дентинC)кіші азу тістерD)сойдақE)а ылқ F) лкен азу тістерүG)азуH)к рекү26. Теріні эпидермис абаты:ң қ A)м йізгекүB)т рі згерген теріү ө C)май бездері орналас анқD)жалпа эпителийқ E)на ыз тері абатғ қ F)энергия орықG) ара – ызыл т сті т йіндіқ қ ү үH) ор зат жиналадық27. Лейкоциттер т зіледі:үA)бездеB)с йек кемігіндеүC)майдаD)ас азандақE)к кбауыр мен лимфа т йіндеріндеө үF)ж ректеү G)ішектеH)б йректеү28. сімдіктер селекциясында олданылатын с рыптауды т рлері:Ө қ ұ ң үA)араласB)кездейсоқC)талдайD)жекеE)топтайF)жаппайG)шо ырлығH)мутация29. Адамны жаралу ж не пайда болу кезе і:ң ә ң A)мезозойB)палеозойC)триасD)архейE)девонF)кайнозойG)ордовикH)протерозой30. Кездейсо пайда болатын згергіштік:қ өA)дактилоскопиялық B)морфологиялықC)онтогенездікD)онтогенетикалықE)модификациялықF)мутациялық

145

G)эмбриологиялықH)физиологиялық

39-Н С А Ұ Қ1. Саба ты орталы б лігіқ ң қ өA) абық қB) зекөC)камбийD)тінE)с рекү2. Даражарна ты сімдікқ өA) ауынҚB) иярҚC)Ас абақ қD)БидайE)К нба ысү ғ3. Г лдері ашылмай т рып тоза дануү ұ ңA) здігіненөB)су ар ылықC)жануарлар ар ылықD)жел ар ылықE)ай асқ4. Жануарлар туралы ылымғA)анатомияB)ботаникаC)микология D)лихенологияE)зоология5. К п ылтана ты буылты рт а жатадыө қ қ қ құ қA)с лікү B)ш балшаұ ңC) ылты басқ ңD)бауырсор ышғE) м азарқұ қ6. Жанасу ар ылы жынысты жолмен к бейетін арапайым ж ндікқ ө қ әA)жасыл эвгленаB)ба алша ты амебақ қC)с улелі к ншарә үD)к дімгі амебаәE)кірпікшелі кебісше7. Сирек кездесетін ан йымайтын ауруқ ұA)гемофилияB)гипокензияC)гипертонияD)гиподинамияE)гипотония8. Ыдыра анда 38,9 кДж энергия б летін органикалы заттарғ ө қA)н руыздарәB)майларC)к мір ыш ыл газыө қ қD)к мірсуларөE)минералды т здарұ9. Зиянды н руызәA)муцинB)пепсин

146

C)токсинD)кератинE)амилаза9. Тыныс алу процесін ж зеге асыратын органоидүA)ядроB)лизосомаC)пластидD)рибосомаE)митохондрия11. Тек ыс ар ан ркенге ана орналасадық қ ғ ө ғA)т бе б ршігіө үB)г л б ршігіү үC) осал ы б ршігіқ қ үD) су б ршігіө ү E)жанама б ршігіү12. Балы тарды денесін алыпты стауын амтамасыз ететін ж збе анаттарық ң қ ұ қ ү қA)ж п рса ж не ар аұ құ қ ә қB)ж п рсаұ құ қC)ж п к кірекұ өD) йрықұ қE)ар а ж не анальқ ә13. Спора ар ылы к бейетін біржасушалы ж ндікқ ө әA)м ржеөB)амеба C) ртамышқұD)эвгленаE)домала ыңғ14. ыз балаларда кеудемен тыныс алу алыптасатын кезеҚ қ ңA)жас спірімдікөB)с билікәC)кемелденгенD)н рестелікәE)емшектік15. А заны микробтан, ультрак лгін с улелерден ор айтын тері абатығ ү ә қ ғ қA)гиподермаB)на ыз теріғC)м йізгке абатү қD)эпидермисE)май16. Пайдалы ж мыс а жарамайтын энергия лшеміұ қ өA)морганидаB)вариацияC)сантиморганD)энтропияE)нанометр17. АаBb генотипі т зетін т рлі гаметалар саныү үA)2B)5C)4D)8E)6 18. Иммунитет теориясын жаса ан алымғ ғA)И.П.ПавловB)К.ГаленC)И.И.МечниковD)И.М.Сеченов

147

E)А.Везалий19. Ас орыту жолыны сырт ы абатық ң қ қA)д некер лпалы сірнеліә ұB)шеміршекті жартылай са иналықC)біры ай салалы б лшы еттіңғ ұ қD)к лдене жола ты б лшы еттіө ң қ ұ қE)к п абатты эпителийліө қ20. Гомологты хромосомаларда орналас ан гендерді бір-біріне ауысуы н тижесінде пайда боладық ң әA)модификациялы згергіштікқ өB) йлесімді згергіштікү өC)бейімделушілікD)тітіркенгіштікE) олайсыз жа дайлармен к ресқ ғ ү21. М ктерді жыныс жасушаларыны осылуынан:ү ң ң қA)те дей б лінедің ө B)спора т зіледіү C)екі- екіден осыладық D)зооспоралар т зіледіү E)дене зінділерінен жетіледіү F)гамета пайда болады G) ауаша жетіледіқ қ H) ры танадыұ қ 22. ос г лсеріктері бар сімдік:Қ ү өA)ша анғB) ымыздық қ C) рікөD) ала айқ қ E)шиеF) ызылшақG)алмаH)тал23. Буна денелілердіқ ң дене б ліктері:өA)басB)бас, йрықұ қC)баск кірек ж не йрыө ә құ қD)к кірек ж не рсаө ә құ қE) йрықұ қF)баск кірек ж не рсаө ә құ қG)бас,мойынH)баск кірекө24. йры ты осмекенділер:Құ қ қA)саламандраB) рба ақұ қC)жетісулы ба атісқ қD)к дімгі рба аә құ қE)даната рба асықұ қ F)к лба аө қ G)са иналы ртжыланқ құ H)тритон25. ан тамырларыны т рлері:Қ ң үA) ылтамырқB)эритроцитC)плазмаD)с йек кемігіндеүE)макрофагтарF) ол ақ қG)моноциттер

148

H)к ктамырө26. Сырт ы секрециялы бездерге жатады:қ қA) ал аншама ы безқ қ ңB)гипофизC)сілекей безD) й ы безұ қE) ал анша безқ қF)тері безG)жыныс безH)айырша без27. Ми ді іне жататын:ңA)сопа шақB)орта ы миңғC)мишықD)асты ы жаңғ қE)ми зегіөF) лкен ми, мишыү қG) лкен миүH)аралық28. Ч. Дарвин аны тап берген олдан с рыптауды т рлері:қ қ ұ ң үA)жекеB) дістемелікә C)ма сатсызқD)биотехнологияE)аутбридингF)полиплоидияG)гетерозисH)инбридинг29. Шала т рленіп дамитын а залар:ү ғA)битB)шаншарларC)к белекөD)шыбындарE)шегірткеF)балараларG)масаларH)ба ақ30. рылысы мен шы у тегі бірдей, ал ат аратын ызметтері р т рлі м шелер:Құ ғ қ қ ә ү үA)гомологты м шелерқ үB) алды м шелерқ қ үC)мимикрияD)таби и с рыпталуғ ұE)т рішілік к ресү үF)аналогты м шелерқ үG)морфологиялы м шелерқ үH)рудименттік м шелерү

40-Н С А Ұ Қ1. Даражарна ты сімдікқ өA)БидайB)Ас абақ қC) ауынҚD) иярҚE)К нба ысү ғ 2. Б рша т ымдасыны жемісіұ қ ұқ ңA)жидек

149

B)т ымшаұқC)Д некәD)б рша апұ ққE) ауашақ қ 3. Ал а т ымдасында ы на ыз улы сімдікқ ұқ ғ ғ өA)болгар б рышыұB)сасы ме дуанақ ңC) ызыл лақ құ қD)баклажанE)шырайг лү4. Бауырсор ышыны аралы иесіғ ң қA)циклопB) о ызқ ңC)кіші тоспа луұD)ж зім луү ұE)сиыр5. арапайымдыларды таби атта ы т р саны жуыҚ ң ғ ғ ү қA)8 мы аңғB)4 мы аңғC)70 мы аңғD)232 мы аңғE)20 мы аңғ6. К п ылтана ты буылты рт а жатадыө қ қ қ құ қA)ш балшаұ ңB) м азарқұ қC) ылты басқ ңD)бауырсор ышғE)с лікү 7. Тыныш й ыны амтамасыз етедіұ қ қA)теледидарды осуқB)б лмені желдетуөC)тоя тама жеуқD)ауыр ой е бегімен ш ылдануң ұғE)к п сусын ішуө8. К зді ішкі рылысы к рделі абы ыө ң құ ү қ ғA)а абы шақ қ қB) аса абық ң қ қC)торлы абық қD)тамырлы абық қE)н рлы абыұ қ қ9. Зиянды н руызәA)амилазаB)муцинC)токсинD)кератинE)пепсин10. Т. Морган за ыңA)т ым уалаушылыұқ қ қB) згергіштікөC)т уелсіз т ым уалауә ұқ қD)ажырауE)тіркесіп т ым уалауұқ қ11. Са ырау ла тар д ниесін зерттейдің құ қ үA)ЦитологияB)МикологияC)ФизиологияD)Генетика

150

E)Зоология12. Шала т рленіп дамитын буна денеліү қA)к белектерөB)масаC) мырс аларқұ қD)шегірткеE) о ыздарқ ң13.А с ламанық ұ ң ас орыту ж йесіқ үA)ішек, аналь тесігі, бауырB)ауыз, еш, аналь тесігіөңC)ж т ынша , ке ірдек, ішекұ қ қ ңD)ауы, ж т ынша , ішекұ қ қE)ж т ынша , аналь тесігі, жемсауұ қ қ14. анны юына атысатын н руызҚ ң ұ қ әA)миозинB)гемоглобинC)фибриногенD)альбуминE)актин15. Жары та тарылып, ара ыда л аятын к з м шесіқ қ ңғ ұ ғ ө үA)а абық қ қB) арашық қC) аса абық ң қ қD)шыны т різді денеәE)к зб ршаө ұ қ16. Биогеографиялы аймақ қA)Шы ыс Азиялығ қB)О т стік Америкалың ү қC)АустралиялықD)Орталы Америкалық қE)О т стік Азиялың ү қ17. Биогеографиялы айма тарды ажырат ан алымқ қ қ ғA)В.В.ДокучаевB)А.УоллесC)В.И.ВернадскийD)Ч.ДарвинE)Г.ендель18. Есту т тігіні зегі ашыладыү ң өA) ешкеөңB)к мекейгеөC)сырт ы дыбыс жолынақD)ке ірдеккеңE)Ж т ынша аұ қ ққ19. Жасушада ы су мен денедегі с йы ты ты реттеуге атысатын н руызғ ұ қ қ қ әA)фибринB)гемоглобинC)фибриногенD)альбуминE)миозин20. Пайдалы ж мыс а жарамайтын энергия лшеміұ қ өA)вариацияB)нанометрC)энтропияD)СантиморганE)морганида21. са а заларды зерттеген алымдар:Ұ қ ғ ғA)Т. Шванн

151

B)М. ШлейденC)Р. ГукD)Я. ПуркинеE)А. ЛевенгукF)Р. ВирховG)К. БэрH)Луи Пастер22Саба ты абы абаттары:қ ң қ қ қA)с рекүB)жылды ше берқ ңC)камбийD)өңE) зекөF)тінG)орталы б лімқ өH)тоз23. еміршекті балы тарды ата:қA)шортанB)БекреC)табанD)бал абас акулағE)сазанF)а айранққG)скатH)арат мсыұ қ24. Біржасушалы ж ндіктер :әA)к рделі рылымдыү құB)бір ана жасушадан т радығ ұC)ж йке ж йесі жа сы жетілгенү ү қD) арапайым рылыстық құE)ядросы барF)бірнеше жасушадан т радыұG)жасушасы болмайдыH)хроматофоры бар25. ан тамырларыны т рлері:Қ ң үA)плазмаB)моноциттерC) ол ақ қD)к ктамырөE)с йек кемігіндеүF) ылтамырқG)эритроцитH)макрофагтар26. Жамбас белдеуіні с йектерін ата:ң үA)ая с йектеріқ үB)мойынC)жамбасD)басс йегіүE)кеудеF)омырт ақG) ол с йектеріқ үH)б анаұғ27. ол с йектеріне жататындар:үA)білезік с йекүB)асы ты жілікқC)то пан жілікқD)толарсақ

152

E)к рі жілікәF)ортан жілікG) абыр ақ ғH)омырт ақ28. Постэмбрионды даму б лінеді:қ өA) осарланып дамуқB)нейрулаC)тур дамуD)т рленіп дамуүE)гаструлаF)бластомерлерG) ры жапыра шасыұ қ қH)еселеніп даму29. Жасуны а сас а залы зат:ққ ұқ ғ қA)хитинB)боверинC)гликокаликсD)крахмалE)н руызәF)спораG)гликогенH)акрихинин30. рылысы мен шы у тегі бірдей, ал ат аратын ызметтері р т рлі м шелер:Құ ғ қ қ ә ү үA)аналогты м шелерқ үB)т рішілік к ресү үC)гомологты м шелерқ үD)морфологиялы м шелерқ үE)таби и с рыпталуғ ұF)мимикрияG)руименттік м шелерүH) алды м шелерқ қ ү

41-Н С А Ұ Қ1.Шымтезек м гіні рылыс м шелеріү ң құ үA)жеміс, г лүB) ауаша ы боладық ғC)саба , жапыра ,тамырқ қD)жапыра тары ыл андық қ қE)саба , жапыра , ризоидқ қ2. К рделіг лділер т ымдасына т нү ү ұқ әA)жемісі - б рша апұ ққB)г лдері тілше, ш ыра т різдіү ұқ қ әC)жемісі-жидек ауашақ қD)г лшо ыры сыпырт ыг лү ғ қ үE)жемісі-б рша ынұ ққ3. Бидайды , арабидайды саба ың қ ң ғA) ыс ар анқ қ ғB)т біртекүC)жата анғD) рмелегішөE)сабансабақ4. Медузаны денесінде болмайтын б лікң өA)табанB)ж йке торыүC)аузы

153

D) армалауышқE) уысқ5. Ж зетін сү құA)ша алағB)к к сө құC)б ркітүD)пингвинE)с арұңқ6. Аузы кеміріп-жала ыш буна денеғ қA)балараB)шыбынC) андалақD)к белекөE)маса7. К зді ішкі рылысы к рделі абы ыө ң құ ү қ ғA)тамырлы абық қB)торлы абық қC)а абы шақ қ қD) аса абық ң қ қE)н рлы абыұ қ қ8. До а т різді иілген жалпа с йекғ ә қ үA)то пан жілікқB)ортан жілікC)т сөD)шыбы с йекқ үE) абыр ақ ғ9. Фотосинтезді ара ы фазасында синтезделедің қ ңғA)сілтілерB)суC)минералды т здарұD)дисахаридтерE) ыш ылдарқ қ10. Жасуша мембранасының с йы ты ты абылдауыұ қ қ қA)экзоцитозB)пиноцитозC)фагоцитозD)эктоцитозE)амитоз11. Жапыра ы ауырсын т різді торлы ж йкеленген сімдікғ қ ә ү өA) йе кіү ңB)жолжелкенC)ж геріүD)терекE)бидай12. Орман сықұA) азқB)б ркітүC) йрекүD)пингвинE)то ылдақ қ13. Шала т рленіп дамитын буна денеліү қA)шегірткеB) о ыздарқ ңC)к белектерөD) мырс аларқұ қE)маса14. Тынысалуды жиілететін гормон

154

A)паратгормонB)адреналинC)глюкагонD)тимозинE)инсулин15. Жары та тарылып, ара ыда л аятын к з м шесіқ қ ңғ ұ ғ ө үA) арашық қB) аса абық ң қ қC)шыны т різді денеәD)к зб ршаө ұ қE)а абық қ қ16. Буданды к шқ үA)инбридингB)анеуплоидияC)гетерозиготаD)гетерозисE)полиплоидия17. Тыныс алуды негізін сал ан алымдарң ғ ғA)Т.Шванн, М.ШлейденB)М.В.Ломоносов, А.Л.ЛавуазьеC)Э.Геккель, Ф.МюллерD)Ж.Б.Ламарк, К.ЛиннейE)Р.Гук, А.В.Левенгук18. Зат алмасуды а ыр ы німдерін сырт а шы аратын м шелерң қ ғ ө қ ғ үA)с йек, б лшы ет, кпе, теріү ү қ өB)б йрек, ж рек, тері, ішекү үC)секреция бездері, арын, бауыр, теріқD)ми, ж лын, тері, с йекұ үE) кпе, б йрек, тері, ішекө ү19. Кеуде уысын т зетін с йектерқ ү үA)т с, толарса , жамбасө қB)сегізк з омырт алары, жауырын, жамбасө қC)мойын омырт алары, б ана, ш йдеқ ұғ үD)ар а омырт алары, абыр алар, т сқ қ қ ғ өE)бел омырт алары, абыр алар, то пан жілікқ қ ғ қ20. Физикалы мутагенқA)пестицидB)колхицинC)радиоактивті с улеәD)никотин ыш ылық қE)этиленимин21. лі а заларды денесінде тіршілік ететіндер:Ө ғ ңA)спорафиттерB)сапрофиттерC)аэробтарD)гермафродиттерE)эпифиттерF)паразиттерG)гаметафиттерH)анаэробтар22. М кті рылысы:ү ң құA)ризоидтанB) абырша танқ қC)тамырданD)жапыра танқE) рт рлі жасушаларданә үF)саба танқ

155

G)бірі ай жасушаларданңғH)мицелийдан23. йры сыздар отрядына жатады:Құ қA)ба ақB)саламандраC) рба ақұ қD) ртпошымқұE)тритонF)хамелеонG)гаттерияH)ба атісқ24. Бекірет різдестер отрядына жатады :әA) ыл ақ қB)майшабақC)пілмайD)латимерияE)шо ырқF) нысбалықұ қG) ортпақH)т лкібалыү қ25. Жалпа с йектер:қ үA)ала анқB)шыбы с йекқ үC)жауырынD) абыр ақ ғE)толарсақF)басс йекүG)б анаұғH)ортан жілік26. М рын уысыны ызметі:ұ қ ң қA)микробтар т зіледіүB)ы ылы аттырадық қC)ауаны жылытадыD)ауаны суытадыE)есінетедіF)жас шы арадығG)ж телдіредөH)микробтарды т тып аладыұ қ27. Сопа ша ми ар ылы тіршілік шін ма ызды к птеген рефлекстерді до асы теді:қ қ ү ң ө ң ғ өA)жары пен дыбыс а жылдам реакцияқ қB) имылды йлестіруқ үC)ж рек- ан тамырлары, тынысү қD) имыл- оз алыс, ор анысқ қ ғ қ ғE)зат алмасуды реттеуF)денені т ра ты температурасын са таудың ұ қ қG)ас орыту, ор анысқ қ ғH)тепе-те дікті са тауң қ28. Н руыз биосинтезі:әA)репликацияB)транслокацияC)транскрипцияD)трансляцияE)дупликацияF)трансплантацияG)мутацияH)денатурация29. Шешесіні аны гетерозиготалы ІІІ топ, кесі ІV топ. рпа тарыны ан топтары:ң қ ә Ұ қ ң қ

156

A)І, ІІ, ІVB)ІV, І, ІІC)ІІІ, ІІD)І, ІVE)ІІ, ІІІ, ІVF)ІІІ, ІVG)ІІ, ІVH)ІІІ, ІІ, І30. Кездейсо пайда болатын згергіштік:қ өA)дактилоскопиялықB)физиологиялықC)эмбриологиялықD)модификациялықE)онтогенетикалықF)морфологиялықG)онтогенездікH)мутациялық

42-Н С А Ұ Қ1. ыналар пішіндеріне арай б лінедіҚ қ өA)жапыра т різдіқ әB) атпарша т різдіқ қ әC)оралма т різдіәD)жіп т різдіәE)шар т різдіә2.Тек сімдік жасушасына ана т нө ғ әA)ядроBмитохондрияC)цитоплазмаD)пластидE)мембрана3.Саба ты ызметіқ ң қA)т ым т зедіұқ үB)суды буландырадыC)жапыра , г л бекидіқ үD)су мен заттарды сі іредіңE) сімдікті жер асты м шесіө ң ү4.Балы ты дене салма ын згертетін м шесіқ ң ғ ө үA)ар а ж збе анатық ү қB)торсылда ығC)миыD) йры ж збе анатықұ қ ү қE)б йір сызы ыү ғ5.Буна денелілерді ая тарыны санық ң қ ңA)10B)4C)6D)12E)86.Жануарлар туралы ылымғA)микологияB)анатомияC)лихенологияD)ботаника

157

E)зоология7.Бас с йекті бет б лігіндегі оз алмалы с йектерү ң ө қ ғ үA) сті гі жаү ң қB)самайC)ш йдеүD)т беөE)асты ы жаңғ қ8.К п абатты эпителийден т ратын тері абатыө қ ұ қA)плазмолеммаB)пеликуллаC)эпидермисD)май клетчаткасыE)на ыз теріғ9.Фотосинтез процесі ж редіүAвакуольдеB)ядродаC)рибосомадаD)хлоропластардаE)цитоплазмада 10.Ядро абы шасыны ішіндегі уысты толтырып т ратын с йы тық қ ң қ ұ ұ қ қA)вакуольB)протоплазмаC)гиалоплазмаD)ядрошықE)кариоплазма11.Тропиктік ормандарда сетін а аштарда болатын осал ы тамырө ғ қ қA)емізікB)ауа тамырC)жемтамырD)т йнектіүE)тіреу12.Шо ырланып тіршілік ететін ішек уыстығ қA)арцеллаB)ай ышты медузақC)обелияD)актинияE)медуза13.К йіс айтармайтын ж пт я тыларү қ ұ ұ қA)керікB)т затүC)тарпанD) ланқұE)бегемот14. оректік заттарды негізгі сі ірілуі ж редіҚ ң ң үA)ашішектеB) арындақC)ауыз уысындақD)тік ішектеE)то ішектеқ15.Ке ірдек абыр асыны абысып алуына кедергі келтіредің қ ғ ң қ қA)жартылай са иналы шеміршекқB)дыбыс са ылауыңC)к мекей шодырыөD)альвеолаларE)к мей а па шы ыө қ қ қ ғ16.Трансляцияны элонгация сатысындаңA)с т ыш ылы ыдырайдыү қ қ

158

B)пептидтік биосинтез ая таладықC)су фотолизі ж редіүD)полипептидтік тізбекті т зілуі басталадың үE)кодон мен антикодонны бірң біріне с йкес келуіә17.Са ырау ла тарды здігінен д ниеге келуі туралы т жырымдаманы сын ан алым:ң құ қ ң ө ү ұ ұ ғ ғA)А. ЛевенгукB)Л. ПастерC)Р. ГукD)К. ЛиннейE)Ж. Б. Ламарк18.Сирек кездесетін, т ым уалайтын ауруұқ қA)гипотонияB)гипертензияC)инсультD)анемияE)гемофилия19.С йеккеү иілгіштік серпімділік асиет бередіқA)минералды затB)бейорганикалы затқC) р а затқұ ғ қD)ыл алды затғE)органикалы затқ20.Энергиясы мол органикалы заттарды , энергиясы аз арапайым заттар а ыдырауық ң қ ғA)фотосинтезді ара ы фазасың қ ңғB)гликолизді дайынды кезе ің қ ңC)фотосинтезді жары фазасың қD)гликолизді оттекті ыдырауыңE)гликолизді оттексіз ыдырауың21.Г лшо ыры себет сімдіктер:ү ғ өA)с біз, аск кә өB)г лкекіреүC)ба ба , гейш пқ қ ө өD) ара ат, ыры абатқ қ қ ққE)адамтамырF) айы , к ктерекқ ң өG)ж зім, тары, к рішү үH)к нба ысү ғ22.Жабы т ымды сімдіктерге т н:қ ұқ ө әA)т ымнан к бейедіұқ өB)к бею м шесі – г лө ү үC)тек ш птекті сімдіктер боладыө өD)т ымы жемісті ішінде жетіледіұқ ңE)жеміс т збейдіүF)с ректі сімдіктерү өG)спора мен к бейедіөH)буындар мен буын аралы ы к пғ ө23.Біржасушалы ж ндіктер :әA)бірнеше жасушадан т радыұB) арапайым рылыстық құC)к рделі рылымдыү құD)бір ана жасушадан т радығ ұE)жасушасы болмайдыF)ж йке ж йесі жа сы жетілгенү ү қG)ядросы барH)хроматофоры бар24.Кірпікшелілер типі:A)екі ядросы бар

159

B) кілі – эвгленаөC)бір ядросы барD)хроматофоры барE)жанасу ар ылы к бейедіқ өF) кілі – инфузорияөG)талшы ы барғH) кілі – амебаө25.Ж йке жасушалары т рады:ү ұA)д некер лпасынанә ұB)м шеденүC)а заданғD) сіндіденөE)ж йке штарынанү ұF)к мірсуданөG) ан тамырларынанқH)денеден26.Тромбоциттерді негізгі ызметі:ң қA) озуды ткізуқ өB)оттегіні тасымалдауC)с зуүD) анны ю ж не ттегіні тасымалдауқ ң ұ ә өE) ан кетуді то татуқ қF) анны юқ ң ұG) ор аныштық ғ қH)зиянсыздандыру27.Б йректі ызметін реттеуге атысатын гормон:ү ң қ қA)адреналинB)вазопрессинC)тироксинD)паратгормонE)инсулинF)меланофорG)тимозинH)окcитоцин28.Генеалогиялы діс:қ әA)шы ан тегіне арай зерттеуққ қB)сау адамны кариотипіне талдау жасауңC)ауру адамны кариотипіне талдау жасауңD)шежіре руқұE) згерістерді адам популяциясына таралуын зерттеуө ңF)хромосома жиынты ына талдау жасауғG)жеке дамуында т ым уалайтын згерістерді зерттеуұқ қ өH)зат алмасуды б зылуың ұ 29.Б рша т ымыны сары т сі-А жасыл т сіне-а- а ара анда доминантты. Ал тегіс пішіні-В б дыр ұ қ ұқ ң ү ү ғ қ ғ ұпішінді –b-дан басым. Мына AaBB×AaBb будандастыруда алынатын рпа тар т ымдарыны сырт ы ұ қ ұқ ң қк рінісін аны та ыз:ө қ ңA)3 сары тегіс: 1 жасыл б дырұB)1 жасыл тегіс: 2 жасыл тегісC)9 сары тегіс: 3 сары б дыр: 3 жасыл тегіс: 1 жасыл б дырұ ұD)4 сары б дыр: 1 жасыл тегісұE)барлы ы сары тегісғF)6 сары тегіс: 2 жасыл тегісG)2 сары тегіс: 2 жасыл б дырұH)1 сары тегіс: 2 жасыл б дыр: 1 жасыл тегісұ30.II реттік т тынушыларұA)жайраB)к мшатә

160

C) оды ақ ғD) арсақ қE) ндызқұF)сабаншыG)сусиырH)марал

43-Н С А Ұ Қ1. С ттіген сімдігіні саба ыү ө ң ғA)шырындыB)жабыс ақ қC)жата анғD)пиязшықE)т йнекү2. ызыл балдырлар а жатадыҚ ғA)саргассумB)улотриксC)нереоцистисD)ламинарияE)плюмария3. К рделіг лділер т ымдасына жататын малазы ты да ылү ү ұқ қ қ қA) ауленқB)итоша анғC)т йетікенүD)б ріг лө үE)жералм ртұ4. Денедегі за ымдан ан немесе жойылып кеткен м шелер мен лпаларды алпына келуіқ ғ ү ұ ң қA)дегенерацияB)регенерацияC)эволюцияD)дупликацияE)денатурация5. Жал ан ая т зіп, дене пішінін немі згерте алатын арапайымдыларғ қ ү ү ө қA)талшы тыларқB)кірпікшелілерC)саркодиналарD)споралыларE)домалан ыларғ6. К йіс айтармайтын ж пт я ты жануарү қ ұ ұ қA) ойқB) ланқұC)тарпанD)бегемотE)сиыр7. Адам организміндегі анны жалпы алыпты м лшеріқ ң қ өA)7,1 л-8,1B)7 -9лC)4,5 -5лD)2,2 л-3,2E)7,8 л-10л8. До а т різді иілген жалпа с йекғ ә қ үA)т сөB)ортан жілікC) абыр ақ ғD)шыбы с йекқ ү

161

E)то пан жілікқ9. ліп біткен организмдерді азба алды тарын зерттейтін ылымӨ ң қ қ қ ғA)этологияB)физиологияC)анатомияD)палеонтологияE)морфология10. ДН жіпшелерінен т ратын созылы ы ты ыз денешікҚ ұ ңқ ғA)хромосомаB)центромераC)ядроD)ядрошықE)центриоль11. Орамжапыра г лділер т ымдасы г ліні формуласы:қ ү ұқ ү ңA)

B)

C)

D)

E)

12. Ба аны арт ы ішегінде болатын паразитқ ң қA)лямблияB)трипаносомаC)опалинаD) ртамышқұE)сувойка13. Тері астында паразиттік рекет жасайтын ж мыр ртә ұ құA) ыл ртқ құB)суырт ықC)бауырсор ышғD)ішексор ығE)трихинелла14. Адам тынышты к йде тыныс ал анда ж тылатын ауа м лшеріқ ү ғ ұ өA)500 млB)100 млC)3500 млD)200 млE)1500 мл15. Сілекей рамында ы бактерияларды жоятын ферментқұ ғA)пепсинB)мальтазаC)муцинD)лизоцимE)амилаза16. Биологиялы о шаулануды генетикалы себебіқ қ ң қA)жыныс м шелеріні рылысы рт рліү ң құ ә үB)мінез- лы тары сас емесқұ қ ұқC)тіршілік орта жа дайыны т рліше болуығ ң үD)хромосомалар жиынты ы рт рліғ ә үE)к бею мерзімдеріні с йкес келмеуіө ң ә17. Латимерияны осы к нге дейін згеріссіз тіршілік етуің ү өA) олдан с рыптауқ ұB)т ра тандырушы с рыптауұ қ ұC) оз аушы с рыптауқ ғ ұ

162

D)ма сатсыз с рыптауқ ұE) дістемелік с рыптауә ұ18. Доминантты (басым) принципін аштыA)И.П.ПавловB)Н.И.ПироговC)И.М.СеченовD)И.И.МечниковE)А.А.Ухтомский19. Анатомия ылымыны негізін салушығ ңA)А.ВезалийB)ГиппократC) л-ФарабиӘD)И.П.ПавловE)К.Гален20. Протерозой заманыны ал аш ы кезе ің ғ қ ңA)«бауырмен жор алаушылар асыры»ғ ғB)«омырт асыздарды даму кезе і»қ ң ңC)«цианобактерияларды асыры»ң ғD)«с т оректілер кезе і»ү қ ңE)«балы тар асыры»қ ғ21. лі а заларды денесінде тіршілік ететіндер:Ө ғ ңA)аэробтарB)анаэробтарC)сапрофиттерD)спорафиттерE)гаметафиттерF)гермафродиттерG)паразиттерH)эпифиттер22. Шымтезек м гіні рылысы:ү ң құA) ауаша ы боладық ғB)саба ы жерге т селе седіғ ө өC)жапыра тары шкірқ үD)саба сыртын аптайдық өң қE)саба пен жапырақ қF)іші су а толы лі жасушаларғ өG)саба , жапыра , ризоидқ қH)саба , жапыра ,тамырқ қ23. йры ты осмекенділер:Құ қ қA)к дімгі рба аә құ қB)са иналы ртжыланқ құC)саламандраD)к лба аө қE) рба ақұ қF)тритонG)жетісулы ба атісқ қH)даната рба асықұ қ24. осарлы тыныс алу т н:Қ әA)балы тар ақ ғB)жор алаушылар ағ ғC) рттар ақұ ғD)шаяндар ағE)буыная тылар ақ ғF) стар ақұ ғG)с т оректілергеү қH) осмекенділергеқ25. Жалпа с йектер:қ ү

163

A)ала анқB)жауырынC)басс йекүD)шыбы с йекқ үE)толарсақF)ортан жілікG) абыр ақ ғH)б анаұғ26. Сырт ы секрециялы бездерге жатады:қ қA) й ы безұ қB)тері безC)сілекей безD)жыныс безE) ал аншама ы безқ қ ңF) ал анша безқ қG)гипофизH)айырша без27. Иы белдеуіні с йектерін ата:қ ң үA)жауырынB)жамбасC)кеудеD)ая с йектеріқ үE)омырт ақF)мойынG)б анаұғH)басс йегіү28. Хлоропласты рылысына кірмейді :ң құA)тилакоидB)каротиноидтерC)гранаD)матриксE)кристаF)хлорофилG)стромаH)мембрана29. Сауытты балы тар пайда болды:қA)силурдаB)кембрийдеC)пермьдеD)карбондаE)ордовиктеF)девондаG)юрадаH)борда30. Аллельді емес гендерді зара рекеттесу т рлері :ң ө ә үA)к паллельдікөB)кроссинговерC)конъюгацияD)аутбридингE)генетикалы картақF)комплементарлықG)гендерді тіркесуіңH)эпистаз

44-Н С А Ұ Қ1.Бактерия тіршілігінде спора т зу процесіні ма ызыү ң ң

164

A) оректену шінқ үB)шо ырлану шінғ үC)жасушаны б лінуі шінң ө үD)к беюге атысу шінө қ үE) ор ану шінқ ғ ү2.Бидайды , арабидайды саба ың қ ң ғA) ыс ар анқ қ ғB) рмелегішөC)сабансабақD)т біртекүE)жата анғ3.К рделіг лділер т ымдасына т нү ү ұқ әA)жемісі-б рша ынұ ққB)жемісі - б рша апұ ққC)г лдері тілше, ш ыра т різдіү ұқ қ әD)жемісі-жидек ауашақ қE)г лшо ыры сыпырт ыг лү ғ қ ү4.Шыбынны аузыңA)кемірушіB)с зіп жалаушыүC)кеміріп-жалаушыD)шаншып-сорушыE)сорушы5. анны ызыл т йіршігінде тіршілік ететін паразитҚ ң қ үA) ант р ынқ ұ ғB)м ржеөC)амебаD)опалинаE)лейшмания6.Суды тазартушы арапайым ж ндікқ әA)бодоB) ртамышқұC)сувойкаD)т ншыраү қE)домалан ығ7.Балаларда к бірек кездесетін б йрек ауруыө үA)пиелонефритB)уретритC)циститD)уремияE)энурез8. й ы б зылуыны ке тара ан т ріҰ қ ұ ң ң ғ үA) оз ыштық ғ қB)сергектікC)летаргияD) й ысыздыұ қ қE) й ышылдыұ қ қ9.Лизосома ызметіқA)ыдыратуB)ЭнергетикалықC)тасымалдауD)к беюөE)синтездеу10.Лизосома ызметіқA)ыдыратуB)энергетикалық

165

C)тасымалдауD)к беюөE)синтездеу11. сімдік жасушасыны абы шасын райтын органикалы затӨ ң қ қ құ қA)целлюлозаB)н руызәC)крахмалD)гликоген E)май12Жасушасында хлоропластары болатын арапайымқA)вольвоксB)арцеллаC)амебаD)кірпікшелі кебісшеE)лейшмания13.Т с с йегі жалпа , ыры болмайтын сө ү қ қ құA)пингвинB)нанду C)ша алағD) йрекүE)тырна14.С витамині к п болатын сімдікө өA)итм рынұB)картопC ызанақ қD)асб ршаұ қE) ауынқ15. ыз балаларда кеудемен тыныс алу алыптасатын кезеҚ қ ңA)жас спірімдікөB)н рестелікәC)емшектікD)с билікәE)кемелденген16.Жануар жасушасында гликолизді анаэробты ыдырауы ж ретін органоидң үA)пластидтерді ішкі мембранасындаңB)цитоплазманы гиалоплазмасындаңC)хлоропласт граналарындаD)митохондрияны ішкі мембранасындаңE)хлоропласт тилакоидтарында17.Модификациялы згергіштікті зерттеу дісіқ ө әAстатистикалықB)микробиологиялықC)генетикалықD)химиялықE)физикалық18.Кеуде уысын т зетін с йектерқ ү үA)ар а омырт алары, абыр алар, т сқ қ қ ғ өB)бел омырт алары, абыр алар, то пан жілікқ қ ғ қC)мойын омырт алары, б ана, ш йдеқ ұғ үD)т с, толарса , жамбасө қE)сегізк з омырт алары, жауырын, жамбасө қ19.Зат алмасуды а ыр ы німдерін сырт а шы аратын м шелерң қ ғ ө қ ғ үA)секреция бездері, арын, бауыр, теріқB)с йек, б лшы ет, кпе, теріү ү қ өC)б йрек, ж рек, тері, ішекү үD)ми, ж лын, тері, с йекұ ү

166

E) кпе, б йрек, тері, ішекө ү20.Неміс алымы Г.Рихтер сын ан теорияғ ұ ғA)м гілікәңB)абиогенезC)креационизмD)панспермияE)виталистік21. ауаша жемісті сімдіктер:Қ қ өAарпа, бидай, тарыB)ба ба , к нба ысқ қ ү ғC)шомыр, шал анқD)асб рша , бедеұ қE)сасы ме дуана, с ттігенқ ң үF)шегірг л, ыз алдаү қ ғ қG) йе кі, шегіршін, айыү ң қ ңH)ме дуанаң22.М кті рылысы:ү ң құA) рт рлі жасушаларданә үB)тамырданC)ризоидтанD)бірі ай жасушаларданңғE)саба танқF)мицелийданG) абырша танқ қH)жапыра танқ23. рмекшілерді дене б лімдері:Ө ң өA)к зөB)м ртшаұC)баск кірекөD) рсақұ қE)ая тарықF)демтесіктерG)басH)к кірекө24.Денесінде ба алша болатын арапайым:қ қ қA)бодоB)балантидийC)амеба протейD)сувойкаE)трипаносомаF)кебісшеG)арцеллаH)лямблия25.Ауыз уысында ы сілекей бездері:қ ғA)дентинB)тіл астыC)ерінD)тілE)эмальF)жа астықG)шы шытқH)тіс26.М рын уысыны ызметі:ұ қ ң қA)ауаны жылытадыB)жас шы арадығC)есінетедіD)микробтар т зіледіү

167

E)ж телдіредіөF)ы ылы аттырадық қG)микробтарды т тып аладыұ қH)ауаны суытады27.Торлы абы та болатын жасуша т рлері:қ қ үA)тая шақB) арашық қC)торлыD) тышақұE) аса абақ ң қ қF)а абық қ қG)н рлы абыұ қ қH)сенсорлы ж йеқ ү28.Т ым уалайтын асиетті радияцияны к мегімен згертуге болатынын 1925 ж. т ыш аш ан ұқ қ қ ң ө ө ұңғ қалымдар:ғ

A)МендельB)Г.С. ФилипповC)ВавиловD)Г.А. НадсонE)Де ФризF)МорганG)ДарвинH)Пеннет29.Лизосомалар т зіледі:үA)ядро мен рибосомаданB)Гольджи аппаратынанC)рибосомаданD)митохондрияданE)вакуольденF)цитоплазмаданG)ядроданH)эндоплазмалы торданқ30. «Микроэволюция» терминін 1938 жылы ылым а енгізген алым:ғ ғ ғA)К. ЛиннейB)Ф. ЭнгельсC)Джон РейD)Ф. БерньеE)В.О. КовалевскийF)Н.В. Тимофеев-РесовскийG)В. ИогансенH)Ч. Дарвин

45-Н С А Ұ Қ1. Б рша т ымдасыны жемісіұ қ ұқ ңA)жидекB)т ымшаұқ C)д некә D) ауашақ қ E)б рша апұ ққ 2. ыналар пішіндеріне арай б лінедіҚ қ өA) атпарша т різдіқ қ әB)жапыра т різдіқ әC)жіп т різдіәD)оралма т різдіәE)шар т різдіә3. Са ырау ла тарды жануарлар а т н белгісің құ қ ң ғ ә

168

A)жасушасында алы абы шасы боладық ң қ қB)бір орыннан оз алмайдық ғC)гликоген жина тайдықD)жасушасы болмайдыE) анша тіршілік етсе, сонша се бередіқ ө4. Трихинелла тіршілік етедіA)б лшы еттеұ қ B)б йректеүC)тері астындаD)бауырдаE) кпедеө5. К йіс айтармайтын ж пт я ты жануарү қ ұ ұ қA) ланқұB)тарпанC)сиырD) ойқE)бегемот6. Сиыр цепеніні мойын а жал ас ан басы бар дерн сілің ғ ғ қ әA) арма шақ қB)трохофораC)финнаD)наядаE)планула7. ры ты дамитын м шесіҰ қ ң үA)жатырB)аналы безқC) ынапқD)жатыр т тігіүE)аталы безқ8. й ы б зылуыны ке тара ан т ріҰ қ ұ ң ң ғ үA) й ышылдыұ қ қB)сергектікC)летаргияD) й ысыздыұ қ қE)оз ыштығ қ9. ліп біткен организмдерді азба алды тарын зерттейтін ылымӨ ң қ қ қ ғA)морфологияB)палеонтологияC)физиологияD)этологияE)анатомия10. Шимпанзе хромосомасыны диплоидты саныңA)12B)48C)104D)46E)5411. Жо ары сатыда ы споралы сімдіктерді к бею м шесіғ ғ ө ң ө ү A)тамыр B)ризоид C)саба ығ D)т ымұқ E)спора12. Шо ырланып тіршілік ететін ішек уыстығ қA)арцеллаB)медуза C)обелия

169

D)актинияE)ай ышты медузақ13. С улелі симметриялы ж ндікә әA) о ызқ ңB)эвгленаC)гидра D)ба ақE)амеба13. С витамині к п болатын сімдікө өA) ауынқB)асб ршаұ қC) ызанақ қD)итм рынұE)картоп15. ол с йектеріне жатадыҚ үA)толарсақB)асы ты жілікқC)то пан жілікқD)ортан жілікE)шыбы с йекқ ү16. Клайнфельтер ауруыны белгілеріңA)а ыл-есі кем, ашуланшақ қB)бедеулік ж не бойыны тапалды ыә ң ғC)жыныс бездері д рыс жетілмейді, а ыл-есі кемұ қ D) абілетсіз, жылауы , ашуланшақ қ қE)ж йке ж йесіні лсіздігі, бойы зынү ү ң ә ұ17. Биологиялы о шаулануды генетикалы себебіқ қ ң қA)к бею мерзімдеріні с йкес келмеуіө ң әB)тіршілік орта жа дайыны т рліше болуығ ң үC)хромосомалар жиынты ы рт рліғ ә үD)мінез- лы тары сас емесқұ қ ұқE)жыныс м шелеріні рылысы рт рліү ң құ ә ү18. Орталы ж йке ж йесіндегі тежелу былысын аш ан алымқ ү ү құ қ ғA)К.ГаленB)И.П.ПавловC)А.ВезалийD)И.М.СеченовE)Гиппократ18. ан плазмасында ы н руыз м лшеріҚ ғ ә өA)15-20 %B)25-30 %C)40-50 %D)9-10 %E)7-8 %20. Зат алмасуды со ы німдерің ңғ өA)HCO3 ,SB)Ca2, Mg, O2

C)Na, Cl, KD)H2PO4, HClE)СО2, Н2О, NH3

21. Г лшо ыры себет сімдіктер:ү ғ өA)с біз, аск кә өB)ба ба , гейш пқ қ ө ө C) айы , к ктерекқ ң өD)адамтамырE)ж зім, тары, к рішү үF) ара ат, ыры абатқ қ қ ққ

170

G)г лкекіреүH)к нба ысү ғ22. ауаша жемісті сімдіктер:Қ қ өA)асб рша , бедеұ қB)ба ба , к нба ысқ қ ү ғC)арпа, бидай, тарыD)ме дуанаңE)сасы ме дуана, с ттігенқ ң үF)шегірг л, ыз алдаү қ ғ қG)шомыр, шал анқH) йе кі, шегіршін, айыү ң қ ң23. Ж регі ш уысты жартылай пердемен б лінген:ү ү қ өA) ыр ауылқ ғB) рба ақұ қ C)т йе сү құD)кесіртке E)сазан F)гаттерияG)жыланH)са иналы ртжыланқ құ 24. рмекшілерді дене б лімдері:Ө ң өA) рсақұ қB)басC)ая тарықD)к зөE)баск кірекөF)м ртшаұG)к кірекөH)демтесіктер25. Ж йке жасушалары т рады:ү ұA)м шеденүB)денеденC)д некер лпасынанә ұD)а заданғE)ж йке штарынанү ұF) ан тамырларынанқG) сіндіденө H)к мірсуданө 26. Тромбоциттерді негізгі ызметі:ң қA) анны ю ж не ттегіні тасымалдауқ ң ұ ә өB) озуды ткізуқ өC)оттегіні тасымалдауD)зиянсыздандыруE)с зуүF) ан кетуді то татуқ қG) ор аныштық ғ қH) анны юқ ң ұ28. зын с йектерге жатады:Ұ үA)жамбасB)кеудеC) олқD)т л аұ ғE)басF)ар ақG)аяқH)иық28. Постэмбрионды даму б лінеді:қ ө

171

A) ры жапыра шасыұ қ қB)т рленіп дамуүC) осарланып дамуқD)нейрулаE)еселеніп дамуF)гаструлаG)тура дамуH)бластомерлер29. Жер бетінде сетін барлы а аштар мен б талар:ө қ ғ ұA)жартылай са талатын сімдіктерқ өB)эпифиттерC)хамефиттерD)криптофиттерE)терофиттерF)фанерофиттерG)біржылды сімдіктерқ өH)гемикриптофиттер30. Толы т рленіп дамитын а залар:қ ү ғA)ба ақB)шегірткеC)балықD)битE)к белекөF)б заубасұG) андалақH)д уітә

46-Н С А Ұ Қ1. Фитонцид б летін сімдікө өA)алмаB)ба бақ қC)плаунD) ыры жапырақ қ қE) ара айқ ғ2. Ж мырт а а уызына сас м лдір, желім т різді оймалжы тірі затұ қ қ ұқ ө ә қ ңAядроB)цитоплазмаC)вакуольD)пластидE)ядрошық3. Шымтезек м гіні рылыс м шелеріү ң құ үA)жеміс, г лүB)саба , жапыра , ризоидқ қC) ауаша ы боладық ғD)жапыра тары ыл андық қ қE)саба , жапыра ,тамырқ қ4. Е ал аш с йекті балы тарда пайда бол ан м шең ғ ү қ ғ үA)бауырB)аналь тесігіC)б йрекүD)желбезекE) уық қ5. «Патша балы ы» деп аталатын балығ қA)бахтахB) ыл ақ қC)кета

172

D)а балық қE)латимерия6. Е ал аш осмекенділерде пайда бол ан м шең ғ қ ғ үA)сілекей бездеріB)ж рекүC) уық қD) ан тарату ж йесіқ үE)бауыр7. алды ретінде т тасып кеткен 4-5 омырт алардан т ратын омырт а б ліміҚ қ ұ қ ұ қ өA)ар ақB)сегізк зөC)мойынD) йымшақұ қE)бел8. абыр аларды алды ы жа ы байланысадыҚ ғ ң ңғ ғA)б анаменұғB)т сс йекпенө үC)ш йдеменүD)жауырынменE)жамбаспен9. Хромосоманы бір б лігіні зіліп т сіп алуың ө ң ү ү қA)дефишенсияB)транслокацияC)инверсияD)дупликацияE)делеция10. Мембранасыз (жар а шасыз) органоидғ қA)рибосомаB)хромопластC)хлоропластD)ядроE)лейкопласт11. Жо ары сатыда ы споралы сімдіктерді к бею м шесіғ ғ ө ң ө үA)саба ығB)спораC)тамырD)ризоидE)т ымұқ12. Дене пішіні біржасушалы арапайымдар а сас, ма ызы зор ж мыр ртқ ғ ұқ ң ұ құA)бауырсор ышғB)с лікүC) шкір ртү құD)зымырақE)ішексор ығ13. Картоп жапыра ын жеп, оны т сімін кемітетін о ызғ ң ү қ ңA)сонаB) ан ызқ қC)битD)б ргеүE)колорад14. Ж мырт а жасуша мен сперматозоидты осылуынан т зіледіұ қ ң қ үA)бластомерB)гранулаC)бластулаD)зиготаE)гаструла15. Тынысалуды жиілететін гормон

173

A)адреналинB)тимозинC)паратгормонD)глюкагонE)инсулин16. Адамны т ым уалаушылы ын зерттеу дісің ұқ қ ғ әA)цитогенетикалықB)генотиптікC)хромосомалықD)статистикалық E)гибридологиялық17. атты аяз к ндері хайуанаттар саяба ында стар су а жиі-жиі с гіп шы атын себебіҚ ү ғ құ ғ үң ғA)ТітіркенуденB) ауіп- атерден са тану шінҚ қ қ үC)Жылыну шінүD)Тама тану шінқ үE)Тыныс алу шінү18. «К іл-к й» гормоны:өң үA)ТироксинB)ИнсулинC)АдреналинD)СоматотропинE)Тимозин19. Иммунитет теориясын жаса ан алымғ ғA)И.П.ПавловB)К.ГаленC)И.И.МечниковD)И.М.СеченовE)А.Везалий20. Буданды к шқ үA)анеуплоидияB)полиплоидияC)гетерозиготаD)гетерозисE)инбридинг21. ос г лсеріктері бар сімдік:Қ ү өA) ызылшақB) ымыздық қC)шиеD) рікөE)талF) ала айқ қG)ша анғH)алма22. К рделіг лділер т ымдасыны г лдері:ү ү ұқ ң үA)жал ан тілшеліғB)желкенC) айы шақ қD)шатырE) осеріндіқF)шо ырбасғG)ескекH)т тікшеліү

