943 GUALTÊRUSET GALBERTUSDE VITAET …_Galbertus...Securum enim me facit quod verilalem einiiibus...

943 GUALTÊRUSET GALBERTUSDE VITAET MART.B. CAROLIBONI. oU

adimere, él in fasliimmê vanilalis inaniter extol-leïe. Uliliusenim csl mihi, ut sciar iiisipiens,quodsum, quant ut oeslimorsapiens,quodnon sum. Illud

namquenon infnicluosonthumilitimorem,istudvero

A ruinosunt supcrboparère poteril, quodabsit, imno-rem. Quem cum omnibus aliis viliorum sordibuspropilius à me dignetur averterc, qui oninentomni-nosuperliiamsua daninavilhumililalo. Amen.

VITÀ ALTERA

AUCTORE GALBEUTO NOTARIQ:

(Ex aliquolmss.)

PROLOGUS. B

1.Ciîuiinter regnorumprincipesquos circanosco-

gnovimus,summumglorioeac taudissibi adscribendi

sludiuntper mililioefacinora oniluisset : cl cisdemaffeetusconsimilisad benc regendum inessel ; mi-

noris poléntioecl famoe principabatur ImperalorBomanorumHenricus (12-1),qui, cuni annos plti-rès sedissét, sine ha-redediemohiil. Minorisquoquefamoeac virium rex Anglorum (122) sine libcris

ilégebatin regno, quam cornesGarolusFlandriaruin

marchio, naturalis nosler dominuset princeps; quiquod mililioefaïua , el generisnobililatus regiosan-

guine seplclinis lit comitalu pater et advocatus

EcclesiarumDeiproeeral,ergapaupercs largns, inler

proceres suos jucundtis ac honesltis? adversushosles crudelis et cailles, qui eliam sine hoeredcasuis , imo nefandissimisservis, iraditus et occisus

pro jusliiia pccubuit.Tanti quidemprincipismorlem

ilescripliirus, non claboravi eloqiicnlioeornalum ,seu diversortim colprnm distingiicre modos, sedveruni vcrilalcrtt soliunmodoexscqui.quoe qiiam-quant stylo arido , tamen memorioe fidelium scri-bendo commendaviperegrinuni mortis ipsiuseven-iiim. Nequeequidemlocumcl lemporis opporluni-tatem, eunt aninium in hoc opere iiilenderem,

habebam; quandoqtiidéinnosler locus codent lem-

pore sollicilabalurmetit et anguslia, adeo ul sinealioruiii exceplionc lam Glcïusquant populusindif-ferenli periélilabatnr occasu el reriim siiarum etvitoe.igilur inter lot adversa.el angustissimosloco- rt'iim fines, ccepiniontem fUictuaiitetii, et quasi in

Euripp jaÇtatam ccmpescerc, et juxla scribendimodumcohibere. In qua animi mei éxactioneunacliaritatis sciniill.ula,suo igné foia et exercilata ,omnes virilités spiri'lualescordis fuiidilusiguivil, et

subsequéntcr Imminent mettm, qiieiif aforis tiino.r

posséderai, scribeiuli quadam liberlate doltavi-t.2. Superhoc igilur mentis studio, quod in tam

arclp positus (125) vestro et omnium-iidçliumaudi-toi in communicommendavi, si quis quidqnamob-

(121)InlelligiturHenricusV, UllrajcClianno 1125morluus, a Calisto11papa olim exconimuiiiçaius.

(122)Henricus1rex Anglia?,de quo aclum supracap. 2.

B garrirc et dclrahere conicmlai, non nuillumcure.Securum enim me facit quod verilalem einiiibusapertam, qui mecumcodentperccllchaniur,periçulo,loquof, él eam posteris nostris ntemoraiidamcoin-méiido. Rogo ergo cl inoneo, si cui ImjuS slyliariditas,cl hujus opusculi exiguus manipuhis admanus vendit, non dérident et conlcmnal: sed

s nova admiration*?, quoe scripla sunt et Deis ordinalione congesta, nostro solummodo lemporei admircitir, cl discal potestales torrenas non despi-i cere vel niorti iradere, qu.ls crédeiidinnest Deo

ordiiiaiiic nobis esse proeposilas; unde àpostolus:i «Omnisanima omni polcslali subjecla sit, siverégir lanquam proeceltcnli, siveducibus tanqiiauia Deos niissis(7Pefr.ii,15),5 tanquaménîni non estsimila-t tiviint, sed confirmativum : lanquamVero dicilurs in Scrîplura sancta pro eo quodveré est : sicul estn ibi, tanquam sponsus, hoc est verc sponsus.Non

, quidem promcriieraiil homicidoeet potatores etu scorlatores et omnium viliorum servi noslroelerroe

ut prrcessel eis bonus princeps, rcliglosusel po-lens , catiioliciis, post Deumpaupérum siislcutator,

i- Ecclesiarum Deiadvocaliis, palrioedefensor, et fa-i- lis in quo terrent intperii rcliq.uapoleslas bene re-i gendi formant et Deoscrviendimateriamassumeret.i- VidcnscrgodiabolusEcclesioeet fideiChristianoepro-ie fectum, sicul subséquente!*audiluri estis , commo-f- vit terne* hoc est, EcclesioeDei slabiiilatem, etM conturbavit cam dolis, tradilioitibus et rffusioiie>-r»iiinocenliumsanguinis.

'". CAPUTPRIMUM.diia Hlvstria in comitalu gestaB, Caroli. ImperiumRo-

maniimet reanumHierosolnmilimumoblatnm.i,

- '- . J

ct 5. Carolusitaque filinsCunlionisrégisDalioe(124)

ov el maire oiïundus quoeterra? Elandrensis comiium

de sanguinepror.esscral: ea aflinitate eognationisa

m puero in patria noslra atlus est ttsquëad virile robur

li^ corporis et animi.. Postquam vero mililioe litulis

b- aïmalus est, egregium facinusin hostes arripuit,

2S (125) Viilelurcives Brugcnsesalloqui. . -

is. (124) C'nut,Gnuloaul Canulus, promiscuc regesira Dania?appellati : iiorum palet B. Caroli S. Canulus

ejus nominisquartus fuit.

943 VITAALTERAAUCTOREGALBERTO. 946

fumant bonani et gloriam sui nominis pene À hi

gnorumpotentèsobliniiil. Quemquidem per plnres h

annos in principempcropiavcranl proccres noslri, fa

si forte sic evcnirepoluisset. Igilur contes Baldui- fl

nus ado'léscénsforlissimus ntoricndo nepoli suo si

Karotoregnum simul cl principibus côntradidit, (icl sub fideisecurilalecominendavit. n

4. Coepitulique majoris consilii prudcnlia pius ncotnesde pacis reforiuaiioiic disponere, loges cl pjura regni rcvocarc, ila ul paulafiinpacis statu un- v

dccumqueCollccto,in quarto sui cômiialuS anno , 1

per illum omnia dorèrent, omnia ridèrent, omnia c

juslilioecl pacis securilale el mulliplicijuciindilalc cl'rucrcntur.Tandem vidonsgraliam pacis omnibus i

jitciindam,iudixitper lermiiiosregni, ul sub quiele 1

cl securilale absquearmoruin usu communiter de- Bl

gèrent, quicuniqueaut in loto aul intra castra ma- Ilièrent et conversarenliir: alioquin ipsis plecteren- 1tur armis, qua?ferrent. Sub bac ergo observanlia iarcus et sagittoeet subscqucnlcr omnia arma postposila sunt in forinecsislocis, sicul el in pacifi-cis. Qua pacisgratia legibusel jusliliis sese rege-bant liomines, omniaingeniorumel sludiorum ar-

gumentaad placita coniponcnles": ut in virlule el

cloqucntia rhelorices unusquisque se defensarcl,cum in-pcli.lusfuisset*.vel cum hosiem inipeterctqua colorum varielate oratorie fucatunidecipercl.Tune vero habuil rhelorica sua exerciliaet per in-duslriam cl per naturam : erant enim muili illic—lerali, quibus nalura ipsa eloquenlia?moitesel ra-tionabiles proestilerat ccnjeelurandi el argumen-

^

tandivias, quibus nullatcnusilli, qui disciplinai!erant cl doclianem rhetoricain, ohviare vel aver-tere poicraitl. Sed quia ilerum suis fallaeiisminuscaulis fidèlescl ovesChrisli in placilis illi convene-lunt, Deus, qui omnia aballo speculatur, corriperefallaces suos non despexit; ul quibus eloqtieulioeboniimproeslilcratad saluletn, ipsisper flagellainsi-nuarêt,quiaeobonousisunladpropriamperdilionem.

5. Immisit ergo Dontiiiusflagella-famis, et post-modummortalitatis, omnibusqui in regno dogébantnostro, sedprius lerrore signorumrevocare digna-balur ad poenitendum, quos pronos proevidcratadiiiatum.Annoab IncarnalioneDominimilleno cen-teno vicesimoquaïlo, in Auguslomense universis iterrarum habitoïibus in corpore solari, circa no-uant horamdieiapparuit(12o)eelipsis,el lumiiiisuoiiiiaturalisdefeclus, ila ut sotisorbis oricntalis obfu-

scalns, pautatim reliquispartibus ingereret nebulasaliénas, non simullamen totum soientobfuscanlcs,sed in-parle : et lamen eademncbiila lolum perer-ravit sotis circulum, peïlransicns ab oriente usquead occideniemtaniiinnnodoin circtilosolaris essen-lioe: undequi staluin pacis et plaeilorum injuriasnotabant, futuroefamisel mortis pericutum mina-

(125) Eclypsinbanc inler alios aslronomosanno-tavit Selhiis Calvisiusab Anglieis scriploribusob-.servakimconiigisse 17 Augusli, eamque accuratcdescribii.

À banHiïuniversis.Clinique, neque sic correeli suni

liomines, tam Dominiquam servi, venit repenlinoefamis inedia, et subsequeniermorlalilalis irrueruut

flagella(126). Undein psaimo, < et vocavitfàment

super terrain, cl omnefirmamenluntpanis conlrivit

(Psal.av, 16). »Quo tcntpèstalenon polerat soliloittpresesequisqueciboelpotu suslcnlare.sed centraniorein lanlum panis insumpsileputater soniel in

prandio, quantum anle hoc lempus famis in di-versisdiebus sumcrêconsueveral,3iquesicperiiiso-

, ieniiamest gur^ilalus, et omnes nalurales receplâ-i culorumnicalus distenli nimielale rcplelionis cibi? cl pplus, nalura languebàt. Crudilate quoque ets indigesitene labescebaiil boulines cl adbuc famé? laborabanl, donec spirilum exhalarcnl uliinium.- B Mulliquoque inflaii sunl, quibus cibus el palus

faslidicbal; quibus tamen ulique abiindabanl. Quo

tempore famis, in médiaQuadragesima, eliam ho-a mines lerroenoslroe,,circa Gandavumet Legienemit (127)cl Scaldumfluvips coinmoranles;,carnés co-;- mederunt, eo quod panis eis prorsus defecisset:

t- quidam vero ipso ilinere cum Iransilum facerenl ad

civiiaies et castra, in quibus panent sibi compara-ît reiil, nondumsemiperfeclo transitu siiffocatifaîne

, pericrunl: ciïca villaset .curies divilum, et castraH seu miiuitioncs, paupercs cumad cleemosynasmi-

l. sero gressu devoluti venissent, mendicaudomortviii- stuit. Mirabiledictu ! nulli in terra noslra mauserat

l- naluralis coter , sed lalis pallor afliniscl proprittsn- mortis incrat universis. Languebant similiter sani

il- C cl oegri,quia quisanuscralin composilionccorporis,iii oegerefl'ectusest, visa miseria morienlis.

:r- 6. Nequesic quidem correeli sunt impii, qui co-

us dem lempore, sicul ainni, in piissinii comitis Ca-

e- roli iiioiiemconspiraverant.Al contesegregiussatu-

re gebal omnibus modis paupercs sustentare, clee-

ine mosynaslargiri in caslris el in locis suis, ei proesenssi- ipse et per ministres suos. Eadem lempestatecen-

m. mm paupercs in Brugis omni die susteiilabat,

st- singulis illorum unum panent admodum grandentml tribuens, ab aine Quadragesiinaiiiproedietamusqueia- innovas cjusdem anni messes. Similiter iu aliis

ad caslris suis idem disposuerat.Eodemannoedixerat

MI- dominus cornesquod, qiiicunque duas mensuras

sis n terra?seminarenl lempore semeutisaltérant mciisu-

io- ram terroeseminarenlfabael pisa.eoquodhocgenusion leguminiscilius el lempesliviusfructunt proferret,fu. undepauperescilius sustenlari potuissenl, si famis

ilas miseria alque inedia anno non cessarel. Similiter

cs per omnem eomilaluin suum proeceperal,per hoc

or- in future consolons pauperibus quantum polerat :

pe illoseliam ex Gandavolurpitcr redargiiil, qui passien- sunt anle ostiunt domussuoemori pauperes fume,

•ias quos pavissepôterant. Cevvisiamquoque inlerdixit

na- coniici, ut eo leviusol meliusabundarenlpauperes,

no- (126) Anno1125, biennioànteobitum B. Caroli,ob-. uli indicatGualterus.raie (127) Legio,àliis Lcgia et Lis«, Gandavi Scaldi

iminiscelur.

î)47 GUALTERUSET GALBERTUSDE VITA CT MART.B. CAROLIBONI. <j/gs.ia ecrvisia conficicnda ccssarenl lempore famisA ricives cl inculteterra?. Nam ex avoua panes fieri ci

jussit; ul sallem in paneet aquavilaincontiiiuarciil

paupercs. Viniquarlam sex prominimisvendi'prie- si

copil, cl lion çarius, ideo ul cessarcnl negolialorcs riababundaiilia el cmplionevini, cl inerces suas il

commularcntpro neccssitalefamis, pro victualibus d

aliis, quibus leviusabundarent el facilins pauperes dsiistéiitarcni.A propria mensa sibi quidem subira- gxilqiiotidie vietum, unde cenlunipauperescl ire- tdeeini suslcnlabanlur : indiimcula insuper nova, cscilicel camisiam(128), Intimant, pelles, cappain, i

hraccas, caligas,subliilares (129), a principioillius fQiiadragcsimoecl dcvoli jejunii sui, iu quo slaliin «liadiliis in Domino obdorntivil, quolidic uni pan- t

pcruni erogavilusquead diem quem.obiitin Clirislo i

alque.dispensalioiielali et misericordi crogaiione 1in pauperesparada, sic ibat ad ecclesiam, ubi in ioraiione decumbenspsallcbal Deopsalmos, ibique ]audilo ex moresacre denariospauperibusdislribuil isic Dominoprostr.Uus.

7. Cliniquein comitalu suo FlandriarimintarchioCaroluspacisel glorioedécore dcgcrci (150), Ilen-ricus Imperater Romanusdiem obiit, cl deSolalutnest regnum imperii ijlius et sue hoeredecxhoereda-Inin.igitnr sitpienlioresiii cleroet populoregni Ro-manoruniet Teutonicorumsatagebanlomnibusmo-dis, quem sibi ad lmperiuiu regni providereul,vir.ii.ninobilciiilam gencre quam moribus. Igilurcircumspeciis lerraiiim et regnoriimprincipibus, rconsiderate inicriint consilium,qualeniisilli sapien-liôres cl polenliores. in regno, bgaios idoneos,scilicel cancelhtriuniarchiepiscopi (151) Colouien-sis civifalis, el eunt co çomilcm Godcfridum(152)solcmnitcr transmitlcrent ad.consulemFlandriarinnCarolunipiiiin, ex parle lolius cleri el ex parteîolius populiregni el imperiiTcuionicoiiimexposlu-lautes ct.obseeranlcs po.lciiliamet piclalcmipsius,ut imperii honores et. digiiilatcs regias cum suisfacullalibtispro sola chaiitale assumcrel. Omnesenim mcliores tam iu clero quamiu populo cligen-diniisibi cum juslissimodesiderioexspeclabant, ulDco.douantead ipsosdignareiur adsceudere, coro-

iiationc et Imperii exalfatione unauiinilcr.sublima-I

(128) Camisiapro indusiousurpala olim in logeSatica lit. 6, el apudForlnnaiumlib. i VitoeS. Ra--Icgundis.Undeposlea in linguahodierna Francica,qttoe.illislemporibusnccdiiinerat, vox chemiseexc-oria. Forte olimcama,uli jam Hispanis,in usu fuitapud Gothosetatitiquos Germanospro leclo, ul ca-misia dicta sil veslis in qua dormilur.

(129) Submlaresin anliquis codicibns, an subln-lares subslilucudum,ut sinl calcei, quasi sub lalis.In VilaS. Gitdila?8 Januarii num. 8 siibtalareslegi-tur, ubi Garneveltius sublularcs arbitraïur resti-lueudiim: sed inutala solumvoealifacile vocesistoepossiiulconfundi.

(15t>)«IlcnriatsVanno 1123, feriaquinla,in Pen-lecosteUilrajectivitamcumregnoumisit.>AnselmusGemblacensisin Chronico.Biduopost aliqui.obiisselisseront.

(151)Coloniensharchiepiscopuseral Fredericus,

A rent, ac regem illum lege pnedecessorum Cathoti-corum impcraloruiticonsiiluoronl.

8. Cuntquelegalionenicl exposlulalionemaudis-sel Caroluscornes, consilium cum nobilibnscl Pa-ribus suoe terra; subiil, quidsuper hoc ageret. Atilli, qui ipsum justo amore, cl dileclionisvirlule

i dilexerant, el ul patrem venerabanlur, coopèrenti dolere, cl dicessumejus deflere, el ruinam palriaî

gravent fore,'si forle cam descreret. Tandem illitradilorcs pessimi,qui vitoe ipsius iniinicahauiur,

, consulucruiilei, ul regnumet ejus honores proe-, rîpcrcl inter Tculonicos, persuadentes ci quanta?s glorioecl quautoefamoesibi foret regem Romanonimi esse. Laborabant miseri illi, qua aslulia, quibus- iloiis curèrent co , quemposlniodum,dumamovere

o non polerant, vivenlem tradiderunl , pro legee Dei cl hoiuintiin cum ipsis decerlanlem. Rc-

n inansil ilaque in comitatu suo Carolus cornes

c pro cxpostulationc suorum dileelorum, paccin et

il salulcmpalria?, quanlum in se eral, omnibusde-

ntandans et constiluens,Calholiciis,bonus, religio-o sus, cultor Dei, hominiiniquerertor providus.Quii- cum soecularismilitioefacinora actions foret, non

tt habcbal lioslescirca icrram suam, sive in marchiis,t- sive in confiniis et lenninis suis : quia limebanl

o- cum, aul pacis cl dileclionisfoedercconjuncli,po-t>* lins militeracl donai'ia in invicem Iransinisoranl,

i, sed certamina mililioesoecularispro honore terric

,ir suoe,el pro exercitiomililuinsuorum apud aliquciu

i, Q coniituinvel principtim Norllnnaniiioevel Francia*,n- aliquando vero ultra regnum Franche arripuil,s, illicquecumducentisequitibuslornalionesexercuit:

n- (pia iu re famam suam, et comilaliissui potentiani

2) ac gloriamsublimavit.Quidquidergo levilalishujusn» culpa dcliqiiil, eléeniosynarummultiplici rcdein-•te ptione apudDeumemendavit.u- 9. Iltijusquoqucvitoetemporeeontigit (155)regemis, llierosolyiTioriiinin caplivitatem Saraceiiorumcu-

tis currisso, et desolata sedebat civitas Hierusaiem

tes absque regesuo : quem sieut didicimus, Christian!

m- nominismilites,qui mililioeClirislianoeibidemslu-

ul dueranl, odio habebanl, eo quodlenax et pareilsro- fuisset rex illecaptns, nec bene rexissel populumta- Dei. lnicrunl ergo consiliumet communi cpnscnsu

i.fgc ab anno circiter 1100 aut paulo cilius, usque adIta- annum 1151,qui Loihariuni Saxonem25 Seplcmb.ca, bujus anni 1125imperalorcmAquisgraiiicoronavit.exr AbilloS. Norlicrtumsacrisordinibusiiiiiialuuifuisseluit tradit aiionynniscooevusiu hujus Vila.ca- (152)CoincsGodefridusvideturesseNamurcensis,

fraler S. Alberli episcopiLcodicnsis, quem cumlin- diclus FredericusarchiepiscopusColoniensiscontraiis. inirusumAlcxaiidrumconslituissci, Godefridusco-

!gi- mes armis défendit.sti- (155) Balduinusfiliuscomiiis de Reitcsta, Bal-stoe duinofratrè GodefridiBullonii anno 11-18ntoiluo,

faclus esl rex Hicrosolyniituitus,disiii anno 1125'en- caplus, at nondiu posl liberatus. Scriplorcs espo-nus dilionis terroesancloehune salis laudaitl, ut videan-isse lur hic ex fama piiblicade rébus procula Flandria

^oslis itonnullarelata.:«s,

91» ViTA ALTERA AUCTOREGALBERTO, «50

îilleras dircxeruntcouiîli Caïolo, ut asccndousHie- A De

rosolyinam, regnum Judea?assuincret, el in loco et m

in sancta civilalc imperii calholici coronani dignila- hc

icmquc regiam possideret. Noluil igilur, super hoc vc

accepio fideliuin suorum consilio, descrere palriam piFlandriarum, quant vila comité bene rectums foret, ci

cl salis ntelius quant adliuc rcxissel, nisi traditores cl

illi pcssiini pleiii doeinonio, dominum el patrem gi

plénum spirilu pietalis et cousilii cl foriitudinis ci

enccassenl. Proh dolor ! quod tau lum viriim ab li

Ecclesia Dei lollercnt, de quo regem Ecclesioe el q

populos Oricnlalis imperii cl Hierosolymoruincivilas Qsancla simul cuni popu'o Clirislianorum peroptave- si

rat el disposuerat, simul exposluluveral consli- h

lucre." v

CAPUT II. [jOdiiix S. Caroluni concitiitiôceasio. s

10. Dcficiuntquidem mibi vires anima?, el ejus t

iitcuioria simulquc major vis iu anima, scilicel ratio i

ad- laiiilandum bomini consulcm Caroluni.: cujus ?

mcrilis impares omîtes estis vos icrrarum principes, <

minus poionlcs,'impcrili, indiscrcli, incomposiii t

inoribus. Num lalis erat cornes Carolus iu fine vitoe "

apud religiosos filios Ecclesioe,qualis in nterilis-suis |

proecellebal redores cl plures philosophes fidei 1

Christianoe: cl quamvis olim peccator el crimiiiosus jfucril, in finevila?bonoeex poonitcnlioefrucluomnia i

cooperabantur ei iiibonum el salutem animoepor-puliiam. Unde cl ille ail :

diciquebealus, .,Anle obilum nemo supremaque fiincra débet.

(Ovin. Metam.ni. 156.)El aposlolus : <Scimtis quoniam diligenlibus Deum

omnia coopcraiilur in, bonuin. his qui secundum

proposituut vocati sunt sancli (Rom. vin, 28). >

lu sacre loco igilur, cl in sacris oralionibus, et iu

sacra cordis dcvolione, clin sacro Quadragcnarii

lempore, el in sacra elccniosynarnmlargitionc,(134)et ante sacrum allare, el inler sacras reliquiasS. Doualiutii-archiepiscopiRcuioruni el (155)B; Ba-silii Magniel S. Max'nnitriiim morluorum suscita-

loris, canes immundi, doemoniopleni,servi dominum

suum jugutaverunl. Nemo quippe. ila est absurdus,ita hebes, ilaslolidus, quinonadjudicaret traditores

illos poenisiufimis el iiiauditis; qui inaudila tradi- r.

lione dominum suum, ipsi servi, qui ebservassc de-

huerant, disperdidcrunl. Igilur niirandum erat cl

siiigitlarilcrmemoraiidunt,quod el multos viderimus

imperatores, reges, duces ac consularesviros, nullum

vidimus vel audivimus adliuc, quem ita deçcroifuisse dominum ac palrem, advocatumEcclesiarum

(154) Scrvantur etiam nunc rcliquioeherum san-ctoriini Brugis.'inKtimnia vencratiouè et argeuteisinausuleis aul eapitibus inclusoe,quas ipsi ibidemnon

absque admiratione eximii splendoris iiilitili sumus.S. Donalianusesl urbis et uiascesistolius palronus,eique lemplum cathédrale sacralum. Festus illidicsetiam in populoesl vu Octobris, quando de transla-lione«jus corporis agemus.

(155) S. Basilii pars.magna spinoedorsi, ul nobisdiclum, adscrvalur. At S, Maximi ducecosloe,crus,

A Bei, sicul ipsum condeeuil. Seiebat enini esse dc-, minus, pater, advpcalus, pius, miUs, exorahilis, ad

honorent Dei el décorent Ecclesioe idoncus, quod'. vere salis probabilc est, quia posl niorlem lanli virii prolesiati sunt super ipsius nterilis omnes, et antici

, et inimiei, extranei et vicini, nobiles et ignobiles,!.> cl ciijuscunqne lerroehabilalorcs, qui sallcm egre-t giam fantain de ipso audieraiit; quanti merili foret;s credendus apud Deumel liomines, qui propler jusli-I) iiam Dei exsequendam, cl propler salutem eorum.I quos regehat, more Chrisliani Recloris oceubuil..s Quem liomines suoepacis super illum magnificanies.

supplanlaliones tradiderunl, ut in psalmo, <Eteuinihomopacis meoe,qui edebat panes meos, magnifica-vil super me supplanlaliones ( Psal. XL,10). J

B II. Poslquani igilur cieuientia Dei flagella subtra-

xcral, et molestiam lemporis prorsus remoiam frus-

is iraveral, coepil suoedignalionis copiant terris coin-

io modare, el jussil vegetabililale frugum horrea rcpleri,is vino el caileris viclualiis niundum redundare, et

s, quadam antoenilale temporum, jussu divino tola.

ti . terra refloruit. Volens itaque cornespius ilerum re-

oe vocare boneslalem regni, perquisivit, qui fuissent de

is pertinentia suaproprii, qtii servi, qui liberi in regno.ci Dum placiiorum negotia agebantiir, soepccontes

us proesctisadorât, audieus de disceplalionc libertatfsia soecularisel condilione servorum, scilicel quod iii!i- ntagnis negoliis cl gcneralibus causis liberi responsa

non dignabuntur reddere servis. Quos quidem cornes

P de pcrlinenlia suaperquirerc polerat, sibi vindicarelaborabal. Unus proeposilusBonnIfsis Brugensis, et

) inter ejus Caslellanusin Brugis, cuni ncpolibus suis.nu Bordsiardo, (156) Roberto, (157)Alberto, el coeleris^un de illa cognalionc proecipuis,claborabal omni as<-. > liilia cl ingenio, quomodo a servitule cl pcrlinenlia.iu comiiis sese absenlaret cl sublcrfugercl : nam ciiiii ipsi de comitis pcrlinenlia erant condilione ser-.

54) vili.

ias .12. Accepte tandem consilioproeposilusille neplos.la- suasnubilcs, quas educaverat in domosua, mililibusta- libcris in coiijugiumtradidil; ul quasi occasionc illa.um nubendi ad libellaient soecutarem quodammodo ac-

us, ccdetenl ipse et sui. Sed coniigil quod miles, quires ncploin proeposiliduxcral in uxorem, ad singuiarcdi- JJ bclluin aliitiuquemdamin proescnliacomiiis appella-de- rel militent qui secundum suoecognationis propa-el galioncni liber erat : al appellalus indignationis sibi

nus repuisa viliier rcspoudil : scilicel se non fuisse de

iunt servili condilione, imo libéra?digiiitalis, secundum-?rei lineas sui generis propagatitm, el ob ttoc ad bcllimt

'""î singulare non se fore parent appellanli congressu-

an- duo ossa bracbii, el quintjue ossa (ligilornm. Itateis Sanderus lib. n Briigarum.'CoItlur S. Maximus,non 27 Novcmb. S. Basilius, 14Junii.IUS* (156) Roberlus fraler Borsiardi, infra num. 26fus, dicilur in vclilatione occisus.dics (157) Albertus in Vila per aiionymiimDaiiumdi-islît- citur filius Roberti Gasiellani, ergo Borsiardi et

dicli Roberli palruclis. De co nulla antpliu.s mcii-ol)'s lio fit.

- .

rus,

951 GUALTERUSET CALRERTUSDE VITAET MART.B. CAROLIBONI. 9™rum. Qiiiciiiiquccuim secundumjus .comitis ancil- A qulam liber in uxorem duxisscl, postipiam aiiuiuilini si<cam oblinuissel, non eral liber : sedcjusdem cou- midilioniseral effocius,cujus cl tixbr ejus. Indoluil sil

ergo miles ille, qui propleruxoremsuam liberlaiem ad«miserai,per quam liberiorein se fore crediderat, etcum camacccpisscl.Indoluilergo proeposilusel sui : deel ideo enilcbanlur omnibus modisse sublrajict'cu (|cscrviiule comiiis. Igilur cuni verilalis indicioel d(senioruiii regni rclalu, cornes intcllexissel, quoi cisibi sine cunclalionepertinui seul, conabalur ipsos msuoe serviluli vindicare :el lamen quia proeposilus piel cognaliejus a comiiis proedecessoribus,usque ad uhoc lempus de serv'.licondilione non iulcrpeilatus cinec puisalus fuit,quasisopitiimel mullis lemporibus gneglcctumforet, omnium'oblivioniiradcbalur, nisi •*ciin proedictabelli appellalionead recordationisveri- piatem revocaiumfuisset. p

15. Coetcrumproeposiluscum tola iiepolumsuc- ecessioncposl comiicmin regno polcnlior, el lama qalque réligionegloriosior, se libcrum fuisse ci co- pguationis tam_anlpccssorcsquam successoressuos 1

coiilirmabat,cl quadam superslilioneel arroganlia -

sic se contendcbai.Acomitisigilur mancipalioiicel 1

pcrlinenlia se cl suos sublralicrc consilioet potcutialnborabal, él ideo soepeimproperabal comili sic : 1Iste Carolusde Daciaiiunquamad comitulumcon- 1scendisset,si ego voluisseni. Nuncergo, cuni per |mesil cornes elfeelus; non rccorduliit-quod bene isibi feccrim, imo laboral prorsus me cum loto gé-nère meorclorquercin servum, perquirensa senio-ribus iilriim simusejus servi : sed quoeratquatilumvelil, nos semper critutis el sumus liberi, el noncsl homosuper terrain qui possit nos conslilucre '

serves. Frustra lanicu jaclanter toquebatur : namconsulproecaulusdetraclaiioncmproeposiliet suorum

inlelloxerat,el fraudem simulel.triidilioneutaudie-rat. Quaudoqu'ulemdefensionissua!cffeclumhabere

non poleratproeposilusel sui, quin libellate sibi

usurpata curèrent; ntalttit ipse cum tola ncpolut.itsuccussioueperire qiittniservitute comitisntaucipari..Perversetandem el nefandi cousiliidolo coopei'iinldé morte piissimi consulis scorsunt iraclare, el

landcnt locum et opportunitatemoceidendi Ulum

proelcndcrei j14. Loetusergo proeposilus.erat,quodliles et se^

diiionesortas inter nepotes suoset Thaneniaruiii,

cujus partijusue cornesfavebat, oecasioneshaberet

tradendicouiilem:•nam universosmilites provincia?

noslra1.,tuttiprelio, lum potcutia, lum petilioneac-:

civcral in auxilium ncpoltint suorumconlra T-ltau-

cinarunt.Quemquidemobsediicircumquaqii.ein loco

quo se vallaverat, ci tandem collectamanu invasil

validissimeobsessos,et claustra portarum confrin-

gensdeiruncavil pontCriaet sepes iit'unicoruinsuo*-

tum. Absenslamen, el quasi nihil fecisset, consilio

et Ûoloomniafecil, oninem benevoleitiiam a foris

proetendebat: et inimicis dicebat, sese dolerequod

nepotessui lot liles, toi homicidiaperagerent, quos

A quidem ad omnia nefaria suiiniavéral.In congres-sione ergo proedictaulriiiqticcccidurimlcodie pluri-mi vulneraliel niorliii.Quodcuminiellexisselproepo-silus quodjam congressio ficrel, ipsemeldescenditadcarpenlariosqui in clauslrofralrum"operàbanlurel jussil ferramenla eorum, scilicel securcs, iltucdeferrii quibusdelruncarcnl liirrem el pomeria cldomos inimicorumsuorum. Misi.lergoper singulasdomos in suburbioadcotligendassccures.'quoeillucciiissimc dclaloesuiil. Clinique in nocte rediissentnepotesejus cum quingenlis mililibusarmigeris elpcdilibiisiiifiuilis, induxit eos in clauslrum et fra-lrum refeclorium,in quo refeciluniversos, diverso

i ciborumet potuumapparalu, cl super hoc loetuseli gloriosus eral. Cliniqueassidue sicaffligeret inimi-"

eos, el maximamin eisexpeiisamfacerel, qui ne-potes suos juvarcnl ; coeperuitl primo annigeri,posleamilites dcproedarimsliccs, adeo ul pecudesel armenla villicorunirâpèrent el devorarenl. Quid-

1 quid in suum usum possédèrentrustici, hocnepotesproeposiliviolenter rapiebant et suorum sumplui

s dcpiilabanl. Sed a principio regni nutluscomilum^ perpessuscsl rapinam ficriin regno, co quod maxi-il ma morscl pugna indeconligissel.a 15. Audieruntergo rustici comilemvenisseapud: Ipram, adquemnocte cl clanculousquead ducenlos1- traiisicrunl, pedibusqueipsiusconvoluliobsecrantes!'" pateriiumet consucltitn ab co auxilium, ul res!C ipsorum reddi juberct, scilicel pecudesel armenla,|_ , vestes cl argenium, insuperomncincoetcrantsupel->- Icclilcmdomuum suaruin, quoe omnia rapuissculi>» nepoiesproeposili,el illi qui in expcditioncni illiusm obsidionis cum illis cl nocte el die pugiiasscnl.re '

Quasproclamorum conqnestiones cornes graviterni forens,convocavilconsilialoressuosel plurcseliam,m qui de cognalioncproeposilifuere, perquirensabeisie- qua vindictecl quo rigorcjuslilioehoc facinusjusii-re ficarct. Al illi consiliumdcderitnl ul sine dilationsibi domum Borsiardi incendiedeslruerel, co quod ra-1111 p'mantin rusîicos comiiis exereuisset : atque ideori. maximeconsiliati sunt domuiii proefatamdeslrui,ml (|uoeqiiandiuslarci, taudiii liles cl rapinasBorshtr-el dus iiisupcret homicidiapcragercl, et sic viciniam

mit illam prorsus vasiaret. Descendit ergo super hoc,, consullus consul, el iiiccndil domum cl fundilus

se^ niansioitemejusdcsiruxil. Tune ille Borsiardus et

1111, proeposilusel ipsorum complicesulira modumin-

irct dolueriitit, tum quia contes in hoc facto vidchatiir

eioe consensum et auxiliumproesiiiisseinimiciseorum;

ac-: lum quia cornesquolidie ipsos de servilicondilione

au- pulsarçt, et ad sibi înancipandosomni modo labo-

oco rarcl.

asît 16.Sicquedomoconflagrala,cornesBrugasascen-

rin- dit. Concessaigitnr domocum conscdisselvcitenuil

iuo-r ad eunt qui fainiliares erant ei cl proecaulumred-

>ilio diderunl dicenles quod nepoles proeposilieum tra-

oris derent, eo quodjam occasioncni aptam proelende-uod rciit a confiagraiione domus proefatoe,quanquam,

pios etsi hoc non fecisset, 'ouïes, non minus,tamen ob


illis traderelur. Postquam vero cornes coeiiavéritl,A el

ascenderùnl corameo iiilercessoresex parlé proe- jai

posili el iicpplemipsiusqui exorareitt comitemul pr

indignalionentsuam ah eis averterel, el sub ami- Ri

citia sua miseralttsces reciperel. Al consul omnia ac

jusla secum illis aclurum et misCricordilereiiani pr

rcspondil, si liles et raphias postponere deineeps rc

voltiissenl,el ineliorein domum iiisuper féslituerc >gBorsiardo se deberepromisil. In loco lamen, in ce

quo domuscombuslaest, jurabal, secomilaliim obsc

lincitle, amplius Borsiardum nullâm possessionem •••

oblenturunt,eoquodusque Unie,juxta Thanemarum Sl

maliens, îiiinqiiamnisi liles et sediliones in hostes c(

cl in civescuni raphia et coedéageret. Quivero in- ll

lercessorcs fuere parl'un conscii iraditionis, non

iiiultum super reconciliandisvexabanlcomitem, et ai

quando prôpinalum ihanl minislri, rogabameoini- c

lent ul de vino meliore atterri juberel. Quod cum v

cbibissenl,sieut poloressoient, rogabanl semelsibi v

propiiiariet abttiidauteradbuc, ut posleriorclicenlia a

cl itllimaa consuleaccepta,quasidormilumabircnl: '

el jussu comitisabundanterpropinaiumestomnibus ^

illisqui aderani, donec accepta licenlia ullimuipsi l

abiissenU ^

CAPUTHI. f

Conspiraliohoclurna in caidcin S. Caroli. Ilnjus'

énormescelusponderatum. c17 (138).Igilur Isaac et Borsiarduscl Willelmus i

ex Wervi, Ingranniisel corum complices,aocepto i

assensu a proeposilo,quod 'nec necessilale divinoe <

ordiiiationis per tiberamvohmtatemquidemfacttiri *-*"

erant, accéléraient : liant slalim hi, qui mediatorcs l

et iiilcrcessorcserant inler comitemel nepotespioe- s

posili,concessadomoejusdemproeposilidenuniiave- iriml responsnmcomiiis; scilicelquod nullanigra- iliantpoluissenlacquirere aut nepolibus aul corumfauloribusproedictis,sed hoc spluiti cumeis ageret,

quodjuslilioedislricticnc censura primatum terra?

consiiluissei. Tune proeposiluscl sui nepotes intro

cameram abeuntes; accitis quos voluissent, ciîslo-

dienle ipso proeposilocameroe januant, dederunl

dexleras in invicem ut iraderent consulein,et ad

bec laciuus advecavcrunl(159)Rohcrtuni pitcrun.,convcnienlcsillum ul darel dsxlcram,id ideutsimul

cum ipsis peraclurus, quod et ipsi pcraclum iront,pro quo et dexleras in invicemconlradidisseni.Al

puer nobilis animi virlule proecaulusanimadverie-bui grave fore, pro quo ipsum urgerent : resi'uitnolcnsignoranterin taxalionemillorumsubduci,nisi

proesciretquid rerum acturos sese confirmassent,

(158) Ul narralio proecedenliscl hujus capilisplanecongruil cuni iis quoeGuallcro, imo cl Suge-rio descripta relulimus, ila loto coelodiscrepanlabiis, quoeiu AnnalibusvcrnaculisFlandrioe,in For-mula proclamationisBrugensis,et in CouimeniarioLoinulii congesta sunt. Nonnuila in Commentar.oproevioàiligimus.

