Narrow Woven Ribbons with Woven Selvedge from China and Taiwan
A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in...
Transcript of A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in...
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
1/154
DOKUZ EYLL NVERSTES
FEN BLMLER ENSTTS
PLK ZELLKLERNN DOKUMA KUMAGRNMN ETKLEY BMNN
BLGSAYARDA SMLASYONU
Hakan ZDEMR
Kasm, 2005
ZMR
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
2/154
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
3/154
ii
DOKTORA TEZ SINAV SONU FORMU
Hakan ZDEMR, tarafndan Prof. Dr. Gngr BAER ynetiminde hazrlanan
PLK ZELLKLERNN DOKUMA KUMA GRNMNETKLEY BMNN BLGSAYARDA SMLASYONU balkl tez
tarafmzdan okunmu, kapsam ve nitelii asndan bir doktora tezi olarak kabul
edilmitir.
Ynetici
Tez zleme Komitesi yesi Tez zleme Komitesi yesi
Jri yesi Jri yesi
Prof.Dr. Cahit HELVACI
Mdr
Fen Bilimleri Enstits
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
4/154
iii
TEEKKR
Tez konumun belirlenmesinde ve yrtlmesinde byk yardmn ve desteini
grdm danmanm Sayn Prof. Dr. Gngr BAERe sonsuz teekkrlerimi
sunarm.
Ayrca almann her aamasndaki ok deerli fikir ve nerilerinden dolay
Prof. Dr. Cneyt GZELe, Prof. Dr. Arif KURBAKa, Prof. Dr. Aye OKURa,
bilgisayar programlarnn gelitirilmesindeki katklarndan dolay Yrd. Do. Dr.
evket GMTEKNe, Ara. Gr. Mesut KOYUNCUya, Yrd. Do. Dr.
Muhammed CNSDKCye, Ara. Gr. Makine Yksek Mhendisi Levent
ETNe, Bilgisayar Yksek Mhendisi Ali ALPe, Ara. Gr. Bilgisayar Yksek
Mhendisi Cengiz GNGRe, dzenein yaplmasnda ve altrlmasnda byk
emei geen Ara. Gr. Makine Yksek Mhendisi Fatih Cemal CANa, Teknisyen
Ahmet YTe ve Tekniker Mehmet ASLANa teekkr bir bor bilirim.
Son olarak, hayatmn her aamasnda olduu gibi tezim sresince de bana srekli
destek olan ve hibir fedakrlktan kanmayan aileme ve eim Aye ZDEMRe
sonsuz teekkr ederim.
Hakan ZDEMR
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
5/154
iv
PLK ZELLKLERNN DOKUMA KUMA GRNMNETKLEY BMNN BLGSAYARDA SMLASYONU
Z
Bu almada ipliin grnt zelliklerinden kuman yzey grnm
tahminlenmitir. Dokuma kumalarn yzey grnmlerinin tahminlenmesi, iplie ait
eitli lmler ve iplik grntsnn alnmas yannda iplik ve kuma kesit
geometrilerine dayanmaktadr. pliin dijital video kamera ile grntsn almak
iin bir iplik sarm dzenei tasarlanmtr.
almann esas amac ekilen gerek iplik grntleri ile dokuma kuma
simlasyonunu gerekletirmektir. Kuma simlasyonu yapmak iin yapay iplik
grntleri kullanan pek ok yazlmdan farkl olarak gelitirilen program gerek
iplik grnts kullanmaktadr. Bunlarn yannda, gerekletirilen simlasyonlarda,
dokuma ileminden kaynaklanan gerilmelerden ve basntan dolay oluan iplik
yasslmas, iplik grntlerinin projeksiyon dzleminde iplik eksenine dik
dorultuda yeniden boyutlandrlmasyla, kuma yapsna giren ipliin ald kvrmlbiim ise iplik grntlerinin projeksiyon dzleminde iplik ekseni dorultusunda
yeniden boyutlandrlmasyla simle edilmitir.
Gelitirilen program ile piksel tabanl, raster (bitmap) grafik trnde kuma yzey
grntleri elde edilmitir.
Anahtar szckler : Dokuma kuma simlasyonu, dokuma kuma grnts,
elastika erisi, iplik yasslmas, iplik grnts
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
6/154
v
COMPUTER SIMULATION OF THE MANNER IN WHICHYARN PROPERTIES AFFECT WOVEN FABRIC APPEARANCE
ABSTRACT
In this work, fabric surface appearance has been estimated from appearance
properties of yarn. Estimation of woven fabric surface appearance depends on yarn
and fabric cross sectional geometry as well as on yarn measurements and yarn image
recordings. A yarn winding device has been designed to take snapshots of yarns by
digital video camera.
The main aim of the work is to achieve simulation from real yarn images. The
program which has been developed as different from many software, which use
artificial yarn images to make fabric simulation, has used real yarn image.
Furthermore, in simulations realized, yarn flattening, which occurs because of stretch
and pressure resulting form weaving process has been simulated by resizing yarn
images on the projection plane, along the direction perpendicular to the yarn axis. On
the other end, the crimped shaped which yarn takes in fabric structure has beensimulated by resizing yarn images on the projection plain, along the direction of yarn
axis.
With the software developed, pixel based images of fabric surface, which are
raster graphics, have been obtained.
Keywords : Woven fabric simulation, woven fabric image, elastica curves, yarn
flattening, yarn image
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
7/154
vi
NDEKLER
Sayfa
TEZ SINAV SONU FORMU .............................................................................. ii
TEEKKR........................................................................................................... iii
Z .......................................................................................................................... iv
ABSTRACT.............................................................................................................v
BLM BR GR ...........................................................................................1
1.1 Giri ...............................................................................................................11.2 Dokuma Kuma .............................................................................................2
1.2.1 rgnn Kt zerinde Gsterimi.......................................................3
1.2.2 Dokuma Kuma Tasarm......................................................................3
1.3 Bilgisayarda Grntnn Oluumu, Grnt leme Teknikleri ve
Grnt Formatlar .........................................................................................4
1.3.1 Grnt Geometrisi ...............................................................................4
1.3.1.1 Perspektifzdm.........................................................................5
1.3.2 Bilgisayarda Grntnn Oluumu.......................................................6
1.3.3 Grnt leme Teknikleri...................................................................11
1.3.3.1 Grntnn Alannn Hesaplanmas ............................................11
1.3.3.2 Grntnn Arlk Merkezinin Hesaplanmas...........................12
1.3.3.3 Grntnn Dey Projeksiyonunun Hesaplanmas ...................12
1.3.3.4 Grntnn Oryantasyonunun (Eiminin) Hesaplanmas...........13
1.3.3.5 Grntnn Dndrlmesi ..........................................................13
1.3.3.6 Dijital Filtreler .............................................................................141.3.4 Resim Dosyas Formatlar ...................................................................16
1.3.4.1 Bitmap Format (BMP) ................................................................16
1.3.4.2 Portable Pixmap File Format (PPM)............................................19
1.3.4.3 Portable Graymap File Format (PGM) ........................................20
1.3.4.4 Portable Bitmap File Format (PBM)............................................21
1.3.4.5 Portable Network Graphics (PNG) Format ................................22
1.3.4.6 Tagged-Image File Format (TIFF)...............................................22
1.3.4.7 Joint Photographic Experts Group (JPEG) Format....................23
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
8/154
vii
1.3.5 Dijital Video Formatlar ......................................................................23
1.3.5.1 Moving Picture Expert Group (MPEG) Format .........................23
1.4 Photoshop, Matlab, C Programlama ve Cygwin ile ilgili Genel Bilgiler....24
1.4.1 Photoshop ............................................................................................24
1.4.2 Matlab ..................................................................................................25
1.4.3 C Programlama ....................................................................................27
1.4.4 Cygwin.................................................................................................29
1.5 nceki almalar .......................................................................................29
1.5.1 plik ap ve Dokuma Kuma Yaps ile ilgili almalar..................29
1.5.2 Kuma Simlasyonlar ile ilgili almalar.........................................43
1.6 almann Amac .......................................................................................49
BLM K MATERYAL VE METOT........................................................50
2.1 Materyal.......................................................................................................50
2.1.1 Simlasyonlarda Kullanlan pliklerinin Belirlenmesi ........................50
2.1.2 Fotoraf Makinesi................................................................................50
2.1.3 Dijital Fotoraf Makinesi ....................................................................51
2.1.4 Fotoraf ekim Dzenei....................................................................51
2.1.5 Dijital Video Kamera...........................................................................52
2.1.6 plik ekim Dzenei..........................................................................52
2.2 Metot ...........................................................................................................53
2.2.1Deneysel alma .................................................................................53
2.2.1.1 plik aplarnn llmesi...........................................................53
2.2.1.2 Fotoraf Makinesi ve Fotoraf ekim Dzenei ile plik
Fotoraflarnn ekimi........................................................................53
2.2.1.3 Dijital Fotoraf Makinesi ve Fotoraf ekim Dzenei ile plikFotoraflarnn ekimi........................................................................54
2.2.1.4 plik Fotoraflarnn Bilgisayara Aktarlmas..............................54
2.2.1.5 Taranmplik Resimlerinin C Kodlar ile Simlasyonda
Kullanlacak Duruma Getirilmesi .......................................................55
2.2.1.6 plik Grntlerinin Photoshop Program ile Simlasyonda
Kullanlacak Duruma Getirilmesi .......................................................57
2.2.1.7 Photoshop Program ile Yaplan Kuma Simlasyonu ............58
2.2.1.8 Vision Weave Editor NT ile Yaplan Kuma Simlasyonu.....59
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
9/154
viii
2.2.1.9 Dijital Video Kamera ve plik Sarm Dzenei ile plik
Grntsnn Alnmas ......................................................................60
2.2.1.10 Dijital Video Grntlerinin Bilgisayara Aktarlmas...............61
2.2.1.11 Dijital Video Grntlerinin Simlasyonda Kullanlacak
Duruma Getirilmesi.............................................................................61
2.2.1.12 Dijital Video Grntlerinin MATLABda Yazlan Kodlar ile
Simlasyonda Kullanlacak Duruma Getirilmesi................................63
2.2.1.13 Dijital Videodan Elde Edilen Framelerin Panavue Image
Assembler Program ile Simlasyonda Kullanlacak Duruma
Getirilmesi...........................................................................................66
2.2.1.14 Simlasyonlarda Kullanlacak pliklerin Dijital FiltrelerleFiltre Edilmesi .....................................................................................67
2.2.1.15 Simlasyonlarda Kullanlacak plik Resimlerinin ndeksli
Resme Dntrlmesi .......................................................................68
2.2.2 plik Fotoraflarndan Kuma Grnmnn Simlasyonu iin
Teorik Analiz ...........................................................................................68
2.2.2.1 plik Kesitinin Elipse Dntrlmesi.........................................68
2.2.2.2 Sins Erisine Gre Kuma Geometrisinin Belirlenmesi............76
2.2.2.3 Elastika Erisine Gre Kuma Geometrisinin Belirlenmesi........79
2.2.3 Bilgisayar Simlasyonu.......................................................................84
2.2.3.1 plik Fotoraflar ile Yaplan Simlasyonlar...............................84
2.2.3.2 Dijital Video Grntler ile Yaplan Simlasyonlar ...................90
2.2.3.3 Bilgisayar Programnn Yaps ve Kullanm...............................95
2.2.3.4 Kuma Simlasyonlarnn Gerek plik Sklk Deerlerini
Gsterecek Biimde Kltlmesi......................................................99
2.2.3.5 Normal Sklk Deerlerinin Hesaplanmas ................................100
BLM SONU......................................................................................101
3.1 Bilgisayar Simlasyonlar .........................................................................101
3.1.1 plik Fotoraflar ile Elde Edilen Simlasyonlar...............................101
3.1.2 Dijital Video Grntleri ile Elde Edilen Simlasyonlar..................112
3.2 Sonularn Tartlmas..............................................................................121
3.3 Genel Sonu ve neriler ...........................................................................125
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
10/154
ix
KAYNAKLAR ...................................................................................................128
EKLER
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
11/154
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
12/154
2
nemli rol oynayaca gibi, tasarlama srecinde zaman ve maliyet asndan
kazanmlar salayacaktr.