23. К п армалауышты маржандар:ө қA)те із ауырсының қB)гидра

174

C)актинияD)ай ышты медузақE)цианеаF) ла ты медузақұ қG)т бірауызды медузаүH)планула24. йры сыздар отрядына жатады:Құ қA)саламандраB)хамелеонC) рба ақұ қD)ба ақE)тритонF) ртпошымқұG)гаттерияH)ба атісқ25. Сырт ы секреция бездеріне жатады:қA)терB)эпифизC)с түD)айыршаE)тырнақF) й ыұ қG)сілекейH)шаш26. Ас орыту ферменттері:қA)сілекейB)билирубинC)нуклеазаD)холинE)амилазаF)липазаG)пепсинH)ферментаза27. Б лшы ет т рлері:ұ қ үA) ыс ақ қB)к лдене жола ты ж рекө ң қ үC) оз алмалық ғD)жалпақE) оз алмайтынқ ғF)ж рек б лшы етіү ұ қG)бірі ай салалыңғH) зынұ28. лкен ж не кіші б ліктен т ратын органоид:Ү ә ө ұA)рибосомаB)липосомаC)ядроD)митохондрияE)лизосомаF)эндоплазмалы торқG)вакуольH)Гольджи аппараты29. Шешесіні аны гетерозиготалы ІІІ топ, кесі ІV топ. рпа тарыны ан топтары:ң қ ә Ұ қ ң қA)ІІІ, ІІ, ІB)ІІІ, ІVC)ІІ, ІІІ, ІVD)І, ІІ, ІVE)ІV, І, ІІ

175

F)ІІІ, ІІG)І, ІVH)ІІ, ІV30. Генетикалы инженерия дісін жібек ртын сіруде пайдалан ан:қ ә құ ө ғA)В.А. СтрунниковB)Ф.М. М хамбет алиевұ қC)Н.С. БутаринD)Х. Г.КоранаE) .Ә ЕсенжоловF)Е. СирсG)П. БергH)А. Жандеркин

47-Н С А Ұ Қ1. С ттіген сімдігіні саба ыү ө ң ғA)жабыс ақ қB)т йнекүC)жата анғD)пиязшықE)шырынды2. Тек сімдік жасушасына ана т нө ғ әA)митохондрияB)ядроC)пластид D)цитоплазмаE)мембрана3. Фитонцид б летін сімдікө өA)алма B) ара айқ ғC) ыры жапырақ қ қD)ба бақ қE)плаун4. Буна денелілерді ая тарыны санық ң қ ңA)8B)10C)12D)6E)45. Суды тазартушы арапайым ж ндікқ әA) ртамышқұB)бодоC)т ншыраү қD)сувойкаE)домалан ығ6. осмекенділерді ж регіҚ ң үA)1 уыстықB)3 уыстықC)5 уыстықD)2 уыстықE)4 уыстық7. Балаларда к бірек кездесетін б йрек ауруыө үA)пиелонефритB)энурезC)уремияD)уретрит

176

E)цистит8. Бас с йекті бет б лігіндегі оз алмалы с йектерү ң ө қ ғ үA)асты ы жаңғ қB)ш йдеүC) сті гі жаү ң қD)самайE)т беө9. Лизосома ызметіқA)к беюөB)тасымалдауC)энергетикалықD)ыдыратуE)синтездеу10. Зат алмасу сатыларыA)конвергенция, дивергенцияB)анаболизм, катаболизмC)онтогенез, филогенезD)делеция, транслокацияE)митоз, мейоз11. Орамжапыра г лділер т ымдасы г ліні формуласы:қ ү ұқ ү ң

A)

B)

C)

D)

E)

12. Тері астында паразиттік рекет жасайтын ж мыр ртә ұ құA)бауырсор ышғB)суырт ықC)ішексор ығD) ыл ртқ құE)трихинелла13. Орташа ж не ірі денелі шаянт різдестерә әA)циклопB)та ышаянңқC)кенеD)б ы о ызұғ қ ңE)дафния14. Ж мырт а жасуша мен сперматозоидты осылуынан т зіледіұ қ ң қ үA)зиготаB)бластомерC)бластулаD)гаструлаE)гранула15. Адам организміні ішкі ортасыңA) лпа с йы ты ы, ан, лимфаұ ұ қ ғ қB)сілекей, лимфа, гормонC)сарысу, цитоплазма, лпа с йы ты ыұ ұ қ ғD)протоплазма, ан сарысуы, лимфақE)плазма, гормон, анқ16. Эпигенез теориясын сын ан алымұ ғ ғA)Р.ГукB)Ж.КювьеC)В.Прейер

177

D)У.ГарвейE)Г.Рихтер17. Креационизм т жырымдамасын олдадыұ қA)В.Прейер, Д.ХолдейнB)К.Линней, Ж.КювьеC)Ж.Б.Ламарк, Л.ПастерD)Р.Гук, Д.ДидроE)Ж.Бюффон, А.И.Опарин18. Жасушада ы су мен денедегі с йы ты ты реттеуге атысатын н руызғ ұ қ қ қ әA)фибриногенB)миозинC)гемоглобинD)фибринE)альбумин19. Есту т тігіні зегі ашыладыү ң өA)сырт ы дыбыс жолынақB)ке ірдеккеңC)ж т ынша аұ қ ққD)к мекейгеөE) ешкеөң20. Т ымда, тамырда, т йнекте болатын пластидұқ үA)вакуольB)хромопластC)хлоропластD)хромосомаE)лейкопласт21. Г лшо ыры себет сімдіктер:ү ғ өA)г лкекіреүB)ж зім, тары, к рішү үC) ара ат, ыры абатқ қ қ ққD)адамтамырE) айы , к ктерекқ ң өF)с біз, аск кә өG)к нба ысү ғH)ба ба , гейш пқ қ ө ө22. Шымтезек м гіні рылысы:ү ң құA)жапыра тары шкірқ үB)саба сыртын аптайдық өң қC)саба , жапыра , ризоидқ қD)саба , жапыра ,тамырқ қE)саба ы жерге т селе седіғ ө өF)саба пен жапырақ қG) ауаша ы боладық ғH)іші су а толы лі жасушаларғ ө23. Буна денелілерді ересек к йге ауысуы:қ ң үA)уылдырықB)нимфаC)финнаD)имагоE) рыұ қF)шабақG) уыршақ қH)дерн сілә24. Буна денелілерді зерттейтінқ ылым:ғA)маммалогияB)гельминтологияC)герпетология

178

D)ихтиологияE)гистологияF)энтомологияG)орнитологияH)микология25. Ыдырау німдерін шы ару а атысатын м шелер:ө ғ ғ қ үA)теріB) анқC)сілекейD)б йрекүE) арынқF) лтабарұG) кпеөH)ауыз26. Жамбас белдеуіні с йектерін ата:ң үA)кеудеB) ол с йектеріқ үC)ая с йектеріқ үD)басс йегіүE)жамбасF)омырт ақG)б анаұғH)мойын27. Иы белдеуіні с йектерін ата:қ ң үA)кеудеB)б анаұғC)омырт ақD)жауырынE)мойынF)басс йегіүG)ая с йектеріқ үH)жамбас28. лкен ж не кіші б ліктен т ратын органоид:Ү ә ө ұA)рибосомаB)Гольджи аппаратыC)лизосомаD)ядроE)липосомаF)вакуольG)митохондрияH)эндоплазмалы торқ29. Жер бетінде сетін барлы а аштар мен б талар:ө қ ғ ұA)терофиттерB)криптофиттерC)фанерофиттерD)хамефиттерE)гемикриптофиттерF)біржылды сімдіктерқ өG)жартылай са талатын сімдіктерқ өH)эпифиттер30. Лизосомалар т зіледі:үA)вакуольденB)цитоплазмаданC)митохондрияданD)ядро мен рибосомаданE)эндоплазмалы торданқF)рибосомадан

179

G)Гольджи аппаратынанH)ядродан

48-Н С А Ұ Қ1.Фитонцид б летін сімдікө өA) ыры жапырақ қ қB) ара айқ ғC)алма D)ба бақ қE)плаун2.Даражарна ты сімдікқ өA) ауынҚB)Ас абақ қC)БидайD)К нба ысү ғE) иярҚ3.Тамыр ойма шасыны ызметіқ ң қA) ор анышқ ғB)суды сі іруңC) ткізгіш лпа т зедіө ұ үD)минералды т здарды сі іруұ ңE)ойма ша т зуқ ү4.К йіс айтармайтын ж пт я ты жануарү қ ұ ұ қA)бегемотB)сиырC)тарпанD) ойқE) ланқұ5. арапайым ж ндіктерді т рлерін аш анҚ ә ң ү қ алымғA)А.ЛевенгукB)И.И.МечниковC)Ч.ДарвинD)Дж.ГарссиE)Ш.Лаверан6.Шеміршекті балы тарқA)майшабақB)скатC)бахтахD)сазанE)шортан7.Бас с йекті бет б лігіндегі оз алмалы с йектерү ң ө қ ғ үA)ш йдеүB)асты ы жаңғ қC) сті гі жаү ң қD)т беөE)самай8.Адам организміндегі анны жалпы алыпты м лшеріқ ң қ өA)7,1 л-8,1B)2,2 л-3,2C)7,8 л-10лD)7 -9лE)4,5 -5л9.Мембранасыз (жар а шасыз) органоидғ қA)ядро

180

B)рибосомаC)хлоропластD)лейкопластE)хромопласт10.Тыныс алу процесін ж зеге асыратын органоидүA)лизосомаB)митохондрияC)рибосомаD)ядроE)пластид11.Са ырау ла тар д ниесін зерттейдің құ қ үA)ЗоологияB)ФизиологияC)ГенетикаD)МикологияE)Цитология12.Орташа ж не ірі денелі шаянт різдестерә әA)кенеB)та ышаянңқC)б ы о ызұғ қ ңD)дафнияE)циклоп13.Балы тарды денесін алыпты стауын амтамасыз ететін ж збе анаттарық ң қ ұ қ ү қA)ж п рса ж не ар аұ құ қ ә қB)ж п рсаұ құ қC) йрықұ қD)ж п к кірекұ өE)ар а ж не анальқ ә14.К здіө ң аса абы ыны ызметіқ ң қ ғ ң қA)к з жас с йы ты ын б ледіө ұ қ ғ өB)жары ты ткізедіқ өC)жары тан ор айдық қ ғD)к з алмасын толтырып т радыө ұE)к зге т с бередіө ү15.К зді оректік заттармен ж не оттекпен амтамасыз етедіө қ ә қA)к зжас безіөB)тамырлы абық қC)шыны т різді денеәD)тор абық қE)а абық қ қ16. аттыаязк ндеріхайуанаттарсаяба ында старсу ажиі-жиіс гіпшы атынсебебіҚ ү ғ құ ғ үң ғA) ауіп- атерден са тану шінҚ қ қ үB)ТітіркенуденC)Тыныс алу шінүD)Тама тану шінқ үE)Жылыну шінү17.АаBb генотипі т зетін т рлі гаметалар саныү үA)2B)6C)4D)5E)818.Зат алмасуды а ыр ы німдерін сырт а шы аратын м шелерң қ ғ ө қ ғ үA)ми, ж лын, тері, с йекұ үB)с йек, б лшы ет, кпе, теріү ү қ өC) кпе, б йрек, тері, ішекө үD)секреция бездері, арын, бауыр, теріқ

181

E)б йрек, ж рек, тері, ішекү ү19.Орталы ж йке ж йесіндегі тежелу былысын аш ан алымқ ү ү құ қ ғA)И.М.СеченовB)К.ГаленC)И.П.ПавловD)ГиппократE)А.Везалий20.А.И.Опарин т жырымдамасын дамыт ан а ылшын биологіұ қ ғA)Г.РихтерB)Ж.КювьеC)Л.ПастерD)Ф.РедиE)Дж.Холдейн21.Саба ты абы абаттары:қ ң қ қ қA)жылды ше берқ ңB)тозC)тінD)камбийE) зекөF)орталы б лімқ өG)с рекүH)өң22.М ктерді жыныс жасушаларыны осылуынан:ү ң ң қA)дене зінділерінен жетіледіүB)те дей б лінедің өC)зооспоралар т зіледіүD)спора т зіледіүE) ауаша жетіледіқ қF)гамета пайда боладыG) ры танадыұ қH)екі- екіден осыладық23. йры ты осмекенділер:Құ қ қA)к лба аө қB)тритонC) рба ақұ қD)к дімгі рба аә құ қE)жетісулы ба атісқ қF)саламандраG)даната рба асықұ қH)са иналы ртжыланқ құ24.Ж регі ш уысты жартылай пердемен б лінген:ү ү қ өA)са иналы ртжыланқ құB) ыр ауылқ ғC)кесірткеD)гаттерияE) рба ақұ қF)т йе сү құG)жыланH)сазан25.Бір т бірлі тістер:үA)дентинB)пульпаC) лкен азу тістерүD)а ылқE)кіші азу тістерF)сойдақG)к рекү

182

H)азу26. оз алмай байланыс ан с йектер:Қ ғ қ үA)білезікB)шынта с йекқ үC)омырт ақD)к рі жілікәE)толарсақF)ми сауытыG)сегізк зөH)б анаұғ27.Сырт ы секрециялы бездерге жатады:қ қA)гипофизB)тері безC)жыныс безD) ал анша безқ қE)сілекей безF) й ы безұ қG) ал аншама ы безқ қ ңH)айырша без28.Хлоропласты рылысына кірмейді :ң құA)мембранаB)криста C)стромаD)хлорофилE)гранаF)каротиноидтерG)тилакоидH)матрикс29. «Микроэволюция» терминін 1938 жылы ылым а енгізген алым:ғ ғ ғA)Ч. ДарвинB)Ф. БерньеC)В.О. КовалевскийD)К. ЛиннейE)Ф. ЭнгельсF)В. ИогансенG)Джон РейH)Н.В. Тимофеев-Ресовский30.Молекуласыны рамына к міртек немесе оны осылыстары кіретін, сондай-а ауада ж не оттекте ң құ ө ң қ қ әжанатын заттар:A)микроэлементтерB)атомды осылыстарқ қC)макромолекулаларD)биоэлементтерE)ультрамикро осылыстарқF)органикалы осылыстарқ қG)микро осылыстарқH)бейорганикалы осылыстарқ қ

49-Н С А Ұ Қ1. К рделіг лділер т ымдасына т нү ү ұқ әA)жемісі - б рша апұ ққB)жемісі-б рша ынұ ққC)г лдері тілше, ш ыра т різдіү ұқ қ әD)г лшо ыры сыпырт ыг лү ғ қ үE)жемісі-жидек ауашақ қ2. Шымтезек м гіні рылыс м шелеріү ң құ ү

183

A)жапыра тары ыл андық қ қB)саба , жапыра ,тамырқ қC)саба , жапыра , ризоидқ қD) ауаша ы боладық ғE)жеміс, г лү3. Жеуге жарамайтын са ырау ла тарң құ қA)к дімгі т лкіжем, к лаә ү өңқұ қB)к ла , а са ырау лаөңқұ қ қ ң құ қC)боз арам ла , к ілкешқұ қ өңD)т лкіжем, озы йрыү қ құ қE)жер ла , к ілкешқұ қ өң4. Шаянт різдестерге жатадыәA) ара ртқ құB)к белекөC)инелікD)циклопE)кене5. Денедегі за ымдан ан немесе жойылып кеткен м шелер мен лпаларды алпына келуіқ ғ ү ұ ң қA)денатурацияB)эволюцияC)дегенерацияD)регенерацияE)дупликация6. Сиыр цепеніні мойын а жал ас ан басы бар дерн сілің ғ ғ қ әA) арма шақ қB)наядаC)финнаD)планулаE)трохофора7. Тыныш й ыны амтамасыз етедіұ қ қA)теледидарды осуқB)ауыр ой е бегімен ш ылдануң ұғC)тоя тама жеуқD)б лмені желдетуөE)к п сусын ішуө8. Дыбыс с йекшелері орналас ан ла б лігіү қ құ қ өA)дабыл жар а ығ ғB)ішкі лақұ қC)сырт ы есту жолықD)орта ы лаңғ құ қE)есту т тігіү9. Зиянды н руызәA)амилазаB)кератинC)муцинD)токсинE)пепсин10. ліп біткен организмдерді азба алды тарын зерттейтін ылымӨ ң қ қ қ ғA)анатомияB)палеонтологияC)морфологияD)этологияE)физиология11. Біржасушалы балдыр-хлорококк кездеседіA)то тау сулардақB)те ізді т зды суындаң ң ұC)а аш ді деріндеғ ң

184

D)к л, зендеө өE)те іздең12. Т нге арай те ізді н р а б лейдіү қ ң ұ ғ өA)трипаносомаB)т ншыраү қC)эвгленаD)лейшманияE)опалина13. Орман сықұA) азқB)пингвинC)то ылдақ қD)б ркітүE) йрекү14. Сырт ы ла ты орта ы ла тан б ліп т радық құ қ ңғ құ қ ө ұA)сырт ы есту жолықB)есту с йекшелеріүC)есту т тігіүD)дабыл жар а ығ ғE) ла ал анықұ қ қ қ15. А заны микробтан, ультрак лгін с улелерден ор айтын тері абатығ ү ә қ ғ қA)эпидермисB)майC)гиподермаD)на ыз теріғE)м йізгке абатү қ16. Биологиялы о шаулануды генетикалы себебіқ қ ң қA)хромосомалар жиынты ы рт рліғ ә үB)к бею мерзімдеріні с йкес келмеуіө ң әC)мінез- лы тары сас емесқұ қ ұқD)жыныс м шелеріні рылысы рт рліү ң құ ә үE)тіршілік орта жа дайыны т рліше болуығ ң ү17. Буданды к шқ үA)гетерозиготаB)анеуплоидияC)полиплоидияD)гетерозисE)инбридинг18. Жары с улесіні тор қ ә ң абы ына жетпеуінен туындайтын ауруқ ғ :A)глаукомаB)а шам со ырқ қC) ыра тылық қ қD)сы ырлығ қE)к з ары уыө қ ғ19. Анатомия ылымыны негізін салушығ ңA)И.П.ПавловB) л-ФарабиӘC)К.ГаленD)ГиппократE)А.Везалий20. Латимерияны осы к нге дейін згеріссіз тіршілік етуің ү өA)ма сатсыз с рыптауқ ұB) дістемелік с рыптауә ұC) олдан с рыптауқ ұD)т ра тандырушы с рыптауұ қ ұE) оз аушы с рыптауқ ғ ұ21. Г лшо ыры себет сімдіктер:ү ғ ө

185

A)ба ба , гейш пқ қ ө өB) ара ат, ыры абатқ қ қ ққC)к нба ысү ғD)адамтамырE)ж зім, тары, к рішү үF)с біз, аск кә өG) айы , к ктерекқ ң өH)г лкекіреү22. ауаша жемісті сімдіктер:Қ қ өA)ме дуанаңB)ба ба , к нба ысқ қ ү ғC)асб рша , бедеұ қD)шомыр, шал анқE)сасы ме дуана, с ттігенқ ң үF) йе кі, шегіршін, айыү ң қ ңG)арпа, бидай, тарыH)шегірг л, ыз алдаү қ ғ қ23. Буна денелілерді зерттейтінқ ылым:ғA)герпетологияB)микологияC)ихтиологияD)орнитологияE)гистологияF)энтомологияG)маммалогияH)гельминтология24. Бекірет різдестер отрядына жатады :әA)т лкібалыү қB) ортпақC) нысбалықұ қD)шо ырқE)пілмайF)майшабақG)латимерияH) ыл ақ қ25. Ыдырау німдерін шы ару а атысатын м шелер:ө ғ ғ қ үA) лтабарұB)ауызC)сілекейD) арынқE) анқF)теріG) кпеөH)б йрекү26. Тромбоциттерді негізгі ызметі:ң қA)с зуүB)оттегіні тасымалдауC) анны ю ж не ттегіні тасымалдауқ ң ұ ә өD) анны юқ ң ұE) озуды ткізуқ өF) ор аныштық ғ қG) ан кетуді то татуқ қH)зиянсыздандыру27. Торлы абы та болатын жасуша т рлері:қ қ үA)торлыB) тышақұC)а абық қ қ

186

D)н рлы абыұ қ қE) арашық қF)сенсорлы ж йеқ үG)тая шақH) аса абақ ң қ қ28. Генеалогиялы діс:қ әA)шы ан тегіне арай зерттеуққ қB)зат алмасуды б зылуың ұC)жеке дамуында т ым уалайтын згерістерді зерттеуұқ қ өD) згерістерді адам популяциясына таралуын зерттеуө ңE)шежіре руқұF)ауру адамны кариотипіне талдау жасауңG)сау адамны кариотипіне талдау жасауңH)хромосома жиынты ына талдау жасауғ29. Хромосомааралы згерістерге хромосоманы бір б лігіні о ан сас емес бас а бір хромосомамен қ ө ң ө ң ғ ұқ қауысып кетуі:A)делецияB)дефишенсияC)инверсияD)дупликацияE)аутоплоидтарF)мутацияG)транслокацияH)аллоплоидтар30. Нейрула сатысы кезінде эктодерма абатынан дамиды:қA)тірек- имыл ж йесіқ үB)есту ж не иіс сезу м шелеріә үC)теріD) анайналым ж йесіқ үE)з р шы ару ж йесіә ғ үF)ас орыту ж йесіқ үG)бокал т різді екі к зә өH)тыныс алу ж йесіү

50-Н С А Ұ Қ1. осжарна ты сімдікҚ қ өA)ПальмаB)Ж геріүC)БананD)С лыұE) иярҚ2. Бактерия тіршілігінде спора т зу процесіні ма ызыү ң ңA) оректену шінқ үB)шо ырлану шінғ үC)к беюге атысу шінө қ үD)жасушаны б лінуі шінң ө үE) ор ану шінқ ғ ү3. Тамыр ойма шасыны ызметіқ ң қA)минералды т здарды сі іруұ ңB) ткізгіш лпа т зедіө ұ үC)суды сі іруңD) ор анышқ ғE)ойма ша т зуқ ү4. Е ал аш с йекті балы тарда пайда бол ан м шең ғ ү қ ғ үA)аналь тесігіB)желбезек

187

C)бауырD) уық қE)б йрекү5. Денедегі за ымдан ан немесе жойылып кеткен м шелер мен лпаларды алпына келуіқ ғ ү ұ ң қA)денатурацияB)дупликацияC)регенерацияD)дегенерацияE)эволюция6. Шаянт різдестерге жатадыәA)к белекөB)инелікC) ара ртқ құD)кенеE)циклоп7. шб рышты жалпа с йекҮ ұ қ үA)жамбасB)б анаұғC) абыр ақ ғD)омырт ақE)жауырын8. К п абатты эпителийден т ратын тері абатыө қ ұ қA)пеликуллаB)эпидермисC)май клетчаткасыD)плазмолеммаE)на ыз теріғ9. Т. Морган за ыңA)т уелсіз т ым уалауә ұқ қB) згергіштікөC)тіркесіп т ым уалауұқ қD)ажырауE)т ым уалаушылыұқ қ қ10. Рибосоманы негізгі ызметің қA)н руыз молекуласын синтездеуәB)энергия жина тауқC)май ыш ылын ыдыратуқ қD)к беюге атысуө қE)суды сі іруң11. сімдік жасушасыны абы шасын райтын органикалы затӨ ң қ қ құ қA)крахмалB)гликогенC)н руызәD)майE)целлюлоза12. андауыршаны орталы ж йке ж йесіні ызметін ат арадыҚ ң қ ү ү ң қ қA)ж йке торыүB)миC)ж йке т тігіү үD)ж йке т йіндеріү үE)ж лынұ13. Картоп жапыра ын жеп, оны т сімін кемітетін о ызғ ң ү қ ңA)сонаB)колорадC) ан ызқ қD)б ргеүE)бит

188

14. Тыныс шы ар анда ы ауада болатын оттек м лшеріғ ғ ғ өA)21%B)4,0 %C)16 %D)79 %E)0,03 %15. анны юына атысатын н руызҚ ң ұ қ әA)фибриногенB)миозинC)гемоглобинD)актинE)альбумин16. Трансляцияны элонгация сатысындаңA)кодон мен антикодонны бірң біріне с йкес келуіәB)полипептидтік тізбекті т зілуі басталадың үC)с т ыш ылы ыдырайдыү қ қD)су фотолизі ж редіүE)пептидтік биосинтез ая таладық17. Биогеографиялы айма тарды ажырат ан алымқ қ қ ғA)В.И.ВернадскийB)А.УоллесC)Г.МендельD)Ч.ДарвинE)В.В.Докучаев18. Ж ректі о жа б лігіндегі а па шаү ң ң қ ө қ қ қA) ш жа таулыү қB)бір жа таулықC) ш уыстыү қD)екі уыстықE) ос жа таулық қ19. К зді мимен байланыстыратын к ру ж йкесі шы атын жерө ө ү ғA) арашық қB)сары дақC)н рлы абыұ қ қD)со ыр дақ қE)к зб ршаө ұ қ20. Биогеографиялы аймақ қA)Шы ыс Азиялығ қB)О т стік Азиялың ү қC)АустралиялықD)О т стік Америкалың ү қE)Орталы Америкалық қ21. са а заларды зерттеген алымдар:Ұ қ ғ ғA)Р. ВирховB)А. ЛевенгукC)Т. ШваннD)Я. ПуркинеE)К. БэрF)Луи ПастерG)Р. ГукH)М. Шлейден22. Саба ы те к п буын ж не буынаралы тарынан т ратын сімдік:ғ ө ө ә қ ұ өA)плаунB)к кек зы ырыө ғC)шо парбас плаунқD)м күE)усасыр ыры жапыра ық қ ғ

189

F) ыры жапырақ қ қG) ыры буынқ қH) ыналарқ23. Шеміршекті балы тарды ата:қA)шортанB)скатC)табанD)сазанE)а айранққF)бекіреG)арат мсыұ қH)бал абас акулағ24. осарлы тыныс алу т н:Қ әA)жор алаушылар ағ ғB)шаяндар ағC)с т оректілергеү қD)балы тар ақ ғE) стар ақұ ғF) рттар ақұ ғG) осмекенділергеқH)буыная тылар ақ ғ25. Тыныс алу м шелерін ата:үA)миB) антамырқC)ке ірекңD)сопа ша миқE)ауызF)ж йкеүG)м рын уысыұ қH)к мекейө26. Торлы абы та болатын жасуша т рлері:қ қ үA)торлыB) арашық қC)н рлы абыұ қ қD) тышақұE)тая шақF)сенсорлы ж йеқ үG) аса абақ ң қ қH)а абық қ қ27. Б лшы ет т рлері:ұ қ үA) ыс ақ қB) зынұC) оз алмалық ғD)к лдене жола ты ж рекө ң қ үE) оз алмайтынқ ғF)бірі ай салалыңғG)ж рек б лшы етіү ұ қH)жалпақ28. Гаметогенез кезе дері:ңA)гликолизB)гаструлаC)пісіп жетілу айма ығD)нейрулаE)к бею кезе іө ңF)бластулаG)б лшектенуөH) су айма ыө ғ

190

29. Мутация тудыратын факторлар:A)анеуплоидияB)мутагендерC)партеногенезD)гетероплоидияE)токсиндерF)полиплоидияG)онтогенезH)фенотиптік30. Адамны жаралу ж не пайда болу кезе і:ң ә ңA)архейB)палеозойC)кайнозойD)девонE)протерозойF)мезозойG)триасH)ордовик

51-Н С А Ұ Қ1. К пжылды м гі жасыл ш птектес сімдікө қ әң ө өA)аршаB) ыры буынқ қC)плаунD)м күE)шырша2. Даражарна ты сімдікқ өA) ия леҚ қө ңB) ауынҚC)К нба ысү ғD)Ас абақ қE) арбызҚ3. ызыл балдырлар а жатадыҚ ғA)нереоцистисB)ламинарияC)саргассумD)улотриксE)плюмария4. Балы ты дене салма ын згертетін м шесіқ ң ғ ө үA)торсылда ығB) йры ж збе анатықұ қ ү қC)б йір сызы ыү ғD)ар а ж збе анатық ү қE)миы5. Жал ан ая т зіп, дене пішінін немі згерте алатын арапайымдыларғ қ ү ү ө қA)споралыларB)саркодиналарC)домалан ыларғD)талшы тыларқE)кірпікшелілер6. Е ал аш ішек уыстыларда пайда болдың ғ қA)з ршы ару ж йесіә ғ үB)ж йке торыүC)аналь тесігіD) арапайым к зшеқ өE)мезодерма абатық

191

7. Тыныш й ыны амтамасыз етедіұ қ қA)к п сусын ішуөB)тоя тама жеуқC)ауыр ой е бегімен ш ылдануң ұғD)б лмені желдетуөE)теледидарды осуқ8. кпені сыртын аптайтын ж а абы шаӨ ң қ ұқ қ қA) кпе к піршігіө өB)плевраC) кпеөD) кпе ап уысыө қ қE) кпе ап с йы ты ыө қ ұ қ ғ9. Ядро абы шасыны ішіндегі уысты толтырып т ратын с йы тық қ ң қ ұ ұ қ қA)протоплазмаB)кариоплазмаC)вакуольD)ядрошықE)гиалоплазма10. ДН жіпшелерінен т ратын созылы ы ты ыз денешікҚ ұ ңқ ғA)центромераB)ядроC)центриольD)хромосомаE)ядрошық11. К рделі маса г лшо ыры бар сімдікү қ ү ғ өA)тарыB) арабидайқC)г лшетенүD)с бізәE)к рішү12 Т нге арай те ізді н р а б лейдіү қ ң ұ ғ өA)лейшманияB)опалинаC)т ншыраү қD)эвгленаE)трипаносома13. Дене пішіні біржасушалы арапайымдар а сас, ма ызы зор ж мыр ртқ ғ ұқ ң ұ құA)с лікүB) шкір ртү құC)бауырсор ышғD)зымырақE)ішексор ығ14. й ы безіні зегі ашыладыҰ қ ң өA)тікішеккеB)ауыз уысынақC) лтабар аұ ғD)ас азан ақ ғE) ешкеөң15. Адам тынышты к йде тыныс ал анда ж тылатын ауа м лшеріқ ү ғ ұ өA)200 млB)3500 млC)100 млD)1500 млE)500 мл16.Модификациялы згергіштікті зерттеу дісіқ ө әA)статистикалықB)физикалық

192

C)химиялықD)генетикалықE)микробиологиялық17. Латимерияны осы к нге дейін згеріссіз тіршілік етуің ү өA) оз аушы с рыптауқ ғ ұB) олдан с рыптауқ ұC)т ра тандырушы с рыптауұ қ ұD) дістемелік с рыптауә ұE)ма сатсыз с рыптауқ ұ18. Доминантты (басым) принципін аштыA)А.А.УхтомскийB)Н.И.ПироговC)И.М.СеченовD)И.И.МечниковE)И.П.Павлов19. Сирек кездесетін, т ым уалайтын ауруұқ қA)гемофилияB)гипотонияC)инсультD)гипертензияE)анемия20.Гетерозис былысыны арты шылы ықұ ң қ ғA)ареалды ке еюің ңB) рпа бермеуіұ қC)зат алмасуыны баяулауыңD) німіділікті артуыө ңE)сапасы т мендеуіө21. ынадан алынады:ҚA) ант, бояуқB)лакмусC)сірке ыш ылық қD)спиртE)балауызF)жасунықG)темірH)карбол ыш ылық қ22. Біржасушалы балдырлар а жатады:ғA)хламидомонадаB)хлорококкC)кладофораD)спирогираE)каулерпаF)хлореллаG)ульваH)улотрикс23.Біржасушалы ж ндіктер :әA)к рделі рылымдыү құ B) арапайым рылыстық құC)хроматофоры барD)жасушасы болмайды E)ядросы бар F)ж йке ж йесі жа сы жетілгенү ү қ G)бірнеше жасушадан т радыұH)бір ана жасушадан т радығ ұ24. рмекшіт різдес класына жататын ж ндіктердіӨ ә ә ң дене б лімдері:өA)бас, рсақұ қB)бас

193

C)к кірек, рсаө құ қD) рсақұ қE)баск кірекөF) йрықұ қG)к кірекөH)бас, йрықұ қ 25. Сырт ы секреция бездеріне жатады:қA)сілекейB)терC)шашD) й ыұ қE)айыршаF)тырнақG)эпифизH)с тү26. Ж йке ж йесіні б лімдері:ү ү ң өA)орталы ж йке ж йесіқ ү үB)ж лын зегіұ өC)ж йке т йіндеріү үD)с р затұE)а затқF)шеткі ж йке ж йесіү үG)арт ы тамыршаларқH)ж йке абы ыү қ ғ27. ал анша безден гормон к п б лінсе:Қ қ ө өA)б йрек сті безіне сер етедіү ү әB) ал анша без ісіп кетедіқ қC)есте са тау абілеті жа сарадық қ қD)ж рек со уы жиілейдіү ғE)кретинизм ауруы туындайдыF)салма оспайдық қG)зат алмасу алыпты ж редіқ үH)денеде зат алмасу к шейедіү28. сімдіктер селекциясында олданылатын с рыптауды т рлері:Ө қ ұ ң үA)топтайB)шо ырлығC)араласD)жаппайE)талдайF)жекеG)мутацияH)кездейсоқ29. Хромосомааралы згерістерге хромосоманы бір б лігіні о ан сас емес бас а бір хромосомамен қ ө ң ө ң ғ ұқ қауысып кетуі:A)дефишенсияB)инверсияC)делецияD)дупликацияE)аутоплоидтарF)аллоплоидтарG)мутацияH)транслокация30. Генетикалы инженерия дісін жібек ртын сіруде пайдалан ан:қ ә құ ө ғA)В.А. СтрунниковB) .Ә Есенжолов C)Х. Г.КоранаD)А. Жандеркин

194

E)П. БергF)Е. СирсG)Ф.М. М хамбет алиевұ қH)Н.С. Бутарин

52-Н С А Ұ Қ1.Цианобактерияларды сырт ы боял ан б лігі:ң қ ғ өA)ЛейкопластB)ПлазмалеммаC)ХроматоплазмаD)Орталық плазмаE)Кариоплазма2.Тамыр ойма шасыны ызметіқ ң қA) ор анышқ ғB)суды сі іруңC)минералды т здарды сі іруұ ңD)ойма ша т зуқ үE) ткізгіш лпа т зедіө ұ ү3.Даражарна ты сімдікқ өA) ия леҚ қө ңB)Ас абақ қC) ауынҚD)К нба ысү ғE) арбызҚ4.Жанасу ар ылы жынысты жолмен к бейетін арапайым ж ндікқ ө қ әA)жасыл эвгленаB)к дімгі амебаәC)ба алша ты амебақ қD)кірпікшелі кебісшеE)с улелі к ншарә ү5.Сиыр цепеніні мойын а жал ас ан басы бар дерн сілің ғ ғ қ әA)наядаB) арма шақ қC)финнаD)планулаE)трохофора6.Ж зетін сү құA)пингвинB)ша алағC)с арұңқD)к к сө құE)б ркітү7.Б йректі ішкі абатыны т сіү ң қ ң үA)ақB) о ыр айқ ң қC)ал ызылқD)боз ылтғE)к лгінү8.Сипап сезу м шесіүA)к зөB)теріC)тілD) лақұ қE)м рынұ9.Н руыз молекуласыны синтезделуінде матрицаны р лін ат арадыә ң ң ө қA)полисахаридтер

195

B)моносахаридтерC)дисахаридтерD)май ыш ылық қE)нуклеин ыш ылдарық қ10.Озон абатыны ызметіқ ң қA)биомассаны райдықұB)биогенді заттарды т зедіүC)ультрак лгін с улелерден ор айдыү ә қ ғD)тірі организмдерді шо ырлан ан мекенің ғ ғE)топыра абатын т зедіқ қ ү11.К рделі маса г лшо ыры бар сімдікү қ ү ғ өA)тарыB) арабидайқC)к рішүD)с бізәE)г лшетенү12.С улелі симметриялы ж ндікә әA) о ызқ ңB)гидраC)амебаD)эвгленаE)ба ақ13. осмекенділерді есту м шесі т радыҚ ң ү ұA)тек ішкі ла танқұ қB)ішкі ж не орта ы ла танә ңғ құ қC)ішкі ж не сырт ы ла танә қ құ қD)дыбыс с йекшелеріненүE)орта ы ла та ы дыбыс с йекшелеріненңғ құ қ ғ ү14.Ба дарлаушы шартсыз рефлекстерғA)Жары а кірпік а уққ қ ғB)Ас орыту бездерінен с л б луқ ө өC)С биді таныс емес зат а басын б руә ң қ ұD)С биді емізігі бар б телкемен тама тандыруә ө қE)Жа а ту ан н рестені ал аш рет анасын емуң ғ ә ң ғ15.К здіө ң аса абы ыны ызметіқ ң қ ғ ң қA)к з алмасын толтырып т радыө ұB)к з жас с йы ты ын б ледіө ұ қ ғ өC)жары тан ор айдық қ ғD)к зге т с бередіө үE)жары ты ткізедіқ ө16.Сплайсингте кофермент ызметін ат арадық қA)АДФB)АМФC)ДНҚD)РНҚE)АТФ17.Т ымда, тамырда, т йнекте болатын пластидұқ үA)хромопластB)вакуольC)хлоропластD)хромосомаE)лейкопласт18.К зді мимен байланыстыратын к ру ж йкесі шы атын жерө ө ү ғA) арашық қB)со ыр дақ қC)к зб ршаө ұ қD)н рлы абыұ қ қ

196

E)сары дақ19.Б йрек астауы дегенімізүA)ішкі ке ейген уысң қB)б йрек денешігіүC) о ыр ай ыртысты абатқ ң қ қ қD)нефрон зекшелеріөE)боз ылт ми затығ20.Креационизм т жырымдамасын олдадыұ қA)В.Прейер, Д.ХолдейнB)Р.Гук, Д.ДидроC)К.Линней, Ж.КювьеD)Ж.Б.Ламарк, Л.ПастерE)Ж.Бюффон, А.И.Опарин21.Са ырау ла жасушасыны сыртында атты абы ы, ішінде...болады:ң құ қ ң қ қ ғA)хлоропластB)ядроC)центриольдерD)пластид, ядроE)вакуольF)лизосомаG)хлорофилH)эндоплазмалы торқ22.Балдырлар хромотофорында ы пигменттерге байланысты топтары:ғA)сар ышғB)жасылC)к кшілөD) ызылқE)к гілдірөF)сарыG)к көH) о ырқ ң23.Буна денелілерді ересек к йге ауысуы:қ ң үA)уылдырықB)шабақC)дерн сіләD)нимфаE)финнаF) уыршақ қG)имагоH) рыұ қ24.Ж регі ш уысты жартылай пердемен б лінген:ү ү қ өA)жыланB)гаттерияC)сазанD) ыр ауылқ ғE)кесірткеF) рба ақұ қG)т йе сү құH)са иналы ртжыланқ құ25.Бір т бірлі тістер:үA)пульпаB)дентинC)кіші азу тістерD)сойдақE)а ылқF) лкен азу тістерүG)азу

197

H)к рекү26.Теріні эпидермис абаты:ң қA)м йізгекүB)т рі згерген теріү өC)май бездері орналас анқD)жалпа эпителийіқE)на ыз тері абатығ қF)энергия орықG) ара – ызыл т сті т йіндіқ қ ү үH) ор зат жиналадық27.Лейкоциттер т зіледі:үA)бездеB)с йек кемігіндеүC)майдаD)ас азандақE)к кбауыр мен лимфа т йіндеріндеө үF)ж ректеүG)ішектеH)б йректеү28. сімдіктер селекциясында олданылатын с рыптауды т рлері:Ө қ ұ ң үA)араласB)кездейсоқC)талдайD)жекеE)топтайFжаппайG)шо ырлығH)мутация29.Адамны жаралу ж не пайда болу кезе і:ң ә ңA)мезозойB)палеозойC)триасD)архейE)девонF)кайнозойG)ордовикH)протерозой30.Кездейсо пайда болатын згергіштік:қ өA)дактилоскопиялықB)морфологиялықC)онтогенездікD)онтогенетикалықEмодификациялықF)мутациялықG)эмбриологиялықH)физиологиялық

53-Н С А Ұ Қ1. Бактерияларды пішіндеріңA)т ра сызұ қB)т йіршіктіүC)кірпікшеліD)талшы тықE)тая ша, шарқ2. 50 жылда ана жеміс беретін сімдікғ өA)жата ан шыршағ

198

B)секвояC)зеравшан аршасы D)к дімгі ара айә қ ғE)самырсын3. Са ырау ла тарды жануарлар а т н белгісің құ қ ң ғ әA)бір орыннан оз алмайдық ғB)гликоген жина тайдықC)жасушасы болмайдыD) анша тіршілік етсе, сонша се бередіқ өE)жасушасында алы абы шасы боладық ң қ қ4. Шеміршекті балы тарқA)бахтахB)шортанC)сазанD)скатE)майшабақ5. арапайым ж ндіктерді т рлерін аш анҚ ә ң ү қ алымғA)И.И.МечниковB)Дж.ГарссиC)А.ЛевенгукD)Ч.ДарвинE)Ш.Лаверан6. Е ал аш ішек уыстыларда пайда болдың ғ қA)з ршы ару ж йесіә ғ үB)ж йке торыүC)мезодерма абатықD) арапайым к зшеқ өE)аналь тесігі7. кпені сыртын аптайтын ж а абы шаӨ ң қ ұқ қ қA)плевраB) кпе ап с йы ты ыө қ ұ қ ғC) кпе к піршігіө өD) кпеөE) кпе ап уысыө қ қ8. шб рышты жалпа с йекҮ ұ қ үA)омырт ақB)жамбасC) абыр ақ ғD)б анаұғE)жауырын9. Тыныс алу процесін ж зеге асыратын органоидүA)митохондрияB)рибосомаC)ядроD)лизосомаE)пластид10. Зат алмасу сатыларыA)конвергенция, дивергенцияB)митоз, мейозC)анаболизм, катаболизмD)онтогенез, филогенезE)делеция, транслокация11. Жемісі ауаша болатын сімдікқ қ өA) ыз алдақ ғ қB) ыры абатқ ққC)бидайD)шомыр

199

E)беде12. андауыршаны орталы ж йке ж йесіні ызметін ат арадыҚ ң қ ү ү ң қ қA)миB)ж йке торыүC)ж йке т йіндеріү үD)ж йке т тігіү үE)ж лынұ13. Балы тарды денесін алыпты стауын амтамасыз ететін ж збе анаттарық ң қ ұ қ ү қA) йрықұ қB)ж п рсаұ құ қC)ж п рса ж не ар аұ құ қ ә қD)ар а ж не анальқ әE)ж п к кірекұ ө14. К зді оректік заттармен ж не оттекпен амтамасыз етедіө қ ә қA)а абық қ қB)к зжас безіөC)шыны т різді денеәD)тор абық қE)тамырлы абық қ15. й ы безіні зегі ашыладыҰ қ ң өA) ешкеөңB)ас азан ақ ғC) лтабар аұ ғD)тікішеккеE)ауыз уысынақ16. Тыныс алуды негізін сал ан алымдарң ғ ғA)Э.Геккель, Ф.МюллерB)Р.Гук, А.В.ЛевенгукC)М.В.Ломоносов, А.Л.ЛавуазьеD)Т.Шванн, М.ШлейденE)Ж.Б.Ламарк, К.Линней17. Зат алмасуды со ы німдерің ңғ өA)СО2, Н2О, NH3

B)HCO3 ,SC)Na, Cl, KD)Ca2, Mg, O2

E)H2PO4, HCl18. Жары с улесіні тор қ ә ң абы ына жетпеуінен туындайтын ауруқ ғ :A)сы ырлығ қB)а шам со ырқ қC)к з ары уыө қ ғD) ыра тылық қ қE)глаукома19. Ж ректі о жа б лігіндегі а па шаү ң ң қ ө қ қ қA) ос жа таулық қB) ш жа таулыү қC) ш уыстыү қD)екі уыстықE)бір жа таулық20. Эпигенез теориясын сын ан алымұ ғ ғA)Ж.КювьеB)В.ПрейерC)Г.РихтерD)У.ГарвейE)Р.Гук21. Біржасушалы балдырлар а жатады:ғA)ульва

200

B)хлореллаC)хламидомонадаD)спирогираE)каулерпаF)кладофораG)улотриксH)хлорококк22. ауаша жемісті сімдіктер:Қ қ өA) йе кі, шегіршін, айыү ң қ ңB)шегірг л, ыз алдаү қ ғ қC)шомыр, шал анқD)арпа, бидай, тарыE)ме дуанаңF)ба ба , к нба ысқ қ ү ғG)асб рша , бедеұ қH)сасы ме дуана, с ттігенқ ң ү23. Буна денелілерді зерттейтінқ ылым:ғA)герпетологияB)ихтиологияC)гельминтологияD)энтомологияE)гистология F)орнитологияG)микология H)маммалогия 24. Шеміршекті балы тарды ата:қA)табанB)сазан C)арат мсыұ қD)а айранққE)шортанF)бал абас акулағG)скатH)бекіре25. Ыдырау німдерін шы ару а атысатын м шелер:ө ғ ғ қ ү A) анқ B)теріC) лтабарұD)б йрекү E) кпеө F)сілекейG) арынқ H)ауыз 26. Ми ді іне жататын:ңA) лкен миүB) лкен ми, мишыү қC)орта ы миңғD)асты ы жаңғ қE)ми зегіөF)мишықG)аралықH)сопа шақ27. Ж йке ж йесіні б лімдері:ү ү ң өA)орталы ж йке ж йесіқ ү үB)ж лын зегіұ өC)а затқD)шеткі ж йке ж йесіү ү

201

E)ж йке т йіндеріү үF)арт ы тамыршаларқG)ж йке абы ыү қ ғH)с р затұ28. Ч. Дарвин аны тап берген олдан с рыптауды т рлері:қ қ ұ ң үA)биотехнологияB)аутбридингC)гетерозисD)ма сатсызқE) дістемелікә F)инбридингG)жекеH)полиплоидия29. ос мембраналы органоидтер:ҚA)ядроB)тилокоидC)талшы тарқD)мембранаE)центриольF)хлоропластG)рибосомаH)лизосома30. Гетерозиготалы гендері бар будандар алуда олданатын с рыптау дісі:қ ұ әA)ба ытты мутагенезғB)жасандыC)аутбридингD)инбридингE)жекеF)жаппайG)индукциялыH)таби иғ

54-Н С А Ұ ҚБИОЛОГИЯН с ауұ қ : «Сізге берілген бес жауап н с асында ы бір д рыс жауапты та дау а арнал ан тапсырмалар ұ қ ғ ұ ң ғ ғберіледі. Та да ан жауапты жауап пара ында ы берілген п нге с йкес орын а, д гелекшені толы бояу ң ғ ғ ғ ә ә ғ өң қар ылы белгілеу ажет».қ қ 1. Жеуге жарамайтын са ырау ла тарң құ қA) к дімгі т лкіжем, к лаә ү өңқұ қB) т лкіжем, озы йрыү қ құ қC) к ла , а са ырау лаөңқұ қ қ ң құ қD) жер ла , к ілкешқұ қ өңE) боз арам ла , к ілкешқұ қ өң2. Жазды сарымса ты егілу уа ытық қ ң қA) жаз со ындаңB) жаздаC) к здеүD) к ктемдеөE) ыс а арайқ қ қ3. Г лдері ашылмай т рып тоза дануү ұ ңA) здігіненөB) су ар ылықC) жел ар ылықD) жануарлар ар ылықE) ай асқ4. Бауырсор ышыны аралы иесіғ ң қ

202

A) ж зім луү ұB) о ызқ ңC) сиырD) циклопE) кіші тоспа луұ5. Е ал аш жалпа рттарда пайда бол ан ж йең ғ қ құ ғ үA) аналь тесігіB) з ршы ару (б ліп шы ару)ә ғ ө ғC) ас орыту ж йесіқ үD) ан айналымқE) ж йке ж йесі (торы)ү ү6. «Патша балы ы» деп аталатын балығ қA) кетаB) латимерияC) бахтахD) а балық қE) ыл ақ қ7. Б йректі ішкі абатыны т сіү ң қ ң үA) боз ылтғB) ақC) ал ызылқD) к лгінүE) о ыр айқ ң қ8. Дыбыс с йекшелері орналас ан ла б лігіү қ құ қ өA) есту т тігіүB) орта ы лаңғ құ қC) дабыл жар а ығ ғD) сырт ы есту жолықE) ішкі лақұ қ9. Фотосинтез процесі ж редіүA) вакуольдеB) ядрода C) рибосомада D) цитоплазмада E) хлоропластарда10. Мембранасыз (жар а шасыз) органоидғ қA) хромопластB) хлоропластC) ядро D) лейкопластE) рибосома11. Тропиктік ормандарда сетін а аштарда болатын осал ы тамырө ғ қ қA) т йнектіүB) жемтамырC) емізікD) тіреуE) ауа тамыр12. осмекенділерді есту м шесі т радыҚ ң ү ұA) ішкі ж не орта ы ла танә ңғ құ қB) дыбыс с йекшелеріненүC) ішкі ж не сырт ы ла танә қ құ қD) тек ішкі ла танқұ қE) орта ы ла та ы дыбыс с йекшелеріненңғ құ қ ғ ү13. Тамырая тыларды типіне жатадық ңA) эвгленаB) амебаC) сувойка