(139) Roberluspuer, filiusRobertiCastellani,fra-tris BerlulphiProeposili.Ac cognomeuilli paniquePuer, seu BelgiceKiudt, dalum, quo agnomiiieva-rioefamitioeappellaiitur? Neulriustiicntiofit in diclis

A cl cum adbuc cogèrent illum, sublrahcns se exire

jaiiuam feslinabat. Sed Isaac et Willelmuset coeteri

proclamabanlproeppsilp,qui lune janilor erat, neRoberlumexire permillercl, donecjussu ipsius co-

aclus, quod ab eo postulassent, perageret. Slalim

proeposiliblandiliis el thinis juvenis circumvenlusrcdiil et dedil sub eorum condilionedexleiam,ignaresquidemquidcum illis acliirnsforetel slalimconfirmantscuni Iradiloribus requisiviiquid fecis-set. Al illi : Cornesisle Carolus iaborat omnibusinoiiisad deslructionem nostram, cl ul in servossibi nos vindicel, fcstinal : cujus iradilionemjamconjuravimus: el debcs amoilo nobiscuni canidcniiraditionemlam consilioquam opère peragere.

18. Igilur tp.rriluspuer cl lotus in lacrymas fnsus,B ail : Ahsil a nobis ul doiuimim noslrum traditions

et pallia! consutcm.lmorêvera,si nondesisiilis, egovailaiuel aperte traditiouem vcslram comili et uni-versiscloquar, nec super hoc pacto consiliumvel

, auxilium, volenle Deo, unquam proeslaho.Al illum. ftigienlctnab eis, violenter retinuerunl, dicenles :

; Audi, amice, quasi serio facturi essemus proefaiam

j Iraditionem,jam eam inliniaviinus: ul per hocpro-baremus,iilrurn iii aliquogravi facto nobiscunivelis

permunerc. Esl quidemaliud quiddam, quoi!adbuc

s libi çclavimiis, causa cujus obl'galuses nobis fidecl tuxalionc, quod in future dicemus : el quasi in

s risuit,cenversi, dissiinulab'anltraditiouem. Dcsceii•

,) d'il inique in locum suum unusquisque illorum,c exeunlesa caméra. (140)Isaaccum tandem domumi C veitissot,quasidormitumibat (expectabatenimsilen-

s tiumnoclis) et mox conscenso equo rediit in ca-i- striini, descendonsin hospiliumBorsiardicl evocans

eum coetnrosquequos voluil, scorsumdéseenderuiitin aliud hospilium, scilicel Walteri mililis.El cum

n introisscnl, ignemprorsus qui in domo eral exslin-t, xcrunt, ne forte per ignem aecensuminnotesceretm expergcfaclisin domo, qui essent, et quid ncgolii'o conlra moremilla noctis lempestateagerent. Securt>- igilur in lenebiïs consiliabaiiltir Iraditionem ficriil slalim in mane, eligentes de familia Borsiardi aui-id mosiorcs et audaces ad hoc facinus,et spondebant", cis divilias miillas. Mililibusvero qui iulerficerentid comitem (141)marcas quatuor, cl servienlibusquit, idem agcrcnl marcas duas obluleruul, et confirma-it veruiilscsencqiiissimarerum laxaiione.Reversuseste- itaque Isaac in domum suam circa crepusculuntit dici, poslquani suo consilio coeteros animaverat etsi promplosordinaveral in lanlum scelus.

I, 19. Igilur cuni dics ohvenisset obscuravalde et

lis Annalibusaliisque fabellis.Contra Mejerocum filiofi- etiam patient Roberlum; sed auto 12 aut pluresab annos moriuum, ul ex supra diclis constat.ir- (140)Lernuliusbanc conspiralionemIpris factarnrio ail die S. Vincenlii22 Januarii, et hoecex (ïbu|o-•io sis Annalibus.

(141) Quomodotiiafcadebeàl oeslimari,non facilea- statui potest. MalihoeusParisius in Hisloria ad an-[iie num 1255 asserit compulari quamlibet marcam 15.•a- solidisel 4 slerlingis. Sed variaapudsingulasgénies.:tis vidèlur oestiinatiofuisse.

95S GUALTERUSDE GALBERTUSDE VITAET MART.B. CAROLIBONI. -956

nehulosa, ita ul ltasloelbng'Uudiii.enullus a se di- A te

sceritereposset rem aliquant, clanculoservosaliquot - ci

niisit Borsiardtisin curlem comitis proecaVereexi- Li

lumejusadecclesiam.Surrexeralquidemeoiuesmulto rc

mane, el distribuerai pauperibus,sicul consueverat, qiin propria domo,et sic ad ecclesiamibat. Sedsieut pireferebanl capellàni ejus, nocle cum in lectum se L

composnisset ad doriniendiini, quadam vigilantioe v<

sollicitudine lahorabal, uiciile quîdem confusa et n

lurbala, ita ul iniilliplicirerum medilalionepulsalus, U

modo in altère ciibans latere, modorésidons in stra-

te, tolus langiiidussibi ipsividereiur. Cliniquein iti- d

ncre versusecclesiamb. Donatianiprocéssisset,servi d

qui-ejus exiium proecavebaiilrecurrenies, dcnunlia- I

vcriinl iraditoribus consulem in solarium ccclesioe i

coiisceudissecum paucis. Tune ille furibuhdusBor- B <

siurdus el milites el servienles ejus, simul acceplis s

gladiismidis sub palliis, perscquebanlurcomiténtin Iin eodem solario : dividenles se in duas parles, ila ;

ut ex ulraqiie via solarii nullus eorum aufugcrct 1

quos iraderevoluissentrel eccecomilcm prostralum i

suo more juxla allare in inunili scabellovideruiit, '

ubi Dco psalmos decanlabal et oraiiones dévolus, i

simul et pauperibus ilenarioserogabat. '

£0. El sciendumquam nobilomvirumet egregium'

coiisularetii Iradideruut servi impiissimi cl inhu-main. Mcliorcscl potcnliorcsqui a principiosancloe

Ecclesioe,sive in Frauda, sive in Flandria, sive in

Daéia, sive tandem sub Romanoiniperio floruissent,

progenitoresejus fuerunt, de quorum iraduce cornes

pius nostro lempore-concrèteset in virumperfeelumCa pucro cducalus, nunquam paternes el regios ex»cessil nobilcs mores et nalitralcs vitoehoncslates.

Clinique anle comitatuinmulta insignia et egregiafecisset, arripuit sanctoe perogrinatioiiis viam

.llicrosolymorum, atque maris prpfunda ti'ansnavi-

gando, tandem post milita pericula et. vulnera preamore Chrisli soepeperpessa, volo iperoplatoet loe-

lissimo, in Hierusaiem asccndil, ubi etiam conlrabostes Christianoe fi:!ei strenue dimicavit, et sic,vciieranter adorato Domini scpulchrc, repatriavit.In qua peregrinalionis itccessitaleet angusliadidicit

pius Domini-vernaculus, sicul in comitalu sedens

soeperctulii, quanta ogestatopauperes laborarenl,.qua stiperbia divitoscxtolloreiilur,et tandem quotalotus munîtes miseria coiicuierelur : unde coude- C

scenderc solebalcgeiiiibiis.et foriis fieri in adversis,non elevari in prosperis, et sicul Psalmistadocel :€ Honor regeniis judieiuni diligil (Psal. xcvtn); »

judiciopriiicipuinet Virorumprudci.itiuin.comilatumrogobat.

21. Coniquelam gloriosiprincipis marlyriiimvila

susccpisscl, torranim universi habilalores iufamiaIradiiionis ipsiusperculsij nimis indoliicrii.nl,el mir'rabilé dictu, occiso consule in castre Burgensi inmane unius dici scilicel feria? quarta? fama impia?

.-mortis ejus in Londoniacivilatc, quoeest iu Anglia

(142) Laudunumin Picardia superiorcad coiiflniaCampiiiiia?est : dicilur etiam LugduiiumClavatuin

A lefra, secundodie posleacirca primamdioipcîculit- cives, cl circa vesperamcjusdemsocundoedici (142)

Laudunénscs-lurbavil, qui in Francia a nobislongeremoli sunt. Sieut didicimusper scholares noslros,qui eodem tempore Lauduni sluduerunt, sic etiam

per negolialoresnoslros inlelleximiis,qui eodemdieLoudonia?mercaturoeinlenli fucre. lulervalla ergo,vel lemporum vel locoruin proedictoruiiinec equo,nec navigio quisquani iransiisse tam veloiiler po-lerat.

22. Adhocquoque iradiiionis facinusperagendum,dispcnsalumest a Deout audaces et praisuinpiuosi

i de sanguine proedccessorumproeposiliBcriulfi rc-

linquerciilur, coetcrismorle pra-vemis; qui polentcs> in palria dum viverenl, fueruiît pciseiioegravés el. B divitils allhicbant, sed proediclusproepesilusiu cicro

3 severitalegravissiinadegcbal el IIPIImodicesuper-i bus. Nain sui nioris erat.cum in prirsenliamejust alii|iiis acccssissci,quem oplimc novissot,ut super-t bia animi sui dissimulante, ex indigiialiuncjuxta se

i sedenles inlerrogaret, qitisnaniessel : al lune pri-, muni si placuisset ei, a.rcitunisahiiaret. Cum vero

,, alicui pncbciidulam vciididissct canouicum, nullaclcciionc canonioa, imo violenter iili investititrant

n dédit. Nonenini aliquiscanouicoiiimsuorum atulc-i- bal vollacile ipsumrcilargiierevelaperlc. In proedi-e clo fratrum loco ecclesioeB. Donaiiani canoniiin valdc rcligiosicl perfecte littcraii olim, scilicel iu

l, principio proeposilura?luijus arroganlissintiproelati,is l'uehnit, qui ejus supcrbiaui rcprimeiites,eonsilioetn C doclrina catholica conslricluin leitebanl, ne quid> iuboiiesliimiu Ecclcsia pra'sumcrel. Postquantveros. in Dominoobdormierunl.reiiclussibi ille pricposilus,ia ad quidiiuidsibi vidcbalurct.quo eum impetusarro-nt ganiioeiiitpulit, ferebamr.Siquidemcuni esset capiui- sui generis, ncpoles suos admodum cuulrilos et

re tandem ntilitia proecinctosomnibus in palria pra>c- ferre sluduit, et ul lama corutiidem ubicunqiictit-

ra netescerel, laboravil: unde ad liles et scdiiiones

e, cognâtes suos annavit, bostes eis quos intpugtiarentit. opposuil, ul sic fama per universos volaret, scilicel

;it iiuantoepolenlioeac virium ipseel nepotescjtts l'uis-

ns seul, cui nullus in regno resisteret vel proevaleret.il

- Tandem de servorumcondilionepulsalusin proesen-,tn lia comiiis, cl simula comité,ad hoc élaborante, ut

e- D probarei cum cuni tola successione servum fuisse,

is, sttgillatus, sicul pioedictuinesl; salagcbat qua fugat : el qua aslulia sese serviluli opponerel, cl qua vir-

» iule libertatemusurpatamconservaret.Etcuin aliter

un obstinatusnon posset, iraditionem, quam diu deira-

ctavcrai, lam inter suos quam inter regui paresila nclandoexilu consummavitper se el per suos.

lia 25. Sed piissimusDeus iterum suos revocare di-

nir' gnatus est per terrorem signorum: nain,circa vici-

in niam nostrani in fossatis aqua?crticntoeapparuerutillia? in signumfuturoecoedis,'perquoda suo scelere evo-

;lia cari poterant, si induralo cordis zelo non conspi-

nia vulgoLaon. Procul inde ad coitflucnlianiArarii etuni Rhudani csl cmporiuiunobilissiiituinLugiluuum.

957-. VITA-ALTERAAUCTOREGALBERTO. 9K8

rassont in iradendocomiloin. Iusupersoepiuscoule- A a

reliant, si comitem interficerenl, quis cum vindica- li

ici; cl ([iiainvis ignorareiil quid dicerenl, Quis? h

iiifinitumnomen, inlinilos, el qui sub certo nuiucro v

non adscriberentur, nolavil ; qiiandoquidem rex ii

Francis cum gravi exercitti cl simulprincipes lerroe i<

noslra; cum iufinila mulliludine, ad viudicaiidam s

ennsulispiissimi morlem, convctienmi, Sed adbuc r

nondum hujus lali miscria dcvolulaest ad fuient : v

quinde.die in diemnon (lésinantviudicarc proefautm i

comiiis morlem, in oiiincssuspêcloset reos el ubi- i

cuiiqueprofugoset exules. i

21. Nos ilaque lerroe Flundriarum incoloe, qui I

consulis el magiii ptiticipis morlem deflemus,vitoe

ejus memorcsobsecramus, moneiiiusctrogamus, ul |auditaveraetcertadcscriptionceiviioeclinorlisipsius, i

quicunqiic audiverilis, deposcalis animoeejus vitoe i

oeierna?gloriamet beaiitudinemcum Sanclis perçu- i

nem. lu bac passionis siibseriplione consequenteriiivcniel leclor dislinctioncs dierum cl gcslonwr,

quoein ipsis facla sunt diebus, usque ad vindiclam

subnoialam in fineopusculi, quam solusDeusexer-

cuii in principes lerroe, quos ab hoc soeculomortis

disirictione exterminavit, quorum consilioet auxilio

iraditio inccplaesl et ad flncmusque perducla.

CAPUTIV.

CivilesS. Caroliet quatuor aliorinii.AHquortiinfugaaut capiitiitax.

25.Ar.no millenocenteno vicesimoseptimo, (145)sexto NouasMartii, secundo die scilicel posl iittroi- ^tiiui monsiscjusdem, proetcrilisduobus diebus de

secunda hcbdouiade Quadragcsimoe, feria quarta

subseiiitenlerliicesccnle, (144) Concurrente,quinto,

epacla sexta, circa mane; dum pius cornes Briigisin ecclesia B. Donatiani, Rcmoruni quondam ar-

chiproesulis,in oralionc (leoumberet, ut înaliilina-

lcni niissain audirel ; ex pia cousiictudincclccmo-

synarum suarum lârgitiones pauperibus erogabat,lixisoculis ad légendes psalntos cl manu dexlra

porrcctii ad lârgitiones clceniosynarum : pluresenini cleuarioseapellaniis stius, qui lioc procurabatolliciuii),comiliapposuci'at,(piosin oraiioiiisaetione

pauperibus dislribuebal. Prima?boroequoque obse-

qiiiunt finituni eral, cl de Tcrlia bora respoiisuntiiuiliini, quando Pater nosler oraltim csl, quando r,

conics moresuo olïiciose et aperte legendo orabat,inuc tandempost loi consiliaet juramcnla el secu-

rila'tcs inter se fadas, primum in cordé homicidoeet traditores pessimi comitem dévote oranteni et

elecmosyitas danlem, divinoelitajcslaii suppliciler

prostralum, gladiisconfossuniel soepiusiransverbc-

raium, morluumdimisere : sic sui sanguinis rivulis

(145) Negleciohoc accuralo calci.ilo,in Annalibusvcrnaculis. Formula proclamationiset Lenmtii scri-pio, dicitiir occisus die 5 Martii, feria 6 posl diemCiiierum. Paulus iEmUiusaliique,ipso:Cinerumdie:sed non indigent refutaiionc.

(144) Loco septetitConcurrenlium assumploesunt7 liiteroeAlphabeti scilicel F,;E, D, C, B,"A, G.Ergo Concurrente qu'uneerat littora -DomitiU'alisB.

A a peccatis ablute, et in operibùs bonis vitoectirsu

lerminato, marlyfum pal'maDonsconiitemdonavil;In supremo ergo articulo vitoe et morlis accesstivulluni dignissime atque regales ad coelummanusinler lot verbera, ictus glailialoriim, quantum po-luit, convcrlcrat, sicque suum DominoiiniverSomnt

spirilum tradidil, el seipsum DePolilulii sacrificiûmmalulinum. Jaccbat quidem corpus criienluni tantiviri el principis solum, sine venerationesuorum etdébite rcvcrenlia servortim. Undeqiiicumqucevcit-

lum ejusmorlis audierunl, miserandumfuntislacry-mis exseculi, lanlum principem illo marlyrii fine

i functum Deocoiiimendaverunldcfletuin.! 26. OcciderunlqiioquccaslellânuntcxBriidbui'Cli,i. prius ad morlem vulneratum, postea per pedes a

, solario, in quod coiiscenderalcontes el ipse, vililér? deiractum, in jaunis ccclesioeforas gladiisdisniem-

brabaul. Hic tamen caslcllanus confcssioiiempecca-r lorum suorumpresbyteris ccclesioeipsiusconfessus,, corpori cl saiiguini Chrisli commUnicatusest moi'e

ii cliristiano. Nam slalim occiso comité, gladiatores

illi, relicia comitis gleba, cl ad morlem caslcllano

s isto reduclo in solario, excursum fcccrunl in bostes

o illosqui erant proescnlesde curia comitis, ut eos

vaganles iu castre iiii'crficerent,sieut vellenl. Hcn-

rieuni militentqueindam, quein suspectumhubebat

a Borsiardusde morte fraliïs sui nomine Roberti *u-

gabant in domumcomiiis.Quiproslratus est pedîbus») castellani (145) Hakel, qui el ipse in eamdemdo-'-

Q muni cum suis conscendérat ad cam oblinciidam,le suscepitqueHcnricuniel simulcum cofratrem Wal-te leri ex Locris, el ab iitvadenlibus illosvitoe conscr-

it, vavil.is 27. Ipso iiiomcntoprodili sunt cisdemgladialori-''" bus duo filii castellani ex Brudbtirch, intérim in*- solarioecclesioepeccalasua saccrdolibusconlilenlcs:a- quorum scilicel filiorummililia bene apiidomnes et

t* simul eorum conversalio commcndabalur.Walterus

'"i et Gisclberlns dicti sunt, fratres génère, mililia pa-es res, clogantioris formoenobili'tatcdigni ul ab ohini-

at bus ainarenlur qui eos agnovissent.Qui mox audita

ne coedein comiient cl patrem, sr.ffugeresaiagcbaiil:ie- sed illos apud (146)Harenas in exilu suburbii per-im sequebanlur cquo excurrcnlcs posl illos traditores

do 0 pessimi. Quoruin allerum fralrcm, Eric nomine,

*•» iiefarius miles, unus quidem illorum qui Comitem

iu- iradiderant, ab cquo, quo insidens fugeret, dejecit,doe cldejectum simul cum pcrsecuiovibusinterfeciu Al-

et teruin (pioqucfralrcm, in ostio hospitiisui in fuganiter prosilientcm, ex opposite et occursilantes gladiis•c- trajecerunt. Quem unus civium noslrorum, nomine

dis Lamberlus Bcrakin, cadentem securi sua quasi li-

Ji.ts .Consulipotest Pctavius de Doelrina temporumlib.-i'i- 6, cap. 28.cm (145) NullaHakellimentioest in diclisAnnalibusi.c: aliisque, sedejus.loco substiliiilurLamberlus paier

Borsiardi ; sed jam aille vila fuuclus.uni (146) Hurcnoelocus vulgojam forumdici VcrcrisG. appelhîlur.

iB.

93,) GUALTERUSET GALBÉRTUSDE VITA ET MART.B. CAROLIBONI. 900

gnum idiquoddeiruncavil : sicque illos fraires occi- A cosos beatiiudini sancloe,quoein supercçeleslivila esl, imiransniiscrmil. P

28. CoeleruniRiquardum ex (147)Woldmanillius W

oppidivirum poléiiicin (cujus filiam nopos(luxerai sti

Thancmari, conlra quem liles cl ssdilioneshaclenus si;

proeposilusel nepotesejusexeitiiavcrant) per lciigam ociinaih pcrsequebanlur fugienlem, qui cum suis mili- mtibus ad comiiis curiain asceuderai, sieut plures c:

priiicipiimqui eodem die sesc proeparabanlad eu- ci

riant ituros. In qua persécutionefrustrali prodilores, i' 1

rcdierunl usque in caslrum, in quod clcruset popu- hi

lus loci noslri coiifluxcrant,cl altoitili quidem pro ci

cvcnlti rcrum vagabantiir. Qui vero in comitis ami- l>

citia prius, scilicel dum vivcrel, conslit mut, lime- ri

haut procul dubio et ad ltoram lalilaiiles ah aspeclii " v

illorum tr.idilorum declinabant. Qui vero de curia fcomitisab amicitiaejuspenilebaiit,in fugamcelerilcr s

conversi, interim dum lumuliiiabat populus, fuge- A

nuit. Gervasiuscamerarius comitis, quem priorem s

ad vindicandumdomini sui morlem dexiera Dei ar- s

inavit, intérim versus Flandrcnscs cognâtes suos **

cquo aufiigii. loanncs quidam serviens comiiis, qui 1

caméra111observarcconsuevcral, cl quem proeservisdilexcral cornes, fugit a mane cquo currendo per 1devia usque in meridiem, cl eo lempore nicridici 1

pervenil in Ipram, diviilgansibidemmorlem comitis Iel suorum. Quo lempore negoliatorcs omniumcirca ]Flandriam regiiorumad Ipram conlluxcranl in Ca-thedra S> Pelri, ubi forum cl nundinoeunivcisalcsferiabanlur : qui sub pace cl lulcla piissinti comiiis^

securi negotiabantur. Eodemlempore ex Longohar-dorum regno mercalorcs descenderanl ad idem fo-

rum, apud quos cornes argeuleam (148) kannainorneraimarcisviginliuna, quoemiro opère f'abricala,suis spcclaloribus polum, quem in se contincbal,furabalur; in cujus fori confluxii,cumfamauniversosde diversis locis percclleret, accinclis rébus suis, etdie et nocte fiigerunt, secuminfamiam noslroelerroeferenies cl ubiciinqiicdivulganles.. 29. Planxil ergo illum consolentpacis et honoris

omnis homo, quiciinquc vel famam ejus audieral.

Sed in castre nosiro, in quooccisus jacebat dominus

nosler cl pater piissimus Carolus, nullus audebat

aperte deflereevenlum morlis ejus : quasi ignolum, psuum inspicienles dominum, et quasi peregrinum,suum videutes palrem, dolores et suspiria sine la-

crymis reprimebanl: quostamendoloreslaittograviusintus lolcrabanl,quanlo sibi per lacryinasel ejulalusniederi non audebant. Nam nepotes proeposiliet illeBceleratissimushominiiui Borsiardus cum complici-itus suis, statim posl fugam inimicoruni suorum incaslrum reversus, "Wallerumex Locris requirebantsur milites el ipse, quem maxime oderar.t. Nam de

(147) Woldman, siveWomaiijpaguscirca Dixmu-dam. *

(148) Kanna vox Belgis et Germanis nolissima,idem quodLaliuis el Gra?cis,Canlliarus, pociihim,infra num. 100 argoitlariumvas vinariuui dicilur.

A consilio comiiis fuit, el uocivuseis in omnibus, quiinsligavcrat ad hoc comitem ut in sérvos sibi subju-garcl lofam illam cognationemproeposili.Al idemWallérus quoque permotus anguslià, se in organi-stro, scilicel in domicilioquodam organorum eccle-sioe in eodem solarip, quo occisus jacebat consul,occuliaveral ab eo lempore, quo inlerficiebatur co-rnes, usque ad reversioném nefandorum illorumincaslrum, séilicet quando post fugatos hoslcs suoscirca meridiemrcdierunl. Irruerunl igilur per januasiulra lempluni,el discursitanlcs midis gladiisel ad-

. hue cruenlis, clamore maximoet ariiiorum fragore1 circa scriuia el subsellia fralrum ecclesioerequire-

bant, Wallerum ex nomine vociférantes, et invenc-runt caslellanum ex Bnidburch , quein in solario

, B vulneraverant ad morlem, adliuc spirantem. Hunei per pedes abstractum, lune tandem in januis cecle-r sioeocciderunt. Cujus annuluni Abbalissaex (149)

Aurmiacoab eo in solario dum spiraret eo dante1 susCeperal,qualenus deferrel uxori suoe in signum

suoemorlis el in signum omnium eorum, quoepers Abbatissam dcmandasscl uxori et liberis, quorumii morlem ipse nisi posl morlem suam iguorabal.s 30. Inlcrca per loca et intra cl extra ecclesiamr rcquirebalur Wallérus ex Locris. Unus vero ex cu-:i slodibus temoli occuliaveral illum, cui el ipse pal-is Humdimiseral. Sed de loco in quo latuil, dum stre-•a pitiim arinorum audiret, et se ex nomme vocifera-

i_ lum, anguslià mortis confitsus, pulaus in ecclesia.s mcliussalvari, excurril, cl deorsumab alla lesludine

is C scholariimsallans, inler mediPsinimicosfugil, usque•> infra chemin templi, magnp et miserando clamore

u_ interpellans Deumet Sanclos. Quem ad manus per-m secuti sunt ille miser Borsiardusel (ISO)Isaac, ser-

a, vus el camerarius simul et hoinp comiiis Caroli,

il, furentes in sacro locooxtractis gladiis el liorribiliicr

os cruciilalis. Erant quippevaldo furibundi et ferocis-ct simi vullus, grandes in slatura cl torvi cl taies quosrat sine terrore aspicere nemopolerat. Borsiardus igilur

crine capilis arreptum, et vibrato gladiose exlcnde-

•is rat ad pcrculiendum, et nullo iniervallo dillerre hoc

at. voluil, eo quod tam oplaliim hosiem in manus to-

us neret. Tamen clericorum iiilerventti distulil ejusjat morlem, donec sieut ipsum arripuerat, cducercl ab

m, -n.ecclcsia. Al ille caplivuset morlis securus, ibal cla-

m, milans : Miserere mei, Deus. Cui illi respenderunt:la- Talent tibi rependere debeums miserieordiam,qua-ius lent erga tics promeriiisli : et a se propulso cum iu

lus curie castri ediixissenl, illum servis suis inlcrficicii-

iile dum projecerunt, At servi quam cilissintc morli

ici- tradidci'unl gladiiset fustibus et clavis el lapidibus1in obrulum.

aut 51. Intérimrécurrentes in sancluariiimcirca allare

de requirebant si quis latilarel, quem inlerlicieiulum

nu- (149) AuriniacumifionaslêtiumFlandrioeocciden-lalis, ilerum niim. 66 refertur.

ma, (150) Hoc fundamciilum commenti alioruni esl,uni, quod 25 Senatores aul Principisniinislros sua.maintp. occidissel ; verba Lcrnulii supra dédirons.


proejiidicassent,elservientes intromiserent qui re- A s

quircrenl illud. Erant in priore sancluariolalilantes d

juxta allare Balduinuscapellanusel sacerdos,et Go* n

deberluseomitisclericus, qui solo limoreangustiali, tsic permanserunl confidentesad allare. In secundo avero sancluario sublcrfiigcrantOdgerus clericus et cFromoldusjunior nolarius.el coelerisde curia (ami- i

liarior comili Carolo,el idcircomagissuspeciuseral t

proeposiloel suis nepolibus,simulquecum illis Ar- <noldus camerarius comitis laluil. Nam Odgeruset c

Arnoldussub tapoteuno sese cooperucranl,el Ero- tmoldiissuhtus palmarum manipulos Ialibuluin sibi i

coiuppsueral,alque sic morlemcxspcclabanl.Tune s

servi, qui intromissicranl, pcrquircnlesel rcvplvcn^ (tes omnescoiiinas, pallia, libres, tapota cl palmas, i

quas in ratnis palniarum aiuuiatim fratres delule- I*

ranl, invenerunlprimo Odgerumel Arnohlum,fra- i

irein quoque Walteriex LocrisEusiachiuniclericum iinvenerant prius cumBalduinoel Godebertoseden-

lem, ignorantesquis essel. Perquireniibus servisillis spoponderant, qui invcnli erant pecuniaui sedaiuros poslea, si per eoscclarci.lur.

32. Gumquetandem rcdiissenl in çhorum ad Bor-siardumel Isaac cl celeros, hi qui intromissi erant

adjuraverunl illosul accusarenl si quos repolissent,el facla rcvelalione, comniotiiscsl Isaac vehemen-lissimein Fromoldumjimiorcm furore repenlinu et

gravi, ila ul jurarcl Deum cl Sanctos, vilain ejusnon posse redimi auro tantoequaniilalis quantoeip-sum lemplumfuîssel. Omnium quoque furorem in cFromoldum illum convcrtil clamando : neminem

magis proeposifoel nepolibus suis apud comitem(lelraxissc.Tune discussis foribus irruperal slalimIsaac, cl arripuil Fronioliltimcomimis,cl educerc

dispostiii. Quemcum vidissel, non crcdcbal se abIsaac capi, sed per illum a morte redimi, el ait:Amicemi Isaac, le obsecroper eamdem(pioehitcie-nus fuit inler nos amiciliam,observavilain ntcainelliberis meis,scilicel luis nepolibus, per me conser-vation consulo, ne forte me occiso,ipsi fiant sinetutoi'CiAl illo respondit: Illamhabiteras es veniam,quam delrahendo apud comitemnobispromeruisli.Ihlerint quidamsacerdolum scorsum venil ad Fro-

moldum, consiilensci, ut confessionepeccalorumsuorumDeoet sibi prefiterelur. Quodcum fecisset, rextraxil anniihun aiircuma digilosuo, vitoedespe-r'aiis, el per saccrdolem mandavit eum filio?suoe.IntérimconsiliabalurIsaaccum Borsiar.'o, quid inc-ites,facerel, ulruni ibidemoccideret, an vitoeadbuc

reservaret, donecextorquèrentab eoomnemcomitisIhesaurum simul et ab Arnoldocamerario, quemproesenlemcaplivaverant.

55. interea canonici loci illius cucurrerunl adAvunciilumillius Fromoldijunioris consulenlesci utproeposilumconvenirel pro vila nepolis sui, queminfra mortisaclibnemposîtumviderait!, cujus mor-lem Isaacadjtirassei.Tuneille senior prpperandeadproeposituntin domumipsiusconsccndil cum fralri-busccclesioe,provdulus pedihusejus rogans, et ob-

A secrans, ul nepolissuivitamdefensarct. Al ille tan-demmisii ntiniium, qui inlcrdicerel nepolibussuisne FromoldumjunioremIoedcrenl.Al illi audilonun-lio remaiidaverunt,hoc non possefieri, elsiproesensadcssel. Que rclalu audito, intérim senior ille pro-cidil ad genua proeposili,cxposlulandp ut ipsemeldescenderetad salvandumillum, elihai quidemnoncélerigressu, sed nimis.tardo, utpole ille qui parumde illocurarct, quemvaldesuspeclumhabehai. Taii-deiupervenil.in sancluarium, in quo nihil sanclum,sed omnia perversaagcbanlur. Rogalu.ergoclerico-

i rum in suum diicalnmsuscepilomnesibidemcaplos;i sub hac condilionelamen, ul quandoIsaacet nepotes

ejus rcquircrenl commendatossibi, ipse proeposilus, redderet captivosillos.- B 54. Reversusest ergo proeposiluset jn suum du-

caliint commendalos, in cameram domus suoe in—

t duxil,obscrvaviiqueilloscaulissimé,ailqueFromol-

do, quem capluniabduxerat : Scias, Fromplde, le iu

s proximopascha proeposilurammeam non possessu-e rum, sicul sperabas : neque hoc apud le proiue.ru-*-

cram, ul sic detrahercs mihi, ef ille.se innocenter

cgisse jurabal. Verumlamen fuit, quod nullus de

il curia coiniti ila familiarisesset cum viveret, neque

;, ila carus sicul proefatus Fromoldus. Namdomum

rcgali oediliciorundiluspost combuslioiicmsui re-

it oedificavitnicliori el decentiori coinposilione,quantis unquain constitisselprius. Comparationcquoque il-

i- lins, nulla oesliinabatiirin mundo melior vel utilior.

n r Igitur cuni inlus clausi et obscraii in capiivitalcmn ciislodirenlur, ltabucruni salieni locum et lempusn dcflendiconsulempium, non dominum,sedpalrem,m .et in familiaritale sibi ipsis purent, niiscricordcni,

re hiimileni, uiaiisuelum, divilibus cl pauperibus in

ib regno ulilcm. Loquiergo ad invicemcaplivi illi non

. : poterant proe dolore,. nisi suspiriis et singullibus,s- quosa profunda trislilia mentis irahebanl. Miseran-

et dum facinus in quo non licuil servis cum dominoet

r- paire suo mori; sedad majorentmiscriamposl ipsumie vivere,cum quo egregia el honeslissimamorte erga

n, Deumel erga liominesa soeculomelius transissent,li. quant cum doloremortis dominisui viverent, el sub

o- alio proesidcntcconsule, quod absil, traditores do-

nt rere vidèrent. El diim in hoc nieniis-languorecon-

?t. n slernarenlur, nullus amicorumatidebalvel lalcnlcr

>e- accedere illis, qui consolalionisverba facerel, imo

oe. si quis accessil, a vila dcsolabalur.IC~

CAPUT V.ne;tis Sepuliura B. Caroli cl aliorum. Miràculumclaudi

sanati. Direptionesbonorum.

55. Inter hoeccadaveraoccisorum,scilicel caslel-

ad lani el Walteri ex Locris, e caslro efferebantur,et

ut simul navibns impesila sunt caslellanuset dilectis-

em simi filiiejus el devehebanlurad proprias et dptnu»

or- et castra. Proeposilusvero in domosua cumcanoni-

ad cis suis deambulabal, excusans se verbis quantumri- poluit, quia nihilhujus iradiiionis proenovisset.Eo-

ob- dent die excursum fecerunt traditores illi in bostes

953 GUALTERUSET GALBERTUSDE VITAET MART. B. CAROLIBONI. HG4

sites, scilicelContraThangmnrumel suosapud(loi) Àr

Slralcn, cl repereruntoppidaeorumvocuacl curies s

désertas. Nam audilo scclcrc quod factum est in «

morle comitis, timueninl sibimaxime,ce quodde- i

fensoremsuum pérdidissent; cl si forte obsidione i

augiistiati iiicluderenlura Iradiloribus,nullus forci i

ipsisadjutor,cum (audemiuicllcxissenlomnesregni IParcs in tradéndo assensnm proestilissc.Crcdebàiil '

enim multograviorapericulain future el sibiel loli 1regnoimminere, nihil possessionessuas curantes, '

sed hoc solum repulantes,si vilain propriamCon- 1

servaient,'alque ad luttera Ioca fugerunl. Tune ira- '

ditorcBilli invadentes tam oppidumquam curlem '

Thangniari,omnia arma el supellcciileminlro diri-

pientes simulcuni maxiniarjipina pécudum'el ves-lium ruslicoriitnvilloeillius, alquesic raphia exer- B

cilata per lolumdiem in vesperarcdierunl. El non.solumniodoisli circa viciniam noslramrapiuamfc-

ceninl, sedpluresqui iraditionemproesciverani,sta-tim proecurrcnlesad traiisilus nicrcaloruin,qui adforum in Ipra fcrialum ibaitl, ipsos simulcunionc-rihus suis l'apiicrunl.Audiiaquoque mortis tradi-

tioue, Willelmus ex Ipra oblinerc 'comitatuin secredidil deinceps, et universos ncgoiialorcs cuju-scunqueloci fuissent, securilalemcl fidclilalemsibiet suisjut'arc coegit, quos iu forocaperc potuisset.Alioquiua se rccedcrc non permisil, sed tant diu

capiivaviidonecomniael sccuritales sibi peregis-scul, ci hoc lolum fecit consilioproepoailtcl tradilo-rum nopotumipsius.