1.2 Dokuma KumaDokuma kumalar, birbirlerine paralel olarak dizilmi bir grup iplik ile bunlara
dik ve birbirlerine paralel dier bir grup ipliin rg yaps iinde balanmalar ile
oluturulurlar.
Kuman, dzgn yzey, incelik, esneklik, salamlk ve rtme gibi be temel
nitelii bir tekstil materyali olarak kullanlmasn salar. Bu nitelikler, kuman
hammadde ve yap zelliklerinden kaynaklanmakta ve kuman yzey grnm
zellikleri gibi zelliklerini belirlemektedir.
Kuman kimyasal zelliklerini kuman hammaddesi olan liflerin kimyasal
zellikleri temel olarak belirler. Asitlere ve bazlara kar duyarllk, renk haslklar,
boyanma yetenekleri, nem ekme zellikleri gibi zellikler kuman kimyasal
zellikleridir.
Kuman fiziksel zellikleri ise kuman hammaddesi olan iplie, iplii oluturan
life ve kuman yapsna baldr. Yapsal zellikler, mekanik zellikler, duyusal
zellikler ile geirgenlik ve iletkenlik zellikleri kuman fiziksel zelliklerini
olutururlar.
Kuman grnm zellikleri davran zellikleri kadar nemlidir. Kuma, gerek
giysilik, gerek ev tekstili olarak retilsin kiinin ve toplumun beenisine
sunulmutur. Farkl rgler deiik grnm ve yap zellikleri gsteren farkl yzeydokular (tekstr) olutururlar. Deiik grnm efektleri, farkl rglerin farkl
ynlerde ve miktarlarda yanstmasyla oluur. Renkli iplikler kullanlan kumalarda
rg, renk efektlerinin olumasn salar; rgnn dnda hammadde de kuman
grnmnde etkilidir (Baer, 2004).
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
13/154
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
14/154
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
15/154
5
ile belirlenir. Noktann grnts, noktadan kan gr izgisinin grnt dzlemini
kestii noktada oluur.
ekil 1.2 Grnt geometrisi
1.3.1.1 PerspektifzdmGrnt dzleminde (x',y') noktas (x,y,z) noktasndan kan gr izgisinin,
ekil 1.3te gsterildii gibi x'y' grnt dzlemiyle kesimesiyle bulunur (Jain,
Kasturi ve Schunck, 1995).
ekil 1.3 Perspektif izdm
(x,y,z) noktasnn z eksenine uzakl 22 yxr += , izdm alnan (x',y')
noktasnn z eksenine uzakl 22 yxr += dir. z ekseni, (x,y,z) noktasndan
kan gr izgisi ve (x,y,z) ilez ekseni arasndaki dik doru bir gen olutururken,
Grnt dzlemi
(dndrlm)
Nesneye ait nokta
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
16/154
6
z ekseni, (x,y,z) noktasndan kan gr izgisinin (x',y') noktasndan orijine kadar
olan ksm ve (x',y') noktas ilez ekseni arasndaki dik doru bir gen oluturur. Bu
iki gen benzerdir. Benzerlik oran,
r
r
z
f = (1)
dir. x, y koordinatlar ve arada kalan dik rdorusunun oluturduu gen ile x', y'
koordinatlar ve arada kalan dik r' dorusunun oluturduu gen birbirine
benzerdirler. Bu genlerin benzerlik oran,
r
r
z
z
y
y
x
x =
=
=
(2)
olarak gsterilebilir. (1) ile (2)nin kombinasyonundan,
z
f
x
x=
(3)
z
f
y
y=
(4)
elde edilir. (3) ve (4)ten (x,y,z) noktasnn grnt dzlemindeki pozisyonu,
xz
fx = (5)
yz
fy = (6)
eitlikleri ile bulunur.
1.3.2 Bilgisayarda Grntnn OluumuVideo kamera, tarayc vb. cihazlardan elde edilen veya bir programla oluturulan
grnt dosyaya kaydedilir. Grnt alma, nesnenin grntsn grnt analizini
gerekletiren dijital ilemcinin anlayabilecei formda almaya denir. Temel eleman,
zerine den n younluuna gre sinyali alan a duyarl elemandr. Analog
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
17/154
7
sinyal mikroilemcinin ilem yapabilecei saysal sinyale bir saysallatrc ile
dntrlr. Grntnn bellekte dosya olarak saklanmas bir program ile olur.
Bylece kalc grafik bilgisi oluur; dosyalardaki bu bilgiler okutularak bilgisayar
ekrannda grlebilir; yazcdan kts alnabilir. Grntler BMP, TIFF, JPEG,
PPM gibi formatlarda saklanabilir.
Bilgisayarda bir grnt iki ekilde oluturulabilir ve depolanabilir:
1. Vektrel grafik,2. Raster grafik.
Vektrel Grafik: Gerek anlamda boyutlu grntlerin elde edilebilmesi ancakvektrel grafik metodunun kullanlmas ile mmkndr. Bu yntemle iki piksel
arasndaki izgi bir vektr ifade eder. Bir izgi izmek iin izginin balang ve biti
noktalarn vermek yeterlidir. Kompleks cisimler keyfi bir boyutlu koordinat
sistemine gre elde edilmi koordinatlar (x, y, z) dizisi tarafndan tanmlanrlar.
Dier bir deyile cisme ait her bir noktann adet koordinat mevcuttur. Bu ekilde
tanmlanm bir cismin grnts gerek bir cisimmi gibi maniple edilebilir.
Vektr tabanl grafik formatlarnda, tanmlamalar bal olduu iin
leklendirmelerde kayp olmaz. Bu tr grntler izim programlar tarafndan
oluturulurlar, diyagram ve gsterimlerde kullanlrlar. CAD formatlar, Post Script
(PS, EPS) formatlar vektrel grafiklerdir.
Raster Grafik: Raster grafik metodu ile ekranda gereki ve gzel resimler
oluturmak mmkn olduu iin bugn tekstilde kullanlan en yaygn teknolojidir.
Mevcut CAD programlarnn hemen hepsi raster grafik metodu ile alrlar. Tez
almasnda bu tr grafikler kullanlmtr ve kullanlan yntemler bu blmdeayrntl olarak anlatlacaktr. Bilindii gibi bilgisayar ekran, piksel ad verilen ekran
znrll dahilinde adreslenebilir en kk blgelerden oluur. Pikseller
dikdrtgen alanlar olup genellikle karedirler ve en / boy oranlar sabittir. Bunlarn
says ou zaman bir milyonu geer ve birim uzunluktaki (cm veya in) saylar
monitrn znrln ifade eder. Her pikselin bir adres (koordinat) ve bir de
renk deeri bulunur. Bilgisayar ekrannda renkler ana k rengi olan krmz,
yeil, mavinin karm (RGB) ile oluurlar. Her bir pikselin RGB deerleri grafik
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
18/154
8
kart tarafndan monitre gnderilir ve buna uygun resim ekranda oluur. Bu ekilde
son derece kompleks iki ve boyutlu ekil ve resimler grntlenir. Ancak
boyutlu grntler gerekte sadece boyutlu efekti verilmi iki boyutlu dz
resimlerdir. Bu nedenle, bu grntler gerek boyutlu cisimler gibi maniple
edilemezler, rnein bir eksen etrafnda dndrlemezler. Bitmap formatlar, resmin
znrllne bal sabit bir tanmlama ile resmi olutururlar (Raster teknii). Bu
haliyle, eer resmi leklendirirsek (kltme/bytme) birok ayrnty
kaybedebiliriz. ekimler ve taramalar ile oluturulan BMP, TIFF, JPEG, GIF
formatlar raster grafiklerdir (Gktepe, 2001).
Raster terimi katot n tpyle (CRT) ilgilidir ve resim tpnde grnt
gsterilirken aygtn oluturduu dizi desenini ifade eder. Raster formatndaki
grntler scan lines (tarama izgileri) ad verilen sralarda organize olmu
piksellerden oluan koleksiyondur. Gnmzde raster grnt cihazlar grnty
piksel deseni olarak gsterdii iin, piksel deerleri, piksellerin raster aygtlarnda
grntlenebilmesi iin ayarlanr. Bu yzden bitmap dataya raster data da
denmektedir.
Bitmap data, program grafik bilgisini okuyup, karlk gelen grnty dosyaya
yazd zaman retilir. Dolaysyla bitmap data, image dataya iaret etmektedir.
Bitmap dosyasnda piksel deerlerinden oluan blok, grnty veya grntnn bir
blmn gsterir.
Dier bitmap data kaynaklar tarayc, video kamera ve dier saysallatrc
cihazlardr. Raster aygtlarn, grafik data kayna olarak dijital data reten cihazlar
olarak dnebiliriz. Program bilgiyi cihazdan alp dosyaya yazdnda grafik data
okunmu olur.
Bitmap (BMP) Grntler: Bir bitmap grnt, grnty temsil eden piksellerin
grafik kompozisyonundan oluur. Bitmap terimi bitlerden oluan piksel dizisine veya
haritasna karlk gelmektedir. Her bit bir piksele karlk gelir. Bit depth veya bit
pixel deyimleri ise piksel bykln bit ve byte cinsinden ifade ederler. Bit
depth, piksel deerinin temsil ettii renk saysn belirler. 1, 2, 4, 8, 15, 16, 24, 32
bits en ok kullanlan piksel derinlik deerleridir. Tablo 1.1de piksel derinlikleri, bu
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
19/154
9
deerlerin byte cinsinden kaplad alan ve piksellerin alabilecei renk deerleri
says hesaplanmtr (Bit depth, color depth, (b.t.)).
Grnt renkli ise bilgisayarda boyutlu bir piksel dizisi olarak, gri seviyeli vebinary grnt ise iki boyutlu bir piksel dizisi olarak saklanr. Grntdeki her bir
nokta bu dizinin bir elemann oluturur. Her pikselin bir indisi ve renkli
grntlerde yukarda anlatld gibi renk deeri, gri seviyeli grntlerde younluk
deeri vardr. Pikselin renk deeri, o piksele karlk gelen ayn indisli dizi elemanna
atanr. Bir pikselin indisi olan [i,j], o pikselin adresini gsterir ve grnt
dzlemindeki (x,y) koordinatlarnn dntrlm eklidir. Binary grntler
grnt ileme teknikleri blmnde anlatlacaktr. [0,0] pikseli grntnn sol st
kesidir. i indeksi yukardan aaya doru, j indeksi ise soldan saa doru artar.
Renk, n dalga boylarnn spektrumundan oluur. Grntler kanal ad verilen
n oklu dalga boylarndan yaplan rneklemeleri ierir. Renk younluu ise
piksellere den k iddetinin bir lsdr. Grntnn rengi saysallatrldnda
renk deerleri (RGB), younluu saysallatrldnda gri deerler elde edilir.
Grntden bilgi alabilmek iin bu deerler gerekir. En ok kullanlan saysal seviye
256 gri seviyesidir. Pikselin renk deeri her renk bileeni iin 8 bitlik bir bilgi olup,
toplam 24 bitlik bir bilgidir. Pikselin younluu ise 8 bitlik bir bilgidir.