203

D) кірпікшелі кебісшеE) домала ыңғ14. оректік заттарды негізгі сі ірілуі ж редіҚ ң ң үA) арындақB) тік ішектеC) ауыз уысындақD) ашішектеE) то ішектеқ15. Ба дарлаушы шартсыз рефлекстерғA) Жары а кірпік а у ққ қ ғB) Ас орыту бездерінен с л б лу қ ө өC) С биді таныс емес зат а басын б ру ә ң қ ұD) Жа а ту ан н рестені ал аш рет анасын емуң ғ ә ң ғE) С биді емізігі бар б телкемен тама тандыруә ө қ16. рылысы мен шы у тегі бірдей, ал ат аратын ызметтері р т рлі м шеҚұ ғ қ қ ә ү үA) таби и с рыпталуғ ұB) алды м шеқ қ үC) аналогты м шеқ үD) гомологты м шеқ үE) т рішілік к ресү ү17. Жануар жасушасында гликолизді анаэробты ыдырауы ж ретін органоидң үA) митохондрияны ішкі мембранасындаңB) цитоплазманы гиалоплазмасындаңC) пластидтерді ішкі мембранасындаңD) хлоропласт граналарындаE) хлоропласт тилакоидтарында18. Анатомия ылымыны негізін салушығ ңA) л-ФарабиӘB) А.ВезалийC) К.ГаленD) И.П.ПавловE) Гиппократ19. Б йрек астауы дегенімізүA) ішкі ке ейген уысң қB) нефрон зекшелеріөC) о ыр ай ыртысты абатқ ң қ қ қD) боз ылт ми затығE) б йрек денешігіү20. Протерозой заманыны ал аш ы кезе ің ғ қ ңA) «с т оректілер кезе і»ү қ ңB) «бауырмен жор алаушылар асыры»ғ ғC) «омырт асыздарды даму кезе і»қ ң ңD) «балы тар асыры»қ ғE) «цианобактерияларды асыры»ң ғН с ауұ қ : «Сізге бір немесе бірнеше д рыс жауабы бар тапсырмалар беріледі. Та да ан жауапты жауап ұ ң ғпара ында ы берілген п нге с йкес орын а, д гелекшені толы бояу ар ылы белгілеу ажет».ғ ғ ә ә ғ өң қ қ қ21. Шымтезек м гіні ма ызы:ү ң ңA) сары жасыл бояу алынады B) парафин, балауыз ндіреді өC) ал анша безді ж мысын жа сартады қ қ ң ұ қD) к к ніс есебінде тама а пайдаланады ө ө ққE) спирт, йод алынады F) д рі д рмек алынады ә әG) спирт, карбол ыш ылы алынады қ қH) батпа та суды жиналуына себепкер боладық ң22. К рделіг лділер т ымдасыны г лдері:ү ү ұқ ң үA) шатыр

204

B) осеріндіқC) т тікшелі үD) желкен E) шо ырбас ғF) айы ша қ қG) ескекH) жал ан тілшеліғ23. йры ты осмекенділер: Құ қ қA) к лба а ө қB) тритонC) са иналы ртжылан қ құD) рба а құ қE) к дімгі рба аә құ қF) жетісулы ба атісқ қG) даната рба асы құ қH) саламандра24. рмекшіт різдес класына жататын ж ндіктерді дене б лімдері:Ө ә ә ң өA) бас, рсақұ қB) баск кірекөC) басD) бас, йрықұ қE) к кірекөF) к кірек, рсаө құ қG) йрықұ қH) рсақұ қ25. Бір т бірлі тістер:үA) а ыл қB) к рекүC) кіші азу тістерD) азуE) лкен азу тістерүF) сойдақG) пульпаH) дентин26. Лейкоциттер т зіледі:үA) бездеB) с йек кемігінде үC) майдаD) ас азандақE) б йректеүF) к кбауыр мен лимфа т йіндеріндеө үG) ішектеH) ж ректеү27. оз алмай байланыс ан с йектер:Қ ғ қ үA) к рі жілікәB) шынта с йекқ үC) білезікD) ми сауытыE) сегізк зөF) б анаұғG) омырт ақH) толарсақ28. Генеологиялы діс:қ әA) шежіре ру құB) зат алмасуды б зылуы ң ұC) згерістерді адам популяциясына таралуын зерттеуө ңD) хромосома жиынты ына талдау жасауғ

205

E) жеке дамуында т ым уалайтын згерістерді зерттеуұқ қ өF) сау адамны кариотипіне талдау жасауңG) шы ан тегіне арай зерттеуққ қH) ауру адамны кариотипіне талдау жасауң29. Жер бетінде сетін барлы а аштар мен б талар:ө қ ғ ұA) фанерофиттерB) біржылды сімдіктерқ өC) эпифиттерD) жартылай са талатын сімдіктерқ өE) криптофиттерF) гемикриптофиттерG) терофиттерH) хамефиттер30. Мутация тудыратын факторлар:A) анеуплоидияB) партеногенезC) фенотиптікD) онтогенезE) гетероплоидияF) токсиндерG) мутагендерH) полиплоидия

55-Н С А Ұ Қ1. Жазды сарымса ты егілу уа ытық қ ң қA)к ктемдеөB) ыс а арайқ қ қC)жаз со ындаңD)жаздаE)к здеү2. Жеуге жарамайтын са ырау ла тарң құ қA)к дімгі т лкіжем, к лаә ү өңқұ қB)к ла , а са ырау лаөңқұ қ қ ң құ қC)т лкіжем, озы йрыү қ құ қD)жер ла , к ілкешқұ қ өңE)боз арам ла , к ілкешқұ қ өң3. Саба ты орталы б лігіқ ң қ өA)тінB) абық қC)камбийD)с рекүE) зекө4. осмекенділерді ж регіҚ ң үA)2 уыстықB)5 уыстықC)3 уыстықD)1 уыстық E)4 уыстық5. Аузы кеміріп-жала ыш буна денеғ қA)масаB)балараC) андалақD)к белекөE)шыбын6. ры ты даму кезінде т зілетін арнайы абыҰ қ ң ү қ қA) ынапқ

206

B)клоакаC) уық қ D)жатырE) а анақ ғ қ7. Энергетикалы алмасуды бірінші кезе іқ ң ңA)дайындықB)оттексізC)оттектіD)тыныс алуE)т зілуү8. ры ты дамитын м шесіҰ қ ң үA)аталы безқB)жатыр т тігіүC) ынапқD)жатырE)аналы безқ9. Фотосинтезді ара ы фазасында синтезделедің қ ңғA)сілтілерB)дисахаридтерC)суD) ыш ылдарқ қE)минералды т здарұ10. Шимпанзе хромосомасыны диплоидты саныңA)104B)48C)46D)12E)5411. Жапыра ы ауырсын т різді торлы ж йкеленген сімдікғ қ ә ү өA) йе кіү ңB)ж геріүC)терекD)бидайE)жолжелкен12. рмекшіт різдестерді тынысалу м шесіӨ ә ң үA) кпеөB)жасыл без, бауырC)ауа апшы ық ғD) кпе апшы ы, демт тікө қ ғ үE)желбезек13. Т нге арай те ізді н р а б лейдіү қ ң ұ ғ өA)эвгленаB)трипаносомаC)лейшманияD)опалинаE)т ншыраү қ14. Сырт ы ла ты орта ы ла тан б ліп т радық құ қ ңғ құ қ ө ұA)сырт ы есту жолықB) ла ал анықұ қ қ қC)есту т тігіүD)есту с йекшелеріүE)дабыл жар а ығ ғ15. ол с йектеріне жатадыҚ үA)ортан жілікB)шыбы с йекқ үC)то пан жілікқD)асы ты жілікқ

207

E)толарсақ16. Гетерозис былысыны арты шылы ықұ ң қ ғA)ареалды ке еюің ңB) німіділікті артуыө ңC)сапасы т мендеуіөD)зат алмасуыны баяулауыңE) рпа бермеуіұ қ17 Азот айналымы шін ажет элементү қA)хлорB)марганецC) ор асынқ ғD)молибденE)ванадий18. ан плазмасында ы н руыз м лшеріҚ ғ ә өA)40-50 %B)7-8 %C)25-30 %D)9-10 %E)15-20 %19 Орталы ж йке ж йесіндегі тежелу былысын аш ан алымқ ү ү құ қ ғA)И.П.ПавловB)А.ВезалийC)К.ГаленD)И.М.СеченовE)Гиппократ20. Клайнфельтер ауруыны белгілеріңA)бедеулік ж не бойыны тапалды ыә ң ғB) абілетсіз, жылауы , ашуланшақ қ қC)а ыл-есі кем, ашуланшақ қD)жыныс бездері д рыс жетілмейді, а ыл-есі кемұ қ E)ж йке ж йесіні лсіздігі, бойы зынү ү ң ә ұ21. М ктерді жыныс жасушаларыны осылуынан:ү ң ң қA)дене зінділерінен жетіледіү B) ры танадыұ қ C) ауаша жетіледіқ қ D)гамета пайда болады E)зооспоралар т зіледіү F)спора т зіледіү G)те дейб лінедің ө H)екі- екіден осыладық 22. Шымтезек м гіні ма ызы:ү ң ңA)к к ніс есебінде тама а пайдаланадыө ө ққ B)д рі д рмек алынадыә ә C) ал анша безді ж мысын жа сартадық қ ң ұ қ D) парафин, балауыз ндіредіө E)сары жасыл бояу алынады F)батпа та суды жиналуына себепкер боладық ң G)спирт, йод алынады H)спирт, карбол ыш ылы алынадық қ 23. Буна денелілердіқ ң дене б ліктері:өA)баск кірекөB)бас, йрықұ қC)басD)к кірек ж не рсаө ә құ қE)баск кірек ж не йрыө ә құ қF)баск кірек ж не рсаө ә құ қG) йрықұ қ

208

H)бас,мойын24. Бекірет різдестер отрядына жатады :әA)латимерияB) нысбалықұ қC)пілмайD) ыл ақ қE) ортпақF)т лкібалыү қG)майшабақH)шо ырқ25. Тыныс алу м шелерін ата:үA)ауызB)ке ірекңC)миD)сопа ша миқ E)ж йкеүF)к мекейөG)м рын уысыұ қH) антамырқ26. зын с йектерге жатады:Ұ үA)т л аұ ғB)кеудеC)аяқD)иықE) олқF)ар ақG)жамбасH)бас27. ал анша безден гормон к п б лінсе:Қ қ ө өA)денеде зат алмасу к шейедіүB)кретинизм ауруы туындайдыC)салма оспайдық қD)зат алмасу алыпты ж редіқ үE)б йрек сті безіне сер етедіү ү әF)есте са тау абілеті жа сарадық қ қG)ж рек со уы жиілейдіү ғH) ал анша без ісіп кетедіқ қ28. Гаметогенез кезе дері:ңA)к бею кезе іө ңB)нейрулаC)бластулаD)б лшектенуөE)гаструлаF) су айма ыө ғG)пісіп жетілу айма ығH)гликолиз29. Гетерозиготалы гендері бар будандар алуда олданатын с рыптау дісі:қ ұ әA)жекеB)таби иғC)инбридингD)жасандыE)индукциялыF)аутбридингG)жаппайH)ба ытты мутагенезғ30. Молекуласыны рамына к міртек немесе оны осылыстары кіретін, сондай-а ауада ж не оттекте ң құ ө ң қ қ әжанатын заттар:

209

A)макромолекулаларB)бейорганикалы осылыстарқ қC)органикалы осылыстарқ қD)микро осылыстарқE)биоэлементтерF)ультрамикро осылыстарқG)микроэлементтерH)атомды осылыстарқ қ

56-Н С А Ұ Қ1. К пжылды м гі жасыл ш птектес сімдікө қ әң ө өA)м күB)аршаC)шыршаD) ыры буынқ қE)плаун2. Бактерияларды пішіндеріңA)т ра сызұ қB)тая ша, шарқC)т йіршіктіүD)талшы тықE)кірпікшелі3. Бактерия тіршілігінде спора т зу процесіні ма ызыү ң ңA)к беюге атысу шінө қ үB)шо ырлану шінғ үC) оректену шінқ үD)жасушаны б лінуі шінң ө үE) ор ану шінқ ғ ү4. Трихинелла тіршілік етедіA)б йректеүB)б лшы еттеұ қ C) кпедеөD)бауырдаE)тері астында5. Балы тарды б йір сызы ық ң ү ғA)Су а ысыны к шін, ба ытын, тербелісін, кедергілерді сезедіғ ң ү ғB)Дене тепе-те дігін са тайдың қC)Жылдам ж зу рекеттерін реттейдіү әD)Жан-жа ына б рыладығ ұE)Денесін алыпты стау а к мектеседіқ ұ ғ ө6. Жанасу ар ылы жынысты жолмен к бейетін арапайым ж ндікқ ө қ әA)жасыл эвгленаB)с улелі к ншарә үC)ба алша ты амебақ қD)кірпікшелі кебісшеE)к дімгі амебаә7. Е жі ішке ан тамырларың ң қA)артерияB)капиллярC)лимфаD) ол ақ қE)вена8. Ыдыра анда 38,9 кДж энергия б летін органикалы заттарғ ө қA)майларB)к мір ыш ыл газыө қ қ

210

C)н руыздарәD)минералды т здарұE)к мірсуларө9. Фотосинтез процесінде басты р лді ат арадыө қA)митохондрияB)хлорофилл пигментіC)аРНҚD)тРНҚE)ДНҚ10. Рибосоманы негізгі ызметің қA)суды сі іруңB)к беюге атысуө қC)энергия жина тауқD)н руыз молекуласын синтездеуә E)май ыш ылын ыдыратуқ қ11. Біржасушалы балдыр-хлорококк кездеседіA)те ізді т зды суындаң ң ұB)к л, зендеө өC)а аш ді деріндеғ ңD)то тау сулардақE)те іздең12. Орташа ж не ірі денелі шаянт різдестерә әA)кенеB)дафнияC)б ы о ызұғ қ ңD)та ышаянңқE)циклоп13. Спора ар ылы к бейетін біржасушалы ж ндікқ ө әA)амеба B)домала ыңғC) ртамышқұD)эвгленаE)м ржеө14. Тыныс шы ар анда ы ауада болатын оттек м лшеріғ ғ ғ өA)16 %B)79 %C)21%D)0,03 %E)4,0 %15. То ішекте ж редіқ үA)к мірсуларды ыдырауыө ңB)н жісті алыптасуыә ң қC) тті т зілуіө ң үD) арын с ліні б лінуіқ ө ң өE) оректік заттарды лимфа а сі уіқ ң ғ ң16. Тыныс алуды негізін сал ан алымдарң ғ ғA)Э.Геккель, Ф.МюллерB)Т.Шванн, М.ШлейденC)Ж.Б.Ламарк, К.ЛиннейD)М.В.Ломоносов, А.Л.ЛавуазьеE)Р.Гук, А.В.Левенгук17. Жануар жасушасында гликолизді анаэробты ыдырауы ж ретін органоидң үA)хлоропласт граналарындаB)цитоплазманы гиалоплазмасындаңC)митохондрияны ішкі мембранасындаңD)пластидтерді ішкі мембранасындаңE)хлоропласт тилакоидтарында

211

18. Шы шыт сілекей безіні зегі ашыладық ң өA) рт аұ қ B) арын ақ ғC) лтабар аұ ғD)тіл астынаE) т абынаө қ19. ан плазмасында ы н руыз м лшеріҚ ғ ә өA)9-10 %B)15-20 %C)7-8 %D)40-50 %E)25-30 %20. Протерозой заманыны ал аш ы кезе ің ғ қ ңA)«бауырмен жор алаушылар асыры»ғ ғB)«омырт асыздарды даму кезе і»қ ң ңC)«с т оректілер кезе і»ү қ ңD)«цианобактерияларды асыры»ң ғE)«балы тар асыры»қ ғ21. Саба ы те к п буын ж не буынаралы тарынан т ратын сімдік:ғ ө ө ә қ ұ өA)усасыр ыры жапыра ық қ ғ B) ыры жапырақ қ қC)к кек зы ырыө ғD)плаунE) ыналарқF)м күG)шо парбас плаунқH) ыры буынқ қ22. Са ырау ла тарды жануарлар а т н белгілері:ң құ қ ң ғ әA)жасушасында алы абы шасы боладық ң қ қB)дайын а залы заттармен оректенедіғ қ қC) анша тіршілік етсе, сонша се бередіқ өD)хлоропластары болмайдыE)жасуша абы шасы н руызды-хитиндіқ қ әF) оректік ор заты - крахмалқ қG)жасушасы болмайдыH)бір орыннан оз алмайдық ғ23. рмекшіт різдес класына жататын ж ндіктердіӨ ә ә ң дене б лімдері:өA) йрықұ қB)бас, йрықұ қC) рсақұ қD)к кірек, рсаө құ қE)баск кірекөF)басG)к кірекөH)бас, рсақұ қ24. К п армалауышты маржандар:ө қA)те із ауырсының қB) ла ты медузақұ қC)ай ышты медузақD)планулаE)актинияF)т бірауызды медузаүG)цианеаH)гидра25. Аш ішек б лімдері:өA)то ішекқB)мы ын ішекқ

212

C)бауырD) уық қE) лтабарұF)аш ішекG)тік ішекH) уы , тік ішекқ қ26. Теріні ызметіне жатпайды :ң қA)витаминдер алмасуына атысадықB)тасымалдау C)денені ысып кетуден са тауқ D)жылуды реттеу E) сезгіштікF) оз ыштық ғ қ G) ор аныштық ғ қH)ыдырау німдерін шы аруө ғ 27. Ж т ынша ты ызметі:ұ қ қ ң қA)ас орыту а атысадық ғ қ B)тыныс алу а атысадығ қ C)та амды са тау а атысадығ ұ қ ғ қ D)ауаны жылытады E)иісті абылдайдық F) шы т ттіні сезедіұ ә G)ауа а толы уысғ қ H)сілекей б ледіө 28. Эволюцияны салыстырма-анатомиялы д лелдемелері:ң қ әA)аналогты м шелерқ үB)рудименттік м шелерүC)т рішілік к ресү үD)мимикрияE) алды м шелерқ қ үF)гомологты м шелерқ үG)морфологиялы м шелерқ үH)таби и с рыпталуғ ұ29. Толы т рленіп дамитын а залар:қ ү ғA) андалақB)битC)к белекөD)шегірткеE)д уітәF)балықG)б заубасұH)ба ақ30. Жер бетінде сетін барлы а аштар мен б талар:ө қ ғ ұA)эпифиттерB)терофиттерC)криптофиттерD)біржылды сімдіктерқ өE)фанерофиттерF)хамефиттерG)жартылай са талатын сімдіктерқ өH)гемикриптофиттер

57-Н С А Ұ Қ1. С ттіген сімдігіні саба ыү ө ң ғA)шырындыB)жабыс ақ қ

213

C)жата анғD)пиязшықE)т йнекү2. ызыл балдырлар а жатадыҚ ғA)саргассумB)улотриксC)нереоцистисD)ламинарияE)плюмария3. К рделіг лділер т ымдасына жататын малазы ты да ылү ү ұқ қ қ қA) ауленқB)итоша анғC)т йетікенүD)б ріг лө үE)жералм ртұ4. Денедегі за ымдан ан немесе жойылып кеткен м шелер мен лпаларды алпына келуіқ ғ ү ұ ң қA)дегенерация B)регенерацияC)эволюцияD)дупликацияE)денатурация5. Жал ан ая т зіп, дене пішінін немі згерте алатын арапайымдыларғ қ ү ү ө қA)талшы тыларқB)кірпікшелілерC)саркодиналарD)споралылар E)домалан ыларғ6. К йіс айтармайтын ж пт я ты жануарү қ ұ ұ қA) ойқB) ланқұC)тарпанD)бегемотE)сиыр7. Адам организміндегі анны жалпы алыпты м лшеріқ ң қ өA)7,1 л-8,1B)7 -9лC)4,5 -5лD)2,2 л-3,2E)7,8 л-10л8. До а т різді иілген жалпа с йекғ ә қ үA)т сөB)ортан жілікC) абыр ақ ғD)шыбы с йекқ үE)то пан жілікқ9. ліп біткен организмдерді азба алды тарын зерттейтін ылымӨ ң қ қ қ ғA)этологияB)физиологияC)анатомияD)палеонтологияE)морфология10. ДН жіпшелерінен т ратын созылы ы ты ыз денешікҚ ұ ңқ ғA)хромосомаB)центромераC)ядроD)ядрошықE)центриоль

214

10. Орамжапыра г лділер т ымдасы г ліні формуласы:қ ү ұқ ү ң

A)

B)

C)

D)

E)

12. Ба аны арт ы ішегінде болатын паразитқ ң қA)лямблияB)трипаносомаC)опалинаD) ртамышқұE)сувойка13. Тері астында паразиттік рекет жасайтын ж мыр ртә ұ құA) ыл ртқ құ B)уырт ық C)бауырсор ышғD)ішексор ығE)трихинелла14. Адам тынышты к йде тыныс ал анда ж тылатын ауа м лшеріқ ү ғ ұ өA)500 млB)100 млC)3500 млD)200 млE)1500 мл15. Сілекей рамында ы бактерияларды жоятын ферментқұ ғA)пепсинB)мальтазаC)муцинD)лизоцимE)амилаза16. Биологиялы о шаулануды генетикалы себебіқ қ ң қA)жыныс м шелеріні рылысы рт рліү ң құ ә үB)мінез- лы тары сас емесқұ қ ұқC)тіршілік орта жа дайыны т рліше болуығ ң үD)хромосомалар жиынты ы рт рліғ ә үE)к бею мерзімдеріні с йкес келмеуіө ң ә17. Латимерияны осы к нге дейін згеріссіз тіршілік етуің ү өA) олдан с рыптауқ ұB)т ра тандырушы с рыптауұ қ ұC) оз аушы с рыптауқ ғ ұD)ма сатсыз с рыптауқ ұE) дістемелік с рыптауә ұ18. Доминантты (басым) принципін аштыA)И.П.ПавловB)Н.И.ПироговC)И.М.СеченовD)И.И.МечниковE)А.А.Ухтомский19. Анатомия ылымыны негізін салушығ ңA)А.ВезалийB)ГиппократC) л-ФарабиӘD)И.П.Павлов

215

E)К.Гален20. Протерозой заманыны ал аш ы кезе ің ғ қ ңA)«бауырмен жор алаушылар асыры»ғ ғB)«омырт асыздарды даму кезе і»қ ң ңC)«цианобактерияларды асыры»ң ғD)«с т оректілер кезе і»ү қ ңE)«балы тар асыры»қ ғ21. лі а заларды денесінде тіршілік ететіндер:Ө ғ ңA)аэробтарB)анаэробтарC)сапрофиттерD)спорафиттерE)гаметафиттерF)гермафродиттерG)паразиттерH)эпифиттер22. Шымтезек м гіні рылысы:ү ң құ A) ауаша ы боладық ғB)саба ы жерге т селе седіғ ө өC)жапыра тары шкірқ ү D)саба сыртын аптайдық өң қ E)саба пен жапырақ қ F)іші су а толы лі жасушаларғ ө G)саба , жапыра , ризоидқ қ H)саба , жапыра ,тамырқ қ 23. йры ты осмекенділер:Құ қ қ A)к дімгі рба аә құ қB)са иналы ртжыланқ құ C)саламандра D)к лба аө қ E) рба ақұ қ F)тритонG)жетісулы ба атісқ қH)даната рба асықұ қ 24. осарлы тыныс алу т н:Қ әA)балы тар ақ ғ B)жор алаушылар ағ ғC) рттар ақұ ғD)шаяндар ағ E)буыная тылар ақ ғF) стар ақұ ғG)с т оректілергеү қ H) осмекенділергеқ 25. Жалпа с йектер:қ үA)ала анқB)жауырынC)басс йекүD)шыбы с йекқ үE)толарсақF)ортан жілікG)0H)б анаұғ26. Сырт ы секрециялы бездерге жатады:қ қA)0B)тері безC)сілекей безD)жыныс без

216

E) ал аншама ы безқ қ ңF) ал анша безқ қG)гипофизH)айырша без27. Иы белдеуіні с йектерін ата:қ ң үA)жауырынB)жамбасC)кеудеD)ая с йектеріқ үE)омырт ақF)мойынG)б анаұғH)басс йегіү28. Хлоропласты рылысына кірмейді :ң құA)тилакоидB)каротиноидтерC)гранаD)матриксE)криста F)хлорофилG)стромаH)мембрана29. Сауытты балы тар пайда болды:қA)силурдаB)кембрийдеC)пермьдеD)карбондаE)ордовиктеF)девонда G)юрадаH)борда30. Аллельді емес гендерді зара рекеттесу т рлері :ң ө ә үA)к паллельдікөB)кроссинговерC)конъюгацияD)аутбридингE)генетикалы картақF)комплементарлықG)гендерді тіркесуіңH)эпистаз

58-Н С А Ұ Қ1. 50 жылда ана жеміс беретін сімдікғ өA)к дімгі ара айә қ ғB)жата ан шыршағC)зеравшан аршасыD)секвояE)самырсын2. Жабы т ымды сімдіктерге т нқ ұқ ө әA)спора мен к бейедіөB)буындар мен буын аралы ы к пғ өC)зооспора т зедіүD)жеміс т збейдіүE)к бею м шесі – г лө ү ү3. Цианобактерияларды сырт ы боял ан б лігі:ң қ ғ өA)ПлазмалеммаB)Кариоплазма

217

C)ХроматоплазмаD)ЛейкопластE)Орталық плазма4. арапайымдыларды таби атта ы т р саны жуыҚ ң ғ ғ ү қA)20 мы аңғB)8 мы аңғC)4 мы аңғD)70 мы аңғE)232 мы аңғ5. Шыбынны аузыңA)сорушыB)шаншып-сорушыC)кемірушіD)с зіп жалаушыүE)кеміріп-жалаушы6. Шеміршекті балы тарқA)майшабақB)скатC)шортанD)бахтахE)сазан7. абыр аларды алды ы жа ы байланысадыҚ ғ ң ңғ ғA)жауырынменB)жамбаспенC)т сс йекпенө үD)б анаменұғE)ш йдеменү8. алды ретінде т тасып кеткен 4-5 омырт алардан т ратын омырт а б ліміҚ қ ұ қ ұ қ өA)мойынB)белC)сегізк зөD) йымшақұ қE)ар ақ9. Н руызды бірінші реттік рылымында ы байланысә ң құ ғA)сутектікB)пептидтікC)коваленттікD)сульфидтікE)азоттық10. Н руыз молекуласыны синтезделуінде матрицаны р лін ат арадыә ң ң ө қA)моносахаридтерB)май ыш ылық қC)нуклеин ыш ылдарық қD)дисахаридтерE)полисахаридтер11. Біржасушалы балдыр-хлорококк кездеседіA)те іздеңB)те ізді т зды суындаң ң ұC)а аш ді деріндеғ ңD)то тау сулардақE)к л, зендеө ө12. Ба аны арт ы ішегінде болатын паразитқ ң қA)опалинаB) ртамышқұC)трипаносомаD)сувойкаE)лямблия

218

13. А с ламанық ұ ң ас орыту ж йесіқ үA)ж т ынша , ке ірдек, ішекұ қ қ ңB)ж т ынша , аналь тесігі, жемсауұ қ қC)ішек, аналь тесігі, бауырD)ауыз, ж т ынша , ішекұ қ қE)ауыз, еш, аналь тесігіөң14. То ішекте ж редіқ үA)н жісті алыптасуыә ң қB) арын с ліні б лінуіқ ө ң өC) тті т зілуіө ң үD) оректік заттарды лимфа а сі уіқ ң ғ ңE)к мірсуларды ыдырауыө ң15. Сілекей рамында ы бактерияларды жоятын ферментқұ ғA)пепсинB)муцинC)мальтазаD)амилазаE)лизоцим16. Гомологты хромосомаларда орналас ан гендерді бір-біріне ауысуы н тижесінде пайда боладық ң әA) йлесімді згергіштікү өB)тітіркенгіштікC) олайсыз жа дайлармен к ресқ ғ үD)модификациялы згергіштікқ өE)бейімделушілік17. Азот айналымы шін ажет элементү қA)хлорB)марганецC)ванадийD)молибденE) ор асынқ ғ18. Ас орыту жолыны сырт ы абатық ң қ қA)д некер лпалы сірнеліә ұB)к п абатты эпителийліө қC)шеміршекті жартылай са иналықD)біры ай салалы б лшы еттіңғ ұ қE)к лдене жола ты б лшы еттіө ң қ ұ қ19. С йеккеү иілгіштік серпімділік асиет бередіқA)бейорганикалы затқB) р а затқұ ғ қC)органикалы затқD)ыл алды затғE)минералды зат20. Сплайсингте кофермент ызметін ат арадық қA)ДНҚB)РНҚC)АМФD)АДФE)АТФ21. Са ырау ла тарды жануарлар а т н белгілері:ң құ қ ң ғ әA)жасушасында алы абы шасы боладық ң қ қB)жасушасы болмайдыC) оректік ор заты - крахмалқ қD)дайын а залы заттармен оректенедіғ қ қE) анша тіршілік етсе, сонша се бередіқ өF)жасуша абы шасы н руызды-хитиндіқ қ әG)бір орыннан оз алмайдық ғH)хлоропластары болмайды

219

22. Жабы т ымды сімдіктерге т н:қ ұқ ө әA)к бею м шесі – г лө ү үB)т ымы жемісті ішінде жетіледіұқ ңC)жеміс т збейдіүD)буындар мен буын аралы ы к пғ өE)с ректі сімдіктерү өF)т ымнан к бейедіұқ өG)тек ш птекті сімдіктер боладыө өH)спора мен к бейедіө23. Денесінде ба алша болатын арапайым:қ қ қA)сувойкаB)балантидийC)кебісшеD)трипаносомаE)амеба протейF)бодоG)арцеллаH)лямблия24. Буна денелілерді ересек к йге ауысуы:қ ң үA)финнаB)шабақC) уыршақ қD) уылдырықE) рыұ қF)имагоG)дерн сіләH)нимфа25. К ру айма ыны орналасуы:ө ғ ңA)орталы ж лге артындақ үB)сенсорлы самай шегіндеқC) имыл- оз алыс ма дай шегіндеқ қ ғ ңD)самайдаE)иіс сезу орталы ж лгедеқ үF)ш йдедеүG)д м сезу т бе шегіндеә өH)к ру т бедеө ө26. Ж т ынша ты ызметі:ұ қ қ ң қA)ауаны жылытадыB)ас орыту а атысадық ғ қC)та амды са тау а атысадығ ұ қ ғ қD) шы т ттіні сезедіұ әE)тыныс алу а атысадығ қF)сілекей б ледіөG)ауа а толы уысғ қH)иісті абылдайдық27. Б йректі ызметін реттеуге атысатын гормон:ү ң қ қA)вазопрессинB)окcитоцинC)тироксинD)паратгормонE)меланофорF)адреналинG)инсулинH)тимозин28. Эволюцияны салыстырма-анатомиялы д лелдемелері:ң қ әA)гомологты м шелерқ үB)рудименттік м шелерү

220

C)таби и с рыпталуғ ұD)т рішілік к ресү үE)аналогты м шелерқ үF) алды м шелерқ қ үG)мимикрияH)морфологиялы м шелерқ ү29. Мейозды митоздан айырмашылы ы:ң ғA) су процесіні ма ызды кезе іө ң ң ңB)хромосома саны екі есе азаядыC)екі жас жасуша пайда боладыD)хромосома саны згермейдіөE)диплоидты хромосома жиынты ы са таладығ қF)дене жасушалары б лінедіөG)т ым уалайтын згергіштік пайда боладыұқ қ өH)метафазада екі еселенген хромосомалар болады30. ос мембраналы органоидтер:ҚA)тилокоидB)рибосомаC)центриольD)хлоропластE)талшы тарқF)ядроG)лизосомаH)мембрана

59-Н С А Ұ Қ1. Са ырау ла тарды оректік ор затың құ қ ң қ қA)целлюлозаB)фруктозаC)гликогенD)сахарозаE)крахмал2. осжарна ты сімдікҚ қ өA)ПальмаB)С лыұC)БананD)Ж геріүE) иярҚ3. Жабы т ымды сімдіктерге т нқ ұқ ө әA)спора мен к бейедіөB)зооспора т зедіүC)буындар мен буын аралы ы к пғ ө D)жеміс т збейдіүE)к бею м шесі – г лө ү ү 4. Медузаны денесінде болмайтын б лікң өA)ж йке торыүB) армалауышқC)табан D) уысқE)аузы5. Шаянт різдестерге жатадыәA)циклопB)кенеC)к белекөD) ара ртқ құE)инелік6. Е ал аш жалпа рттарда пайда бол ан ж йең ғ қ құ ғ ү

221

A)з ршы ару (б ліп шы ару)ә ғ ө ғB)ж йкеү ж йесі (торы)үC)ас орыту ж йесіқ үD)аналь тесігіE) ан айналымқ7. Сирек кездесетін ан йымайтын ауруқ ұA)гипертонияB)гипотонияC)гипокензияD)гемофилияE)гиподинамия8. Дыбыс с йекшелері орналас ан ла б лігіү қ құ қ өA)дабыл жар а ығ ғB)сырт ы есту жолықC)ішкі лақұ қD)орта ы лаңғ құ қE)есту т тігіү9. Жасуша мембранасының с йы ты ты абылдауыұ қ қ қA)эктоцитозB)амитозC)фагоцитозD)пиноцитозE)экзоцитоз10. Т ым уалау згергіштігіні гоммологиялы атарлар за ын аш ан алымұқ қ ө ң қ қ ң қ ғA)Н.И.ВавиловB)И.МечниковC)К.ЛиннейD)Ч.Дарвин E)Г.Мендель11. Тек ыс ар ан ркенге ана орналасадық қ ғ ө ғA)г л б ршігіү үB)т бе б ршігіө үC)жанама б ршігіүD) су б ршігіө ү E) осал ы б ршігіқ қ ү12. Тамырая тыларды типіне жатадық ңA)амебаB)эвгленаC)домала ыңғD)кірпікшелі кебісшеE)сувойка13. Орман сықұA) азқ B)б ркітүC)то ылдақ қ D)пингвинE) йрекү14. А заны микробтан, ультрак лгін с улелерден ор айтын тері абатығ ү ә қ ғ қA)гиподермаB)майC)на ыз теріғD)эпидермисE)м йізгке абатү қ15. Адам организміні ішкі ортасыңA)сілекей, лимфа, гормонB)протоплазма, ан сарысуы, лимфақC)плазма, гормон, анқ

222

D)сарысу, цитоплазма, лпа с йы ты ыұ ұ қ ғE) лпа с йы ты ы, ан, лимфаұ ұ қ ғ қ16. А.И.Опарин т жырымдамасын дамыт ан а ылшын биологіұ қ ғA)Л.ПастерB)Ф.РедиC)Ж.КювьеD)Дж.ХолдейнE)Г.Рихтер17. Физикалы мутагенқA)никотин ыш ылық қB)этилениминC)колхицинD)радиоактивті с улеә E)пестицид18. Жары с улесіні сынуы торлы абы ты сыртында иылысадық ә ң қ қ ң қA)к з ары уыө қ ғB)дальтонизмC)а шам со ырқ қD) ыра тылық қ қE)сы ырлығ қ19. Плазмада ы н руызғ әA)тироксинB)альбуминдерC)миозинD)тимозинE)окситоцин20. АаBb генотипі т зетін т рлі гаметалар саныү үA)2B)8C)6 D)4E)521. Г лшо ыры себет сімдіктер:ү ғ өA) ара ат, ыры абатқ қ қ ққB)г лкекіреүC)к нба ысү ғD)ж зім, тары, к рішү үE)адамтамырF)с біз, аск кә өG)ба ба , гейш пқ қ ө ө H) айы , к ктерекқ ң ө22. ынадан алынады:ҚA) ант, бояуқB)темірC)спиртD)лакмусE)сірке ыш ылық қF)жасунықG)карбол ыш ылық қH)балауыз23. рмекшіт різдес класына жататын ж ндіктердіӨ ә ә ң дене б лімдері:өA)к кірек, рсаө құ қB)бас, йрықұ қC)к кірекөD)бас, рсақұ қE) рсақұ қF) йрықұ қ

223

G)басH)баск кірекө24. рмекшілерді дене б лімдері:Ө ң өA)баск кірекөB)м ртшаұC)демтесіктерD)к зөE)ая тарықF)басG)к кірекөH) рсақұ қ25. К ру айма ыны орналасуы:ө ғ ңA)ш йдедеүB)самайдаC)иіс сезу орталы ж лгедеқ үD)д м сезу т бе шегіндеә өE)к ру т бедеө өF)сенсорлы самай шегіндеқG) имыл- оз алыс ма дай шегіндеқ қ ғ ңH)орталы ж лге артындақ ү26. Сопа ша ми ар ылы тіршілік шін ма ызды к птеген рефлекстерді до асы теді:қ қ ү ң ө ң ғ өA)тепе-те дікті са тауң қB)зат алмасуды реттеуC)денені т ра ты температурасын са таудың ұ қ қD)жары пен дыбыс а жылдам реакцияқ қE)ж рек- ан тамырлары, тынысү қF) имылды йлестіруқ үG) имыл- оз алыс, ор анысқ қ ғ қ ғH)ас орыту, ор анысқ қ ғ27. оз алмай байланыс ан с йектер:Қ ғ қ үA)б анаұғB)к рі жілікәC)толарсақD)шынта с йекқ үE)омырт ақF)ми сауытыG)білезікH)сегізк зө28. Н руыз биосинтезі:әA)трансплантацияB)транслокация C)дупликацияD)мутация E)транскрипцияF)трансляцияG)денатурация H)репликация29. Шала т рленіп дамитын а залар:ү ғA)шегірткеB)к белекөC)шаншарларD)ба ақE)масаларF)битG)балараларH)шыбындар30. Лизосомалар т зіледі:ү

224

A)ядроданB)эндоплазмалы торданқC)вакуольденD)Гольджи аппаратынан E)ядро мен рибосомаданF)цитоплазмаданG)рибосомаданH)митохондриядан

60-Н С А Ұ Қ1.Бактерия тіршілігінде спора т зу процесіні ма ызыү ң ңA) оректену шінқ үB)шо ырлану шінғ үC)жасушаны б лінуі шінң ө үD)к беюге атысу шінө қ үE) ор ану шінқ ғ ү2. Бидайды , арабидайды саба ың қ ң ғA) ыс ар анқ қ ғB) рмелегішөC)сабансабақD)т біртекүE)жата анғ3. К рделіг лділер т ымдасына т нү ү ұқ әA)жемісі-б рша ынұ ққB)жемісі - б рша апұ ққC)г лдері тілше, ш ыра т різдіү ұқ қ әD)жемісі-жидек ауашақ қE)г лшо ыры сыпырт ыг лү ғ қ ү4. Шыбынны аузыңA)кемірушіB)с зіп жалаушыүC)кеміріп-жалаушыD)шаншып-сорушыE)сорушы5. анны ызыл т йіршігінде тіршілік ететін паразитҚ ң қ үA) ант р ынқ ұ ғB)м ржеөC)амебаD)опалинаE)лейшмания6. Суды тазартушы арапайым ж ндікқ әA)бодоB) ртамышқұC)сувойкаD)т ншыраү қE)домалан ығ7. Балаларда к бірек кездесетін б йрек ауруыө үA)пиелонефритB)уретритC)циститD)уремияE)энурез8. й ы б зылуыны ке тара ан т ріҰ қ ұ ң ң ғ үA) оз ыштық ғ қB)сергектікC)летаргия

225

D) й ысыздыұ қ қE) й ышылдыұ қ қ9. Лизосома ызметіқA)ыдыратуB)энергетикалықC)тасымалдауD)к беюөE)синтездеу10. Н руызды бірінші реттік рылымында ы байланысә ң құ ғA)коваленттікB)азоттықC)пептидтікD)сульфидтікE)сутектік11. сімдік жасушасыны абы шасын райтын органикалы затӨ ң қ қ құ қA)целлюлозаB)н руызәC)крахмалD)гликоген E)май12. Жасушасында хлоропластары болатын арапайымқA)вольвоксB)арцеллаC)амебаD)кірпікшелі кебісшеE)лейшмания13. Т с с йегі жалпа , ыры болмайтын сө ү қ қ құA)пингвинB)нанду C)ша алағD) йрекүE)тырна14. С витамині к п болатын сімдікө өA)итм рынұB)картопC) ызанақ қD)асб ршаұ қE) ауынқ15. ыз балаларда кеудемен тыныс алу алыптасатын кезеҚ қ ңA)жас спірімдікөB)н рестелікәC)емшектікD)с билікәE)кемелденген16. Жануар жасушасында гликолизді анаэробты ыдырауы ж ретін органоидң үA)пластидтерді ішкі мембранасындаңB)цитоплазманы гиалоплазмасындаңC)хлоропласт граналарындаD)митохондрияны ішкі мембранасындаңE)хлоропласт тилакоидтарында17. Модификациялы згергіштікті зерттеу дісіқ ө әA)статистикалықB)микробиологиялықC)генетикалықD)химиялықE)физикалық18. Кеуде уысын т зетін с йектерқ ү ү

226

A)ар а омырт алары, абыр алар, т сқ қ қ ғ өB)бел омырт алары, абыр алар, то пан жілікқ қ ғ қC)мойын омырт алары, б ана, ш йдеқ ұғ үD)т с, толарса , жамбасө қE)сегізк з омырт алары, жауырын, жамбасө қ19. Зат алмасуды а ыр ы німдерін сырт а шы аратын м шелерң қ ғ ө қ ғ үA)секреция бездері, арын, бауыр, теріқB)с йек, б лшы ет, кпе, теріү ү қ өC)б йрек, ж рек, тері, ішекү үD)ми, ж лын, тері, с йекұ үE) кпе, б йрек, тері, ішекө ү20. Неміс алымы Г.Рихтер сын ан теорияғ ұ ғA)м гілікәңB)абиогенезC)креационизмD)панспермияE)виталистік21. ауаша жемісті сімдіктер:Қ қ өA)арпа, бидай, тарыB)ба ба , к нба ысқ қ ү ғC)шомыр, шал анқD)асб рша , бедеұ қE)сасы ме дуана, с ттігенқ ң үF)шегірг л, ыз алдаү қ ғ қG) йе кі, шегіршін, айыү ң қ ңH)ме дуанаң22. М кті рылысы:ү ң құA) рт рлі жасушаларданә үB)тамырданC)ризоидтанD)бірі ай жасушаларданңғE)саба танқF)мицелийданG) абырша танқ қH)жапыра танқ23. рмекшілерді дене б лімдері:Ө ң өA)к зөB)м ртшаұC)баск кірекөD) рсақұ қE)ая тарықF)демтесіктерG)басH)к кірекө24. Денесінде ба алша болатын арапайым:қ қ қA)бодоB)балантидийC)амеба протейD)сувойкаE)трипаносомаF)кебісшеG)арцеллаH)лямблия25. Ауыз уысында ы сілекей бездері:қ ғA)дентинB)тіл астыC)ерін

227

D)тілE)эмальF)жа астықG)шы шытқH)тіс26. М рын уысыны ызметі:ұ қ ң қA)ауаны жылытадыB)жас шы арадығ C)есінетедіD)микробтар т зіледіү E)ж телдіредіө F)ы ылы аттырадық қG)микробтарды т тып аладыұ қH)ауаны суытады27. Торлы абы та болатын жасуша т рлері:қ қ үA)тая шақB) арашық қC)торлыD) тышақұE) аса абақ ң қ қF)а абық қ қG)н рлы абыұ қ қH)сенсорлы ж йеқ ү28. Т ым уалайтын асиетті радияцияны к мегімен згертуге болатынын 1925 ж. т ыш аш ан ұқ қ қ ң ө ө ұңғ қалымдар:ғ

A)МендельB)Г.С. ФилипповC)ВавиловD)Г.А. НадсонE)Де ФризF)МорганG)ДарвинH)Пеннет29. Лизосомалар т зіледі:үA)ядро мен рибосомаданB)Гольджи аппаратынан C)рибосомаданD)митохондрияданE)вакуольденF)цитоплазмаданG)ядроданH)эндоплазмалы торданқ30. «Микроэволюция» терминін 1938 жылы ылым а енгізген алым:ғ ғ ғA)К. ЛиннейB)Ф. ЭнгельсC)Джон РейD)Ф. БерньеE)В.О. КовалевскийF)Н.В. Тимофеев-Ресовский G)В. ИогансенH)Ч. Дарвин

61-Н С А Ұ Қ1.Ал а т ымдасында ы на ыз улы сімдікқ ұқ ғ ғ өA)болгар б рышыұB)сасы ме дуанақ ң

228

C) ызыл лақ құ қD)шырайг лүE)баклажан2.Са ырау ла тарды оректік ор затың құ қ ң қ қA)гликогенB)сахарозаC)крахмалD)целлюлозаE)фруктоза3.Бактерияларды пішіндеріңA)кірпікшеліB)тая ша, шарқC)талшы тықD)т ра сызұ қE)т йіршіктіү4. анны ызыл т йіршігінде тіршілік ететін паразитҚ ң қ үA)амебаB)лейшманияC) ант р ынқ ұ ғD)опалинаE)м ржеө5.Е ал аш осмекенділерде пайда бол ан м шең ғ қ ғ үA) уық қB) ан тарату ж йесіқ үC)бауырD)ж рекүE)сілекей бездері6. ры ты даму кезінде т зілетін арнайы абыҰ қ ң ү қ қA)клоакаB)жатырC) уық қ D) а анақ ғ қE) ынапқ7.Е жі ішке ан тамырларың ң қA)лимфаB)капиллярC)венаD) ол ақ қE)артерия8.Энергетикалы алмасуды бірінші кезе іқ ң ңA)оттектіB)тыныс алуC)отексізD)дайындықE)т зілуү9.Хромосоманы бір б лігіні зіліп т сіп алуың ө ң ү ү қA)инверсия B)дефишенсияC)транслокацияD)делецияE)дупликация10.Фотосинтез процесінде басты р лді ат арадыө қA)ДНҚB)аРНҚC)хлорофилл пигментіD)тРНҚ

229

E)митохондрия11.Жемісі ауаша болатын сімдікқ қ өA)бедеB)шомырC) ыз алдақ ғ қD)бидайE) ыры абатқ ққ12. рмекшіт різдестерді тынысалу м шесіӨ ә ң үA)ауа апшы ық ғB)желбезекC)жасыл без, бауырD) кпе апшы ы, демт тікө қ ғ үE) кпеө13.Т с с йегі жалпа , ыры болмайтын сө ү қ қ құA) йрекүB)нанду C)пингвинD)ша алағE)тырна14.К здіө ң аса абы ыны ызметіқ ң қ ғ ң қA)к з алмасын толтырып т радыө ұB)жары тан ор айдық қ ғC)жары ты ткізедіқ өD)к зге т с бередіө үE)к з жас с йы ты ын б ледіө ұ қ ғ ө15.К зді оректік заттармен ж не оттекпен амтамасыз етедіө қ ә қA)к зжас безіөB)тамырлы абық қC)а абыққ қD)тор абық қE)шыны т різді денеә16. аттыаязк ндеріхайуанаттарсаяба ында старсу ажиі-жиіс гіпшы атынсебебіҚ ү ғ құ ғ үң ғA)Жылыну шінүB)ТітіркенуденC)Тыныс алу шінүD) ауіп- атерден са тану шінҚ қ қ үE)Тама тану шінқ ү17.Энергиясы мол органикалы заттарды , энергиясы аз арапайым заттар а ыдырауық ң қ ғA)гликолизді оттексіз ыдырауыңB)фотосинтезді ара ы фазасың қ ңғC)гликолизді оттекті ыдырауыңD)фотосинтезді жары фазасың қE)018.Плазмада ы н руызғ әA)тироксинB)миозинC)тимозинD)окситоцинE)альбуминдер19.Жары с улесіні тор қ ә ң абы ына жетпеуінен туындайтын ауруқ ғ :A)к з ары уыө қ ғB)сы ырлығ қC)глаукомаD) ыра тылық қ қE)а шам со ырқ қ20.Адамны т ым уалаушылы ын зерттеу дісің ұқ қ ғ әA)статистикалық

230

B)хромосомалықC)гибридологиялықD)генотиптікE)цитогенетикалық21.Са ырау ла жасушасыны сыртында атты абы ы, ішінде...болады:ң құ қ ң қ қ ғA)хлоропластB)вакуольC)пластид, ядроD)хлорофилE)ядроF)эндоплазмалы торқG)центриольдерH)лизосома22.Балдырлар хромотофорында ы пигменттерге байланысты топтары:ғA) ызылқB)сарыC)сар ышғD)к көE)к кшілөF)к гілдірөG) о ырқ ңH)жасыл23.Кірпікшелілер типі:A)хроматофоры барB)талшы ы барғC) кілі – амебаөD)екі ядросы барE) кілі – инфузорияөF) кілі – эвгленаөG)бір ядросы барH)жанасу ар ылы к бейедіқ ө24.К п армалауышты маржандар:ө қA) ла ты медузақұ қB)планулаC)те із ауырсының қD)гидраE)цианеаF)ай ышты медузақG)т бірауызды медузаүH)актиния25.Аш ішек б лімдері:өA)мы ын ішекқ B) уық қC)бауырD)тік ішекE)то ішекқF)аш ішекG) уы , тік ішекқ қH) лтабарұ26. олҚ с йектеріне жататындар:үA) абыр ақ ғB)то пан жілікқC)асы ты жілікқD)білезік с йекүE)к рі жілікәF)ортан жілікG)толарсақ

231

H)омырт ақ27.Теріні ызметіне жатпайды :ң қA)ыдырау німдерін шы аруө ғ B)сезгіштікC)тасымалдауD)жылуды реттеуE) оз ыштық ғ қF)витаминдер алмасуына атысадықG)денені ысып кетуден са тауқH) ор аныштық ғ қ28.Т ым уалайтын асиетті радияцияны к мегімен згертуге болатынын 1925 ж. т ыш аш ан ұқ қ қ ң ө ө ұңғ қалымдар:ғ

A)ПеннетB)ДарвинC)Г.А. НадсонD)Г.С. ФилипповE)МорганF)ВавиловG)МендельH)Де Фриз29.Жасуны а сас а залы зат:ққ ұқ ғ қA)н руызәB)спораC)гликокаликсD)хитинE)крахмалF)акрихининG)боверинH)гликоген30.Сауытты балы тар пайда болды:қA)девондаB)силурдаC)бордаD)кембрийдеE)пермьдеF)карбондаG)ордовиктеH)юрада