56. Jam eodenidcclivoad vesperantdie, excom-muni consilioproeposilicl nepolutn ejuset compli-cunisuariim,clavesdé thesaurocomiiisa Fromoldoliiniorc, quem captivum lencbant, requirebant, etsimililer claves omnesde domo,sive de scrimiset

cistis, quoe in domOcranl, violenter cxlorscrunt.

Quas quidem Borsiardus cl caslellanus Ilaket et"Walterus(ilius Lamberli ex Rcddcnburch in suam

poieslatenisusceperunl.57. Decorporequidemcomiiis(animoecujuscom-

mendaiioncmsacerdotescotemporefeccrant,quandoel easlell.uttimejusChristooonimunicsibant,Intenter

laincn)liibtlintérimaclum'est : quiacorpusejusad-buc in ipsa occisionisposilionccruentuntet solum

jaeel.'at. Traetàbant ergo fralrcs ecclesioesollicitefqu'aiinde agerent, et quas silii exsequiasproepara-rent, cumiu eadem ecclcsiadivinumofficiumnullusau'dcretvel laletiler agere, in qua lanla coedescifacinusfactumfuisseconslabal.Tandemaccepta li-cenlia a pra.'posiio,ex consensufralrum, Fromoldussenior, linleo corpus nobile involulum, in medio

(151)DeSlralcno loco,el progenieaclum supra§ 4. '

(152)S. Trudonis monaslerium,fuitolimin vicode Oedeghem,ubi nuncsanclinionialcsdegunt: indein iirbemad locumQuercctumdiclum,est transla-tion, tibieliamniiihabliàliacaiioiiicorttnircgulariumcxstal. Miroeuslib. 1 DonalionumBelgicarumcap.5.1..exhibetlillcras donaiionishuic mouasterioanno1150a Theodericocomitéfacta?.S. Truite,locihujus

À.chnri in fereïroposilum,débitavcucralionecompo-i suit, apposilisquecereis quatuor, sicul mos nosleri esl, accurale de cclcro sollicilabalur.Quodfimus

muiiercssola?cireumsedénlespia lamcnlalioucper; illum diemet subseculaninoclcm vigilantcrobscr-l vabanl. Infercatraditoresilli iniernntconsiliumeuntj proeposilocl caslcllanosuo, qua aslulia corpuscoql milisasporlarelur,ne opprobriumipsisinovcretsem-i piteriiuniCorpus,quod in proesenliacorum fuisset

t humatum: et habiio callidoconsilio,niiserunlpro-pler AbbaleminGandavum,quicomiiiscorpusa loconoslroauferrel,cl inGandavumiranslalumhumarcl:

n cl sic claususcsl iile dies plenusdoloriscl iniseria-- rum,-in quomateria ibt'uismaiici pcrlurbationisrc-j. giiorumcircanosfacloeet maxinioefulùroecmerseral... B 58. Noctevero subséquentejussit proeposilusec-n clcsiauiuiidiqucarmiscl vigiliisproomuniri,solarium,. et lurriin templi; in quoeloca si forte a civibusin-

i_ stillus fieret, sese rccipercnl ipseet sui. El iniroie-

t| runl illa-ttoclcmilites ex proeccploproeposiliin so-._ larium ecclesioearmali , proeiiiunienlcslurriin et

i_ exitus ejus coiilinuisvigiliis, limcnles infpeiumet

iC iticursumcivitimfoie conlra se die sequentiel de-i- inceps. Domiuicaposl mortcin consulisproeposilusui transmisil episcoponostroSinioniNovioniensissedisl, salutem.Lalorergo lilterarumRadulfus(152)mona-iu chus S. Trudoniserat, in quibusobsecrabaiepisco-s- puni illum ut Dco rcconciliaret ecclesiam,in quao- cornestraditus co ignorantejacerct. Olilulitquoque

excusationissuoeargumente, quibuscanoniceinno-ii-^ ccnliamsuant coram univci'so clero et populopro-IÎ-. barel. Igilurlalor ille caplusel abjumcnlojactatus,j0 non pcrvenilad episcopum;Quodaudiensproeposi-ut tus vaillelimtiilsibi. Feria quarta, et quinteproepo-ct situs mandavitper qticmdnmgarcioneniWalleroex

it. Froi'erdcsio(15S),utporfidemquamsibicl nepolibuset suisdedcraladjurants,inauxiliumsibicumpotentiaun sua fcstinarel: etiransmisit ciquadringentasmarcas

argenti. At ille accepta pecuniasimulabatsevenlt-

m- ruin , cl nunquamvcnil, nisi ul ei et suisnepolibusdo noccrcl.EpiscopusveroSimonqui (154)fraler eral

ici* uxoriscomitisCaroli,persequebaturecclesiamBru-

ni- gensiscaslelii, gladioqticanalhcmalis sacrilegoset

un traditores illospercussit; et ne quis fideliumin co-

ite T)rnin conspiraiionemcl auxiliumdeclinarelprorsusra- prohibuit: sin vero, sub anathemalcomnesadjuto-lus res eorum in maloproefatodainnavit.ci 59. QuinteNouasMartiiferia quinte (153)abbas,li- ille, pro quoirnnsmiscrant in Gandavo,tola nocte

lus cquitandosummomane venit in caslrum ad proepo-dio siiuiiicl ncpolessuos, cxspostulanscomitiscorpus,

pra palroims,coVitur25 Novcmb.(155) MS. Brugense, Forerdeslo. Videlur esse

ico Ulaerslo,propeDixiniidain.nde (154)Fraler nierinus, uti supra explicalum.sla- (155)Lernuliusexsuis narralionibitsasscrilpra?-ium siilenfS. Pelri, sive Blandiniensem,cumaliis nohi-;ap. libuscorpusin forumadoedemS.Chrisiophoritraits»nno tulissccl sepelivisse: ac dein prodilores obsedisse,dus

0B3 VITAALTERAAUCTOREGALBERTO. 966

sfcut ci spoponderant. Exivcral ergo proeposilus, et A cir

convocatis caslcllano el nepolibus ipsius, qui comi- .•>

le:ti iradideranl, consilium hahebat cum eis, qua

aslulia sine luniuliu abbas auferrcl corpus. Slalim c'£

vero pauperes, quicleémosynasexspectabanlpro ani- aD

tua comitis dislribuendas a proeposilo (qui cilius ^e

consilium itilellexeranl, eo quod proeler pauperes C'E

nullus civium cum eis vellet ire, vel eos ampliusfre- el

queiitare) coeperunt diffamare quod ideirco abbas m'

venisset snbdole el consilio Iraditorum, ut asporla-lu

rel tenus. Feceral is parari fcrelinm, in quod po-"'

nendiimerat corpus, et eqtiis transfcrendu'm.'Interea '

pauperes insequcbanlur proeposilum,quoeunque ibatclamantes : Domine, ne fiât unquam, ul patris no- C(

slri, et tant gloriosi marlyris gleba a loco nostro es

auferalur : quia si hoc fuerit, locus et oedifichejus " v'

sine miseralione poslhao deslruenlur.- Aliquid enim

pietalis cl miserationis habebunt bostes et persecu-E

tores, qui superveiiient huic caslro, ne prorsus de- °'

siritanl ecclesiam,in qua fuerit corpus hoati consulis fvencrabililer scpultum. El exivit ruinor maximus "

inter cives deauferendo corpore. Feslinabat quidema

proepositusetabbas ille, anlcquant runtor excitaretur sl

in urbe, el feeil feretrum noviimet nuperiïme factumc

ad ablationcm funeris usque ad oslium ccclesioeaf- l<

l'oi'ri.Inlroierant quidem milites, qui illud feretrum,l

quodin mediochori slabat, cumconsulcsublcvarenl,et in allerum feretrum, quod ad oslium slabat, lian-

sponerent.cc

40. Tune canonici loci ejus accurrenles, violenter c crcposuerunl ferelrum ebori, dicenlcs se prius audire \a proeposiloqua de causa hoc jussisset. Et exieruut jin castruni ubi stabal proeposiluscl ncpoles sui, et jsimul maxima civium lurba cum eis, qui audioraiil ,rumorem lollendi corporis, cl loqucbalur unus se- ,nioruni coram omni populo. Domine proeposite,si .,juste volcbatis cgisse, nen sine fralrum coiiscnsuclconsilioilcdissclis lam prc.tiosunimarlyrem, laiilum

rogni rcciorem, lanlum ecclesioenoslroethesaurum,quem nobis divina misericordia et dispcnsalio con-cessit marlyrem. Nulla ergo ratio csl qttare debeala nobis auferri, inter quos maxime cl nulrilus el-conversâtesest, cl inler quos Deo ordiiunle projusliiia Iradilus est, imo si auferalur limcmus de-slructioncmet loci et ccclesioe.Ipso enini inlcrve- Dnienic parect Deus nobis el iniscrebiiur noslri ; neforte ablaloco a nobis,.sine onmi miseralione Deusvindicet tradilioncni inter nos faclam. At proeposiluscl traditores in indignalionemconversijusscranl tollicorpus. Igilur clamore magno irriicrunl fratres cc-clesioead fores templi, vociférantes non se dimissii-ros corpus piissimi Caroli consulis et marlyris,quamdiu vivereiil; quin potins ibidem morerenlur,quant permutèrent auterri. Tune quidem polcras vi-disse clcricos armatos tahulis et scabellis et cande-hibris et omnibus ulensilibus ccclesioe,quibus repu-gnare polerant. Loco ergo tuboecampanaspulsabniii,et sic evocaverant omnes cives loci : qui cum rent

inlellexisscnl,arinali accurrenles, cxlractis gladiis

A circumicruntferetrum comiiis,parali ad resislendum,si quis auferre molirelur.

41. Cunique tumultus fieret et inlra et extra ec-

clesiam, voluil divina misericordia sedare filiossuos

ab. insania cl slrcpilu ar'morum. Nam cum sublus

ferelruin débiles el claudi jacèreni, in ipso lumultn

ciaudus, cui pcs.ad nalcs cohoescral,coepilclamare

etbenediccre Deum,qui iialuralem euiidinioliim pro

; merilis pii comiiis reddiderat sibi in conspeclu oin-

niuin aslanlium. Igilur fama illius miraculi sedavit

universos. At proeposilusel caslellanus et traditores

illi coiiscenileranl in domum-comiiis limenles lu-

, mulium, et maiidabanl civibus, quod conlra vella

corum nihil iigerent de lollendocorpore. Reversus

esl ergo abbas ille, loelusquod evasissel. Proeposilus,

, B vero ibai et rcdibal consulcns cum iradiloribus et

disponensquid acturi.cssenl secundum rci.cvenlum.

El conlinuo fralrcs ecclesioerequirebant artifices et

operarios, qui scircnl pro arliculo icmpei'isque ne-

cessilale spehincant scpoliendi ccmilem conslrucre

in loco illo, quo marlyrii palinam àssuinpserat. -Et

ad hoc faciendumfeslinabant modissuperhocexsqni-

silis, ne forte per aliquem dotent subriperelur eis

corpus adbuc inlnimaïunt et adbuc magis habile ad

r tollcndum. Claustts esl ergo ille (lies plenus lurba-

lionum cl dolositalispro auferenda gleba miserandi

. funeris.'

42. Quarto Nouas ejusdem mensis, sexla; feria,

canoniciet proeposilusad cxplendas de mere funeris

exsequias, el scpulcro jam proeparalo, in ecclesia'r C S. Pctri exira muros convenerunl, ubi missa ttde-10 l'urandcfuiicloruni pro anima pii comiiis esl ccle-111 brala ; ubi admodum pauçi proelercanonicos offert-cl banl. nam de curia nullus oblulil, nisi Balduinus"l

capellanus, Odgerusjunior et Godchertusclcrici co-c" niilis. Redierunl poslea el praiposilus et fralres inSl ecclesiam. B. Donatiani ubi tenus aderat, et intro-ct missis pauperibus in ecclesiam Fromoldus senior""

dispersil denarios, per malins tamen proeposili,om-m» nibt.is, qui volebanl recipere, egentibus pro sainte"" animoe Caroli pii consulis. Quod quidem non sinesal lacrymis ille senior Fromoldus fecit : imo pluresct impcndil pietalis lacrymas quam denarios. Quippe

t''0 maximuspaupérum eral conventus, qui clccmosynasd°- susocperunl. Disirihuiione vero elccniosyiiaruincon-ve" " summala,corpus nobile in solario Iratisporlatum esl,ne el proesensjuxla înonuiiieiiiumconsislcns proeposi-Cl's tus, deflebat lune tandem consulem, quem rationis•ll,s ductu recognovit patrem fuisse universa? regionis°'li Flandrlarum, ct talent illum planxil, qualem quidemcc" rcco^nnsccre obstînalo aniiuo indignabatur : et clan-is»- siis esl in scpulcro. pro nécessitale illius lemporisfis* cousirecto; et si non sieut decebat, tanicn conse-•ur» queute opere ct arlificio infra posilus claudebalur.s Vl" Niinirunianimaejus, marlyrii pttrgalapoenis,suorumfde- merilorum proemiapossiilet pencs ipsum, qui sibi

?P"- hoc ordine seculo niori dispensavit, ct vivere in Co-1,111• miialu superno cum ipso Deoac Domino,cui iitipc-rent riîim, laus, honor, ct gleria per iufinila soeciilasoecu-tdiis lsiritm.Aincn.

067 GUALTERUSET GALBERTUSDE VITA ET MART. B. CAROLIBONI. 903

CAPUTVI. A ci

Insolciuia prodilorumaccrescens, coeptareprinii a t:'

GervasioCamerariocomitis. lo

43. Tertio Nonas Martii sabbalo dimissus est ci

Frompldusjun'mra caplivilale,circa dici illiusvos- fu

peram. Atquebec factumest maximolaboreinler- vi

cessorumpro eo apud proeposilumejusquenepotes. d

Dimisérunl tandem sub condilione tuli, qualeiius ii

iufra oclo(liespost exilum a caplioneproximos,aul K

'eis reconciliareliirncfariis, in quorum inanus înci- si

derat, aul patriam abj'uralurusdeincepscxsularet. f;

Deseendilquidemin domumsuantcum amicisel l'a- pinilià sua : quoesuper quam dici possit dolore et stimoré morlis faligala erat pro illo et pro seipsa. f

Nain priusquamcaplus est, servienlcsejus nusquam <j

prodireausi sunt, quin se slalim persequendosfore B r

crederent, quia de ejus familia erant. Epulabatur <j

igilur cum amicis suis el familia,repulanspro certo cse palliant abjuraturum, priusquamin caplivitatent (tradilorum reversurum,qui Dominumsuumproece- jleiis se diligeiitcm,cl quem ipse proe seipso fere ,

diligebal, Iradideranl. In eorum ergoamicitia ante** ,

quam se unquamconipôncret, exsiliumperpcluum ,sibi dclcgisset.Gravissimumenim csl viro cuni ini- ,îiticoconcordentesse, el conlra naluram, cum oui- ,nis créature sibi inimica, si possit, elfugial.Cum

ulique coenasset,disposuit domui et rébus suis, cl

licenlia a singulis accepta, frumentum, caseos ct

carnes servientibusdisiribuil ad se suslcnlandosper

lempus, in spe hahens, quod adbuc omnia, quoemodo proenecessitate rclinquerel el proedilectione**•

piissinticonsulis,dispensanteDeogaudenset securus

possidereti Et abscessit cum socero suo extra ea-

sirum et exlra suburbium, in quo haetenushahila-

veral :quemquidemamiciejusciplanclu eljlacrymisDcocommendalum,quantum liccret, persequeban-tur. Eadem tcmpeslaieilli proefatitraditores obsti-

iialissiiuiin omnenefas,excursumagebanl in bostes

Tliancmarumet suos,ubivilissimamrepulsampassi,cum timoré el verecundiain caslrum rodierunt.

44. Priore die anle NonasprimimeitsisDominica,GodescaleThaihals ab Ipra internuntius ad proepo-silum Brugasvenit in hoecverba : cBornions mensct inlimus amicus veslcr (155*)Willelmusex Iprasalutemet amiciliam, atque in omnibusprotnptissi- r.nium auxilium,quantum in se esl, vobis et veslris

aperte demandai. >Coeleravero, quoepudor eral

palam referre, postquam omnes ei applausissent,,introductus in cameramdenudavitproeposiloetWil-lelmoex Wervi et Borsiardoet eis quos inlro ad seasciverant pauces, unde iota domus loeladeincepshduciam obtinebat in Willelmo, adeo ut comitemcum vocaret et assumeret. In quo mandalionisoc-

(155*)In annalibusvernaculis et fermnla procla-mationis, unus et fere„solussua aueloritale conlraprodilores : quam reele, hinc el ex seqiieuiihusconstat.

'

(156) Id est, impunc.(156*)Kerseka,etiam Kasekalcgitur.Quidsi Kem-

A cullo sapicnleset qui cpitjcclurascompoiicbant,no-labani iradiiionis nota Wiilclmum, qui traditoresloci noslri in maliiritate sceleris sui saluiassct-,etcumiota polentia sua ipsisauxiliumpromplUsiniunifideel scripte el securilale oblulissel.Cumergo re-versus csl nuiilius, captivali sunt mercatorcs Flan-

drioe,de quoéuinqiie loco apud forum coiivcnisseiiti in Ipra, cl constricti ul inWillelmo(idem,securita-

temct liominia faccrenl, ct sic in coinilentsibi as-

sumèrent.Quodquidemconsilioproeposiliel suorumfaclunteral, speranlesse sic frustra (156) tradidisse

pium comitem Caroluni: el quidem in consolation•• sublimâtes fuissetWillelmuseodemlempore, si ria-

lim Brugas descendissel ad faeiendani vindictamI domini sui cl nepolis tradili consulis. Sed quia3 " non sic eral a Domino disposilum, necesse eratr divinam sequi ordinalipuem lam principes alios9 quant populumlerroe, ct unanimes omnes fieri adII ulciscciidamntorleni consulis piissinti. Adbuc su-

burbain noslri loci aperle inlroicrunt ad consiliae dominoriimillorum, proeposiliscilicel el castellani:" et ncpolumsuorum nefandoriim,el secrela consilio-II rum suorum perquirebanl, ut sic aslule rescilis co-'" rumdemdoliscl machinalionibuscautiores in poslc-" rum forent. Quolemporenon cessahal proeposiluscln sui consulcre ct circuinvenire quoscunque, ul sibift faverent, dando el promillendopiurima. Namman-el davil Willelmo comilatum se donalururo, et ideo"r liominiact sceuritalcsexhorlalus esl illum ah omui-015« bus accipere Flaiidrcnsibits,quos aut vi aul prelio,e

cogère potuisset. Transmandavit Furnensibusproe-1S

posilus, qui in ejus amieitia sleterant, ut securoseta" liominessese Willelmoconstitueront.a~ 45.MandavitquoqueepiscopoNoviomcnsilitteras,"s

quibus excusationem suant oblulit, quod in tradi-"* lione comitisnihil consciusfuissetconsiliovel facto;lI"

quin et summa dilectione filiisccclesioesibi sciliceles et canonicissuis consulendo succurrercl, reconci-Sl» liando ecclesioeloca, et ad cclcbranda divinaofficia

sui ponlificalusauçlorilalcet proesentiaipseceleriter'a* adventaret. Sub eodem lenorc litteras direxil epi-10" s, opoMorinorumJoanni. Apud(156*)lierseca Ro-î,,s berto, qui ncplcm ipsius proeposiliduxerat, manda-ra vil, ut domumel loca sua (irmissimeproemuniret,;SI"D donec consliluissct WillelmumIpreusem in comi-r*s tetit. Erat aulem ille Roberlusmiles liber, antequamral uxorem accepissetneplcm proepositi,sed postquamIII> annualim illamtenuisset, secundumlegemcomiiumi^il- Flandrioe,servili condilionead comileuipcriinehal :I se unde confiietus inter comitem Carolum pium, ct

UPS proeposilumet suosde servitute et Iibertale exortuslem est perniciosissimus. Mandaviique idem pro Flan-°c- drciisibus illis, qui çirca mare sibi vicini nianerent

cla- seca in Wasia ditione? Hujus toparcha, Hugo dema Kemsecameinoralur in lilleris Philippi Alsatii co-ihus mitis ad annum 1166 apud Sanderum in Wasia.

SuggessilnonnemoforsanlegendumKacskercka,velKacsikinskercka,nomen pagi circa Dixniudam,aa-

em- lura loci ad quantlibet inuuiiioncinapii.

ofjo VITAALTERAAUCTOREGALBERTO."

970:

ut cum sua polcnlta, sibi et nepolibussuis in auxi- A se

liuntvenirent, si forte in regno ct comitalualiquis vc

ad vindicanduminsurgeret. . sii

46. Proecepitpolenler civibusnoslris, ut locasub- in

urbiicircumsepirent fcssalis et sepihus, qualenus dt

cpnlra quoscumquesese defenderent.Consepserant ni

tempèrecodent suburbiumcivesquidem, sed pror- ai

sus alia intenlione, quam ipsis el consullumel im- SE

peraltun fuisset, sieut postmodumfuit manifestent, ri

Igilursepescl lignacomiiisoccisielFroutoldijunte- s;

ris (qui proscriplionesuarum rerum exsiliuni suum d

cxspectabai)extra suburbium, et insuper universa q

quoead opus sepièndi utilia sibi videbanlur, caslel- d

lano duce, diripiebant cives, el fabricabantur ad a

defensiouemcontmunemturres et propugnaculaJet u

exilusconlra liosles. In qup ergp perficiendepmnes li

feslinabaul. tam clerus quam populus. Ilaque nulla s

fuil requies nocte in vigilandoel die operando, do- *'

nec consummatoopère circumsèpiciidisuburbium, I

custodes ordinarenl ad singulas portas el turres et '

propugnacula,qualciius nemo exircl nisi cognilus, *

et nemo inlromillerclur nisi civis. I47. Nouas Martii feria secunda, divinoeullionis

gladios evaginavit conlra iniinicos eeelesioesua? '

Deus, et commovit cor 'cujusdam mililis Gervasii !

in exercendamvindictam acrius et celerius, quam '

eo lemporeoeslimabater,et sic collectaira sua, cum '

tola potenlioemanu miles ilie soeviebalconlra scé-lérates illos, qui optimumprincipempium el jusluntin servitio Dei ad veneraiionem sui et sanclorumQsuorum prostralum humiliter, in sacro tentpereQuadragcsimoe,et in sacre loco, et in sacra orationedominumsuum pessimiservi tradiderunt morli, in-tra quos lulum se semper fore crediderat. Gervasius

igilur, qui fainiliariserat ct fidelisdominosuo piis-sinioCarolo,ulpotequicamerariusejus exsiiteràt, etad ejus consiliacl disposifioncssecreto el aperte

acccsserat.promorlecharissimisui dominidolenset

iraliis, cum pedifumexercitu truculente ct militentcoronael armorum densitalc succinclus, circum-vallavilse conlra bostes Dei, el accurrens obsedit

oppidum, quod in dofensionem traditorunt slabat

proeniunitumvalde, nomine(157)Ravenschot: quodquidem el ex loci difïicullaïcel ex ipsa muniiioncinvincibilefuit et inaçeessibile: et accepitproedamDmagnam in peeudibus casiri illius et vicinorum.Nam eodemlemporeseéuridegebant universi, quiad illosseeleratospcrtin'uissent,credenies neminemin telo mundo vel vellevel pesse insurgere"contradominos suos, eo quod lanloeaudacioefacinus illi

. miscri iu dominumsuum comitemperegissenl. Ex-coecaveratenim illos Deus, ila ut nihil ralionisctccnsilii oblinerént, sedproecipilaliin oninemaluni,ira et furore debriali, timoré et pavoreerrarent,tam illi qui iradideranl comitem, quam omnesquiin corum auxilio manerenl. Quandoquideinsecuros

(157) Est Ravenscotin agro Brugensi, seu Fran-conaiu propeLiviam(liiviiime regione Ekeloi. Ve-rum videlur hic locus urbi Brugcnsivicinior fuisse,

PATHOL.CLXVI

A se crediderani, cl omnes in rcgno-:vel inferioressevel ainicospiilabanl, non erant proecauiide incur-

: sione aliquorum conlra se : el idetfcum Gervasius .inctirsum ageret apud Ravenschoi, maximam proe-dam exercuit. Al illi, qui obsessi fuere, ex inopi-nalo incursu inlercepli valde allonili, eo maximeauod pauci fuissent, qui contra toi tniUiase defen-'.sarent, desperanlesviloesuoe,sese siatini reddide-runl Gervasio, ea condilioneul sua vîta et memhi'is.salvis abirenl. Irrueruiii ilaqueexpulsisillis,équités

i et pediles <jut obsederanl oppidum, cl vasiabanii quoectmqueinlro repereranl. Al illi qui sese reddi-

deranl iu obsidione, hemines scilicet iradileruni,1 aufuginocte usquead nos fugerunl, narrantes even-t tum rei proeposiloel suis : unde deinceps timoré3

™limup.runt assidue, slalum ineniis inuianles ab illa

! stiperbiael lutnidilale, qua usque ad hoc lempusféroces el sine modo et sine huroililale pantelant.

t Roberluspuer, cujus oppidumdeslriietiduniigné el

t ferro fuerat m brevi spalio, eonabalurcum paucislf excurrere conlra obsidenles,sed cum tanlnutmulti*

liidiiiemproescivisset,omisil incursum.-Quanloergos timoré et dolore laborarenl traditores illi, cl econ-

K tra quatitogaudiocxsultarenl proelercosdeinomnes

ii alii, snpersedcre longiimerat, eo quod pari iuteii-

n lioneDeumipsumincoepissevindictamonmiexparien intcllexissent.

,. 48. OclavoIdtisMartiiferia lerlia, Ravenschotop-n pidumconllagralumcsl, et deslniclum iguecl armis,m r cl Ju***laBrugas domus(158)Wtilfrici Cnopfratri*;,

Pe proeposili,qui morlem comitisjuraveral, combusla

,e est. Proinde accesstimfecil Gervasiuscum polenliaa- sua versus castruni, in quo seseproeniunieranttra*-

KS dilores, eireumiens excttrsus, et proevenienstrans-s- ilus illorum circa suburbium casiri. Burgcnscset igitur noslri, audilo quod Deus vindictam tant cito

le incoepissci,in sola conscienliagaudebant, ininquaniet ausi aperlc congraluiari vindicantibuspropler Ira-

in dilores,qui adliucsecuri cl polenler in1erillos ibant

n- el revertebantur. Scorsim verogralias Deo réfère-

lit baiil, qui misericordUesuoeoculis dignabalur revi-

>at sere fidèlessuos in locohorroris et conftisionis,quiod cl exlerminare festinabal homicidas pessimos,quine hactenus (lagelliivcrantpopiilumDominirapina, in-

\m D cendiis, vulneribus, omnismodi perliirbaiienibus.,m. Submiserunl aulem secrètes internunlics ad Ger-

jui vasiunt et suos, componenlesde fide et amiciliaet,em fidissimasecuritate in invicem. Insuper cpiijurave-tra runt vindictam comitis sui, el ul die subsequenliilli inlremillercnlexercilum Gervasii ad se infra sttb-

5\- u.rbium,el recipercnl ces sieut fratres intra .muni

*et lieues suas. Audila ergo lcgalioneGervasiusel soi,

im, quant loelioroel jusliorc aniuio susceperuni inlcr-

iitt, iiuntiorum verba non poteroexplieàre, scientesdis-

qui peitsaluma Deo fuisse, quidquidin vindicandoage-nts rent. Conjuravcrunt cqiiideniGervasiusel sui eunt

•anct jam igné et armis destruefus desiisse.Vu- (158) HujusWulfriciCnop nullaeliam ntentio fitsse, in Annalibuscilalis atn-XpriniiIapreinulgaiiotiis.

31

971 GUALTERUSET GALBERTUSDE VITAET MART.B. CAROLIBONI. «m

inlernunliisciviumiioslroruui, el compositisunt sub A v<

eodemsacràmenlafideiel sectiritaiis, in vindicaiido ridominum suum et oequissimumconsulem lerra? U

noslra?.Hoc totum laiebal traditores illos, el pluri- nmos civium nostroruin prorsus, proeter pàucosSa* 11

pienliores loci, qui seofsum cl nocle comnosueruiit ri

liujusinodiconsiliumsalubre universis. , »

CAPUTVil. a

ObsidiocasiriBrugensiscoepta.Copioemilitaresadjun-cté. De aliquol prùdiloribus caplis supplicium c

sumptum. p49. SeptimoIdusMartiidiequarla. quandooclava a

dtes illius illuxeral beati consulis, qui ad verant fioclavame terris transmigraverat; Gervasiusex con- idicte a civibusnoslris infra suburbium susceptus s

est, apud Harenas versus occidenlcm;casiri, quod*-"<

illis tradiloribiismaximusoecasuseral futures. Sed 1anle hoc per donioruni incendia fermerai codent (die Borsiardum ct Roberlum puerum el complices i

connu, qui visisdomoruni conflagraiionibusuiuli- i

que exiveranl a eastro, ul perspiccrent incensores <

illos, si forte invadercposscnl. Namque orientent '

versus casiri, très domusalliores ineetisoevibran-libus (laminasvenlis ardebant, ct ad speclandumcives simul eunt Borsiardoet mililibussuis, igno-rantes contposilionentfaclam inter Burgcnses et

Gervasium, excursitabant et eorum pars plurimaànnata manu cuni nefariis illis. Isaac quoque, (piiviventeCarolopio consolecamerarius el de consilioet familiaritale comitisexslileral, qui capul tradi- rtioniserat, in excttrsu cum mililibussuis fercbalur

cquo. Tandemcum sibi ad invicemapproximassentex utraque parte milites, traditores videntesse non

posse conliuéreconlra lanlum exercitum, eo quodpaucissiniiessent, convcrlebaiiturin fugam.At per-secutores illorumexlenlis cursibus inscculi usquein castruni profugpsreddidcruuf. Cum tandem insuburbium devenissent, Borsiardusct sui anle do-mum Desiderii fralris Isaac, rcslilcranl paulisper,consilium perquirentes quid jam agerenl. Inlcrim

Gervasius,violenterpersequensillos, venit occiden-tem versus adportas suburbiiel ibi, 'fide dala et ac-

cepta a civibus, irruil infra cum validissiniamanu.Adhuccives quiele solita in doniibus suis substile-ranl. Namcirca vesperameral el consederànlcives E

pltuïmi ad prandium, quibus non erat nota hoecaclio.

50. Gumigilur traditores illi consulercnt sibi et-de fuga sua starenl pcrturhaii, minus prospiciuntirruere perseeutoressuos per plalcàs, qui haslis et »

lanceis, sagittis ct universisannis impelebaiilillos.Porro tumultes maximusci arniorUmlïagor et cla-morum tonilrùa omnes coitlurbavcraiitcives,quiailarma fuentesparabanl se ; alii ut defenderenllocumet suburbiumcentra Gervasium,quiprorsus ignora-

(159) Laudalur etiam a Guallero Desiderius.*inusla lamen illi aliquanota infraniiiii.75e verbisRoberti Pueri. At mini. 157 dieitur morluus 17Decemb.et consciusconjurationis.

Avérant paclum: alii quibus res fuerat nota irrite-rum cum Gervasiplotis viribus el fngabànt illostraditores fugieniesin caslrum. Cumqueinter civesres est ntahifeslàlade eomposiiioiicet fidect jura*mcnloGervasiiad ipsos; luneprimum simul irrue*

: runl per ponlemcasiri super illos, qui in parlésceleratorume Castro ad pugnam résislebant. Iralie qiiodamponte, qui versus domum proepesilidirigebalur, magnusconfiicUispugnoefuit, in que

, cominuspiigiiabantlanceis el gladiis. In tertio veroponte, qui in orientaliparle jacebat a casifo et usque

i ad portas castri se tenebat, forlissimuscongressusi fichai, adeo ul non tolérantespugnoeacerbitalcin,

illi, qui inlro stabant frangèrent ponlem, et portass super se elauderent. Ubicunque ergo cives ac-1 " cessum habuerant ad castrenses, fortissimopugna-1 lumesl, quoadusque illi non poterant sustinere,eoit quodiiitercepli et a civibus traditi essent, vcllents nollenl quidem, agitait sunt infra castruni ntiserii- illi, quorum magna pars vulnerala est, ct simulis exanimati metuet dolore, atque lassituiline pugnoen dcfaligali.,. 6.1. Intérim Isaac in principio inciirsus Gervasii

n in suburbiumfugiensa loco, in quo coBsiliabanlur,)_ recepit se in doninnisuam fortemsalis. El eumpon-2t Icin transisset, qui jacebat a stiburbio ad domiuii

,a ipsius, disjecitponlem cl fregil, ne quis perseque-ui relur eum fiigientein. Qua lempeslate interceplusi0 csl Goo.rgiusmilestradilorum maximus,qui et ipsoj. „ simul cum Borsiardo occident! comitem, quemut* Dcsideriusmiles, frater Isaac tra.dilor.is,equodeje-nt, cil el ei ulrasquc manus trtincavit. Hic Desideiius.DU. quanivis fraler tradiloris fuisset (159), non lamen

ati consciusIradiiionisfuerat. Fugeral Iruncalis mai'.i-

.r. bus in locum ille niiserrimus Goorgius,in quo sd

ne sperabat latere, sedi slalim accusâtescuidamWal-

in icro mililiGervasiiexlrahitur. Nainsedens in cquolo. milesillepr.oecepilcuidam juveni gladialoriferpcis-

»r, simo, ut oecideret.Al illé irruens in Georgiuni,per-im cussil gladioel dejceil eunt in terrain : dcindepern- pedes in cloacariimiprojeclunt snbmergi ex malo

te- merito suo gladiatorille coegit. Interceptes eral et

m. quidamexcurie castellaniIlaket, nomineRoberlus,fle- cursor et serviensejuscl occisus in mediofori in

,'csD.paludes irahebalu-r.Inlerceptusesl quoquequidama?c nefandissimiisservorum Borsiardi Fromaldus no^

mine, qui fugiens lalueral inter duas culcilras, in-,

et- dûtes superpeliicitinimulieris,quo se dissimulantemit At inde,retpetus, duclus est in médium,fori, inspe->-et» clantibiis universis, suspeiisusest, fusle transfixo.os. per suffraginescl crura capite dejeclodeorsum,ita

'la- m verectindiora adverlerentur versus castruni ad

iail dedecuset ignominiamillocumtradilorum, qui pb*

uni sessi slabant ad1(160) lobiumcomiiiset ad-propu-»ra- gnacula, inspectantes hoe fieri•sibi ipsis in oppro-

«s .* (160)Lobiumest exstanspars domusultra ïiiuruii'rt>is aul parielein infra tecteni.17

ft« ". VITA ALTERA.AUCTOREGALBERTO. ML

briuiii. Nonintérim cessabaiil(161) trahere sagillas A rc

ad invicemet jacere lapideset conlorquerc jaciila a Gl

mûris. ra

52. Tandem clause die^ noclis lempurc melus et di

vigilioeulrobique agebanlur et insidiabanlur sibi, si si

quisqnai» sc furarclur, ut fugerel al) obsessis,vcl qi

aliquis latenler per mtiros illaberelur ad obsessos qi

in eorumauxilium. Proinde per omne tempusobsï- fc

dionisulrobiqiievigiHoeet insidioe agebanlur. Sa:- si

pissimevero invasionem fecerunt, obsessi singulis n'

îioclibusobsidentibusfortissimocongressu, et acrins fi

piignalumest nocte quam die, eo quod ob lurpefacinus sese in die non auderent manifeslarc ob- psessi, qui quoquomodocelari el evadere possespe- a

rabant, ul, si forte evaderem, nemo de eis crimen a

iraditionis suspicarelur, cl ideo in nocle pugnabant B \

lanlo acrins, quanto se crediderant per principes \

obsidionis,qui eis assensumannueranl, forte post- i!

iiiodumexirc et a criminc faciliter purgari. Àt prin- \

cipes non curabunt quid obsessis promitterent, et q

quota juvanienta faccrenl, solummodoul pecuniam i

et lliesaurum boni comilis ab eis cxtorqiicrcnt. Et i

jure quidenisic feeerunl accipienlcsab obsessisIbe- i

saurum comilisel insuper douària nûilia, quando- '

quidein nulla lidesel juramenla nulla illis dobebant <

ohscrvari, qui legilimum et naluralem dominum l

suum impiissimi servi Iradidùranl. El nimirum ab '

ir.ihiicissuis (idemel juramenla, quoenulla illis de-

bcbanl, quoero.bantsibi salubrilcr observàri, quidomino suo el palri lotius comitalus mortem intu- „

Ieranl. Juslius ergo ii, qui consutem dilexcrunl,eliam in morte, quid et ad vindiclam couvenerant

et ibi susiinuerunt melus, vigilias, vulnera, agres-sus et oninia quoe in obsidione perpeti soient ad-versa ; juslius, inquam, obliniiisscnt caçlrum etlliesaurum et cemilialia posl domini sui morlein,

quamiradilorcs pessimï, qui ulrumquc et locum et

divilias loci destruxerant. Hiijusmodiraiione soep'e

eolloqiicbanlursibiobsidènteset obsessi. Al obsessisolani in responsalibussuis excusalionemIraditionis

proelendebant.83. SextoIdus Marlii,feiia quinla-adobsidendum

accitcurrit caslellanus (162)ex Glicndlcum sua po-

tçntia et frater Baldevini ex Alst, nomine Iwari.