Tablo 1.1 Piksel derinlikleri
PikselDerinlii
Piksel banaByte says
Matematikselfade
Renk Says
1 Bit 1/8 Byte 21 ki Renk, Siyah/Beyaz
4 Bit 1/2 Byte 24 16 Renk, ndeksli Renk
8 Bit 1 Byte 28 256 Renk, ndeksli veya Gri Skala
16 Bit 2 Byte 216 65.536 Renk, oklu Renk
24 Bit 3 Byte 224 16.777.216 Renk, RGB Gerek Renk
Bitmap formatnda grnt sabit sayda piksellerden oluur; yani, znrl
sabittir. Bitmap resimlerin yeniden boyutlandrlmas bozulmalara ve kaymalara
neden olur. Ayn ekilde bir bitmap grnts ekranda ok bytlrse veya
yazcdan ok dk znrlkte kts alnrsa detaylar kaybolur ve grntde
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
20/154
10
bozulmalar olur. Bitmap grntler, glgelerin ve renklerin gsteriminde en iyi
seimdir. Fotoraflarda, video grntlerinde, taramalarda ve paint programyla
hazrlanm resimlerde kullanlr (Jain, Kasturi ve Schunck, 1995).
ndeksli Grnt: Bir indeksli grnt bir diziden ve renk matrisinden oluur.
Dizideki piksel deerleri renk matrisindeki indislere karlk gelir.
Renk matrisi, [0,1] arasndaki ondalkl deerleri ieren double snf m*3
boyutlarnda dizidir. Matrisin her bir satr, bir rengin RGB bileenlerini belirler. Bir
indeksli grntde piksel deerlerinden renk matrisine dorudan ulalr. Resimdeki
her bir pikselin rengi, dizi elemannn renk matrisinde karlk gelen deerleri ile
belirlenir (Image processing toolbox, (b.t.)).
ekil 1.4te indeksli grntnn yaps grlmektedir. Dizideki 5 deeri, renk
matrisinde beinci sraya karlk gelir.
ekil 1.4 ndeksli grntnn yaps
RGB grntlerde her renk bileeni iin 8 bitlik yer ayrlr. Pikseller, 16.7 milyon
renkten oluan 24 bitlik palet ile renklendirilir. ndeksli grntlerde ise renkler
look up table ad verilen, grnty oluturan btn renkleri ieren palette
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
21/154
11
saklanrlar. ndeksli resimlerde standart paletler dnda kendinizin oluturduu
paletleri de kullanabilirsiniz. Piksellerin bit seviyesi drlerek resmin daha az yer
kaplamas salanr, bununla birlikte resimde renk detaylar kaybolur.
1.3.3 Grntleme TeknikleriGrnt ileme ile bir grnt, o grnty temsil eden piksellerin deerleri
deitirilerek baka grntlere dntrebilir, grntnn bir ksm yok edilebilir,
grnt artrlabilir, sktrlabilir, lekeli ve odaklanmam grntler dzeltilebilir.
Bunlara ek olarak, grntdeki bilgi geniletilebilir ve hatay azaltmak iin
kullanlabilir.
Eskiden bilgisayarlarn bellekleri ve ilemci hzlar dk olduundan grnt iki
gri seviyeliydi, yani binary grntyd. izgi gibi iki gri seviyeli izimler kolayca
belirlenmekteydi. Algoritmalar basit ve hzl olduundan, bellekte az yer
kapladndan gnmzde binary image processing kullanlmaktadr (Jain, Kasturi
ve Schunck, 1995). Bunlarn yannda bir resmi gvenli bir ekilde gstermenin yolu
maskesi; yani, binary grntsdr. Binary grntde nesne ak renkli ise
nesneye ait noktalar 1 ile dier noktalar 0 ile gsterilir, nesne koyu renkli ise tersi
durum sz konusudur. Nesne zeminden ayrtrldktan sonra geometrik ve topolojik
zellikleri belirlenir. Nesnenin zeminden ayrlmas thresholding (eik fonksiyonu)
ile gerekletirilir. Eik deeri objenin aydnlanma ve yansma zelliklerine baldr.
Eik fonksiyonu, mantksal bir fonksiyondur ve younluk deerleri istenen koulu
salyorsa 1, salamyorsa 0 deerini verir. Eik fonksiyonu ile baz istenmeyen
bilgiler giderilebilir. Grntnn komplekslemesiyle, obje ile zemini ayrtrmak,
yzey hatalarn belirlemek zorlar.
1.3.3.1 Grntnn Alannn HesaplanmasGrntnn alan binary grntnn sfrnc dereceden momentinden
[ ]= =
=
n
i
m
j
jiBA1 1
, (7)
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
22/154
12
biiminde hesaplanr. Burada, i satr indeksi, j stun indeksi, b[i,j] binary
grntdr.
1.3.3.2 Grntnn Arlk Merkezinin HesaplanmasBinary grntde pikselin younluu pikselin ktlesi olarak dnlrse, binary
grntnn merkezi, ktle merkezi (arlk merkezi) ile ayn olacaktr. Dolaysyla,
binary grntde piksellerin eksenlere gre momentlerinin toplam, grntnn
btnnn eksenlere gre momentine eittir.
[ ] [ ] = == = =n
i
m
j
n
i
m
j jijBjiBx 1 11 1 ,, (8)
[ ] [ ]= == =
=
n
i
m
j
n
i
m
j
jiiBjiBy1 11 1
,, (9)
x ve y arlk merkezinin koordinatlar ise grntnn arlk merkezi,
A
jijB
x
n
i
m
j
= ==
1 1
],[
(10)
A
jiiB
y
n
i
m
j
= ==
1 1
],[
(11)
birinci dereceden momentlerle bulunur. Arlk merkezi tamsay olmak zorunda
deildir.
1.3.3.3 Grntnn Dey Projeksiyonunun HesaplanmasGrntnn dey projeksiyonu V[j],
=
=
n
i
jiBjV1
],[][ (12)
ile hesaplanr.
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
23/154
13
1.3.3.4 Grntnn Oryantasyonunun (Eiminin) HesaplanmasDaire gibi cisimlerde oryantasyon tek ynl deildir. Tek ynl oryantasyonu
tanmlayabilmek iin cismin uzunluu boyunca bir eksen belirlenmelidir. Ekseni
tanmlamak iin ikinci dereceden eylemsizlik momentleri kullanlr. a, b, c
parametreleri ikinci derece momentlerden,
= =
=
n
i
m
jij jiBxa
1 1
2 ],[)( (13)
= =
=
n
i
m
jijij jiByxb
1 1
],[2 (14)
= =
=
n
i
m
jij jiByc
1 1
2 ],[)( (15)
olarak bulunur. GrntnnXekseni ile yapt a,
=
ca
barctan
2
1 (16)
ile hesaplanr.
1.3.3.5 Grntnn DndrlmesiGrntlerin dndrlme ilemi aadaki ilemlerle gerekleir.
)sin(*)cos(*2 mnn +=
)cos(*)sin(*2 mnm +=
2/nx =
2/my =
2/22 nx =
2/22 my =
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
24/154
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
25/154
15
=lk
lkfM
jih,
],[1
],[ (18)
M, Nkomuluundaki toplam piksel says, f[k,l], Nkomuluundaki piksellerindeeridir. Mean filtre komu piksel deerlerinin eit arlkta convolution
ilemine sokulmasyla gerekleir. N komuluktaki piksel says filtrenin boyutunu
deitirir. N deeri bydke, filtreleme derecesi byr. Byk filtreler ile daha
fazla hata giderilir, bunun yannda grnt detaylar da kaybolur.
Lineer filtreler dzgnletirme (smoothing) filtresi olarak dizayn edilirken filtre
arlk deerleri filtre ilem sonucu pik yapacak, yatay ve dey dorultularda
simetrik olacak biimde seilmelidir. ekil 1.5te 33 boyutlarnda bir
dzgnletirme filtresinin arlk deerleri grlmektedir. Lineer smoothing
filtreler yksek frekans bileenlerini giderir bununla beraber grntdeki keskin
detaylar bulanklar, piksel deerlerindeki deiimleri bulmak zorlar. Uzaysal
deiken filtreler, belirgin deiikliklerin olduu blgelerde az dzgnletirme
yapacak biimde uygulanabilir (Jain, Kasturi ve Schunck, 1995).
16
1
8
1
16
1
8
1
4
1
8
1
16
1
8
1
16
1
ekil 1.5 33 boyutlarnda lineer smoothing filtre
Medyan Filtre: Mean filtre ile ilgili ana problem, piksel deerlerinin belirgin
sreksizlikler gstermesidir. Mean filtreye alternatif olarak medyan filtreleme ile
her pikselin deeri yerel komuluktaki piksel deerlerinin medyan ile yer deitirir
(Jain, Kasturi ve Schunck, 1995).
Medyan filtreler, salt and pepper ve impulse hatalarn giderirler. Medyan
filtreler, komuluktaki ok farkl piksel deerlerine bal olmadndan,
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
26/154
16
filtrelemeden sonra grnt detaylar kaybolmaz. Lineer filtreler gibi ard arda gelen
pencerelerde ilem grrler. nn byklndeki bir medyan filtreleme ile, [i,j]
pikselinin evresinde ortalanan nn boyutlarndaki penceredeki piksel deerlerinin
medyan iki aamada bulunur:
1. Piksel deerleri artan srada dizilirler,2. Ortadaki pikselin deeri, [i,j] pikselinin yeni deeri olarak seilir.
Piksel says ift ise ortada yer alan piksellerin deerlerinin ortalamas alnr
1.3.4 Resim Dosyas FormatlarBu blmde tez almasnda kullanlan fotoraflarn kaydedildii resim
dosyalarnn formatlar anlatlmtr.
1.3.4.1 Bitmap Format (BMP)BMP, Windows ve Microsoftun PCX formatn deitirerek gelitirdii bir
formattr. Windows 3.1 ve 95 ile birlikte gelen paint program grntleri bu
formatta iler. BMP format 1-24 bit arasnda deien bir piksel derinliini ierebilir.
Bitmap dosyalar kaypsz olarak sktrlabilmektedir. BMP format alc
bilgisayarnda paintden baka grnt program bulunmad durumlarda
kullanlr.
Windows bitmap dosyalar herhangi bir grntleme aygtndan bamsz olarak
bitmap (Device - Independent Bitmap: DIB) formatnda saklanr. DIB formatnda
bitmap piksel rengini, grntleme aygtnn renkleri gstermek iin kulland
teknikten bamsz olarak belirlemektedir. Windows DIB dosyalarnn default
uzants .BMPdir.
Bir bitmap dosyas, bir bitmap dosya bal (bitmap-file header), bitmap bilgi
bal (bitmap-information header), renk dosyas (color table) ve bitmap bitlerini
tanmlayan byte dizisinden oluur. Dosya aada verilmitir:
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
27/154
17
BITMAPFILEHEADER bmfh;
BITMAPINFOHEADER bmfi;
RGBQUAD acolors[];
BYTE aBitmapBits[];
Bitmap dosya bal, aygttan bamsz bitmap dosyasnn tipi, boyutlar ve
kts ile ilgili bilgiler ierir. Balk BITMAPFILEHEADER yaps ile
tanmlanmtr.
Bitmap bilgi bal ise, BITMAPINFOHEADER yaps ile tanmlanr ve
bitmapin boyutlar, sktrma tipi ve renk formatn belirler.
RGBQUAD yaplarnn dizisi olarak tanmlanan renk tablosu, bitmapte
bulunan renk kadar eleman ierir. Renk tablosunda her renk 32 bit ile temsil edilir.
Tablodaki renkler nem srasna gre grntlenir. Grntleme aygt,
BITMAPINFOHEADER yapsndaki biClrImportant elamann kullanarak hangi
rengin nemli olduunu belirler.