62-Н С А Ұ Қ1.Шымтезек м гіні рылыс м шелеріү ң құ үA)жеміс, г лүB) ауаша ы боладық ғC)саба , жапыра ,тамырқ қD)жапыра тары ыл андық қ қE)саба , жапыра , ризоидқ қ2.К рделіг лділер т ымдасына т нү ү ұқ әA)жемісі - б рша апұ ққB)г лдері тілше, ш ыра т різдіү ұқ қ әC)жемісі-жидек ауашақ қD)г лшо ыры сыпырт ыг лү ғ қ үE)жемісі-б рша ынұ ққ3.Бидайды , арабидайды саба ың қ ң ғA) ыс ар анқ қ ғB)т біртекүC)жата анғ

232

D) рмелегішөE)сабансабақ4.Медузаны денесінде болмайтын б лікң өA)табанB)ж йке торыүC)аузыD) армалауышқE) уысқ5.Ж зетін сү құA)ша алағB)к к сө құC)б ркітүD)пингвинE)с арұңқ6.Аузы кеміріп-жала ыш буна денеғ қA)балараB)шыбынC) андалақD)к белекөE)маса7.К зді ішкі рылысы к рделі абы ыө ң құ ү қ ғA)тамырлы абық қB)торлы абық қC)а абы шақ қ қD) аса абық ң қ қE)н рлы абыұ қ қ8.До а т різді иілген жалпа с йекғ ә қ үA)то пан жілікқB)ортан жілікC)т сөD)шыбы с йекқ үE) абыр ақ ғ9.Фотосинтезді ара ы фазасында синтезделедің қ ңғA)сілтілерB)суC)минералды т здарұD)дисахаридтерE) ыш ылдарқ қ10.Жасуша мембранасының с йы ты ты абылдауыұ қ қ қA)экзоцитозB)пиноцитозC)фагоцитозD)эктоцитозE)амитоз11.Жапыра ы ауырсын т різді торлы ж йкеленген сімдікғ қ ә ү өA) йе кіү ңB)жолжелкенC)ж геріүD)терекE)бидай12.Орман сықұA) азқB)б ркітүC) йрекүD)пингвинE)то ылдақ қ13.Шала т рленіп дамитын буна денеліү қ

233

A)шегірткеB) о ыздарқ ңC)к белектерөD) мырс аларқұ қE)маса14.Тынысалуды жиілететін гормонA)паратгормонB)адреналинC)глюкагонD)тимозинE)инсулин15.Жары та тарылып, ара ыда л аятын к з м шесіқ қ ңғ ұ ғ ө үA) арашық қB) аса абық ң қ қC)шыны т різді денеәD)к зб ршаө ұ қE)а абық қ қ16.Буданды к шқ үA)инбридингB)анеуплоидияC)гетерозиготаD)гетерозисE)полиплоидия17.Тыныс алуды негізін сал ан алымдарң ғ ғA)Т.Шванн, М.ШлейденB)М.В.Ломоносов, А.Л.ЛавуазьеC)Э.Геккель, Ф.МюллерD)Ж.Б.Ламарк, К.ЛиннейE)Р.Гук, А.В.Левенгук18.Зат алмасуды а ыр ы німдерін сырт а шы аратын м шелерң қ ғ ө қ ғ үA)с йек, б лшы ет, кпе, теріү ү қ өB)б йрек, ж рек, тері, ішекү үC)секреция бездері, арын, бауыр, теріқD)ми, ж лын, тері, с йекұ үE) кпе, б йрек, тері, ішекө ү19.Кеуде уысын т зетін с йектерқ ү үA)т с, толарса , жамбасө қB)сегізк з омырт алары, жауырын, жамбасө қC)мойын омырт алары, б ана, ш йдеқ ұғ үD)ар а омырт алары, абыр алар, т сқ қ қ ғ өE)бел омырт алары, абыр алар, то пан жілікқ қ ғ қ20.Физикалы мутагенқA)пестицидB)колхицинC)радиоактивті с улеәD)никотин ыш ылық қE)этиленимин21. лі а заларды денесінде тіршілік ететіндер:Ө ғ ңA)спорафиттерB)сапрофиттерC)аэробтарD)гермафродиттерE)эпифиттерF)паразиттерG)гаметафиттерH)анаэробтар22.М кті рылысы:ү ң құ

234

A)ризоидтанB) абырша танқ қC)тамырданD)жапыра танқE) рт рлі жасушаларданә үF)саба танқG)бірі ай жасушаларданңғH)мицелийдан23. йры сыздар отрядына жатады:Құ қA)ба ақB)саламандраC) рба ақұ қD) ртпошымқұE)тритонF)хамелеонG)гаттерияH)ба атісқ24.Бекірет різдестер отрядына жатады :әA) ыл ақ қB)майшабақC)пілмайD)латимерияE)шо ырқF) нысбалықұ қG) ортпақH)т лкібалыү қ25.Жалпа с йектер:қ үA)ала анқB)шыбы с йекқ үC)жауырынD) абыр ақ ғE)толарсақF)басс йекүG)б анаұғH)ортан жілік26.М рын уысыны ызметі:ұ қ ң қA)микробтар т зіледіүB)ы ылы аттырадық қC)ауаны жылытадыD)ауаны суытадыE)есінетедіF)жас шы арадығG)ж телдіредіөH)микробтарды т тып аладыұ қ27.Сопа ша ми ар ылы тіршілік шін ма ызды к птеген рефлекстерді до асы теді:қ қ ү ң ө ң ғ өA)жары пен дыбыс а жылдам реакцияқ қB) имылды йлестіруқ үC)ж рек- ан тамырлары, тынысү қD) имыл- оз алыс, ор анысқ қ ғ қ ғE)зат алмасуды реттеуF)денені т ра ты температурасын са таудың ұ қ қG)ас орыту, ор анысқ қ ғH)тепе-те дікті са тауң қ28.Н руыз биосинтезі:әA)репликацияB)транслокацияC)транскрипция

235

D)трансляцияE)дупликацияF)трансплантацияG)мутацияH)денатурация29.Шешесіні аны гетерозиготалы ІІІ топ, кесі ІV топ. рпа тарыны ан топтары:ң қ ә Ұ қ ң қA)І, ІІ, ІVB)ІV, І, ІІC)ІІІ, ІІD)І, ІVE)ІІ, ІІІ, ІVF)ІІІ, ІVG)ІІ, ІVH)ІІІ, ІІ, І30.Кездейсо пайда болатын згергіштік:қ өA)дактилоскопиялықB)физиологиялықC)эмбриологиялықD)модификациялықE)онтогенетикалықF)морфологиялықG)онтогенездікH)мутациялық

63-Н С А Ұ Қ1. Саба ты орталы б лігіқ ң қ өA) абық қB) зекөC)камбийD)тінE)с рекү2. Даражарна ты сімдікқ өA) ауынҚB) иярҚC)Ас абақ қD)БидайE)К нба ысү ғ3. Г лдері ашылмай т рып тоза дануү ұ ңA) здігіненөB)су ар ылықC)жануарлар ар ылықD)жел ар ылықE)ай асқ4. Жануарлар туралы ылымғA)анатомияB)ботаникаC)микология D)лихенологияE)зоология5. К п ылтана ты буылты рт а жатадыө қ қ қ құ қA)с лікү B)ш балшаұ ңC) ылты басқ ңD)бауырсор ышғE) м азарқұ қ6. Жанасу ар ылы жынысты жолмен к бейетін арапайым ж ндікқ ө қ ә

236

A)жасыл эвгленаB)ба алша ты амебақ қC)с улелі к ншарә үD)к дімгі амебаәE)кірпікшелі кебісше7. Сирек кездесетін ан йымайтын ауруқ ұA)гемофилияB)гипокензияC)гипертонияD)гиподинамияE)гипотония8. Ыдыра анда 38,9 кДж энергия б летін органикалы заттарғ ө қA)н руыздарәB)майларC)к мір ыш ыл газыө қ қD)к мірсуларөE)минералды т здарұ9. Зиянды н руызәA)муцинB)пепсинC)токсинD)кератинE)амилаза10. Тыныс алу процесін ж зеге асыратын органоидүA)ядроB)лизосомаC)пластидD)рибосомаE)митохондрия11. Тек ыс ар ан ркенге ана орналасадық қ ғ ө ғA)т бе б ршігіө үB)г л б ршігіү үC) осал ы б ршігіқ қ үD) су б ршігіө ү E)жанама б ршігіү12. Балы тарды денесін алыпты стауын амтамасыз ететін ж збе анаттарық ң қ ұ қ ү қA)ж п рса ж не ар аұ құ қ ә қB)ж п рсаұ құ қC)ж п к кірекұ өD) йрықұ қE)ар а ж не анальқ ә13. Спора ар ылы к бейетін біржасушалы ж ндікқ ө әA)м ржеөB)амеба C) ртамышқұD)эвгленаE)домала ыңғ14. ыз балаларда кеудемен тыныс алу алыптасатын кезеҚ қ ңA)жас спірімдікөB)с билікәC)кемелденгенD)н рестелікәE)емшектік15. А заны микробтан, ультрак лгін с улелерден ор айтын тері абатығ ү ә қ ғ қA)гиподермаB)на ыз теріғC)м йізгке абатү қ

237

D)эпидермисE)май16. Пайдалы ж мыс а жарамайтын энергия лшеміұ қ өA)морганидаB)вариацияC)сантиморганD)энтропияE)нанометр17. АаBb генотипі т зетін т рлі гаметалар саныү үA)2B)5C)4D)8E)6 18. Иммунитет теориясын жаса ан алымғ ғA)И.П.ПавловB)К.ГаленC)И.И.МечниковD)И.М.СеченовE)А.Везалий19. Ас орыту жолыны сырт ы абатық ң қ қA)д некер лпалы сірнеліә ұB)шеміршекті жартылай са иналықC)біры ай салалы б лшы еттіңғ ұ қD)к лдене жола ты б лшы еттіө ң қ ұ қE)к п абатты эпителийліө қ20. Гомологты хромосомаларда орналас ан гендерді бір-біріне ауысуы н тижесінде пайда боладық ң әA)модификациялы згергіштікқ өB) йлесімді згергіштікү өC)бейімделушілікD)тітіркенгіштікE) олайсыз жа дайлармен к ресқ ғ ү21. М ктерді жыныс жасушаларыны осылуынан:ү ң ң қA)те дей б лінедің ө B)спора т зіледіү C)екі- екіден осыладық D)зооспоралар т зіледіү E)дене зінділерінен жетіледіү F)гамета пайда болады G) ауаша жетіледіқ қ H) ры танадыұ қ 22. ос г лсеріктері бар сімдік:Қ ү өA)ша анғB) ымыздық қ C) рікөD) ала айқ қ E)шиеF) ызылшақG)алмаH)тал23. Буна денелілердіқ ң дене б ліктері:өA)басB)бас, йрықұ қC)баск кірек ж не йрыө ә құ қD)к кірек ж не рсаө ә құ қE) йрықұ қF)баск кірек ж не рсаө ә құ қ

238

G)бас,мойынH)баск кірекө24. йры ты осмекенділер:Құ қ қA)саламандра B) рба ақұ қ C)жетісулы ба атісқ қD)к дімгі рба аә құ қE)даната рба асықұ қ F)к лба аө қ G)са иналы ртжыланқ құ H)тритон25. ан тамырларыны т рлері:Қ ң үA) ылтамырқB)эритроцитC)плазмаD)с йек кемігіндеүE)макрофагтарF) ол ақ қG)моноциттерH)к ктамырө26. Сырт ы секрециялы бездерге жатады:қ қA) ал аншама ы безқ қ ңB)гипофизC)сілекей безD) й ы безұ қE) ал анша безқ қF)тері безG)жыныс безH)айырша без27. Ми ді іне жататын:ңA)сопа шақB)орта ы миңғC)мишықD)асты ы жаңғ қE)ми зегіөF) лкен ми, мишыү қG) лкен миүH)аралық28. Ч. Дарвин аны тап берген олдан с рыптауды т рлері:қ қ ұ ң үA)жекеB) дістемелікә C)ма сатсызқD)биотехнологияE)аутбридингF)полиплоидияG)гетерозисH)инбридинг29. Шала т рленіп дамитын а залар:ү ғA)битB)шаншарларC)к белекөD)шыбындарE)шегірткеF)балараларG)масаларH)ба ақ30. рылысы мен шы у тегі бірдей, ал ат аратын ызметтері р т рлі м шелер:Құ ғ қ қ ә ү ү

239

A)гомологты м шелерқ үB) алды м шелерқ қ үC)мимикрияD)таби и с рыпталуғ ұE)т рішілік к ресү үF)аналогты м шелерқ үG)морфологиялы м шелерқ үH)рудименттік м шелерү

64-Н С А Ұ Қ1. Даражарна ты сімдікқ өA)БидайB)Ас абақ қC) ауынҚD) иярҚE)К нба ысү ғ2. Б рша т ымдасыны жемісіұ қ ұқ ңA)жидекB)т ымшаұқC)д некәD)б рша апұ ққE) ауашақ қ3. Ал а т ымдасында ы на ыз улы сімдікқ ұқ ғ ғ өA)болгар б рышыұB)сасы ме дуанақ ңC) ызыл лақ құ қD)баклажанE)шырайг лү4. Бауырсор ышыны аралы иесіғ ң қA)циклопB) о ызқ ңC)кіші тоспа луұD)ж зім луү ұE)сиыр5. арапайымдыларды таби атта ы т р саны жуыҚ ң ғ ғ ү қA)8 мы аңғB)4 мы аңғC)70 мы аңғ D)232 мы аңғE)20 мы аңғ6. К п ылтана ты буылты рт а жатадыө қ қ қ құ қA)ш балшаұ ңB) м азарқұ қC) ылты басқ ңD)бауырсор ышғE)с лікү7. Тыныш й ыны амтамасыз етедіұ қ қA)теледидарды осуқB)б лмені желдетуөC)тоя тама жеуқD)ауыр ой е бегімен ш ылдануң ұғE)к п сусын ішуө8. К зді ішкі рылысы к рделі абы ыө ң құ ү қ ғA)а абы шақ қ қB) аса абық ң қ қ

240

C)торлы абық қD)тамырлы абық қE)н рлы абыұ қ қ9. Зиянды н руызәA)амилазаB)муцинC)токсинD)кератинE)пепсин10. Т. Морган за ыңA)т ым уалаушылыұқ қ қB) згергіштікөC)т уелсіз т ым уалауә ұқ қD)ажырауE)тіркесіп т ым уалауұқ қ11. Са ырау ла тар д ниесін зерттейдің құ қ үA)ЦитологияB)МикологияC)ФизиологияD)ГенетикаE)Зоология12. Шала т рленіп дамитын буна денеліү қA)к белектерөB)масаC) мырс аларқұ қD)шегірткеE) о ыздарқ ң13. А с ламанық ұ ң ас орыту ж йесіқ үA)ішек, аналь тесігі, бауырB)ауыз, еш, аналь тесігіөңC)ж т ынша , ке ірдек, ішекұ қ қ ңD)ауыз, ж т ынша , ішекұ қ қE)ж т ынша , аналь тесігі, жемсауұ қ қ14. анны юына атысатын н руызҚ ң ұ қ әA)миозинB)гемоглобинC)фибриногенD)альбуминE)актин15. Жары та тарылып, ара ыда л аятын к з м шесіқ қ ңғ ұ ғ ө үA)а абық қ қB) арашық қC) аса абық ң қ қD)шыны т різді денеәE)к зб ршаө ұ қ16. Биогеографиялы аймақ қA)Шы ыс Азиялығ қB)О т стік Америкалың ү қC)АустралиялықD)Орталы Америкалық қE)О т стік Азиялың ү қ17. Биогеографиялы айма тарды ажырат ан алымқ қ қ ғA)В.В.ДокучаевB)А.УоллесC)В.И.ВернадскийD)Ч.ДарвинE)Г.Мендель

241

18. Есту т тігіні зегі ашыладыү ң өA) ешкеөңB)к мекейгеөC)сырт ы дыбыс жолынақD)ке ірдеккеңE)ж т ынша аұ қ ққ19. Жасушада ы су мен денедегі с йы ты ты реттеуге атысатын н руызғ ұ қ қ қ әA)фибринB)гемоглобинC)фибриногенD)альбуминE)миозин20. Пайдалы ж мыс а жарамайтын энергия лшеміұ қ өA)вариацияB)нанометрC)энтропияD)сантиморганE)морганида21. са а заларды зерттеген алымдар:Ұ қ ғ ғA)Т. ШваннB)М. ШлейденC)Р. ГукD)Я. ПуркинеE)А. ЛевенгукF)Р. ВирховG)К. БэрH)Луи Пастер22. Саба ты абы абаттары:қ ң қ қ қA)с рекүB)жылды ше берқ ңC)камбийD)өңE) зекөF)тінG)орталы б лімқ өH)тоз23. Шеміршекті балы тарды ата:қA)шортанB)бекіреC)табанD)бал абас акулағE)сазанF)а айранққG)скатH)арат мсыұ қ24. Біржасушалы ж ндіктер :әA)к рделі рылымдыү құB)бір ана жасушадан т радығ ұC)ж йке ж йесі жа сы жетілгенү ү қD) арапайым рылыстық құE)ядросы барF)бірнеше жасушадан т радыұG)жасушасы болмайды H)хроматофоры бар25. ан тамырларыны т рлері:Қ ң үA)плазмаB)моноциттер

242

C) ол ақ қD)к ктамырөE)с йек кемігіндеүF) ылтамырқG)эритроцитH)макрофагтар26. Жамбас белдеуіні с йектерін ата:ң үA)ая с йектеріқ үB)мойынC)жамбасD)басс йегіүE)кеудеF)омырт ақG) ол с йектеріқ үH)б анаұғ27. олҚ с йектеріне жататындар:үA)білезік с йекүB)асы ты жілікқC)то пан жілікқD)толарсақE)к рі жілікәF)ортан жілікG) абыр ақ ғH)омырт ақ28. Постэмбрионды даму б лінеді:қ өA) осарланып дамуқB)нейрулаC)тура дамуD)т рленіп дамуүE)гаструлаF)бластомерлерG) ры жапыра шасыұ қ қH)еселеніп даму29. Жасуны а сас а залы зат:ққ ұқ ғ қA)хитинB)боверинC)гликокаликсD)крахмалE)н руызәF)спораG)гликогенH)акрихинин30. рылысы мен шы у тегі бірдей, ал ат аратын ызметтері р т рлі м шелер:Құ ғ қ қ ә ү үA)аналогты м шелерқ үB)т рішілік к ресү үC)гомологты м шелерқ үD)морфологиялы м шелерқ үE)таби и с рыпталуғ ұF)мимикрияG)рудименттік м шелерүH) алды м шелерқ қ ү

65-Н С А Ұ Қ1. Фитонцид б летін сімдікө өA)алма B)ба бақ қ

243

C)плаунD) ыры жапырақ қ қE) ара айқ ғ2. Ж мырт а а уызына сас м лдір, желім т різді оймалжы тірі затұ қ қ ұқ ө ә қ ңA)ядроB)цитоплазмаC)вакуольD)пластидE)ядрошық3. Шымтезек м гіні рылыс м шелеріү ң құ үA)жеміс, г лүB)саба , жапыра , ризоидқ қ C) ауаша ы боладық ғD)жапыра тары ыл андық қ қE)саба , жапыра ,тамырқ қ 4. Е ал аш с йекті балы тарда пайда бол ан м шең ғ ү қ ғ үA)бауырB)аналь тесігіC)б йрекүD)желбезекE) уық қ5. «Патша балы ы» деп аталатын балығ қA)бахтахB) ыл ақ қC)кетаD)а балық қE)латимерия6. Е ал аш осмекенділерде пайда бол ан м шең ғ қ ғ үA)сілекей бездеріB)ж рекүC) уық қD) ан тарату ж йесіқ үE)бауыр7. алды ретінде т тасып кеткен 4-5 омырт алардан т ратын омырт а б ліміҚ қ ұ қ ұ қ өA)ар ақB)сегізк зөC)мойынD) йымшақұ қE)бел8. абыр аларды алды ы жа ы байланысадыҚ ғ ң ңғ ғA)б анаменұғB)т сс йекпенө үC)ш йдеменүD)жауырынменE)жамбаспен9. Хромосоманы бір б лігіні зіліп т сіп алуың ө ң ү ү қA)дефишенсияB)транслокацияC)инверсияD)дупликацияE)делеция10. Мембранасыз (жар а шасыз) органоидғ қA)рибосомаB)хромопластC)хлоропластD)ядро E)лейкопласт

244

11. Жо ары сатыда ы споралы сімдіктерді к бею м шесіғ ғ ө ң ө ү A)саба ығ B) спораC)тамыр D)ризоид E)т ымұқ 12. Дене пішіні біржасушалы арапайымдар а сас, ма ызы зор ж мыр ртқ ғ ұқ ң ұ құA)бауырсор ышғB)с лікүC) шкір ртү құD)зымырақE)ішексор ығ13. Картоп жапыра ын жеп, оны т сімін кемітетін о ызғ ң ү қ ңA)сонаB) ан ызқ қC)битD)б ргеүE)колорад14. Ж мырт а жасуша мен сперматозоидты осылуынан т зіледіұ қ ң қ үA)бластомерB)гранулаC)бластулаD)зиготаE)гаструла15. Тынысалуды жиілететін гормонA)адреналинB)тимозинC)паратгормонD)глюкагонE)инсулин16. Адамны т ым уалаушылы ын зерттеу дісің ұқ қ ғ әA)цитогенетикалықB)генотиптікC)хромосомалық D)статистикалық E)гибридологиялық17. атты аяз к ндері хайуанаттар саяба ында стар су а жиі-жиі с гіп шы атын себебіҚ ү ғ құ ғ үң ғA)ТітіркенуденB) ауіп- атерден са тану шінҚ қ қ үC)Жылыну шінүD)Тама тану шінқ үE)Тыныс алу шінү18. «К іл-к й» гормоны:өң үA)ТироксинB)ИнсулинC)АдреналинD)СоматотропинE)Тимозин19. Иммунитет теориясын жаса ан алымғ ғA)И.П.ПавловB)К.ГаленC)И.И.МечниковD)И.М.СеченовE)А.Везалий20. Буданды к шқ үA)анеуплоидия B)полиплоидия

245

C)гетерозиготаD)гетерозисE)инбридинг21. ос г лсеріктері бар сімдік:Қ ү өA) ызылшақB) ымыздық қ C)шиеD) рікөE)талF) ала айқ қ G)ша анғH)алма22. К рделіг лділер т ымдасыны г лдері:ү ү ұқ ң үA)жал ан тілшеліғ B)желкен C) айы шақ қ D)шатыр E) осеріндіқF)шо ырбасғ G)ескекH)т тікшеліү 23. К п армалауышты маржандар:ө қA)те із ауырсының қB)гидраC)актинияD)ай ышты медузақE)цианеаF) ла ты медузақұ қG)т бірауызды медузаүH)планула24. йры сыздар отрядына жатады:Құ қA)саламандраB)хамелеонC) рба ақұ қD)ба ақE)тритонF) ртпошымқұG)гаттерияH)ба атісқ25. Сырт ы секреция бездеріне жатады:қA)терB)эпифизC)с түD)айыршаE)тырнақF) й ыұ қG)сілекейH)шаш26. Ас орыту ферменттері:қA)сілекейB)билирубинC)нуклеазаD)холинE)амилазаF)липазаG)пепсинH)ферментаза

246

27. Б лшы ет т рлері:ұ қ үA) ыс ақ қB)к лдене жола ты ж рекө ң қ үC) оз алмалық ғD)жалпақE) оз алмайтынқ ғF)ж рек б лшы етіү ұ қG)бірі ай салалыңғH) зынұ28. лкен ж не кіші б ліктен т ратын органоид:Ү ә ө ұA)рибосомаB)липосомаC)ядроD)митохондрияE)лизосомаF)эндоплазмалы торқG)вакуольH)Гольджи аппараты29. Шешесіні аны гетерозиготалы ІІІ топ, кесі ІV топ. рпа тарыны ан топтары:ң қ ә Ұ қ ң қA)ІІІ, ІІ, ІB)ІІІ, ІVC)ІІ, ІІІ, ІVD)І, ІІ, ІVE)ІV, І, ІІF)ІІІ, ІІG)І, ІVH)ІІ, ІV30. Генетикалы инженерия дісін жібек ртын сіруде пайдалан ан:қ ә құ ө ғA)В.А. Струнников B)Ф.М. М хамбет алиевұ қC)Н.С. БутаринD)Х. Г.КоранаE) .Ә Есенжолов F)Е. СирсG)П. БергH)А. Жандеркин

66-Н С А Ұ Қ1.Бактерия тіршілігінде спора т зу процесіні ма ызыү ң ңA) оректену шінқ үB)шо ырлану шінғ үC)жасушаны б лінуі шінң ө үD)к беюге атысу шінө қ үE) ор ану шінқ ғ ү2.Бидайды , арабидайды саба ың қ ң ғA) ыс ар анқ қ ғB) рмелегішөC)сабансабақD)т біртекүE)жата анғ3.К рделіг лділер т ымдасына т нү ү ұқ әA)жемісі-б рша ынұ ққB)жемісі - б рша апұ ққC)г лдері тілше, ш ыра т різдіү ұқ қ әD)жемісі-жидек ауашақ қE)г лшо ыры сыпырт ыг лү ғ қ ү

247

4.Шыбынны аузыңA)кемірушіB)с зіп жалаушыүC)кеміріп-жалаушыD)шаншып-сорушыE)сорушы5. анны ызыл т йіршігінде тіршілік ететін паразитҚ ң қ үA) ант р ынқ ұ ғB)м ржеөC)амебаD)опалинаE)лейшмания6.Суды тазартушы арапайым ж ндікқ әA)бодоB) ртамышқұC)сувойкаD)т ншыраү қEдомалан ығ7.Балаларда к бірек кездесетін б йрек ауруыө үA)пиелонефритB)уретритC)циститD)уремияE)энурез8. й ы б зылуыны ке тара ан т ріҰ қ ұ ң ң ғ үA) оз ыштық ғ қB)сергектікC)летаргияD) й ысыздыұ қ қE) й ышылдыұ қ қ9.Лизосома ызметіқA)ыдыратуB)энергетикалықC)тасымалдауD)к беюөE)синтездеу10.Н руызды бірінші реттік рылымында ы байланысә ң құ ғA)коваленттікB)азоттықC)пептидтікD)сульфидтікE)сутектік11. сімдік жасушасыны абы шасын райтын органикалы затӨ ң қ қ құ қA)целлюлозаB)н руызәC)крахмалD)гликогенE)май12.Жасушасында хлоропластары болатын арапайымқA)вольвоксB)арцеллаC)амебаD)кірпікшелі кебісшеE)лейшмания13.Т с с йегі жалпа , ыры болмайтын сө ү қ қ құA)пингвинB)нанду

248

C)ша алағD) йрекүE)тырна14.С витамині к п болатын сімдікө өA)итм рынұB)картопC) ызанақ қD)асб ршаұ қE) ауынқ15.С витамині к п болатын сімдікө өA)итм рынұB)картопC) ызанақ қD)асб ршаұ қE) ауынқ16.Жануар жасушасында гликолизді анаэробты ыдырауы ж ретін органоидң үA)пластидтерді ішкі мембранасындаңB)цитоплазманы гиалоплазмасындаңC)хлоропласт граналарындаD)митохондрияны ішкі мембранасындаңE)хлоропласт тилакоидтарында17.Модификациялы згергіштікті зерттеу дісіқ ө әA)статистикалықB)микробиологиялықC)генетикалықD)химиялықE)физикалық18.Кеуде уысын т зетін с йектерқ ү үA)ар а омырт алары, абыр алар, т сқ қ қ ғ өB)бел омырт алары, абыр алар, то пан жілікқ қ ғ қC)мойын омырт алары, б ана, ш йдеқ ұғ үD)т с, толарса , жамбасө қE)сегізк з омырт алары, жауырын, жамбасө қ19.Зат алмасуды а ыр ы німдерін сырт а шы аратын м шелерң қ ғ ө қ ғ үA)секреция бездері, арын, бауыр, теріқB)с йек, б лшы ет, кпе, теріү ү қ өC)б йрек, ж рек, тері, ішекү үD)ми, ж лын, тері, с йекұ үE) кпе, б йрек, тері, ішекө ү20.Неміс алымы Г.Рихтер сын ан теорияғ ұ ғA)м гілікәңB)абиогенезC)креационизмD)панспермияE)виталистік21. ауаша жемісті сімдіктер:Қ қ өA)арпа, бидай, тарыB)ба ба , к нба ысқ қ ү ғC)шомыр, шал анқD)асб рша , бедеұ қE)сасы ме дуана, с ттігенқ ң үF)шегірг л, ыз алдаү қ ғ қG) йе кі, шегіршін, айыү ң қ ңH)ме дуанаң22.М кті рылысы:ү ң құA) рт рлі жасушаларданә үB)тамырдан

249

C)ризоидтанD)бірі ай жасушаларданңғE)саба танқF)мицелийданG) абырша танқ қH)жапыра танқ23. рмекшілерді дене б лімдері:Ө ң өA)к зөB)м ртшаұC)баск кірекөD) рсақұ қE)ая тарықF)демтесіктерG)басH)к кірекө24.Денесінде ба алша болатын арапайым:қ қ қA)бодоB)балантидийC)амеба протейD)сувойкаE)трипаносомаF)кебісшеG)арцеллаH)лямблия25.Ауыз уысында ы сілекей бездері:қ ғA)дентинB)тіл астыC)ерінD)тілE)эмальF)жа астықG)шы шытқH)тіс26.М рын уысыны ызметі:ұ қ ң қA)ауаны жылытадыB)жас шы арадығC)есінетедіD)микробтар т зіледіүE)ж телдіредіөF)ы ылы аттырадық қG)микробтарды т тып аладыұ қH)ауаны суытады27.Торлы абы та болатын жасуша т рлері:қ қ үA)тая шақB) арашық қC)торлыD) тышақұE) аса абақ ң қ қF)а абық қ қG)н рлы абыұ қ қH)сенсорлы ж йеқ ү28.Т ым уалайтын асиетті радияцияны к мегімен згертуге болатынын 1925 ж. т ыш аш ан ұқ қ қ ң ө ө ұңғ қалымдар:ғ

A)МендельB)Г.С. ФилипповC)ВавиловD)Г.А. Надсон

250

E)Де ФризF)МорганG)ДарвинH)Пеннет29.Лизосомалар т зіледі:үA)ядро мен рибосомаданB)Гольджи аппаратынанC)рибосомаданD)митохондрияданE)вакуольденF)цитоплазмаданG)ядроданH)эндоплазмалы торданқ30. «Микроэволюция» терминін 1938 жылы ылым а енгізген алым:ғ ғ ғA)К. ЛиннейB)Ф. ЭнгельсC)Джон РейD)Ф. БерньеE)В.О. КовалевскийF)Н.В. Тимофеев-РесовскийG)В. ИогансенH)Ч. Дарвин

67-Н С А Ұ Қ1.Ал а т ымдасында ы на ыз улы сімдікқ ұқ ғ ғ өA)болгар б рышыұB)сасы ме дуанақ ңC) ызыл лақ құ қD)шырайг лүE)баклажан2. Са ырау ла тарды оректік ор затың құ қ ң қ қA)гликогенB)сахарозаC)крахмалD)целлюлозаE)фруктоза3. Бактерияларды пішіндеріңA)кірпікшеліB)тая ша, шарқC)талшы тықD)т ра сызұ қE)т йіршіктіү4. анны ызыл т йіршігінде тіршілік ететін паразитҚ ң қ үA)амебаB)лейшманияC) ант р ынқ ұ ғD)опалинаE)м ржеө5. Е ал аш осмекенділерде пайда бол ан м шең ғ қ ғ үA) уық қB) ан тарату ж йесіқ үC)бауырD)ж рекүE)сілекей бездері6. ры ты даму кезінде т зілетін арнайы абыҰ қ ң ү қ қA)клоака

251

B)жатырC) уық қ D) а анақ ғ қE) ынапқ7. Е жі ішке ан тамырларың ң қA)лимфаB)капиллярC)венаD) ол ақ қE)артерия8. Энергетикалы алмасуды бірінші кезе іқ ң ңA)оттектіB)тыныс алуC)оттексізD)дайындықE)т зілуү9. Хромосоманы бір б лігіні зіліп т сіп алуың ө ң ү ү қA)инверсия B)дефишенсияC)транслокацияD)делецияE)дупликация10. Фотосинтез процесінде басты р лді ат арадыө қA)ДНҚB)аРНҚC)хлорофилл пигментіD)тРНҚE)митохондрия11. Жемісі ауаша болатын сімдікқ қ өA)бедеB)шомырC) ыз алдақ ғ қD)бидайE) ыры абатқ ққ12. рмекшіт різдестерді тынысалу м шесіӨ ә ң үA)ауа апшы ық ғB)желбезекC)жасыл без, бауырD) кпе апшы ы, демт тікө қ ғ үE) кпеө13. Т с с йегі жалпа , ыры болмайтын сө ү қ қ құA) йрекүB)нанду C)пингвинD)ша алағE)тырна14. К здіө ң аса абы ыны ызметіқ ң қ ғ ң қA)к з алмасын толтырып т радыө ұB)жары тан ор айдық қ ғC)жары ты ткізедіқ өD)к зге т с бередіө үE)к з жас с йы ты ын б ледіө ұ қ ғ ө15. К зді оректік заттармен ж не оттекпен амтамасыз етедіө қ ә қA)к зжас безіөB)тамырлы абық қC)а абық қ қD)тор абық қ

252

E)шыны т різді денеә16. аттыаязк ндеріхайуанаттарсаяба ында старсу ажиі-жиіс гіпшы атынсебебіҚ ү ғ құ ғ үң ғA)Жылыну шінүB)ТітіркенуденC)Тыныс алу шінүD) ауіп- атерден са тану шінҚ қ қ үE)Тама тану шінқ ү17. Энергиясы мол органикалы заттарды , энергиясы аз арапайым заттар а ыдырауық ң қ ғA)гликолизді оттексіз ыдырауыңB)фотосинтезді ара ы фазасың қ ңғC)гликолизді оттекті ыдырауыңD)фотосинтезді жары фазасың қE)гликолизді дайынды кезе ің қ ң18. Плазмада ы н руызғ әA)тироксинB)миозинC)тимозинD)окситоцинE)альбуминдер19. Жары с улесіні тор қ ә ң абы ына жетпеуінен туындайтын ауруқ ғ :A)к з ары уыө қ ғB)сы ырлығ қC)глаукомаD) ыра тылық қ қE)а шам со ырқ қ20. Адамны т ым уалаушылы ын зерттеу дісің ұқ қ ғ әA)статистикалық B)хромосомалық C)гибридологиялықD)генотиптікE)цитогенетикалық21. Са ырау ла жасушасыны сыртында атты абы ы, ішінде...болады:ң құ қ ң қ қ ғA)хлоропластB)вакуольC)пластид, ядроD)хлорофилE)ядроF)эндоплазмалы торқG)центриольдерH)лизосома22. Балдырлар хромотофорында ы пигменттерге байланысты топтары:ғA) ызылқB)сарыC)сар ышғD)к көE)к кшілөF)к гілдірөG) о ырқ ңH)жасыл23. Кірпікшелілер типі:A)хроматофоры бар B)талшы ы барғ C) кілі – амебаө D)екі ядросы бар E) кілі – инфузорияө F) кілі – эвгленаө G)бір ядросы бар

253

H)жанасу ар ылы к бейедіқ ө24. К п армалауышты маржандар:ө қA) ла ты медузақұ қB)планулаC)те із ауырсының қD)гидраE)цианеаF)ай ышты медузақG)т бірауызды медузаүH)актиния25. Аш ішек б лімдері:өA)мы ын ішекқ B) уық қC)бауырD)тік ішекE)то ішекқF)аш ішекG) уы , тік ішекқ қH) лтабарұ26. олҚ с йектеріне жататындар:үA) абыр ақ ғB)то пан жілікқC)асы ты жілікқD)білезік с йекүE)к рі жілікәF)ортан жілікG)толарсақH)омырт ақ27. Теріні ызметіне жатпайды :ң қA)ыдырау німдерін шы аруө ғ B)сезгіштікC)тасымалдау D)жылуды реттеу E) оз ыштық ғ қ F)витаминдер алмасуына атысадықG)денені ысып кетуден са тауқ H) ор аныштық ғ қ28. Т ым уалайтын асиетті радияцияны к мегімен згертуге болатынын 1925 ж. т ыш аш ан ұқ қ қ ң ө ө ұңғ қалымдар:ғ

A)ПеннетB)ДарвинC)Г.А. НадсонD)Г.С. ФилипповE)МорганF)ВавиловG)МендельH)Де Фриз29. Жасуны а сас а залы зат:ққ ұқ ғ қA)н руызәB)спораC)гликокаликсD)хитинE)крахмалF)акрихининG)боверинH)гликоген30. Сауытты балы тар пайда болды:қ

254

A)девонда B)силурдаC)бордаD)кембрийдеE)пермьдеF)карбондаG)ордовиктеH)юрада

68-Н С А Ұ Қ1.К пжылды м гі жасыл ш птектес сімдікө қ әң ө өA)аршаB) ыры буынқ қC)плаунD)м күE)шырша2.Даражарна ты сімдікқ өA) ия леҚ қө ңB) ауынҚC)К нба ысү ғD)Ас абақ қE) арбызҚ3. ызыл балдырлар а жатадыҚ ғA)нереоцистисB)ламинарияC)саргассумD)улотриксE)плюмария4.Балы ты дене салма ын згертетін м шесіқ ң ғ ө үA)торсылда ығB) йры ж збе анатықұ қ ү қC)б йір сызы ыү ғD)ар а ж збе анатық ү қE)ми5.Жал ан ая т зіп, дене пішінін немі згерте алатын арапайымдыларғ қ ү ү ө қA)споралылар B)саркодиналарC)домалан ыларғD)талшы тыларқE)кірпікшелілер6.Е ал аш ішек уыстыларда пайда болдың ғ қA)з ршы ару ж йесіә ғ үB)ж йке торыүC)аналь тесігіD) арапайым к зшеқ өE)мезодерма абатық7.Тыныш й ыны амтамасыз етедіұ қ қA)к п сусын ішуөB)тойып тама жеуқC)ауыр ой е бегімен ш ылдануң ұғD)б лмені желдетуөE)теледидарды осуқ8. кпені сыртын аптайтын ж а абы шаӨ ң қ ұқ қ қA) кпе к піршігіө ө

255

B)плевраC) кпеөD) кпе ап уысыө қ қE) кпе ап с йы ты ыө қ ұ қ ғ9.Ядро абы шасыны ішіндегі уысты толтырып т ратын с йы тық қ ң қ ұ ұ қ қA)протоплазмаB)кариоплазмаC)вакуольD)ядрошықE)гиалоплазма10.ДН жіпшелерінен т ратын созылы ы ты ыз денешікҚ ұ ңқ ғA)центромераB)ядроC)центриольD)хромосомаE)ядрошық11.К рделі маса г лшо ыры бар сімдікү қ ү ғ өA)тарыB) арабидайқC)г лшетенүD)с бізәE)к рішү12..Т нге арай те ізді н р а б лейдіү қ ң ұ ғ өA)лейшманияB)опалинаC)т ншыраү қD)эвгленаE)трипаносома13.Дене пішіні біржасушалы арапайымдар а сас, ма ызы зор ж мыр ртқ ғ ұқ ң ұ құA)с лікүB) шкір ртү құC)бауырсор ышғD)зымырақE)ішексор ығ14. й ы безіні зегі ашыладыҰ қ ң өA)тікішеккеB)ауыз уысынақC) лтабар аұ ғD)ас азан ақ ғE) ешкеөң15.Адам тынышты к йде тыныс ал анда ж тылатын ауа м лшеріқ ү ғ ұ өA)200 млB)3500 млC)100 млD)1500 млE)500 мл16.Модификациялы згергіштікті зерттеу дісіқ ө әA)статистикалықB)физикалықC)химиялықD)генетикалықE)микробиологиялық17.Латимерияны осы к нге дейін згеріссіз тіршілік етуің ү өA) оз аушы с рыптауқ ғ ұB) олдан с рыптауқ ұC)т ра тандырушы с рыптауұ қ ұD) дістемелік с рыптауә ұ

256

E)ма сатсыз с рыптауқ ұ18.Доминантты (басым) принципін аштыA)А.А.УхтомскийB)Н.И.ПироговC)И.М.СеченовD)И.И.МечниковE)И.П.Павлов19.Сирек кездесетін, т ым уалайтын ауруұқ қA)гемофилияB)гипотонияC)инсультD)гипертензияE)анемия20.Гетерозис былысыны арты шылы ықұ ң қ ғA)ареалды ке еюің ңB) рпа бермеуіұ қC)зат алмасуыны баяулауыңD) німіділікті артуыө ңE)сапасы т мендеуіө21. ынадан алынады:ҚA) ант, бояуқB)лакмусC)сірке ыш ылық қD)спиртE)балауызF)жасунықG)темірH)карбол ыш ылық қ22.Біржасушалы балдырлар а жатады:ғA)хламидомонадаB)хлорококкC)кладофораD)спирогираE)каулерпаF)хлореллаG)ульваH)улотрикс23.Біржасушалы ж ндіктер :әA)к рделі рылымдыү құB) рапайым рылыстық құC)хроматофоры барD)жасушасы болмайдыE)ядросы барF)ж йке ж йесі жа сы жетілгенү ү қG)бірнеше жасушадан т радыұH)бір ана жасушадан т радығ ұ24. рмекшіт різдес класына жататын ж ндіктердіӨ ә ә ң дене б лімдері:өA)бас, рсақұ қB)басC)к кірек, рсаө құ қD) рсақұ қE)баск кірекөF) йрықұ қG)к кірекөH)бас, йрықұ қ25.Сырт ы секреция бездеріне жатады:қA)сілекей

257

B)терC)шашD) й ыұ қE)айыршаF)тырнақG)эпифизH)с тү26.Ж йке ж йесіні б лімдері:ү ү ң өA)орталы ж йке ж йесіқ ү үB)ж лын зегіұ өC)ж йке т йіндеріү үD)с р затұE)а затқF)шеткі ж йке ж йесіү үG)арт ы тамыршаларқH)ж йке абы ыү қ ғ27. ал анша безден гормон к п б лінсе:Қ қ ө өA)б йрек сті безіне сер етедіү ү әB) ал анша без ісіп кетедіқ қC)есте са тау абілеті жа сарадық қ қD)ж рек со уы жиілейдіү ғE)кретинизм ауруы туындайдыF)салма оспайдық қG)зат алмасу алыпты ж редіқ үH)денеде зат алмасу к шейедіү28. сімдіктер селекциясында олданылатын с рыптауды т рлері:Ө қ ұ ң үA)топтайB)шо ырлығC)араласD)жаппайE)талдайF)жекеG)мутацияH)кездейсоқ29.Хромосомааралы згерістерге хромосоманы бір б лігіні о ан сас емес бас а бір хромосомамен қ ө ң ө ң ғ ұқ қауысып кетуі:A)дефишенсияB)инверсияC)делецияD)дупликацияE)аутоплоидтарF)аллоплоидтарG)мутацияH)транслокация30.Генетикалы инженерия дісін жібек ртын сіруде пайдалан ан:қ ә құ ө ғA)В.А. Струнников B) .Ә ЕсенжоловC)Х. Г.КоранаD)А. ЖандеркинE)П. БергF)Е. СирсG)Ф.М. М хамбет алиевұ қH)Н.С. Бутарин

69-Н С А Ұ Қ

258

1.К пжылды м гі жасыл ш птектес сімдікө қ әң ө өA)м күB)аршаC)шыршаD) ыры буынқ қE)плаун2.Бактерияларды пішіндеріңA)т ра сызұ қB)тая ша, шарқC)т йіршіктіүD)талшы тықE)кірпікшелі3.Бактерия тіршілігінде спора т зу процесіні ма ызыү ң ңA)к беюге атысу шінө қ үB)шо ырлану шінғ үC) оректену шінқ үD)жасушаны б лінуі шінң ө үE) ор ану шінқ ғ ү4.Трихинелла тіршілік етедіA)б йректеүB)б лшы еттеұ қC) кпедеөD)бауырдаE)тері астында5.Балы тарды б йір сызы ық ң ү ғA)Су а ысыны к шін, ба ытын, тербелісін, кедергілерді сезедіғ ң ү ғB)Дене тепе-те дігін са тайдың қC)Жылдам ж зу рекеттерін реттейдіү әD)Жан-жа ына б рыладығ ұE)Денесін алыпты стау а к мектеседіқ ұ ғ ө6.Жанасу ар ылы жынысты жолмен к бейетін арапайым ж ндікқ ө қ әA)жасыл эвгленаB)с улелі к ншарә үC)ба алша ты амебақ қD)кірпікшелі кебісшеE)к дімгі амебаә7.Е жі ішке ан тамырларың ң қA)арерияB)капиллярC)лимфаD) ол ақ қE)вена8.Ыдыра анда 38,9 кДж энергия б летін органикалы заттарғ ө қA)майларB)к мір ыш ыл газыө қ қC)н руыздарәD)минералды т здарұE)к мірсуларө9.Фотосинтез процесінде басты р лді ат арадыө қA)митохондрияB)хлорофилл пигментіC)аРНҚD)тРНҚE)ДНҚ10.Рибосоманы негізгі ызметің қA)суды сі іруңB)к беюге атысуө қ

259

C)энергия жина тауқD)н руыз молекуласын синтездеуәE)май ыш ылын ыдыратуқ қ11.Біржасушалы балдыр-хлорококк кездеседіA)те ізді т зды суындаң ң ұB)к л, зендеө өC)а аш ді деріндеғ ңD)то тау сулардақE)те іздең12.Орташа ж не ірі денелі шаянт різдестерә әA)кенеB)дафнияC)б ы о ызұғ қ ңD)та ышаянңқE)циклоп13.Спора ар ылы к бейетін біржасушалы ж ндікқ ө әA)амебаB)домала ыңғC) ртамышқұD)эвгленаE)м ржеө14.Тыныс шы ар анда ы ауада болатын оттек м лшеріғ ғ ғ өA)16 %B)79 %C)21%D)0,03 %E)4,0 %15.То ішекте ж редіқ үA)к мірсуларды ыдырауыө ңB)н жісті алыптасуыә ң қC) тті т зілуіө ң үD) арын с ліні б лінуіқ ө ң өE) оректік заттарды лимфа а сі уіқ ң ғ ң16.Тыныс алуды негізін сал ан алымдарң ғ ғA)Э.Геккель, Ф.МюллерB)Т.Шванн, М.ШлейденC)Ж.Б.Ламарк, К.ЛиннейD)М.В.Ломоносов, А.Л.ЛавуазьеE)Р.Гук, А.В.Левенгук17.Жануар жасушасында гликолизді анаэробты ыдырауы ж ретін органоидң үA)хлоропласт граналарындаB)цитоплазманы гиалоплазмасындаңC)митохондрияны ішкі мембранасындаңD)пластидтерді ішкі мембранасындаңE)хлоропласт тилакоидтарында18.Шы шыт сілекей безіні зегі ашыладық ң өA) рт аұ қ B) арын ақ ғC) лтабар аұ ғD)тіл астынаE) т абынаө қ19. ан плазмасында ы н руыз м лшеріҚ ғ ә өA)9-10 %B)15-20 %C)7-8 %D)40-50 %E)25-30 %

260

20.Протерозой заманыны ал аш ы кезе ің ғ қ ңA)«бауырмен жор алаушылар асыры»ғ ғB)«омырт асыздарды даму кезе і»қ ң ңC)«с т оректілер кезе і»ү қ ңD)«цианобактерияларды асыры»ң ғE)«балы тар асыры»қ ғ21.Саба ы те к п буын ж не буынаралы тарынан т ратын сімдік:ғ ө ө ә қ ұ өA)усасыр ыры жапыра ық қ ғB) ыры жапырақ қ қC)к кек зы ырыө ғD)плаунE) ынaларқF)м күG)шо парбас плаунқH) ыры буынқ қ22.Са ырау ла тарды жануарлар а т н белгілері:ң құ қ ң ғ әA)жасушасында алы абы шасы боладық ң қ қB)дайын а залы заттармен оректенедіғ қ қC) анша тіршілік етсе, сонша се бередіқ өD)хлоропластары болмайдыE)жасуша абы шасы н руызды-хитиндіқ қ әF) оректік ор заты - крахмалқ қG)жасушасы болмайдыH)бір орыннан оз алмайдық ғ23. рмекшіт різдес класына жататын ж ндіктердіӨ ә ә ң дене б лімдері:өA) йрықұ қB)бас, йрықұ қC) рсақұ қD)к кірек, рсаө құ қE)баск кірекөF)басG)к кірекөH)бас, рсақұ қ24.К п армалауышты маржандар:ө қA)те із ауырсының қB) ла ты медузақұ қC)ай ышты медузақD)планулаE)актинияF)т бірауызды медузаүG)цианеаH)гидра25.Аш ішек б лімдері:өA)то ішекқB)мы ын ішекқC)бауырD) уық қE) лтабарұF)аш ішекG)тік ішекH) уы , тік ішекқ қ26.Теріні ызметіне жатпайды :ң қA)витаминдер алмасуына атысадықB)тасымалдауC)денені ысып кетуден са тауқD)жылуды реттеуE)сезгіштік

261

F) оз ыштық ғ қG) ор аныштық ғ қH)ыдырау німдерін шы аруө ғ27.Ж т ынша ты ызметі:ұ қ қ ң қA)ас орыту а атысадық ғ қB)тыныс алу а атысадығ қC)та амды са тау а атысадығ ұ қ ғ қ D)ауаны жылытадыE)иісті абылдайдықF) шы т ттіні сезедіұ әG)ауа а толы уысғ қH)сілекей б ледіө28.Эволюцияны салыстырма-анатомиялы д лелдемелері:ң қ әA)аналогты м шелерқ үB)рудименттік м шелерүC)т рішілік к ресү үD)мимикрияE) алды м шелерқ қ үF)гомологты м шелерқ үG)морфологиялы м шелерқ үH)таби и с рыпталуғ ұ29.Толы т рленіп дамитын а залар:қ ү ғA) андалақB)битC)к белекөD)шегірткеE)д уітәF)балықG)б заубасұH)ба ақ30.Жер бетінде сетін барлы а аштар мен б талар:ө қ ғ ұA)эпифиттерB)терофиттерC)криптофиттерD)біржылды сімдіктерқ өE)фанерофиттерF)хамефиттерG)жартылай са талатын сімдіктерқ өH)гемикриптофиттер