Nocte igitur proeleritaejusdem ferioequinloe, quia nIsaac se conscium sceleris scicbai el damnabàt

(urgobatenim cumtimor mortis)cum solo armigerosno aufugit, simul et uxoi' ejus et servi et pedisse-

quoeuniversaque familia ipsius, et ubi coniigil eosmanere in tam arclo noclis aufugio latuerunt : do-mniu quidem et ciirtcm et majorcmsupellëclilemet

rcliquas res, quas bactenuspolenler el libèrepossc-derant, désertas et sine consilio in proedamlioslibus

(161)-Idest faculari, phrasi Gallica tirer, lia etcap. 8, n. 61.

(162)SigerttsCastellanusGandensislitteris dona-tiomun15.Garoli subsignavit.

(163)Gualicrus n. 49 iradil doiriumIsaaci a pro-, prio traire Dcsiderio inceusam, scilicel adjulo abbis mililibus in ejus lutelam advocalis.

A reliquerunl, Quoaudito summonianeCaslellanusexGbendt, el Iwan cum mnJiiludiné obsidionisirrûé-rani, diripienlcs omnia quoeusui suo ad asporr.utdum invencrant. Tandem faeulisigneis tectis suppo-sitis (163)incenderuntdomuset curies cl qnoecun-que igné coïisumi polerani ibidem reperla. Quajquam cilissime omnia eonflatione et ventorumfomenlis, el insania tcmpcslàtis igiiis dcslruciasunt, et omnia admiratione lesiificaiumest, scilicelniliil lanti scdificiicl lignorumtam cclerom passumfuisseadniliilalionem.

! 54. Quinloldus Marlii feria sexta, Danielunus de

paribus regni , qui anle -tradilionem comilis inamiciliaaile fuerat cum proeposiloel nepolibusejus,

i acceleravil ad obsidionem, simul et Riquardus ex, B Woldman,TbeodoricuscaslellanusDikasmulisoppidi,i Wallerus Bulelgir(164) comitis.Unusquisqiieitaque

islorum principumcum Iota sua polentia venerat ad\iudicandam modem comitis ci domini sui. Qui

l quidemonines poslquam convenerant, cum civibusi noslris, âccilis quoque omnibus in obsidione pri-t malibus, conjuraverunt, anlequam permitterentur

inlrogredi in suburbium, sese inviolabililerobservare. loca et possessiones suburbii ad saluicm et profe-it clum civium noslrorum : deinde uno anima impo-li luque adversarios el bomicidas impiissimosaggre-b di, expuguare el Deo volente evincere, et nul'.ii- reoruni parcere ad vilain, née aliquo suo ingénieii oducere et salvarc reos, sed disperderoel commuai!- procerum judicio agerc ad lionorcm regni el ad

l, salulem babilanlium in eo, simul confiniiaverunl :nt salvis quidemrebus.civiumet suis, el salvaomniums. re.qui in obsidione laborarent pro morte consulisJi vindicanda.

et 55. Quarto idus Marlii Sabbnlo, ediclum exiit a

n, principibus, ut casirum ex omni parle, qua acces-et sum baberent, invaderenl onines, qui in obsidione

p'e consedissent : et quidemcirca meridiemarmaverantssi se milites simul cum civibus, el circuibanl impeten-iis tes igné portas castvi. In quo aggressu posticum,

quod juxta domum proepositi stabal, incenderunt.un Gu'.terumcum majores portas castri invaderenl;,>o- subdiicla feniet siipularum arida congerie, et acciloni. milite, qui ignemslipulis ingereret, abintus casirumnia D lapidibus, sudibus, lanceis, sagillis oiirnii sunt biliât qui aggrediebaulur: ita ul quasi molaribus pétris aîro propugnaculisdejeeti innumeri loesiel couquassali,se- gateas el scula, vix.a.porlarum lesludinc, sub quaeos . lalilabant ul incendia adminisirarent, cum saintedo— viloeaiifugerenl. Qiiemcunqueigitur persequebaturi et lapis ab.alto dcjeclus, quanioecunquefnissetvirtulia>sc- et virium,passusestsuii'uinam gravissimam, ita utbus lolus prostralus et confractus, nioribunduset exani».

et '(164)-BulelgirBelgis butetier, Francis boutilier,

vox a faïUoncseu bultonodeducta. ApudAnaslasiiimma- Bibliolbecariumi Léo 111papa Cecilbuttbnemargen-

leuni cum canistro suo.» Hincbulicael buiicula, uti[>ro- . eliam butetiavinset buticnlarius,qua voce Hincma-i ab rus aliique sunt usi et signifleatur oeconomus,pro-

mus-condus,seu pincerna, ut mox patebil.

$7S GUALTERUSET GALBERTUSDE VITA ET MART.B. CAROLlBONI. 97(5

lins fcadcrel. Qua infcstaiione arnïiger iinus aforis A ;

sagilla trajeclus cor expirav'u. Tumullus el clamor

ulrinquegrandis,et gravissimuscoiigressusfuit,stri-

dor quoquearmorum et fragorin alliori aeris reper-culiebalur concavitale. Merebalur tandem pugna

vesperlino lempore : et cumnibil proetcrmorlem el

(Iâiunum oblinuissént aforis, subslraxcruut se a

maris ci propugnaculis castri, el collecta mulliludi-

uissûîç parle,de fuluro noctis periculo sollicilaban-

lur, ;|c,quo aggressu obsessimagis el magisanimali

sunt, eoquod invasoressuos, tolruiniset vulneribiis

infeelos, a mûris propulsos vidissent.

CAPUT Y1II.

Viresobsidcnliumancien.Accesms comilissoeHollan-dix: lûliquiai e lemptodelaioe.Caslmmub obsessis^

, munitinh.

56. Tertio IdusMarlii Dominicasiib specie paeis

iitrobiqueobservabâlnr. Priore die ante Idus Marlii

feria seconda et feria lerlia poslea convenerunt

Biirgcnsesex Ghcnd, et avidissimaliirba pra>donumsimul cum ipsis ex circa sibi adjacentibus villis ad

obsidendum.Nampro ipsis mandaveral Caslellanus

ipsorùm, ul collecta viruile el communione sua,armali el ad piignanduminsullum faccrenl ad cas-truiii singulàriter et per se, ulpote viri gloriosi incertamiiie el pugiueIiabentes scienliamdcmolicndiobséssos. Cumquc sese singulàriter in obsidioneinsultum facluros audissent, associaverunt sibiuiiiversos sagillarios et ingeniosos operum arti-fices"el audaces raptorcs, bomicidas, latrones «tC

quoscunque proesumplorcs in omne belli nefas,'nique triginta plaustra oneraverunt armis; pedesel'cqùonccurrebant, Speranlcsse oblenturos maximam

pecuniam, si forte se sibi redderent obsessi. Erat

'quippevaliduset infinilus exercitus eorum. Quicum

'juxta portas suburbii accessissent, violenter ingrediàusi sunt : sed in faciem restilil eis omnis obsidio-

'iiisy'quoe intro occurrebal, niulliludo, et pêne'pugtialum fuissel undique, nîsi quod sapienliores•sesecomposuissentin ulraque acic. Nam datis dex-•tris et acceplis, fide el sacramenlo juramenti sese

taxabanl, qualenus cadem intcnlionc cisdemque'armis, et codem consilio in obsidione cum ipsis'jungcrenlur, salvo loco et rebus nostrorum civium,!alquë vernaculoset sagaces in pugna secumtnnlom '

-'rèiinerent, aliosvero retrorsum rcinandarenl. In-

gi'essi sunt ergocum maximamullitiidine Condenses'illi et complevcrùnl locum circa castrum. Deinde

fparaverunt operatorcs el artifices eorum scalas,'qùibus muros conscenderent, Eodem tempore rever-' sus'est (165) Razo Butelgir a S. JEgidio, et veriiti\>'!:•"] <:-

(165)Hic estRazode Gavera,quipluinviisdiploma-*libiïsB;;Caroli cl. successorumcomilum subseripsil,oliain subinde Razo butellarius el Razo pineerna,Èsl Gaiierain agro Alost'auo.

(166)Hocest inilium niissoeferia iv post Domini-cain 4 Qùlidragesmioe,quoe feria' x anno in tioctem,ul hic dicilur, sivé vigilinm$anct(eGertrudisincidit,ides.ll6 Martii.

A juslissimedolens pro morte domini sui eonsuliscism'sua potenlia ad obsidionem.

57. Seplimo decimo die ante Kalendas' Aprilis ,feria quarla (166) cum sanclificâiiis, in nocte S.'Gertrudis (167), comitissa Hollandciisisad obsidio-nem accessit cum filiosuo.el militamullitiidine'cumipsa. Sperabat enim ômnes obsidionis principesclëcluros (iliumejus in comilcm, eo quod illudeicives noslri 61 plurcs principiim suggessissent.Habebal quippe magnas gratins eis comitissa, etlaborabal oiunium procerum animos convertere inamicitiamsui, dando el pfomillendomulta. QuadieFrqolsus el Bolduvinus ex Somerengliem milites

quasi a Willclmo Iprensi se venisse si'mulabanl;dcnunliantes priucipibus obsidionisregem Francisé

- dédisse comitatum ipsi WillelmoIprensi, el superhoc universossollicilos reddidil, qui liliumcomilis-soeproefaloeeiigendum spoponderanl. Astute ergohujusmodi mendacium et simuiate milites illi provcrilale annuntiaverunt, ; ut ea aslucia differrentconcessioiiemprinçipum obsidionis de suscipiendofilio proedicloecomilissoein comitem. Quo audito,principes indigne ferebaut, si forte verum fuissel.Willelmiim Iprensem coinitatu a rege donalum.

Conjurabanl ergo el fide sese taxabanl nunquam,sub ilio comitéFlandrioe immérité, sese miiilaluros:nam omnibus suspeclus erat et nolalus in tradilio-nem dominieonsulis.

58. Sexto deciino KalendasAprilis feria quinta,

Q canonici S. Donatiani in meridionali parle castri

per scalas muros conscenderunt-, in qua parle

t scrinia, et ferclra sanclorum el reliquiarum suarum

, eniiseriint, accepta prinçipum super hoc licenlia et

t consensu , traiisluleruntque in ecclesiam B. Cliri-

1 stophori, quoein medio foii consilaest, eorlinas et

j aulearia quoque tapela, cappaspalliatas et scricas,vestes sacras, el librorum aggerem et ulensilia

e tcmpli, et coeteraquoede perlinenlia ecclesioeeranl,

s elala sunt. De redditibus comitis brevia et uolalio-

ncs, quoe proepositus sibi et suo conservaverat

e WillelmoIprensi, quia forlunam suam prprsus

e nnilalam vidil, interventtt Fromoldi senioris eifeni

jg perpessus est, sicut omnia sanclorum scrinia et

, armaincnla tcmpli invitus permisit auferri. Slabat

inD igitur ecclesia S. Donatiani sola et déserta tandem

,_ relicta traditoribus, qui in ea scortum baberenl et

jS cloacaria sua, cl coquinas, et lurnos; el omnia

je immuuda immundi agerenl. Jacebat quoque

s, . ipse-'.piissimuset.Dei servus Carolus cornes solus

r- adhuc in loco, quo marlyrium-susceperat, reliclus :

iit suis'tradiloribus. Igitur poslquain elala sunt omnia,

j- (167)Hiccest Petroniila, <lucisSaxonioefilia, nu-it, pla Florenlio II, comili Hollandioe, cognonientoa. , Crasso, quo in floreaelatis anno 1122monuo, boec

vidua pro (iliosuo DieiléficoVI, rcgiiiicucomilalussibi crediti, tutorio nomine, strenue ac supra sexiini

u" administravit. A mone in monasterio Reinsburgensi?'» a se conslruclo,bonorificcanno 1144 scpnlta. Silet"» Mejerus de accessu biijus comitissoe;de quo erroro

reprehendilur a Scriverio,

9TÏ VlTAALTERAAUCTOREGALBËRTO. Ô18

quoepcrmissà sunt cfferri, canonicifientes, et sine A

consuelaveneratione ponabant reliquias &anctorum

in dolore el suspiriis et plauclu. Nullusque proetcr

clèrum, el paucos in cll'crendoea sacra permissusest ad muros ecclesioe: ulrobique enim stabanl

armali proecavcntes sibi, et inler tôt arma (amen

sanclos venerali sunt, pacem el viamen Iaioribus .

sanclorum offerendo.Exlranea fuil quoedamet rara

valdc lalis processio, in-qua Algerus eamerarius

proeposili cappam juxia inorcm clerici indulus,crucem fcrebal. Nam cum v'noedesperarel, tali dis-

siiuulalione evasit. Indolueruntergo omncs boni et

universi civiumde tali rerum evenlu : loeliquidem

quod reliquias sanclorum oblinuissenl, qui in pras-dàm inimiciset raploribiis loci relicloe in ecclesia

fuissent, si remansissent, sicut cum caplione castri B

et invasioneecclesioepostmodumapparuit.59. Et noiandum quod in tanlo lumultu rerum et

lot domorum incendiis, quoeper ignilas sagittasnocle tectis suburbiorutn injcceranl ab inlus, eteliam lalrunculi exlcrius, ul sibi aliquid furarenluret inler toi nocl'ium pertcula cl lot dierum cerla-

mina, cum locumscribendi egoGalbertus non habe-

rem, summam rerum in labulis notavi, donec ali-

qua noclis vel diei exspeetata pace, ordinaremsecundumrerum evenlumdescriplionemproesentem,ci sic secundum quod videtis et legilis, in arcio

posilus fidelibus iranscripsi : ncque quid singuliagerent prai confusioiicet inliniiatione nolavi, sedhoc soltuiiintenta menie nolavi, quod in obsidionecoinmnni edicloel facio ad pugnam cl ejus causam *-

congestumest, alque ad hoc quasi me invilum, ut

scripturoecommendarcm, coegi.60. Scaloeigitur structura taliserat.Primumlatior

scala cum suis claviculis fabricata est, juxta altiiu-dineni murorum castri. A dexlris et a sinistris veto

conseptoesunt virgoeicnacissimoead modum parie-lis. In fionte vero scaloeconsimilisparies consentis

est, super quamscalani altéra scala stiïclior et lon-

gior simili opère constructa super imposita est

jacendo, ul post crectionem scaloe majoris minorscala infra murum laberelur, atquc parictes dextror-surnet sinistrorsum et in fronlc consepli, in defen-

sionenvascendenliumundiqueslarent.61. Hic non est proelereundum, quod pluies in- i

clusi fueraiu intra casirum, qui in morte comitisvei non fuere opère vel consensu, sed vel inierccplievant simul cuni reis, eo die quo clausi sunt infrâmuros primmn. llemque pluies crant, qui spônleinlroierant simul cum sceleralis, qui licet in opèreeimaleriali occisionenon adfuîssent, assenliebanturlamen reis. llemque plures et in prima et subse-

queulibus obsidionis ingressi erant diebus causa

prelii et lucri. Inler quos imnianis et in sagiltandosagax et velox tirtihculus umis, nomine (168) Ben-Wi.n,aderat. Hic circumibal muros pugnando, modobac modo-illac discurrens, quandoque solus ipse

(168) lufra nuin. 117 et 119 Coferellnscognomi-natur, ubi de ejus l'ngaet snpplicioagitur.

A videbàtur fuisse plures, qui lot ab inlro vuineribus

inficeret, el minquam cessaret. Cuniquc ipse adobsidenies traherel, traclus ipsius discernebalur ab

omnibus, quia vel pcrcuieret gravi vulnere nudos,. vel jaclala sagilla, quos persequebalur armatos sine

vulnere conlusos, stupefaclos in fugam vèrtebat.

\ Adfuiteliam cumreis illis inil>:sWeriot, qui a lem-

i pore juvenloesuoefur et lalro manseral, hîc stragemi maximaminler exlra muros insullum facienles fè'ceV

i rat in obruendo el dejîciendo lapides, qui sola

manu sinislra Ulebantur. Ad hoecvero nefanda infi-

l niluS eral reorunvel coadjuloruin infra muros nu-

i nicrtis, die ac nocle vigitiis, pugna, insultibus,labore quoque diverso desudantium. Nam portas

i castri tense et lapidum cl fimorum comporiâlioni-i " bus intrôrsum humaveranl ab imo usque ad sum-

mum : neexustione el incendio porlariim facto adt eos forte ingrederentur aforis. 13tique appositis igni-s bus in parle orienlis, portoegrandes pêne perustast fuerant, ita ut forainen maximum patuisset,' nisir proedicta materiarum mole obserasscni. Tandeni- cum inirinsecus exilus porlariim lapidibus et terrse-

aggeribus obruissent, aforis desinixerant utrobiqné

pontes, lain el;sessi quanvobsidenles, qui ad cas-n Irum direct! olimfuerant, et ita nullus àditus relicUis

!> est inimicis, velexitus obsessis.o 62. Igitur cum securos fecissent se obsessi inIi cxilibu.s suis, iiistabanl obslrueïë fores lempli add meridiem et fores domus comitis, quoeexibanl ine

p casirum, foresque quoea «lauslro se porrexeranliiïn casirum : ul si aliquo suo infortunio curlciii coniitiS

it perdidissent, sese recipeïent in domum comitis el in

domum proeposili,siinulque in refeclorium et c'.au-

>r strttm fralrum et inIra ecclesiam. Slahat aulem

t- ecclesiaB.Donatiani oedificalain (169) roluiidum et

o altinn, conlecla ficlilioopère, ollis et laleribus cactt-

ï- minala. Nam olimlegumenecclesioelignoruiucompo-is silione aslruebalur et elevala maleiiacampanarii in

i- altiuidinem artificiosum opus eadem susceperatst basilica. Unde de lionestalis sure fulgoreproeeiïiirie-)r bat, velut regni sedes, cl in mediopatrioe seeurilale

r- et pace, jure et legibus undiqué lêrroepalribus salu-

n- leni et justitiam demandans. Quippe ignisdispendio,omnis lignorum maieries consumpla est olim, et

n- |) ideo contra ignis molesiiam lapidcum et taie opuslis coiifinxerant ex ollis el laleribus, quod elementum

ili igneum éxurerc non poluissol. In parle quoquerâ èjusdemlempli occidenleinversus, lurris fortissima

île ' in cadem lempli esseniià alliore slalura eminebat,

ire in supremis dividèns se in duas lurres açuliores.,ur Munis quidem circumeinxerat et domum proeposilise- et dormilofium fratrum et clauslrum et pariterisa ômneillud casirum, atquc ille murus, quem tandem

do obtinere sibi proesuinpserant, propugnaculiset cir-

m- cumeursuad exlra pugnandiim allior et fertior sla-

do bat. Et quanquam in semurus forlis, cl asceiisovia

ise firma fuissent, elaborabantnocle et:die sese.tulioreg

ai- (169) Cumscilicet posterior pars lempli needumessel adjuncta.

§79 GUALTERUSET GALBÈRTUSDÉ MTA Et MiVRT.B. GAROLIBONI, ggO

jntriiisccusreddcre, qui puguaturos se fore contra Aunivcrsum mundumamodorintellexcranl. <

iCÂPUTIX. (

Colloqniainler parlesdecoinposilioneirrita. Interce- iptum casirum.Fuga obscssorumin lempluni. (

63. Tune tandem reniinisci potèrani pioverbiisui : t Si iiitcrfcceriiniisÇarolum,quis viud.icaluriis

j veniet illum? ».Et vere inflniiieram, et eorum ad

I viudicandum venicnlium inccrliis IiominumproelerDeuninuinertts erat, cl ideo, quis, uonien iiilprro-gativum el infiniEumin proveibioeorumviin rcclaniet pleuam oljiinuit. Et sciendiim quiamilites illislienui inius quidem cum reis fuere, quibusseulperanimus exeundivel extra a muro cadendiel labcudierat prompiior, si forte locum habuisscnl; co quod B

communiicr sub nota tradiiorum ascriberenlur,quicunque obsessi sunl cum reis. Quo rescilo prin-cipes obsidionis, coilectis consiliariiset oplimaiibusinajori prudenlioe,ncccsscruiilad muros, et usi sunt

colloquio cum omnibus intro obsessis; Jusserunt

igitur sibi ad spcciaculum inuroruin evocari illosobsessos qui rei non fucrani, et oblulcnmlcis licctt-tiam ci potcslalcm, si yellcnl, exeundi ab obsessis,salva vila et membriseorum,quorumquidemaperlaforet innocenlia. Coeleruniproeler reos, si aliquiexire voilentcl probare innoccnliamsuam secundum

judicium prinçipum, cadem libertale exilent. Reisvero nulla dispensalioiie subvenireiur, qui lanlum

facinus, et ante boc inatidiiumpeil'eceraiilcrimen, ,imo iuaudilo plccterenlur exlciininio, cl ante bocinaudiia nioriendi acerbïîale* Igitur secundum eili-clum elpaclum iiiijusmodieximuil perplures, cpiiaecruinerai aperla innocenlia, aut parati fuerunl,ifitbtis minuscredebatut\ probare innoccnliani.

64. Tandemproepositusvullit trisliore et oniisso

majeslatis suoe rigore et superbia , ineiileconsler-naltis accessit ad col'oquium,cl frater. ejus caslella-nus Hakci usi sunt humili raiiono in vcrb.isliujus?modi. Responsalis quidem proeposili et, omnium•bsessorum erat caslellanus Ilakel, qui solus pioomnibus loqucbalur, et respoiidil ita piincipibus :« Domini et amici noslri, qui noslri iniserentur, sialiter nobjs accidisscl aliquovestigio dilcelionisan-

tiqnoe, debenl pietalis oilicia erga nos exhiberc, i

quantum polerniil, salvo honore Suo et faculiaie.

Rogamus ergô vos et obsecrainus, principes terroe

hujus, et.memeiiiotequanioedileclio'nisbona consc-cu.tifuciilis a nobis : misei'cmininoslri',qui mortemdomini comilis vpbiscum conqucrinnir, deflemus,reos'damnamus, et prorsus expelleremus a nobis,nisi quod noslri sanguhris propiuquilalem invili

quidemservamus in ipsis.Tamenohsecramuspoten-tiam veslram, audite nos super nepoles noslros,quos reps dieitis : ut liceal eis per vos exeundi ob-

(170) Exfeslucare, abdicare jus, possessionem,aut dominium,virgoeaut feslucoearrepiione, ut inoxdicitur, et traditione sive abjeeiione,ut diximus viFebruarii ad Acta B. Hildeguiulispag. 920.

À lincre liberlalem jam a caslro, et deindc, insiitutaeis poenapro tam inimani faeinorc ab episcopor\inagis!raiibus,"a:beanlin cxsilium perpeiuum, m sic

quoquomodoin cilicioet poeniieniiaDeomcrcanlurréconciliai'*!,quem graviter offendcrunl. Nos vero,egoet proepositus,ci Robcftus puer, cum Iipininibusnosiris parati similis secundum universi gencris

i judicium salisfacere omnibus, quod innocentes su-I mus ab opère el consens»-iraditionis, et super hoc

iunuceiiliamnoslram probare omnimodopài-alisu-

mus, si quis sub coelo iiominumdignetur susciperci probationis noslroeargumenta. Do'ininusmeusproe-i pôsîtuscoramiinivorso clero suoeinnocehtioeproba-r tione:!) quanlumcunque gravem se faclurum offert,i eo quod conscienliam suam mundam lestclur. Re-1B quirimus ileruin a Vobisut salva vila el membris

, suis permiltalis ncpoiibiis reis et in iradilioiie no-

latis haberê in cxsilium elindi liberlalem, et nobis

s veroeprobationissentenlia puvgari, mililibusscciuir

l .duinjus soeculare,clericis secundum scripla diviua

t examinari. liceal. Quodsi iieri abominaverilis,vo>

s iumus melius sic obsessi simul cum reis vivêre,

quain ad vosexire et lurpiter mori. i

i, 65. Cumque complessel orationem caslellanus

a Jlakel, exorsus est quidam mililum obsidionis,no-

ii mine WalleruS, respondere proediclis: c Nullins

n beneficii înemovcs,essevcslri, nulliusquedileclionisis anliquoevesligia jure observare deinceps debemus,n qui dominum comilcm Iraditum, a nobis sicut tli-

î, gnum fuit lumulanduni el deflendiim,violenter so-

ie clusislis, sitnùlquecum reis parlicipaslis ihesauruni

i- regni, et rcgalem aulam ipsius injuste possidelis,ia impiissimi tradilores domini vcslri, ad quosamodo

I, niliil pertiuel de regno,et coinitalu. Omnia enim

tam vilain propriam quam rem exteinsecam injuste30 possidelis, quoniam quidem sine fide,.sine lege vos

r- fecislis; el ideircooninesChristiani nominisprof'cs-a- soies contra vos armaslis, quouiainprincipemterrassr Jiujuspro juslitia Deiet lioniiiiumIradidïslisin sacio

ni Quadragenario, in saçro loco, in sacris oralionibus

l'o Dco proslratuni. Raque deinceps fidemet hominia,i : quoehactenus vobis servavimus,exfesUicamus(170),si damnamus, abjicimus. » .Aderal huic collocutionin- loiius obsidionisnniUiludo,qui stalim finita respon-

e, Q sione ista, arreplis feslucis exfeslucaveruiit illorum

le. obscssorum hominium, fulem cl securilalem, et

i'oe separaii sunt ab invicein cplloquentes sibi aniuio

se- iralo elobslinato„ulrobiquc bine ad expugnandum,;m illincad resisteiidum.is, 66. Eodem die ab armigeris abbalissoeAurinia-

\h censis ccenobiiaudivimnsevenlumIsaac, qui eadcin

'ili nocle qua fugerat, cum se credidisscl venisseG.an-

"n- davum, vénérai juxta lprani. Fugil ergo.ihdç usque

as, in Steenvordam villam Widonis ge.neri sui (171),

»b-, ubi acccnloconsilio, nocleTcrvanniamdescendit,c!

;m, (171) Imo sororii, quia ul infra num. 94 dicitur :IOX- iWido duxoral uxorem, sororem Isaaci, nepienivi proepositi.» Go.UseulilGunl'lerusuiiin. 49.

bai VITAALTERAAUGTOREGALBERTO 982

lalentcr èl furliin monachicumhaliitum assumpsiî. À ul

Coelerunirumor et ïequironlia Univcrsorumperse- se

queliatur fugientem, ut iiullatenus laterel, qnin si

sialim Veritalemresciiént. Iguur advoeali Tervan- S(

ni* filitis (172), cum Isaac réscirci, irriiit in clau-

strum fiatriini, et reperil in Cuctillaiaienlerti in foecclesia, èl quasi psâlmos riimînanlcm. Clinique S|

capltiiiicdiixisselIsaac, virgis cl vinculiscoactumet «

flagellatumcoiistritixil; cl ita extoisil ab eo, lit )|reos in comilis traditione proderet. Et respondil (.confilensdése, et aliis nomiuaiimreis, superaddens jpluies fuisse, quiconscii seeleris et adminislralores jfuissent renrum, iradchtiiim actualité)' comilem, ^scilicel gladio malcriali. Subjunxit quoque de cOii- i

juraiione prodilionis suoecum Bosiardoel Willelmo <ex Wervi, Ingranno de Esna et Robèrto Ptiero, B ]Wlfrico fraire proepositiet paucis simulannumeratisbomicidis pessimis. El retiilei'unl aliqui dixissc ;Isaac, in suffossioneUnius quercus in potnerio, do- jnmi suoe âdjunclô, pecitniamradiciliis abscondissc,quam milites loci iioslri perscrulando cl Cifcuuï-

quaque fodiendoUsquc in viscera terroeibant fru-slrali.

67* Quinto decimo die aiite Kâlcndas Aprilis,sexta feria, adductoesunt Scaloeaovei'susmuros et

impelcbant utrobique sese sagillis el lapidibUs.Illiveroqui scalas adduxerc, clypeisdefCnsiel lof'icasindiiti piogrediebantur. Multi equidem eoïiséque-biiiilnr ad speclandum, quomodo efigc'fcniùr admuros-scaloe,eo quod ex viredine et liumiditalé _

graves essent, et ponderis liiagni., in allilùdincmhabenles circa mensuras sexaginla pedum;boniinis,cl in laliiudinempedum duodcci'mscala inferior, clscala supefior admodumstriclior, sed longior pa-rumper exslitit. Cunique Iraiiebanlurscaloe,juvabatmanus, vox et clamor trahcnlium, et resonabantclamores in aère alliori. Tune Condenses àfmatamanu protegebanl illos clypeisqui scalas traitèrent.Nain audito cl viso traclu, obsessi super mùros-

ascenderunt, elad propugnaculaprodibaut, obruen-tes lapiduminfinitosjactus et sagitlariimdensitatemcontra scalaruni allrcciatores. Goeterum animosi

juvenes et audaces, apposilis parvulis scalis, quasdecem hommes solebant ferre, volentes proevenireinsulium inajorumscalarum, ascenderunt ad murum juniis post aliuin-;sed cum aliquis in summitalcmasccnsuin et super murum intentarel, illi qui abintus lalilabant, insidialites ascensoribus, haslis el'como et lelis dejeéerunt hoerenlemin scala, ita utîiullus tam audax, tam vclox amplius foret, qui au-deret ingredi ad obsessosper scalas minores. Inté-

rim; murum perforare salagebant coemenlariorunvmalleis et universis. fcrrameniis alii, et magnanvparleni mûri av.cllenlèsfcustrali recesserunl. Sed-cum iraheiltiumnmlliludoprope muros conscendis-

s'ot,et acrins ulrinque pugnarelur in obruendomoleslapidumab intus-,densoe;noclis lenebroeprohibébant

(172) Arnulius (ilius Euslaeliii, ita Guàllerusnum. 50.

Â ulrosque a piignâ,él mulla loesi'oïieacceptaGcndcii-

ses éxspeciabanldieiii crasliiutm, quando universa

simul ciihi ipsis obsidio, violenterereclis majoribus

Scalis, ingrederenlurad obsessos.

68. QuartodecimoKalendasAprilis,SabbalOjcum

ïucescenle rnanCobsessi in diversavevali parte ca-

stri, post pugnas quotidianas membra" dédissent

quieli ; el cum patdisper securiores forenl, quodlieslcfno die egregic pugnassenl contra forinsecos

1 Gendcnscs(namque ea securitate vigiles murorum» proeeottatodie introieranl in domum comilis ad"

ignein leperaccre se prôpler asperilatem frigoriseti venlorum, in vacuum relicla curie castri), cives

noslri in tncridiôiialiparte, qua sanctorumreliquioe> élatoefuerant, intro eonscenderuiilper subtiles sca->" las el latriecs, quas solus homoi'errel. Intus quippes sine sonitù Cl elaiiïorcsese collegerunt in magnase jiciesel proeinunitasad piignandum.Statiniqueordi-

iiabant minores inler se ituros ad portas majores,i, ut terroeet simul lapidumcongeriem siistoHerenta

portis el introituiii faeérentexlra coiisistentibusuni-i- versis, qui hoc factutti adlïuc ignorabanl. Portam

quoque uiiaiii castri in parte occidenlis repererant, clàilsamfirinil'erClaviséi sera férrea, nullaqueterroe

it cl lapidumôbjeclibneobruiam; quam ideo liberamIi ôbservaveiaiil, ul per illam réciperent et emiltcrcntis quos vellenl traditorcs illi. Quam sialim ipso ac-i- cessu gladiis cl securibus nostviBurgenses aperue-id ràiil, el, circa concilalo clamore et slrepilu anno-ic _ fum, intrinseciisin lilniullumcl concursumconlur-m bavei'untexercilumin cifcUitucastri. Igitur irrueral

s, gravissima obsidionis manus inlra castra; alii ut

cl pugnarent; alii Ul râpèrent quoecuiiqueinfra reperia- roui ; alii ul; inlra ecclesiam ingrCssi corpus B.

al comitisCarolioblinenlesGandavunvtransferrenl.ni 69. Tune tradilores illi, qui in domocomilis gravila sopoiresoluti jncebanl, lefroré cl clàinoré iiifinitoil. cxspergcfacti, ignai'i rcruni cvéïilus, discnrrëbant

os visuni quidnamclamortnit causa foret. El cum re-n- riim pericnlà sibi' imiiiinere cognovisseill, prosi-nn lientes ad arma inslabani proeforibtis exspectantesisi côngressum. Quidam ex ipsis in ingressïi civiumlas nostroium inler casirum interccpli sunt ad unamire pôriaruni, milites quidem plurcS quibiis cuslodiaun j)earuiiUle'niporlariim depulata fueral iiï parte orieri-3in lis, qui cum iiigressis civibus tumultu'msubetintês,ab cum niliil ulterius posscnl, sese reddiderunl niiseii-

ei; corclioeet piètali captivantium.Quidamvero eorum

ut diffidénlesviloesuie, si a civibus'capereiiUir,a mûris

iti- dilapsi sunt, unus quorum in labendo proeeipitatnsîle- Cisclbcrtus miles expiravit. Qiiem cum muliereuloeuni iraxissent in domum,cl exsequias sibi proepararenl,anv caslellanus Theodoi'icus(173)et sui rescinurinior-3ed- tuum- il'lumcaudoeequi copiilalum,per oiiinôspla-lis- tèa's suburbii tràclum, tandem in cloacariuin in

jles iriedio fori projeclum deturbavit. Igitur cum cives"

iant infôllexisseiilillosvellcrèsislere proeforibus iiïdoiiio'

srus (175) Supra num. 54 dicitur Caslellanus Ùixtiiu-4anits.