BITMAPINFO yaps, bitmap-information header ve color table yaplarn
birletirerek kullanlabilir. Renk tablosunu izleyen bitmap bitleri, bitmapin ard arda
gelen sralarn veya tarama sralarn (scan lines) temsil eden byte deerleri
dizisinden olumaktadr. Her tarama sras, o sradaki pikselleri temsil eden soldan
saa doru dizilen byte deerlerinden oluur. Her tarama srasn oluturan byte
says bitmapin renk formatna ve piksel cinsinden geniliine baldr. Tarama
izgileri 32 bitin tam katlar olup, alttan ste doru dizilirler. Dizideki ilk byte,
bitmapin sol alt kesindeki pikseli, son byte ise sa st kedeki pikseli
gstermektedir (Graphics file formats, (b.t.)).
BITMAPFILEHEADER ve BITMAPINFOHEADER dosya ile ilgili baz
bilgileri tanmlar (Tablo 1.2, Tablo 1.3). BITMAPFILEHEADER 14 byte,
BITMAPINFOHEADER 40 byte byklndedir.
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
28/154
18
Tablo 1.2 BITMAPFILEHEADER dosya balnn ierii
BITMAPFILEHEADER
Alan Ad Alan Tipi Alan Uzunluu Hex Buffer Deer
bfType short 2 42 4D 19778
bfSize int 4 3E 00 00 00 54+R*C*3
bfReserved1 short 2 00 00 0
bfReserved2 short 2 00 00 0
bfOffBits int 4 36 00 00 00 54
bfReserved1 ve bfReserved2: Standart BMPde vardr. 0 olarak kabul edilebilir.
bfOffBits: Resim verisinin dosyada balama yerini gsterir.
Tablo 1.3 BITMAPINFOHEADER
BITMAPINFOHEADER
Alan Ad Alan Tipi Alan Uzunluu Hex Buffer Deer
biSize int 4 28 00 00 00 40
biWidth int 4 01 00 00 00 C
biHeight int 4 02 00 00 00 R
biPlanes short 2 01 00 1
biBitCount short 2 18 00 24
biCompression int 4 00 00 00 00 0
biSizeImage int 4 08 00 00 00 R*C*3
biXPelsPerMeter int 4 00 00 00 00 0
biYPelsPerMeter int 4 00 00 00 00 0
biClrUsed int 4 00 00 00 00 0
biClrImportant int 4 00 00 00 00 0
biSize: Yapnn uzunluunu tanmlar. Daima 40tr.
biWidth ve biHeight: Grntnn piksel cinsinden geniliini ve yksekliini
verir.
biPlanes: Grntdeki renk dzlemi saysdr. BMP iin daima 1e eittir.
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
29/154
19
biBitCount: Image datay temsil eden bit saysn gsterir. Bizim kaydettiimiz
resimlerde 24e eittir.
biCompression: Bitmap datann sktrlm olup olmadn gsterir.
biSizeImage: Grnt datasnn byte olarak bykln gsterir.
biXPelsPerMeter ve biYPelsPerMeter: kt boyutunu gsterir. Ekrandaki
grnty etkilemez.
biClrUsed ve biClrImportant: Palet olan grntleri tanmlar. 0 olarak alnmtr
(Sutton, 7 Aralk 2001).
1.3.4.2 Portable Pixmap File Format (PPM)Bu format ile resim bilgisinin saklanmas ve dosyadan resim bilgisinin okunmas
kolaydr. Bir PPM dosyas, balk ve resim datas olmak zere iki blmden oluur.
Balk, aralarnda bir boluk bulunan veya ard arda satrlarda yazlan blmden
oluur. lk satrda dosya trn tanmlayan format numaras bulunur. Bu numara
PPM format iin P3tr. kinci satrda grntnn genilik ve ykseklik deerleri
ASCII saylar ile verilir. Baln son satrnda ise piksellere atanacak renkbileenlerinin maksimum deeri ondalk tr ile belirtilir. Renk bileenlerine (RGB)
ait deerler, genilik ykseklik boyutlarndaki tabloya sol st keden balayarak
ve aralarna bir boluk braklarak yazlr. Renk bileenlerini gsteren deerler ASCII
karakterinde ve 0 ile belirlenen maksimum deer (255) arasndadrlar. Renk
deerleri, satr boyunca soldan saa doru okunur. Maksimum renk deeri 256dan
kkse her bir renk bileeni 1 byte ile bykse 2 byte ile temsil edilir.
0 deeri siyah, maksimum deer, o rengin maksimum tonunu gsterir. # karakteri
yorum satrn gsterir. Bu satra dosya ismi yazlabilir. Her rengin maksimum
deeri beyaz verir. Satrlarda maksimum 70 karakter vardr. Dosyada birden fazla
resme ait renk deerleri bulunabilir. PPM formatnda kk bir dosya rnei ekil
1.6da verilmitir.
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
30/154
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
31/154
21
P2
# feep.pgm
24 7
15
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
0 3 3 3 3 0 0 7 7 7 7 0 0 11 11 11 11 0 0 15 15 15 15 0
0 3 0 0 0 0 0 7 0 0 0 0 0 11 0 0 0 0 0 15 0 0 15 0
0 3 3 3 0 0 0 7 7 7 0 0 0 11 11 11 0 0 0 15 15 15 15 0
0 3 0 0 0 0 0 7 0 0 0 0 0 11 0 0 0 0 0 15 0 0 0 0
0 3 0 0 0 0 0 7 7 7 7 0 0 11 11 11 11 0 0 15 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
ekil 1.7 PGM formatnda bir dosyann ierii
Formatn RAWBITS seeneini derleme zamannda ayarlayarak raw PGM
format da denilen baka bir versiyonu elde edilir. Tez almasnda bu versiyon
ilenmi, olup maksimum gri seviye 255tir. Format numaras P2 yerine P5tir.Piksel deerleri ASCII saylar yerine byte olarak saklanr. Gri seviye deerleri en
fazla 1 byte ile temsil edilirler. Dosya boyutu kktr ve ok hzl okunup
yazlabilirler (Poskanzer, 12 Kasm 1991).
1.3.4.4 Portable Bitmap File Format (PBM)PBM format dnm filtrelerinde kullanlr. Basit ve genel olduu iin baka
grafik formatlarna kolayca evrilebilirler ve maniple edilebilirler. Bir PBM
dosyas, balk ve resim datas olmak zere iki blmden oluur. Balk, aralarnda
bir boluk bulunan veya ard arda satrlarda yazlan iki blmden oluur. lk satrda
dosya trn tanmlayan format numaras bulunur. Bu numara PBM format iin
P1dir. kinci satrda grntnn genilik ve ykseklik deerleri ASCII saylar ile
verilir. Piksellere ait deerler, genilik ykseklik boyutlarndaki tabloya sol st
keden balayarak ve aralarna bir boluk braklarak, ASCII karakterinde yazlr.
Binary deerleri, satr boyunca soldan saa doru okunur. Her bir piksel 1 bit ile
temsil edilir.
0 deeri siyah, 1 deeri beyaz gsterir. # karakteri yorum satrn gsterir.
Satrlarda maksimum 70 karakter vardr. Her satr, son byten dolup dolmadna
baklmakszn byten katlar olarak paketlenir. Dosyada birden fazla resme ait
binary deerleri bulunabilir. PBM formatnda kk bir dosya rnei ekil 1.8de
verilmitir.
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
32/154
22
P1
# feep.pbm
24 7
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
0 1 1 1 1 0 0 1 1 1 1 0 0 1 1 1 1 0 0 1 1 1 1 0
0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 1 00 1 1 1 0 0 0 1 1 1 0 0 0 1 1 1 0 0 0 1 1 1 1 0
0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0
0 1 0 0 0 0 0 1 1 1 1 0 0 1 1 1 1 0 0 1 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
ekil 1.8 PBM formatnda bir dosyann ierii
Formatn RAWBITS seeneini derleme zamannda ayarlayarak raw PBM
format da denilen baka bir versiyonu elde edilir. Tez almasnda bu versiyon
ilenmitir. Format numaras P1 yerine P4tr. Piksel deerleri ASCII saylaryerine bit olarak saklanr. Dosya boyutu kktr ve ok hzl okunup
yazlabilirler (Poskanzer, 5 Mart 2000).
1.3.4.5 Portable Network Graphics (PNG) FormatPNG Portable Network Graphics format zellikle web iin tasarlamtr. PNG
formatnda kaliteden dn verilmeksizin kaypsz sktrma yaplr. PNG ok esnek
bir formattr. ndeksli, gri seviyeli, 48 bit renk znrlne kadar gerek renkli
resimler saklanabilir.
PNG format ile kaypsz gerek renk ve saydamlk bilgilerini ieren profesyonel
grnen resimler oluturulur. PNG dosyalarndaki saydamlk bilgileri alfa kanal
ierisinde saklanmaktadr. Adam7 ynetimi kullanlarak sral ykleme olanakl
olmaktadr. Ayrca sktrma iin deiik filtreleme algoritmalar sktrma ncesi
kullanlabilmektedir (Roelofs, 13 Austos 2004 ).
1.3.4.6 Tagged-Image File Format (TIFF)Tagged-Image File Format (TIFF) farkl iletim sistemleri ve uygulamalar
arasnda kaypsz ve esnek bir dosya dei tokuunu salamas nedeniyle tm
almalar iin uygun bir format olarak bilinmektedir. TIFF'in destekledii birok
sktrma vardr. Bunlar arasnda en ok kullanlan kaypsz LZW sktrma
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
33/154
23
yntemidir. TIFF ayrca ok sayda alfa kanaln desteklemektedir. TIFF dosyalar
ikili dosya, indekslenmi renk, gerek renk RGB, CMYK, Lab gibi renk
derinliklerini destekler. TIFF dosyalarnda katman (Layer) destei bulunmaz (Ritter,
14 ubat 1997).
1.3.4.7 Joint Photographic Experts Group (JPEG) FormatJoint Photographic Experts Group (JPEG) format sk kullanlan baka bir
formattr. JPEG veya JPG formatnn zellii gerek renk deerlerini iermesidir. Bu
nedenle fotorafik yani grafiksel olmayan grntlerin gsterilmesinde GIF
formatna stnl vardr. JPEG sktrma yntemi grntnn alglanmas iinnemli olmayan detaylar etkili bir ekilde bulup atan ve dosyay sktran bir format
olduundan lossy yani kaypl formatlar arasnda sralanr. Yok edilen detay
miktar ve sktrma oran arasnda orant olduundan bu dengeyi iyi korumak
gerekmektedir. Daha fazla sktrma daha fazla detay kayb daha az sktrma ise
daha byk dosya demektir. Bu dengeyi en iyi ekilde deerlendirecek olan insan
gzdr. Bu nedenle bir dosyann kopyas JPG olarak kaydedildikten sonra alp
tekrar deerlendirilmelidir. Kaybedilen detaylarn geri getirilmesi sz konusu
olmadndan dosyann bir kopyasn kaypsz bir yntem ile korumakta fayda vardr.
Her kaydedili srasnda kayp miktar arttndan JPG dosyalar sadece son ilemler
iin kullanlr. Ara kademelerde kullanlmalar uygun deildir (JPEG homepage,
(b.t.)).
1.3.5 Dijital Video Formatlar
Dijital video grntleri birim zamanda ard arda ok hzl ekilmi fotoraflardan
oluur. Burada tez almasnda kullanlan MPEG format anlatlacaktr.
1.3.5.1 Moving Picture Expert Group (MPEG) FormatGeni bir kullanm alan bulan saysal grntlerin sktrlmas ve bunun dnya
apnda bir standarda balanmas, tm bu uygulamalarn kendi aralarnda ilerliinin
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
34/154
24
salanmas asndan nem kazanm ve bir standart oluturulmas iin balanlan
almalar sonucunda MPEG standard ortaya kmtr.