70-Н С А Ұ Қ1. 50 жылда ана жеміс беретін сімдікғ өA)к дімгі ара айә қ ғB)жата ан шыршағC)зеравшан аршасыD)секвояE)самырсын2. Жабы т ымды сімдіктерге т нқ ұқ ө әA)спора мен к бейедіөB)буындар мен буын аралы ы к пғ өC)зооспора т зедіүD)жеміс т збейдіүE)к бею м шесі – г лө ү ү3. Цианобактерияларды сырт ы боял ан б лігі:ң қ ғ өA)ПлазмалеммаB)Кариоплазма

262

C)ХроматоплазмаD)ЛейкопластE)Орталық плазма4. арапайымдыларды таби атта ы т р саны жуыҚ ң ғ ғ ү қA)20 мы аңғB)8 мы аңғC)4 мы аңғD)70 мы аңғE)232 мы аңғ5. Шыбынны аузыңA)сорушыB)шаншып-сорушыC)кемірушіD)с зіп жалаушыүE)кеміріп-жалаушы6. Шеміршекті балы тарқA)майшабақB)скатC)шортанD)бахтахE)сазан7. абыр аларды алды ы жа ы байланысадыҚ ғ ң ңғ ғA)жауырынменB)жамбаспенC)т сс йекпенө үD)б анаменұғE)ш йдеменү8. алды ретінде т тасып кеткен 4-5 омырт алардан т ратын омырт а б ліміҚ қ ұ қ ұ қ өA)мойынB)белC)сегізк зөD) йымшақұ қE)ар ақ9. Н руызды бірінші реттік рылымында ы байланысә ң құ ғA)сутектікB)пептидтікC)коваленттікD)сульфидтікE)азоттық10. Н руыз молекуласыны синтезделуінде матрицаны р лін ат арадыә ң ң ө қA)моносахаридтерB)май ыш ылық қC)нуклеин ыш ылдарық қD)дисахаридтерE)полисахаридтер11. Біржасушалы балдыр-хлорококк кездеседіA)те іздеңB)те ізді т зды суындаң ң ұC)а аш ді деріндеғ ңD)то тау сулардақE)к л, зендеө ө12. Ба аны арт ы ішегінде болатын паразитқ ң қA)опалинаB) ртамышқұC)трипаносомаD)сувойкаE)лямблия

263

13. А с ламанық ұ ң ас орыту ж йесіқ үA)ж т ынша , ке ірдек, ішекұ қ қ ңB)ж т ынша , аналь тесігі, жемсауұ қ қC)ішек, аналь тесігі, бауырD)ауыз, ж т ынша , ішекұ қ қE)ауыз, еш, аналь тесігіөң14. То ішекте ж редіқ үA)н жісті алыптасуыә ң қB) арын с ліні б лінуіқ ө ң өC) тті т зілуіө ң үD) оректік заттарды лимфа а сі уіқ ң ғ ңE)к мірсуларды ыдырауыө ң15. Сілекей рамында ы бактерияларды жоятын ферментқұ ғA)пепсинB)муцинC)мальтазаD)амилазаE)лизоцим16. Гомологты хромосомаларда орналас ан гендерді бір-біріне ауысуы н тижесінде пайда боладық ң әA) йлесімді згергіштікү өB)тітіркенгіштікC) олайсыз жа дайлармен к ресқ ғ үD)модификациялы згергіштікқ өE)бейімделушілік17. Азот айналымы шін ажет элементү қA)хлорB)марганецC)ванадийD)молибденE) ор асынқ ғ18. Ас орыту жолыны сырт ы абатық ң қ қA)д некер лпалы сірнеліә ұB)к п абатты эпителийліө қC)шеміршекті жартылай са иналықD)біры ай салалы б лшы еттіңғ ұ қE)к лдене жола ты б лшы еттіө ң қ ұ қ19. С йеккеү иілгіштік серпімділік асиет бередіқA)бейорганикалы затқB) р а затқұ ғ қC)органикалы затқD)ыл алды затғE)минералды зат20. Сплайсингте кофермент ызметін ат арадық қA)ДНҚB)РНҚC)АМФD)АДФE)АТФ21. Са ырау ла тарды жануарлар а т н белгілері:ң құ қ ң ғ әA)жасушасында алы абы шасы боладық ң қ қB)жасушасы болмайдыC) оректік ор заты - крахмалқ қD)дайын а залы заттармен оректенедіғ қ қE) анша тіршілік етсе, сонша се бередіқ өF)жасуша абы шасы н руызды-хитиндіқ қ әG)бір орыннан оз алмайдық ғH)хлоропластары болмайды

264

22. Жабы т ымды сімдіктерге т н:қ ұқ ө әA)к бею м шесі – г лө ү үB)т ымы жемісті ішінде жетіледіұқ ңC)жеміс т збейдіүD)буындар мен буын аралы ы к пғ өE)с ректі сімдіктерү өF)т ымнан к бейедіұқ өG)тек ш птекті сімдіктер боладыө өH)спора мен к бейедіө23. Денесінде ба алша болатын арапайым:қ қ қA)сувойкаB)балантидийC)кебісшеD)трипаносомаE)амеба протейF)бодоG)арцеллаH)лямблия24. Буна денелілерді ересек к йге ауысуы:қ ң үA)финнаB)шабақC) уыршақ қD)уылдырықE) рыұ қF)имагоG)дерн сіләH)нимфа25. К ру айма ыны орналасуы:ө ғ ңA)орталы ж лге артындақ үB)сенсорлы самай шегіндеқC) имыл- оз алыс ма дай шегіндеқ қ ғ ңD)самайдаE)иіс сезу орталы ж лгедеқ үF)ш йдедеүG)д м сезу т бе шегіндеә өH)к ру т бедеө ө26. Ж т ынша ты ызметі:ұ қ қ ң қA)ауаны жылытадыB)ас орыту а атысадық ғ қC)та амды са тау а атысадығ ұ қ ғ қD) шы т ттіні сезедіұ әE)тыныс алу а атысадығ қF)сілекей б ледіөG)ауа а толы уысғ қH)иісті абылдайдық27. Б йректі ызметін реттеуге атысатын гормон:ү ң қ қA)вазопрессинB)окcитоцинC)тироксинD)паратгормонE)меланофорF)адреналинG)инсулинH)тимозин28. Эволюцияны салыстырма-анатомиялы д лелдемелері:ң қ әA)гомологты м шелерқ үB)рудименттік м шелерү

265

C)таби и с рыпталуғ ұD)т рішілік к ресү үE)аналогты м шелерқ үF) алды м шелерқ қ үG)мимикрияH)морфологиялы м шелерқ ү29. Мейозды митоздан айырмашылы ы:ң ғA) су процесіні ма ызды кезе іө ң ң ңB)хромосома саны екі есе азаядыC)екі жас жасуша пайда боладыD)хромосома саны згермейдіөE)диплоидты хромосома жиынты ы са таладығ қF)дене жасушалары б лінедіөG)т ым уалайтын згергіштік пайда боладыұқ қ өH)метафазада екі еселенген хромосомалар болады30. ос мембраналы органоидтер:ҚA)тилокоидB)рибосомаC)центриольD)хлоропластE)талшы тарқF)ядроG)лизосомаH)мембрана

71-Н С А Ұ Қ1. Фитонцид б летін сімдікө өA) ыры жапырақ қ қB) ара айқ ғC)алма D)ба бақ қE)плаун2. Даражарна ты сімдікқ өA) ауынҚB)Ас абақ қC)БидайD)К нба ысү ғE) иярҚ3. Тамыр ойма шасыны ызметіқ ң қA) ор анышқ ғB)суды сі іруңC) ткізгіш лпа т зедіө ұ үD)минералды т здарды сі іруұ ңE)ойма ша т зуқ ү4. К йіс айтармайтын ж пт я ты жануарү қ ұ ұ қA)бегемотB)сиырC)тарпанD) ойқE) ланқұ5. арапайым ж ндіктерді т рлерін аш анҚ ә ң ү қ алымғA)А.ЛевенгукB)И.И.МечниковC)Ч.ДарвинD)Дж.ГарссиE)Ш.Лаверан

266

6. Шеміршекті балы тарқA)майшабақB)скатC)бахтахD)сазанE)шортан7. Бас с йекті бет б лігіндегі оз алмалы с йектерү ң ө қ ғ үA)ш йдеүB)асты ы жаңғ қC) сті гі жаү ң қD)т беөE)самай8. Адам организміндегі анны жалпы алыпты м лшеріқ ң қ өA)7,1 л-8,1B)2,2 л-3,2C)7,8 л-10лD)7 -9лE)4,5 -5л9. Мембранасыз (жар а шасыз) органоидғ қA)ядро B)ибосомаC)хлоропластD)лейкопластE)хромопласт10. Тыныс алу процесін ж зеге асыратын органоидүA)лизосомаB)митохондрияC)рибосомаD)ядроE)пластид11. Са ырау ла тар д ниесін зерттейдің құ қ үA)ЗоологияB)ФизиологияC)ГенетикаD)МикологияE)Цитология12. Орташа ж не ірі денелі шаянт різдестерә әA)кенеB)та ышаянңқC)б ы о ызұғ қ ңD)дафнияE)циклоп13. Балы тарды денесін алыпты стауын амтамасыз ететін ж збе анаттарық ң қ ұ қ ү қA)ж п рса ж не ар аұ құ қ ә қB)ж п рсаұ құ қC) йрықұ қD)ж п к кірекұ өE)ар а ж не анальқ ә14. К здіө ң аса абы ыны ызметіқ ң қ ғ ң қA)к з жас с йы ты ын б ледіө ұ қ ғ өB)жары ты ткізедіқ өC)жары тан ор айдық қ ғD)к з алмасын толтырып т радыө ұE)к зге т с бередіө ү15. К зді оректік заттармен ж не оттекпен амтамасыз етедіө қ ә қA)к зжас безіөB)тамырлы абық қ

267

C)шыны т різді денеәD)тор абық қE)а абық қ қ16. атты аяз к ндері хайуанаттар саяба ында стар су а жиі-жиі с гіп шы атын себебіҚ ү ғ құ ғ үң ғA) ауіп- атерден са тану шінҚ қ қ үB)ТітіркенуденC)Тыныс алу шінүD)Тама тану шінқ үE)Жылыну шінү17. АаBb генотипі т зетін т рлі гаметалар саныү үA) 2B)6 C)4D)5E)818. Зат алмасуды а ыр ы німдерін сырт а шы аратын м шелерң қ ғ ө қ ғ үA)ми, ж лын, тері, с йекұ үB)с йек, б лшы ет, кпе, теріү ү қ өC) кпе, б йрек, тері, ішекө үD)секреция бездері, арын, бауыр, теріқE)б йрек, ж рек, тері, ішекү ү19. Орталы ж йке ж йесіндегі тежелу былысын аш ан алымқ ү ү құ қ ғA)И.М.СеченовB)К.ГаленC)И.П.ПавловD)ГиппократE)А.Везалий20. А.И.Опарин т жырымдамасын дамыт ан а ылшын биологіұ қ ғA)Г.РихтерB)Ж.КювьеC)Л.ПастерD)Ф.РедиE)Дж.Холдейн21. Саба ты абы абаттары:қ ң қ қ қA)жылды ше берқ ңB)тозC)тінD)камбийE) зекөF)орталы б лімқ өG)с рекүH)өң22. М ктерді жыныс жасушаларыны осылуынан:ү ң ң қA)дене зінділерінен жетіледіү B)те дей б лінедің ө C)зооспоралар т зіледіү D)спора т зіледіү E)ауаша жетіледіқF)гамета пайда боладыG) ры танадыұ қ H)екі- екіден осыладық 23. йры ты осмекенділер:Құ қ қ A)к лба аө қ B)тритонC) рба ақұ қ D)к дімгі рба аә құ қ

268

E)жетісулы ба атісқ қF)саламандра G)даната рба асықұ қ H)са иналы ртжыланқ құ 24. Ж регі ш уысты жартылай пердемен б лінген:ү ү қ өA)са иналы ртжыланқ құ B) ыр ауылқ ғC)кесіртке D)гаттерияE) рба ақұ қ F)т йе сү құG)жыланH)сазан 25. Бір т бірлі тістер:үA)дентинB)пульпаC) лкен азу тістерүD)а ылқ E)кіші азу тістерF)сойдақG)к рекүH)азу26. оз алмай байланыс ан с йектер:Қ ғ қ үA)білезікB)шынта с йекқ үC)омырт ақD)к рі жілікәE)толарсақF)ми сауытыG)сегізк зөH)б анаұғ27. Сырт ы секрециялы бездерге жатады:қ қA)гипофизB)тері безC)жыныс безD) ал анша безқ қE)сілекей безF) й ы безұ қG) ал аншама ы безқ қ ңH)айырша без28. Хлоропласты рылысына кірмейді :ң құA)мембранаB)криста C)стромаD)хлорофилE)гранаF)каротиноидтерG)тилакоидH)матрикс29. «Микроэволюция» терминін 1938 жылы ылым а енгізген алым:ғ ғ ғA)Ч. ДарвинB)Ф. БерньеC)В.О. КовалевскийD)К. ЛиннейE)Ф. ЭнгельсF)В. ИогансенG)Джон Рей

269

H)Н.В. Тимофеев-Ресовский 30. Молекуласыны рамына к міртек немесе оны осылыстары кіретін, сондай-а ауада ж не оттекте ң құ ө ң қ қ әжанатын заттар:A)микроэлементтерB)атомды осылыстарқ қC)макромолекулаларD)биоэлементтерE)ультрамикро осылыстарқF)органикалы осылыстарқ қG)микро осылыстарқH)бейорганикалы осылыстарқ қ

72-Н С А Ұ Қ1. Б рша т ымдасыны жемісіұ қ ұқ ңA)жидекB)т ымшаұқ C)д некә D) ауашақ қ E)б рша апұ ққ2. ыналар пішіндеріне арай б лінедіҚ қ өA) атпарша т різдіқ қ әB)жапыра т різдіқ әC)жіп т різдіәD)оралма т різдіәE)шар т різдіә3. Са ырау ла тарды жануарлар а т н белгісің құ қ ң ғ әA)жасушасында алы абы шасы боладық ң қ қB)бір орыннан оз алмайдық ғC)гликоген жина тайдықD)жасушасы болмайдыE) анша тіршілік етсе, сонша се бередіқ ө4. Трихинелла тіршілік етедіA)б лшы еттеұ қ B)б йректеүC)тері астындаD)бауырдаE) кпедеө5. К йіс айтармайтын ж пт я ты жануарү қ ұ ұ қA) ланқұB)тарпанC)сиырD) ойқE)бегемот6. Сиыр цепеніні мойын а жал ас ан басы бар дерн сілің ғ ғ қ әA) арма шақ қB)трохофораC)финнаD)наядаE)планула7. ры ты дамитын м шесіҰ қ ң үA)жатырB)аналы безқC) ынапқD)жатыр т тігіүE)аталы безқ8. й ы б зылуыны ке тара ан т ріҰ қ ұ ң ң ғ ү

270

A) й ышылдыұ қ қB)сергектікC)летаргияD) й ысыздыұ қ қE) оз ыштық ғ қ9. ліп біткен организмдерді азба алды тарын зерттейтін ылымӨ ң қ қ қ ғA)морфологияB)палеонтологияC)физиологияD)этологияE)анатомия10. Шимпанзе хромосомасыны диплоидты саныңA)12B)48C)104D)46E)5411. Жо ары сатыда ы споралы сімдіктерді к бею м шесіғ ғ ө ң ө ү A)тамыр B)ризоид C)саба ығ D)т ымұқ E)спора12. Шо ырланып тіршілік ететін ішек уыстығ қA)арцеллаB)медуза C)обелияD)актинияE)ай ышты медузақ13. С улелі симметриялы ж ндікә әA) о ызқ ңB)эвгленаC)гидра D)ба ақE)амеба14. С витамині к п болатын сімдікө өA) ауынқB)асб ршаұ қC) ызанақ қD)итм рынұE)картоп15. ол с йектеріне жатадыҚ үA)толарсақB)асы ты жілікқC)то пан жілікқD)ортан жілікE)шыбы с йекқ ү16. Клайнфельтер ауруыны белгілеріңA)а ыл-есі кем, ашуланшақ қB)бедеулік ж не бойыны тапалды ыә ң ғC)жыныс бездері д рыс жетілмейді, а ыл-есі кемұ қ D) абілетсіз, жылауы , ашуланшақ қ қE)ж йке ж йесіні лсіздігі, бойы зынү ү ң ә ұ17. Биологиялы о шаулануды генетикалы себебіқ қ ң қA)к бею мерзімдеріні с йкес келмеуіө ң әB)тіршілік орта жа дайыны т рліше болуығ ң үC)хромосомалар жиынты ы рт рліғ ә ү

271

D)мінез- лы тары сас емесқұ қ ұқE)жыныс м шелеріні рылысы рт рліү ң құ ә ү18. Орталы ж йке ж йесіндегі тежелу былысын аш ан алымқ ү ү құ қ ғA)К.ГаленB)И.П.ПавловC)А.ВезалийD)И.М.СеченовE)Гиппократ19. ан плазмасында ы н руыз м лшеріҚ ғ ә өA)15-20 %B)25-30 %C)40-50 %D)9-10 %E)7-8 %20. Зат алмасуды со ы німдерің ңғ өA)HCO3 ,SB)Ca2, Mg, O2

C)Na, Cl, KD)H2PO4, HClE)СО2, Н2О, NH3

21. Г лшо ыры себет сімдіктер:ү ғ өA)с біз, аск кә өB)ба ба , гейш пқ қ ө ө C) айы , к ктерекқ ң өD)адамтамырE)ж зім, тары, к рішү үF) ара ат, ыры абатқ қ қ ққG)г лкекіреүH)к нба ысү ғ22. ауаша жемісті сімдіктер:Қ қ өA)асб рша , бедеұ қB)ба ба , к нба ысқ қ ү ғC)арпа, бидай, тарыD)ме дуанаңE)сасы ме дуана, с ттігенқ ң үF)шегірг л, ыз алдаү қ ғ қG)шомыр, шал анқH) йе кі, шегіршін, айыү ң қ ң23. Ж регі ш уысты жартылай пердемен б лінген:ү ү қ өA) ыр ауылқ ғB) рба ақұ қ C)т йе сү құD)кесіртке E)сазан F)гаттерияG)жыланH)са иналы ртжыланқ құ 24. рмекшілерді дене б лімдері:Ө ң өA) рсақұ қB)басC)ая тарықD)к зөE)баск кірекөF)м ртшаұG)к кірекөH)демтесіктер25. Ж йке жасушалары т рады:ү ұ

272

A)м шеденүB)денеденC)д некер лпасынанә ұD)а заданғE)ж йке штарынанү ұF) ан тамырларынанқG) сіндіденө H)к мірсуданө 26. Тромбоциттерді негізгі ызметі:ң қA) анны ю ж не ттегіні тасымалдауқ ң ұ ә өB) озуды ткізуқ өC)оттегіні тасымалдауD)зиянсыздандыруE)с зуүF) ан кетуді то татуқ қG) ор аныштық ғ қH) анны юқ ң ұ27. зын с йектерге жатады:Ұ үA)жамбасB)кеудеC) олқD)т л аұ ғE)басF)ар ақG)аяқH)иық28. Постэмбрионды даму б лінеді:қ өA) ры жапыра шасыұ қ қB)т рленіп дамуүC) осарланып дамуқD)нейрулаE)еселеніп дамуF)гаструлаG)тура дамуH)бластомерлер29. Жер бетінде сетін барлы а аштар мен б талар:ө қ ғ ұA)жартылай са талатын сімдіктерқ өB)эпифиттерC)хамефиттерD)криптофиттерE)терофиттерF)фанерофиттерG)біржылды сімдіктерқ өH)гемикриптофиттер30. Толы т рленіп дамитын а залар:қ ү ғA)ба ақB)шегірткеC)балықD)битE)к белекөF)б заубасұG) андалақH)д уітә

73-Н С А Ұ Қ1.Цианобактерияларды сырт ы боял ан б лігі:ң қ ғ ө

273

A)ЛейкопластB)ПлазмалеммаC)ХроматоплазмаD)Орталық плазмаE)Кариоплазма2. Тамыр ойма шасыны ызметіқ ң қA) ор анышқ ғB)суды сі іруңC)минералды т здарды сі іруұ ңD)ойма ша т зуқ үE) ткізгіш лпа т зедіө ұ ү3. Даражарна ты сімдікқ өA) ия леҚ қө ңB)Ас абақ қC) ауынҚD)К нба ысү ғE) арбызҚ4. Жанасу ар ылы жынысты жолмен к бейетін арапайым ж ндікқ ө қ әA)жасыл эвгленаB)к дімгі амебаәC)ба алша ты амебақ қD)кірпікшелі кебісшеE)с улелі к ншарә ү5. Сиыр цепеніні мойын а жал ас ан басы бар дерн сілің ғ ғ қ әA)наядаB) арма шақ қC)финнаD)планулаE)трохофора6. Ж зетін сү құA)пингвинB)ша алағC)с арұңқD)к к сө құE)б ркітү7. Б йректі ішкі абатыны т сіү ң қ ң үA)ақB) о ыр айқ ң қC)ал ызылқD)боз ылтғE)к лгінү8. Сипап сезу м шесіүA)к зөB)теріC)тілD) лақұ қE)м рынұ9. Н руыз молекуласыны синтезделуінде матрицаны р лін ат арадыә ң ң ө қA)полисахаридтерB)моносахаридтерC)дисахаридтерD)май ыш ылық қE)нуклеин ыш ылдарық қ10. Озон абатыны ызметіқ ң қA)биомассаны райдықұB)биогенді заттарды т зедіүC)ультрак лгін с улелерден ор айдыү ә қ ғ

274

D)тірі организмдерді шо ырлан ан мекенің ғ ғE)топыра абатын т зедіқ қ ү11. К рделі маса г лшо ыры бар сімдікү қ ү ғ өA)тарыB) арабидайқC)к рішүD)с бізәE)г лшетенү12. С улелі симметриялы ж ндікә әA) о ызқ ңB)гидра C)амебаD)эвгленаE)ба ақ13. осмекенділерді есту м шесі т радыҚ ң ү ұA)тек ішкі ла танқұ қB)ішкі ж не орта ы ла танә ңғ құ қC)ішкі ж не сырт ы ла танә қ құ қD)дыбыс с йекшелеріненүE)орта ы ла та ы дыбыс с йекшелеріненңғ құ қ ғ ү14. Ба дарлаушы шартсыз рефлекстерғA)Жары а кірпік а уққ қ ғB)Ас орыту бездерінен с л б луқ ө өC)С биді таныс емес зат а басын б руә ң қ ұD)С биді емізігі бар б телкемен тама тандыруә ө қE)Жа а ту ан н рестені ал аш рет анасын емуң ғ ә ң ғ15. К здіө ң аса абы ыны ызметіқ ң қ ғ ң қA)к з алмасын толтырып т радыө ұB)к з жас с йы ты ын б ледіө ұ қ ғ өC)жары тан ор айдық қ ғD)к зге т с бередіө үE)жары ты ткізедіқ ө16. Сплайсингте кофермент ызметін ат арадық қA)АДФB)АМФC)ДНҚD)РНҚE)АТФ17. Т ымда, тамырда, т йнекте болатын пластидұқ үA)хромопластB)вакуольC)хлоропластD)хромосомаE)лейкопласт18. К зді мимен байланыстыратын к ру ж йкесі шы атын жерө ө ү ғA) арашық қB)со ыр дақ қC)к зб ршаө ұ қD)н рлы абыұ қ қE)сары дақ19. Б йрек астауы дегенімізүA)ішкі ке ейген уысң қB)б йрек денешігіүC) о ыр ай ыртысты абатқ ң қ қ қD)нефрон зекшелеріөE)боз ылт ми затығ20. Креационизм т жырымдамасын олдадыұ қ

275

A)В.Прейер, Д.ХолдейнB)Р.Гук, Д.ДидроC)К.Линней, Ж.КювьеD)Ж.Б.Ламарк, Л.ПастерE)Ж.Бюффон, А.И.Опарин21. Са ырау ла жасушасыны сыртында атты абы ы, ішінде...болады:ң құ қ ң қ қ ғA)хлоропластB)ядроC)центриольдерD)пластид, ядроE)вакуольF)лизосомаG)хлорофилH)эндоплазмалы торқ22. Балдырлар хромотофорында ы пигменттерге байланысты топтары:ғA)сар ышғB)жасылC)к кшілөD) ызылқE)к гілдірөF)сарыG)к көH) о ырқ ң23. Буна денелілерді ересек к йге ауысуы:қ ң үA)уылдырықB)шабақC)дерн сіләD)нимфаE)финнаF) уыршақ қG)имагоH) рыұ қ24. Ж регі ш уысты жартылай пердемен б лінген:ү ү қ өA)жыланB)гаттерияC)сазан D) ыр ауылқ ғE)кесіртке F) рба ақұ қ G)т йе сү құH)са иналы ртжыланқ құ 25. Бір т бірлі тістер:үA)пульпаB)дентинC)кіші азу тістерD)сойдақE)а ылқ F) лкен азу тістерүG)азуH)к рекү26.Теріні эпидермис абаты:ң қ A)м йізгекүB)т рі згерген теріү ө C)май бездері орналас анқ D)жалпа эпителийіқ E)на ыз тері абатығ қF)энергия орық

276

G) ара – ызыл т сті т йіндіқ қ ү үH) ор зат жиналадық 27. Лейкоциттер т зіледі:үA)бездеB)с йек кемігіндеү C)майдаD)ас азандақE)к кбауыр мен лимфа т йіндеріндеө үF)ж ректеү G)ішектеH)б йректеү28. сімдіктер селекциясында олданылатын с рыптауды т рлері:Ө қ ұ ң үA)араласB)кездейсоқC)талдайD)жекеE)топтайF)жаппайG)шо ырлығH)мутация29. Адамны жаралу ж не пайда болу кезе і:ң ә ңA)мезозойB)палеозойC)триасD)архейE)девонF)кайнозойG)ордовикH)протерозой30.Кездейсо пайда болатын згергіштік:қ ө A)дактилоскопиялық B)морфологиялықC)онтогенездікD)онтогенетикалықE)модификациялықF)мутациялықG)эмбриологиялықH)физиологиялық

74-Н С А Ұ Қ1. С ттіген сімдігіні саба ыү ө ң ғA)шырындыB)жабыс ақ қC)жата анғD)пиязшықE)т йнекү2. ызыл балдырлар а жатадыҚ ғA)саргассумB)улотриксC)нереоцистисD)ламинарияE)плюмария3. К рделіг лділер т ымдасына жататын малазы ты да ылү ү ұқ қ қ қA) ауленқB)итоша анғ

277

C)т йетікенүD)б ріг лө үE)жералм ртұ4. Денедегі за ымдан ан немесе жойылып кеткен м шелер мен лпаларды алпына келуіқ ғ ү ұ ң қA)дегенерацияB)регенерацияC)эволюцияD)дупликацияE)денатурация5. Жал ан ая т зіп, дене пішінін немі згерте алатын арапайымдыларғ қ ү ү ө қA)талшы тыларқB)кірпікшелілерC)саркодиналарD)споралыларE)домалан ыларғ6. К йіс айтармайтын ж пт я ты жануарү қ ұ ұ қA) ойқB) ланқұC)тарпанD)бегемотE)сиыр7. Адам организміндегі анны жалпы алыпты м лшеріқ ң қ өA)7,1 л-8,1B)7 -9лC)4,5 -5лD)2,2 л-3,2E)7,8 л-10л8. До а т різді иілген жалпа с йекғ ә қ үA)т сөB)ортан жілікC) абыр ақ ғD)шыбы с йекқ үE)то пан жілікқ9. ліп біткен организмдерді азба алды тарын зерттейтін ылымӨ ң қ қ қ ғA)этологияB)физиологияC)анатомияD)палеонтологияE)морфология10. ДН жіпшелерінен т ратын созылы ы ты ыз денешікҚ ұ ңқ ғA)хромосомаB)центромераC)ядроD)ядрошықE)центриоль11. Орамжапыра г лділер т ымдасы г ліні формуласы:қ ү ұқ ү ңA)

B)

C)

D)

E)

12. Ба аны арт ы ішегінде болатын паразитқ ң қA)лямблия

278

B)трипаносомаC)опалинаD) ртамышқұE)сувойка13. Тері астында паразиттік рекет жасайтын ж мыр ртә ұ құA) ыл ртқ құ B)суырт ық C)бауырсор ышғD)ішексор ығE)трихинелла14 . Адам тынышты к йде тыныс ал анда ж тылатын ауа м лшеріқ ү ғ ұ өA)500 млB)100 млC)3500 млD)200 млE)1500 мл15. Сілекей рамында ы бактерияларды жоятын ферментқұ ғA)пепсинB)мальтазаC)муцинD)лизоцимE)амилаза16. Биологиялы о шаулануды генетикалы себебіқ қ ң қA)жыныс м шелеріні рылысы рт рліү ң құ ә үB)мінез- лы тары сас емесқұ қ ұқC)тіршілік орта жа дайыны т рліше болуығ ң үD)хромосомалар жиынты ы рт рліғ ә үE)к бею мерзімдеріні с йкес келмеуіө ң ә17. Латимерияны осы к нге дейін згеріссіз тіршілік етуің ү өA) олдан с рыптауқ ұB)т ра тандырушы с рыптауұ қ ұC) оз аушы с рыптауқ ғ ұD)ма сатсыз с рыптауқ ұE) дістемелік с рыптауә ұ18. Доминантты (басым) принципін аштыA)И.П.ПавловB)Н.И.ПироговC)И.М.СеченовD)И.И.МечниковE)А.А.Ухтомский19. Анатомия ылымыны негізін салушығ ңA)А.ВезалийB)ГиппократC) л-ФарабиӘD)И.П.ПавловE)К.Гален20. Протерозой заманыны ал аш ы кезе ің ғ қ ңA)«бауырмен жор алаушылар асыры»ғ ғB)«омырт асыздарды даму кезе і»қ ң ңC)«цианобактерияларды асыры»ң ғD)«с т оректілер кезе і»ү қ ңE)«балы тар асыры»қ ғ21. лі а заларды денесінде тіршілік ететіндер:Ө ғ ңA)аэробтарB)анаэробтар

279

C)сапрофиттерD)спорафиттерE)гаметафиттерF)гермафродиттерG)паразиттерH)эпифиттер22. Шымтезек м гіні рылысы:ү ң құA) ауаша ы боладық ғB)саба ы жерге т селе седіғ ө өC)жапыра тары шкірқ үD)саба сыртын аптайдық өң қE)саба пен жапырақ қF)іші су а толы лі жасушаларғ өG)саба , жапыра , ризоидқ қ H)саба , жапыра ,тамырқ қ23. йры ты осмекенділер:Құ қ қA)к дімгі рба аә құ қB)са иналы ртжыланқ құC)саламандраD)к лба аө қE) рба ақұ қF)тритонG)жетісулы ба атісқ қH)даната рба асықұ қ24. осарлы тыныс алу т н:Қ әA)балы тар ақ ғB)жор алаушылар ағ ғC) рттар ақұ ғD)шаяндар ағE)буыная тылар ақ ғF) стар ақұ ғG)с т оректілергеү қH) осмекенділергеқ25. Жалпа с йектер:қ үA)ала анқB)жауырынC)басс йекүD)шыбы с йекқ үE)толарсақF)ортан жілікG) абыр ақ ғH)б анаұғ26. Сырт ы секрециялы бездерге жатады:қ қA) й ы безұ қB)тері безC)сілекей безD)жыныс безE) ал аншама ы безқ қ ңF) ал анша безқ қG)гипофизH)айырша без27. Иы белдеуіні с йектерін ата:қ ң үA)жауырынB)жамбасC)кеудеD)ая с йектеріқ ү

280

E)омырт ақF)мойынG)б анаұғH)басс йегіү28. Хлоропласты рылысына кірмейді :ң құA)тилакоидB)каротиноидтерC)гранаD)матриксE)кристаF)хлорофилG)стромаH)мембрана29. Сауытты балы тар пайда болды:қA)силурдаB)кембрийдеC)пермьдеD)карбондаE)ордовиктеF)девондаG)юрадаH)борда30. Аллельді емес гендерді зара рекеттесу т рлері :ң ө ә үA)к паллельдікөB)кроссинговерC)конъюгацияD)аутбридингE)генетикалы картақF)комплементарлықG)гендерді тіркесуіңH)эпистаз

75-Н С А Ұ Қ1. С ттіген сімдігіні саба ыү ө ң ғA)жабыс ақ қB)т йнекүC)жата анғD)пиязшықE)шырынды2. Тек сімдік жасушасына ана т нө ғ әA)митохондрияB)ядроC)пластид D)цитоплазмаE)мембрана3. Фитонцид б летін сімдікө өA)алма B) ара айқ ғC) ыры жапырақ қ қD)ба бақ қE)плаун4. Буна денелілерді ая тарыны санық ң қ ңA)8B)10C)12D)6

281

E)45. Суды тазартушы арапайым ж ндікқ әA) ртамышқұB)бодоC)т ншыраү қD)сувойкаE)домалан ығ6. осмекенділерді ж регіҚ ң үA)1 уыстық B)3 уыстықC)5 уыстықD)2 уыстықE)4 уыстық7. Балаларда к бірек кездесетін б йрек ауруыө үA)пиелонефритB)энурезC)уремияD)уретритE)цистит8. Бас с йекті бет б лігіндегі оз алмалы с йектерү ң ө қ ғ үA)асты ы жаңғ қB)ш йдеүC) сті гі жаү ң қD)самайE)т беө9. Лизосома ызметіқA)к беюөB)тасымалдауC)энергетикалықD)ыдыратуE)синтездеу10. Зат алмасу сатыларыA)конвергенция, дивергенцияB)анаболизм, катаболизмC)онтогенез, филогенезD)делеция, транслокацияE)митоз, мейоз11. Орамжапыра г лділер т ымдасы г ліні формуласы:қ ү ұқ ү ң

A)

B)

C)

D)

E)

12. Тері астында паразиттік рекет жасайтын ж мыр ртә ұ құA)бауырсор ышғB)суырт ық C)ішексор ығD) ыл ртқ құ E)трихинелла13. Орташа ж не ірі денелі шаянт різдестерә әA)циклопB)та ышаянңқC)кене

282

D)б ы о ызұғ қ ңE)дафния14. Ж мырт а жасуша мен сперматозоидты осылуынан т зіледіұ қ ң қ үA)зиготаB)бластомерC)бластулаD)гаструлаE)гранула15. Адам организміні ішкі ортасыңA) лпа с йы ты ы, ан, лимфаұ ұ қ ғ қB)сілекей, лимфа, гормонC)сарысу, цитоплазма, лпа с йы ты ыұ ұ қ ғD)протоплазма, ан сарысуы, лимфақE)плазма, гормон, анқ16. Эпигенез теориясын сын ан алымұ ғ ғA)Р.ГукB)Ж.КювьеC)В.ПрейерD)У.ГарвейE)Г.Рихтер17. Креационизм т жырымдамасын олдадыұ қA)В.Прейер, Д.ХолдейнB)К.Линней, Ж.КювьеC)Ж.Б.Ламарк, Л.ПастерD)Р.Гук, Д.ДидроE)Ж.Бюффон, А.И.Опарин18. Жасушада ы су мен денедегі с йы ты ты реттеуге атысатын н руызғ ұ қ қ қ әA)фибриногенB)миозинC)гемоглобинD)фибринE)альбумин19. Есту т тігіні зегі ашыладыү ң өA)сырт ы дыбыс жолынақB)ке ірдеккеңC)ж т ынша аұ қ ққD)к мекейгеөE) ешкеөң20. Т ымда, тамырда, т йнекте болатын пластидұқ үA)вакуольB)хромопластC)хлоропластD)хромосомаE)лейкопласт21. Г лшо ыры себет сімдіктер:ү ғ өA)г лкекіреүB)ж зім, тары, к рішү үC) ара ат, ыры абатқ қ қ ққD)адамтамырE) айы , к ктерекқ ң өF)с біз, аск кә өG)к нба ысү ғH)ба ба , гейш пқ қ ө ө22. Шымтезек м гіні рылысы:ү ң құ A)жапыра тары шкірқ ү B)саба сыртын аптайдық өң қ C)саба , жапыра , ризоидқ қ

283

D)саба , жапыра ,тамырқ қ E)саба ы жерге т селе седіғ ө өF)саба пен жапырақ қ G) ауаша ы боладық ғH)іші су а толы лі жасушаларғ ө 23. Буна денелілерді ересек к йге ауысуы:қ ң үA)уылдырықB)нимфаC)финнаD)имагоE) рыұ қF)шабақG) уыршақ қH)дерн сілә24. Буна денелілерді зерттейтінқ ылым:ғA)маммалогияB)гельминтологияC)герпетологияD)ихтиологияE)гистология F)энтомологияG)орнитологияH)микология 25. Ыдырау німдерін шы ару а атысатын м шелер:ө ғ ғ қ ү A)теріB) анқ C)сілекейD)б йрекү E) арынқ F) лтабарұG) кпеө H)ауыз 26. Жамбас белдеуіні с йектерін ата:ң үA)кеудеB) ол с йектеріқ үC)ая с йектеріқ үD)басс йегіүE)жамбасF)омырт ақG)б анаұғH)мойын27. Иы белдеуіні с йектерін ата:қ ң үA)кеудеB)б анаұғC)омырт ақD)жауырынE)мойынF)басс йегіүG)ая с йектеріқ үH)жамбас28. лкен ж не кіші б ліктен т ратын органоид:Ү ә ө ұA)рибосомаB)Гольджи аппаратыC)лизосомаD)ядроE)липосомаF)вакуоль

284

G)митохондрияH)эндоплазмалы торқ29. Жер бетінде сетін барлы а аштар мен б талар:ө қ ғ ұA)терофиттерB)криптофиттерC)фанерофиттерD)хамефиттерE)гемикриптофиттерF)біржылды сімдіктерқ өG)жартылай са талатын сімдіктерқ өH)эпифиттер30. Лизосомалар т зіледі:үA)вакуольденB)цитоплазмаданC)митохондрияданD)ядро мен рибосомаданE)эндоплазмалы торданқF)рибосомаданG)Гольджи аппаратынан H)ядродан

76-Н С А Ұ Қ1. осжарна ты сімдікҚ қ өA)ПальмаB)Ж геріүC)БананD)С лыұE) иярҚ2.Бактерия тіршілігінде спора т зу процесіні ма ызыү ң ңA) оректену шінқ үB)шо ырлану шінғ үC)к беюге атысу шінө қ үD)жасушаны б лінуі шінң ө үE) ор ану шінқ ғ ү3.Тамыр ойма шасыны ызметіқ ң қA)минералды т здарды сі іруұ ңB) ткізгіш лпа т зедіө ұ үC)суды сі іруңD) ор анышқ ғE)ойма ша т зуқ ү4.Е ал аш с йекті балы тарда пайда бол ан м шең ғ ү қ ғ үA)аналь тесігіB)желбезекC)бауырD) уық қE)б йрекү5.Денедегі за ымдан ан немесе жойылып кеткен м шелер мен лпаларды алпына келуіқ ғ ү ұ ң қA)денатурацияB)дупликацияC)регенерацияD)дегенерацияE)эволюция6.Шаянт різдестерге жатадыәA)к белекөB)инелікC) ара ртқ құ

285

D)кенеE)циклоп7. шб рышты жалпа с йекҮ ұ қ үA)жамбасB)б анаұғC) абыр ақ ғD)омырт ақE)жауырын8.К п абатты эпителийден т ратын тері абатыө қ ұ қA)пеликуллаB)эпидермисC)май клетчаткасыD)плазмолеммаE)на ыз теріғ9.Т. Морган за ыңA)т уелсіз т ым уалауә ұқ қB) згергіштікөC)тіркесіп т ым уалауұқ қD)ажырауE)т ым уалаушылыұқ қ қ10.Рибосоманы негізгі ызметің қA)н руыз молекуласын синтездеуәB)энергия жина тауқC)май ыш ылын ыдыратуқ қD)к беюге атысуө қE)суды сі іруң11. сімдік жасушасыны абы шасын райтын органикалы затӨ ң қ қ құ қA)крахмалB)гликогенC)н руызәD)майE)целлюлоза12. андауыршаны орталы ж йке ж йесіні ызметін ат арадыҚ ң қ ү ү ң қ қA)ж йке торыүB)миC)ж йке т тігіү үD)ж йке т йіндеріү үE)ж лынұ13.Картоп жапыра ын жеп, оны т сімін кемітетін о ызғ ң ү қ ңA)сонаB)колорадC) ан ызқ қD)б ргеүE)бит14.Тыныс шы ар анда ы ауада болатын оттек м лшеріғ ғ ғ өA)21%B)4,0 %C)16 %D)79 %E)0,03 %15. анны юына атысатын н руызҚ ң ұ қ әA)фибриногенB)миозинC)гемоглобинD)актинE)альбумин16.Трансляцияны элонгация сатысындаң

286

A)кодон мен антикодонны бірң біріне с йкес келуіәB)полипептидтік тізбекті т зілуі басталадың үC)с т ыш ылы ыдырайдыү қ қD)су фотолизі ж редіүE)пептидтік биосинтез ая таладық17.Биогеографиялы айма тарды ажырат ан алымқ қ қ ғA)В.И.ВернадскийB)А.УоллесC)Г.МендельD)Ч.ДарвинE)В.В.Докучаев18.Ж ректі о жа б лігіндегі а па шаү ң ң қ ө қ қ қA) ш жа таулыү қB)бір жа таулықC) ш уыстыү қD)екі уыстықE) ос жа таулық қ19.К зді мимен байланыстыратын к ру ж йкесі шы атын жерө ө ү ғA) арашық қB)сары дақC)н рлы абыұ қ қD)со ыр дақ қE)к зб ршаө ұ қ20.Биогеографиялы аймақ қA)Шы ыс Азиялығ қB)О т стік Азиялың ү қC)АустралиялықD)О т стік Америкалың ү қE)Орталы Америкалық қ21. са а заларды зерттеген алымдар:Ұ қ ғ ғA)Р. ВирховB)А. ЛевенгукC)Т. ШваннD)Я. ПуркинеE)К. БэрF)Луи ПастерG)Р. ГукH)М. Шлейден22.Саба ы те к п буын ж не буынаралы тарынан т ратын сімдік:ғ ө ө ә қ ұ өA)плаунB)к кек зы ырыө ғC)шо парбас плаунқD)м күE)усасыр ыры жапыра ық қ ғF) ыры жапырақ қ қG) ыры буынқ қH) ыналарқ23.Шеміршекті балы тарды ата:қA)шортанB)скатC)табанD)сазанE)а айранққF)бекіреG)арат мсыұ қH)бал абас акулағ24. осарлы тыныс алу т н:Қ ә

287

A)жор алаушылар ағ ғB)шаяндар ағC)с т оректілергеү қD)балы тар ақ ғE) стар ақұ ғF) рттар ақұ ғG) осмекенділергеқH)буыная тылар ақ ғ25.Тыныс алу м шелерін ата:үA)миB) антамырқC)ке ірекңD)сопа ша миқE)ауызF)ж йкеүG)м рын уысыұ қH)к мекейө26.Торлы абы та болатын жасуша т рлері:қ қ үA)торлыB) арашық қC)н рлы абыұ қ қD) тышақұE)тая шақF)сенсорлы ж йеқ үG) аса абақ ң қ қH)а абық қ қ27.Б лшы ет т рлері:ұ қ үA) ыс ақ қB) зынұC) оз алмалық ғD)к лдене жола ты ж рекө ң қ үE) оз алмайтынқ ғF)бірі ай салалыңғG)ж рек б лшы етіү ұ қH)жалпақ28.Гаметогенез кезе дері:ңA)гликолизB)гаструлаC)пісіп жетілу айма ығD)нейрулаE)к бею кезе іө ңF)бластулаG)б лшектенуөH) су айма ыө ғ29.Мутация тудыратын факторлар:A)анеуплоидияB)мутагендерC)партеногенезD)гетероплоидияE)токсиндерF)полиплоидияG)онтогенезH)фенотиптік30.Адамны жаралу ж не пайда болу кезе і:ң ә ңA)архейB)палеозойC)кайнозой

288

D)девонE)протерозойF)мезозойG)триасH)ордовик

77-Н С А Ұ Қ1.Жазды сарымса ты егілу уа ытық қ ң қAк ктемдеөB) ыс а арайқ қ қC)жаз со ындаңD)жаздаE)к здеү2.Жеуге жарамайтын са ырау ла тарң құ қA)к дімгі т лкіжем, к лаә ү өңқұ қB)к ла , а са ырау лаөңқұ қ қ ң құ қC)т лкіжем, озы йрыү қ құ қD)жер ла , к ілкешқұ қ өңE)боз арам ла , к ілкешқұ қ өң3.Саба ты орталы б лігіқ ң қ өA)тінB) абық қC)камбийD)с рекүE) зекө4. осмекенділерді ж регіҚ ң үA)2 уыстықB)5 уыстықC)3 уыстықD)1 уыстықE)4 уыстық5.Аузы кеміріп-жала ыш буна денеғ қA)масаB)балараC) андалақD)к белекөE)шыбын6. ры ты даму кезінде т зілетін арнайы абыҰ қ ң ү қ қA) ынапқB)клоакаC) уық қD)жатырE) а анақ ғ қ7.Энергетикалы алмасуды бірінші кезе іқ ң ңA)дайындықB)оттексізC)оттектіD)тыныс алуE)т зілуү8. ры ты дамитын м шесіҰ қ ң үA)аталы безқB)жатыр т тігіүC) ынапқD)жатырE)аналы безқ9.Фотосинтезді ара ы фазасында синтезделедің қ ңғ

289

A)сілтілерB)дисахаридтерC)суD) ыш ылдарқ қE)минералды т здарұ10.Шимпанзе хромосомасыны диплоидты саныңA)104B)48C)46D)12E)5411.Жапыра ы ауырсын т різді торлы ж йкеленген сімдікғ қ ә ү өA) йе кіү ңB)ж геріүC)терекD)бидайE)жолжелкен12. рмекшіт різдестерді тынысалу м шесіӨ ә ң үA) кпеөB)жасыл без, бауырC)ауа апшы ық ғD) кпе апшы ы, демт тікө қ ғ үE)желбезек13.Т нге арай те ізді н р а б лейдіү қ ң ұ ғ өA)эвгленаB)трипаносомаC)лейшманияD)опалинаE)т ншыраү қ14.Сырт ы ла ты орта ы ла тан б ліп т радық құ қ ңғ құ қ ө ұA)сырт ы есту жолықB) ла ал анықұ қ қ қC)есту т тігіүD)есту с йекшелеріүE)дабыл жар а ығ ғ15. ол с йектеріне жатадыҚ үA)ортан жілікB)шыбы с йекқ үC)то пан жілікқD)асы ты жілікқE)толарсақ16.Гетерозис былысыны арты шылы ықұ ң қ ғA)ареалды ке еюің ңB) німіділікті артуыө ңC)сапасы т мендеуіөD)зат алмасуыны баяулауыңE) рпа бермеуіұ қ17.Азот айналымы шін ажет элементү қA)хлорB)марганецC) ор асынқ ғD)молибденE)ванадий18. ан плазмасында ы н руыз м лшеріҚ ғ ә өA)40-50 %B)7-8 %C)25-30 %

290

D)9-10 %E)15-20 %19.Орталы ж йке ж йесіндегі тежелу былысын аш ан алымқ ү ү құ қ ғA)И.П.ПавловB)А.ВезалийC)К.ГаленD)И.М.СеченовE)Гиппократ20.Клайнфельтер ауруыны белгілеріңA)бедеулік ж не бойыны тапалды ыә ң ғB) абілетсіз, жылауы , ашуланшақ қ қC)а ыл-есі кем, ашуланшақ қD)жыныс бездері д рыс жетілмейді, а ыл-есі кемұ қE)ж йке ж йесіні лсіздігі, бойы зынү ү ң ә ұ21.М ктерді жыныс жасушаларыны осылуынан:ү ң ң қA)дене зінділерінен жетіледіүB) ры танадыұ қC) ауаша жетіледіқ қD)гамета пайда боладыE)зооспоралар т зіледіүF)спора т зіледіүG)те дей б лінедің өH)екі- екіден осыладық22.Шымтезек м гіні ма ызы:ү ң ңA)к к ніс есебінде тама а пайдаланадыө ө ққB)д рі д рмек алынадыә әC) ал анша безді ж мысын жа сартадық қ ң ұ қD)парафин, балауыз ндіредіөE)сары жасыл бояу алынадыF)батпа та суды жиналуына себепкер боладық ңG)спирт, йод алынадыH)спирт, карбол ыш ылы алынадық қ23.Буна денелілердіқ ң дене б ліктері:өA)баск кірекөB)бас, йрықұ қC)басD)к кірек ж не рсаө ә құ қE)баск кірек ж не йрыө ә құ қF)баск кірек ж не рсаө ә құ қG) йрықұ қH)бас,мойын24.Бекірет різдестер отрядына жатады :әA)латимерияB) нысбалықұ қC)пілмайD) ыл ақ қE) ортпақF)т лкібалыү қG)майшабақH)шо ырқ25.Тыныс алу м шелерін ата:үA)ауызB)ке ірекңC)миD)сопа ша миқE)ж йкеүF)к мекейө