985 GUALTERUSET GALBËRTUSDEViTAET MART.B. CAROLIBONI. 984

comilis, consccnsis gradibus, quibus ilum est ad A fa

easdemfores, securibus el gladiisdCtruucabantja- v

nuas, cl inlrogressi ad obsessos, fugabant eos per il

iiiediaiu domum camdem usque ad transilum, quo d

transirc consueveralcornesde domosua in ccclesiain I

B. Donatiani. In hoc ergo iransitu, qui arcuatus V

erat et ex lapid'ibusconstrucliis, congressus maxi- pmus fuiï; ubi cives cominus gladiis lantummodo a

pugnabaut, eo quodobsessiulterius l'ugcreasperna- f

renlur. Salis vires cl animos suos tentantes, utrin- i

que slabanl immobiles, sicul ipse murus; donec »

collecta manu cives non pugnando, sed ruendo in î

obsessos,in fugam converlerent ipsos, scilicelBor- <

siardum, qui immanis et iracundus, ferox et imper- '

(crriliis, robore corporeo validior, reslitil civibus '

semper in faciem, mullos vulncrans, slcrnens, et B '

iclu mallealorio gladii sui allonitos plurimos deji-'

ciens. Simulque fugabant Robertum Puerum , in '

quein ncnionianum millere volebal, eo quod audis-senl de eoquod innocensIraditionisdicerclur; alqueimo magis, quod omnibus in regno et ante tradi-lionem et post dileclior permanseralf, fugere illenobilis neglexerar, sed rogatu aiuicorum seculusest fugieillcs, et nisi causa ipsius fuisset, ibidemBorsiardum et suos milites, simulque omiies reosIraditionis compreliendissenl. Clinique sese tradi-lores infra templumrecepissent, non ulterius perse-cuti sunt eos ci-ves; sed ad proedamel spolia reversi

sunt, discurrcnlcs per domum comilis el domum

proeposili cl dormitoriiiin 'fratrum cl claustrum.Cotisimililerfecerunt universi qui in obsidioneade- C

rant, sperantes lliesaurum comilis se forle oblen-

luros, et siipelleclilemdomorum infra muros posita-rtnn. Et quidem in domo comilis culeilras plures,tapcla, linleamina, scyphos, caldaria, caicnas,Terrea claustra, vincula, compedes, nervos, boias,nianicas, universoecaplivitalis adminicula ferrea, etfores ferreas lliesauri comitis et plumbeosduclus

aquarum, qui a lectis aquas deduxerant, dirlpiebanl,sine aliqua cnlpa credentes se rapere poluisse. Indomoproeposilieliam Icclos, scrinia, sediiia, vestes,vasa el universam siipellcctilcmejus rapuerunt. Incellario lam comilis quam proeposili et fratrum

quoque cellario, frumentorum et carnium et vini etcervisiorumcopiant,quàntam rapuerinl in inlinilum, prelinquo. In dorniilorio fratrum, quod vcsliljuspre-liosis ct.charis stratum stabal, tam magnamrapinamexercucrunt, ut non cessarent a lempore ingressusin castrum usque in noclemire et redire ad aspor-laiidum. • ,.

CAPUTX.

Fuga proeposili.Obsidenliumdissidia. Templum in-ferius caplum.Turris ab obsessisdeleuta,cumsola-rio lempli.70. Obsessisergo niliil proelersolumtemplumre-

lictum est, el absqufteis quai in lemplosecum com-

portaverant victualibus, scilicel vino et carnibus,

(174) Mot; aut polius Moer,Belgisest locus palu-stris et uliginosus.Simili infra notalur num. 89 ess»

X farina, caseis, Icguminibus.el coetcrisnecessariisviloe.Hic proelerèundumnon est qui erant capilainler obsessos, scilicel. caslellanus Haket, Borsiar-

dus, Hoberlus Puer, Wallerus filius Lamberli in

Reddenburg,Wlfricus Cnop. Nam proeposilusBer-tulfus lertia nocle, id csl nocle diei Jovis ante ca-

plionemcastri, data pecuniaWaltero bulelgir usquead qttadringentas marcas de sublus lobium suumfunibus appensuselapsuscsl solus, melius confidensilli Galleroquamulli honiini super terrain, qui ta-men ipsum(ransducluni in dcscrlum locum,scilicelMor (174),solum reliquit exposilum inimicis suisel derelictum fugoe; cum tamen in loco ilio sibi

ignolo, nescirelquo fugerct, et quem fugercl. Igi-tur obsessi in leinplo conscensaturre molarcs Iapi-

g des obruebanl super vaganlesin caslris, et proedamuniversoesupellectilisferenlibus gravem injeccrunt

i cas'im, ubi plures obruli lethalilcr pcrlerunl. Sagit-las sialim direxerant contra fcneslras turris viclo-

« res castri, ut non posset in turri quisquamcaput perfeneslras emergere, cui non injiccrentur mille sa-

Î gittoe,mille fundarumjaclus, ita ul toia turris sagit-s lis inhoerenlibusliirsutastarct. Cumqueniliil superi hoc profiecrent ulrinque, obsessi flammas injece^s rant in tectum schoiariira quod lemplo adjacucral;i- per hoc volenies domum proeposili exurere, cui;- idem tectum vicinumfuit. Al in ilio facto frustrait,ii deorsum in pavimenlum lempli, et in eboro, et inn sancluai'io inleriorediscursilanles, armali et proe-t. cauti sollicilabanlur,neaiidercl aliquisper feneslras;- C introgredi ad ipsos aut per januas ecclesioeviolenteri- inumperc.t- 71. Summo igitur maiie unus ex Gendeiisium

s, lurba jiiveuis per scalam ascendens ad capilaloms, sanctuarii ecclesioefcncslram, gladio cl conlo per-;, fi ingens opus vilreum el ferreum illapsusquc au-ît daciter aperuitscrinium ununi sanctuarii, ut pras*is dam quoereret.lnclinus quoque revolvere coepcrat,t, ci nianum bac cl illac deducerc, cum jantta scriniiIn gravis, cl in casum proeceps perçuteret furcm et

s, proedonemillum, et rejecit a se emortimm. Sedlit idem murluus plumai-uni congerie conleclus, dium ibidemjacueral; nam maximus plumartimcumulus

et insanctuariojacebat. Inierea dum diu a Gendensi-

n, « bus exspeclarelur iliojuvenis, cl non redirei,. vole-

e- banl violenter conscendere per fenestram. Nam ju-in vencm illumproemiscranlvelut audacissimum, perus quein lenlarent ingressum tcmpli, et sic comilis

r- corpus oblinere credideraul;contra quos noslri cives

armis oeçurrebant, nec unquam perpessi sunt Geii-

denscs vel eliam loqui coram se de auferendocoini^-

lis corpore. Valdeet supra quam mihi credat ali-

;a_ quis, indignalisunt cives noslfi, quod aliquisIiomi-

num a loco noslro corpus auferre moliretur. Con-

e- tendentibus illis exerebant .gladios ad invieem,et

m- l'aclus est lumullus et concursus universoruin ad

is, pugnam. Coeleruniobsessi tune quantum poierant,

luin leriiloiio Ardenburgensi, quo forsan abdiictusis» fuit proeposilus.

•ftftg''

VITAALTERA^^OlSp&ALBERTO. 986

infeslabant viclores, quorum sapienliores audito A >

lumullu, el de Victoriael'lile, scilicelquod Genden- jses coiiteuderent se jure corpus comilis secum apud |Gandavuin transferre deberej eo quod suis scala-

rum inslruinenlisperlcrruissent obsessos et coegis-sent eos fugere a Castro; el quod noslri cives econ-

ira assererciil niliil valuisse instrumenta eorum, ni-liil aliud iu obsidione fecisse quam furari, et sum-

piiiiii gravera facere in loco noslro, diriincndo liies

seda.iiant Imuuliuin diccnles : Nolile conlendere,sed potins simul exspeclemus quoadusqueDeiisnobis

et regno contradideril coniilembonum ellegilimum,cujus et prinçipum regni cl episcopi noslri el loliuscleri cOnsiliisde corpore fiât dispensatio.

72. Alque in Ilunc modum paCificali, inslitucrlinl

invasores lempli viros armalos el audaces ad inva- "

sionom. Collccto ergo robore, inipeluose introieruntet irrupermil ad januam lempli versus claustriim,el fugavcrunl obsessos a pavimenlis inferius usquein solarium, in quo impie cl fraudulenlcr tradidcranl

dignissimum terroeconsulem, simulque cum dominosuo servi arclali sunt, quanquain sine vellc ipsornmcum domino suo consulo clausi forent. T.unç tan-dem Gendenscs in sauctuarium ingrossi, requirc-biiiiljuvenem illum, quein in niane proeiniseranl percapilalcm sanctuarii feneslram, et repercrunt in

plumis conquassalum et morliium quein alii menlie-banlur occisum a Borsiardo, cum illaberelur incautein templum. Neque enim desciibere locus est quan-lus jacltts fuisset lapidum a solario super viclores çpavimenlorum lempli, et quot obruli, conquassati,lelisct sagillis vulnerali; ita ut lotus chorus lempliplentis jacorot cumulo lapidumet nusquam pavimen-lum appareret. Parieles et vilreoe fenestroe in cir-cuilu, et status simul, et sedes fratrum dejectoesunt, etila lotum erat confusuinel dirutum, ul nullain lemplo faciès sancla cl intégra manerel; sed lurpiet itiformi deformilate horribilior slarcl quolibetcarcerc. Nam in solario obsessi proeparavcranl sibi

propugnaculaexscriniis cl labulis allarium, cl for-

mis, clscamnis el'coelera suppellcclile lempli, et

colligavcraul ca funibus cainpaiiariiin. Campanasquoque iu frusla el plumbum, quo antiquitits con-

tecla erat ecclesia, diviseront, cum eo obruentes

alios. Infra enim ecclesiam, scilicet in chpro, pu- j

giiabatur acerrime ; sed a lurri et a jaunis turris

lanla strages facla csl, ul non suiïïciat inibi descri-bere neque pcrcussoruni el vuliicralorum îmilliludi-nem prosequi.

73. Igitur domum comitis superioreni obliuuit

Gervasius miles et camerarius alque consiliarius

cpmiium regni cum forliludine magna.ct juss'tt affigi.signa sua in suinnia arce domus. Namque ex invi-dia obsessorum hoc factum est qui statim primo die

-Obsidionis, eliam in die qua domiuum suum servi

impii tradideranl, signacontra ininiicosferebant. Un-de Wi.llelmusille lprensis signa, quasi doniinus etierroe consul, ferebal contra quosdam qui sibi red-dilus consulares solvere dcncgavcrani, quia illum

A .consulem ferc aspernati sunt. Traditorcs quidem illidie primo obsidionis nihil Iiumililer agenles, (juia

. principes regni sibi conscios iu scelere suo el sec"!*ros in eadein fuie el amicitia crediderant cum ipsi*,signa sua in suprema arce caméra?comiliset in sum-

mitale lurris.ecclesioe,el in minoribus tribus, et inlobioproeposili,.simul in exilu porlarum superbeproelixcrant; ulpcr hoc appareret ipsos fuisse domir

nos, qui exspeclarenl regni proceres, amicos et Con-

scios suos, per quorum poleuliam. obsidionem dc-

slruerent, el inulium manerel quod consulem Ira-

didissent. Dcsiderius, fralcr Isaac, oblinuil inferio-

i rem domum comilis cum civibus nostris, et fixerat

signum suum in lobio comitis majore. Quem cum

i transeunlem Robertus puer in caslro vidisset a lur-- B ri, improperaiiai laliler : A0 Desideri, non es me-

i moi" quod tu iiactenus nobis consuluisli tradere

, dominum consulem; fidem super hoc et securilalem> Iradidisli, et mine visoinforlunio noslro gaudesetl persequens nos. 0 ulinain iiceret mihi exire ! ad

i singulare belfum le evocarem ! Deum ieslor quod tu

i magis sis tradilor quam nos, eo quod olim domi-

num, modo nos iradidisli ! Quod improperium non

sine oimiium nota tulill >

r 74. In domo quoque proeposilinepoles Tliancmari,i quorum causa in parle tradilio facla-est, ut a'mnt,

proefixerantsigna sua superbe cl gloriose ac poten-B ter. Quod valde oegreferebant omnes, el cives no-

slri nimis indoliierant, eoquod proeposiluset sui ante

s r icmpus iradilionis viri essent religiosi, amicabililer

i, se liabenlcs erga eos, et cum honore omnes tracias-

li sent in loco noslro et in regno commanentes. IU

i- ergo proedictipostqnam oblinuissenl domos cl signaaflixeranl, quidquid intus repérerait!, quasi propr'umi

B possidebant. Iulumuil ergo cor civium nostroruma contra nepoles Tliancmari, et quoerebantoccasionemii pugnandi el inlerflcicndi illos. Igitur ad vesperam;t Sabbati illius, cum frumenta cl yinum quod obli-n nucranl in domo proeposili apud rus suum emitte-i- rent nepoles Tliancmari, occiirrerunt eis cives noslriet in clauslro.cl cxlraclis gladiis vas vini truncabant,is el concilatus est lumullus infinilus et clausciuntii- cives portas suburbii, ul nemo aufugerel nepolumes illoruni; Al obsessi evocaveranl cives, olim amicos

n- D suos, obsccranles ul ininiicos illos perderent, quo-is rum causa gravissimum nefasperpétrassent. Nepoles•i- igitur Tliancmari in eadem domo proeposiliresislere

i- cum non potuissenteivibus, quoerebanlsublcrfugere.Thancniartis ipse fugiendo pervenèrat ad exilum

lit unius portoe,el quia clausa fuit, cum quoererelur ab

us eo quid causa; fuisset tanli lumullus, mcnlilus est

igi. congressum fieri inler obsessos ac obsidenies. Tan-

f\- dem l'aluit in donuincula una, quousque yideret quidlie de nepotibus suis ageretur. Cumque cives per ponlemvi Sancti Pétri et per pontem castri armala manu Irans-

n- irenl, obviant eis occurril Wallerus bulelgir et

et coeleri principes obsidionis, conalu gravi conipe-id- scentes lumulttim. Toi equidem lanccali slabanl in-

im foro, ul crederct aliquis pcr?ciemliaslarumsiWara

987 GUALTËRUSET GALBÈRTUSDE Vl'TAET MÀ-RT.B. CAR0L1BONI. 988

fuissedènsissimsm.Necmiriim,cum univers!tolius A H'

regni Coderadie, tum pro proedâ,lum pro vindicla, F

tum magis pfo auférendoeonsulisfunère, tum pro la

admirationeomnium,quoeibidemficbalil, in sulmr- vi

biumconlhixeraïu.Clamabanlilaque onines, Tban- el

ciiiaiumet nepotesejusjure suspendideberé,eoquod ri

eorum causa coindsoccisus, el proeposiluset ejus ti

nepotesobsessi, cl plures de ipsorumfamilia inler- d

fecli et lurpissimamorte dainnatifuissent ; idcoque Cnon possceosperpeti, ut parecrènt eis, imo turpiori a

el magiscrudelinece damnarent,qui dominossuos, li

proeposilumet fratres simulqueejus nepotes,poten- Iitiores et nobiliorcs in comitatu, fraude, seditionO, n

coemplioncfacla, apud comilcm déposassent. Vix c

érgo lurbatos cives principes cobibebànl, quia ca- cstellanusHakelel Roberluspuer cum ainiciselpro-

**c

pinquis ipsorumcivium, in Ittrii alliorc slanles, an- iîiuebanlbracbiis et manibiis, ut insullum lacèrent iin nepolesTliancmari,qui ita arroganter in domum <

proeposiliconscenderant,signa viclricia affixeiant, ]quasjsuisviribuScasirumexpugnaSsent;cumeolem-

pore quo cives ingressisunt violenter in casirum,nepolesTliancmaridômiet in rure suo dormirent,ïlla tandem conditioncsedalusest lumullus,quate-nus-ipsahora exifenl domum,et signa quoe affixe-

rant, verecunilelollerenlel discederent.At illi cumductu prinçipumpcriculososibi recesserunt indc,in lanuim diffidenlescivibusut unusquisque nepo-tumï'hiincmarieqlioet suo seeutnduclore ittsidenteabscederet : et sic relicta est domus sub lutela r*miliiumel civiumnoslri ibei, et fruincnlum et vi-mim dispertitumest inler principes obsidionis et

cives,quorumviribusVictoriailio die consuminaiaest.

75. El tandemclausus ille diCs sollicilos nimisreddidilsuper noclissubsequeulisteniporibusoi-ser-

vandis, et in curie castri et in clauslro fialrniir,

simulquein domoproeposiliel refecloiio alque ira*

tram dormilorio. Namilio usi sunt consilioobsessi,lit claustri et douiorunitecta circa leniplum flam-

niis destinèrent ne accesstim aliquo modoad ipsosobsidenieshaberent. Indestupefaclicustodes noclis

solliciludineet, melu pervigilabaïu. Soepeobsessiclanculoegressi îiocturnisheris incusserunt timorés

etistodibus".Coeterumin tamarcto loco tuprislempli, tfradiioresvigilessuosonini nocle obsidionis ttibisel'buccinis resônarejusscranl cl cornu cancre, ad-huc e.vaderesperaiiles,eo quod' principes regni periilteras in1lurrim sagilla transjeclas, amiciliani et

auxiliumofierroiit.76. Proeposilusvero coiiductoremliabensfralreni

Fulconis canoiiici Brudgensis, militera subdoluui,ex pioeccpioWalteri butelgir, nocie proescripladiei

JovisperVécluseslequo apud Kaibem(175) villanv

ejusdemWalteriet Borsiaidi.Cumquepartira ibi dc-

(175) Ciiihemseu Kejem, infra Dixmudam,liaiid

procul ab lpra fluvio.

(170 Sugcr'us iibbas. si:pr:i lan.iardnm vocal.

A lituissel, et acCUsâlusfuisset, cuiïiunôcomiténocleFumas ad uxorcnisuatîi fugit, et inde itcruni, quia

> lâtere non potefat innocle sanclaPariisceve,trausi-vit apudWarnesluhï,sicul audivimuseailemnocie,et fugaminsiiiil, el midispedibuspoenain peccato-

l rnm suoruinspûnle perpèssusibat, ut lanto pecca-; toi'iDeus indulgcrel, quod contra consulempium

deliquerai.Salisquêprobabilefuit quiaposleasialimi cum captus fuisset, pedumipsius planta;eXcorlicatsèi apparucruni, quia in ilinere nocturne ad lapidesin

, laiilumofl'enderalpedes, ut sanguisex eis effiueret.El verc gravissinïevir istedolèbal, qui pridemom-

, nibus imperitabal,diviliiset honoresoecillipollcbat,x el cumin voluptatcflorcret, punctuni ptilicisut jà-- culuih formidaret; éecesolus, el infra terminossuos- **exsul solus pererrabat. Reverlamurcigo ab excursu

isto ad vigiliasnoctisproefaloe,inqua timorésnoclur-it noscum ad invicem incutcrcnl sibi tam obsidciltesn quamobsessi,pcrloesi et faligali ulriiique diem,t, pro nocle Iransposuerantad dormitailduni.-->- CAPUTXI.' B. Carolo successorin comit'atumFlatidr'ue dalnsl- GuillelmusNorihmannus: alii competitores.Ejus;- decorporeGandavnmtransporta'ndoinsidioedispo-2. sitoe.

m 77. lerlio decimo Kalendas Aprilis Dominica

e, in nocleBenédicti abbalis, êx Alrebato rex Fran-

o- citeLodevvicusmàndavit pfincipibus et barortibuste obsidionis proeiliclresaluteiii , fidem et auxilium,sla£ insuper oinnemgraliâm pro vindicândôiiépôlê suo'i- et Flaiidriartinv oequissinioconstile Carolo, quemet justius deciiêial fuisse régein, quant pessimoruinla tradiiorum coniilem: i Nôii liàbéo quidemàd Vos

ad proesenstranseùiKli opporUinitatem, eo quodlis féstinanliuscum paucis hue dcseenderem,aiidilumM'- ctseilum evenlu'mrei et obsidionis.Nonenim sa-

lir, pienter iniliiagerc visuni est in manus traditoruiua" terroeinciderc ;quoniam, sicut iiiielléximus,pluiessi, sunt iidhncqtiisuper obsessosdolent, cl eorum sce-m- lei'a defeiiduul, el ad eorum evasioilonïonini modo»os laboranl. Igitur quia terra conturbala est et con-;lis juralioties jam factoesunt in personamWillelmi,ssi fit violenter regnumolninoat,cl contra cum omnesres fere de civiialibus adjuraveriul,se îiullo modo\Vil-

[>li,Dlelmumillumin comitem rcccpl'uros, eo quod spu-bis rius sil (176),naïus scilicel ex nobilipaire el maire

ad- ignobili,quoelanas carpere, dum viveret ipsa, non

per ccssarel. Yolo el proecipiovobis, sine dilationeet coram nie coiivcnilc et conimuni consilio eligito

comiicniutilem, qtiein vobis oequalêm,cl terroeet

•cm incolisproeesseconsenseritis.Nec pôlerit diu terra

un, sine consulefore, nisi cum grâviorépcriculo quamdiei iiïodoimmineat.»

lani 78; Gamqucperlecioesunt lilteroe coram univer-

dc- sis, eece dum uondumfespondissent litleris régis,

land CorrigendusMarchanlius, qui hac eum la'be vullpùrgare.

cal.

g89 V1TAALTERAAUCTOREGALBERTO. 980

utrtim irent an non, supervenitaliiisnunliusnepotisA

(177)comitis Caroli, demandans principibus obsi-

dionissaluiemet naluraleni erga omnes terroein-

babitalores dileclionisaffeclum: t Ccrlum est vobis

omnibusmeoesorti el potestati regnum Flandrioe

postnioilcm dominimei eonsulis jure cogualionis

pcrlinere. Jdcirco considerale et caute agere vos

volo, super cleclioneminéoepeisonoe,elproemonilos

vos rogo ne me alicr.um a regnofadalis, qui jure

elex debitopropinquitalïs, si inihi remaiulaveritis,

cornes futurus, juslus , pacificus, irnctabilis, et

uiilitalis communisalque salutisprovisoraccurro. »

Tune principes simulque omnes qui audicrant lil-

teras ab Elsalan a nepoleeonsulis transmissas, (i-

clilias asserentes, nulla aniinadversioneresponsio-nis agebanlur, eo quod respublica laboraret, cl rcx "

c vicino convenlum acceleraret, neque sine longa

opéra proeligendonepoleilio se traclarc posseproe-viderent.

79. Utillimumergo proeanlicipanlcsconsilium,ex imperio régis proeparabanl se ituros feria sc-cundaet lertia. Poslea laincn ex industria el con-silio singulari, principes convocâlis civibus, pro-ruerunl in eadem Dominka ad armaet invaseruulobsessosin lurri. Quodqueideo facium est ut.per-lerrilos obsessos magis exanimarciit et pavidosrcddcrenl, quod in discessusubito ad regeiii a

principibus facto, non auderent a lurri exire YC!

aufugere.Congressusquidem.gravisulrinque factus

est, cl adliuc obsessos latebat cur in. Dominica,iusulltmifaccrenl in eos, cum omnes coderas de

prailcrito leinporeDominicasiu pace observassent.Exieruni igilnr secunda, cl tcrlia feria apud-Atrcbaluni lociituin régi, oïdinalis illisqui lurrimnoctoac diearmali cailleet fideliter,ne quis obses-sorum sublorfugercl,obseivarent.

80. DecimoKalendas Aprilisferia quarta, Isaac

caplusestet suspensuslibcralor meus, finilis tribushebdomadisab occisionccomilis, ante Aiintiuliaiio-nem S. 'Mariascl ante in Ramis palmariitiiLaniber-lus (178)Archcia lurri clapsus evasit, fugieiisapudMichemvillam navicula devectus. Hic de consiliollorsiardi fuil, ut nequiier seinper egit consiliando,agendoet ad omne nefas insligandodominossuos;ideircoodiosuserat omnibusqui in obsidione dolos]illius audierant.Cumquea tempore obsidionis intracasirum clauderetur usque ad lempus quo fugamsubiil, ad otniicnegotiutnquod intus agebalur slre-nuus erat, in sagiltando periiiss'imus,in jaculandohaslaset uuiversa Ida foriior, qui quidem slragem'morialem feceral in liostes. Qui cum fugeret, acivibusrequisiltisest diluculo,et per lotutn illumquo fugerat diem. Nam, a lurri cum se furaretur,

n (i77).Ulc ^sl ïheodericus Alsaliusconsobrinusa. Caroli,quod ambo ex duabus sororibus, iisqueUoberiiFrisii filiabus,esseui prognati.

(178) An bine fabellaexorta de Lamberto Nap-pm pâtre Borsiardi inter complices recensito in•Annabbusvernaculis, Formulaproclamationis,Me-jero, alusque1

-,A exchimabaleis qui obsederanl lurrim Borsiardus,

quandoet adquem locumsutis consiliarius el lam

familiar-isfugisset. Tandem cives conslipaveranti villamin qua fugiiiyus ille Iatiiil, el a latibulo ex-

s iraclum reduxeruul eum captivum, cl suspendio; in foro noslro illum perdidissent si eo leinpore> adfuisscntprimatesobsidionis,qui in Alrebalo rc-

> gno consuluei'unt. Guidain tandem.Gerberlo ci-vi

j noslro sub tidei securilaie commendatus, cujus

, ille cognalus fuit, qui illum cauleloecuslodia iu

t vincnlis couslrictum usque ad proescniiampr't-s inortim comilalus conservavil, ul illorum judi-- cio conslaret, quidquid fieri percenserent de- ilio.

81. Nono KalendasAprilis, feria quinla, Wollra

s B cruval retulii nostratibus, regem Anglorum cum

a ilio IprensiWillelmoconcordiamlaudassc,pecuniaminlinilaui simul et milites (recentosproeslilisseiu

auxiliumad oblinendumcomilalum Flandrioe.Quod

, cum f'alsumforet, tamensimulala fraudequasi cre-

diliilediffamavil*Namvere constitit illum Willel-1_ liiumIprensemsuscepissede lliesaufo comilis Ra-

roli Anglicoemoucloequingcnlas libras per manus'l nepotumproeposiliBerlolplii, qui impiissimitradi-

lores sibi et regno proeferre conali sunt euuidcniIS Willelinum; qui ab eis quidem pecuniam, consi-a lium cl auxiliumobtinuerat, et quolidianis liilerisîl missis in inviceniet remissis, muluas volunlates cls conscienliarum seercta loquebanlur. A rege ergo:a

ç, Anglorummentitusesl miles proefalus Willelimnnle suscepisse donaria pecuiiiarum, vplens légère Ira-

t. dilitsam coii,scienliamWilleluii,qui vere a tradilo-id ribus submissam pecuniam acccperal, per quamm solidarios (179) compararel, et sic cum virluie

s- çum.comilalumoblinuissel, traditorcs suas volun-

lales consequenlcr per ipsum coiisummassent.ic Wullusvero primatum obtenturus in regno, voluit»s ali(|uid consilii vel interuuntii tradilorum aperic)- suscipci'e,coquod sialim sub nota Iraditioniscon-i- sci'ibereiur. Ideo ille Willelmus legebat conseien-ul Mainsuam, et pecuniam a rege inenlilus esl sibiio fuisse Iransmissani, quasi nihil commune baberct

o, vel secreti cum. tradiloribus, qui tamen niani-

»; fesle ante lempus obsidionis saluiem cl auxiliumos D liileris signatis mandaverat proeposito el suis,ra Qua tempestale Giselbertus (180) ,. nepos iradi-m lorum, caslellanus Burgensis, qui sub nota trare- ditionis erat, ad castellanum S. Audoniari sub-do terfugerat, oirerens Cxcusationemsuam et iniio-sin ccniiam se paraluràprobare coram rege et palribusa regni.m 82. OclavoKalendasAprilis, feria sexla, Annun-

ir, liatioDomini,quo eiiam die passus est Domiuus,

us (179) Solidarii dicli milites,'aut quodils solidusue pro slipendiodarélur, aul certc stip'endiosolidareti-

lur. ConsuleYossium. •

ç- (180)Froliilplius.caslellanusBergensissubscripsitin litteris.B. Caroli anno 1121.Huicsuccessil GiseU-e- berlus, nepostradilorum.

OUI GUALTERCSET GALBËRTUSDEBITAET MART.B. CAROLIBONI. gggceïebrala esl Sabbalo in Ramîs pàlmarum, maclii- A tnamento et dolis Gcndensium aclmn est, ul per pducatum magni proeconis, Cl Ansboldi militis et dcivium quorumdamnosirorum assensum, simulque \ex consenstttradilorum, nocle hujus Sabbaliirâns- f

acta, introirenl in casirum et Corpus piissimi tcomilis per manus iraditornm a feuesliis solarii i

cjusdeiiiGendehsis coenobiiffalres Siiscipercnl,et jnianiicis, et sacciscolleclumIrânsferrciU.Exspecta- jvci'ânt quidemmonaclii duoper lotuin illud lempus (

"opporuinitàiém-furandicorpus. Cum igitur armali <circa lurrim déàmbularcut illi qui inonachis du- '

calumproesliterant,vigilesperlerrili cornua circum- <

quaquepcrsonueriml,cl cvocali cives el observa- i

tores turris irruerunt contra proeconemmagnum, |et Ausboldummilitera, et suorum complices, fu- B :

gantes illosel vulneranlesquosdam 'timoré morlisnimis affeclos. Pepigerani vero monaclii coadju-toribus suis cenlum marchas argenti se daluros,si forte per illos glcbam eonsulis obliiicrcnl. Igiturrescilo eo quod fùrlini el prelio aut quoquomodoalio monacliivcllent corpus eonsulis auférrc, cives

proecauii cum vigilaïui lurba sollicitoe magis seseobservaiilioededere.

83. Sexto KalendasAprilis, Dominica in Ramis

palinarum,coiivenerunl Burgensesnoslri in agrumquod suburbioadjacel, inlra seplas villoe,convoealis

undecunqueFlandreiisibuscirca nos, conjuravcriintsimulsupersanclorum reliquias,sic : «Ego,Folper-lus judex; juro me lalem electurum comitem lerroe

hujiis'qui militer rectums esl regnum proedfecesso-'

rum siiorum coniiluin, jura potciiler contra liosles

palrioebbtinerepolerit : affectuosuset pins in pan-pères, Dco dévolus, semilam gradiens recliludinis,et ialis fiieril qui utililnli comniunilerpalrioevelilet possit prodesse. Consequenterergo omnesmclio-res civiumjuraverunt:ex Isandica AlardusScabïnuscum sua potentia ; ex Oslburg Ilajolum cum illinsloci polcstalibus ; ex Reddcnbiirg (181) HugoBerlensis, el illius loci fortioribus ; ex Lapscura,Ostkerca , Utkerca , Liswega , Slipen , Gisiella,Oldenburg, Licluervalda, Jadbeca, omnes fortio-res el mcliorcs simili sacratncnlo juraverunt. »-

Eratque mnllitudo niaxima conjuraniium in id-

ipsum. j84. Tertio Kalendas Aprilis, feria quarla in snc-

ciiiclioué campauarum reversi sunt ex Alrebato

principeshosi'ri,qui ad regem exivcranl pro consu-leiulo regno et eligendo console secundum consi-lium '

régis Ludewici'Francioe imperaloris alque

omniumbaronumipsius et terroenpsiioeeleclionem,cl jtixla prudeniem cl palrioe utililaii probabilemexaiiiinaiiiinem,cum lali relalu loeli el gaudenles,saluiem et fidem ex parle régis el baronum denun-

(181) Reddenburg, aliis Rqdenburgum,niiiic 4»vdenburaum, oppidum Flandi'ioe versus Zclandiam,ubi sunt Isendica et Ostbnrguni. Kcliqiufloca'"sunt:circuuiqiiaque iu terrilorio Brugensi seu- Fi'anco-nalu.

A Mantesnobis cl omnibus terroe incolis alque illisproecipue,qui ad faciendiira vindiclam pro mortedominiCaroli eonsulis assidua obsidione desuda-verant : « Rex FrancioeLudoyicus omnibus regnifiliisbonis saluiem et graliam, cl cum rcgali po-tentia in virilité Dei el forliiudine arinorum ,invictissimum suoe proescnlioe rubsidium. Quiapatrioe ruinam simul cum comité tradilo grave»proevidentesiindoluiuius,seVeritatis rigore et inau-dito ante hoc lempus supplicio vindiclam acturiconvenimus: et, ut deinceps terra suo console no-vilcr per nos elecio reconcilietur et convaleat.quid-quid in subsequenti Iitterarum série audieritis,obedilecl facile. » Igitur Waltcrus butelgir Hueras

, protulil régis signalas coram universis civibus no-B siris, qui confluxeranlsimul in agrum proediclum,

i ad ausculîandum régis mandalum : alque vivavoceliileris tesiimonium confnmans ait : i Audite, o

, civesnoslri, quid consilii el negolii apud regeiu"étr ejus barones aclum sil et prudenli cxamiualiim ju-) dicio*Principes Francioe el primi terroe Flandria-..5 rum,jussu et consilio regio, elegerunl vobisel lerroe3 hujus consulemWillclmumpucrum, iiatum exNor-

llimannia, nobilemquidemgenerc et hactenusinler

s vos ab infantulo educatum in pucrum, el indc in

n juvenemforlem. Quemjuxla omnemconsueliidinein

s bonam consuescerc liquel, cl qualem vullis talcm

t habiliter flecterc poterilis ad omnes bonos moresmansuelum cl docilem. Ego quidem elegi ipsum

e Roberins (182)Bethuiiioe,Baldwinusex Alstet lwan

i- frater ejus, caslellanus ex Insulis et coeletlbnroi;3s

s sublimaverunt illum in comitalu, fidem, securita-

i. lem et hominia ei fecimussecundumonincinmoduin

i proedecessorum suorum coniilum Flandrioe. Ipse

il etiam nos pro nierito noslri laboris donavit terris

H et proediisiradilorum, qui secundumprinçipumom-

is nium judicia proscripiionc damnali sunt, nihilque

iS ipsis rerum vel niiscralionis proeter gravissimamrp et inexcogitalamadbuc morlem reliclum constat.

a,: Proecipioergo et volo ac consulo absque dolo vobis

a, suburbains simul omnibus qui assislilis, ul susci-

)-' pialis noviter clcclumcomitem Willclmumci a rege», comitalu donatum, in dominumet consulem vobis.

d- Coeleruniet si quid esl quod suoe potesialis jure'

D donari polerit, sicul iclonciiinet census lerroe, li-

c- benler vobis condonari lelonoum vplenlibussimul

lo el censuramatisionumvestrarum infra suburbiiim,u- meipsodcnunliante ex parie régis et comilis novi,>i- condonabit absquedplo cl,malo ingeuio. t Auditisue . ergo liileris, el voce liltcrarutn-Iatoris, cives pro-n, craslinavcrunl responsum de rcceplion« seu de-mi clione novi eonsulis coneedenda sibi , ul accitis

is, Flandrensibus cumquibuseligendi sacramenla con-

ii- slitueianl simul aut concessionein faccrent aut

»'- (182)Hicesl Robcrlus IV Grassus cognoniinatus,m, cujus illiistiia Acia referuntur a Chcsnoeolib. Hmt: FiiinilioeBetbnniensiscap. 4, et in Probationibusaio- pag. 15 ad pag. 25.

«93 VITAALTERAAUCTOREGALBERTO. 99*

lcgationisregioeHueras refiilarent, et quia tenue- A ca

rant diem sermonum.longis protraciibus, rcversi pt

suntcivesa locooratorio ex Communiconsilioman- ni

danlespro Flandreiisibus tota illa nocte, ul eleclio- pinem in persona novi eonsulis factam concédèrent lu

aut reprobarenl. le

CAPUTXII.

ÀdvcnlnsGuillielmicomitiscum regein Flandriam il'et Brugas. iuramenla utrinquefacla. B

85. Pridie KalendasAprilis.fcriaquiiila,poslquam pconvenerant cives cum Flandrigenis, ex communi d

consiliocousenseriml, ut in SabbalosancioePaschoe c

viginli milites, et duodecime civibus seniores et q

prudentiores exirenl obviam nunliis régis apud s

Ravenscliot oppidumad colloquium; ibique Gen- c

denses exspeelarent advenlumnostrorum. Nam ex B t

civitalibus Flandrioe et caslris Burgcnses slabant i

in eademsecuritate et amiciliaad inviceni, ut niliil

in electione, nisi communiter, consentirent aut (conlradicerent. Qua in re Burgcnses noslri, non «

sineGcndcnSiumconsilioagcbanl, qui a lalcrc sibi ]vicinius assederant. lbanl ilaque sicui proeordina- jveranl in coderaSabbalo sancio. Rcx quoque, sicut i

iii Alrebato proeordinaverat, cum noviter electo i

comité descendit apud Insulas,ubi hoiniuia facla |sunt comili, sicut in Alrebato. El inde descendit

in villam, noniine Dinsa (183), in itinere quo ilu-

rits eral in Gandavum. In eadem vero villa exspe-clabat rex Gendenses,qui reciperent novum co-

niitem secundum proeccplumsuum et eleclioncm

primorumterroe.Igitur concorditeractum csl inler

noslros et Gendenses de receptione novielccli, ut

susciperenteum in consulem el terroelolius advo-

catum.86. KalendisAprilis, feria sexta, in dieParasceve

caslellanusHakcl a lurri evasil solus, el transivit

apud-Liswega,el ibi latuit cum filia sua, quam ibi-

que duxerat olim miles (184)magnigeneris el di-

vitiarum plenus. Exspeclabat enim ille fugilivus

quid deinceps ageret. Quarto Nouas Aprilis, iu

SabbalosanctoPaschoe,quidamcives noslri el Gen-

denses,qui a colloquiorcversi sunt, elegerunt Wil-

lclmum in comitemsibi et palrioe, hominia, fidem

el securitalem facienles comiti secundum morem

proedccessorumsuorum comilum. Eodem die Gcr- pvasiusconstitutus est caslellanus in caslro' noslro

Bi'iigéiisia rege et comité novo, cui suum merilum

nondlimper hoc merilum reconipensalumest, cum

lot et lanta in obsidione egissel, quoe mémorise

diligenter coinmendo leciorum. Nam in ipsa hora

qua IradebalurcornesCarolus,ipse flendoet criiies

veslesquediscerpendo,complosismanibusclamabat

disciirrensin caslro boec: < Heu! quod solusviridi-'1

(183) Dinsa, seu Densa, in liileris Theodericicomilisad annutn 1152easlruin etvilla dicitur, adLisam fluvium Gandavuminler el Corlracum, cuinunc imirchionatuslituliis adhoerel.