Grnt sktrmada istenilen, sktrlacak olan kaynan mmkn olduunca azmiktarda bilgi miktar ile ifade edilebilmesidir. MPEG standardndan nce de deiik
grnt sktrma teknikleri, tek tek ya da arda arda kullanlmakta ve verimli bir
ekilde sktrma elde edilebilmekteydi. Fakat bu metotlarn her biri deiik bir
sktrma algoritmas kullandndan aralarnda uyumluluk yoktu. ISO (The
International Organization for Standardization) uyumluluun salanabilmesi,
kullanlacak alanlardaki beklentilerin karlanabilmesi ve renk ve ses bilgisinin
saysal ortamlarda saklanabilmesi iin bir standart oluturmak amac ile 1988de
almalara balamtr. Bu alma, ilk defa bu i iin bir araya gelen uzmanlarn
oluturduu grubun ismini almtr (Moving Picture Expert Group).
MPEG grubun zellikle kod zc fonksiyonlarn tamam ile belirleyen,
sktrlm bit dizisini tanmlar. Sktrma algoritmas reticilere braklmtr.
MPEG ylda drt kez yaklak birer haftalk srelerde toplanrlar.
Grnt bilgisi insan gznn renk bilgisine daha az duyarl olmas gibi
fizyolojik zelliklerinden yararlanlarak znrl azaltldktan sonra sktrlr.
MPEG sktrma algoritmas iki temel teknie dayanr. Bunlar resmin zamansal
fazlalklarn (Temporal Redundancy) gidermek iin kullanlan ve resim bloklarna
uygulanan hareket kompenzasyonu (Motion Compensation) ile dzlemsel fazlalklar
gidermek iin kullanlan Discrete Kosins Transformudur (DCT). Yaygn olarak
kullanlan DCT tabanl sktrma standartlar dnda, gnmzde kullanlmakta olan
dier teknikler wavelet sub-band kodlama ve fraktal kodlamadr (MPEG Pointers
& Resources, (b.t.)).
1.4 Photoshop, Matlab, C Programlama ve Cygwin ile ilgili Genel Bilgiler1.4.1 Photoshop
Adobe Photoshop yazlm ile resimler profesyonel olarak dzenlenebilir ve
ilenebilir. Resim dosyalar etkin biimde kontrol edilir. Bir resim zerinde otomatik
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
35/154
25
olarak ilem yaparken baka resimleri grntleme ve zerinde ilemler yapma, bir
klasrdeki resim dosyalarn otomatik olarak yeniden adlandrma, formatn
deitirme, baka klasre aktarma, tanmladmz ilemleri uygulama
Photoshopun salad avantajlardandr.
Bunlarn yannda resimlerin rengini, kontrastn ve parlakln deitirme, resmin
orijinal yzeyi ve parlakln koruyarak rengini deitirme, 32 bitlik grntler
oluturma ve bu grntlerin geni bir aralkta parlakln ayarlama, bir grnty
zemine otomatik uyumunu salayarak klonlama, boyama veya yaptrma,
oluturulan eitli boyama ve izim aralaryla resim yapma veya olan resimleri
deitirme, bir resmi bir eksen, eri veya ekil etrafnda eme, bkme veya uzatma,
eitli filtreler kullanarak resimdeki bulanklklar giderme, istenmeyen hatalar
dzeltme gibi ilemler de gerekletirilir.
Photoshop PSD formatndaki dosyalarda, katmanlarda deiik resimler, efektler
vb. oluturulur; bu katmanlar st ste getirilerek istenen resimler elde edilir. n,
piksel veya dier lm sistemleri ile saysal deerler girilebilir (Adobe Photoshop,
(b.t.)).
1.4.2 MatlabMATLAB (MATrix LABoratory) ilk defa 1985te C.B. Moler tarafndan
gelitirilmi ve zellikle de matris temelli matematik ortamnda kullanlabilen
etkileimli bir paket programlama dili olarak tanmlanmtr. MATLAB sistemi 5 ana
ksmdan oluur:
1. MATLAB Dili: Bu, koullu deyimler, fonksiyonlar, veri yaplar, giri/k ve
nesneye ynelik programlama zelliklerini ieren yksek seviyeli bir matris/dizim
dilidir. Dil zellikleri MATLAB Toolboxda alt adet klasr iinde organize
edilmitir. Bunlar;
ops : letmenler ve zel karakterler
lang : Programlama dili yaplar
strfun : Karakter dizileri
iofun : Dosya giri/k
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
36/154
26
timefun : Zaman ve tarihler
datatypes : Veri trleri ve yaplar
2. MATLAB alma Ortam: Bu, MATLAB kullancs veya programcs olarakalma olana salayan bir ara ve gereler takmdr. alma ortamndaki
deikenleri kontrol etmeyi ve verileri alma ortamndan baka bir ortama
aktarmay ve baka bir ortamdaki verileri alma ortamna aktarmay kolaylatrr.
Ayrca MATLAB uygulamalarnn gelitirilmesi, kontrol edilmesi, hata bulunmas
ve M-dosyalarnn biimlendirilmesi iin gerekli aralar da kapsar. alma ortam
zellikleri general adl tek bir klasr iinde yer almaktadr.
3. Grafik Sistemi: MATLABda Handle Graphics olarak bilinir. 2-boyutlu ve 3-
boyutlu veri grntlemesi, grnt ileme, canlandrma (animation) ve grafik
sunumu iin gerekli yksek seviyeli komutlar kapsar. Ayrca MATLAB
uygulamalar iin tamamen kullanc arabirimi (GUI) oluturmaya kadar, grafiklerin
grnn elle dzenlemeye olanak veren dk seviye komutlar da ierir.
4. MATLAB Matematik Ktphanesi: Bu, sum, sine, cosine gibi elemansal
fonksiyonlardan ve karmak aritmetikten, matris tersi, matris z deerlerinden,
Bessel fonksiyonlar ve hzl Fourier dnmlerine kadar deien geni bir
hesaplama algoritmalar toplamdr. Matematik ve analitik fonksiyonlar MATLAB
Toolbox iinde sekiz klasr iinde dzenlenmitir. Bunlar yle tanmlanmtr:
elmat : Elemansal matris ve matris ilemleri
elfun : Elemansal matematik fonksiyonlar
specfun : zel matematik fonksiyonlar
matfun : Matris fonksiyonlar -saysal lineer cebir-
datafun : Veri analizi ve Fourier dnmleri
polyfun : Fonksiyon fonksiyonlar ve diferansiyel denklemlerin zm
fonksiyonlar
funfun : Seyrek (sparse) matrisler
5. MATLAB Uygulama Program Arabirimi (API) : MATLAB ile etkileimli
alan C ve Fortran programlar yazlmasna olanak tanyan bir ktphanedir.
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
37/154
27
MATLABtan rutinleri arma (dinamik iliki), MATLAB bir hesaplama motoru
gibi arma ve MAT-dosyalarn yazma ve okuma iin gerekli aralar ierir
(Yksel, 2000).
1.4.3 C ProgramlamaC dili, mhendislik alanlarnda matematiksel problemlerin zmnde, sistem
programlarnn yazmnda kullanlan ifade gc yksek, veri yaps zengin, kaynak
kodu baka sistemlerde sorunsuz derlenerek altrlabilen, alt programlara
ayrlabilen, hzl alan ve az yer kaplayan, kaynak kodu abuk alglanabilen, esnek,
yapsal programlanabilen bir dildir.
Alt programlama, kaynak programlarn altprogramlara ayrlarak paralanabilme
zelliidir. Cde alt programlara fonksiyon denir. ok tekrarlanan ilemlerin alt
programlar kullanlarak yazlmas alabilir program kodunu kltr. Alt
programlama alglamay kolaylatrr. Alt programlar tek balarna test edilebilirler
bylece hatann saptanmas kolaylar. Kaynak kodda istenilen deiiklikler, alt
programlara yanstlarak daha kolay yaplabilir. nceden yazlm alt programlar
baka projelerde defalarca kullanlabilir.
C programlar main fonksiyonundan almaya balar, yani; main programn
almaya balad fonksiyondur. char, short, int ve long tamsay sabit ve
deiken trleridir. float, double ve long double ise gerek say trleridir. Bu
trlerin bellekte kapladklar alan sistemden siteme deiir. Bu trlerden tez
almasnda kullanlanlar ksaca aadaki gibi zetlenebilir:
int : Nokta iermeyen tamsaylardr. Pozitif ve negatif olabilirler. Uzunluu
donanma baldr, 32 bitlik mikro ilemcilerin kullanld Windows iletim
sisteminde 32 bit uzunluundadr.
char : Uzunluu en ksa olan trdr. Sistemlerin ounda uzunluu 8 bittir.
Cde char tryle int, short ve long trleri arasnda uzunluklarndan baka
ilevsel bir fark yoktur. Dier dillerin aksine Cde char tr dier trlerle
aritmetik, mantksal vs. ilemlere sokulabilir.
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
38/154
28
int ve char tamsay trleri pozitif ve negatif olabilen iaretli trlerdir. Tamsay
trlerinin hep pozitif olduklar varsaylan iaretsiz (unsigned) biimleri de vardr.
float : Bu tr gerek saylar belirtmekte kullanlr. Pozitif ve negatif olabilirler.zellikle kesir ksm iin kullanlrlar ve bellekte tamsaylardan farkl bir biimde
tutulurlar.
Elemanlar bellekte srekli bir biimde bulunan ayn trden nesnelerin
oluturduu kmeye dizi denir. Dizi isimleri dizilerin bellekteki balang adreslerini
gsteren sembolik sabitlerdir. Satr veya stun vektrleri 1n veya n1 boyutlu
dizilerde, matrisler nn veya nm boyutlu matris dizilerinde saklanrlar. Bunlarn
dnda ok boyutlu (nmp) dizilerde de bilgiler saklanr.
Adres kavram: Adres hem donanma hem de yazlma ilikin bir kavramdr.
Donanmsal olarak bellekte yer gsteren bir saydan ibarettir. Mikroilemci bellekte
bir blgeye ancak o blgenin adres bilgisiyle eriebilir. Yazlmsal olarak adres,
yalnzca bellek blgesinin yerini gsteren bir say olmayp, ayn zamanda o bellek
blgesinde bulunan bilginin nasl ele alnacan belirten bir tr bilgisini de
iermektedir.
Gstericiler, adres bilgilerini saklamak ve adreslerle ilgili ilem yapmak iin
kullanlan nesnelerdir (bellekte yer kaplayan ve ieriklerine eriilebilen alanlara
nesne denir). Gstericilerin ierisinde adresler bulunur.
Yaplar, aralarnda mantksal bir iliki bulunan farkl trden bilgileri ieren
nesnelerdir. Yaplar, diziler gibi bellee srekli biimde yerleirler. Dizilerde olduu
gibi balang adresleri geirilerek fonksiyonlara kolaylkla aktarlabilirler.
Dinamik bellek ynetimi: Programn alma zaman srasnda belli sayda srekli
bellek blgesinin ayrlmasna ve istenildiinde geri braklmasna olanak salayan
yntemlerin kullanlmasna dinamik bellek ynetimi denir. Cde dinamik bellek
ynetimi dinamik bellek fonksiyonlaryla yaplmaktadr.
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
39/154
29
malloc en ok kullanlan dinamik bellek fonksiyonudur. Programn alma
zaman srasnda sisteme danarak bellein gvenli bir blgesinde parametresi ile
belirtilen byte kadar uzunlukta srekli bellek blgesini ayrr (Aslan, 1998).
1.4.4 CygwinCygwin, UNIX/Linux iletim sistemindeki uygulamalar Microsoft Windows
platformuna tamak iin kullanlan bir aratr. Ak kaynak kodlu standart Red Hat
GNU gcc derleyici ve gdb debugger Windowsta altrr. Grnt ileyen C
kodlar ve kod satrndan altrlabilen Windosta ykl IrfanView gibi
programlar cygwin ile derlenir ve altrlrlar (Cygwin, (b.t.)).