291

G)м рын уысыұ қH) антамырқ26. зын с йектерге жатады:Ұ үA)т л аұ ғB)кеудеC)аяқD)иықE) олқF)ар ақG)жамбасH)бас27. ал анша безден гормон к п б лінсе:Қ қ ө өA)денеде зат алмасу к шейедіүB)кретинизм ауруы туындайдыC)салма оспайдық қD)зат алмасу алыпты ж редіқ үE)б йрек сті безіне сер етедіү ү әF)есте са тау абілеті жа сарадық қ қG)ж рек со уы жиілейдіү ғH) ал анша без ісіп кетедіқ қ28.Гаметогенез кезе дері:ңA)к бею кезе іө ңB)нейрулаC)бластулаD)б лшектенуөE)гаструлаF) су айма ыө ғG)пісіп жетілу айма ығH)гликолиз29.Гетерозиготалы гендері бар будандар алуда олданатын с рыптау дісі:қ ұ әA)жекеB)таби иғC)инбридингD)жасандыE)индукциялыF)аутбридингG)жаппайH)ба ытты мутагенезғ30.Молекуласыны рамына к міртек немесе оны осылыстары кіретін, сондай-а ауада ж не оттекте ң құ ө ң қ қ әжанатын заттар:A)макромолекулаларB)бейорганикалы осылыстарқ қC)органикалы осылыстарқ қD)микро осылыстарқE)биоэлементтерF)ультрамикро осылыстарқG)микроэлементтерH)атомды осылыстарқ қ

78-Н С А Ұ Қ1. ыналар пішіндеріне арай б лінедіҚ қ өA)жапыра т різдіқ әB) атпарша т різдіқ қ әC)оралма т різдіәD)жіп т різдіәE)шар т різдіә

292

2.Тек сімдік жасушасына ана т нө ғ әA)ядроB)митохондрияC)цитоплазмаD)пластид E)мембрана3.Саба ты ызметіқ ң қ A)т ым т зедіұқ үB)суды буландырадыC)жапыра , г л бекидіқ үD)су мен заттарды сі іредіңE) сімдікті жер асты м шесіө ң ү4.Балы ты дене салма ын згертетін м шесіқ ң ғ ө үA)ар а ж збе анатық ү қB)торсылда ығC)миыD) йры ж збе анатықұ қ ү қE)б йір сызы ыү ғ5.Буна денелілерді ая тарыны санық ң қ ңA)10B)4C)6D)12E)86.Жануарлар туралы ылымғA)микология B)анатомияC)лихенологияD)ботаникаE)зоология7.Бас с йекті бет б лігіндегі оз алмалы с йектерү ң ө қ ғ үA) сті гі жаү ң қB)самайC)ш йдеүD)т беөE)асты ы жаңғ қ8.К п абатты эпителийден т ратын тері абатыө қ ұ қA)плазмолеммаB)пеликуллаC)эпидермисD)май клетчаткасыE)на ыз теріғ9.Фотосинтез процесі ж редіүA)вакуольдеB)ядрода C)рибосомада D)хлоропластарда E)цитоплазмада 10.Ядро абы шасыны ішіндегі уысты толтырып т ратын с йы тық қ ң қ ұ ұ қ қA)вакуольB)протоплазмаC)гиалоплазмаD)ядрошықE)кариоплазма11.Тропиктік ормандарда сетін а аштарда болатын осал ы тамырө ғ қ қA)емізікB)ауа тамыр

293

C)жемтамырD)т йнектіүE)тіреу12.Шо ырланып тіршілік ететін ішек уыстығ қA)арцеллаB)ай ышты медузақC)обелияD)актинияE)медуза 13.К йіс айтармайтын ж пт я тыларү қ ұ ұ қA)керікB)т затүC)тарпанD) ланқұE)бегемот14. оректік заттарды негізгі сі ірілуі ж редіҚ ң ң үA)ашішектеB) арындақC)ауыз уысындақD)тік ішектеE)то ішектеқ15.Ке ірдек абыр асыны абысып алуына кедергі келтіредің қ ғ ң қ қA)жартылай са иналы шеміршекқB)дыбыс са ылауыңC)к мекей шодырыөD)альвеолаларE)к мей а па шы ыө қ қ қ ғ16.Трансляцияны элонгация сатысындаңA)с т ыш ылы ыдырайдыү қ қB)пептидтік биосинтез ая таладықC)су фотолизі ж редіүD)полипептидтік тізбекті т зілуі басталадың үE)кодон мен антикодонны бірң біріне с йкес келуіә17.Са ырау ла тарды здігінен д ниеге келуі туралы т жырымдаманы сын ан алым:ң құ қ ң ө ү ұ ұ ғ ғA)А. ЛевенгукB)Л. ПастерC)Р. ГукD)К. ЛиннейE)Ж. Б. Ламарк18.Сирек кездесетін, т ым уалайтын ауруұқ қA)гипотонияB)гипертензияC)инсультD)анемияE)гемофилия19.С йеккеү иілгіштік серпімділік асиет бередіқA)минералды затB)бейорганикалы затқC) р а затқұ ғ қD)ыл алды затғE)органикалы затқ20.Энергиясы мол органикалы заттарды , энергиясы аз арапайым заттар а ыдырауық ң қ ғA)фотосинтезді ара ы фазасың қ ңғB)гликолизді дайынды кезе ің қ ңC)фотосинтезді жары фазасың қD)гликолизді оттекті ыдырауыңE)гликолизді оттексіз ыдырауың

294

21.Г лшо ыры себет сімдіктер:ү ғ өA)с біз, аск кә өB)г лкекіреүC)ба ба , гейш пқ қ ө ө D) ара ат, ыры абатқ қ қ ққE)адамтамырF) айы , к ктерекқ ң өG)ж зім, тары, к рішү үH)к нба ысү ғ22. Жабы т ымды сімдіктерге т н:қ ұқ ө әA)т ымнан к бейедіұқ ө B)к бею м шесі – г лө ү ү C)тек ш птекті сімдіктер боладыө өD)т ымы жемісті ішінде жетіледіұқ ң E)жеміс т збейдіү F)с ректі сімдіктерү өG)спора мен к бейедіө H)буындар мен буын аралы ы к пғ ө 23.Біржасушалы ж ндіктер :әA)бірнеше жасушадан т радыұB) арапайым рылыстық құ C)к рделі рылымдыү құ D)бір ана жасушадан т радығ ұ E)жасушасы болмайды F)ж йке ж йесі жа сы жетілгенү ү қ G)ядросы бар H)хроматофоры бар24.Кірпікшелілер типі:A)екі ядросы бар B) кілі – эвгленаө C)бір ядросы бар D)хроматофоры бар E)жанасу ар ылы к бейедіқ ө F) кілі – инфузорияө G)талшы ы барғ H) кілі – амебаө 25.Ж йке жасушалары т рады:ү ұA)д некер лпасынанә ұB)м шеденүC)а заданғD) сіндіденө E)ж йке штарынанү ұF)к мірсуданө G) ан тамырларынанқH)денеден26.Тромбоциттерді негізгі ызметі:ң қA) озуды ткізуқ өB)оттегіні тасымалдауC)с зуүD) анны ю ж не ттегіні тасымалдауқ ң ұ ә өE) ан кетуді то татуқ қF) анны юқ ң ұG) ор аныштық ғ қH)зиянсыздандыру27.Б йректі ызметін реттеуге атысатын гормон:ү ң қ қA)адреналинB)вазопрессин

295

C)тироксинD)паратгормонE)инсулинF)меланофорG)тимозинH)окcитоцин28.Генеалогиялы діс:қ әA)шы ан тегіне арай зерттеуққ қB)сау адамны кариотипіне талдау жасауңC)ауру адамны кариотипіне талдау жасауңD)шежіре руқұ E) згерістерді адам популяциясына таралуын зерттеуө ңF)хромосома жиынты ына талдау жасауғG)жеке дамуында т ым уалайтын згерістерді зерттеуұқ қ өH)зат алмасуды б зылуың ұ 29.Б рша т ымыны сары т сі-А жасыл т сіне-а- а ара анда доминантты. Ал тегіс пішіні-В б дыр ұ қ ұқ ң ү ү ғ қ ғ ұпішінді –b-дан басым. Мына AaBB×AaBb будандастыруда алынатын рпа тар т ымдарыны сырт ы ұ қ ұқ ң қк рінісін аны та ыз:ө қ ңA)3 сары тегіс: 1 жасыл б дырұB)1 жасыл тегіс: 2 жасыл тегісC)9 сары тегіс: 3 сары б дыр: 3 жасыл тегіс: 1 жасыл б дырұ ұD)4 сары б дыр: 1 жасыл тегісұE)барлы ы сары тегісғF)6 сары тегіс: 2 жасыл тегісG)2 сары тегіс: 2 жасыл б дырұH)1 сары тегіс: 2 жасыл б дыр: 1 жасыл тегісұ30.II реттік т тынушыларұA)жайраB)к мшатәC) оды ақ ғD) арсақ қE) ндызқұF)сабаншыG)сусиырH)марал

79-Н С А Ұ Қ1.Са ырау ла тарды оректік ор затың құ қ ң қ қA)целлюлозаB)фруктозаC)гликогенD)сахарозаE)крахмал2. осжарна ты сімдікҚ қ өA)ПальмаB)С лыұC)БананD)Ж геріүE) иярҚ3. Жабы т ымды сімдіктерге т нқ ұқ ө әA)спора мен к бейедіөB)зооспора т зедіүC)буындар мен буын аралы ы к пғ ө D)жеміс т збейдіүE)к бею м шесі – г лө ү ү 4. Медузаны денесінде болмайтын б лікң ө

296

A)ж йке торыүB) армалауышқC)табан D) уысқE)аузы5. Шаянт різдестерге жатадыәA)циклопB)кенеC)к белекөD) ара ртқ құE)инелік6. Е ал аш жалпа рттарда пайда бол ан ж йең ғ қ құ ғ үA)з ршы ару (б ліп шы ару)ә ғ ө ғB)ж йкеү ж йесі (торы)үC)ас орыту ж йесіқ үD)аналь тесігіE) ан айналымқ7. Сирек кездесетін ан йымайтын ауруқ ұA)гипертонияB)гипотонияC)гипокензияD)гемофилияE)гиподинамия8. Дыбыс с йекшелері орналас ан ла б лігіү қ құ қ өA)дабыл жар а ығ ғB)сырт ы есту жолықC)ішкі лақұ қD)орта ы лаңғ құ қE)есту т тігіү9. Жасуша мембранасының с йы ты ты абылдауыұ қ қ қA)эктоцитозB)амитозC)фагоцитозD)пиноцитозE)экзоцитоз10. Т ым уалау згергіштігіні гоммологиялы атарлар за ын аш ан алымұқ қ ө ң қ қ ң қ ғA)Н.И.ВавиловB)И.МечниковC)К.ЛиннейD)Ч.Дарвин E)Г.Мендель11. Тек ыс ар ан ркенге ана орналасадық қ ғ ө ғA)г л б ршігіү үB)т бе б ршігіө үC)жанама б ршігіүD) су б ршігіө ү E) осал ы б ршігіқ қ ү12. Тамырая тыларды типіне жатадық ңA)амебаB)эвгленаC)домала ыңғD)кірпікшелі кебісшеE)сувойка13. Орман сықұA) азқ B)б ркітүC)то ылдақ қ

297

D)пингвинE) йрекү14. А заны микробтан, ультрак лгін с улелерден ор айтын тері абатығ ү ә қ ғ қA)гиподермаB)майC)на ыз теріғD)эпидермисE)м йізгке абатү қ15. Адам организміні ішкі ортасыңA)сілекей, лимфа, гормонB)протоплазма, ан сарысуы, лимфақC)плазма, гормон, анқD)сарысу, цитоплазма, лпа с йы ты ыұ ұ қ ғE) лпа с йы ты ы, ан, лимфаұ ұ қ ғ қ16. А.И.Опарин т жырымдамасын дамыт ан а ылшын биологіұ қ ғA)Л.ПастерB)Ф.РедиC)Ж.КювьеD)Дж.ХолдейнE)Г.Рихтер17. Физикалы мутагенқA)никотин ыш ылық қB)этилениминC)колхицинD)радиоактивті с улеә E)пестицид18. Жары с улесіні сынуы торлы абы ты сыртында иылысадық ә ң қ қ ң қA)к з ары уыө қ ғB)дальтонизмC)а шам со ырқ қD) ыра тылық қ қE)сы ырлығ қ19. Плазмада ы н руызғ әA)тироксинB)альбуминдерC)миозинD)тимозинE)окситоцин20. АаBb генотипі т зетін т рлі гаметалар саныү үA)2B)8C)6 D)4E)521. Г лшо ыры себет сімдіктер:ү ғ өA) ара ат, ыры абатқ қ қ ққB)г лкекіреүC)к нба ысү ғD)ж зім, тары, к рішү үE)адамтамырF)с біз, аск кә өG)ба ба , гейш пқ қ ө ө H) айы , к ктерекқ ң ө22. ынадан алынады:ҚA) ант, бояуқB)темірC)спирт

298

D)лакмусE)сірке ыш ылық қF)жасунықG)карбол ыш ылық қH)балауыз23. рмекшіт різдес класына жататын ж ндіктердіӨ ә ә ң дене б лімдері:өA)к кірек, рсаө құ қB)бас, йрықұ қC)к кірекөD)бас, рсақұ қE) рсақұ қF) йрықұ қG)басH)баск кірекө24. рмекшілерді дене б лімдері:Ө ң өA)баск кірекөB)м ртшаұC)демтесіктерD)к зөE)ая тарықF)басG)к кірекөH) рсақұ қ25. К ру айма ыны орналасуы:ө ғ ңA)ш йдедеүB)самайдаC)иіс сезу орталы ж лгедеқ үD)д м сезу т бе шегіндеә өE)к ру т бедеө өF)сенсорлы самай шегіндеқG) имыл- оз алыс ма дай шегіндеқ қ ғ ңH)орталы ж лге артындақ ү26. Сопа ша ми ар ылы тіршілік шін ма ызды к птеген рефлекстерді до асы теді:қ қ ү ң ө ң ғ өA)тепе-те дікті са тауң қB)зат алмасуды реттеуC)денені т ра ты температурасын са таудың ұ қ қD)жары пен дыбыс а жылдам реакцияқ қE)ж рек- ан тамырлары, тынысү қF) имылды йлестіруқ үG) имыл- оз алыс, ор анысқ қ ғ қ ғH)ас орыту, ор анысқ қ ғ27 оз алмай байланыс ан с йектер:Қ ғ қ үA)б анаұғB)к рі жілікәC)толарсақD)шынта с йекқ үE)омырт ақF)ми сауытыG)білезікH)сегізк зө28. Н руыз биосинтезі:әA)трансплантацияB)транслокацияC)дупликацияD)мутацияE)транскрипцияF)трансляция

299

G)денатурацияH)репликация29. Шала т рленіп дамитын а залар:ү ғA)шегірткеB)к белекөC)шаншарларD)ба ақE)масаларF)битG)балараларH)шыбындар30. Лизосомалар т зіледі:үA)ядроданB)эндоплазмалы торданқC)вакуольденD)Гольджи аппаратынанE)ядро мен рибосомаданF)цитоплазмаданG)рибосомаданH)митохондриядан

80-Н С А Ұ Қ1. Бактерияларды пішіндеріңA)т ра сызұ қB)т йіршіктіүC)кірпікшеліD)талшы тықE)тая ша, шарқ2. 50 жылда ана жеміс беретін сімдікғ өA)жата ан шыршағB)секвояC)зеравшан аршасы D)к дімгі ара айә қ ғE)самырсын3. Са ырау ла тарды жануарлар а т н белгісің құ қ ң ғ әA)бір орыннан оз алмайдық ғB)гликоген жина тайдықC)жасушасы болмайдыD) анша тіршілік етсе, сонша се бередіқ өE)жасушасында алы абы шасы боладық ң қ қ4. Шеміршекті балы тарқA)бахтахB)шортанC)сазанD)скатE)майшабақ5. арапайым ж ндіктерді т рлерін аш анҚ ә ң ү қ алымғA)И.И.МечниковB)Дж.ГарссиC)А.ЛевенгукD)Ч.ДарвинE)Ш.Лаверан6. Е ал аш ішек уыстыларда пайда болдың ғ қA)з ршы ару ж йесіә ғ үB)ж йке торыүC)мезодерма абатық

300

D) арапайым к зшеқ өE)аналь тесігі7. кпені сыртын аптайтын ж а абы шаӨ ң қ ұқ қ қA)плевраB) кпе ап с йы ты ыө қ ұ қ ғC) кпе к піршігіө өD) кпеөE) кпе ап уысыө қ қ8. шб рышты жалпа с йекҮ ұ қ үA)омырт ақB)жамбасC) абыр ақ ғD)б анаұғE)жауырын9. Тыныс алу процесін ж зеге асыратын органоидүA)митохондрияB)рибосомаC)ядроD)лизосомаE)пластид10. Зат алмасу сатыларыA)конвергенция, дивергенцияB)митоз, мейозC)анаболизм, катаболизмD)онтогенез, филогенезE)делеция, транслокация11. Жемісі ауаша болатын сімдікқ қ өA) ыз алдақ ғ қB) ыры абатқ ққC)бидайD)шомырE)беде12. андауыршаны орталы ж йке ж йесіні ызметін ат арадыҚ ң қ ү ү ң қ қA)миB)ж йке торыүC)ж йке т йіндеріү үD)ж йке т тігіү үE)ж лынұ13. Балы тарды денесін алыпты стауын амтамасыз ететін ж збе анаттарық ң қ ұ қ ү қA) йрықұ қB)ж п рсаұ құ қC)ж п рса ж не ар аұ құ қ ә қD)ар а ж не анальқ әE)ж п к кірекұ ө14. К зді оректік заттармен ж не оттекпен амтамасыз етедіө қ ә қA)а абық қ қB)к зжас безіөC)шыны т різді денеәD)тор абық қE)тамырлы абық қ15. й ы безіні зегі ашыладыҰ қ ң өA) ешкеөңB)ас азан ақ ғC) лтабар аұ ғD)тікішеккеE)ауыз уысынақ16. Тыныс алуды негізін сал ан алымдарң ғ ғ

301

A)Э.Геккель, Ф.МюллерB)Р.Гук, А.В.ЛевенгукC)М.В.Ломоносов, А.Л.ЛавуазьеD)Т.Шванн, М.ШлейденE)Ж.Б.Ламарк, К.Линней17. Зат алмасуды со ы німдерің ңғ өA)СО2, Н2О, NH3

B)HCO3 ,SC)Na, Cl, KD)Ca2, Mg, O2

E)H2PO4, HCl18. Жары с улесіні тор қ ә ң абы ына жетпеуінен туындайтын ауруқ ғ :A)сы ырлығ қB)а шам со ырқ қC)к з ары уыө қ ғD) ыра тылық қ қE)глаукома19. Ж ректі о жа б лігіндегі а па шаү ң ң қ ө қ қ қA) ос жа таулық қB) ш жа таулыү қC) ш уыстыү қD)екі уыстықE)бір жа таулық20. Эпигенез теориясын сын ан алымұ ғ ғA)Ж.КювьеB)В.ПрейерC)Г.РихтерD)У.ГарвейE)Р.Гук21. Біржасушалы балдырлар а жатады:ғA)ульваB)хлореллаC)хламидомонадаD)спирогираE)каулерпаF)кладофораG)улотриксH)хлорококк22. ауаша жемісті сімдіктер:Қ қ өA) йе кі, шегіршін, айыү ң қ ңB)шегірг л, ыз алдаү қ ғ қC)шомыр, шал анқD)арпа, бидай, тарыE)ме дуанаңF)ба ба , к нба ысқ қ ү ғG)асб рша , бедеұ қH)сасы ме дуана, с ттігенқ ң ү23. Буна денелілерді зерттейтінқ ылым:ғA)герпетологияB)ихтиологияC)гельминтологияD)энтомологияE)гистология F)орнитологияG)микология H)маммалогия 24. Шеміршекті балы тарды ата:қ

302

A)табанB)сазан C)арат мсыұ қD)а айранққ E)шортанF)бал абас акулағ G)скатH)бекіре 25. Ыдырау німдерін шы ару а атысатын м шелер:ө ғ ғ қ үA) анқ B)теріC) лтабарұD)б йрекү E) кпеө F)сілекейG) арынқ H)ауыз 26. Ми ді іне жататын:ңA) лкен миүB) лкен ми, мишыү қC)орта ы миңғD)асты ы жаңғ қE)ми зегіөF)мишықG)аралықH)сопа шақ27. Ж йке ж йесіні б лімдері:ү ү ң өA)орталы ж йке ж йесіқ ү үB)ж лын зегіұ өC)а затқD)шеткі ж йке ж йесіү үE)ж йке т йіндеріү үF)арт ы тамыршаларқG)ж йке абы ыү қ ғH)с р затұ28. Ч. Дарвин аны тап берген олдан с рыптауды т рлері:қ қ ұ ң үA)биотехнологияB)аутбридингC)гетерозисD)ма сатсызқE) дістемелікә F)инбридингG)жекеH)полиплоидия29. ос мембраналы органоидтер:ҚA)ядроB)тилокоидC)талшы тарқD)мембранаE)центриольF)хлоропластG)рибосомаH)лизосома30. Гетерозиготалы гендері бар будандар алуда олданатын с рыптау дісі:қ ұ әA)ба ытты мутагенезғB)жасандыC)аутбридинг

303

D)инбридингE)жекеF)жаппайG)индукциялыH)таби иғ

81-Н С А Ұ Қ1.Даражарна ты сімдікқ өA)БидайB)Ас абақ қC) ауынҚD) иярҚE)К нба ысү ғ2.Б рша т ымдасыны жемісіұ қ ұқ ңA)жидекB)т ымшаұқC)д некәD)б рша апұ ққE) ауашақ қ3.Ал а т ымдасында ы на ыз улы сімдікқ ұқ ғ ғ өA)болгар б рышыұB)сасы ме дуанақ ңC) ызыл лақ құ қD)баклажанE)шырайг лү4.Бауырсор ышыны аралы иесіғ ң қA)циклопB) о ызқ ңC)кіші тоспа луұD)ж зім луү ұE)сиыр5. арапайымдыларды таби атта ы т р саны жуыҚ ң ғ ғ ү қA)8 мы аңғB)4 мы аңғC)70 мы аңғ D)232 мы аңғE)20 мы аңғ6.К п ылтана ты буылты рт а жатадыө қ қ қ құ қA)ш балшаұ ңB) м азарқұ қC) ылты басқ ңD)бауырсор ышғE)с лікү7.Тыныш й ыны амтамасыз етедіұ қ қA)теледидарды осуқB)б лмені желдетуөC)тоя тама жеуқD)ауыр ой е бегімен ш ылдануң ұғE)к п сусын ішуө8.К зді ішкі рылысы к рделі абы ыө ң құ ү қ ғA)а абы шақ қ қB) аса абық ң қ қC)торлы абық қD)тамырлы абық қE)н рлы абыұ қ қ9.Зиянды н руызәA)амилаза

304

B)муцинC)токсинD)кератинE)пепсин10.Т. Морган за ыңA)т ым уалаушылыұқ қ қB) згергіштікөC)т уелсіз т ым уалауә ұқ қD)ажырауE)тіркесіп т ым уалауұқ қ11.Са ырау ла тар д ниесін зерттейдің құ қ үA)ЦитологияB)МикологияC)ФизиологияD)ГенетикаE)Зоология12.Шала т рленіп дамитын буна денеліү қA)к белектерөB)масаC) мырс аларқұ қD)шегірткеE) о ыздарқ ң13.А с ламанық ұ ң ас орыту ж йесіқ үA)ішек, аналь тесігі, бауырB)ауыз, еш, аналь тесігіөңC)ж т ынша , ке ірдек, ішекұ қ қ ңD)ауыз, ж т ынша , ішекұ қ қE)ж т ынша , аналь тесігі, жемсауұ қ қ14. анны юына атысатын н руызҚ ң ұ қ әA)миозинB)гемоглобинC)фибриногенD)альбуминE)актин15.Жары та тарылып, ара ыда л аятын к з м шесіқ қ ңғ ұ ғ ө үA)а абық қ қB) арашық қC) аса абық ң қ қD)шыны т різді денеәE)к зб ршаө ұ қ16.Биогеографиялы аймақ қA)Шы ыс Азиялығ қB)О т стік Америкалың ү қC)АустралиялықD)Орталы Америкалық қE)О т стік Азиялың ү қ17.Биогеографиялы айма тарды ажырат ан алымқ қ қ ғA)В.В.ДокучаевB)А.УоллесC)В.И.ВернадскийD)Ч.ДарвинE)Г.Мендель18.Есту т тігіні зегі ашыладыү ң өA) ешкеөңB)к мекейгеөC)сырт ы дыбыс жолынақD)ке ірдеккең

305

E)ж т ынша аұ қ ққ19.Жасушада ы су мен денедегі с йы ты ты реттеуге атысатын н руызғ ұ қ қ қ әA)фибринB)гемоглобинC)фибриногенD)альбуминE)миозин20.Пайдалы ж мыс а жарамайтын энергия лшеміұ қ өA)вариацияB)нанометрC)энтропияD)сантиморганE)морганида21. са а заларды зерттеген алымдар:Ұ қ ғ ғA)Т. ШваннB)М. ШлейденC)Р. ГукD)Я. ПуркинеE)А. ЛевенгукF)Р. ВирховG)К. БэрH)Луи Пастер22.Саба ты абы абаттары:қ ң қ қ қA)с рекүB)жылды ше берқ ңC)камбийD)өңE) зекөF)тінG)орталы б лімқ өH)тоз23.Шеміршекті балы тарды ата:қA)шортанB)бекіреC)табанD)бал абас акулағE)сазанF)а айранққG)скатH)арат мсыұ қ24.Біржасушалы ж ндіктер :әA)к рделі рылымдыү құ B)бір ана жасушадан т радығ ұC)ж йке ж йесі жа сы жетілгенү ү қD) арапайым рылыстық құE)ядросы барF)бірнеше жасушадан т радыұG)жасушасы болмайдыH)хроматофоры бар25. ан тамырларыны т рлері:Қ ң үA)плазмаB)моноциттерC) ол ақ қD)к ктамырөE)с йек кемігіндеүF) ылтамырқG)эритроцит

306

H)макрофагтар26.Жамбас белдеуіні с йектерін ата:ң үA)ая с йектеріқ үB)мойынC)жамбасD)басс йегіүE)кеудеF)омырт ақG) ол с йектеріқ үH)б анаұғ27. олҚ с йектеріне жататындар:үA)білезік с йекүB)асы ты жілікқC)то пан жілікқD)толарсақE)к рі жілікәF)ортан жілікG) абыр ақ ғH)омырт ақ28.Постэмбрионды даму б лінеді:қ өA) осарланып дамуқB)нейрулаC)тура дамуD)т рленіп дамуүE)гаструлаF)бластомерлерG) ры жапыра шасыұ қ қH)еселеніп даму29.Жасуны а сас а залы зат:ққ ұқ ғ қA)хитинB)боверинC)гликокаликсD)крахмалE)н руызәF)спораG)гликогенH)акрихинин30. рылысы мен шы у тегі бірдей, ал ат аратын ызметтері р т рлі м шелер:Құ ғ қ қ ә ү үA)аналогты м шелерқ үB)т рішілік к ресү үC)гомологты м шелерқ үD)морфологиялы м шелерқ үE)таби и с рыпталуғ ұF)мимикрияG)рудименттік м шелерүH) алды м шелерқ қ ү

82-Н С А Ұ Қ1. осжарна ты сімдікҚ қ өA)ПальмаB)Ж геріүC)БананD)С лыұE) иярҚ2.Бактерия тіршілігінде спора т зу процесіні ма ызыү ң ңA) оректену шінқ ү

307

B)шо ырлану шінғ үC)к беюге атысу шінө қ үD)жасушаны б лінуі шінң ө үE) ор ану шінқ ғ ү3.Тамыр ойма шасыны ызметіқ ң қA)минералды т здарды сі іруұ ңB) ткізгіш лпа т зедіө ұ үC)суды сі іруңD) ор анышқ ғE)ойма ша т зуқ ү4.Е ал аш с йекті балы тарда пайда бол ан м шең ғ ү қ ғ үA)аналь тесігіB)желбезекC)бауырD) уық қE)б йрекү5.Денедегі за ымдан ан немесе жойылып кеткен м шелер мен лпаларды алпына келуіқ ғ ү ұ ң қA)денатурацияB)дупликацияC)регенерацияD)дегенерацияE)эволюция6.Шаянт різдестерге жатадыәA)к белекөB)инелікC) ара ртқ құD)кенеE)циклоп7. шб рышты жалпа с йекҮ ұ қ үA)жамбасB)б анаұғC) абыр ақ ғD)омырт ақE)жауырын8.К п абатты эпителийден т ратын тері абатыө қ ұ қA)пеликуллаB)эпидермисC)май клетчаткасыD)плазмолеммаE)на ыз теріғ9.Т. Морган за ыңA)т уелсіз т ым уалауә ұқ қB) згергіштікөC)тіркесіп т ым уалауұқ қD)ажырауE)т ым уалаушылыұқ қ қ10.Рибосоманы негізгі ызметің қA)н руыз молекуласын синтездеуәB)энергия жина тауқC)май ыш ылын ыдыратуқ қD)к беюге атысуө қE)суды сі іруң11. сімдік жасушасыны абы шасын райтын органикалы затӨ ң қ қ құ қA)крахмалB)гликогенC)н руызәD)май

308

E)целлюлоза12. андауыршаны орталы ж йке ж йесіні ызметін ат арадыҚ ң қ ү ү ң қ қA)ж йке торыүB)миC)ж йке т тігіү үD)ж йке т йіндеріү үE)ж лынұ13.Картоп жапыра ын жеп, оны т сімін кемітетін о ызғ ң ү қ ңA)сонаB)колорадC) ан ызқ қD)б ргеүE)бит14.Тыныс шы ар анда ы ауада болатын оттек м лшеріғ ғ ғ өA)21%B)4,0 %C)16 %D)79 %E)0,03 %15. анны юына атысатын н руызҚ ң ұ қ әA)фибриногенB)миозинC)гемоглобинD)актинE)альбумин16.Трансляцияны элонгация сатысындаңA)кодон мен антикодонны бірң біріне с йкес келуіәB)полипептидтік тізбекті т зілуі басталадың үC)с т ыш ылы ыдырайдыү қ қD)су фотолизі ж редіүE)пептидтік биосинтез ая таладық17.Биогеографиялы айма тарды ажырат ан алымқ қ қ ғA)В.И.ВернадскийB)А.УоллесC)Г.МендельD)Ч.ДарвинE)В.В.Докучаев18.Ж ректі о жа б лігіндегі а па шаү ң ң қ ө қ қ қA) ш жа таулыү қB)бір жа таулықC) ш уыстыү қD)екі уыстықE) ос жа таулық қ19.К зді мимен байланыстыратын к ру ж йкесі шы атын жерө ө ү ғA) арашық қB)сары дақC)н рлы абыұ қ қD)со ыр дақ қE)к зб ршаө ұ қ20.Биогеографиялы аймақ қA)Шы ыс Азиялығ қB)О т стік Азиялың ү қC)АустралиялықD)О т стік Америкалың ү қE)Орталы Америкалық қ21. са а заларды зерттеген алымдар:Ұ қ ғ ғA)Р. Вирхов

309

B)А. ЛевенгукC)Т. ШваннD)Я. ПуркинеE)К. БэрF)Луи ПастерG)Р. ГукH)М. Шлейден22.Саба ы те к п буын ж не буынаралы тарынан т ратын сімдік:ғ ө ө ә қ ұ өA)плаунB)к кек зы ырыө ғC)шо парбас плаунқD)м күE)усасыр ыры жапыра ық қ ғF) ыры жапырақ қ қG) ыры буынқ қH) ыналарқ23.Шеміршекті балы тарды ата:қA)шортанB)скатC)табанD)сазанE)а айранққF)бекіреG)арат мсыұ қH)бал абас акулағ24. осарлы тыныс алу т н:Қ әA)жор алаушылар ағ ғB)шаяндар ағC)с т оректілергеү қD)балы тар ақ ғE) стар ақұ ғF) рттар ақұ ғG) осмекенділергеқH)буыная тылар ақ ғ25.Тыныс алу м шелерін ата:үA)миB) антамырқC)ке ірекңD)сопа ша миқE)ауызF)ж йкеүG)м рын уысыұ қH)к мекейө26.Торлы абы та болатын жасуша т рлері:қ қ үA)торлыB) арашық қC)н рлы абыұ қ қD) тышақұE)тая шақF)сенсорлы ж йеқ үG) аса абақ ң қ қH)а абық қ қ27.Б лшы ет т рлері:ұ қ үA) ыс ақ қB) зынұC) оз алмалық ғD)к лдене жола ты ж рекө ң қ ү

310

E) оз алмайтынқ ғF)бірі ай салалыңғG)ж рек б лшы етіү ұ қH)жалпақ28.Гаметогенез кезе дері:ңA)гликолизB)гаструлаC)пісіп жетілу айма ығD)нейрулаE)к бею кезе іө ңF)бластулаG)б лшектенуөH) су айма ыө ғ29.Мутация тудыратын факторлар:A)анеуплоидияB)мутагендерC)партеногенезD)гетероплоидияE)токсиндерF)полиплоидияG)онтогенезH)фенотиптік30.Адамны жаралу ж не пайда болу кезе і:ң ә ңA)архейB)палеозойC)кайнозойD)девонE)протерозойF)мезозойG)триасH)ордовик

83-Н С А Ұ Қ1.Саба ты орталы б лігіқ ң қ өA) абық қB) зекөCкамбийD)тінE)С рекү2.Саба ты орталы б лігіқ ң қ өA) ауынҚB) иярҚC)Ас абақ қD)БидайE)К нба ысү ғ3.Г лдері ашылмай т рып тоза дануү ұ ңA) здігіненөB)су ар ылықC)жануарлар ар ылықD)жел ар ылықE)ай асқ4.Жануарлар туралы ылымғA)анатомияB)ботаникаC)микологияD)лихенология

311

E)зоология5.К п ылтана ты буылты рт а жатадыө қ қ қ құ қA)с лікүB)ш балшаұ ңC) ылты басқ ңD)бауырсор ышғE) м азарқұ қ6.Жанасу ар ылы жынысты жолмен к бейетін арапайым ж ндікқ ө қ әA)жасыл эвгленаB)ба алша ты амебақ қC)с улелі к ншарә үD)к дімгі амебаәE)кірпікшелі кебісше7.Сирек кездесетін ан йымайтын ауруқ ұA)гемофилияB)гипокензияC)гипертонияD)гиподинамияE)гипотония8.Ыдыра анда 38,9 кДж энергия б летін органикалы заттарғ ө қA)н руыздарәB)майларC)к мір ыш ыл газыө қ қD)к мірсуларөE)минералды т здарұ9.Зиянды н руызәA)муцинB)пепсинC)токсинD)кератинE)амилаза10.Тыныс алу процесін ж зеге асыратын органоидүA)ядроB)лизосомаC)пластидD)рибосомаE)митохондрия11.Тек ыс ар ан ркенге ана орналасадық қ ғ ө ғA)т бе б ршігіө үB)г л б ршігіү үC) осал ы б ршігіқ қ үD) су б ршігіө үE)жанама б ршігіү12.Балы тарды денесін алыпты стауын амтамасыз ететін ж збе анаттарық ң қ ұ қ ү қA)ж п рса ж не ар аұ құ қ ә қB)ж п рсаұ құ қC)ж п к кірекұ өD) йрықұ қE)ар а ж не анальқ ә13.Спора ар ылы к бейетін біржасушалы ж ндікқ ө әA)м ржеөB)амебаC) ртамышқұD)эвгленаE)домала ыңғ14. ыз балаларда кеудемен тыныс алу алыптасатын кезеҚ қ ңA)жас спірімдікө

312

B)с билікәC)кемелденгенD)н рестелікәE)емшектік15.А заны микробтан, ультрак лгін с улелерден ор айтын тері абатығ ү ә қ ғ қA)гиподермаB)на ыз теріғC)м йізгке абатү қD)эпидермисE)май16.Пайдалы ж мыс а жарамайтын энергия лшеміұ қ өA)морганидаB)вариацияC)сантиморганD)энтропияE)нанометр17.АаBb генотипі т зетін т рлі гаметалар саныү үA)2B)5C)4D)8E)618.Иммунитет теориясын жаса ан алымғ ғA)И.П.ПавловB)К.ГаленC)И.И.МечниковD)И.М.СеченовE)А.Везалий19.Ас орыту жолыны сырт ы абатық ң қ қA)д некер лпалы сірнеліә ұB)шеміршекті жартылай са иналықC)біры ай салалы б лшы еттіңғ ұ қD)к лдене жола ты б лшы еттіө ң қ ұ қE)к п абатты эпителийліө қ20.Гомологты хромосомаларда орналас ан гендерді бір-біріне ауысуы н тижесінде пайда боладық ң әA)модификациялы згергіштікқ өB) йлесімді згергіштікү өC)бейімделушілікD)тітіркенгіштікE) олайсыз жа дайлармен к ресқ ғ ү21.М ктерді жыныс жасушаларыны осылуынан:ү ң ң қA)те дей б лінедің өB)спора т зіледіүC)екі- екіден осыладықD)зооспоралар т зіледіүE)дене зінділерінен жетіледіүF)гамета пайда боладыG) ауаша жетіледіқ қH) ры танадыұ қ22. ос г лсеріктері бар сімдік:Қ ү өA)ша анғB) ымыздық қC) рікөD) ала айқ қE)шиеF) ызылшақG)алма

313

H)тал23.Буна денелілердіқ ң дене б ліктері:өA)басB)бас, йрықұ қC)баск кірек ж не йрыө ә құ қD)0E)0F)баск кірек ж не рсаө ә құ қG)бас,мойынH)баск кірекө24. йры ты осмекенділер:Құ қ қA)саламандраB) рба ақұ қC)жетісулы ба атісқ қD)к дімгі рба аә құ қE)даната рба асықұ қF)к лба аө қG)са иналы ртжыланқ құH)тритон25. ан тамырларыны т рлері:Қ ң үA) ылтамырқB)эритроцитC)плазмаD)с йек кемігіндеүE)макрофагтарF) ол ақ қG)моноциттерH)к ктамырө26.Сырт ы секрециялы бездерге жатады:қ қA) ал аншама ы безқ қ ңB)гипофизC)сілекей безD) й ы безұ қE) ал анша безқ қF)тері безG)жыныс безH)айырша без27.Ми ді іне жататын:ңA)сопа шақB)орта ы миңғC)мишықD)асты ы жаңғ қE)ми зегіөF) лкен ми, мишыү қG) лкен миүH)аралық28.Ч. Дарвин аны тап берген олдан с рыптауды т рлері:қ қ ұ ң үA)жекеB) дістемелікәC)ма сатсызқD)биотехнологияE)аутбридингF)полиплоидияG)гетерозисH)инбридинг29.Шала т рленіп дамитын а залар:ү ғA)бит

314

B)шаншарларC)к белекөD)шыбындарE)шегірткеF)балараларG)масаларH)ба ақ30. рылысы мен шы у тегі бірдей, ал ат аратын ызметтері р т рлі м шелер:Құ ғ қ қ ә ү үA)гомологты м шелерқ үB) алды м шелерқ қ үC)мимикрияD)таби и с рыпталуғ ұE)т рішілік к ресү үF)аналогты м шелерқ үG)морфологиялы м шелерқ үH)рудименттік м шелерү

84-Н С А Ұ Қ1. К рделіг лділер т ымдасына т нү ү ұқ әA)жемісі - б рша апұ ққB)жемісі-б рша ынұ ққC)г лдері тілше, ш ыра т різдіү ұқ қ әD)г лшо ыры сыпырт ыг лү ғ қ үE)жемісі-жидек ауашақ қ2. Шымтезек м гіні рылыс м шелеріү ң құ үA)жапыра тары ыл андық қ қB)саба , жапыра ,тамырқ қ C)саба , жапыра , ризоидқ қ D) ауаша ы боладық ғE)жеміс, г лү3. Жеуге жарамайтын са ырау ла тарң құ қA)к дімгі т лкіжем, к лаә ү өңқұ қB)к ла , а са ырау лаөңқұ қ қ ң құ қC)боз арам ла , к ілкешқұ қ өңD)т лкіжем, озы йрыү қ құ қE)жер ла , к ілкешқұ қ өң4. Шаянт різдестерге жатадыәA) ара ртқ құB)к белекөC)инелікD)циклопE)кене5. Денедегі за ымдан ан немесе жойылып кеткен м шелер мен лпаларды алпына келуіқ ғ ү ұ ң қA)денатурацияB)эволюцияC)дегенерация D)регенерацияE)дупликация6. Сиыр цепеніні мойын а жал ас ан басы бар дерн сілің ғ ғ қ әA) арма шақ қB)наядаC)финнаD)планулаE)трохофора7. Тыныш й ыны амтамасыз етедіұ қ қA)теледидарды осуқ

315

B)ауыр ой е бегімен ш ылдануң ұғC)тоя тама жеуқD)б лмені желдетуөE)к п сусын ішуө8. Дыбыс с йекшелері орналас ан ла б лігіү қ құ қ өA)дабыл жар а ығ ғB)ішкі лақұ қC)сырт ы есту жолықD)орта ы лаңғ құ қE)есту т тігіү9. Зиянды н руызәA)амилазаB)кератинC)муцинD)токсинE)пепсин10. ліп біткен организмдерді азба алды тарын зерттейтін ылымӨ ң қ қ қ ғA)анатомияB)палеонтологияC)морфологияD)этологияE)физиология11. Біржасушалы балдыр-хлорококк кездеседіA)то тау сулардақB)те ізді т зды суындаң ң ұC)а аш ді деріндеғ ңD)к л, зендеө өE)те іздең12. Т нге арай те ізді н р а б лейдіү қ ң ұ ғ өA)трипаносомаB)т ншыраү қC)эвгленаD)лейшманияE)опалина13. Орман сықұA) азқ B)пингвинC)то ылдақ қ D)б ркітүE) йрекү14. Сырт ы ла ты орта ы ла тан б ліп т радық құ қ ңғ құ қ ө ұA)сырт ы есту жолықB)есту с йекшелеріүC)есту т тігіүD)дабыл жар а ығ ғE) ла ал анықұ қ қ қ15. А заны микробтан, ультрак лгін с улелерден ор айтын тері абатығ ү ә қ ғ қA)эпидермисB)майC)гиподермаD)на ыз теріғE)м йізгке абатү қ16. Биологиялы о шаулануды генетикалы себебіқ қ ң қA)хромосомалар жиынты ы рт рліғ ә үB)к бею мерзімдеріні с йкес келмеуіө ң әC)мінез- лы тары сас емесқұ қ ұқD)жыныс м шелеріні рылысы рт рліү ң құ ә ү

316

E)тіршілік орта жа дайыны т рліше болуығ ң ү17. Буданды к шқ үA)гетерозиготаB)анеуплоидия C)полиплоидияD)гетерозисE)инбридинг18. Жары с улесіні тор қ ә ң абы ына жетпеуінен туындайтын ауруқ ғ :A)глаукомаB)а шам со ырқ қC) ыра тылық қ қD)сы ырлығ қE)к з ары уыө қ ғ19. Анатомия ылымыны негізін салушығ ңA)И.П.ПавловB) л-ФарабиӘC)К.ГаленD)ГиппократE)А.Везалий20. Латимерияны осы к нге дейін згеріссіз тіршілік етуің ү өA)ма сатсыз с рыптауқ ұB) дістемелік с рыптауә ұC) олдан с рыптауқ ұD)т ра тандырушы с рыптауұ қ ұE) оз аушы с рыптауқ ғ ұ21. Г лшо ыры себет сімдіктер:ү ғ өA)ба ба , гейш пқ қ ө ө B) ара ат, ыры абатқ қ қ ққC)к нба ысү ғD)адамтамырE)ж зім, тары, к рішү үF)с біз, аск кә өG) айы , к ктерекқ ң өH)г лкекіреү22. ауаша жемісті сімдіктер:Қ қ өA)ме дуанаңB)ба ба , к нба ысқ қ ү ғC)асб рша , бедеұ қD)шомыр, шал анқE)сасы ме дуана, с ттігенқ ң үF) йе кі, шегіршін, айыү ң қ ңG)арпа, бидай, тарыH)шегірг л, ыз алдаү қ ғ қ23. Буна денелілерді зерттейтінқ ылым:ғA)герпетологияB)микология C)ихтиологияD)орнитологияE)гистология F)энтомологияG)маммалогия H)гельминтология24. Бекірет різдестер отрядына жатады :ә A)т лкібалыү қB) ортпақ C) нысбалықұ қD)шо ырқ

317

E)пілмайF)майшабақG)латимерияH) ыл ақ қ 25. Ыдырау німдерін шы ару а атысатын м шелер:ө ғ ғ қ ү A) лтабарұB)ауыз C)сілекейD) арынқ E) анқ F)теріG) кпеө H)б йрекү 26. Тромбоциттерді негізгі ызметі:ң қA)с зуүB)оттегіні тасымалдауC) анны ю ж не ттегіні тасымалдауқ ң ұ ә өD) анны юқ ң ұE) озуды ткізуқ өF) ор аныштық ғ қG) ан кетуді то татуқ қH)зиянсыздандыру27. Торлы абы та болатын жасуша т рлері:қ қ үA)торлыB) тышақұC)а абық қ қD)н рлы абыұ қ қE) арашық қF)сенсорлы ж йеқ үG)тая шақH) аса абақ ң қ қ28. Генеалогиялы діс:қ әA)шы ан тегіне арай зерттеуққ қB)зат алмасуды б зылуың ұ C)жеке дамуында т ым уалайтын згерістерді зерттеуұқ қ өD) згерістерді адам популяциясына таралуын зерттеуө ңE)шежіре руқұ F)ауру адамны кариотипіне талдау жасауңG)сау адамны кариотипіне талдау жасауңH)хромосома жиынты ына талдау жасауғ29. Хромосомааралы згерістерге хромосоманы бір б лігіні о ан сас емес бас а бір хромосомамен қ ө ң ө ң ғ ұқ қауысып кетуі:A)делецияB)дефишенсияC)инверсияD)дупликацияE)аутоплоидтарF)мутацияG)транслокацияH)аллоплоидтар30. Нейрула сатысы кезінде эктодерма абатынан дамиды:қA)тірек- имыл ж йесіқ үB)есту ж не иіс сезу м шелеріә үC)тері D) анайналым ж йесіқ үE)з р шы ару ж йесіә ғ үF)ас орыту ж йесіқ ү

318

G)бокал т різді екі к зә өH)тыныс алу ж йесіү

85-Н С А Ұ Қ1. Шымтезек м гіні рылыс м шелеріү ң құ үA)жеміс, г лүB) ауаша ы боладық ғC)саба , жапыра ,тамырқ қ D)жапыра тары ыл андық қ қE)саба , жапыра , ризоидқ қ 2. К рделіг лділер т ымдасына т нү ү ұқ әA)жемісі - б рша апұ ққB)г лдері тілше, ш ыра т різдіү ұқ қ әC)жемісі-жидек ауашақ қD)г лшо ыры сыпырт ыг лү ғ қ үE)жемісі-б рша ынұ ққ3. Бидайды , арабидайды саба ың қ ң ғA) ыс ар анқ қ ғB)т біртекүC)жата анғD) рмелегішөE)сабансабақ4. Медузаны денесінде болмайтын б лікң өA)табан B)ж йке торыүC)аузыD) армалауышқE) уысқ5. Ж зетін сү құA)ша алағB)к к сө құC)б ркітүD)пингвинE)с арұңқ6. Аузы кеміріп-жала ыш буна денеғ қA)балараB)шыбынC) андалақD)к белекөE)маса7. К зді ішкі рылысы к рделі абы ыө ң құ ү қ ғA)тамырлы абық қB)торлы абық қC)а абы шақ қ қD) аса абық ң қ қE)н рлы абыұ қ қ8. До а т різді иілген жалпа с йекғ ә қ үA)то пан жілікқB)ортан жілікC)т сөD)шыбы с йекқ үE) абыр ақ ғ9. Фотосинтезді ара ы фазасында синтезделедің қ ңғA)сілтілерB)суC)минералды т здарұ

319

D)дисахаридтерE) ыш ылдарқ қ10. Жасуша мембранасының с йы ты ты абылдауыұ қ қ қA)экзоцитозB)пиноцитозC)фагоцитозD)эктоцитозE)амитоз11. Жапыра ы ауырсын т різді торлы ж йкеленген сімдікғ қ ә ү өA) йе кіү ңB)жолжелкенC)ж геріүD)терекE)бидай12. Орман сықұA) азқ B)б ркітүC) йрекүD)пингвинE)то ылдақ қ 13. Шала т рленіп дамитын буна денеліү қA)шегірткеB) о ыздарқ ңC)к белектерөD) мырс аларқұ қE)маса14. Тынысалуды жиілететін гормонA)паратгормонB)адреналинC)глюкагонD)тимозинE)инсулин15. Жары та тарылып, ара ыда л аятын к з м шесіқ қ ңғ ұ ғ ө үA) арашық қB) аса абық ң қ қC)шыны т різді денеәD)к зб ршаө ұ қE)а абық қ қ16. Буданды к шқ үA)инбридингB)анеуплоидия C)гетерозиготаD)гетерозисE)полиплоидия17. Тыныс алуды негізін сал ан алымдарң ғ ғA)Т.Шванн, М.ШлейденB)М.В.Ломоносов, А.Л.ЛавуазьеC)Э.Геккель, Ф.МюллерD)Ж.Б.Ламарк, К.ЛиннейE)Р.Гук, А.В.Левенгук18. Зат алмасуды а ыр ы німдерін сырт а шы аратын м шелерң қ ғ ө қ ғ үA)с йек, б лшы ет, кпе, теріү ү қ өB)б йрек, ж рек, тері, ішекү үC)секреция бездері, арын, бауыр, теріқD)ми, ж лын, тері, с йекұ үE) кпе, б йрек, тері, ішекө ү19. Кеуде уысын т зетін с йектерқ ү ү