(184)Robertus Crommelin,ul supra ex liilerisTnèodericicomitis dicluin.

(185) Ï7ieodosio_virgo Tyriâ, passa csl Coesareoe

A carc non possum dominummeum et oequissimum

principem terroenostroe; queni ettain nulliisIiomi-

num defensare aut vindicare proesumil.; ibique

principium vindicloe ipse solus Ger.vasiusconsli-t mil, et postmodumsecumDeoipsopugnanle, felici-

ter consummavil.>

87. Tertio NonasAprilis,Dominicasancta Paschoe

i in Theodosioe(185)virginis (186),lillera DominicaB. in exspcclatioiies suspensus erat et clcrus et

i populuspro advenlurégis et comilis apudnos. Quoi die illi traditores pessimi communicaverunt see corpori et sanguini Cbrisli. Nescitur tamen peril quem sacerdotem iioc factura fueril. Eodem died sagiltis infeslabant in caslro transeuntes obsessii- et pessimi traditores, nullius lidei el reverentivex B icrmiuo, sub exspeclalione lurpissimoemorlis sibi•t fuluroevilamcontinuantesil 88. Nonas Aprilis, feria terlia, Aqua sapienliat^ (187), in crepnsculonoclis, rex simul cum noviter'i electo consule Willelmo Flandriar.um marcliioncl>i Bruggas in subtirbium noslrum venit, cui obviam*- proccsseranl canonici S. Donatiani, reliquias sail-lit clorum afférentes et in solemni processu, regioto more regeni cl comilem novum cum gaudio susci-ta pienles. OclavoIdus Aprilis, feria quarta, convene-

lit rtinl rex et cornescum suis et ncslris mililibus,u- civibus, et Flandreiisibus muhis in agrum consue-e- tum ; in quo scrinia et reliquioesanclorum collatoeo- sunt. Et silenlio indicto, lecta est charta liberlatis«n'

r ecclesioeet privilegioruinB. Donatiani coram iini-cr vorsis in pra'senlia régis et comilis : ut contra ,eaut quoeprivilegiorum paginis conscripla, el a catbo-'0- licisRomanisponlificibiis sancila et a nemine ca-

iholicbruniregumet comilumcorrupta consliieranl,ve rcx in sua persona,simul et cornes,nullo lemerariovit ausu se opponeret ; sed potins regioe dignilatisbi- proerogaliva veilerarelur sancîta et suoepolentioeili- corroborarct imperio. Liberlalem vero eligendi'lis canonice,elsine simoniaproeposilumex concessioneiu domini papoe,sicut privilegiisui inscriptione con-m- tenlumest, sebabereproteslati sunt fralresejusdem'il- Ecclesioe,quem quidemproeposilumrex si proescnseni adforelcanonice et sine simonia clectumprotesta-em tive officii sui minislerio et digniiate proelatio'nisCl'-D sublimaret, et in locum proelalionis subrogarcl :'•'0 <Quodsi rex non adforet, cotnesejusdempotestalisuni oiliciofunclus, concessionemcanoniceelecli proepo-um siti, el in locumsubrogations, el in propria personarioe et suorum faceret secundumproedecessorumsuorumPra catliolicorumprinçipummofem. » Lecta esl quoquenés' chartulaconvcntioiiisinter comités el cives noslrosl>at factoe de teloneo condoiialo et censu naansionumidi-' eorumdcm; quatenus pro prelio eleclionisel susce-

rici in Paloeslina,referlur a quamplurimis ad liane m, ad: Aprilis,ab aliis pridie.cui (186) In alionoslroapograpbo quinto : lillera, ut

videtur V, litulum Virginisiudicaiite,pro mimeraitcris accepta.

(187) Verbis illis incipit islo die Introilus missoe,reoe Qui modusloquendisoepiusnoiatur.

99? GUALTEP.USET GALBERTUSDE VITAET MART. B. CAROLIBONI. m

plionîs pcrsonoenovi eonsulis, reciperent a comité A t

liberlalem hujuscemodi,- ne (.eloncumaut censura 11

deinceps ipsi aut Successores loci noslri, comiii vel c

ejus successori sôlvercnl ; sed perpétua iHulibertatc t'

donaii, sicut in cbarla convcnlionis coiiscriptum i

eràt, ad confirmaiidam liberlalem camdcm,. jura-" c

mcnluin a rege simul ci a comité exppslnlalum. c

susciperenl : scilicel ne rex aut Cornes amplius per s

se vel per miniâlros pro solvendoleloncoet cciisu, i

cives noslros aut ipsorum iu loco noslro successores t

inquielaret ; sed bono auiuio et sine malo ingénie i

et non sublracto, tam privilégia canonicorum quam ]condonalionem teloneorum et census inviolabiliter i

conservaret. Sub liac ergo cpnditioiiis composiiione l

juraverunt rex el cornes super sancloruni rcliquiasin audicnlia cleri el poptili. Subsequeiiler quoque

B

cives juraverunt fidelilatem comiii, sicut moris !

erat, et hominia fecerunt ei el securitates, -sicut

prius proedecessoribus suis ualuralibus principi-bus lerroe el dominis. Ul igitur beuevolos sibi

cornes cives nostros rcdderel, superaddidil eis ,ul potcslalive et licenter eonsiietudinarias legessuas de die in diem corrigèrent, el in melius

commulareul, secundum qualilatem lemporis el

loci.

89. Tandem sacramenlo jusjuiandorum conûr-

niatis omnibus, reversi sunt rex et consul in bospi-tiura ; ubi delatoesunt in omnium audicnlia liiicroe

hujusmodi ab iis qui obsidioneni l'eceranl in Rcd-

denburg, primalibus : « Nos quoque hujus obsidio- (jnis exaetores, electtim novum Flandriarum consu-

lem clecluri eriuius ex nostra parle, sub bac con-dilione quidem, ul in cousuolas expediliones,

insuper pravas prinçipum exacliones cl tclonea

nova, quoedoloso consilio Lamberli in Rcddcnburgnoviter el proelerjus consuetudinaritini. terras insti-

tut» siuil, a nobis et a nostris vicinioe incolis am-

plius amota , damnes et dcstruàs ; cl liberlalem

obliueaiit ruslici noslri exeundi et depascendi pécu-les suas super terrain, quoedicitur Mor sine coem-

plione puava inslilula aLambeilo. Insuper de epem-

ptione gravissima mansionuin in Erdenbui'g, volu-

mus quoddam médium regem et comitem ponere,ut per duodecini nuniiiios: lantuuutiodo rcdinialur

unusquisque nummorum illorum, quos secundum '

positionem mansionuin hactenus sedecim nummis

redimebant iilii posl niorlem patrum suorum. No-

bis ipsis quidem legem slatuiinus, ul si expeditio ex

parle comilis noslri fueril indicla, ille qui excusa-,

lionem non babueril legitiinam, emendabit comiii

viginli solides. Super iis omnibus assensura tuum,domine rex., et .concessionemiet-.confirroationem,comilis novi exposlulamus, qualenus juramenlo cou-,firmet omnia quoe in liac charla conscripsiinus et

in audientia omnium promulgata constant. Mone-mus et obsécraiiius tam régis quam comilis pevso-iiam et ejus oninipoicntiam, ul Berlolphum proeposi-

(188) Winendala prope Tboroltum.

:A tuni cl ejus fratres Ulfricum Cnop, llakel castella-îiuiiijRobertuni puerùin,LainberUim ex Reddenliurgcum filiis ipsorum, Borsiardum et reliquos iiadi-

i tores nunquam hoeredes fore permittaiil deincepsi in comitalu Flandrioe. » Clinique perlecla fuisset

charla liujusmr>diin couspeclu iiniversorum, juraviti conics novus.se confirmare et concedero bono;' auimo, cl sine malo ingenioet non sublracto, omnia, quoe exposlulaverant'ab ipso. Ac deinceps per5 lolum reliquutn diei lempus, lioininia fecerunt con-j suli illi, qui feodati fuerant prius a Carolo comitéi 'piissimo, siiscipienics nunc similiier feoda sua elr officiaet quoecunqucobtinuerant ante jure et legî-î lime.

s 90. Seplimo Idus Aprilis, feria quinla , iterume B hominia facla sunt comiii, quoe hoc ordî.nc, suais lidei el securitalis lermino consummnta sunl. Pri-l muni hominia fecerunt ita : Conies requisivil, si

intègre vellel homo suus licri ; el ille respondit,d « Volo, t cl jun'clis manibus amplexalus a manibus

, comilis , osculo contedciati sunt. Secundo loco:s fidem dedit is qui boininium feccrat proloculoriis comilis in iis verbis : < Spondeo in lidc mea me

«l fidclein fore amodo cotiiil! Willelmo, el sibi homi-irtuni intcgralitcr couira //innésobscrvalurum Dde

,_ bona et sine dolo. » Idcmquc super rcliquias snn-

l_ cloruni tertio loco juravit. Deinde virgula, quam

oe manu consul tcncbal, invesliiuras donavit cisom-

j. nibus qui hoc pacto sceurilalcm et tioniinium si-

B_r niulque jurameiilum feceranl. Eodem dieEustaeliitis

u_ ex Slcnvordia, in S. Audomaro prius iiileremptus

n_ a civibus, et postea.in conflagrafioiicm illius do-. mus, qua suffugcral înjectus, in cincres comliuslus

C|l csl. Ipse ciniii sub nota iraditionis talcm pcrpcli

,,„ morlcin proincruil, Eadem die in Brugis cornes

tj_ dedit Baldwina ex Alsl quadringeiilas libras proelerviginli, eo quod ipsius viribus et consilio maxime

,m post regem in comitalu valtterit. Sexto Idus Aprilisferia sexta, similiier hominia facla sunt comiii.

Quir.to Idus Aprilis Sabbalo, rex ibal apud Winen-dala (188) locutum Willclnio illi Iprensi adnllerino

. comiii , pro conçordia facienda inler ipsum elveruni novumque comitem. Al illi adullcrino comiii

'indignum fuit supra nioduin inire concordiam cum

D vero Flandriarum consule, vel aliquam pacis coin-'. positionem se facturum, quia eum despeclui liabe-

, bat : t Rex igitur oegreferens supcrbiàm et contera-

ptum adullcrini Iprensis comitis, ipsunique dedl-

gnalus ad nos usque reversus esl. > Quarto Idus.Su". .- ,.-. , , tAprilis Domiincn-,cornes noster sccunJum consiliuni

régis et principuin ilurus fuerai apud S. Audoma-

„'

rum,sed quia paucos iiabebat secumin via in quibus, confiderel, nocle ad nos rediii.

;e; CAPUT xiii.

SuppMtttmsumptnmde Berlulplw pmposito et Gttt-done de Stenfordo. Tumulius civium Brugensiumi'so- sedalus.

psi- 91. Tertio Iaus Aprilis, feria seçunda, proeposilus

997 VITA ALTERAAUCTOREGÂLBERTO. 998

Bertolplms traditus est in marins illius adultérin! A

comitis, qui ideo magis sluduerat cl labore assiduo

perquisieral, quo loco lalitissel, Ut capiivalo Co;

et divulgato quod proeposilumBurdgenscm cepisset,

suai potestatis l'amam proecipue emendarel, si de

eo vindiclam fecissci gravcm. .Nam, sicut proe-

scripsimus, in malurilale Iraditionis ab Ipra nian-

dayerat Cidera proeposilo apertanl salutalionem et

suis ; in quo famain suam turpissiniam et tradition

sam reddideral per omnês regnorum fines. Igiturcum cepisset eum prol'ugumet exsulem in patria et

inler parentes ; lamen non salis polerat excogitâre

quo uiorlis supplicio perderèl, cujus consclus iradi-

tionis dicebattir. El quamvis ille adulterinus caliidi-

lal.iset astutîoetaiiter argumeiilis viderelur probareiiinocenliam suam ; tamen Deus, cui niliil résistif, B

cujus aucloritate iliclum csl : < Niliil occuUmn

quod non rcvclelur [MatUt.x, 26), » banc inliuma-

nam turpiludinem et lanti principis sui traditores

fidèlibus suis inanifcslavit, dàmnavit, proscripsit,

proecipitavit. Tantus erat lumullus, clamqr et con-

cursus Iprensium ; et lotius vicinioecirca capiivumunum bominem, ul non possïmus oequiparareeum.

Et, sicut aiunl, sailando, choros ducendo, diversis

applansibus proeibanl et consequcbantur proeposi-

lum.,.trabenies cum funibus longioribus a dcxiris

ejus et sinislris, ita ulordo Irabenliutii in longuin,cl ab inviçem in laluni procederel, ut sic ab om-

nibus olim vir ille dignus et polenlîssimus, verc-

cuude et ignoininiose deriderelur, nudus prorsus rpi.oeier braccas, lulo. et lapid.ib.us-obrulus trabe-

Iialnr. Proeler çlerum et paucos qui dudum re-

tigiosuin yi.rum cognoveranl, nemo miseralus: est

illuin.

9,2. At ille lot. injuriis faligatus, tolque oppro-biiis ci tunsipnibus loesus, iiiorLis;suoe suppliciumeniinus cxspeçiabat,, ante cujus. mentis,faciera pole-rauiadimein.oi'iani,mcrito, reduci omnia quoeegerat,si aliquod Vivendispalium turba in ejus morlein

corruens proes,tiiiss.el.Polerat quidem reminisci, si

dcbuit;, quoniotlo violenter intiaisus, el vivent!

pioeposiloLedbcrlp, vire boneslo, el propter Deuui

omniapaliçnlijSiiperposituS;injuste, et conlraDeu.in

in lemplq.Dci proe.l.atipnemusurpassel, proebcndu.livs.

Simonjaga,-.boercsi cpuim.uiasset.,nepotes suos sti-1pendji^,Ecclesioei.i>iomne fa.einusarmasse.l ; et nunc

tandem ÇalljflJ.icujm.ei de,r,egnmstirpe progeniluui,

nobUissjip.umipiiinjcipeiii;Garoluni,'suo aut assensu.

autcpusilio morti; tradideril; ;; qui sicut inler sui

suppijçji aiigusl.ias. piîQ.fiitcbat.uiv,si voluissel, dc-

fen,disse:a. tràditione polerat,. Ante.mentis- quideiHi

oculospKoefixisse;polerat quantam lit. clero.grai'ani,

quantumque honorera, famam:, divitias-, vires-.,,

reveren.Mas,,Deus. ullroi contulisset, cujus- dispen*satricis Dei;gralioe, dum eain quasi- propriam et

naiuraleni! possidet, penitus non- est recordalus.

Namque sic l'nerat xxxvi annis ïmplicitus omnibus

proedictis:virtutïbus cl vitiis, ntnullomodo explicariposseyidereturr.Si quis vellt audire înulliplicilatem

A sui generis et nlagniludinem faclorum, iiiirabilelri

nlagis pugnam Dei ei inannm ejus, quam coiiira

ipsos deslruéndos excrcuit, credere liquêt. El quan-

quam locum genealogioe ejus descrlbendoe liicobtinerè Videar, lamen vidCor înibi salis operse

incéptoe labori sufli'cere, et ejus descripiionibus

supéiscdere : in qua evenlum obsidionis, et non

adulleriiium exordium generalionîs proeposili et

suorum proposui nie exiecuUirum.

93. Proinde ibat vir, ille olim gloriosns nunc

igiiominiosus, olim venerabilis nunc lurpis, imnlotoYiilmetoculis in coelumdirectis,el nisi fallor Deitm

miseralorem liunianoeconditionis, qua ipse indutusin regno iiiundi homines régit, iiiVocabat sine slrc-

pilu vocum, sed in secrclo mentis sibi invocaveratB semper adjuiorein. Tune unus pérseculorum per-

ensso eapiie ejus fusle, ait : i 0 'superbissime Iio-

minum, cur indignaris respiccre et loqui principibuset nobis, qui balienl potestalem peidendi le. »At

ille nec respicere curabal eos, el suspensiis est in

iiicdio fori Iprensium juxla supplicia furum et

lalronum in palibulo, el braccas detraxerunt ei,ut illa verecundiora corporis apparerenl. Niliil

i- lurpe vel iguominiosum erat, quod iiï ejus Suppli-cium non inferrent. In quo palibulo bracbia in

i ci'uceui exiensa, et manus insertoe sunt, el caput

iransjeclum per loramen ejusdem patibuli, ita ul

reliiiuiim corpus viri proedictissuis membris suspen-sutn quasi alienis laqueis suffocaluni îiioreretur.

i Clinique primo loco suspendereturj et in ipso ili-- sirunieulo patibuli adbuc vir ille pedum ariiciilis

summatim suslcnlaret corpus, ut saltcm sic viloe

t miserandoeprolongaretspalium, veiiit ad cum huer

loi niillia lapidantiiim et jacturnni facientium ille

adulterinus comes Willehnus, et indixil omnibus

i sileiuium et ait : « Die ergo niihi, o pra:positc%perf saluiem animoe luoe, le oblcslor ; die, iiiquam,

, qiueso, qui sunt proeler te et Isaac, et proetci' apei'tosi traditores -adbuclalenter nocenles «l culpabilcs ini morte domini meî Caroli comitis ?» Et ille corami univGrsisi'espondit : c .4Lquetu sicut et ego, nosii. »

1 Tune furore arreptus VVillelniusille proecepil lapidesi et lulum jacerc in proeposilum illum, et inteiTici.

s El eccc qui pro piscibus entendis iii foro convene--

j) liant, uncis ferreis, fuslibus et sudibuS corpus viri

ç dissipabanl ; nec iiï eo inslrunieiiti adminicttlb,, quo pcdura arliculis se sustenlabal', sinebani diiitius

n. siislentari ;:sed piiopulso;eoa suslentaculo siispon-li diunv,et viloedispehdia- sub acCrrimoemorlis tene-

bris infercbanl-. At ille iiiori'ens Coiiqueslioncmil; fecit pro iraditione, quaipsnm Wàlterus, iniles'ex

, Sarrau et homo suus, tradidèrat in éanidem itior-

, tem qua jam emoriebatur ; qui cum diicatum proe-* slilisse debui't-,décepit. Iprensium igitur- lurba>fu-

it rens in morlem proeposili, caiiis vî'scèraconlorserat

i. circa collum ejusi el-oscanis ados ejiis jam Vitalem

s spiriium expirantis bpposuerunt, oequipàranlês cani

•i ipsum et faeta ipsiûsn 94. Eodem lempore Wido, miles famosuset fortis,

©89 CUALTERUS ET GALBERTÙS DE V1TAET MART. B. CAROLI BONI îOOlj

qui de consilio comilum Flandrioeproeçipuusfuerat, A Ï

in camdem tradilionem conspiraveral, co quod t

neplem proeposiliuxoremdnxissel, scilicel sororem I

Isaac. Unde quidam Hermannus ferreus, miles for- \lis. statim occiso Carolo consùle m proesénlia illius i

Iprensis adulterini comilis ad singulare bellum Wi- 1

doncm evocavit, quid dominum suum ncquiter tradi- i

disset. AlWido paratuni se defendere de superim* (

posiia tradilione semper fore prosilivit. Et delermi- \

iiatus csl eis dies, quo proedicius proeposilus mortis

suoeeliam pertulcrallormcnta. Sialimque mortuo -

proeposilOj onines qui adfueranl, reversi sunt ad

curlem, in qua bellum indiclum fuit inler Herman-iium ferreum et Widonem, et pugnalum esl acriterab ulrisquc. At Wido dejeceral equo adversarium

suum, et lancea resurgere conantem, quotics voluit,stravil. Tune adversalor ille propius accursitans,

cquuni Widonis gladio trajiciens evisceravit. De quotandem lapsus Wido, exlraclo gladio impeliverat ad-

versarium. Erat quidem occursus allernis iclibusmucronum conliniius cl acerrimus, donec fatigatipondère el sarcina armorum, ulerque rejectis clypeisluclaminis viribus pugnoevicloriam accéléraient. Etcecidit ille Hermannus ferreus in terra proslratus,cui Wido incumbebat maniculis ferreis ora et oculosconlttndeiis militis. At ille prostralus, sicut Jegilurde Anlbco, a frigiditale terroe vires paulatim re-

sumpsit {JEneid. i, § 14), et callide dum quiescerelWidonem de Victoria securum reddidit. Inlerim

nianum suavius subducens usque ad inferiores lorieoe/-,

oras, in qua parte non fuerat Wido proemunitus,

raptuni per icsliculos, collcclis viribus ad piinctiunius momcnlum, a se propulil.In quo rapticio pulsulola de subtus; nalura corporis rupta, ita proslra-tus defecit Wido, ut vietiini et mortutim se fore

exclamarct. Tune cornes volonsper omnia famoesuoe

in hoc bello considère, jussit eumdeinWidonemjuxta

proeposilum suspendi in eodem palibulo jain inor-

Itiiim; ul, sicut parcs fuerant in iradcndo, ila pares

mç-rerentur in tormenlo.

95. Post lioecvero iitrorumque corpora virorum

rotoeplauslri superposila, in malo allissiina fixoe,videnda universis transeunlibus proposuerunt, bra-

chiaque mutuis quasi amplexibus ad colla fleclen-

tes, imagincm tradendi et cotisutendi de morte do-1mini et gloriosi ac piissimi eonsulis Caroli, illis jara

per 1res (lies mprluis, insignibanl. Yenit itaque ad

nos, el in proesénlia régis armiger unus, qui eodem

die intercrat et viderat utrosque suspensos in Ipra,

proeposilum et Widonem, annuntians cvenlum

eorum. Acclamatum est statim illis qui in lurri ob-

sessi sunt, qupinodo captus et morluus fuerit do-

minus illorum proeposilus, et quia amodo;niliil:resta-,

ret eis, nisi quod se redderent régi iraclandos secun-

dum quodnequiler egerant. Igiturdoior etanxieias,et kictus et suspiria vexabant miseios illos, et onini

spe yilaedèstitulOs : forlius quam principes obsidio-

nis, obseder-ant eos melus et desperatio.

9§; Eodem dïfr.Gervasiusjusserat carpentariis tur-

A rira ligneam disjungere, qtloecrecta eralad-invaderi-dos muros pr'nis, et nunc inuliliter slabal. CujusIrabem fortissiniam specialiter separalam ab «liigproeparari jtisserat, et arielcm fieri, quo perluttde-relur paries (empli. Al obsessorum sagtllarii sagit-las millendas cum ex percussione nefvorum arcubuscurvalis inlenlarent operariis, ab arce, lurris, inqua degebaut, arcus el sagitla imposila, eo ipso

• tractu quo trahere feslinabat, decidil a manibus' irahenlis. Quod faclum inspicienies milites, qui1 cilali proesenlcs, el opposili in omni opère artificumI asliteranl, prolegcnle illos arlificiose opérâmes; macbinasrerum, sicut sunt arietes, sues,jaciaioria,

scaloeet consimilia, quibus muros et lapideas coni-i posiliones destruere soient, evenliim pessimum fore

,B valicinaii sunt, excasu arcus et sagitioe obsesso-

, rum.

> 97. Eodem die ad vesperum gravis lumullus- oborlus est inlerGcrvasium et suos, el cives noslros.s Nam ex imperio régis el proeceplbeorum prinçipumi obsidionis, qui cilo perdilioneiii obsessprum accele-s rare lentabant, quique sumpius iniignos omni obsi-t dionis lenipeslaie expenderantj vigiliis et impugna•

, lionibus assidue laboraverant, ex communi, iuqiiam,s ipsorum consilio et edicto regio universale decretumr confirmalum erat; ne aliquis auderet e lola obsi-

dcniium mulliitidine accedere ad lurrim cl loquiil obsessis; ne rorlcintimnrelureisquo ingenio cnpc-n rcnlur. Lex quoque posita est propter transgresso-B « rcs laits, ut si quis contra hoc decretum faceret, in

>, caplivitalem piojicerelnr, el communi prinçipumli judicio piectereiur. Igitur nnus e civibus, qui soro-u rem cujusdam înililis obsessi duxerat, clanculo ac-i- cessil ad lurrim, requireiis ab ilio genero suo vasa•e cl vestes quas sibi proesliterat; cl ille quoe habuitoe reddidit vasa. Cum in reditu civis ille traiisirel perla forum, miles Gervasii unus, qui proeceplumrégis etr- prinçipum et domini sui susceperat, et poteslatem3S eliam capiendi transgressores proeccpti; perseculus

est civem illum, et tan tum violenter caplivnmquem reduxil secum usque ad domum comilis. Continuo

e, lumullus infinilus faclus csl inter cives, elprosilien->- tes ad arma, invasernnl domum comitis et familiama- Gervasii, quoese ab intus fortiter defendebant. Cla-o- D mavertint enim se nunqnam velle pâli dominiumm cujuspiam imo in sua poleslate starel, hoc malefa-ad cluni corrigere. Cumquediutius lumulluassent, Ger-

sm vasius in medio eorum protulit hoecVerba : t Noslis,

a, o cives et amici mei, quod secundum vestram peti-im tionem et rex el cornes jam constitueront me vice-

b- comitem loci noslri, el secundum régis elprincipumlo- decretum aclum est, quod miles meus jam civemet

ta- vicinum vestrum ceperil decreti iransgressorem,in- nieamque personaliier dignitatem contempsistis in

as, hoc faclo, domumcomilis et familiam meam invasi-

îni slis in ea, el tandem sine ratione, armata manu in

io- proesénlia régis prosiluistis. Nunc ergoi si vultis,

.vicecomitatiiin causa injurioemihi illatoe omilto, fl-

ur- dem et securitatem inter nos firnialam dissolvo, ul

4001 VITAALTERAADCTÔREGALBERTO. im

paical omnibusvobis,quia dominiumsuper vos Aoblinerenonquoero. Si ergo placel, coram rege d

seposilisarmis convenianiuSjul judicelur inler Iinoslroscl veslros.>Cumque finisset oraiionem, b

ascenderunlsimulcoramrege cl compositisunt île- c

rumfideel amiciliaad invicemsicutprius."d

CAPUTXIV. ls

Obsidiopromotn.Solariumlemplioccupatum.Veiie- •ratio sepnlcriB. Carolicomilis.

98. SecundoIdusAprilisferia lerlia, rcx in dor-niiloriunifrairumcumprudeniioribuscl consiliariissuisconscendilconsideratcproenotarein quaparteingeuioseaggressumpnesignarentin lèmplum.Erat :

namquedormitoriidoiiius adjunclalemplo, ilà ut

iiigenioruminstrumentaproepararenturin illa, qui- .busparielemlemplipcrtuiiderentet ingrederenturadobsessos.Namquecumilli miseriinferioralemplioblinere non polerant, gradus quibusin solarium

asceiidcrciur,lignis el lapidibus obslruxcrant, utnnllusascendercvel ipsi descenderepossent,tan-liininiodosesea solarioet lurribuslemplidefendereconanles.Intercolumnasquippesolarii spéculaclstatussuos exscrinioriimaggeribusel cumulissca-mnortimproslilucranl,e quibuslapides, plumbumet rerummolesdejicerenl super invasoreslempli.In lurri quoquecousequenlerproeforibusfeneslra-rmnlapela et culcilrassuspenderanl,ne funda etarbalistis(189) forsilan perciitereniurinlrinsecus,cumturris a lorisaggrederelur.In supremaquidemlurriumarce slabanlforliores juvenesobsessorum,„

quimolareslapidessiernerent superdiscurrcniesincurtcincastri. Atqucsic inordinabiliteriu lemploDciordinalisrebussuis, exspeclabanlmorlis suoe

fini'tn,niliilreverenlioeel honorisconferendobealo

ftineri,quodiu solarioinler ipsosscpultnmjacebat,proelerhocsolumquodvixdominumsuumrecogno-scentes,quem tradideranl, ejusad capttt cereum

pi'oefigerent,quiassiduein honorera boni eonsulisarderela dieobsidionisprimo, usque ad diem quoiiilrogressumeslviolenterad ipsos.Namfarinamet

leguminacirca lumbanicomilisrcposuerani,quibusqtiotidiein usussuosassumptisvilamconliuuabaut.

99. Cumquerex cl sui studiosiuscxquirerenlet

proesignarentlocum[lerlundendiicniplum,Roberluspuerper unanifcncslrarumlemplicâp.ulcûerenslo- jquebaïurmilitibusregis, obsecranseos, ut inter-nuntii éjus forent ad regem, humililer inquiensomnejudiciumprinçipumterroeet baronum,dominisuirégisvellesubirc,ut in legeipsorummerilosuoe

cxcusatiotiis,autviverepromereretur,aut suppliciodamnationiSjsi se nonexcusacet, exterminari. NecullushomiiHiraaususest inlernunliorumverba inl'egisproesentiamproferrCjtain graviterindigiiaiiisestrexillos traditoresvel eliam videre. Coeierumcivesnoslri.etmilitesregiset universiquiaudierantquamhuinili oratione exorasset juvenis dominumregem,inlacrymasfusicoiidolueruntei, iniprccan-tesproeo dominimisericordiam.

A 100.IdusAprilisferiaqnarla, conflnxéranlmeiî-daciumobsesside morteBorsiardi,qualenusêxorla-lite inler Roberlumpucrumet ipsum, gladio oecu-buissclIrajecius,existimanlcsper hocaniinosprin-çipumaseverilateraiiigari.nelanlofuroreinvaderent"deinceps,sicut prius;el a turri cvncahantmorlcm

Borsiardi,quainmendosedilfanuibanl.Aliieumeva-sisseasserebaiil.Quoaudilo,rex percepil obsessosillosjam.diffideresibi, limo.roet anxielaiedeficere,conslanliqucaninio edixitut milites sui se arma-renl et invaderenlleinpltim.Quodi.dco factura:csl,.ul incongressuiliodéficienteset lassaii, in poste-rum obsessiillinon valerenl loties lot assulius etinvasionessuslinere,sedmagiscedercet locumvic-lorioeebrislianoeçalholicorégi Ludovriçoel inilili-

B bus suisdare. Erat quidemin obruendolapideselniitlcndojacula,ulrinquegravisaggressus a nicridie usquein vesperam.

t 101. Quodie rex accepilclaves a decano Ilcliade sancluarioEcclesioeB.Cbristofori,eo quod ac-

e cusalusci fuerat thésaurus.comilisCaroli in eodem

!t sancluariofuissereposilus. Et cuminiroissci.rex,niliil proelersanclorumrcliquias invenil. Veruut

n quippefuitcuppamaurcamcumsueoperculoel can-

i_ nam,scilicetargcnleuravas vinarium, proepositum.{_ de rapinacomitisa ucpolilmssuis quasi pro dono

it in partilionerapinoeaecepisse,et eadem vasa pro. sainteaniraoesuoead opci-aiuecclesioeDeooblulisse.

m Cumergoobsidiofierct,et fratresreliquiascl feretra

j sancloruma caslrocfferrcnl,in quodamscrinipillain

" duo vasa secrclo et sub simulalione reliquiarnm|0 sanclarumimposilacxlulerantparker cumcoeleris

^ rcliquiissanclorum,alquecustodiendumilludscri-

l0 niiiiiicommcudaviidecanusproefaluscuidanisimplici

t> presbyleroEggardoin ecclesia Domini Salvaloris,}. signatunisub veneralionedignissimarumrcliquia-m rum. Quodquidemscriniuniquamdévoteille sim-

i;s plexsacerdossusceperil,el posito eo in sancluario

ll0 preces effuderit,alque aninue suoesaluiem depo-ei posecrit, leslanlibuscompresbylerisejusdemeccle-uS sioemanifeslumfuit,omnique nocle candclas,ce-it, reoscl luininariaet lanipades accensas proeposuit,t>t nonsalis se venerarircliquiasillas posse credens.,(1S Rêverasalis Sacerdosillepromcriicral,ut cumnqvolo- p comiii reddcrenlur vasa illa, semelaut plus ex31-- eisdemvasispresbyterillebonum vinum bibissoi.•us Huneigitur thesaurtimrcx quoercnscireumquaque,ini miseraiiuvêsligatoreset insidiatores, qui lalenleruoe lliesaurum Caroli comilis recolligerenl,îijhilquecio superhocprofecil.Underex etiam Robertum puer<ec rum secundodie antediscessumsuum apud Fran-

in ciamflagelliscoesumcoegit,ut s' quid de lliesattro

tiis meminisset,quispariern afiquam possideret, réginm inlimaret.Cujusaccusatioiieeodemdïe cornesné-

ant vus et rex oblinuerunt vasa proedicta,sicut iu

um subsequentidicturisumus.Alii obsessorumevoca:an- verunlBprsiardiimanfugissp,ul sub iliomctïdacip

parciusimpugnarenlur.

(189)Arbalistisquasiarcubalisth,bineGallicavoxArbatète,arcus instrucliisscaposeubalista.•

PAiaot. CLXVÏ. 32

T-003 GUALTERUSET GALBERTUSDE VITÀETMART. B. CAROLIBONI. 1004

.-iSOÎi DeçinïooclavoKalendasMail, feria quinla, A pwries, qui inslriimenlum faclus est ad pcrlundendnm sli

pârietem templi, adduCtusest in fratrum dormitorio n

-in:eadem scptacxirinsecus, juxla quam intrinsecus c

corpus-boni eonsulis sepulluroe coinmcndatum Deo n

suo jâcéba'tv-Slatimque artifices :arietis ascensoria J!

gradiliva crexerant in allum, èl, ablato pariete li- I

gnëo. dorniilorii, qui propiiiquior lemplo stelerat, r

summitalem ascensoriorum ibidem subduxeranl.; c

qiialeiius risque ad murum cl pariclem lempli gra- çdalim possinl armali progredi quicunque auderent. 1Nam feneslra in oedificiolempli primo, ex online s

anliqui operis ilio patuit, quo jam artifices ascenso-ria direxeraiil. Sed paulisper iivferius lemperabant i

iiistTiimenlorUm adilus, ita ut siiblus fcncslram <

percussionesarielis proeordinarenl, el |icrluso pa- B ,

riele lapidéo, eamdem fcncslram quasi pro ostio i

Jibere ingressuri obtinerent : erantque gradus Ialis-

simi, in quorum fronle deeem milites simul iu laliini i

ad pugnaiidum slarent. Quibus pioeordinatis trabeni

maxiniani lunibus suspensam in eadem parie super

gradus illos ad perforandum templum direxeranl, et

laqueos cldcnï inirexos, et simul armatos juxla la-

queos quibus tralicre relrorsum a lemplo in allum

reduclam, cl in virlule et fortiludine relractâm ad

parielcm lempli pcrcutcrc callide et argiimcntoseconstitueront. Super capila quoque ascendenliuni

legmina ex virgis inserla trabibus et connexa fue-

rant, ut, etsi leclutn doimilorii aliquo ingenio ab

obsessis infringerclur, sub conlextura virgarUmsecuri agerent arietis impulsorcs; et parieles ligneos

^

simul ante seproposuerani ad defensionem sui, ne

jaculorum et sagittarum percussionibus ab iiilrin-secus loedercnlur. Igiuir rétro a muro cl pariete

(empli reducto per laqueosariele, quantum oxtensis

braehiis siispehsi posscnl, urio impeln et imo cla-

more arietis ruiuam et casum.valde ponderosum,viriuni stiarum fortiludine clmaximo conalu lemplo

àppulcre; ex cujus' singula percussione maximus :

lapidum'cumulus in terrain corruil, donec lola ma-

ceries el paries in eo loco, quo conttisus est-, perfo-rarelnr. In.capite ejus quoque ariclis •ferramenla

solidissima:trabera proemunjerant, ita ul nullo ingé-nie offensam aliampàlerelûr, quam illam, quoevi

molis et roboris sui sibi. a- se ingercretur. Lorigusp.igitur labor tundendi fuit a nïeridie inceptus, et post

vespefem finiliis; ' • •'

105. Intérim obsessi-illi proesènlientesdcbUitalem

parietis; etperfossioiicnVcitius fititirani, quid age-rent dubii ev inconstantes ; tandem intus ardentes

èonipbsiicrant:carbones picc et cera' et bulyro deli-

nilos, quo,s,tecto dormitorii- iiijecerànt. At Hi.mo-

mento'carbones aîllïoercnleslëgulis, flammas vefilo

liante vibrabanl, ita. nt maximoefianimoeconcilatoe,

ëircitmqiiàqiielecluni corriperent. A supei iori ijaquetiirii jaciëbani moiaresilapides super lecluin-dormi*,

lorii, in ea parle qua àries periuiidebat lemplum; ut.

utTiiniqueet ignem, injectum tecto; ne quis exstin-

gueret, defenderent et lapidibus obrutis et de alio.