1.5 nceki almalar1.5.1 plik ap ve Dokuma Kuma Yaps ile ilgili almalar
Dokuma kuma yaps ile ilgili ilk almalar sklk, iplik numaras ve rg tr
gibi parametreler arasndaki ilikileri incelemi ve matematik bantlar ortaya
koymutur.
Ashenhurst 1884 ylnda sklk iin ap kesiim teorisini ortaya atmtr.
Ashenhurst yn iplii ile yapt deneyler sonucunda iplik apn iplik numarasna
bal olarak hesaplayan
NKd
1= (19)
ampirik formln nermitir. Burada diplik ap,Niplik numaras, Kiplik cinsine
gre deien bir katsaydr.
Grosberg, iplik kesitini daire olarak kabul edip, iplii silindir gibi dnerek iplik
apn,
rlLifzglATexd /1044.4 3= (20)
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
40/154
30
forml ile hesaplamtr. Grosberg, zgl hacim yerine iplik hacminin lif
materyalinden oluan blmnn toplam hacme oran olarak tanmlanan
gzeneklilii kullanmtr. Eer f lif zgl hacmini, y iplik zgl hacmini
gsteriyorsa, gzeneklilik (),
y
f
= (21)
olarak verilir. Buradan (20) eitlii daha genel biimde,
3
1057.3
= rlLifzglAikGzeneklil
Tex
d cm (22)
olarak bulunur.
Gzeneklilik ad verilen bu faktre Paketlenme Oran da denilmektedir.
Grosberg ipliklerin ounda gzenekliliin 0.55 ile 0.75 arasnda deitiini
belirtmitir.
ap kesiim teorileri gerek sklklarn limit sklklardan daha dk olduubunun rg yapsndan kaynakland, skln iplik ap ile ters orantl olduu
grne dayanr. Gerek (teorik) sklk (S) ile limit sklk (SL) arasndaki iliki rg
faktr Fw,
L
wS
SF = (23)
formlyle gsterilir.SL
yerine iplik apnn tersi olan birim uzunluktaki ap says
(D) konursa, teorik sklk S,
DFS w= (24)
eitlii ile ifade edilebilir. ap says Ashenhurstn iplik ap formlnden (19)
hesaplanrsa kare rgler iin teorik sklk,
NKFS w= (25)
olarak bulunur.
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
41/154
31
Ashenhurst 1884 ylnda gelitirdii ap kesiim teorisinde iplik kesitinin daire
olduunu, deiik rglerde dokunmu kumalarda ipliklerin eit kvrm aldklarn,
iki iplik arasndaki boluun aradan geen iplik apna eit olduunu varsayarak
(ekil 1.9) rg faktrn (Fw),
iw
wFW
+= (26)
olarak tanmlamtr (Baer, 2004). Burada w rg biriminde (raporunda) yer alan
iplik says, i rg biriminde yer alan kesime saysdr.
ekil 1.9 Ashenhurst I. ap/kesiim teorisi
Ashenhurst, farkl kesit geometrisine dayanan II. Teorisinde ard arda gelen iki atk
ipliinin merkezini birletiren dorunun yatayla yapt ay 30 kabul ederek,
hesaplanan iki atk arasndaki mesafenin 0,732d olacan ne srmtr (ekil
1.10). rg faktrn ortalama atlama uzunluklarna (F) bal olarak,
732.0+=
F
FFW (27)
eklinde tanmlamtr.
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
42/154
32
ekil 1.10 Ashenhurstun II. Teorisine gre kuma kesiti
Ashenhurstn formllerinin atlama uzunluu ikiyi geen rglerde yksek
sklklara ulaamad grlmtr. Law (1922), farkl rg trlerini gz nne
alarak Tile gsterdii sklk iin,
++
=
1F
FDT % deer (28)
eitliini nermitir. Eklenecek yzde deerler rg gruplarna gre,
Dimi rgler iin : % (F-2)5
Panama rgler iin : % (F-2)9,5
Saten rgler iin : % (F-2)5
dr. Bezaya rg iin bir deer nerilmemitir.
Brierley (1931), eitli cins ve numara ipliklerden deiik rglerde maksimum
sklkta kumalar dokumu ve uygulanan bu sklklarn ortalama atlama uzunluuna
gre deiimlerinin grafiksel olarak incelenmesi sonucunda eklenen yzdesel
deerlerin geometrik olarak artacan grmtr. Maksimum skl tahminlemek
iin ortalama atlama uzunluklarna bal olarak farkl rg gruplar iin,
NKFS m= (29)
Dimi rgler iin m = 0.39
Saten rgler iin m = 0.42
Bezaya ve panama rgler iin m = 0.45
formln nermi ve formldeki Kkatsaylarn belirlemitir.
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
43/154
33
Sklk ile ilgili modeller kuma yapsn ayrntl olarak belirleyen geometrik
modeller deildirler. Geometrik modeller ise, ipliklerin kuma yaps iinde
oluturduklar erilerin matematiksel olarak tanmlanmasna dayanmaktadr.
Peirce (1937), bezaya rgl dokuma kuma yapsn geometrik olarak
tanmlamtr (ekil 1.11). Gelitirdii geometrik modelde ipliklerin dairesel kesitli
olduunu, kesit eklinin deimediini, eilme rijitliklerinin ihmal edilebileceini,
kesien iplikler arasnda yzey temas olduunu ve kesime yapt ipliklerin
evresinde yay biimini aldn, arada ise dz olarak yer aldn varsaymtr.
ekil 1.11 Peircein bezaya kuma geometrisi
Peirce, geometrik modelini, ipliin dz olan ksmnn kuma simetri ekseniyle
yapt a , iplik aralklarp, kvrm oran c, kvrm genlii h, iplik ap dve ipliin
kesime yapt ksmn uzunluu l gibi parametreler yardmyla matematiksel olarak
yle tanmlamtr:
HhhddD =+=+= 2121 (30)
1,21,21,21,22,1 sincos)( DDlp += (31)
)cos1(sin)( 2,12,12,12,12,1 += DDlh (32)
11,2
2,1
1,2
1,22,12,1 =
=
p
l
p
plc (33)
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
44/154
34
Burada (30), (31), (32), (33) eitlikleri ile verilen 7 denklem, 11 bilinmeyen
bulunmaktadr, zm iin en az 4 bilinen parametre olmaldr. Ancak bu yeterli
olmadndan geometrinin parametrik zm sz konusudur.
Peirce, rg asnn kk olduu durumlarda yaklam yaparak,
2,12,1 2c= (34)
2,11,22,13
4cph = (35)
formllerini nermitir. (34) ve (35) eitlikleri (33) eitlii ile birlikte Peircebezaya kuma geometrisini tanmlar. Peircein geometrik modelinde rg
asnn deeri ok kk kabul edildiinden, Peircein geometrik modeli seyrek
kumalar ve skm yaplarda geerlidir.
Peirce (1937), daha sonraki almasnda kuma iinde oluan kuvvetlerden ve i
basnlardan dolay iplik kesitinin elips biimli olduu varsaymna dayal bir kuma
geometrisi gelitirmitir. Ancak byle bir geometrinin zmndeki glklerden
dolay ilk geometrisi iin elde edilmi olan formllerin uygulanabilecei elipsin
kk apna edeer apl dairesel kesitli iplik varsaym yapmtr (ekil 1.12).
ekil 1.12 Peircein eliptik kesitli iplik geometrisi
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
45/154
35
Peirce, hesaplamalar kolaylatrmak iin yasslm ipliin kesit alannn serbest
ipliin kesit alanna eit olduunu ve yasslmann belirli bir lde gerekletiini
kabul etmitir. Eer ipliin serbest ap d, eliptik kesitin byk ve kk aplar a ve
b ve iplik kesit alanA ise,
44
2dabA
== (36)
eitliinden edeer dairesel kesitin yarap
abd= (37)
olarak bulunur. Eer eliptiklik bir e = b/a katsays ile gsterilirse, byk ve kk
aplar
e
ba = (38)
edb = (39)
olarak bulunacaktr.
Kemp (1958), kuma yapsndaki iplikler iin bir dikdrtgenin ksa kenarlarna
ap bu kenarlara eit yarm dairelerin yerletirildii kou pisti biimli bir kesit
varsaym yapmtr. Kempin gelitirdii kuma geometrisi iplik yaslmasn dikkate
ald gibi, Peirce formllerinin kullanlmasna da olanak vermektedir (ekil 1.13).
pliin yasslrken kesit alannn deimedii kabul edilerek, belirli bir yasslma
orannda ipliin byk ve kk aplar,
+
=
e
edb
141
1
,a
be = (40)
ile bulunur. Burada d, alan kou pistine eit olduu dnlen dairenin ap, e
yasslma orandr.
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
46/154
36
ekil 1.13 Kempin kou pisti iplik kesitli kuma geometrisi
L1 zg ipliinin toplam uzunluu,L1' zg ipliinin Peirce geometrisine uyan
blmnn uzunluu, p2 atk aral, p2' atk aralnn Peirce geometrisine uyan
blm olarak tanmlanrsa, Kempin kuma geometrisine Peirce formlleri
uygulandnda,
p2'=p2 (a2-b2) (41)
L1' = L1(a2-b2) (42)
eitlikleri elde edilir. Buradan c1'ile gsterilen kvrm oran,
[ ])(' 222211 bappcc = (43)
ile hesaplanr. zgnn kvrm genlii h1 ise Peircen pratik formllerinin, Kemp
geometrisinin Peirce geometrisine uyan blmne uygulanmasndan,
[ ])(3
4''
3
422221121 bappccph == (44)
olarak bulunabilir. Kempin teorisi maksimum sklklarda dokunmu kumalar iin
de kullanlr.
Baer (1965), ipliklerin radyal sktrlabilme zelliklerini, zelikle iki dz levha
arasnda iplik yasslmasn incelemitir. Belirli kuvvetler uygulanan iki dz levha
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
47/154
37
arasnda kalan eitli ipliklerin sktrlabilirliini lmek iin bir cihaz tasarlamtr.
Cihaz eitli basnlarda sktrlm ipliklerin byk ve kk aplarn
lmektedir. Bir iplik sktrldnda lif kesiti, iplie byk kuvvetler
uygulanmadka deimez; nk lifler arasnda byk boluklar vardr. Liflerin
maruz kald deformasyonlar uzama, eilme ve burulmadr.
Lifler uzun ve ince olduklar iin ok kk kuvvetlerle eilebilir ve
bklebilirler; uzamalar iinse daha byk kuvvetler gerekir. Bu tip deformasyon
olduunda germe kuvveti bykse, eme ve burma kuvvetleri ihmal edilebilirler.
Ayn ekilde germe kuvveti daha kkse liflerin uzamas ihmal edilir. Liflerin tek
tek durumlar dnlmeden nce iplik sktrldnda ne gibi etkiler olabilecei ile
ilgili kabuller yaplmaldr. plik sktrlmas srasnda, iplik yzeyi ile paralel
yzeyler oluan srtnme kuvvetinin ipliin ekseni boyunca uzamasn engelleyecek
kadar byk olduu, dolaysyla sktrlm ipliin uzunluunun deimedii kabul
edilmitir. Sonu olarak, liflerin deformasyonu sadece iplik kesitinde deformasyona
neden olmaktadr.