320

A)т с, толарса , жамбасө қB)сегізк з омырт алары, жауырын, жамбасө қC)мойын омырт алары, б ана, ш йдеқ ұғ үD)ар а омырт алары, абыр алар, т сқ қ қ ғ өE)бел омырт алары, абыр алар, то пан жілікқ қ ғ қ20. Физикалы мутагенқA)пестицидB)колхицинC)радиоактивті с улеә D)никотин ыш ылық қE)этиленимин21. лі а заларды денесінде тіршілік ететіндер:Ө ғ ңA)спорафиттерB)сапрофиттерC)аэробтарD)гермафродиттерE)эпифиттерF)паразиттерG)гаметафиттерH)анаэробтар22. М кті рылысы:ү ң құA)ризоидтанB) абырша танқ қC)тамырданD)жапыра танқE) рт рлі жасушаларданә үF)саба танқG)бірі ай жасушаларданңғH)мицелийдан23. йры сыздар отрядына жатады:Құ қA)ба ақB)саламандраC) рба ақұ қD) ртпошымқұE)тритонF)хамелеонG)гаттерияH)ба атісқ24. Бекірет різдестер отрядына жатады :ә A) ыл ақ қ B)майшабақC)пілмайD)латимерияE)шо ырқF) нысбалықұ қG) ортпақ H)т лкібалыү қ25. Жалпа с йектер:қ үA)ала анқB)шыбы с йекқ үC)жауырынD) абыр ақ ғE)толарсақF)басс йекүG)б анаұғH)ортан жілік

321

26. М рын уысыны ызметі:ұ қ ң қA)микробтар т зіледіү B)ы ылы аттырадық қC)ауаны жылытадыD)ауаны суытадыE)есінетедіF)жас шы арадығ G)ж телдіредіө H)микробтарды т тып аладыұ қ27. Сопа ша ми ар ылы тіршілік шін ма ызды к птеген рефлекстерді до асы теді:қ қ ү ң ө ң ғ өA)жары пен дыбыс а жылдам реакцияқ қB) имылды йлестіруқ үC)ж рек- ан тамырлары, тынысү қD) имыл- оз алыс, ор анысқ қ ғ қ ғE)зат алмасуды реттеуF)денені т ра ты температурасын са таудың ұ қ қG)ас орыту, ор анысқ қ ғH)тепе-те дікті са тауң қ28. Н руыз биосинтезі:әA)репликацияB)транслокация C)транскрипцияD)трансляцияE)дупликацияF)трансплантацияG)мутация H)денатурация 29. Шешесіні аны гетерозиготалы ІІІ топ, кесі ІV топ. рпа тарыны ан топтары:ң қ ә Ұ қ ң қA)І, ІІ, ІVB)ІV, І, ІІC)ІІІ, ІІD)І, ІVE)ІІ, ІІІ, ІVF)ІІІ, ІVG)ІІ, ІVH)ІІІ, ІІ, І30. Кездейсо пайда болатын згергіштік:қ өA)дактилоскопиялық B)физиологиялықC)эмбриологиялықD)модификациялықE)онтогенетикалықF)морфологиялықG)онтогенездікH)мутациялық

86-Н С А Ұ Қ1.К пжылды м гі жасыл ш птектес сімдікө қ әң ө өA)м күB)аршаC)шыршаD) ыры буынқ қE)плаун2. Бактерияларды пішіндеріңA)т ра сызұ қB)тая ша, шарқ

322

C)т йіршіктіүD)талшы тықE)кірпікшелі3. Бактерия тіршілігінде спора т зу процесіні ма ызыү ң ңA)к беюге атысу шінө қ үB)шо ырлану шінғ үC) оректену шінқ үD)жасушаны б лінуі шінң ө үE) ор ану шінқ ғ ү4. Трихинелла тіршілік етедіA)б йректеүB)б лшы еттеұ қC) кпедеөD)бауырдаE)тері астында5. Балы тарды б йір сызы ық ң ү ғA)Су а ысыны к шін, ба ытын, тербелісін, кедергілерді сезедіғ ң ү ғB)Дене тепе-те дігін са тайдың қC)Жылдам ж зу рекеттерін реттейдіү әD)Жан-жа ына б рыладығ ұE)Денесін алыпты стау а к мектеседіқ ұ ғ ө6. Жанасу ар ылы жынысты жолмен к бейетін арапайым ж ндікқ ө қ әA)жасыл эвгленаB)с улелі к ншарә үC)ба алша ты амебақ қD)кірпікшелі кебісшеE)к дімгі амебаә7. Е жі ішке ан тамырларың ң қA)артерияB)капиллярC)лимфаD) ол ақ қE)вена8. Ыдыра анда 38,9 кДж энергия б летін органикалы заттарғ ө қA)майларB)к мір ыш ыл газыө қ қC)н руыздарәD)минералды т здарұE)к мірсуларө9. Фотосинтез процесінде басты р лді ат арадыө қA)митохондрияB)хлорофилл пигментіC)аРНҚD)тРНҚE)ДНҚ10. Рибосоманы негізгі ызметің қA)суды сі іруңB)к беюге атысуө қC)энергия жина тауқD)н руыз молекуласын синтездеуәE)май ыш ылын ыдыратуқ қ11. Біржасушалы балдыр-хлорококк кездеседіA)те ізді т зды суындаң ң ұB)к л, зендеө өC)а аш ді деріндеғ ңD)то тау сулардақE)те іздең

323

12. Орташа ж не ірі денелі шаянт різдестерә әA)кенеB)дафнияC)б ы о ызұғ қ ңD)та ышаянңқE)циклоп13. Спора ар ылы к бейетін біржасушалы ж ндікқ ө әA)амебаB)домала ыңғC) ртамышқұD)эвгленаE)м ржеө14. Тыныс шы ар анда ы ауада болатын оттек м лшеріғ ғ ғ өA)16 %B)79 %C)21%D)0,03 %E)4,0 %15. То ішекте ж редіқ үA)к мірсуларды ыдырауыө ңB)н жісті алыптасуыә ң қC) тті т зілуіө ң үD) арын с ліні б лінуіқ ө ң өE) оректік заттарды лимфа а сі уіқ ң ғ ң16. Тыныс алуды негізін сал ан алымдарң ғ ғA)Э.Геккель, Ф.МюллерB)Т.Шванн, М.ШлейденC)Ж.Б.Ламарк, К.ЛиннейD)М.В.Ломоносов, А.Л.ЛавуазьеE)Р.Гук, А.В.Левенгук17. Жануар жасушасында гликолизді анаэробты ыдырауы ж ретін органоидң үA)хлоропласт граналарындаB)цитоплазманы гиалоплазмасындаңC)митохондрияны ішкі мембранасындаңD)пластидтерді ішкі мембранасындаңE)хлоропласт тилакоидтарында18. Шы шыт сілекей безіні зегі ашыладық ң өA) рт аұ қ B) арын ақ ғC) лтабар аұ ғD)тіл астынаE) т абынаө қ19. ан плазмасында ы н руыз м лшеріҚ ғ ә өA)9-10 %B)15-20 %C)7-8 %D)40-50 %E)25-30 %20. Протерозой заманыны ал аш ы кезе ің ғ қ ңA)«бауырмен жор алаушылар асыры»ғ ғB)«омырт асыздарды даму кезе і»қ ң ңC)«с т оректілер кезе і»ү қ ңD)«цианобактерияларды асыры»ң ғE)«балы тар асыры»қ ғ21. Саба ы те к п буын ж не буынаралы тарынан т ратын сімдік:ғ ө ө ә қ ұ өA)усасыр ыры жапыра ық қ ғB) ыры жапырақ қ қ

324

C)к кек зы ырыө ғD)плаунE) ыналарқF)м күG)шо парбас плаунқH) ыры буынқ қ22. Са ырау ла тарды жануарлар а т н белгілері:ң құ қ ң ғ әA)жасушасында алы абы шасы боладық ң қ қB)дайын а залы заттармен оректенедіғ қ қC) анша тіршілік етсе, сонша се бередіқ өD)хлоропластары болмайдыE)жасуша абы шасы н руызды-хитиндіқ қ әF) оректік ор заты - крахмалқ қG)жасушасы болмайдыH)бір орыннан оз алмайдық ғ23. рмекшіт різдес класына жататын ж ндіктердіӨ ә ә ң дене б лімдері:өA) йрықұ қB)бас, йрықұ қC) рсақұ қD)к кірек, рсаө құ қE)баск кірекөF)басG)к кірекөH)бас, рсақұ қ24. К п армалауышты маржандар:ө қA)те із ауырсының қB) ла ты медузақұ қC)ай ышты медузақD)планулаE)актинияF)т бірауызды медузаүG)цианеаH)гидра25. Аш ішек б лімдері:өA)то ішекқB)мы ын ішекқC)бауырD) уық қE) лтабарұF)аш ішекG)тік ішекH) уы , тік ішекқ қ26. Теріні ызметіне жатпайды :ң қA)витаминдер алмасуына атысадықB)тасымалдауC)денені ысып кетуден са тауқD)жылуды реттеуE)сезгіштікF) оз ыштық ғ қG) ор аныштық ғ қH)ыдырау німдерін шы аруө ғ 27. Ж т ынша ты ызметі:ұ қ қ ң қA)ас орыту а атысадық ғ қB)тыныс алу а атысадығ қC)та амды са тау а атысадығ ұ қ ғ қD)ауаны жылытады

325

E)иісті абылдайдықF) шы т ттіні сезедіұ әG)ауа а толы уысғ қH)сілекей б ледіө 28. Эволюцияны салыстырма-анатомиялы д лелдемелері:ң қ әA)аналогты м шелерқ үB)рудименттік м шелерүC)т рішілік к ресү үD)мимикрияE) алды м шелерқ қ үF)гомологты м шелерқ үG)морфологиялы м шелерқ үH)таби и с рыпталуғ ұ29. Толы т рленіп дамитын а залар:қ ү ғA) андалақB)битC)к белекөD)шегірткеE)д уітәF)балықG)б заубасұH)ба ақ30. Жер бетінде сетін барлы а аштар мен б талар:ө қ ғ ұA)эпифиттерB)терофиттерC)криптофиттерD)біржылды сімдіктерқ өE)фанерофиттерF)хамефиттерG)жартылай са талатын сімдіктерқ өH)гемикриптофиттер

87-Н С А Ұ Қ1.К пжылды м гі жасыл ш птектес сімдікө қ әң ө өA)аршаB) ыры буынқ қC)плаунD)м күE)шырша2.Даражарна ты сімдікқ өA) ия леҚ қө ңB) ауынҚC)К нба ысү ғD)Ас абақ қE) арбызҚ3. ызыл балдырлар а жатадыҚ ғA)нереоцистисB)ламинарияC)саргассумD)улотриксE)плюмария4.Балы ты дене салма ын згертетін м шесіқ ң ғ ө үA)торсылда ығB) йры ж збе анатықұ қ ү қC)б йір сызы ыү ғD)ар а ж збе анатық ү қ

326

E)миы5.Жал ан ая т зіп, дене пішінін немі згерте алатын арапайымдыларғ қ ү ү ө қA)споралылар B)саркодиналарC)домалан ыларғD)талшы тыларқE)кірпікшелілер6.Е ал аш ішек уыстыларда пайда болдың ғ қA)з ршы ару ж йесіә ғ үB)ж йке торыүC)аналь тесігіD) арапайым к зшеқ өE)мезодерма абатық7.Тыныш й ыны амтамасыз етедіұ қ қA)к п сусын ішуөB)тоя тама жеуқC)ауыр ой е бегімен ш ылдануң ұғD)б лмені желдетуөE)теледидарды осуқ8. кӨ пені сыртын аптайтын ж а абы шаң қ ұқ қ қA) кпе к піршігіө өB)плевраC) кпеөD) кпе ап уысыө қ қE) кпе ап с йы ты ыө қ ұ қ ғ9.Ядро абы шасыны ішіндегі уысты толтырып т ратын с йы тық қ ң қ ұ ұ қ қA)протоплазмаB)кариоплазмаC)вакуольD)ядрошықE)гиалоплазма10.ДН жіпшелерінен т ратын созылы ы ты ыз денешікҚ ұ ңқ ғA)центромераB)ядроC)центриольD)хромосомаE)ядрошық11.К рделі маса г лшо ыры бар сімдікү қ ү ғ өA)тарыB) арабидайқC)г лшетенүD)с бізәE)к рішү12.Т нге арай те ізді н р а б лейдіү қ ң ұ ғ өA)лейшманияB)опалинаC)т ншыраү қD)эвгленаE)трипаносома13.Дене пішіні біржасушалы арапайымдар а сас, ма ызы зор ж мыр ртқ ғ ұқ ң ұ құA)с лікүB) шкір ртү құC)бауырсор ышғD)зымырақE)ішексор ығ14. й ы безіні зегі ашыладыҰ қ ң өA)тікішекке

327

B)ауыз уысынақC) лтабар аұ ғD)ас азан ақ ғE) ешкеөң15.Адам тынышты к йде тыныс ал анда ж тылатын ауа м лшеріқ ү ғ ұ өA)200 млB)3500 млC)100 млD)1500 млE)500 мл16.Модификациялы згергіштікті зерттеу дісіқ ө әA)статистикалықB)физикалықC)химиялықD)генетикалықE)микробиологиялық17.Латимерияны осы к нге дейін згеріссіз тіршілік етуің ү өA) оз аушы с рыптауқ ғ ұB) олдан с рыптауқ ұC)т ра тандырушы с рыптауұ қ ұD) дістемелік с рыптауә ұE)ма сатсыз с рыптауқ ұ18.Доминантты (басым) принципін аштыA)А.УхтомскийB)Н.И.ПироговC)И.М.СеченовD)И.И.МечниковE)И.П.Павлов19.Сирек кездесетін, т ым уалайтын ауруұқ қA)гемофилияB)гипотонияC)инсультD)гипертензияE)анемия20.Гетерозис былысыны арты шылы ықұ ң қ ғA)ареалды ке еюің ңB) рпа бермеуіұ қC)зат алмасуыны баяулауыңD) нміділікті артуыө ңE)сапасы т мендеуіө21. ынадан алынады:ҚA) ант, бояуқB)лакмусC)сірке ыш ылық қD)спиртE)балауызF)жасунықG)темірH)карбол ыш ылық қ22.Біржасушалы балдырлар а жатады:ғA)хламидомонадаB)хлорококкC)кладофораD)спирогираE)каулерпаF)хлореллаG)ульва

328

H)улотрикс23.Біржасушалы ж ндіктер :әA)к рделі рылымдыү құB) арапайым рылыстық құC)хроматофоры барD)жасушасы болмайдыE)ядросы барF)ж йке ж йесі жа сы жетілгенү ү қG)бірнеше жасушадан т радыұH)бір ана жасушадан т радығ ұ24. рмекшіт різдес класына жататын ж ндіктердіӨ ә ә ң дене б лімдері:өA)бас, рсақұ қB)басC)к кірек, рсаө құ қD) рсақұ қE)баск кірекөF) йрықұ қG)к кірекөH)бас, йрықұ қ25.Сырт ы секреция бездеріне жатады:қA)сілекейB)терC)шашD) й ыұ қE)айыршаF)тырнақG)эпифизH)с тү26.Ж йке ж йесіні б лімдері:ү ү ң өA)орталы ж йке ж йесіқ ү үB)ж лын зегіұ өC)ж йке т йіндеріү үD)с р затұE)а затқF)шеткі ж йке ж йесіү үG)арт ы тамыршаларқH)ж йке абы ыү қ ғ27. ал анша безден гормон к п б лінсе:Қ қ ө өA)б йрек сті безіне сер етедіү ү әB) ал анша без ісіп кетедіқ қC)есте са тау абілеті жа сарадық қ қD)ж рек со уы жиілейдіү ғE)кретинизм ауруы туындайдыF)салма оспайдық қG)зат алмасу алыпты ж редіқ үH)денеде зат алмасу к шейедіү28. сімдіктер селекциясында олданылатын с рыптауды т рлері:Ө қ ұ ң үA)топтайB)шо ырлығC)араласD)жаппайE)талдайF)жекеG)мутацияH)кездейсоқ29.Хромосомааралы згерістерге хромосоманы бір б лігіні о ан сас емес бас а бір хромосомамен қ ө ң ө ң ғ ұқ қауысып кетуі:

329

A)дефишенсияB)инверсияC)делецияD)дупликацияE)аутоплоидтарF)аллоплоидтарG)мутацияH)транслокация30.Генетикалы инженерия дісін жібек ртын сіруде пайдалан ан:қ ә құ ө ғA)В.А. СтрунниковB) .Ә ЕсенжоловC)Х. Г.КоранаD)А. ЖандеркинE)П. БергF)Е. СирсG)ФМ. М хамбет алиевұ қH)Н.С. Бутарин

88-Н С А Ұ Қ1.Бактерия тіршілігінде спора т зу процесіні ма ызыү ң ңA) оректену шінқ үB)шо ырлану шінғ үC)жасушаны б лінуі шінң ө үD)к беюге атысу шінө қ үE) ор ану шінқ ғ ү2.Бидайды , арабидайды саба ың қ ң ғA) ыс ар анқ қ ғB) рмелегішөC)сабансабақD)т біртекүE)жата анғ3.К рделіг лділер т ымдасына т нү ү ұқ әA)жемісі-б рша ынұ ққB)жемісі - б рша апұ ққC)г лдері тілше, ш ыра т різдіү ұқ қ әD)жемісі-жидек ауашақ қE)г лшо ыры сыпырт ыг лү ғ қ ү4.Шыбынны аузыңA)кемірушіB)с зіп жалаушыүC)кеміріп-жалаушыD)шаншып-сорушыE)сорушы5. анны ызыл т йіршігінде тіршілік ететін паразитҚ ң қ үA) ант р ынқ ұ ғB)м ржеөC)амебаD)опалинаE)лейшмания6.Суды тазартушы арапайым ж ндікқ әA)бодоB) ртамышқұC)сувойкаD)т ншыраү қE)домалан ығ7.Балаларда к бірек кездесетін б йрек ауруыө ү

330

A)пиелонефритB)уретритC)циститD)уремияE)энурез8. й ы б зылуыны ке тара ан т ріҰ қ ұ ң ң ғ үA) оз ыштық ғ қB)сергектікC)летаргияD) й ысыздыұ қ қE) й ышылдыұ қ қ9.Лизосома ызметіқA)ыдыратуB)энергетикалықC)тасымалдауD)к беюөE)синтездеу10.Н руызды бірінші реттік рылымында ы байланысә ң құ ғA)коваленттікB)азоттықC)пептидтікD)сульфидтікE)сутектік11. сімдік жасушасыны абы шасын райтын органикалы затӨ ң қ қ құ қA)целлюлозаB)н руызәC)крахмалD)гликогенE)май12.Жасушасында хлоропластары болатын арапайымқA)вольвоксB)арцеллаC)амебаD)кірпікшелі кебісшеE)лейшмания13.Т с с йегі жалпа , ыры болмайтын сө ү қ қ құA)пингвинB)нандуC)ша алағD) йрекүE)тырна14.С витамині к п болатын сімдікө өA)итм рынұB)картопC) ызанақ қD)асб ршаұ қE) ауынқ15. ыз балаларда кеудемен тыныс алу алыптасатын кезеҚ қ ңA)жас спірімдікөB)н рестелікәC)емшектікD)с билікәE)кемелденген16.Жануар жасушасында гликолизді анаэробты ыдырауы ж ретін органоидң үA)пластидтерді ішкі мембранасындаңB)цитоплазманы гиалоплазмасындаңC)хлоропласт граналарында

331

D)митохондрияны ішкі мембранасындаңE)хлоропласт тилакоидтарында17.Модификациялы згергіштікті зерттеу дісіқ ө әA)статистикалықB)микробиологиялықC)генетикалықD)химиялықE)физикалық18.Кеуде уысын т зетін с йектерқ ү үA)ар а омырт алары, абыр алар, т сқ қ қ ғ өB)бел омырт алары, абыр алар, то пан жілікқ қ ғ қC)мойын омырт алары, б ана, ш йдеқ ұғ үD)т с, толарса , жамбасө қE)сегізк з омырт алары, жауырын, жамбасө қ19.Зат алмасуды а ыр ы німдерін сырт а шы аратын м шелерң қ ғ ө қ ғ үA)секреция бездері, арын, бауыр, теріқB)с йек, б лшы ет, кпе, теріү ү қ өC)б йрек, ж рек, тері, ішекү үD)ми, ж лын, тері, с йекұ үE) кпе, б йрек, тері, ішекө ү20.Неміс алымы Г.Рихтер сын ан теорияғ ұ ғA)м гілікәңB)абиогенезC)креационизмD)панспермияE)виталистік21. ауаша жемісті сімдіктер:Қ қ өA)арпа, бидай, тарыB)ба ба , к нба ысқ қ ү ғC)шомыр, шал анқD)асб рша , бедеұ қE)сасы ме дуана, с ттігенқ ң үF)шегірг л, ыз алдаү қ ғ қG) йе кі, шегіршін, айыү ң қ ңH)ме дуанаң22.М кті рылысы:ү ң құA) рт рлі жасушаларданә үB)тамырданC)ризоидтанD)бірі ай жасушаларданңғE)саба танқF)мицелийданG) абырша танқ қH)жапыра танқ23. рмекшілерді дене б лімдері:Ө ң өA)к зөB)м ртшаұC)баск кірекөD) рсақұ қE)ая тарықF)демтесіктерG)басH)к кірекө24.Денесінде ба алша болатын арапайым:қ қ қA)бодоB)балантидийC)амеба протей

332

D)сувойкаE)трипаносомаF)кебісшеG)арцеллаH)лямблия25.Ауыз уысында ы сілекей бездері:қ ғA)дентинB)тіл астыC)ерінD)тілE)эмальF)жа астықG)шы шытқH)тіс26.М рын уысыны ызметі:ұ қ ң қA)ауаны жылытадыB)жас шы арадығC)есінетедіD)микробтар т зіледіү E)ж телдіредіө F)ы ылы аттырадық қG)микробтарды т тып аладыұ қH)ауаны суытады27.Торлы абы та болатын жасуша т рлері:қ қ үA)тая шақB) арашық қC)торлыD) тышақұE) аса абақ ң қ қF)а абық қ қG)н рлы абыұ қ қH)сенсорлы ж йеқ ү28.Т ым уалайтын асиетті радияцияны к мегімен згертуге болатынын 1925 ж. т ыш аш ан ұқ қ қ ң ө ө ұңғ қалымдар:ғ

A)МендельB)Г.С. ФилипповC)ВавиловD)Г.А. НадсонE)Де ФризF)МорганG)ДарвинH)Пеннет29.Лизосомалар т зіледі:үA)ядро мен рибосомаданB)Гольджи аппаратынанC)рибосомаданD)митохондрияданE)вакуольденF)цитоплазмаданG)ядроданH)эндоплазмалы торданқ30. «Микроэволюция» терминін 1938 жылы ылым а енгізген алым:ғ ғ ғA)К. ЛиннейB)Ф. ЭнгельсC)Джон Рей

333

D)Ф. БерньеE)В.О. КовалевскийF)Н.В. Тимофеев-РесовскийG)В. ИогансенH)Ч. Дарвин

89-Н С А Ұ Қ1. К рделіг лділер т ымдасына т нү ү ұқ әA)жемісі - б рша апұ ққB)жемісі-б рша ынұ ққC)г лдері тілше, ш ыра т різдіү ұқ қ әD)г лшо ыры сыпырт ыг лү ғ қ үE)жемісі-жидек ауашақ қ2. Шымтезек м гіні рылыс м шелеріү ң құ үA)жапыра тары ыл андық қ қB)саба , жапыра ,тамырқ қ C)саба , жапыра , ризоидқ қ D) ауаша ы боладық ғE)жеміс, г лү3Жеуге жарамайтын са ырау ла тарң құ қA)к дімгі т лкіжем, к лаә ү өңқұ қB)к ла , а са ырау лаөңқұ қ қ ң құ қC)боз арам ла , к ілкешқұ қ өңD)т лкіжем, озы йрыү қ құ қE)жер ла , к ілкешқұ қ өң4. Шаянт різдестерге жатадыәA) ара ртқ құB)к белекөC)инелікD)циклопE)кене5. Денедегі за ымдан ан немесе жойылып кеткен м шелер мен лпаларды алпына келуіқ ғ ү ұ ң қA)денатурацияB)эволюцияC)дегенерация D)регенерацияE)дупликация6. Сиыр цепеніні мойын а жал ас ан басы бар дерн сілің ғ ғ қ әA) арма шақ қB)наядаC)финнаD)планулаE)трохофора7. Тыныш й ыны амтамасыз етедіұ қ қA)теледидарды осуқB)ауыр ой е бегімен ш ылдануң ұғC)тоя тама жеуқD)б лмені желдетуөE)к п сусын ішуө8. Дыбыс с йекшелері орналас ан ла б лігіү қ құ қ өA)дабыл жар а ығ ғB)ішкі лақұ қC)сырт ы есту жолықD)орта ы лаңғ құ қE)есту т тігіү9. Зиянды н руызә

334

A)амилазаB)кератинC)муцинD)токсинE)пепсин10. ліп біткен организмдерді азба алды тарын зерттейтін ылымӨ ң қ қ қ ғA)анатомияB)палеонтологияC)морфологияD)этологияE)физиология11. Біржасушалы балдыр-хлорококк кездеседіA)то тау сулардақB)те ізді т зды суындаң ң ұC)а аш ді деріндеғ ңD)к л, зендеө өE)те іздең12. Т нге арай те ізді н р а б лейдіү қ ң ұ ғ өA)трипаносомаB)т ншыраү қC)эвгленаD)лейшманияE)опалина13. Орман сықұA) азқ B)пингвинC)то ылдақ қ D)б ркітүE) йрекү14. Сырт ы ла ты орта ы ла тан б ліп т радық құ қ ңғ құ қ ө ұA)сырт ы есту жолықB)есту с йекшелеріүC)есту т тігіүD)дабыл жар а ығ ғE) ла ал анықұ қ қ қ15. А заны микробтан, ультрак лгін с улелерден ор айтын тері абатығ ү ә қ ғ қA)эпидермисB)майC)гиподермаD)на ыз теріғE)м йізгке абатү қ16. Биологиялы о шаулануды генетикалы себебіқ қ ң қA)хромосомалар жиынты ы рт рліғ ә үB)к бею мерзімдеріні с йкес келмеуіө ң әC)мінез- лы тары сас емесқұ қ ұқD)жыныс м шелеріні рылысы рт рліү ң құ ә үE)тіршілік орта жа дайыны т рліше болуығ ң ү17. Буданды к шқ үA)гетерозиготаB)анеуплоидия C)полиплоидияD)гетерозисE)инбридинг18. Жары с улесіні тор қ ә ң абы ына жетпеуінен туындайтын ауруқ ғ :A)глаукомаB)а шам со ырқ қC) ыра тылық қ қ

335

D)сы ырлығ қE)к з ары уыө қ ғ19. Анатомия ылымыны негізін салушығ ңA)И.П.ПавловB) л-ФарабиӘC)К.ГаленD)ГиппократE)А.Везалий20. Латимерияны осы к нге дейін згеріссіз тіршілік етуің ү өA)ма сатсыз с рыптауқ ұB) дістемелік с рыптауә ұC) олдан с рыптауқ ұD)т ра тандырушы с рыптауұ қ ұE) оз аушы с рыптауқ ғ ұ21. Г лшо ыры себет сімдіктер:ү ғ өA)ба ба , гейш пқ қ ө ө B) ара ат, ыры абатқ қ қ ққC)к нба ысү ғD)адамтамырE)ж зім, тары, к рішү үF)с біз, аск кә өG) айы , к ктерекқ ң өH)г лкекіреү22. ауаша жемісті сімдіктер:Қ қ өA)ме дуанаңB)ба ба , к нба ысқ қ ү ғC)асб рша , бедеұ қD)шомыр, шал анқE)сасы ме дуана, с ттігенқ ң үF) йе кі, шегіршін, айыү ң қ ңG)арпа, бидай, тарыH)шегірг л, ыз алдаү қ ғ қ23. Буна денелілерді зерттейтінқ ылым:ғA)герпетологияB)микология C)ихтиологияD)орнитологияE)гистология F)энтомологияG)маммалогияH)гельминтология24. Бекірет різдестер отрядына жатады :әA)т лкібалыү қB) ортпақ C) нысбалықұ қD)шо ырқE)пілмайF)майшабақG)латимерияH) ыл ақ қ 25. Ыдырау німдерін шы ару а атысатын м шелер:ө ғ ғ қ үA) лтабарұB)ауыз C)сілекейD) арынқ E) анқ F)тері

336

G) кпеө H)б йрекү26. Тромбоциттерді негізгі ызметі:ң қA)с зуүB)оттегіні тасымалдауC) анны ю ж не ттегіні тасымалдауқ ң ұ ә өD) анны юқ ң ұE) озуды ткізуқ өF) ор аныштық ғ қG) ан кетуді то татуқ қH)зиянсыздандыру27. Торлы абы та болатын жасуша т рлері:қ қ үA)торлыB) тышақұC)а абық қ қD)н рлы абыұ қ қE) арашық қF)сенсорлы ж йеқ үG)тая шақH) аса абақ ң қ қ28. Генеалогиялы діс:қ әA)шы ан тегіне арай зерттеуққ қB)зат алмасуды б зылуың ұ C)жеке дамуында т ым уалайтын згерістерді зерттеуұқ қ өD) згерістерді адам популяциясына таралуын зерттеуө ңE)шежіре руқұ F)ауру адамны кариотипіне талдау жасауңG)сау адамны кариотипіне талдау жасауңH)хромосома жиынты ына талдау жасауғ29. Хромосомааралы згерістерге хромосоманы бір б лігіні о ан сас емес бас а бір хромосомамен қ ө ң ө ң ғ ұқ қауысып кетуі:A)делецияB)дефишенсияC)инверсияD)дупликацияE)аутоплоидтарF)мутацияG)транслокацияH)аллоплоидтар30. Нейрула сатысы кезінде эктодерма абатынан дамиды:қA)тірек- имыл ж йесіқ үB)есту ж не иіс сезу м шелеріә үC)тері D) анайналым ж йесіқ үE)з р шы ару ж йесіә ғ үF)ас орыту ж йесіқ үG)бокал т різді екі к зә өH)тыныс алу ж йесіү

90-Н С А Ұ Қ1. С ттіген сімдігіні саба ыү ө ң ғA)жабыс ақ қB)т йнекүC)жата анғD)пиязшықE)шырынды

337

2. Тек сімдік жасушасына ана т нө ғ әA)митохондрияB)ядроC)пластидD)цитоплазмаE)мембрана3. Фитонцид б летін сімдікө өA)алма B) ара айқ ғC) ыры жапырақ қ қD)ба бақ қE)плаун4. Буна денелілерді ая тарыны санық ң қ ңA)8B)10C)12D)6E)45. Суды тазартушы арапайым ж ндікқ әA) ртамышқұB)бодоC)т ншыраү қD)сувойкаE)домалан ығ6. осмекенділерді ж регіҚ ң үA)1 уыстықB)3 уыстықC)5 уыстықD)2 уыстықE)4 уыстық7. Балаларда к бірек кездесетін б йрек ауруыө үA)пиелонефритB)энурезC)уремияD)уретритE)цистит8. Бас с йекті бет б лігіндегі оз алмалы с йектерү ң ө қ ғ үA)асты ы жаңғ қB)ш йдеүC) сті гі жаү ң қD)самайE)т беө9. Лизосома ызметіқA)к беюөB)тасымалдауC)энергетикалықD)ыдыратуE)синтездеу10. Зат алмасу сатыларыA)конвергенция, дивергенцияB)анаболизм, катаболизмC)онтогенез, филогенезD)делеция, транслокацияE)митоз, мейоз11. Орамжапыра г лділер т ымдасы г ліні формуласы:қ ү ұқ ү ң

A)

338

B)

C)

D)

E)

12. Тері астында паразиттік рекет жасайтын ж мыр ртә ұ құA)бауырсор ышғB)суырт ық C)ішексор ығD) ыл ртқ құ E)трихинелла

13. Орташа ж не ірі денелі шаянт різдестерә әA)циклопB)та ышаянңқC)кенеD)б ы о ызұғ қ ңE)дафния14. Ж мырт а жасуша мен сперматозоидты осылуынан т зіледіұ қ ң қ үA)зиготаB)бластомерC)бластулаD)гаструлаE)гранула15. Адам организміні ішкі ортасыңA) лпа с йы ты ы, ан, лимфаұ ұ қ ғ қB)сілекей, лимфа, гормонC)сарысу, цитоплазма, лпа с йы ты ыұ ұ қ ғD)протоплазма, ан сарысуы, лимфақE)плазма, гормон, анқ16. Эпигенез теориясын сын ан алымұ ғ ғA)Р.ГукB)Ж.КювьеC)В.ПрейерD)У.ГарвейE)Г.Рихтер17. Креационизм т жырымдамасын олдадыұ қA)В.Прейер, Д.ХолдейнB)К.Линней, Ж.КювьеC)Ж.Б.Ламарк, Л.ПастерD)Р.Гук, Д.ДидроE)Ж.Бюффон, А.И.Опарин18. Жасушада ы су мен денедегі с йы ты ты реттеуге атысатын н руызғ ұ қ қ қ әA)фибриногенB)миозинC)гемоглобинD)фибринE)альбумин19. Есту т тігіні зегі ашыладыү ң өA)сырт ы дыбыс жолынақB)ке ірдеккеңC)ж т ынша аұ қ ққD)к мекейгеөE) ешкеөң20. Т ымда, тамырда, т йнекте болатын пластидұқ ү

339

A)вакуольB)хромопластC)хлоропластD)хромосомаE)лейкопласт21. Г лшо ыры себет сімдіктер:ү ғ өA)г лкекіреүB)ж зім, тары, к рішү үC) ара ат, ыры абатқ қ қ ққD)адамтамырE) айы , к ктерекқ ң өF)с біз, аск кә өG)к нба ысү ғH)ба ба , гейш пқ қ ө ө22. Шымтезек м гіні рылысы:ү ң құ A)жапыра тары шкірқ үB)саба сыртын аптайдық өң қC)саба , жапыра , ризоидқ қ D)саба , жапыра ,тамырқ қE)саба ы жерге т селе седіғ ө өF)саба пен жапырақ қ G) ауаша ы боладық ғH)іші су а толы лі жасушаларғ ө23. Буна денелілерді ересек к йге ауысуы:қ ң үA)уылдырықB)нимфаC)финнаD)имагоE) рыұ қF)шабақG) уыршақ қH)дерн сілә24. Буна денелілерді зерттейтінқ ылым:ғA)маммалогия B)гельминтологияC)герпетологияD)ихтиологияE)гистологияF)энтомологияG)орнитологияH)микология25. Ыдырау німдерін шы ару а атысатын м шелер:ө ғ ғ қ үA)теріB) анқ C)сілекейD)б йрекүE) арынқ F) лтабарұG) кпеө H)ауыз26. Жамбас белдеуіні с йектерін ата:ң үA)кеудеB) ол с йектеріқ үC)ая с йектеріқ үD)басс йегіүE)жамбасF)омырт ақ

340

G)б анаұғH)мойын27. Иы белдеуіні с йектерін ата:қ ң үA)кеудеB)б анаұғC)омырт ақD)жауырынE)мойынF)басс йегіүG)ая с йектеріқ үH)жамбас28. лкен ж не кіші б ліктен т ратын органоид:Ү ә ө ұA)рибосомаB)Гольджи аппаратыC)лизосомаD)ядроE)липосомаF)вакуольG)митохондрияH)эндоплазмалы торқ29. Жер бетінде сетін барлы а аштар мен б талар:ө қ ғ ұA)терофиттерB)криптофиттерC)фанерофиттерD)хамефиттерE)гемикриптофиттерF)біржылды сімдіктерқ өG)жартылай са талатын сімдіктерқ өH)эпифиттер30. Лизосомалар т зіледі:үA)вакуольденB)цитоплазмаданC)митохондрияданD)ядро мен рибосомаданE)эндоплазмалы торданқF)рибосомаданG)Гольджи аппаратынанH)ядродан

91-Н С А Ұ Қ1.Жазды сарымса ты егілу уа ытық қ ң қA)к ктемдеөB) ыс а арайқ қ қC)жаз со ындаңD)жаздаE)к здеү2. Жеуге жарамайтын са ырау ла тарң құ қA)к дімгі т лкіжем, к лаә ү өңқұ қB)к ла , а са ырау лаөңқұ қ қ ң құ қC)т лкіжем, озы йрыү қ құ қD)жер ла , к ілкешқұ қ өңE)боз арам ла , к ілкешқұ қ өң3. Саба ты орталы б лігіқ ң қ өA)тінB) абық қC)камбий

341

D)с рекүE) зекө4. осмекенділерді ж регіҚ ң үA)2 уыстықB)5 уыстықC)3 уыстықD)1 уыстық E)4 уыстық5. Аузы кеміріп-жала ыш буна денеғ қA)масаB)балараC) андалақD)к белекөE)шыбын6. ры ты даму кезінде т зілетін арнайы абыҰ қ ң ү қ қA) ынапқB)клоакаC) уық қ D)жатырE) а анақ ғ қ7. Энергетикалы алмасуды бірінші кезе іқ ң ңA)дайындықB)оттексізC)оттектіD)тыныс алуE)т зілуү8. ры ты дамитын м шесіҰ қ ң үA)аталы безқB)жатыр т тігіүC) ынапқD)жатырE)аналы безқ9. Фотосинтезді ара ы фазасында синтезделедің қ ңғA)сілтілерB)дисахаридтерC)суD) ыш ылдарқ қE)минералды т здарұ10. Шимпанзе хромосомасыны диплоидты саныңA)104B)48C)46D)12E)5411. Жапыра ы ауырсын т різді торлы ж йкеленген сімдікғ қ ә ү өA) йе кіү ңB)ж геріүC)терекD)бидайE)жолжелкен12. рмекшіт різдестерді тынысалу м шесіӨ ә ң үA) кпеөB)жасыл без, бауырC)ауа апшы ық ғD) кпе апшы ы, демт тікө қ ғ үE)желбезек13. Т нге арай те ізді н р а б лейдіү қ ң ұ ғ ө

342

A)эвгленаB)трипаносомаC)лейшманияD)опалинаE)т ншыраү қ14. Сырт ы ла ты орта ы ла тан б ліп т радық құ қ ңғ құ қ ө ұA)сырт ы есту жолықB) ла ал анықұ қ қ қC)есту т тігіүD)есту с йекшелеріүE)дабыл жар а ығ ғ15. ол с йектеріне жатадыҚ үA)ортан жілікB)шыбы с йекқ үC)то пан жілікқD)асы ты жілікқE)толарсақ16. Гетерозис былысыны арты шылы ықұ ң қ ғA)ареалды ке еюің ңB) німіділікті артуыө ңC)сапасы т мендеуіөD)зат алмасуыны баяулауыңE) рпа бермеуіұ қ17. Азот айналымы шін ажет элементү қA)хлорB)марганецC) ор асынқ ғD)молибденE)ванадий18. ан плазмасында ы н руыз м лшеріҚ ғ ә өA)40-50 %B)7-8 %C)25-30 %D)9-10 %E)15-20 %19. Орталы ж йке ж йесіндегі тежелу былысын аш ан алымқ ү ү құ қ ғA)И.П.ПавловB)А.ВезалийC)К.ГаленD)И.М.СеченовE)Гиппократ20. Клайнфельтер ауруыны белгілеріңA)бедеулік ж не бойыны тапалды ыә ң ғB) абілетсіз, жылауы , ашуланшақ қ қC)а ыл-есі кем, ашуланшақ қD)жыныс бездері д рыс жетілмейді, а ыл-есі кемұ қ E)ж йке ж йесіні лсіздігі, бойы зынү ү ң ә ұ21. М ктерді жыныс жасушаларыны осылуынан:ү ң ң қA)дене зінділерінен жетіледіү B) ры танадыұ қ C) ауаша жетіледіқ қ D)гамета пайда болады E)зооспоралар т зіледіү F)спора т зіледіү G)те дей б лінедің ө H)екі- екіден осыладық 22. Шымтезек м гіні ма ызы:ү ң ң

343

A)к к ніс есебінде тама а пайдаланадыө ө ққ B)д рі д рмек алынадыә ә C) ал анша безді ж мысын жа сартадық қ ң ұ қ D)парафин, балауыз ндіредіөE)сары жасыл бояу алынады F)батпа та суды жиналуына себепкер боладық ң G)спирт, йод алынады H)спирт, карбол ыш ылы алынадық қ23. Буна денелілердіқ ң дене б ліктері:өA)баск кірекөB)бас, йрықұ қC)басD)к кірек ж не рсаө ә құ қE)баск кірек ж не йрыө ә құ қF)баск кірек ж не рсаө ә құ қG) йрықұ қH)бас,мойын24. Бекірет різдестер отрядына жатады :ә A)латимерияB) нысбалықұ қC)пілмайD) ыл ақ қ E) ортпақ F)т лкібалыү қG)майшабақH)шо ырқ25.Тыныс алу м шелерін ата:үA)ауызB)ке ірекңC)миD)сопа ша миқ E)ж йкеүF)к мекейөG)м рын уысыұ қH) антамырқ26. зын с йектерге жатады:Ұ үA)т л аұ ғB)кеудеC)аяқD)иықE) олқF)ар ақG)жамбасH)бас27. ал анша безден гормон к п б лінсе:Қ қ ө өA)денеде зат алмасу к шейедіүB)кретинизм ауруы туындайдыC)салма оспайдық қD)зат алмасу алыпты ж редіқ үE)б йрек сті безіне сер етедіү ү әF)есте са тау абілеті жа сарадық қ қG)ж рек со уы жиілейдіү ғH) ал анша без ісіп кетедіқ қ28. Гаметогенез кезе дері:ңA)к бею кезе іө ңB)нейрулаC)бластула

344

D)б лшектенуөE)гаструлаF) су айма ыө ғG)пісіп жетілу айма ығH)гликолиз29. Гетерозиготалы гендері бар будандар алуда олданатын с рыптау дісі:қ ұ әA)жекеB)таби иғC)инбридингD)жасандыE)индукциялыF)аутбридингG)жаппайH)ба ытты мутагенезғ30. Молекуласыны рамына к міртек немесе оны осылыстары кіретін, сондай-а ауада ж не оттекте ң құ ө ң қ қ әжанатын заттар:A)макромолекулаларB)бейорганикалы осылыстарқ қC)органикалы осылыстарқ қD)микро осылыстарқE)биоэлементтерF)ультрамикро осылыстарқG)микроэлементтерH)атомды осылыстарқ қ

92-Н С А Ұ Қ1.50 жылда ана жеміс беретін сімдікғ өA)к дімгі ара айә қ ғB)жата ан шыршағC)зеравшан аршасы D)секвояE)самырсын2.Жабы т ымды сімдіктерге т нқ ұқ ө әA)спора мен к бейедіөB)буындар мен буын аралы ы к пғ өC)зооспора т зедіүD)жеміс т збейдіүE)к бею м шесі – г лө ү ү3.Цианобактерияларды сырт ы боял ан б лігі:ң қ ғ өA)ПлазмалеммаB)КариоплазмаC)ХроматоплазмаD)ЛейкопластE)Орталық плазма4. арапайымдыларды таби атта ы т р саны жуыҚ ң ғ ғ ү қA)20 мы аңғB)8 мы аңғC)4 мы аңғD)70 мы аңғ E)232 мы аңғ5.Шыбынны аузыңA)сорушыB)шаншып-сорушыC)кемірушіD)с зіп жалаушыүE)кеміріп-жалаушы

345

6.Шеміршекті балы тарқA)майшабақB)скатC)шортанD)бахтахE)сазан7. абыр аларды алды ы жа ы байланысадыҚ ғ ң ңғ ғA)жауырынменB)жамбаспенC)т сс йекпенө үD)б анаменұғE)ш йдеменү8. алды ретінде т тасып кеткен 4-5 омырт алардан т ратын омырт а б ліміҚ қ ұ қ ұ қ өA)мойынB)белC)сегізк зөD) йымшақұ қE)ар ақ9.Н руызды бірінші реттік рылымында ы байланысә ң құ ғA)сутектікB)пептидтікC)коваленттікD)сульфидтікE)азоттық10.Н руыз молекуласыны синтезделуінде матрицаны р лін ат арадыә ң ң ө қA)моносахаридтерB)май ыш ылық қC)нуклеин ыш ылдарық қD)дисахаридтерE)полисахаридтер11.Біржасушалы балдыр-хлорококк кездеседіA)те іздеңB)те ізді т зды суындаң ң ұC)а аш ді деріндеғ ңD)то тау сулардақE)к л, зендеө ө12.Ба аны арт ы ішегінде болатын паразитқ ң қA)опалинаB) ртамышқұC)трипаносомаD)сувойкаE)лямблия13.А с ламанық ұ ң ас орыту ж йесіқ үA)ж т ынша , ке ірдек, ішекұ қ қ ңB)ж т ынша , аналь тесігі, жемсауұ қ қC)ішек, аналь тесігі, бауырD)ауыз, ж т ынша , ішекұ қ қE)ауыз, еш, аналь тесігіөң14.То ішекте ж редіқ үA)н жісті алыптасуыә ң қB) арын с ліні б лінуіқ ө ң өC) тті т зілуіө ң үD) оректік заттарды лимфа а сі уіқ ң ғ ңE)к мірсуларды ыдырауыө ң15.Сілекей рамында ы бактерияларды жоятын ферментқұ ғA)пепсинB)муцин

346

C)мальтазаD)амилазаE)лизоцим16.Гомологты хромосомаларда орналас ан гендерді бір-біріне ауысуы н тижесінде пайда боладық ң әA) йлесімді згергіштікү өB)тітіркенгіштікC) олайсыз жа дайлармен к ресқ ғ үD)модификациялы згергіштікқ өE)бейімделушілік17Азот айналымы шін ажет элементү қA)хлорB)марганецC)ванадийD)молибденE) ор асынқ ғ18.Ас орыту жолыны сырт ы абатық ң қ қA)д некер лпалы сірнеліә ұB)к п абатты эпителийліө қC)шеміршекті жартылай са иналықD)біры ай салалы б лшы еттіңғ ұ қE)к лдене жола ты б лшы еттіө ң қ ұ қ19С йеккеү иілгіштік серпімділік асиет бередіқA)бейорганикалы затқB) р а затқұ ғ қC)органикалы затқD)ыл алды затғE)минералды зат20.Сплайсингте кофермент ызметін ат арадық қA)ДНҚB)РНҚC)АМФD)АДФE)АТФ21.Са ырау ла тарды жануарлар а т н белгілері:ң құ қ ң ғ әA)жасушасында алы абы шасы боладық ң қ қB)жасушасы болмайдыC) оректік ор заты - крахмалқ қD)дайын а залы заттармен оректенедіғ қ қE) анша тіршілік етсе, сонша се бередіқ өF)жасуша абы шасы н руызды-хитиндіқ қ әG)бір орыннан оз алмайдық ғH)хлоропластары болмайды22.Жабы т ымды сімдіктерге т н:қ ұқ ө әA)к бею м шесі – г лө ү үB)т ымы жемісті ішінде жетіледіұқ ңC)жеміс т збейдіүD)буындар мен буын аралы ы к пғ өE)с ректі сімдіктерү өF)т ымнан к бейедіұқ өG)тек ш птекті сімдіктер боладыө өH)спора мен к бейедіө23.Денесінде ба алша болатын арапайым:қ қ қA)сувойкаB)балантидийC)кебісшеD)трипаносомаE)амеба протей

347

F)бодоG)арцеллаH)лямблия24.Буна денелілерді ересек к йге ауысуы:қ ң үA)финнаB)шабақC) уыршақ қD)уылдырықE) рыұ қF)имагоG)дерн сіләH)нимфа25.К ру айма ыны орналасуы:ө ғ ңA)орталы ж лге артындақ үB)сенсорлы самай шегіндеқC) имыл- оз алыс ма дай шегіндеқ қ ғ ңD)самайдаE)иіс сезу орталы ж лгедеқ үF)ш йдедеүG)д м сезу т бе шегіндеә өH)к ру т бедеө ө26.Ж т ынша ты ызметі:ұ қ қ ң қA)ауаны жылытады B)ас орыту а атысадық ғ қC)та амды са тау а атысадығ ұ қ ғ қD) шы т ттіні сезедіұ әE)тыныс алу а атысадығ қF)сілекей б ледіөG)ауа а толы уысғ қH)иісті абылдайдық27.Б йректі ызметін реттеуге атысатын гормон:ү ң қ қA)вазопрессинB)окcитоцинC)тироксинD)паратгормонE)меланофорF)адреналинG)инсулинH)тимозин28.Эволюцияны салыстырма-анатомиялы д лелдемелері:ң қ әA)гомологты м шелерқ үB)рудименттік м шелерүC)таби и с рыпталуғ ұD)т рішілік к ресү үE)аналогты м шелерқ үF) алды м шелерқ қ үG)мимикрияH)морфологиялы м шелерқ ү29.Мейозды митоздан айырмашылы ы:ң ғA) су процесіні ма ызды кезе іө ң ң ңB)хромосома саны екі есе азаядыC)екі жас жасуша пайда боладыD)хромосома саны згермейдіөE)диплоидты хромосома жиынты ы са таладығ қF)дене жасушалары б лінедіөG)т ым уалайтын згергіштік пайда боладыұқ қ өH)метафазада екі еселенген хромосомалар болады

348

30. ос мембраналы органоидтер:ҚA)тилокоидB)рибосомаC)центриольD)хлоропластE)талшы тарқF)ядроG)лизосомаH)мембрана

93-Н С А Ұ Қ1.Ал а т ымдасында ы на ыз улы сімдікқ ұқ ғ ғ өA)болгар б рышыұB)сасы ме дуанақ ңC) ызыл лақ құ қD)шырайг лүE)баклажан2.Са ырау ла тарды оректік ор затың құ қ ң қ қA)гликогенB)сахарозаC)крахмалD)целлюлозаE)фруктоза3.Бактерияларды пішіндеріңA)кірпікшеліB)тая ша, шарқC)талшы тықD)т ра сызұ қE)т йіршіктіү4. анны ызыл т йіршігінде тіршілік ететін паразитҚ ң қ үA)амебаB)лейшманияC) ант р ынқ ұ ғD)опалинаE)м ржеө5.Е ал аш осмекенділерде пайда бол ан м шең ғ қ ғ үA) уық қB) ан тарату ж йесіқ үC)бауырD)ж рекүE)сілекей бездері6. ры ты даму кезінде т зілетін арнайы абыҰ қ ң ү қ қA)клоакаB)жатырC) уық қD) а анақ ғ қE) ынапқ7.Е жі ішке ан тамырларың ң қA)лимфаB)капиллярC)венаD) ол ақ қE)артерия8.Энергетикалы алмасуды бірінші кезе іқ ң ңA)оттектіB)тыныс алу