A pixcipitalis super pcifossorcs lempli a periculo in-stroilusscse observarenl. Toi cl tanli.lapides obruiinon itnpediebanl exactores arietis. Cum igitur super.capila sua: ignis flammas vibrantes conspevissentmilites, unus ex illis lecluin ascendil,:Ct inter lotjaclus lapidum et jaculorum ignem vix exslinxeral.Patuit igitur post lot percussiones ariclis foramenmaximum in pariete lempli, qui citius salis quamcredebaliir perfossus esl, eo quod a lempore anli-

qrioeexarsionis tcmpli, pluvia et inundalionc im-brium lolura oedificimn ecclesioe quasi pulridiimstaret, quia baclcnus sine lecto ligneo nudum fuit.Tune clamor iulinilus elevalus csl cxlrinsecus, etuniversi qui et in foribus impugnaveranl obsessos,el in choro iufcriiis, el (indique per feneslras cl in

B omni parte, qua acccssuin poteranl sibi proeslilisse,' rescilo co quod pei fossuin fuisset lemplum, acriori

aninio el cupidissima viclorioeaudacia decertarunl,

qui quidem omnes a mendie usque in vesperanii conslanler. uiriiiqiie aggressi sunt, penc déficientes

labore pugnoecl armorum ponderosilale.t 104. Sed jam inlellecla arietis perfossioue, rc-

creati et animosilalc confortait, quasi jam ad armai promissent primum, infeslarc co:perunl obsessosetl sine simulalione persequi. At niiseri obsessi cnniî numéro fuissent pauci, salis pauciorcs eratil in pu—i gna, qui simul.in uuo loco pugnandi non habucrant

gratiam, sed ad omnes accessus, scilicet ili foribus,> fencslris, choro cl in eo maxime loco quem "ainesi jam posséderai, incommoda viloeperpessi jam divi-s sim undique répugnantes, ab inimicis suis dispen-e ditun el pcrdilioneindeinceps suspiciebanl. Illi qui-

dem qui in lemplo contra ariclis exactores lapides,e sagitlas , cpnlos, sudes, el universi generis telà

s conlorserant, timidiores ideo fuerant, quod paueicssenl el quod complices illorum divisim et pêne

i, déficientes proe labore diulino, contra tara gravemo cxcrcituin pugnarcnl ; insuper armorum egçntcs,is : ttiide se tuerenlur, non haberenl : quantum lamen

t- . atisi. sunt, obsliterunt. At quidem illi exactores

>- arietis el coeleri milites regis et noslri loci juyenesa armali cl audaces, avidique pugnoe,cum ex adversoi- inspexisscnl obsessos, jam animos revoeaverantvi suos, proe oculis cordis habentes quam egregie prois p paire et pairia moriendum forel, et quam honeslast ; Victoriavinçenlibtis proposila esset, quàmque scele-• : sli el facinorosi fuissent iradùores illi qui de lemplo

m Gbrisli speluncam sibi fecissent, et tpipd magis vi-

e- 'debalur.quam avide et cupide propter llies.atiriet

es . pecunioedomini eonsulis ii'apinam irr-uèrent superli- obsessos ipsi,: et- ideirco solummodo feslinabant.

o- . Sed cujliscunque aninii fuissent sine prdine, sine

ilo .pugna, absque omni respeclu .armorum sese uno

oe, . impelu per '-médiumforamen proecipitaverunl, ita ni

ne - sinïiil irruentes:locum et lempus âuferrent obsessis

iiïw 'pugnandi vel aliquôs inlefficiendi.'Non enim cessa-

ut. banl rnere, donec sine i'ntërriiplioiiequasi .poii.lçinin- seipsos fecissent, cl quod mira Dei gratia dispensa-llo. tum est., sine vitoe suoe periculo mortali '

ïngressi

•On}- V1TAALTERAAUCTORËGALllfiRTO. 1110b.

8unt,alii ruendo,alii offendendo,alii intrusi vio-A 'g

lcnler, alii surgere conantesa casu proslernenlcs, or

alii, sicut solel fieri in lanlo tumiillu,sine online pi

irruenies,vocibusel clamoribus,alquecursuumet 01

ruiuoearmorumqueslridore el fragore, non solum cl

lemplum,sed omne casirum el viciniainejus re- qi

plentesinlrorsum,siculexlerius Deiinilaudaiiteset st

benedicentespro Victoriaqua vicloressuos lione- ss

staviti regemel suossiiblimavii,superomniamaje- gislatis suoeDeus noraenglorificavii,Ecclesiamque w

suamab inquinaloribusin parle nmiidavit,el glo- ol

riosumilluminarlyrcmsuumconsnlemquebonoinin ci

lune priinumdcflendunipiavcneralioneet oralione fi

fideliumsuorumcircumfultuuidonavil-. i<106.Quod.igitur prius non licuil, lune tandem v

Fromoldojuniori licuil,ex longodesiderioel ardentiB e

aninio vola Deo pro sainte domini sui eonsulis a

offerre, lacryniisel cordis conlrilioiie sacrificitim f

maclarecl gaudiogauderepro inspcclalioneloci in s

quo doiuiuus suus humains quiescebat; el lune n

priinumexsequiasproeparabatdominosuo, quem c

per tôt (lies sepultum,id est, quadraginlnquatuor,viderenon polerat. Nequeenim corpusejus, sed (solumvidil aforis scpulcrura: optabat quidem, et coriscl cordisoralionedeprecabaïur,ul Deusin die (resurreelioniscommunisinler redores fidèleset isuiiimossuoe-proesenlisEcclesioeprincipes, conce- ideretsibitandem dominumsuum Carolumprinci- i

pemdùplici gloriasublinintuuividere el cumipso imatièreel gloria conlemplalionisTrinilalis sancue |cum ilio perennilerbcalificari.Repulaveral.igitur -

pro grandidono, quod juxla lumbam domini sui '

liecrel sibi:mortein deilere, castini lolius palrioeconqueriet quemvivenlenidilcxeral, jam tradiluina servissiimmadileclioneexsequi. Nonsine lacry-niisquidemhoc faciebaUi O Deus!quolco die libivotaluorunifideliumdignabarissusciperc: cl quid-quid iiitcrmissumfuerat in eademecclesiaculturoediviuoeuiiuirumrccompeiisaliimfuit ea hora ma-

gnitndine et ;mulliplicilalejustoruni voloruin. »Siabatiiaquecercusardensad caputeonsulis,quemposuerantin honorcniet venerationeindominisuitraditoresilli. Poslqu.anvergo irruerat in lemplumsuperobsessoset clamor concilalusest fngiendo,reiraxerant se taraa pertusionequama foribuset rva propugnaculissuispessimi Iiominum,conscensa-que tuno ad se defendendosin gradibusresistebaut

persequentibus.Igitur 'ictores clirislianissimimi- ,litesrégis Francioegradusobslruereet iulercludere

fesliuabanl,lapidibuset lignis, scriniis-et Irabibuset coelerissupplemeiitis.,ita ul nitllusobsessorumdecederepossetinsolarium,in quo consuljacebat.Et ascciidensrex in templum, p'ianxilmorlemne-polissuiCaroli;et apposaitcustodiam,quoecauliusobservaretlurrim. ÀUernisergo vigiliisregis .mi-lites observabaut lurrim cum obsessis. Quidquid

(190)Grandbergael Grandmonliumvocescontra-cte, pro Gerardibergâet Geràrdimontioiquod estOppiduminti;alerritoriumAlostauum..In Chronico

A igitur inventnmest in solarioilioquodrapi poiuit,omniumproedafuit. Tandemcanpniciejusdemlem-

pli per scalas a riioro in solariumconscendenles,ordinaveruntquosdamde fralribusqui singulisno-

clibusvigiliascircasepulcrumcomilisagcren.l.Cunir

que, confraclisutensilibiislempli, niliil in prioristatu permansisset,circunispexci'untallariaet uicti-sas aliari Deocustodepenuansisseimmola,et con-

gaudenlescongaudiofralresquid(|tiiddeincepsobli-

nueruiit,non jure vel merito*sed pro soloDeidono

©blinderont.Conclnsitergo Deus.dicin illum ini coni'lusionem(sic)inimicorumsuorumclin vietoriarit: fidelium,cxallando.noinen imperii sui in omnes

lerraruin fines. Non lamen desistebantobsessiillii vigiliassuassibi in lurre inslilueie,cornibuscancre»i Bel quasiadhucaliquidliominiioblinuisscnl,in lams arcio imperioseagere, seipsosnon recognoscenles,i fuisse tniserrimos.Dali enim fuerant in reprobnmi sensum.Quidquidergodeincepscgcrtinl,.nec Deoc nec homiuibusprobabilefuit, sed.réprobation.eti odios.um.

', ; 106.DecimoseptimoKalendasMaii,feria sexla,d conveneriinlBurgensescoramregeproni iu terrainil cl adoraveruntejus dignilalcm,qualenuspro pre-e cumcl scrviiiorumsuorummeritis, Robertuinpue-t -nm exeundiab obsessisliberlate donaret,et. ejusi- innocentioepurgationcmlegitimamsuscipcrel. Ati- ipse rcx petiliones eorum se facturuin assensi!,o salvo honore et gralia proprioepersonoesimulqueoe prinçipum.lerroe, sine quo consilioniliil supercoir aclurum statuerai. Decimo sexto Kalendas Maiiji Sabbalo, caslellanusGandensiumcum Arnoldoexas Grandberga(190),et colleclisproceribusvicinioesuoem antevenil, regemobsecransomni.modopro libcra-

if- lione Roberlipueri. Cui rex ail niliil cumhonore

bi suo posseeisconseiilireabsqueprinçipum-communij. consilio; alioqû.incontrafidemcl juramenliimsuum•tc ageret.a- CAPUTXV. ^• -ivoeiijcornesAudomaropolisusceptus.Jus competi-

im leriiiH. l'osteritas Balduini Imulënsis comitisiUï indicala. FamiliaBertulphi-proeposiliadullerioel.

homicidioinfumis. . ,

|0> 107. Decimoquinlo KalendasMaii,. Doininiçact _. SurrexilPaslor bonus, nuulialumest régi comitem.

;a_ novumFlandrioein S. Audomarocuinhonore,morenit proedecessorumcomilum lerroe, gratan.ter susce-ni- ptum. Nam obviam processerantpueri, arcus etère sagillasferentes,ad occursumcomilisagileset.ve-IUS lociores,lurmalimprocedentes,quasi per pugnanium resisteresimulantes,succinctiet proeparaliarcupusiat. intensiset nervis, quibus, si expediret,sagillandone- invaderenlcomitemet suos.Viso ergo puerorum,ius Occursu,consulet sui, quidnanisibi voluissent,permi- iiuernunliumrequisîvit.Et acclamavertmtcomilj,nid qualenusfeodumquod a proedecessoribussuissem-

Lra- S. Bavonisdicitur-terra Alostensiset Grandimonlh.est lia Joanne.svan Waesbërghin Gerardimontio,tpitfdîico libre»singularidescripsil. . :

iOOT GUALTERUSET GAÉBËR'TUSDE VITAET MAR?P.B. CAROLI BONI. 'i^per piicri noslri oblihrief.ini, liôc a îë bblinéréjùris À sierat noslri, circa neriiofiim saillis in lëslis :S'ârïclb> Orum et oeslàtis lempore licerilër vagari, àviculas ir

capère, spiriolos et vulpcs sagitlare-, cl Kiijiismodi F

puerilia recreàridO satagere. 'i Hoec'ergo"licènlcr li

cgimus iiacteiius et volutnus eadem"a: le licenti.iliidorum ïïoslroriim mores deinceps rcnovarë. » pProiiide siicce'detuer cives obviant' armatâ maint b

proccssOranl, exspeciantes puerortinr suortnn redi- ctum et comitis novi advcnl'aiioncni..Igitur-cornes li

Willelmus, qui oetate jiiventoepiibesccbal-, piicrilia rvix lempora excedens, jttcundo animo dudicra puè- 1ris morose concessit, el plausu el adjocalione cum pp.ticris, vexillum cl signum puerorunï' arripiëns; c

jucniidabalur. Cui laudes cancre éi tripiidiorum Vo- (ices personare coRpcraril,cum cives èminus prôspi- "Bccient.es videruiït a'pïicris soleituïiler eoiriitèrirsusce* I

plum, el cuni plausu cl pàcis veneralioue circuinfiil^ 1tum ad ipsôs usque deseenilentëm. Igitur postquàiri isimul convenerant cl cornes et popnlus, ciïm pro- (cessione clerns loci ejus liouor's ac glorioe-sublima- (lione obviam veriil in tliiire et céréis, sicut mes-est iin susceplidne çomitalum noviter OblinctitiUm,vo- (cum jubilalionC et inelodiarum consonantiis pCrso-

'

liantes, omnibus civibus applaudenlibus sûsceperûnl iet usque infra ecclosiam cadem inelodiarum suavilalti isolcinnilcr periliixcrunt;. Ubi dcbiium orationis Deo

obsequium caibolicc electus dévoie obtulil, simulquepro eo popnlus cl clerus , ut ipso.administrante co-

înilatum, Deus iia regeret et protegeret, qualenusdeinceps pace et sainte, et comiii et Deo sua redde-rent. Post susccplioncm vero, hominia et securilatesfccerinil. A Tcrruannorum urbe:quidem descëndëratin S. Audoniai'um.

108. Illa qitoque icmpeslaie HugoCariipus-Avcnreet Wallcrus ex Frorordcflo cum' suis apud Ariaïiicastruin insulluni fecorani, ubi Willelmus ille adul-icrinus cornes Iprensium intus se et suos l'ccëperat;et locum et casirum pr.oemunicrat.Ipse enim comi-lalum arri puerai, violenter oblinueral Flandriarumcastra cl.inuniiiones adliuc plures, scilicellpramcaslruiiijFormeselain oppidum*Caslëlum caslcllum,Furnum casirum, Ariam castrum ctomncui viciriiinncirca castra proedicta, ciBergas casiriim, et coelera.

Ipse namque de lineâ comilum spUrius ërai.,' alque j)ea affinilale cognationis comilalum obtinuissë ëxi*

stiinaverat.' Duos igitur milites proefali principis. d'ejecerunt et cqiios qùinqtïë: Iticraii stiiitv Eadërii

tetiipeslate Baldcwirius ex Alst et Razo ciini gravis-

(191) Hoc Barbati cognomen ab aliis feror irihui-lur pairi' hujus Baldoiiio IV, Arriulphi Junioris (ilio;ei sic diploiriatiRoberti-régis Fraiicoïtiin àniio 1134addition signum Baliluini comilisFlundrioe+honesiairliarbw, cùiipso eodem anno inorluo suecessil filinsitaldiiiniis V,' PÏUs et hïsUlantis cognomiiie. cl dc-eessill067,: - ; '' -:'""• ' -:' ' '

-..(192.) BaUluintiS:V;l Montensis-dictits•,':quia periixorcm Hannouiam oblimlil, uioriuus anno 1070, inmonastèrio Ila'snoiiiensi sepiilius;; uti: et Richildisuxor, morlua anno 1086.: ;:

(193) Gertrudis titipta Theodorico-duci Lolba-

À siuio Géudcnsitim cxcrcilu ohscilOraiït càstriûnordeiiarilârin quo coines de; M'o'hllbus'i'seet suosinli'oduclos proemiiriierat, ad iiivadcndiini regnumFlaridi'iaritmqiiod sibi^jtîre'cognationis jusliusper-

'

•liriebàt'-"''' :-::"": '-";"..—••..

109; Nam, lit paiilo altius felexanius comiinniproedecessoi'tinisiioruni origincm, BtiliUviiiuscoinësbarbàlûs' (191) principiuni geriêris-subscqueniium

• comiluni fuit. Rie vero cum diem Obierat, in Insulis; humaliis est; liàbnilMilaqnc-duos.filios'postsehoe-i l'ëdes lerroe Eliitidreiisis:>Baldewinumei Robertum,

Ulrosque quidem pater; dumviverel; uxores diiccrei proecejiil; èl Baldewiiiiim (192) in HoenanRlchildcm

; comilissain de Motilibtisàccipere in eoiijugcmiCecit,de qûa getiuit filios duos :-vir.''ôjus;•''ai'l'tciréorunvvo-

-"Bcatus est Bâlde-Winus, cl-;aller 'eorum Arnoldusii Rdliéflus igitur duxil Gërarudem comilissain Hold-'• làniîeivseniuxorerii, de qtià post; përactani iraditio.-\ nem geiinil abbatissaiir Mëssinisi' et. Gcrtritdcni- (li»5) iiialvem Simonis'et Gcrardi; "quoequhlëni-du-

ci.'sà' ruit iu Elsalitin.-:.'Tbepdërictis dux eamduxe-t l'ia.Geiuiii eliam inatreni Garoli-':comilis Adalain

quoea primo virô solula in Saleriiiain Ulucî nUpsil.- Vir qUoipic éjiis ^riilius 'rexKDaciarCiiuto,. a; suis.1 Iraditus, in Ccclësiaoccisns; niartyrium pro justiliaé inoriendo, ciiin saiiclis possidet. Cunlquë ille primiiso pater Baldwilius yiveret, lilios stiOSallëruiii a sini-

e slra cl allcrum a dc.vt'era,quasi- duas alas, quibusi- per onines terras suas volaret, cxpaitdcrat. Ipseis quoque raediuni, scilicel Flandriam-, solus regebal.)- 110. Clinique plenus Jierunv bonoruin obiisset,is senior filinsejus Balde.winuscornesde Morilibuscum

it uxore sua Ricbildë comilatum obtinuit Flandrioe.

Igitur limciis ne aliqua inquieludo vel Iraditio perre fralreni suum Robcrluin sibrfieri posset et filiis,ni boniinium cl .sccurii'alëni a ffalré sibi fieri requi-1- sivil et filiis suis. Cumque super.hoc cum princi-l] pibus consilio liabilo utile fore ;tara palrioequami- sib'r proenbsset,'arcessiur fralrc suo «oiistile Aqua-m tico (191) Roberto, iii Brudgis curiamsuam convo-

m cavit-, simulque pares et bàrones :lotiiis:sui comi-

ii, talus.: In quorum 'omnium proesénlia promulgavitm buj'uscemodi verba : «Ego, Flandriarum cornes

a. lialdcwinus, in : poslertim volens proecavere palrioene j) huic et libcris meis, ne afratremeo pér-dolos et

;i* tiiadiliones filii mei et iiicoloe.lerroemeavaliquid in-

)is jurioe et exhoeredalionispatiantiir : obsècro etpra;-

:iii cipio-fialri meo RobëiiOj cOnlitiAquàrurii>:ùt fidem

is- e'i:securiiaicttvjïi'rc"i'i:fiiils"jiïe'is;';nosl-m'ottëin-méaiii,

ii- ringioesuperioris, s.eii Moscllanoe,!filio ,Ger,ard.iAl-

io; s'aiii gerinit Siiii'oncin, f lieodericiitii; Gerardum cl34 lleriricuin : ex bisjSiînOn^'jiatri-rtrino1115'iiiortuoair in;Lolliai'bigia,succcssii, deiiiiiclus.anno ll29i:Tlieo-iis dericus pvoefuitAlsatioe,aeposlea Flandrioe.Legeiiuoe[d- Origines Âlsaliaï "ci Lolbaraïigioe;àb" Hièrônymo

"Viguier-èm'toe-"p'agi--l!Iiâ•e'£isèàtfiHeriricus fuit epi->cr scopus Tuileiisis. i\Âs..\i ;•::?: v-i. •.\n (194)'R«bertus Frisius dicitur Aqualicus, q"'adis oblinebal iusulas Zel'andias cuni viciiia bodicriise

Flandrioe parte, quaiiï-Quàluor ambâCloruniappel'-ta- laiif,vloca:îùndequaquë inter aquàssila

;

1009 .;_ ;- V1TAALTJERAAUCTOREvGALnERTO ,1010,

-ul nequefraude volB.ubtractovintcl duluniinféraiA (]liliis;moisposi t>ï>ïtui.ii;niçuin, sedliifsuaet-supriim [

,.persoii.a:fi.ilênililiis ineis, ,sç.ilicetnepotibussuis, i

jurabi.let lenebil,;ipsqyivenle, sicuf ineliijs.sci.ri • <

polerit.,El; dabosihi;;muncraeldonaria niulla.-jsub,.]

eadesiicftiulilionei,!»Igiuir ,inecclesiaB..Donaliani .]in I5.r:u<!gisjurauieiuiiniifaeiiiuiest supersancloruui i

, rcliquias.infiniias;»quasjafXerri-épines;Balik'wiuus.,], i>ia!.co[)er;it,:i.n,;proesjen.tia,;;oniniuni:q.ui..coluiiqiorcta.mpaies,quampriiic'peseranlin.tçrra, et aceeplis t ;-dpiiariisep,usullicdii.K:;--,.: .

111.IgiturcumBulduinùsvir Richildis,i» Bnigis ..obiissel,filinsejusAr,nold.us,-:cuipalria pcrliiiebal,cummaterversusMonteselviçiniammarisréduit,cir-câ;Casletù))iclSVAiïdoniayiinrëlillasparles;coiiycrs'a-

, batîtr..NpndiiiiiGiii.in;jiiveuis: ille arma acceperaljBsed inililioe-virinlem arripueral,.-AudieratnamqueHo.berluscornesHo.ldlandctisis,palriaiiirelictamnc-

powliussuis ad.hueparvulisoetate,et iiialrempuero-. riiiiiisimulse a cpnfiniocircaBruggasjaccnlesub-.traxissc, habuiloccasioncmper hoc, cl principiuinopporluniialemqiictnuiilionis. MisitIntenteret indidiial principeset-majoresvic'mioecircamare, sci-licelin 'setidica,Osibiirg,Rcddenburg,ci Brugis,etad Flambeusesinarinos,et prolio el spous.ioiiibusconfcederav.itsibi.eos,qualenusipse per illospalrioecoinitatumoblinerei, nçpotesque,quiparvuliet in-utilescxstilisseni,..propcllercl.Habuitquomdaincle-ricumiu fariiiliasua, qui iiiiernuiiliusjiujus iradi-tionislidclisfuil. Qui,curaloties Brngas veiiirelelcircaconliniaFlandrioe,ccepilrtiinordiffamai-!,quod

. clericusille tradiiiptiis inl.ernun'iiuscssel. Tuneille

siibtcrfugicns-alipleinporeitermn mandatadomini

; suidul'erenspi'incipibus,simii.luverul.sefuissecoecuin,et proeeuntcduce suo, ipsesubsëqucbaltirsuspensismanibus,cl palpilans liaculo, sieque,pcregilcordeet oculiscoecustraditioneinm.orlisel coecilalis...igiliircum omnium prinçipumpalrioeanimos, lideui et

eccuritalenicontes lloldlaiiilioeoblinuisscl,navihus

insidens, cum armala manuçlanculolanlummodovenil in Flandriani, accilisqiieomnibusl.radilori-bus çlanculo,noclequadanisignuindederunlcoin-

plieibiissuis, ul in locoqui dicilurCïipcllo.,domum

incenderent,et illic.adsignuinflaminoecoiivctiireiit.

Clinique eodem signo omnes convcnisscnl, fuit .eorumlurba multiplexcl valida,et abier.iiutdein-

cepsaperle persequendopucrumArnoldiiiii,qui eo

leinpore in Caslelo r.eni ignorons, degebal cum

paucisqui etiani conseil iraditionispucrumdomi-numsuum exjioj'labanlur,ul cumpatruosuotradi-

. tore bclluitiiniret,et quiajuste resistercl ei, victo-viam ci ji.rpmitlcbàiila Deo conccdëu'dain.IgiturpuerAruo.l.dus.auimalu.sad bellumcuraniiliiibusàd-mcilumpaucisoccurrit,quem in ipsotuiutiltubclli,ipsi servi sui, qui cum armaverant et armorum

coelaiurasproenoverant,quasiexiraneicl âlii.çsscnl

(195.)Anno 1073. v'.iOO)B.ildtiiii.usllïcrostihjmiianii;diclusex Ida

UeuriciIV.inipcratoris-liiiul'eli-qu'lBaUluimmilïl,

A quatii.servi,dejccçiuulpucrumdominum.suumet

gladiisjugulavei'iinl(1.95); IràdUôq'uedominotuo,

universi,qui in:parte pueri pugnaveranl,in fuganii ; conversi,alii inlerfecli,ibidemcxspiraveriiiil; alii

i ...lethalilervuluerali,.inorleinin paucis viloeflalibus

i pçrpessisunt. Mul.iiquidemi.noriiii,.imiltivuluerali,i intiliique, capti suiit. Sccufus.ab hoslc cornés

s Robertuscum exei'ci.tumsiiunipererraret,.qiiida'ni! VuiïrieusKabel,qui fidclisadïmcpci'riiansërat_.cum5 t puero,-quein.inlerlëctumignoraVeral,iiiVirilitéel

,r.c.umpoienliasuaccepilRobertumçonsulëiiiiradilo-.s ..rein illumcl conjccil.in captivitalem.Sëdaloergo:, lumulluillius.d.iuij.convciierunlomnesparcspalrioe,- et o!)sederunl(indiquecastellanumillumWiilfriëuin- .in S. Audoinaro,cl cocgeruitlillumreddéreRoker-

i B tiinicomiteui: quemcum ieddidissei, in coiisulc'uie ..palrioe,proeslilcrunt.Eralcr igitur Arnoldi Iraditi

pueri, qui superslcsreinausil, noniincBaldewiniis

(190), hoe.redespost se rcliquil.dc quorum linèa

iste puer de Montibuscomëset milesstrenuiis, juien palriamoblcnturus Flandriarum,niiiic a'uditatra-

n ditioneeonsulisCaroli,projure licredilarioreqniril

patriamcl boercditalcmsuamFlandriamlo'.atri-Facit

!t igitur quod poicsl, et novo Coniiil noslro suum

s faceieparuniest, cl nolanilumid hoc factoaiiliqute-oe iraditionisilludprophclic'uiii: <QuoniamDeus ini-

i- quilaies palrumsolelvindicloesevcrilale eorrigere'- iu le.rtianiet quarlaiiigencraii.oneui\Deut.v, 9). »

i- 112.Roberliisitaque ille, qui iiepolemsuum tru-el diditprimusnumerotur,filinsquoqueipsius,Roberlu.-

id 'qui iu Alrebato jacel, secuiidusel succëssioneo.

le çomilatu.Post quem filinsejus Baldewiniiscornes,ni qui in S. Audoinarojacet, ierlius fiiil. l'osl illuu:

n, veroconies,optimusomiiiumconsulumconsul,ter-

âs renoe'dignilalissidus cl lumenproeciniium',qiiartusle fuit, in cujus.iradiliouecl marlyrio Deusantiquoeui' iraditionisterminavilvindicl.ccorreclioneni,cl proet jusliiia palrioeoccisunitransduxit in requiemsan-

us c'.oruin, in codera loco, in quo olimjuratum est.

do Uti.-uniqueDeus in seconda tradilioiiedispensavii,ri- el antiquoeIraditionis vindiclamexercuit, et prom- jusliiia morionlem slaliin inter sanclos.îiiarlyres.tin :

susccpii. igiturposiquainHoberlusedmesille,jqnûut. nepotemsuuniiradideral,in consulaliiscdisseï,Ira-

uil n ditoresFlandrioe,qui sibi comilalumtradideranl,n- senipersuspecteshabuitet ad suunicoiisiliumnullo-

eo modoaccederepermisit.Igiturvidenlesse a consule

un suoconlcmiiiel despici,scoisumiiiiormilcoiisilium,ni- ul doloinlcrficei'ciitconsulem, et fratrem Arnoldi:

iii- pueri iraditi, îiomiiicBaldcwinum,iuconsulemsus-

LO- ciperciH, sicut jusluiii erat, quia juslior hoeres,tur Flandriarumerat;. i leEUm sicut olim-in deserlum.ad- locumconveucrunl,ïiaetaniesnioriem inlërendam

:lli,' dominosuo'.Cumqueacceptaopporlunilate.(rtidcudi-.

lira rediissent,unusmililum,qui iiiterëral iraditiuni,ad.eut :

pedescomilis'provolulusaccusavitcoetcrosnefauda;

quiex IntentaGcrardiWasscnbergiililiagenuil.BaUIda duinuinIV,liic pucrumdictuiiii

1011 GUALTERUS ET GALBERlUS DE V1ÏA ET MVRT. B. CAROLIBONJ. loiairaditionis lllius complices, qui morleni comilis A g

juraveranl Igitur ad bellum accusati, per consulem C

ovocati cl convicti decollati sunt alii, et alii exsilio a

dauinati, plures quippeproscripli. Tandem si dignum i

essel audilu, quod vere non csl, sed adiniratione c

sola scribenduni iii quarta 'Vel lerlia generis Iinca, 1I)éus viiidicavit consequentCr iii génère tradilorum, (

scilicel antiquam Iradilioiicni novis periculis îipvo £

génère proecipilalionis, t113. l'auto superius igitur principium generis proe-

' (

posili, et nepolum suorum recognoseere libet. Bol- (dranus caslellanus fuit in Brudgis, cujus uxpr erat <

uoniinc Dedda vel Duva. Hujus Boldranni boiiiomiles fuit Erembaldus (197) de Furnis nains. Impe- jrata fuit quoedam expedilio (198) Flandreiisibus,el ituui csl cquis el navibus pro defensionc palrioeB

usque ad locum pcriculi cl iusullits lerroe. Cum vero '

navibus perlabcrenlur Sçaldim fluvium, Boldraunus '

castellanus et Ereinbaldus miles suus, cui proecoeterisconfidebal, coeterique plures onines loricas i

imluti et ad puguaui proeparali, venil no'x, el fixe- i

rant anchoram. in iii.edioainne ul dicin cxspecla- irent. Al proefatusille Ereinbaldus adulteiip abule- '

balur soepcuxore domini sui caslcllaui. Illa quoqueadultéra, sicut aitint,.proniiseral adultcrp sno vice- <

('omitalum, si forte vir ejus cito morcrelur. Undeadulier seniper domino suo niacbinabatur uiortent. '

Facto quoque noclis silenlio, dum castellanus ad

itiiiigendura in ora slelisset navis, ille Ereinbaldus.rétro acciirrçns, longe a navi projeclum dominum „in pi'ol'undum lorrenlis aquosi proecipilavit. Hocveto dorniiçulibus coelerisfaclum est, et îicmo proe-tcr. aduitci'iini illum sciebal quo deveuisset caslel-lanus ille, qui absque liberis subniersus eral.Reversiis eego Ereinbaldus, adulterain suam auxit

nxorcm, et (iiculUitibusoputn domini sui émit viee-comilulmii. De qua uxore geiiuit proeposiluni Bei-'tulfum, Haket, Wirricuni'Çiiop, Lainbcrtuni Nappinpalrem Borsiardi, Roberlum quoque caslellauuiii

post ipsumsecundoloco, posl ipsuni Roberlum filins. ejus Waltcrus castellanus tertio vicecomilatqs loco

hoercssucces.sU; post iiunc Haket castellanus fuit,sub cujus leinpore Carplus comes iradilus est. luhoc ergo gradu quarto puiiita et:t iu successoressuos anliqua proecipitalipBoldranni nova isia proe-Dcipiialione, (juoe facla est a propugnaculis cameroecomilis in Brudgis, et iprsilan dispensante Dee

ptin.itutn esl iii eis peccalum païen tum, sicut inExcdo legiiut', ubi ait Dominus ad Mpyseii iuxxxiii capitulo ejusdem Exodi, ubi leges de uni—versis protulil Deus dicens : i Ego sum DominusDeus tiras fouis, zelotes,visitans iniquitatem patrumin filiis, in terliani et quartam generalipnem eeruni

qui oderuni me. »

114. Revcrlatiiui- igitur ad describendqm in Olde-narda eVentum,quia comes de Mentibus cum Bur-

(197) De hue familia snpra,§ 3 aclum.[-19.8)Sub Balluinopio, sive Insulensi, titi ibidem

proliaium.

A gensibus ejusdem loci el mililioeimpotu irruit superGendenses, et conversos in fugam, alios inteiemiialios vulneribiisinfecil, cl inullos coepit. Majorqui-dem fngieniiuni pars subinersa -est fluciibus ipsisqui navibus devccli bhsidioiiem proeordiuavcrant.Proevaluernnt enim comes el sui circa fines illos.Casirum quoque Ninive(199) oblinucrat, et satellites

i suos in eo posucral aculiores el fortiorcs. EodemdieiilBrligisarmigerunusa lurre per funetn elapsusesl, qui sialim caplus Iraliebalur ad carcerem el iuen inlrusus d'em suoe perdilionis quauivis nolcns,

; exspeçtabal;i CAPUTXVI.

Dedilio obsessorinn in lurri. Recoifcilialio ecclesia!, S. Donaliani, FxsequioeB. Caroli. Ipra intercepta.«B H5, Decimo quarto 'Kalendas Maii, feria ,se-> cuuda, itcruni cives noslri ad. gciiua'regis devoluti$ dcprecabanlur pro Roberli liberalione. Indignaïus> vero rex despexil eos, qui loties ipsum vexarent. Et

j iralus jttssil servos suos accelcrato ire el ferra-mcnlis lurrim succiderc. Slaiimqiic ferrainenlis de-iiioliebaulur turriin inferius. Quibus succidciilibusobsessos limor morlalis invasil, ita ut sine modo

i slupore laborarent, cibtts eis cl polus faslidirel,omnes seusus hcbetarenl el languerent. Pipinde

3 ntaceraii esurie et siti, cum suflicieulcr baberenl,

quo vilain coiilinuarent, evocabanl illos quos foras

1 videranl yaganles in curie caslri, qui casum et

s ruinam turris succisoe jam in parle exspeclabatit,i r quia vehemenli sitis ariditate arescerenl, simulquea esurie et l'ainelanguerent, et mira Dei dispensiiliotio

factura esl, ul ipsis tradiicribus viniiui suum aciduni

cl sine sapore jam haustum et potalum feterct, fru-

ineiita cl panes pitlrida sapçrenl, cl aqua insipidal eis niliil prodcssel, ita ul guslu el odore putrido

fasliditi, faîne el siti pene defecissenl. Hac igitur

egeslate coacli, quoerebanlexeundi a lurre licentiam,

II el ubeundi in qucnicunque alium locum, quo prin-

n çipîà décernèrent ipsos iluros. Succisorcs igitui

s turris jam gradus av.utserant, et parinnper restabat,

p quod in brevi suçcisum, casum el ruinam gravissi-

I, main faceret.

u 116.Decimotertio Kalendas Maii, feria tertia cum

is intcllexissent turris majores partes suçcisas et pci'i-i- D culum ruinas iniinincre. Namque ad singulas mal-

E leorum percussipnes in suminilale lurris sensetuiit

p repercussiones cl nulatioues, et turrem jam quasi

n trepidaniem el coiitremenlem, limore inflnilo limcn-

ti les inieiunt c'unsilium ut >nte sese regis petcstatii- redderent, i^uam oppressi in ruina et casu turris

is snffocarentur. Evocabaj. ergo Roberlus puer se el

n complicessues régi reddendes, illa tamen condilione,

-n ut ipseRpberlus absque carcere leneretur quanquamet coeteri truderentur in carcerem. Habito ergo

». prinçipum super hoc consilio, rex secundum expos-

lulaiienem obsessorum concessil exeundi liberlalem,

(199)Ninive aliis Nienhovia,oppidumad Teiieraipm -fluviumin ditione Alostana.