Eer lifler, eirme koullarnn izin verdii kadar iplik yapsna sk giriyorlarsa,
paketlenme younluu sktrlma sresince deimez. Dier deyimle paketlenme
alan ayn kalr. Eliptik veya kou pisti kesiti eit alanl daire kesitten daha byk
evreye sahiptir. Dolaysyla lifler bkmden dolay iplikte daha byk ap
evresinde yer almak iin uzamak zorunda olduklarndan, helis erisi boyunca farkl
aplarn evresi boyunca yer alrlar. plik sktrlrken, liflerin boylar uzamyorsa
eilip bklerek yeni ekil alrlar. plik kesitinin evresi sabit kalr. Lifler yaklak
olarak ayn evreyi dolarlar, fakat daha sk paketlenirler. Paketlenme faktr p,
sktrlm ipliklerde sktrlm alann orijinal kesitin alanna blnmesiylebulunur.
Baer (1965), orijinal kesit alann elips biimli kesit ile kou pisti biimli kesitin
alanna eitleyerek bulduu byk ve kk yaraplar sktrlmam serbest
yarapa oranlamtr. Hesaplad0R
ave
0R
bdeerlerinin grafiklerini izmitir.
Ayn ekilde orijinal kesitin evresini elips biimli kesit ile kou pisti biimli kesitin
evresine eitleyerek bulduu byk ve kk yaraplar sktrlmam serbest
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
48/154
38
yarapa oranlayarak elde ettii0R
ave
0R
bdeerlerinin de grafiklerini izmitir.
Deneysel noktalar grafikte sabit alan erilerinin altnda kalrken, sabit evre erisi
civarnda olduu grlr. Sabit evre erileri ile uygunluk daha iyidir. Dokuma
kuma yapsnda iplikler kesit evresi sabit kalacak biimde deiirler.
Hamilton (1964), Kemp geometrisini temel alarak tm rglere uygulanabilecek
bir genel kuma geometrisi ne srmtr. ekil 1.14te verilen modelde WXYZ tm
rg birimini, W'X'Y'Z' Peirce geometrisinin uygulanabilecei alan gstermektedir.
ekil 1.14 Hamiltonun bezaya kuma geometrisi
ekil 1.14ten,
WX = ZY = zg aral =pi1
WZ = XY = Atk aral =pi2
W'X' = Z'Y' =p'i1 =pi1 (a1-b1)
W'Z' = X'Y' =p'i2 =pi2 (a2-b2)
yazlabilir. rg birimindeki tam iplik uzunluklar,
)( 1,21,2'
2,12,1 ba += (45)
ile bulunur. Peirce geometrisi uygulanrsa,
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
49/154
39
1'
1,2
'
2,1'
2,1 =p
c
(46)
'
2,1
'
1,22,134 cph = (47)
+=
2'
1,2
2
2,1'
1,2
'
2,1)(16
91
p
hp (48)
formlleri elde edilecektir.
Hamilton, kesime birimlerindeki pi iplik aralklar ile atlama birimlerindeki pfiplik aralklar arasnda,
i
n
fr
in
pp
p
f
=
1 (49)
bantsn tanmlamtr. Burada ni bir rg birimindeki kesime says, nf rg
birimindeki atlama says,pr rg biriminin uzunluudur. Bantdan da anlalaca
gibi pf ile pi arasndaki iliki rg trne ve kumata uygulanan sklklara bal
olarak deimektedir.
Hamilton (1964),piyi sabit tutarakpf deerini geometrik olarak dokuma limitine
yaklaan kumalarda hesaplamak iin farkl sklk grubu tanmlamtr. Buna gre,
dk sklklardapf= a veyapf> a durumu, orta sklklardapf = a durumu, yksek
sklklarda ise
pf= a, pi : minimum
pf< a, pi: deiken
pf = minimum, pi : minimum
durumlar sz konusudur.pi vepf belli limitler iersinde hesaplanabilirken, limitlerin
dnda kesit ekillerindeki bozulmalardan dolay tam olarak hesaplanamamaktadr.
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
50/154
40
Hamilton iplik aralklarn hesaplarken kesiti alnan iplie komu iki ipliin
yaptklar kesimeleri de dikkate alarak ortalama atlama uzunluu ayn olan 2/2 dimi,
3/1 dimi ve 2/2 panama rgleri iin;
2/2 dimi iin pf= a
1/3 veya 3/1 dimi iin pf= a 0.1b
2/2 panama iin pf = a 0.215b
koullarn ngrmektedir.
Peirce (1937), ideal geometrik modelin kuma yapsn tam olarak yanstmadn
grm ve kuman mekanik zelliklerini de dikkate alan fiziksel bir modelgelitirmitir. Peirce, gelitirdii modelde, ipliklerin eilme rijitliklerinin
deimediini, eksenleri dorultusunda uzamadklarn, kesime blgelerinde
noktasal temas yaptklarn, temas noktalarnda birbirlerine kuvvet uyguladklarn ve
bu kuvvetlerden doan reaksiyon kuvvetlerinin etkisi altnda eildiklerini varsayarak,
kesit dzlemindeki ipliin eksenini bir kuvvet iftinin etkisi altnda biim alan
elastika erisi ile tanmlamtr (ekil 1.15).
ekil 1.15 Elastik iplikli kuma modeli
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
51/154
41
Peirce, elastika erisini
cos2
2
P
ds
dEI = (50)
olarak tanmlamtr. Diferansiyel denklemlerin zm ile Peirce,
( )0,2
,
sin2
kFkFl
p
= (51)
( ) ( )
( )0
00
,2
,
,2,2
,22
,
kFkF
kFkEkFkE
lh
+
= (52)
( ) ( )
sin2
,2,2
,22
, 00 kFkEkFkE
p
h+
= (53)
boyutsuz parametrelerini elde etmitir. Burada, E(k,/ 2), F(k,/ 2) birinci ve ikinci
tip tam, E(k,o) ve F(k,o) tam olmayan eliptik integrallerdir.p iplik aral, h kvrm
genlii, l birim iplik uzunluu ise iplik ekseninin kuma iindeki biimini belirleyen
deikenlerdir. Yasslmaya yol aan Vkuvveti iseve kdeerlerine baldr. kve o
parametreleri,
+=
22sin
k , )21arcsin(0 k= (54)
olarak tanmlanrlar.
Keefe (1994a), katl iplik yaps iindeki ipliklerin eitli oryantasyon limitlerini,
modelini geometrik kesime oluana kadar maniple ederek tahminlemitir. Bu
modelde iplikler uzamayan ve sktrlamayan cisimler olarak kabul edilmitir.
Bkm alm yaplarda sktrlabilirliin potansiyel etkisini simle eden bir yntem
sunmutur. pliin eliptik kesitli tek bir elemann sktrlmasyla elde edildii kabul
edilmitir. Katl ipliklerdeki her ipliin eliptiklik miktar, kat ettikleri helisin genlii
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
52/154
42
ve periyodu parametrik olarak deitirilerek gerek koullara yaklalr. ekil 1.16da
elips eksen oran 0.8, helis genlii 0.598 ve helis periyodu 7.58 olan katl iplie ait
modelin nden ve yandan grn ile perspektif grnm verilmitir.
Keefe (1994b), dokuma kumalar, eliptik kesitli bir elemanla gsterilen
boyutlu ipliklerin birbiriyle kesimesiyle oluturulan iki boyutlu bir yzey olarak
dnmtr. Kuma yapsndaki iplii merkezi bir yrnge izleyen kapal eriler ile
kat biimde modellemitir. Bu yaklam ile geometrik kabuller yaplabilir; model
parametreleri deitirilerek iplik modelleri, ipliklerin kuma yapsnda izledikleri
yrngeye uygun biime getirilebilir; istenen yapda kuma modeli oluturulabilir.
Bunlarn yannda, deneysel olarak belirlenmi yrnge ve kesit bilgisi modele
uygulanarak saysal bir model gelitirilebilir. Kapal eriler, iplii temsil eden
merkezi eriye yaklak olarak dik olan dzlemlerde bulunurlar. Keefe, bu modeli
bezaya rgye uygulamtr. ekil 1.17de elips eksen oranlar 0,2 ve helis
periyotlar 7,163 olan atk ve zg ipliklerinin oluturduu bezaya kuma modeli
grlmektedir.
ekil 1.16 katl bir iplie ait modelin nden ve yandan
grn ile perspektif grnm
ekil 1.17 Keefein bezaya kuma modeli.
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
53/154
43
1.5.2 Kuma Simlasyonlar ile ilgili almalarAdanur ve Vakalapudi (2000), iki ve boyutlu kuma yaplar tasarlamak iin
bilgisayar simlasyon program gelitirmilerdir. Temel lif, iplik ve kuma
parametreleri programa girilmitir. Bu parametreler kullanlarak tek katl, ift katl
veya katl dokuma kumalarn boyutlu geometrik modelleri oluturulmutur.
Geometrik yapya ve verilen parametrelere bal olarak belirli fiziksel zellikler
hesaplanmtr. Gelitirdikleri FabCAD yazlm temel tekstil yaplarn boyutta
grafiksel olarak simle edebilmekte ve temel tekstil yaplarna proses
parametrelerinin etkisini gsterebilmektedir.
Adanur ve Vakalapudi (2000), Bilgisayar Destekli Geometrik Dizayn (CADG)
teknii kullanarak, dokuma kuma iki boyutlu kuma modellerinin aksine boyutlu
kat cisim olarak ele alan geometrik modeller kullanan bilgisayar destekli entegre bir
tasarm sistemi gelitirmilerdir. CADG tekniinde, ana model ipliin boyutlu kat
model olarak ele alnmasyla oluturulur. Temel fikir, her iplik iin merkezi bir izgi
zerinde bu izgiye dik dzlemdeki bir kapal eriyi hareket ettirmektir. Kapal eri
ve merkezi izgi, ipliin kesitini ve merkezi izgi konfigrasyonunu temsil eder.
Elips kesitli kvrml ipliin yzey grafii Mathematica 4.1 yazlm ile elde
edilmitir.
Gelitirilen program aadaki fonksiyonlar gerekletirir:
Lif ve iplik parametrelerinin seimi: Lif materyali, iplik tipi, bkm yn,bkm says, numara, atk ve zg skl gibi iplik parametreleri kullanc
tarafndan belirlenir.
Kuman desen tasarm: Tek, ift ve katl kumalarn rg plann kullancklavyeden girer.
Kuman iki boyutlu simlasyonu ve rg renk plan: Bir nceki aamadagirilen rg planndan ve bu aamada girilen atk ve zg ipliklerinin renk
planndan program tarafndan otomatik olarak oluturur. Kuma ve iplikler
farkl bytme oranlarnda grebilir (ekil 1.18).
Kuman boyutlu simlasyonu: Kuma yapsnn boyutlu grafii, ipliinyzey grafiklerinden Mathematica 4.1 program ile oluturulur. Kuman,
zg ve atk ipliklerinin yaps deiik alardan grlebilir.
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
54/154
44
ekil 1.18 Kuman iki boyutlu simlasyonu ve rg renk plan
Suh ve Kim (1996), eitli olas hatalar tayan iplikler iin yapay olarak
oluturulan iplik younluk profillerinden zellik belirleme yntemi ile geici sinyal
tanmlama ve snflandrma iin wavelet paket dnmnn kullanlabilirliiniaratrmlardr. Orijinal kuman temel zelliklerini ieren eitli yapay kuma
grntleri oluturularak analizlerde kullanlmtr. Temel fikir, farkl frekans
seviyelerinde iplik sinyallerinin ayrtrlarak zamana bal dominant frekans
bileenlerinin lokal enerjisini hesaplama ve ana zaman-frekans bileenini bulmadr.
Sinyal, farkl skalalara ait nemli yaplar ierdiinde, yaklam iplik ve kuma
karakterizasyonu iin optimal zm sunmaktadr.
Bu almada deney materyali olarak 4 deiik yntem ile erilmi iplik (open-end, yksek ekimli, fantezi ve trayhgarn) eirme tekniinin zaman-frekans
davrann karlatrmak ve sktrma orannn etkisini grmek iin kullanlmtr.