349

C)оттексізD)дайындықE)т зілуү9.Хромосоманы бір б лігіні зіліп т сіп алуың ө ң ү ү қA)инверсияB)дефишенсияC)транслокацияD)делецияE)дупликация10.Фотосинтез процесінде басты р лді ат арадыө қA)ДНҚB)аРНҚC)хлорофилл пигментіD)тРНҚE)митохондрия11.Жемісі ауаша болатын сімдікқ қ өA)бедеB)шомырC) ыз алдақ ғ қD)бидайE) ыры абатқ ққ12. рмекшіт різдестерді тынысалу м шесіӨ ә ң үA)ауа апшы ық ғB)желбезекC)жасыл без, бауырD) кпе апшы ы, демт тікө қ ғ үE) кпеө13.Т с с йегі жалпа , ыры болмайтын сө ү қ қ құA) йрекүB)нандуC)пингвинD)ша алағE)тырна14.К здіө ң аса абы ыны ызметіқ ң қ ғ ң қA)к з алмасын толтырып т радыө ұB)жары тан ор айдық қ ғC)жары ты ткізедіқ өD)к зге т с бередіө үE)к з жас с йы ты ын б ледіө ұ қ ғ ө15.К зді оректік заттармен ж не оттекпен амтамасыз етедіө қ ә қA)к зжас безіөB)тамырлы абық қC)а абық қ қD)тор абық қE)шыны т різді денеә16. аттыаязк ндеріхайуанаттарсаяба ында старсу ажиі-жиіс гіпшы атынсебебіҚ ү ғ құ ғ үң ғA)Жылыну шінүB)ТітіркенуденC)Тыныс алу шінүD) ауіп- атерден са тану шінҚ қ қ үE)Тама тану шінқ ү17.Энергиясы мол органикалы заттарды , энергиясы аз арапайым заттар а ыдырауық ң қ ғA)гликолизді оттексіз ыдырауыңB)фотосинтезді ара ы фазасың қ ңғC)гликолизді оттекті ыдырауыңD)фотосинтезді жары фазасың қE)гликолизді дайынды кезе ің қ ң

350

18.Плазмада ы н руызғ әA)тироксинB)миозинC)тимозинD)окситоцинE)альбуминдер19.Жары с улесіні тор қ ә ң абы ына жетпеуінен туындайтын ауруқ ғ :A)к з ары уыө қ ғB)сы ырлығ қC)глаукомаD) ыра тылық қ қE)а шам со ырқ қ20.Адамны т ым уалаушылы ын зерттеу дісің ұқ қ ғ әA)статистикалықB)хромосомалықC)гибридологиялықD)генотиптікE)цитогенетикалық21.Са ырау ла жасушасыны сыртында атты абы ы, ішінде...болады:ң құ қ ң қ қ ғA)хлоропластB)вакуольC)пластид, ядроD)хлорофилE)ядроF)эндоплазмалы торқG)центриольдерH)лизосома22.Балдырлар хромотофорында ы пигменттерге байланысты топтары:ғA) ызылқB)сарыC)сар ышғD)к көE)к кшілөF)к гілдірөG) о ырқ ңH)жасыл23.Кірпікшелілер типі:A)хроматофоры барB)талшы ы барғC) кілі – амебаөD)екі ядросы барE) кілі – инфузорияөF) кілі – эвгленаөG)бір ядросы барH)жанасу ар ылы к бейедіқ ө24.К п армалауышты маржандар:ө қA) ла ты медузақұ қB)планулаC)те із ауырсының қD)гидраE)цианеаF)ай ышты медузақG)т бірауызды медузаүH)актиния25.Аш ішек б лімдері:өA)мы ын ішекқB) уық қ

351

C)бауырD)тік ішекE)то ішекқF)аш ішекG) уы , тік ішекқ қH) лтабарұ26. олҚ с йектеріне жататындар:үA) абыр ақ ғB)то пан жілікқC)асы ты жілікқD)білезік с йекүE)к рі жілікәF)ортан жілікG)толарсақH)омырт ақ27.Теріні ызметіне жатпайды :ң қA)ыдырау німдерін шы аруө ғB)сезгіштікC)тасымалдауD)жылуды реттеуE) оз ыштық ғ қF)витаминдер алмасуына атысадықG)денені ысып кетуден са тауқH) ор аныштық ғ қ28.Т ым уалайтын асиетті радияцияны к мегімен згертуге болатынын 1925 ж. т ыш аш ан ұқ қ қ ң ө ө ұңғ қалымдар:ғ

A)ПеннетB)ДарвинC)Г.А. НадсонD)Г.С. ФилипповE)МорганF)ВавиловG)МендельH)Де Фриз29.Жасуны а сас а залы зат:ққ ұқ ғ қA)н руызәB)спораC)гликокаликсD)хитинE)крахмалF)акрихининG)боверинH)гликоген30.Сауытты балы тар пайда болды:қA)девондаB)силурдаC)бордаD)кембрийдеE)пермьдеF)карбондаG)ордовиктеH)юрада

94-Н С АҰ Қ1.Фитонцид б летін сімдікө өA) ыры жапырақ қ қ

352

B) ара айқ ғC)алма D)ба бақ қE)плаун2.Даражарна ты сімдікқ өA) ауынҚB)Ас абақ қC)БидайD)К нба ысү ғE) иярҚ3.Тамыр ойма шасыны ызметіқ ң қA) ор анышқ ғB)суды сі іруңC) ткізгіш лпа т зедіө ұ үD)минералды т здарды сі іруұ ңE)ойма ша т зуқ ү4.К йіс айтармайтын ж пт я ты жануарү қ ұ ұ қA)бегемотB)сиырC)тарпанD) ойқE) ланқұ5. арапайым ж ндіктерді т рлерін аш анҚ ә ң ү қ алымғA)А.ЛевенгукB)И.И.МечниковC)Ч.ДарвинD)Дж.ГарссиE)Ш.Лаверан6.Шеміршекті балы тарқA)майшабақB)скатC)бахтахD)сазанE)шортан7.Бас с йекті бет б лігіндегі оз алмалы с йектерү ң ө қ ғ үA)ш йдеүB)асты ы жаңғ қC) сті гі жаү ң қD)т беөE)самай8.Адам организміндегі анны жалпы алыпты м лшеріқ ң қ өA)7,1 л-8,1B)2,2 л-3,2C)7,8 л-10лD)7 -9лE)4,5 -5л9.Мембранасыз (жар а шасыз) органоидғ қA)ядро B)рибосомаC)хлоропластD)лейкопластE)хромопласт10.Тыныс алу процесін ж зеге асыратын органоидүA)лизосомаB)митохондрияC)рибосомаD)ядро

353

E)пластид11.Са ырау ла тар д ниесін зерттейдің құ қ үA)ЗоологияB)ФизиологияC)ГенетикаD)МикологияE)Цитология12.Орташа ж не ірі денелі шаянт різдестерә әA)кенеB)та ышаянңқC)б ы о ызұғ қ ңD)дафнияE)циклоп13.Балы тарды денесін алыпты стауын амтамасыз ететін ж збе анаттарық ң қ ұ қ ү қA)ж п рса ж не ар аұ құ қ ә қB)ж п рсаұ құ қC) йрықұ қD)ж п к кірекұ өE)ар а ж не анальқ ә14.К здіө ң аса абы ыны ызметіқ ң қ ғ ң қA)к з жас с йы ты ын б ледіө ұ қ ғ өB)жары ты ткізедіқ өC)жары тан ор айдық қ ғD)к з алмасын толтырып т радыө ұE)к зге т с бередіө ү15.К зді оректік заттармен ж не оттекпен амтамасыз етедіө қ ә қA)к зжас безіөB)тамырлы абық қC)шыны т різді денеәD)тор абық қE)а абық қ қ16. аттыаязк ндеріхайуанаттарсаяба ында старсу ажиі-жиіс гіпшы атынсебебіҚ ү ғ құ ғ үң ғA) ауіп- атерден са тану шінҚ қ қ үB)ТітіркенуденC)Тыныс алу шінүD)Тама тану шінқ үE)Жылыну шінү17.АаBb генотипі т зетін т рлі гаметалар саныү үA)2B)6 C)4D)5E)818.Зат алмасуды а ыр ы німдерін сырт а шы аратын м шелерң қ ғ ө қ ғ үA)ми, ж лын, тері, с йекұ үB)с йек, б лшы ет, кпе, теріү ү қ өC) кпе, б йрек, тері, ішекө үD)секреция бездері, арын, бауыр, теріқE)б йрек, ж рек, тері, ішекү ү19.Орталы ж йке ж йесіндегі тежелу былысын аш ан алымқ ү ү құ қ ғA)И.М.СеченовB)К.ГаленC)И.П.ПавловD)ГиппократE)А.Везалий20.А.И.Опарин т жырымдамасын дамыт ан а ылшын биологіұ қ ғA)Г.Рихтер

354

B)Ж.КювьеC)Л.ПастерD)Ф.РедиE)Дж.Холдейн21.Саба ты абы абаттары:қ ң қ қ қA)жылды ше берқ ңB)тозC)тінD)камбийE) зекөF)орталы б лімқ өG)с рекүH)өң22.М ктерді жыныс жасушаларыны осылуынан:ү ң ң қA)дене зінділерінен жетіледіү B)те дей б лінедің ө C)зооспоралар т зіледіү D)спора т зіледіү E) ауаша жетіледіқ қ F)гамета пайда болады G) ры танадыұ қ H)екі- екіден осыладық 23. йры ты осмекенділер:Құ қ қA)к лба аө қ B)тритонC) рба ақұ қ D)к дімгі рба аә құ қE)жетісулы ба атісқ қF)саламандраG)даната рба асықұ қ H)са иналы ртжыланқ құ 24.Ж регі ш уысты жартылай пердемен б лінген:ү ү қ өA)са иналы ртжыланқ құ B) ыр ауылқ ғC)кесіртке D)гаттерияE) рба ақұ қ F)т йе сү құG)жыланH)сазан 25.Бір т бірлі тістер:үA)дентинB)пульпаC) лкен азу тістерүD)а ылқ Е)кіші азу тістерF)сойдақG)к рекүH)азу26. оз алмай байланыс ан с йектер:Қ ғ қ үA)білезікB)шынта с йекқ үC)омырт ақD)к рі жілікәE)толарсақF)ми сауытыG)сегізк зө

355

H)б анаұғ27.Сырт ы секрециялы бездерге жатады:қ қA)гипофизB)тері безC)жыныс безD) ал анша безқ қE)сілекей безF) й ы безұ қG) ал аншама ы безқ қ ңH)айырша без28.Хлоропласты рылысына кірмейді :ң құA)мембранаB)криста C)стромаD)хлорофилE)гранаF)каротиноидтерG)тилакоидH)матрикс29. «Микроэволюция» терминін 1938 жылы ылым а енгізген алым:ғ ғ ғA)Ч. ДарвинB)Ф БерньеC)В.О. КовалевскийD)К. ЛиннейE)Ф. ЭнгельсF)В. ИогансенG)Джон РейH)Н.В. Тимофеев-Ресовский 30.Молекуласыны рамына к міртек немесе оны осылыстары кіретін, сондай-а ауада ж не оттекте ң құ ө ң қ қ әжанатын заттар:A)микроэлементтерB)атомды осылыстарқ қC)макромолекулаларD)биоэлементтерE)ультрамикро осылыстарқF)органикалы осылыстарқ қG)микро осылыстарқH)бейорганикалы осылыстарқ қ

95-Н С А Ұ Қ1.Шымтезек м гіні рылыс м шелеріү ң құ үA)жеміс, г лүB) ауаша ы боладық ғC)саба , жапыра ,тамырқ қD)жапыра тары ыл андық қ қE)саба , жапыра , ризоидқ қ2.К рделіг лділер т ымдасына т нү ү ұқ әA)жемісі - б рша апұ ққB)г лдері тілше, ш ыра т різдіү ұқ қ әC)жемісі-жидек ауашақ қD)г лшо ыры сыпырт ыг лү ғ қ үE)жемісі-б рша ынұ ққ3.Бидайды , арабидайды саба ың қ ң ғA) ыс ар анқ қ ғB)т біртекүC)жата анғ

356

D) рмелегішөE)сабансабақ4.Медузаны денесінде болмайтын б лікң өA)табанB)ж йке торыүC)аузыD) армалауышқE) уысқ5.Ж зетін сү құA)ша алағB)к к сө құC)б ркітүD)пингвинE)с арұңқ6.Аузы кеміріп-жала ыш буна денеғ қA)балараB)шыбынC) андалақD)к белекөE)маса7.К зді ішкі рылысы к рделі абы ыө ң құ ү қ ғA)тамырлы абық қB)торлы абық қC)а абы шақ қ қD) аса абық ң қ қE)н рлы абыұ қ қ8.До а т різді иілген жалпа с йекғ ә қ үA)то пан жілікқB)ортан жілікC)т сөD)шыбы с йекқ үE) абыр ақ ғ9.Фотосинтезді ара ы фазасында синтезделедің қ ңғA)сілтілерB)суC)минералды т здарұD)дисахаридтерE) ыш ылдарқ қ10.Жасуша мембранасының с йы ты ты абылдауыұ қ қ қA)экзоцитозB)пиноцитозC)фагоцитозD)эктоцитозE)амитоз11.Жапыра ы ауырсын т різді торлы ж йкеленген сімдікғ қ ә ү өA) йе кіү ңB)жолжелкенC)ж геріүD)терекE)бидай12.Орман сықұA) азқB)б ркітүC) йрекүD)пингвинE)то ылдақ қ13.Шала т рленіп дамитын буна денеліү қ

357

A)шегірткеB) о ыздарқ ңC)к белектерөD) мырс аларқұ қE)маса14.Тынысалуды жиілететін гормонA)паратгормонB)адреналинC)глюкагонD)тимозинE)инсулин15.Жары та тарылып, ара ыда л аятын к з м шесіқ қ ңғ ұ ғ ө үA) арашық қB) аса абық ң қ қC)шыны т різді денеәD)к зб ршаө ұ қE)а абық қ қ16.Буданды к шіқ үA)инбридингB)анеуплоидияC)гетерозиготаD)гетерозисE)полиплоидия17.Тыныс алуды негізін сал ан алымдарң ғ ғA)Т.Шванн, М.ШлейденB)М.В.Ломоносов, А.Л.ЛавуазьеC)Э.Геккель, Ф.МюллерD)Ж.Б.Ламарк, К.ЛиннейE)Р.Гук, А.В.Левенгук18.Зат алмасуды а ыр ы німдерін сырт а шы аратын м шелерң қ ғ ө қ ғ үA)с йек, б лшы ет, кпе, теріү ү қ өB)б йрек, ж рек, тері, ішекү үC)секреция бездері, арын, бауыр, теріқD)ми, ж лын, тері, с йекұ үE) кпе, б йрек, тері, ішекө ү19.Кеуде уысын т зетін с йектерқ ү үA)т с, толарса , жамбасө қB)сегізк з омырт алары, жауырын, жамбасө қC)мойын омырт алары, б ана, ш йдеқ ұғ үD)ар а омырт алары, абыр алар, т сқ қ қ ғ өE)бел омырт алары, абыр алар, то пан жілікқ қ ғ қ20.Физикалы мутагенқA)пестицидB)колхицинC)радиоактивті с улеәD)никотин ыш ылық қE)этиленимин21. лі а заларды денесінде тіршілік ететіндер:Ө ғ ңA)спорафиттерB)сапрофиттерC)аэробтарD)гермафродиттерE)эпифиттерF)паразиттерG)гаметафиттерH)анаэробтар22.М кті рылысы:ү ң құ

358

A)ризоидтанB) абырша танқ қC)тамырданD)жапыра танқE) рт рлі жасушаларданә үF)саба танқG)бірі ай жасушаларданңғH)мицелийдан23. йры сыздар отрядына жатады:Құ қA)ба ақB)саламандраC) рба ақұ қD) ртпошымқұE)тритонF)хамелеонG)гаттерияH)ба атісқ24.Бекірет різдестер отрядына жатады :әA) ыл ақ қB)майшабақC)пілмайD)латимерияE)шо ырқF) нысбалықұ қG) ортпақH)т лкібалыү қ25.Жалпа с йектер:қ үA)ала анқB)шыбы с йекқ үC)жауырынD) абыр ақ ғE)толарсақF)басс йекүG)б анаұғH)ортан жілік26.М рын уысыны ызметі:ұ қ ң қA)микробтар т зіледіүB)ы ылы аттырадық қC)ауаны жылытадыD)ауаны суытадыE)есінетедіF)жас шы арадығG)ж телдіредіөH)микробтарды т тып аладыұ қ27.Сопа ша ми ар ылы тіршілік шін ма ызды к птеген рефлекстерді до асы теді:қ қ ү ң ө ң ғ өA)жары пен дыбыс а жылдам реакцияқ қB) имылды йлестіруқ үC)ж рек- ан тамырлары, тынысү қD) имыл- оз алыс, ор анысқ қ ғ қ ғE)зат алмасуды реттеуF)денені т ра ты температурасын са таудың ұ қ қG)ас орыту, ор анысқ қ ғH)тепе-те дікті са тауң қ28.Н руыз биосинтезі:әA)репликацияB)транслокацияC)транскрипция

359

D)трансляцияE)дупликацияF)трансплантацияG)мутацияH)денатурация29.Шешесіні аны гетерозиготалы ІІІ топ, кесі ІV топ. рпа тарыны ан топтары:ң қ ә Ұ қ ң қA)І, ІІ, ІVB)ІV, І, ІІC)ІІІ, ІІD)І, ІVE)ІІ, ІІІ, ІVF)ІІІ, ІVG)ІІ, ІVH)ІІІ, ІІ, І30.Кездейсо пайда болатын згергіштік:қ өA)дактилоскопиялықB)физиологиялықC)эмбриологиялықD)модификациялықE)онтогенетикалықF)морфологиялықG)онтогенездікH)мутациялық

96-Н С А Ұ Қ1. С ттіген сімдігіні саба ыү ө ң ғA)шырындыB)жабыс ақ қC)жата анғD)пиязшықE)т йнекү2. ызыл балдырлар а жатадыҚ ғA)саргассумB)улотриксC)нереоцистисD)ламинарияE)плюмария3. К рделіг лділер т ымдасына жататын малазы ты да ылү ү ұқ қ қ қA) ауленқB)итоша анғC)т йетікенүD)б ріг лө үE)жералм ртұ4. Денедегі за ымдан ан немесе жойылып кеткен м шелер мен лпаларды алпына келуіқ ғ ү ұ ң қA)дегенерация B)регенерацияC)эволюцияD)дупликацияE)денатурация5. Жал ан ая т зіп, дене пішінін немі згерте алатын арапайымдыларғ қ ү ү ө қA)талшы тыларқB)кірпікшелілерC)саркодиналарD)споралылар E)домалан ыларғ6. К йіс айтармайтын ж пт я ты жануарү қ ұ ұ қ

360

A) ойқB) ланқұC)тарпанD)бегемотE)сиыр7. Адам организміндегі анны жалпы алыпты м лшеріқ ң қ өA)7,1 л-8,1B)7 -9лC)4,5 -5лD)2,2 л-3,2E)7,8 л-10л8. До а т різді иілген жалпа с йекғ ә қ үA)т сөB)ортан жілікC) абыр ақ ғD)шыбы с йекқ үE)то пан жілікқ9. ліп біткен организмдерді азба алды тарын зерттейтін ылымӨ ң қ қ қ ғA)этологияB)физиологияC)анатомияD)палеонтологияE)морфология10. ДН жіпшелерінен т ратын созылы ы ты ыз денешікҚ ұ ңқ ғA)хромосомаB)центромераC)ядроD)ядрошықE)центриоль11. Орамжапыра г лділер т ымдасы г ліні формуласы:қ ү ұқ ү ңA)

B)

C)

D)

E)

12. Ба аны арт ы ішегінде болатын паразитқ ң қA)лямблияB)трипаносомаC)опалинаD) ртамышқұE)сувойка13. Тері астында паразиттік рекет жасайтын ж мыр ртә ұ құA) ыл ртқ құ B)суырт ық C)бауырсор ышғD)ішексор ығE)трихинелла14. Адам тынышты к йде тыныс ал анда ж тылатын ауа м лшеріқ ү ғ ұ өA)500 млB)100 млC)3500 млD)200 млE)1500 мл

361

15. Сілекей рамында ы бактерияларды жоятын ферментқұ ғA)пепсинB)мальтазаC)муцинD)лизоцимE)амилаза16. Биологиялы о шаулануды генетикалы себебіқ қ ң қA)жыныс м шелеріні рылысы рт рліү ң құ ә үB)мінез- лы тары сас емесқұ қ ұқC)тіршілік орта жа дайыны т рліше болуығ ң үD)хромосомалар жиынты ы рт рліғ ә үE)к бею мерзімдеріні с йкес келмеуіө ң ә17. Латимерияны осы к нге дейін згеріссіз тіршілік етуің ү өA) олдан с рыптауқ ұB)т ра тандырушы с рыптауұ қ ұC) оз аушы с рыптауқ ғ ұD)ма сатсыз с рыптауқ ұE) дістемелік с рыптауә ұ18. Доминантты (басым) принципін аштыA)И.П.ПавловB)Н.И.ПироговC)И.М.СеченовD)И.И.МечниковE)А.А.Ухтомский19. Анатомия ылымыны негізін салушығ ңA)А.ВезалийB)ГиппократC) л-ФарабиӘD)И.П.ПавловE)К.Гален20. Протерозой заманыны ал аш ы кезе ің ғ қ ңA)«бауырмен жор алаушылар асыры»ғ ғB)«омырт асыздарды даму кезе і»қ ң ңC)«цианобактерияларды асыры»ң ғD)«с т оректілер кезе і»ү қ ңE)«балы тар асыры»қ ғ21. лі а заларды денесінде тіршілік ететіндер:Ө ғ ңA)аэробтарB)анаэробтарC)сапрофиттерD)спорафиттерE)гаметафиттерF)гермафродиттерG)паразиттерH)эпифиттер22. Шымтезек м гіні рылысы:ү ң құA) ауаша ы боладық ғB)саба ы жерге т селе седіғ ө өC)жапыра тары шкірқ үD)саба сыртын аптайдық өң қE)саба пен жапырақ қF)іші су а толы лі жасушаларғ өG)саба , жапыра , ризоидқ қH)саба , жапыра ,тамырқ қ23. йры ты осмекенділер:Құ қ қA)к дімгі рба аә құ қB)са иналы ртжыланқ құ

362

C)саламандраD)к лба аө қ E) рба ақұ қ F)тритонG)жетісулы ба атісқ қH)даната рба асықұ қ 24. осарлы тыныс алу т н:Қ әA)балы тар ақ ғ B)жор алаушылар ағ ғC) рттар ақұ ғD)шаяндар ағ E)буыная тылар ақ ғF) стар ақұ ғG)с т оректілергеү қ H) осмекенділергеқ 25. Жалпа с йектер:қ үA)ала анқB)жауырынC)басс йекүD)шыбы с йекқ үE)толарсақF)ортан жілікG) абыр ақ ғH)б анаұғ26. Сырт ы секрециялы бездерге жатады:қ қA) й ы безұ қB)тері безC)сілекей безD)жыныс безE) ал аншама ы безқ қ ңF) ал анша безқ қG)гипофизH)айырша без27. Иы белдеуіні с йектерін ата:қ ң үA)жауырынB)жамбасC)кеудеD)ая с йектеріқ үE)омырт ақF)мойынG)б анаұғH)басс йегіү28. Хлоропласты рылысына кірмейді :ң құA)тилакоидB)каротиноидтерC)гранаD)матриксE)криста F)хлорофилG)стромаH)мембрана29. Сауытты балы тар пайда болды:қA)силурдаB)кембрийдеC)пермьдеD)карбондаE)ордовикте

363

F)девонда G)юрадаH)борда30. Аллельді емес гендерді зара рекеттесу т рлері :ң ө ә үA)к паллельдікөB)кроссинговерC)конъюгацияD)аутбридингE)генетикалы картақF)комплементарлықG)гендерді тіркесуіңH)эпистаз

97-Н С А Ұ Қ1. Б рша т ымдасыны жемісіұ қ ұқ ңA)жидекB)т ымшаұқ C)д некәD) ауашақ қ E)б рша апұ ққ2. ыналар пішіндеріне арай б лінедіҚ қ өA) атпарша т різдіқ қ әB)жапыра т різдіқ әC)жіп т різдіәD)оралма т різдіәE)шар т різдіә3. Са ырау ла тарды жануарлар а т н белгісің құ қ ң ғ әA)жасушасында алы абы шасы боладық ң қ қB)бір орыннан оз алмайдық ғC)гликоген жина тайдықD)жасушасы болмайдыE) анша тіршілік етсе, сонша се бередіқ ө4. Трихинелла тіршілік етедіA)б лшы еттеұ қB)б йректеүC)тері астындаD)бауырдаE) кпедеө5. К йіс айтармайтын ж пт я ты жануарү қ ұ ұ қA) ланқұB)тарпанC)сиырD) ойқE)бегемот6. Сиыр цепеніні мойын а жал ас ан басы бар дерн сілің ғ ғ қ әA) арма шақ қB)трохофораC)финнаD)наядаE)планула7. ры ты дамитын м шесіҰ қ ң үA)жатырB)аналы безқC) ынапқD)жатыр т тігіүE)аталы безқ

364

8. й ы б зылуыны ке тара ан т ріҰ қ ұ ң ң ғ үA) й ышылдыұ қ қB)сергектікC)летаргияD) й ысыздыұ қ қE) оз ыштық ғ қ9. ліп біткен организмдерді азба алды тарын зерттейтін ылымӨ ң қ қ қ ғA)морфологияB)палеонтологияC)физиологияD)этологияE)анатомия10. Шимпанзе хромосомасыны диплоидты саныңA)12B)48C)104D)46E)54

11. Жо ары сатыда ы споралы сімдіктерді к бею м шесіғ ғ ө ң ө үA)тамырB)ризоидC)саба ығD)т ымұқE)спора12. Шо ырланып тіршілік ететін ішек уыстығ қA)арцеллаB)медузаC)обелияD)актинияE)ай ышты медузақ13. С улелі симметриялы ж ндікә әA) о ызқ ңB)эвгленаC)гидра D)ба ақE)амеба14. С витамині к п болатын сімдікө өA) ауынқB)асб ршаұ қC) ызанақ қD)итм рынұE)картоп15. ол с йектеріне жатадыҚ үA)толарсақB)асы ты жілікқC)то пан жілікқD)ортан жілікE)шыбы с йекқ ү16. Клайнфельтер ауруыны белгілеріңA)а ыл-есі кем, ашуланшақ қB)бедеулік ж не бойыны тапалды ыә ң ғC)жыныс бездері д рыс жетілмейді, а ыл-есі кемұ қD) абілетсіз, жылауы , ашуланшақ қ қE)ж йке ж йесіні лсіздігі, бойы зынү ү ң ә ұ17. Биологиялы о шаулануды генетикалы себебіқ қ ң қA)к бею мерзімдеріні с йкес келмеуіө ң ә

365

B)тіршілік орта жа дайыны т рліше болуығ ң үC)хромосомалар жиынты ы рт рліғ ә үD)мінез- лы тары сас емесқұ қ ұқE)жыныс м шелеріні рылысы рт рліү ң құ ә ү18. Орталы ж йке ж йесіндегі тежелу былысын аш ан алымқ ү ү құ қ ғA)К.ГаленB)И.П.ПавловC)А.ВезалийD)И.М.СеченовE)Гиппократ19. ан плазмасында ы н руыз м лшеріҚ ғ ә өA)15-20 %B)25-30 %C)40-50 %D)9-10 %E)7-8 %20. Зат алмасуды со ы німдерің ңғ өA)HCO3 ,SB)Ca2, Mg, O2

C)Na, Cl, KD)H2PO4, HClE)СО2, Н2О, NH3

21. Г лшо ыры себет сімдіктер:ү ғ өA)с біз, аск кә өB)ба ба , гейшқ қ ө өпC) айы , к ктерекқ ң өD)адамтамырE)ж зім, тары, к рішү үF) ара ат, ыры абатқ қ қ ққG)г лкекіреүH)к нба ысү ғ22. ауаша жемісті сімдіктер:Қ қ өA)асб рша , бедеұ қB)ба ба , к нба ысқ қ ү ғC)арпа, бидай, тарыD)ме дуанаңE)сасы ме дуана, с ттігенқ ң үF)шегірг л, ыз алдаү қ ғ қG)шомыр, шал анқH) йе кі, шегіршін, айыү ң қ ң23. Ж регі ш уысты жартылай пердемен б лінген:ү ү қ өA) ыр ауылқ ғB) рба ақұ қ C)т йе сү құD)кесірткеE)сазанF)гаттерияG)жыланH)са иналы ртжыланқ құ24. рмекшілерді дене б лімдері:Ө ң өA) рсақұ қB)басC)ая тарықD)к зөE)баск кірекөF)м ртшаұG)к кірекө

366

H)демтесіктер25. Ж йке жасушалары т рады:ү ұA)м шеденүB)денеденC)д некер лпасынанә ұD)а заданғE)ж йке штарынанү ұF) ан тамырларынанқG) сіндіденө H)к мірсуданө 26. Тромбоциттерді негізгі ызметі:ң қA) анны ю ж не ттегіні тасымалдауқ ң ұ ә өB) озуды ткізуқ өC)оттегіні тасымалдауD)зиянсыздандыруE)с зуүF) ан кетуді то татуқ қG) ор аныштық ғ қH) анны юқ ң ұ27. зын с йектерге жатады:Ұ үA)жамбасB)кеудеC) олқD)т л аұ ғE)басF)ар ақG)аяқH)иық28. Постэмбрионды даму б лінеді:қ өA) ры жапыра шасыұ қ қB)т рленіп дамуүC) осарланып дамуқD)нейрулаE)еселеніп дамуF)гаструлаG)тура дамуH)бластомерлер29. Жер бетінде сетін барлы а аштар мен б талар:ө қ ғ ұA)жартылай са талатын сімдіктерқ өB)эпифиттерC)хамефиттерD)криптофиттерE)терофиттерF)фанерофиттерG)біржылды сімдіктерқ өH)гемикриптофиттер30. Толы т рленіп дамитын а залар:қ ү ғA)ба ақB)шегірткеC)балықD)битE)к белекөF)б заубасұG) андалақH)д уітә

367

98-Н С А Ұ Қ1. ыналар пішіндеріне арай б лінедіҚ қ өA)жапыра т різдіқ әB) атпарша т різдіқ қ әC)оралма т різдіәD)жіп т різдіәE)шар т різдіә2. Тек сімдік жасушасына ана т нө ғ әA)ядроB)митохондрияC)цитоплазмаD)пластидE)мембрана3. Саба ты ызметіқ ң қA)т ым т зедіұқ үB)суды буландырадыC)жапыра , г л бекидіқ үD)су мен заттарды сі іредіңE) сімдікті жер асты м шесіө ң ү4. Балы ты дене салма ын згертетін м шесіқ ң ғ ө үA)ар а ж збе анатық ү қB)торсылда ығC)миыD) йры ж збе анатықұ қ ү қE)б йір сызы ыү ғ5. Буна денелілерді ая тарыны санық ң қ ңA)10B)4C)6D)12E)86. Жануарлар туралы ылымғA)микология B)анатомияC)лихенологияD)ботаникаE)зоология7. Бас с йекті бет б лігіндегі оз алмалы с йектерү ң ө қ ғ үA) сті гі жаү ң қB)самайC)ш йдеүD)т беөE)асты ы жаңғ қ8. К п абатты эпителийден т ратын тері абатыө қ ұ қA)плазмолеммаB)пеликуллаC)эпидермисD)май клетчаткасыE)на ыз теріғ9. Фотосинтез процесі ж редіүA)вакуольдеB)ядрода C)рибосомада D)хлоропластарда E)цитоплазмада 10. Ядро абы шасыны ішіндегі уысты толтырып т ратын с йы тық қ ң қ ұ ұ қ қA)вакуоль

368

B)протоплазмаC)гиалоплазмаD)ядрошықE)кариоплазма11. Тропиктік ормандарда сетін а аштарда болатын осал ы тамырө ғ қ қA)емізікB)ауа тамырC)жемтамырD)т йнектіүE)тіреу12. Шо ырланып тіршілік ететін ішек уыстығ қA)арцеллаB)ай ышты медузақC)обелияD)актинияE)медуза13. К йіс айтармайтын ж пт я тыларү қ ұ ұ қA)керікB)т затүC)тарпанD) ланқұE)бегемот14. оректік заттарды негізгі сі ірілуі ж редіҚ ң ң үA)ашішектеB) арындақC)ауыз уысындақD)тік ішектеE)то ішектеқ15. Ке ірдек абыр асыны абысып алуына кедергі келтіредің қ ғ ң қ қA)жартылай са иналы шеміршекқB)дыбыс са ылауыңC)к мекей шодырыөD)альвеолаларE)к мей а па шы ыө қ қ қ ғ16. Трансляцияны элонгация сатысындаңA)с т ыш ылы ыдырайдыү қ қB)пептидтік биосинтез ая таладықC)су фотолизі ж редіүD)полипептидтік тізбекті т зілуі басталадың үE)кодон мен антикодонны бірң біріне с йкес келуіә17. Са ырау ла тарды здігінен д ниеге келуі туралы т жырымдаманы сын ан алым:ң құ қ ң ө ү ұ ұ ғ ғA)А. ЛевенгукB)Л. ПастерC)Р. ГукD)К. ЛиннейE)Ж. Б. Ламарк18. Сирек кездесетін, т ым уалайтын ауруұқ қA)гипотонияB)гипертензияC)инсультD)анемияE)гемофилия19. С йеккеү иілгіштік серпімділік асиет бередіқA)минералды затB)бейорганикалы затқC) р а затқұ ғ қD)ыл алды затғ

369

E)органикалы затқ20. Энергиясы мол органикалы заттарды , энергиясы аз арапайым заттар а ыдырауық ң қ ғA)фотосинтезді ара ы фазасың қ ңғB)гликолизді дайынды кезе ің қ ңC)фотосинтезді жары фазасың қD)гликолизді оттекті ыдырауыңE)гликолизді оттексіз ыдырауың21Г лшо ыры себет сімдіктер:ү ғ өA)с біз, аск кә өB)г лкекіреүC)ба ба , гейш пқ қ ө ө D) ара ат, ыры абатқ қ қ ққE)адамтамырF) айы , к ктерекқ ң өG)ж зім, тары, к рішү үH)к нба ысү ғ22. Жабы т ымды сімдіктерге т н:қ ұқ ө әA)т ымнан к бейедіұқ ө B)к бею м шесі – г лө ү ү C)тек ш птекті сімдіктер боладыө өD)т ымы жемісті ішінде жетіледіұқ ң E)жеміс т збейдіү F)с ректі сімдіктерү өG)спора мен к бейедіө H)буындар мен буын аралы ы к пғ ө 23. Біржасушалы ж ндіктер :әA)бірнеше жасушадан т радыұB) арапайым рылыстық құ C)к рделі рылымдыү құ D)бір ана жасушадан т радығ ұ E)жасушасы болмайды F)ж йке ж йесі жа сы жетілгенү ү қ G)ядросы бар H)хроматофоры бар24. Кірпікшелілер типі:A)екі ядросы бар B) кілі – эвгленаөC)бір ядросы барD)хроматофоры бар E)жанасу ар ылы к бейедіқ ө F) кілі – инфузорияөG)талшы ы барғ H) кілі – амебаө 25. Ж йке жасушалары т рады:ү ұA)д некер лпасынанә ұB)м шеденүC)а заданғD) сіндіденө E)ж йке штарынанү ұF)к мірсуданө G) ан тамырларынанқH)денеден26. Тромбоциттерді негізгі ызметі:ң қA) озуды ткізуқ өB)оттегіні тасымалдауC)с зуүD) анны ю ж не ттегіні тасымалдауқ ң ұ ә ө

370

E) ан кетуді то татуқ қF) анны юқ ң ұG) ор аныштық ғ қH)зиянсыздандыру27. Б йректі ызметін реттеуге атысатын гормон:ү ң қ қA)адреналинB)вазопрессинC)тироксинD)паратгормонE)инсулинF)меланофорG)тимозинH)окcитоцин28. Генеалогиялы діс:қ әA)шы ан тегіне арай зерттеуққ қB)сау адамны кариотипіне талдау жасауңC)ауру адамны кариотипіне талдау жасауңD)шежіре руқұ E) згерістерді адам популяциясына таралуын зерттеуө ңF)хромосома жиынты ына талдау жасауғG)жеке дамуында т ым уалайтын згерістерді зерттеуұқ қ өH)зат алмасуды б зылуың ұ 29. Б рша т ымыны сары т сі-А жасыл т сіне-а- а ара анда доминантты. Ал тегіс пішіні-В б дыр ұ қ ұқ ң ү ү ғ қ ғ ұпішінді –b-дан басым. Мына AaBB×AaBb будандастыруда алынатын рпа тар т ымдарыны сырт ы ұ қ ұқ ң қк рінісін аны та ыз:ө қ ңA)3 сары тегіс: 1 жасыл б дырұB)1 жасыл тегіс: 2 жасыл тегісC)9 сары тегіс: 3 сары б дыр: 3 жасыл тегіс: 1 жасыл б дырұ ұD)4 сары б дыр: 1 жасыл тегісұE)барлы ы сары тегісғF)6 сары тегіс: 2 жасыл тегісG)2 сары тегіс: 2 жасыл б дырұH)1 сары тегіс: 2 жасыл б дыр: 1 жасыл тегісұ30. II реттік т тынушыларұA)жайраB)к мшатәC) оды ақ ғD) арсақ қE) ндызқұF)сабаншыG)сусиырH)марал

99-Н С А Ұ Қ1. Ж мырт а а уызына сас м лдір, желім т різді оймалжы тірі затұ қ қ ұқ ө ә қ ңA)ядроB)цитоплазмаC)вакуольD)пластидE)ядрошық2. Фитонцид б летін сімдікө өA)алма B)ба бақ қC)плаунD) ыры жапырақ қ қE) ара айқ ғ

371

3. Шымтезек м гіні рылыс м шелеріү ң құ үA)жеміс, г лүB)саба , жапыра , ризоидқ қ C) ауаша ы боладық ғD)жапыра тары ыл андық қ қE)саба , жапыра ,тамырқ қ 4. Е ал аш с йекті балы тарда пайда бол ан м шең ғ ү қ ғ үA)бауырB)аналь тесігіC)б йрекүD)желбезекE) уық қ5. «Патша балы ы» деп аталатын балығ қA)бахтахB) ыл ақ қC)кетаD)а балық қE)латимерия6. Е ал аш осмекенділерде пайда бол ан м шең ғ қ ғ үA)сілекей бездеріB)ж рекүC) уық қD) ан тарату ж йесіқ үE)бауыр7. алды ретінде т тасып кеткен 4-5 омырт алардан т ратын омырт а б ліміҚ қ ұ қ ұ қ өA)ар ақB)сегізк зөC)мойынD) йымшақұ қE)бел8. абыр аларды алды ы жа ы байланысадыҚ ғ ң ңғ ғA)б анаменұғB)т сс йекпенө үC)ш йдеменүD)жауырынменE)жамбаспен9. Хромосоманы бір б лігіні зіліп т сіп алуың ө ң ү ү қA)дефишенсияB)транслокацияC)инверсияD)дупликацияE)делеция10. Мембранасыз (жар а шасыз) органоидғ қA)рибосомаB)хромопластC)хлоропластD)ядро E)лейкопласт11. Жо ары сатыда ы споралы сімдіктерді к бею м шесіғ ғ ө ң ө ү A)саба ығ B)спораC)тамыр D)ризоид E)т ымұқ 12. Дене пішіні біржасушалы арапайымдар а сас, ма ызы зор ж мыр ртқ ғ ұқ ң ұ құA)бауырсор ышғB)с лікү

372

C) шкір ртү құD)зымырақE)ішексор ығ13. Картоп жапыра ын жеп, оны т сімін кемітетін о ызғ ң ү қ ңA)сонаB) ан ызқ қC)битD)б ргеүE)колорад14. Ж мырт а жасуша мен сперматозоидты осылуынан т зіледіұ қ ң қ үA)бластомерB)гранулаC)бластулаD)зиготаE)гаструла15. Тынысалуды жиілететін гормонA)адреналинB)тимозинC)паратгормонD)глюкагонE)инсулин16. Адамны т ым уалаушылы ын зерттеу дісің ұқ қ ғ әA)цитогенетикалықB)генотиптікC)хромосомалық D)статистикалық E)гибридологиялық17. атты аяз к ндері хайуанаттар саяба ында стар су а жиі-жиі с гіп шы атын себебіҚ ү ғ құ ғ үң ғA)ТітіркенуденB) ауіп- атерден са тану шінҚ қ қ үC)Жылыну шінүD)Тама тану шінқ үE)Тыныс алу шінү18. «К іл-к й» гормоны:өң үA)ТироксинB)ИнсулинC)АдреналинD)СоматотропинE)Тимозин19. Иммунитет теориясын жаса ан алымғ ғA)И.П.ПавловB)К.ГаленC)И.И.МечниковD)И.М.СеченовE)А.Везалий20. Буданды к шқ үA)анеуплоидия B)полиплоидияC)гетерозиготаD)гетерозисE)инбридинг21. ос г лсеріктері бар сімдік:Қ ү өA) ызылшақB) ымыздық қ C)шиеD) рікөE)тал

373

F) ала айқ қ G)ша анғH)алма22. К рделіг лділер т ымдасыны г лдері:ү ү ұқ ң үA)жал ан тілшеліғ B)желкен C) айы шақ қ D)шатыр E) осеріндіқF)шо ырбасғ G)ескекH)т тікшеліү 23. К п армалауышты маржандар:ө қA)те із ауырсының қB)гидраC)актинияD)ай ышты медузақE)цианеаF) ла ты медузақұ қG)т бірауызды медузаүH)планула24. йры сыздар отрядына жатады:Құ қA)саламандраB)хамелеонC) рба ақұ қD)ба ақE)тритонF) ртпошымқұG)гаттерияH)ба атісқ25. Сырт ы секреция бездеріне жатады:қA)терB)эпифизC)с түD)айыршаE)тырнақF) й ыұ қG)сілекейH)шаш26. Ас орыту ферменттері:қA)сілекейB)билирубинC)нуклеазаD)холинE)амилазаF)липазаG)пепсинH)ферментаза27. Б лшы ет т рлері:ұ қ үA) ыс ақ қB)к лдене жола ты ж рекө ң қ үC) оз алмалық ғD)жалпақE) оз алмайтынқ ғF)ж рек б лшы етіү ұ қG)бірі ай салалыңғH) зынұ

374

28. лкен ж не кіші б ліктен т ратын органоид:Ү ә ө ұA)рибосомаB)липосомаC)ядроD)митохондрияE)лизосомаF)эндоплазмалы торқG)вакуольH)Гольджи аппараты29. Шешесіні аны гетерозиготалы ІІІ топ, кесі ІV топ. рпа тарыны ан топтары:ң қ ә Ұ қ ң қA)ІІІ, ІІ, ІB)ІІІ, ІVC)ІІ, ІІІ, ІVD)І, ІІ, ІVE)ІV, І, ІІF)ІІІ, ІІG)І, ІVH)ІІ, ІV30. Генетикалы инженерия дісін жібек ртын сіруде пайдалан ан:қ ә құ ө ғA)В.А. Струнников B)Ф.М. М хамбет алиевұ қC)Н.С. БутаринD)Х. Г.КоранаE) .Ә Есенжолов F) Е. СирсG)П. БергH)А. Жандеркин

100-Н С А Ұ Қ1.Цианобактерияларды сырт ы боял ан б лігі:ң қ ғ өA)ЛейкопластB)ПлазмалеммаC)ХроматоплазмаD)Орталық плазмаE)Кариоплазма2.Тамыр ойма шасыны ызметіқ ң қA) ор анышқ ғB)суды сі іруңC)минералды т здарды сі іруұ ңD)ойма ша т зуқ үE) ткізгіш лпа т зедіө ұ ү3.Даражарна ты сімдікқ өA) ия леҚ қө ңB)Ас абақ қC) ауынҚD)К нба ысү ғE) арбызҚ4.Жанасу ар ылы жынысты жолмен к бейетін арапайым ж ндікқ ө қ әA)жасыл эвгленаB)к дімгі амебаәC)ба алша ты амебақ қD)кірпікшелі кебісшеE)с улелі к ншарә ү5.Сиыр цепеніні мойын а жал ас ан басы бар дерн сілің ғ ғ қ әA)наядаB) арма шақ қ

375

C)финнаD)планулаE)трохофора6.Ж зетін сү құA)пингвинB)ша алағC)с арұңқD)к к сө құE)б ркітү7.Б йректі ішкі абатыны т сіү ң қ ң үA)ақB) о ыр айқ ң қC)ал ызылқD)боз ылтғE)к лгінү8.Сипап сезу м шесіүA)к зөB)теріC)тілD) лақұ қE)м рынұ9.Н руыз молекуласыны синтезделуінде матрицаны р лін ат арадыә ң ң ө қA)полисахаридтерB)моносахаридтерC)дисахаридтерD)май ыш ылық қE)нуклеин ыш ылдарық қ10.Озон абатыны ызметіқ ң қA)биомассаны райдықұB)биогенді заттарды т зедіүC)ультрак лгін с улелерден ор айдыү ә қ ғD)тірі организмдерді шо ырлан ан мекенің ғ ғE)топыра абатын т зедіқ қ ү11.К рделі маса г лшо ыры бар сімдікү қ ү ғ өA)тарыB) арабидайқC)к рішүD)с бізәE)г лшетенү12.С улелі симметриялы ж ндікә әA) о ызқ ңB)гидраC)амебаD)эвгленаE)ба ақ13. осмекенділерді есту м шесі т радыҚ ң ү ұA)тек ішкі ла танқұ қB)ішкі ж не орта ы ла танә ңғ құ қC)ішкі ж не сырт ы ла танә қ құ қD)дыбыс с йекшелеріненүE)орта ы ла та ы дыбыс с йекшелеріненңғ құ қ ғ ү14.Ба дарлаушы шартсыз рефлекстерғA)Жары а кірпік а уққ қ ғB)Ас орыту бездерінен с л б луқ ө өC)С биді таныс емес зат а басын б руә ң қ ұD)С биді емізігі бар б телкемен тама тандыруә ө қE)Жа а ту ан н рестені ал аш рет анасын емуң ғ ә ң ғ

376

15.К здіө ң аса абы ыны ызметіқ ң қ ғ ң қA)к з алмасын толтырып т радыө ұB)к з жас с йы ты ын б ледіө ұ қ ғ өC)жары тан ор айдық қ ғD)к зге т с бередіө үE)жары ты ткізедіқ ө16.Сплайсингте кофермент ызметін ат арадық қA)АДФB)АМФC)ДНҚD)РНҚE)АТФ17.Т ымда, тамырда, т йнекте болатын пластидұқ үA)хромопластB)вакуольC)хлоропластD)хромосомаE)лейкопласт18.К зді мимен байланыстыратын к ру ж йкесі шы атын жерө ө ү ғA) арашық қB)со ыр дақ қC)к зб ршаө ұ қD)н рлы абыұ қ қE)сары дақ19.Б йрек астауы дегенімізүA)ішкі ке ейген уысң қB)б йрек денешігіүC) о ыр ай ыртысты абатқ ң қ қ қD)нефрон зекшелеріөE)боз ылт ми затығ20.Креационизм т жырымдамасын олдадыұ қA)В.Прейер, Д.ХолдейнB)Р.Гук, Д.ДидроC)К.Линней, Ж.КювьеD)Ж.Б.Ламарк, Л.ПастерE)Ж.Бюффон, А.И.Опарин21.Са ырау ла жасушасыны сыртында атты абы ы, ішінде...болады:ң құ қ ң қ қ ғA)хлоропластB)ядроC)центриольдерD)пластид, ядроE)вакуольF)лизосомаG)хлорофилH)эндоплазмалы торқ22.Балдырлар хромотофорында ы пигменттерге байланысты топтары:ғA)сар ышғB)жасылC)к кшілөD) ызылқE)к гілдірөF)сарыG)к көH) о ырқ ң23.Буна денелілерді ересек к йге ауысуы:қ ң үA)уылдырықB)шабақ

377

C)дерн сіләD)нимфаE)финнаF) уыршақ қG)имагоH) рыұ қ24.Ж регі ш уысты жартылай пердемен б лінген:ү ү қ өA)жыланB)гаттерияC)сазанD) ыр ауылқ ғE)кесірткеF) рба ақұ қG)т йе сү құH)са иналы ртжыланқ құ25.Бір т бірлі тістер:үA)пульпаB)дентинC)кіші азу тістерD)сойдақE)а ылқF) лкен азу тістерүG)азуH)к рекү26.Теріні эпидермис абаты:ң қA)м йізгекүB)т рі згерген теріү өC)май бездері орналас анқD)жалпа эпителийіқE)на ыз тері абатығ қF)энергия орықG) ара – ызыл т сті т йіндіқ қ ү үH) ор зат жиналадық27.Лейкоциттер т зіледі:үA)бездеB)с йек кемігіндеүC)майдаD)ас азандақE)к кбауыр мен лимфа т йіндеріндеө үF)ж ректеүG)ішектеH)б йректеү28. сімдіктер селекциясында олданылатын с рыптауды т рлері:Ө қ ұ ң үA)араласB)кездейсоқC)талдайD)жекеE)топтайF)жаппайG)шо ырлығH)мутация29.Адамны жаралу ж не пайда болу кезе і:ң ә ңA)мезозойB)палеозойC)триасD)архейE)девон

378

F)кайнозойG)ордовикH)протерозой30.Кездейсо пайда болатын згергіштік:қ өA)дактилоскопиялықB)морфологиялықC)онтогенездікD)онтогенетикалықE)модификациялықF)мутациялықG)эмбриологиялықH)физиологиялық

379

380

381

382

383

384