Farkl % CV ye sahip 3 eit simle edilmi iplik ise, analiz sonular zerinde
dzgnszln etkilerini incelemek iin Zweigle G-580 cihaz ile test edilmitir.
Suh ve Kim (1996), iplik younluk profilini wavelet paketi ile yaplan zellik
analizi ile tanmlam, neps, ince-kaln yer gibi lokal ve geici zellikleri wavelet
paketi ile bulmu ve zellik vektrn bilgi indirgemede kullanmtr. Kumalarn
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
55/154
45
grsel etkileri gelitirilen grafik metodu ile simle edilmitir. Yeniden
yaplandrlm grntlerin, orijinal grntlerin genel zelliklerini ierdii
grlmtr.
Suh ve Kim (1997), orijinal ve yapay olarak oluturulan ipliklere ait data setinden
eitli kuma grntleri simle etmi ve bu grntleri karlatrmlardr.
Wavelet paketine dayanan sub-band exchange algoritmasn data expansion ve
kuma simlasyonu iin kullanmlardr. Gelitirilen alt-bant deitirme algoritmalar
ile leke ve izgi gibi kuma hatalar yapay olarak oluturulmutur.
Elektronik dzgnszlk cihaznn ve bilgi elde etme tekniklerinin gelimesi ile
ipliklerin younluk profilleri baz kuma grntlerinin oluturulmasnda
kullanlmaktadr. Grntleme sisteminde dzgnszlk cihazndan alnan dijital
deerler bilgisayar ekrannda, karlk gelen gri seviyelerle x-y ekseninde dikdrtgen
blgelere yerletirilir. Dikdrtgen blgeler arasndaki boluklar ve bu blgelerin
yaps, atklar aras boluk, balant says ve kuma genilii gibi gerek kuma yap
parametreleri ile deitirilebilir. Sistemin basit olmasna ve mkemmel grnt
salamasna ramen, eitli snrlamalar vardr. ncelikle sistem llen iplik
younluuna skca baldr. 400 mlik iplik rnei sadece 0,2 m2lik kuma
grntsn oluturmaktadr; bu nedenle, snrl uzunluktaki ipliin orijinal
zelliklerini tamasna ramen, iplik younluk profillerinin sentezi ile kuma
grntlemek iin yeterli uzunlukta iplie ait bilgileri ieren wavelet paket
analizine bal bir data geniletme algoritmas gelitirmilerdir.
Deney materyali olarak Ne 6 ve Ne 20 numaral iki deiik open-end iplii
kullanlmtr. Her iplik iin 4 farkl bobin alnmtr. pliklerin dzgnszl
Zweigle test cihaznda llmtr. Her bir bobin iin 1000 m uzunluk srekli olarak
200 m/dak hzla llm ve sonular dijital sinyale evrildikten sonra data
dosyalarnda saklanmtr. Her bir iplik iin eitli diyagramlar bilgisayar program
kullanlarak retilmitir. plik dzgnszln grafiksel olarak simle edebilmek
iin gerek veya yapay iplik younluk sinyallerini kullanan iplik pano grntleri,
oluturulur. Simle edilmi kumalarn grntleri grafiksel metotla gsterilir.
eitli kumalarn grntleri, sub-band exchange algoritmas ile oluturulan
simle edilmi iplikler yannda, gerek ipliklerden elde edilen sinyaller ile de
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
56/154
46
oluturulmutur. Farkllklar belirlemek iin kuma grntleri birbirleri ile
karlatrlr.
oklu znrlk analizi, bir sinyalin skala uzaynda (zaman-frekans) analiz
edilebilmesi iin sinyali eitli skalalara (frekanslara) ayran sinyal ileme
algoritmasdr. Sonular, orijinal data setinden elde edilen sinyal zelliklerinin kk
bir blm ile byk data setlerinin bir araya getirilebileceini gstermektedir.
Wavelet paketine bal yeni kuma grntleme metodu, geni kuma grntleri
oluturulmas iin etkili bilgi geniletme algoritmas sunmaktadr.
Suh ve Kim (1997)in yapay olarak oluturduklar iplik grntlerinden elde
ettikleri kuma simlasyonlar, deiik rneklerden gelen varyasyonlarn kuma
grntsnde birlemesinden dolay orijinal grntden daha fazla dzgnszle
sahiptirler. ok miktarda alt-bant deiiklii, orta frekans seviyelerinde yapldnda
kuma grntsnde bulanklk grlmektedir.
Jasper, Suh ve Woo (2000), optik ve kapasitif sensrleri kombine ederek entegre
bir e zamanl iplik lm sistemi gelitirmilerdir. Bu iki tip sensrden elde ettikleri
ktle younluu ve ap lm deerlerini karlatrmlardr. Kesikli lif
ipliklerinden elde ettikleri younluk profillerini analiz etmi ve karlatrmlardr.On-line olarak alnan byk miktardaki bilgiyi ilemeden ve depolamadan sadece
iplik ve kuman esas zelliklerini karakterize eden temel bilgiyi elde eden, tutan ve
sentezleyen bir izelge gelitirilmitir. Gelitirilen sistem, wavelet analizi ve
stokastik parametre tahmini ile bilgiyi indirgemekte, kalite bileenlerini ve bu
bileenlerdeki ani deiiklikleri sinyal ileme ile zaman ekseninde belirlemekte,
sktrlm wavelet-stokastik parametrelerinden iplik profil bilgisi retmekte ve
simle edilmi kuma grnts oluturmaktadr. Gelitirilen hibrit sistem veriyi
100.000de bire indirgemektedir. Deneysel almada, veri indirgeme, veri oaltma,
veriyi yeniden retme ve simle kuma grnts elde etmek iin 10 iin her
birinden 25.000 m lm yaplmtr. Deneyler, 200 ii 8er saat kontrol ederek elde
edilen toplam verinin depolanabileceini ve verimli bir ekilde
deerlendirilebileceini gstermektedir. Younluk lmlerinden elde elden
simlasyonlar, ap lmlerinden elde edilen simlasyonlara gre rme kuma daha
iyi simle etmektedir.
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
57/154
47
Suh, Jasper ve Cherkassky (2003), on-line iplik lm sistemiyle aldklar verileri
kullanarak kuma grnmn ve dier kalite zelliklerini belirleyen boyutlu bir
model gelitirmilerdir. On-line iplik lm cihaz, iplik apn optik olarak birden
fazla a ile len yeni bir sistemden oluur. Grnt simlasyonu, bilgi indirgeme
ile dokuma ve rme kumalarn yapsal geometrisi zerine makro ve mikro lekte
matematiksel teoriler ve algoritmalar gelitirmilerdir. Elektronik grntleme,
dokuma ve rme kumalarn, metrekare arl, grnm dzgnl, fiziksel
zellikler gibi zelliklerini iplik apn on-line olarak ktleye bal olarak len
sistemle gerekletirilmitir. 20-40 metre uzunluunda, 1-2 metre geniliinde
dokuma kumalarn iki boyutlu makro grntleri ile bu kumalarn, (x,y)
koordinatlarnda iki ve boyutlu grntleri gelitirilen sistem ile alnmtr.
Ayrca, iplik kesitinin eksantrikliini belirlemek iin ayn anda iplik apn farkl
alardan len bir sistem de gelitirilmitir.
Moussa, Dupont, Steen ve Zeng (2004), spektrum topolojisini desen ve sklk gibi
kuma karakteristikleri ile ilikilendiren iki boyutlu FFT (Fast Fourier Transform)nu
dokuma kumalara uygulamlardr. rg biriminin tekraryla oluan dokuma
kumalarn periyodik yaps, tekrarlanan elemanlarn periyodikliini, dorultusunu
ve aralarndaki uzakl belirleyen Fourier Transform teknikleri ile incelemeye
uygundur. Genlik spektrumunda, periyodik ekilde deien bir eleman, genlii ve
frekans bu elamann llen genlii, skl ve boyuttaki oryantasyonuna bal
olan bir pik ile karakterize edilir. FFTden elde edilen kuma zelliklerini gsteren
spektrum kuman yzey zelliklerini tamamen tanmlamaktadr. Bezaya ve dimi
rglerin yzey profillerini saysallatrmak iin bu rglerden dokunmu
kumalarn optik profilmetre ile lm yaplmtr. Bu yzeylerin genlik
spektrumlarndan hesaplanan asal dalmlar, zg, atk ve diyagonal periyodikyapya karlk gelen yatay, dey ve diyagonal dorultular gstermektedir. Bu
diyagonal a, rg tipi ile zg ve atk sklnn karakteristiidir. Her dorultudaki
dominant pikler, bunlara karlk gelen yapnn periyodikliini hesaplamay mmkn
klar. Genlik spektrumunun asal dalm ise kuma yzeyinin dorultusunu
belirlemeye izin verir. ekil 1.19 ve ekil 1.20de bezaya ve 1/2 dimi rglerine ait
spektrumlarn asal dalmn gsterilmitir. Kuma, spektrumun baskn
bileenleriyle frekans ekseninde karakterize edilir. Ters Fourier transformu ile bu
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
58/154
48
elemanlarn deerleri deitirilerek farkl atk ve zg sklklarnda kuma
simlasyonlar elde edilir.
Adabala, Thalmann ve Fei (2005), dokuma kumalarn grnmn optimize
ederek bu kumalardan yaplm giysileri simle eden program gelitirmilerdir.
Weaving Information File (WIF) olarak bilinen standartlar kullanlarak kompleks
dokuma kuma yaplar elde edilmitir. WIF format simlasyondan ok dokuma
kumalarn retiminde dokuma tezghnda kullanlr. WIF dosyas, zg ipliklerinin
ekil 1.19 Dz rgye ait spektrumun asal dalm
ekil 1.20 1/2 Dimi rgye ait spektrumun asal dalm
erevelerden geirili dzeni ve erevelerin hareket biimleri gibi bilgileri ierir.
rg bu bilgilerden karlr. rg iki boyutlu matrisle gsterilir. Atk ve zg
iplikleri matrisin satr ve stun indisleriyle numaralanr. Bu indislerde matrise her
giri bu noktada grntlenecek iplii gsterir. Matrisin boyutlar zg ve atk
saysna eittir. WIF dosyas ayn zamanda renk bilgisini de ierir.
Dokuma kumalar aslnda bklm liflerden dokunan yaplardr. pliin
bkml yaps kuma yzeyinde grlr. Bu, iplik yapsndaki bklm lifin
-
7/29/2019 A Kumas Gorunumunu Etkileyis Biciminin Bilgisayarda Simulasyonu Computer Simulation of the Manner in Which Y
59/154
49
glgesinden kaynaklanr. Bkm sk ise bu glgeler daha belirgin grnr. plik
yzeyindeki glgeler deiik k koullarnda yaklak ayn grnr. Adabala,
Thalmann ve Fei (2005), oluturulmu iki boyutlu iplik yzeylerini renklendirerek iki
boyutlu kuma yzeyi elde etmilerdir. Bkm skl (says) ve iplik incelii
(numaras) kuma simlasyonunda kullanlan parametrelerdir.
Kemenkov, Sirkov ve Garg (2004), lif, iplik ve kuma zellikleri ile yapy
tahminleyen bir sistem gelitirmilerdir. Sistemin temel amac dokunmu kumalara
dayal kuma tasarmnn optimizasyonunu yapmaktr. Bu sistem kuman yapsn
etkileyen iplik ap yannda iplik tyll, dokuma kumalarn gzeneklilii ve
hava geirgenlii gibi zellikleri ierir. Sistem kullancs lif, iplik ve kuma
zelliklerini girer. Sistemin kts, lif ve iplik zelliklerine ait grafikler ile iki
boyutlu grntlerdir.
Escofet, Mil