1015 V1TAALTERAAUCTOREGALBERTO, iôû

coquoduiilliuuimerat illosspoMesereddere.etsineA;ni

periculouiortisobsidenliumet luriiin succiiienliuni. . ds

Exierunl ergo singuluset singulus risque ad XXVH lil

versus.domumproeposiliper fenestraniin gradibus in

turris obliqualam.Coeleruniquicorpuientioreserant (h

per fii.neselapsisunta majorifeneslraejiisdeiiiturris. iii

lloberluspuercoinmondalus est militibus.régiseus- , ui

todiendusin caméra comilis superiore; al coeteri m

omnes iii carceremdelrnsisunt. Volui.l-tandempro p|civibusnostris rex quasi magnumquiddaui facere, diclcomniendaviteis Roberlumpueruliicuslodicnduni biin eonipedecl nervis, ea condiiioue, ul judicio (c

prinçipum poslniodumiraclandum régi ci comiii lereddereiiUCivesveropro grandidonosub proedicla ii

condilioiiesusceperuniin custodiamjuvenemadbuc , e

epbebuni. B v117.Hicvero notandum,quoraodoDeus iradilo- e

res illosin paucilatèmredegerii et génère et loco. sAntehoc facinusquidamfortiores et meliorcsejus- 1ilcmsauguinisproedecessoresobieranlquos ex no-

minerclexere longumcsscl.Adultimumisli pessimi j|relicli sunt, per quos dispensatioDei consuinniala j|ësl, tradiliocompléta,palriadesolata, rapiua exer- r'cilata, manus omnium contra omnesarmata. Cum f

igitur impmiefecisscexistiuiassculout'nia,quoeira- rditioseegerant, et nullus hominum auderel vin- <diciam iulcrre, soli Deo relicla est vindicla; qui cstatim coafclaviteos, el limorc concussit, ut non lauderenlexlra vicum-noslrilociprodire, sed magis iconsiliatisunt villamet suburbiumnoslriim sepire „ iet eircnnil'odcre,sicut supra nicmoravimus.Sialim

':

die bclavopostniorlemeonsulis,per obsidioncniincaslro elausi, deiude cum castriimfuisset invasumn nostris, in lurrim l'ugat.i,magis coarclati sunt :deindeincarcerem trusi, in laiituraarctali sunt, ut

nonpossentsimulomnessedere,nisi1resqiia'.uoradminus sletissciil. Toisebroe,ealpr el felor et sudor

i.iiliciebatillos, et dospcraloeviloeborror et.incertoemunis l'uluroeliirpi'.udo.Maximoeeis fuissetpielalisquidemdonumiudullum,si sic mori licuisset,quo-niodofuresaut latrones snspendi.pperiermil. Igitureumin inrri sese proepararcnlexitures, unusjuve-nuni per fcncslramalliorcmturris, gladioprojeclo,prosilire proesiinipscral,et sese raplini in cursuaiiiniaveral. Quem quidemreamsconscicniioecon-[)dcinnaveral,furlis animi.sui liberlalemcoiporeex-se(|ui paratus erat. in ipso ergo raplu, alii e.mn

Kel-iiiiicrunl,et simul cum ipsis in.carcerem ire

perpessusesl. Multi vero ex nostris"civibus.viso

periculojuveiiisel iniseriacaptivorum,'(lobant, quiasine lacrymisdominos,suos.capliv.alosire in,-carce-rem videre non poteranl. Exierunl tandem pallidiilli miseri, signa iraditionisin facie portantes, li-voreet inediadeforniïiersignati.Tunequippein exi-tu ipsorumconcurrëhlium iri lurrim infiniluscifat

(200)Flandrioeextrëmaex adversoSelaiidioe: vistennis rivuliinlcrjecludisliuciaa Çadsandia.

C&Ul^BaconesIni-iil.u'mseîiearo.porcinà :.Galticeel Anglicebacon.Flandris baecke-speck.

•-

A numéros,el omniaquoe,ibîdemrcpereranl,pro pray-. da absluleranl..Tumultuantibusvero et d'isciin-'eii-libusnostrisiii lurri, Benkiucolereliusfnnéa lurt-cin tcrràni demisso,elapsusest, ellaluil qua poiuïldonec per nôclein iransfugisseîapud insulam iu

mari, .quoe dicitur:Wulpem(200). Quem quidemunaiiimilerrequirenteseliamin cloacarîiset in im-iiiundislocis-laluisscillumcredidcranl.Speiiici-ietoblinendilliesaurumcomilisfercomnes,quiin obsi-dione luneadorant, iu lurrim conscenderesalage-banl. TuneGervasiuscaslellanusmilitessuosarma-ios intusposuil,qui luinulluauleset ascendere vo-lontés deinceps, prohibèrent. Et oblimiit vioiuniradilorum optimum, eliam eoelum vinum quod

. eonsulis erat, bacones(20i), cascoruinpisas (202)B'viginliduas,legumina,farinanitriticeam,ferramènia

eliamoplimaquibuspanesexcoquerehi,omneniquesupcllcctilcmet vasa quibus utebaiilur, oplima.Tamendethesaurocomitisniliilibidemrepertumest.

118. DiiodeciinoKalendasMaii,feria quarta, rexi ibat ad Reddcnburg,videre sîttnn loci, et qualilcrt ille Laniberlus se circiimvallaveral,qui' Iraditionis

nota cl crimiueculpatus, obsessusera»..Que diei fulgorcsoliset levitoranrisDeusmundiimcircanos

renovavit, quia traditores-et lempliet ecclesia; -

coinquinaloresexpulerat a sacr.oloco,çoncludcnsi eus in carcerem. Hujuserge gralioeDei dénis loeti-î ficati fratres tcmpli,,oninimodisabltttionibuspavi-s nienla et parieles et altaria lempli, ninndando,c „ niliil reliquerc quod non ablucrent; gradus qui.n

'succisi l'ocrant rcoedificaverunl,et quasi renovalo

n lemplo,novisutensilibuscl rooedificaliouibuslocum.n suumcxoriiaverunt.: 119. UndecinioKnlëndasMaii,feria quinla, con-it sutura .est corium cervinuniin quo corpus comitisd iniponeictur, et sc.rjniuinquoque fabricalunicsl,>r quo iinpoiicrciuet claudercnl,.oe DecimoKalendasMaii,feria sexla, proelerilisjainis seplem hebdomailisprimoeejus sepnlluroe,sepul-a- ci-unicomitis déstructuraest in solario,et corpusiï ipsiusinde cum tbymiamalcet ibure, cl .pigtiienlise- yenerabilitersublatumesl.Nainfratrès illittsecclesioe

0, credidcranlcorpus comilisjam fetere et iiemincuisu posseperpelimortalemlelorem,eoquodper seplemn- [) bebdomadesa die sepnlluroein solario factoe,in

X- feria sexla;primo,usque in feriamsextamqùaîfuitm -succedenterin x Kalendas.Maii,.sepulerocommen-rc dalumesset. Igiturproeordinaverantut in sublalioneso corporisa tumiilo,,in.çensoigné,.juxla positionciMlia comitis:tbyinianiataet tbus posita.in igné,concre-;e- marenl, et ita:.si quid feloris a tiimnlo spiraret,idi virtule odoris salutiferi reprimeretur.Cumquesu-li- blatolapidenibilfelorissensissent,corpusin çoriuniîxi- eerviininiinvolùtumin mediochori ferétroimpo-ifat suérunt.Rex ergo collecta civiumet universoruns

i'is (202)Pisa caseoriim,cert.i eorum quainilas. Ita,.ThcodoricuscomesinleraliasdonalioiiesaimOli30.<.

ice înouasterioQuercetanoBrugis l'actas,coiicedilqttt.^-tvof phfiscaseomïndeeleemosynismenste:suas..

im ÇUALTERUS ET GALBERTUSDE VITAET MART. B. CAROLIBONI. lofemuUiludine in lemplo ëxspecliibàl,' donec ëpiscopus \ rcl cum ipso abbates 1res ab ecclesiaS. Christophori scum omni clero proccdendo cum sci-iniisSS. D.omw jliani, Basilii, Maximi, obviam fùueri et régi in ponte tcastri occurrereiit, et in eamdem S. Ghrislopkpri tecclesiam cum lacrymis et suspiriis referrenl corpus jbcatum. Ibique ëpiscopus eum omni sacerdotuni (clioro celcbravil commendalipnem et missain om- ]nltlm-fideliumdefunclorum, pro sa'lu.lo.animoeboni icomilis. Eodemdiecaplus est Bcnkmcolerelius (205), \et in rota malo superinfixa ligalus, disp.crdilion.em iviloe perpessus, omnium speclacuiiim fuit. Apud |Harcnas quidem ilio lormenlo iniscrabiliter mori .1proraerticrat.

120. Nono Kalei-.disMaii, Sabbalo, ediclum exiila rege et principibus, ut apud Ipram elSlalhan (204JBexpedireiil se cives .H proepararentad obsitlenduin.Oclavo Kalendas Maii, Doininica, Consccrataest cc-ciesia S. Salvatoris in Brugis. Ignis enim conflagra-,i.ioneexusiacr.il illa ecclesia, el allaria çonfracta.Sepiimo Kalendas Maii,.feria seconda,,quia ecclesioeB. Donatiani allaria non fuerant confracla, ëpiscopusrecoiiciliationëm celebravil,ecclesioesunimo inanc.Deindë rex et popnlus, proecedenlêepiscopoet abba-libus et omni clero loci ejus, processit ad ecclesiamS. Christophori, el relaie corpore beaii eonsulis,domini el pairis noslri Caroli ad ecclesiam B. Do-naliani, iu raedio ebori celebrilcr Deo suo conimen-datum corpus, tuinba deçcnlcr e1auseru.nl.Exsequiisigitur solemniter complelis, rex,cl episcopus inlro-duxerunt in stalum proelationis.Rodgerum (205)G

proeposiluui in niedi.o fratrum ejusdem ecclesioe.Eodem die rex et, castellanus noster Gervasius cum

inagno exercilu versus Slalbaii et lprain simul cumcivibus nostris. transicruijt. Eodem die feslum erat

Marci Evaugelisloe.Et notandum (|uod tria maxima.doua conlulit Deus ecclesioeS. Donaliani ilio die,

quoniani réconciliai!, sibi Deus dignatiis est eccle-siam illam : corpus boni eonsulis in ea cuslodiri

concessil, eidemque"ecclesioein proeposilumRodge-l'inii accoiiimodav.it.

121. Sexto Kalendas Maii, feria tei'tia, rex et co-

rnes cum gravi exërcitu obsedil Ipram, et facla est

lornatio, cl niililioeutrinque acritër occursus, quan-do ille àdulteriniis comes Willelmus cum trecentis

militibus ad"unain, portai-um pugnaret contra comi- ]

lém novum. Igilnr pessimi illi lprcns.es, sicut seor-

sum pepigeranl cura rege in alia parie Villoe,intro-

duxeruiit rëgem etejusexercituminftiiiliim.Etintrorrueiiies conciiavcriint clamores et incendia domo-

111in ex abrupto. Rapinam quoque cxercueriint,

"quaudo ille adultérions comes Willelmus obviam.

(203) Goterellidicuntur viliores honiines, quod in,casis et -luguriis degant unde et cola seu colla répeVriiur. Rigordus De gestis Philippi Àugusti cornesi'icliimensis muliitudinem cotaretlonan ait casiellûmRudulphi pro suceursa miserai.. (204) Siat/iàn aliis Staden, lertia itincris hora ab

. Ipris versus Briigns, cujus. proeloiiumoeri iucisumexhibet Sanderus'in Castellania Iprensi pag. 39S,.

A rapioribiis flcçurreret; iguoraiis traditum fuisse ca-sirum, simulquescipsum et suos. Quem igitur com-preheiidil rex et cornes, et captivuin apud Insulastradiixerunt çuslodiendum*Multiquidem post nior-tem Caroli eonsulis ascenderam ad illum, sicut ca-

pellani et minislri, et solidarii et servi de familiaquolidjana comilis, eo quod isdèm adulterinus comesIprensis de li'néa comituni progenilUsfuisset. Fur-nenses qUoque cum ipso niititabant, ea de causa,ut si forte perstilisset in consiilalu, ininiicos suosdisperderenl ejus viribus et poienlia. Sed quia Deus.pravortim meules perculit, in conlrariuin illis acci.dit. Nam inimici eorum, audito eo quod iprensisWillelmus.caplus fuisset, incursum fecerunt in pos-sessiones el domos el familias hostiles, et igné et

B feiro deinolili suntoinnem substanliani eorum, quosoderant. Et ita non .fuit miseris illis Salis, quodcap.li sunt, quin eliam dispcndia rcrnm sua.rum.domi palerenliir. Ergo et militîoeel demi perseque?batur Deus traditores illos, qui cum suo Iprensi

! consule in tnouein domini cl advocali terroeconspi-! raverunl. Qmnia ergo quoe ille Iprensis Willelmus,

posséderai, comes noster oblinuit, milites quoquocaplivav.itet plures a terra fugavit. Vicloriose ita-

I que a nostris eo die acluni est, el rcversi sunt cuni> plausu et raoina uiaxiiua.

. CÀPLTXVII.

s Supplicium sumptum de plurimis reis. VttsaB. Car.rùli restituia. Novainquisitio in complices.

)G 122. Kalendas MaiiDominica, rclalum est noliis.i. iu Insnlis Borsiardum càplum fuisse, et roioemaloII siiperinfixoealligatum, vixisse dieni iltum cl subsc-

11 eutam uoclcin, cl lune lurpi inqrlis suoe dispendioil periisse. Qui eiiuidem promerucral infinité niot-i si:

a. lolies mori poluisset, cum causa sui sceleris lut

;, post ipsum sunt piiniti, proscripli, proecipilali,5- suspensi el décollaii, de cujus intérim onines fidèles,

ri gratias Deoobtulerunl, qui tanttiin honiicidam ab

s- ecclesia sua externiinare diguaius est. El bene

dispensntum est in transaçta teinporum molestia,i- cum amoenilaieMaii inensis gratiam pacis cl slalus

si len-ic iiosine Deus restituerel, suspenso Borsiarùo

1- et caplivalis suis coniplicibus. Igitur divertens se

is rex ibat versus Oldenardam, ubi comes ex Monlibus

d- "'infeslayeral terrain uosirnm, ibaïque per Gandavuin.

r- Sed el cpmes noster pneccsseral regem, el inceii-

0- deral manu violentasuburbiuni (206) usque ad tur-

0- rini lapideam. El plures igitur qui sùiTugcrant in

0- ecclesiam illius Ipcij simul concremati sunt usque.

H, ad li'ccënlos, lit aiunt.mi 125. Quarto Nonas Maii, feria quarta, rex absque

in (205) RpdgerMs,siye, Rogefiîis, proeposilus Brn-iér gensis.snbsc'ripsitliilerisTlieodei'iciAlsaiii anno 1130les et 1136; inortuura esse anno 1157 supra proba-JI» vimus.

(206) Quam inepte hoecrelëranlnr. a Mejero,imoab a'b'eoet Annalibiis vernaculis aliisquë trarisferaniur.1111 ad iiiiliiini comilatus B. Caroli, lato supra § 3 dedft-,

ctiiin csi. r

J017 VITAALTERAAUÇTOREGALBERTO. , . 10IS

comité rediit Brudgas, TertioNonas Maii, feriaA i

nuinia,posleacirca mçridiemcomesrediit ad nos, I

quemPrairesecclesioeS. Donalianicumprocessioiie

iusceperuntpriinitus, ubi oralione el oblatione in '

allnrisecundttmnioremproedecessorumsuorumDeo. •

perlala,rcvcrsusin domumcomilisCaroli ipseco- J

nies pplenlèr ascCndil,ibique pransus est. Erat i

Kiniulluset lurba maxima circaet înfra casirum )

exspeclanliumquid de Roberio et captiyisfierct. J

Hiur rex de hospitiosuo egrcssuspervenitusque i

adcomitem.Quiavero domusplena fuerat populo j

el ininislriscl militibus,.descenditcomes in pla-icainet euricmcastri. Et cousecutisunt eum uni-

versi, qui in aida.,couslilcrai.it.-Cumquevidissenl .

domumvacuanusicut proeoidiiiaveral,fecil fores .

obseraridomus suoe,et assitmplissibi principibusB

solis reasceudil.Tune disposu.cru.nlquideni a qua

parte traditores-illia lui're:cameroedejicerenliir.

Quoproeordinato,iiiis.ilrexet comesspiculaloresad

carcerein,qui callideevocarent priinumWH'ricuin

CiioptfrairemproeposiliBerlulphi,et sub dissiinu-

lalione,qui missifuerant nienliebaiiturcar.cera.Ms,

quodrex iniserieordileiaciuiusforetcumipsis.Sub

illaergomiscricordioespe, sinedilaiioiie,e careero

egressi sunt. At nonsimulegredi captivospçrmi- .serant. Nam primo illuni WHricuiiieduxeiant,et

per iiilrinsccjsdomususquead-propiignaculuturris

stipreinatraduclum, ligatis manibusrelro.dorsuni,et sicmortissuoeprincipiumdeorsuniprospicicutem,

spiculaloresdejeçerunt.At ille miserniliilindutiis

proelersolam çamisiam,et soiasbraccas,decidilinterrain loto corpore fraelus el deslruetus, paruniviloe reservans, qui sialim lethaliier exspiravil:

speclacuhiuiquidenifacluset opprpbriujnsempiier-îium sui geueris, i«uololi.usterroeFlandrensis,aiieminedeficlusperiil. 'Secundo loco eduxertintWallerummilitera,liliumLamberli ex Reddeuburg

-us.,uoad proecipilium,el ligatismanibusilliiisaille

çl non relro, ipsoinoincntovolueruulcum proecipi-larc. Al ille rogabatmilitesrégisqui juxla slabanlcausaDei,ul spatiunisibi Detiiuorandiproeberent:el iniserali illum,dimiserunt cum orme. Cliniqueperorassel,projçctuscsl juveuiseleganliorisforime,el iu terraindécidonssuoemortisperi.culuminsuin-

.psit, et sialim exspiravil.Subduclusest quoqueT.milesDomine.Eric, et similiier proecipilalusdecidil

superascensoriumIigiicum.elayulsilgradtiinasceti-

surii, (|iiiquinqueclavisfixaiserat. Et niirabileeratquoddetaraaltoproecipilalusauhucsedensiu terra,»igiio_sanctoeCrucissesignavii.Quemcummiilieresvclletitpalpai'e,unusmililuma domo comilispro-jecit inter illas lapideragrandem, el sic proliibuitaeeessiiseariun. Non inique lotus inIrinsecuspo-lerat longiusvivere, cui hoc ipsum quod vixeratpostcasum,nonvila, sedmiseriamoriendi fuit. Utigiturenunierandiomiscriraordinem,similiteroiiincsïeliquiproecipitatisunlsiinulviginliet octo. Quoriiinquidamsperabanlevadere,quia iramuncs iradilio-!'i» exstiterant. Sed quia fala oos trahebant, in.o

A divinaulliocpegii,cuinillis, qui iraditionisrei fue-

rant, proecipitaiisuul.

124, Pridie Nonas Maii, féria sexta, iti festoS. Joannis, quandoin doliuiiiriiissusCsl,rex rêpa-liiare incïpiens,a Brudgisdiscessit,;duXÏU(t'ië'sc'èuï»Roberlumpuéruincaplivûm.Iii exitii ergo jùvëuis

illius, Burgcnsesnostri prosëquëbauliirilliiinôcii-

lorurataçryniiset plariclugravi, qiiîa riiuiluritdi-

lexcraiililliîm.Noneninipropierïrifaiiiiairiviri rip-s stri lociausi suul ipsumsequi. Quirespicienslleiuïni ,el miserationemcivium,ail : cEu ai'iiiçiinei, quia

viloeincoesubvenirenon polerilis,tandem rogâte

Deum, ut aiiinioenieoedigneluf inlsëfcri. » ïiavid

t . longeallierai a caslro, quo pedës mih'tiseopuUiris . rex.jusseral desubtus ycnlremcqiii.iiii quo asceij->B dcralcaplïvus.Posquainducaltimeûmesrégi proe-i huerai, rediit ad nos in-'casirum.

125.NonisMaii,Saiibato.PosleadecariusHëlias,1 .reddiditn.ovocomiii caniianiargenleauielcuppauii aureamCarolieonsulis.cumopércrilban'i-éo.,q'itas;proe-- posiiusBerlulfus, cura iii fugainse darct, decaiio

, çotuineudavii.Robei-luspuer comiii ins'inuavëraî

b lliesaurumisltini,aulequania Brudgisdiscessissel,;i quia,ut niunl, per flagella rex cxtôrsit ab ëp ùf,- .insinuai-utsi quid de ihcsaiirc comitis'rcposiluriiil no.visscl.Superhpe innll'iadinirali siint simpliciti-s lem dee.iiiillelioe,qui cumcujusdaniquasi sancti-

i, unis rigorehacleniisdegisset,per siisceplip;temià-

, pinoelinjii.snimisdeelinav'tl(cumea aucloriiaieDëis interdiettims'il: inimundunine teligeris...)quasuoeu sanciitalis ac simplicilatis icuorciii siiiiulaverat.n Nami|uc tlicsatiruuiillum inviluscomiii rcdilidil,: per hoc salis oslcndcns, qmililumrapiiiamillam-- amaverat. Diccliatquoque proeposiluiiiBerlulfiinia vasa illaecclesioeS.Donalianiprosalulcanimoesiioeit contulisse,per hocexcusàre credeiis innocëntiani

'g suam. In hoc quoque onines aperle cognovimuso quodproeposilusille iu suumusum vasaeonsulisin

i- paniiiouc lliesaurisuseeperai,et nonvalënss'ecuin.il déferre, cumfugerët,rcliquiliilimitniserriinâirirà-, :

'piiiaradecaiiosuo.

ic 126.Licëbilsubscquenler'subfiig'ercdeppàiiiteiitiae, Borsiardicl eorum,quicum ipso comileintradide-iv- rant Isaac et aliis.Asseruntquod Borsi-irdusille.ic p recognoscerctpecca'titinsuum,et pro co dolerctellit poeuiierel,ita ul obsecraret omnes inspectatoresu- patibuli sui, qualenusmanusei Iriincareut,quibusal Diiniiniinisuuni Carp.luinoccideral. Et exoravil

a, omiies,ul sallcm deprecareiilur et exposlulare'ntes Deumpro sainte animoesuoe,'cum nullani in vilao- ista saliitempremeruisset; çt.Deumomnipoteuletir,lit quaniiimscivil et poluil, sibi propititunfore inler-o- pellavit.Coeterumhi qui proecipitaiisunt, eitm inat propugnaculisproni dëspicercnt,.signosanetoeCru^Ut eis se signabanl,et nomenChristiJesu invocando,es iu ipsoadhuccasuruentes,vociferabanlur.Sedquiaun statim post faeinus peraclum exconimunicali:suntio- traditoresilli,propterrigoremjusliiioenonsuiit'aiitei.o -perdilioucmiiocpost ab episcopoabsoluti, et ideo;

Ï0t9 GUALTERUS ET GALBÈRTOS DE V1TAET MART. B. CAROLIBONI. 1020

iu ïrivitri idlIticis campeslribué (207) exlra coeinëtc- A ri

lilim scpiilli jacënt. q127. Isaac ergo cum inter monacltos monachali U

lialiilu la:erei et proevidissctirfuëntcm in se Uirbam, pait abbali : t Domine mi, si aninius iïiihi esscl pu- ii

gnandi, lion sirie niuïloï'um slrage capi iiic periiiil-Icrcm, sed quia me reum fateor iraditionis, omniainaïa e't ipsani itioiiem tcmporalem amplecloVjul inlibe proesenli in me puriiatur, qïiod iii'dominummerimgraviter pcccàvi. » Accessit ergo filins advocali

Tërvauiiioe(208)coriiprehendeiisisàaccl inv.inculapro- J

jecii, doiiec adulterinus ille Iprensium comes adve- criii'cl et de eo judicarcl.' Isaac quoque exspectabat céumdein Willclmum, credons per illum evadere se i

possê, eo' quod Iradilionis cotiseras fuisset. At post- i

quàiu Vënerat comes ille, disSimulans corisciciiliam B<suam reaiii fuisse, proecepil Isaac suspeiidi, quia |Carolum comitem trâdiderat. Isaac vero in via qua i

apud .Ariam casirum irahcbalur ad suspendiuin, i

piofilebatur aperte quia trâdiderat doniinuin suum. <

Et rogabat luniulluni populi ut obruerenl ipsum i

luio et Iapidibus et fustibus, niliil salis poenoecre- ]deus sibi poluisse inferri in hac vita, qui laiilum

facinus perpetrassèl. Vcnefabatur ergo jacturas,ictus, lapides, el omnes punilorcs suos, et eis gra-lias egit, quia diguabanlur tam gravera peccalorcnidispërderc. Tandem eum pervenisscl ad locum sus-

pendii, salutabat stipitem arbpris, et laqucos si-

mulque arborera osculabalur, cl ipse suo innexuit

cullo, dicens : « In nomine Domini mcoe mortis

supplicium auiplector et precor vos omnes, ut me- Ccum exorelis Deum, qualenus ista mortis ucerbilale

puniluiii fiai in me quidquid miser ego in dominummctim deliqui ; i sicque laquco subduclu'), mori

lurpiier proracruit (209).128. Berlulfus proeposilusa Deo mulla acceperat

suoe.mortis signa. Nam cum Brugis cuslos ecclesioeiu caméra langueret, introivil proeposilusul visitaret

_il'iiim, slaliniqite confracloe sunt trabcs, quoeleelunisubrexcraiit super captil ipsius, iia ut vix evadere acaméra se credidisset. Alio quoque leinpore liabsmagna domus suai in Brugis decidil, nec ub boinineaut vento impulsa, reele super catliedrani et sedilia

juxla posila, ubi proeposilus polcnter et iuiperioscsedere consueverat. Ipse vero eodem leinpore Furnis

erat, et fundilus coitfracla sunt omnia quoecunqueiu ipsa ruina comprehensa fuerant. Alio quoqueteiiipore, cum proeposilus transirel per Ipram juxlapalibuluiii in foro positum, in quo postmoduni sus-

pénsiis est, ait niilitibus si*'.,: i Deusomnipotens, quidest quod bac npete s6i.miaverim. Vidi ego per soin-nuira quod in hoc eodem palibulo iîxus starehi : »

'derisilque llujusmodi visionem, et pro Hiliilo cani

(20~) Lernulitis ex suis Annalilnis asserit: Man-data régis ùveclosextra urbemin càmpos, D. Bavoniset S. Andrew limitibits adsitos ; el suspensos fà'dumviaioribus diu speciacuhmpra'buisse.

(208) lla'c- refereuda sunt ad num...80, ubi paucisas;i.liii-de ejus suoulicio illalo 25 Marlii.

A l'epuiavil. Dnipsius vero poena el non de poeuiuiiiiiaquidquam audivinius. Robertiis puer usque in Casle-luin duclûs, jussu régis décollants est; sed corifessuspeccala sua, percussôri suo condonavit, quod cuiiiinoiii daHirus erat.

CÂPUT XVIII.

. luquisilio in complices et adjntores tradilorum etraplorcs pecunite B. Caroli. Varii conseil iradi-tionis mortui.

i 129.DuodeeimoKalendas Junii, Sabbalo in vig'diaPëntecosles, Eusiachius noviter in Furnis a novpconsole Flandrioecastellanus constilutus, Oldgëruin

t olim camerarium Bertulphi proeposilisecura capti-i vmn Bnigas in proesénliaomnium de Guria comilis

adduxil, ul ille caplivus insinuaret comiii, qui doi B canonicis vel laicis obliiiuisseni à proeposiloBerlul-» pho lliesaurum el proedam Caroli eonsulis, sive ai nepolibus ejusdeni proeposili. Inculpavit ergo deca-

, num Heliam pro treceiuis inarcis, Litte.ram cauoni-cuui pro ducenlis mai ois , Robcrtum cuslodciu

i ecclesioepro culcitris et palliis et argento, Radul-

phum magislruni pro sex scypbis argenleis, Rober-ii tum filiuui [Lidgardis, pro centum inarcis argenii.,, llujusmodi niendacia confuixeratsibi ille Ohlgërus,

ut sic graliam mereretur evasionis suoe obtiucre.

u Simile veri lamen vi.lebalur niullis (eo. quod ille,. dccaitus Hclias jam aulea per accusationcm Robeili

[. pueri reddidisset caunara argeutcara pensoe viginli,

lt (iiiius inarcoe et ciipam aurcam cum. unreo. ejus

;s opcrciilo pensoe auri seplem niarcarum ipsi,comiii),. C mullum argenti adhtic retinere tam decanum illum

a quam quostlam ejus cauonicos, sicut posiinodum pa-

u luit. Nain cuslos ecclesioeRobci'lusiniroiens el libère

j.j exiens ad traditores illos in oinui temporè obsidio-

nis, aecepil ab ipsis maximam pecuniam ea condi-

lt lione ut si tradilorcs illi cvasissenl, ille prcsbylcr et

ll} custos eis redderet quoe in ciistodiain acceperat.

ai Poslquam ergo daninali suul niiseri illi, voluit cu-

m slos ille asltilo dissimulare pecuniam. Finxil igitur

a se Ilierosolymam iturtim, el oneravit 1res palelïi-

;)S dos (210) fortes et dimidium el abiit a caslro nostio

ie suniino mane.elsic- asportavit proedamCaroli comitis

;a offerendain Christo in llierusalem. Pro hujus ergo

50 facto, omnium suspicio retorsa esl in canpnicos

js illos. Eodem die reddidit Lillera 1resmarcas argenii

Je D ipsi comiii,-. quas dctinuerai ex argenlo proepo-ia siti.

',

ia 130. Undecimo Kalendas Junii, Doniinlca sancla

IS. Pcntecostes, comes cl caslellanus Gervasius el Wal-

ij terus ex Frorcrdesflo et milites Flandrioe qui ade-

n. rani,"juravei'uni pacem sese propossesuo conserva-

, luros pèr lolaïn lorrain Flandriarum.

nii 131.Post l'csluuiS. Marioein Nativitale, quod esl

H- (209) Hoec quoque ad cap. 13 speetanl, ubi de

iiis proeposili supplicio âctiiui. • . .'

m ".-"(210) Pdtepedos, vel Paifredos pro equis aceipiindicavinins ad.Viliim Caroli abbatis Villaricnsis,.

cis 29ianuarii num. 1.8. De voois origine oispuiani.Vossius el alii. ''""

1021 VITAALTERAAUCTOREGALBÉRTOi ,1022

sexto Idus Seplcmbris, Sabbalo scilicel, copiesA

noster fecitsecuniadduci apudBrugas Willelmuin

illumIprensem,quemin invasioneiproecaplivaverat,

eiclausileum in supremacaméracastri Brugensis

cumfralre suo TbiebaldoSorel (211); quicumper

sexdies commorali sunt çoncaplivali,Thiebaldus

coinmciidalusest Evcrardomiliti cuidamex Gend

adcuslodieudum.Moxqueprohibilumest Willelmo

illi Iprensi, ne per feneslrasforas prospicerel,sed

inlra domum taiitummodo spaliaretur. Apppsilisunteliamvigileset custodes cum ilio,qui caulis-

simeobservabanlillum.

132.DecimosextoKalendasOclobris,feria sexla,iu nocle S. Lambcrli,ex unaquaquevicinia circa

nos el ex civibusBrugeiisibusmeliores et magisfidèles, simulque caslcllauum Gervasium jurare B

jira'cepilcomespro honorelerroe,ut veraassertione

profiterculur,quisCarolunicomilemocciderit,vel

([diseosiiilerfeccrit,qui cum ipsoproefaloconsule

occisisunt : quis rapinamcomiliset sccuinocciso'

rumvel liomiiiuniel faniilioecomilisrapueril; quisin auxiliumeorumli-adilorumposl morlemdomini

lolius patrioese associaverit;velquiscumimpiissi-IIIÎSillisante obsidioncmvel post permauseril;vel

quisillostraditoresel eorumcomplices.sinelicculia

prinçipum,qui castrumet ipsos infra obsederant,

eduxeril,et ideoabeis pecuniamcl tbosaunimco-

milis Caroli acceperit çlanculo; quis illos posleadctiuueritet auxiliumproestileril,quosrex cl cornes

communiconsiliolerroebaronumreoscondemnave-„

rant-icl proscriptionidecreverant.Igitur post con-

jurationem consederunt simul in domo comitis,et

accusaveruntapud nos ccnlumviginliqiiiuquc.Et

in Reddeuburgcum Lamberto, quem iradilionisréuni noluverant,triginta seplem.

155.Decimoquinto KalendasOclobrisSabbalo,in die S. Lamberti,comesiturus versusIpram, re-

qnisivit a Burdgensibusnostris leloiicum.Al illis

iiigraluserat comes,ideoquod de rcddilibustelonei

militessui feodalifuerant a leinporeomniumproe-decessorunisuorumcomilum.Vexabanienimcon-siileinmilitessui, co quodBurgcnsibuscondonassul

îcloncuin, quo ipsi hactenus iëodi exstilerani.Elillud non posse confirmabanlcomitemjuste sinesuoruminiliiuniassensucondonare,nec juste ipsos jcivos, ut eis condonarci, consulemexpostulasse.Umleinvidiaemicilalaesl inler civesel inler comi-

lem.miliiesque suos. Secundumlegem ergoohsi-

dionisquamprincipesd'creveraiit,comeset sui postaçcusatiotiemagere sludueruiil.Namquelex cl de-cretum laie staluiuui fuit : Quicuiique eduxerjlcontraassensnmprinçipumobsidionisquemquanide

obsessis,qiialipoenaerat mulctanduseductus, tali

lorraentodamnabilureduclor,Raquecummulilfuis-sentde obsessisçlanculoet pro prelio.ediie^i,jam

(211)NullauspiamThielialdihujus.mcuiîô: f'or-sa'nsolumfraterulerinus fuil. Fu'u nonienco iom-pnre salis roinmunc. Nam Tieibu.ldnsde Vi'ri etThubtddusde VenneUtsiguaru.nlHuerasThcodcrici

Aparentés illprum,qui in obsidendotraditoresoccisi

erant, fleclebantse ad gënua comitis,obsecrantes

ut sibi adpccidcndiimvelpuiiiendunidarel illosqui.çlanculoel fuilira cl Iraditioseobsessosedlixeranl,aulillos sediicloresa terra ejiceret. Sicqueconslri-

clus ralioneconsul,aecusatosanlese proecepilslaré,volonsipsossecundumlegemobsidionistractarë. At

illi responderunlsese,non fuisselégitimeaecusatos,sedcausa inyidioeet odii, et non causa yeritatis :

suiniiiopcretamenrpgabaiitconsulem,ut secundum

judicium.Scabiiioi'umlerroeipsos Iraclai'ei, tarade

nota iradilionisquam de çujusqne suspicionisre-

speclu. Plures quidem réconciliaitsunt çoniili de

accusalisquos adhucpersequcbaiiuirnepoleset filii

el çognaiicoruinqui in obsidioneoccisifucraiil.velB quia traditores subduxerant,qui dominum terroe

Caroluni, simulque palroiu ipsorum tradiderant:

sicut fuerant filii castellani ex Brudburg, qui in

proescniiaeliam novi comilisappellare festinabant

E^crarduui. çx Gend; qui obsessos scilicel illos

ediixeralcausapecimioe,qui palreniel fralrcs occi-

deraut suos simul cumcomité,palrioe.Auditoillp,

majorpars accusatorumsesublraxit, quosconscien.-

tia mordebalpiopria. Accepitergocomesconsilium,

el convocalisbaronibussuis decrevit,qualenusillos

proscriberetaecusatosqui hom'niiumCarolocomiii

feccrani, cl insimiilauxiliumproebuerantiraditori-

busobsessicuraipsis, sedel aliosad salisfuctioucm

suscipercl,el alios înisericordilcrsine judicio reci-

peret in gralia sua.J 134. Factura est ergo Dei districtoet horribili

.examine, quod Wallerusex Frorerdcslo, unus pa:; riiimlerroe,iu qitadam miliiioecxpëdilionc,ex pro-i prio ciirsu suoab eipto proecipilalus,lotus confra-

cluslanguercl,el poslmodiimin paucisdiemobieiit.

Vcrumquippefuit illumconsenti!)fuisseIradilionis

dominisui el patris universoeterroe Flandrensis.i Qui eliam ul certissimasecurilalecumtradiloribus

i consistcrcl, adopiivum quemdam filiura sutoris,- quem uxor e'us sibimentiui est filiumfuisse,copu-

lavil conjugionepli proeposiliBcrlulfi. Çrcdidcratl enim verum fuisse sibi filium pater, quem olim

t fraudulenler mater, quasi uxor Walteri proefali,; peperisscdissimulabat.At infans, quempepererat,' Dsialim in ipso parlu obieral. Supposuitergofilium

sutoris, qui circa idem lempus genilus fuerat,et- cmortituin,quem pepererat,çlanculouxori sutoris- .submisil,dans.eipecuniamut fateretur se peperissel -.illum emorluuiii, et viro suo, qupd facturaerat,- celarel. Cumquecrevisseï ille furatiiset adeptivusl .filins,et omnesçredideranl vere filiumfuisse illiuse Walleri, venit pi'oepositnset dedit neplem

-siiaui,li .filiam fralris.sui illi furtivofiliouxorera,ul firmiter- ad omneni forluiiam simul per illud coiijugitniin consistèrent, audaciores, forliores ac potenliores

'- .comilispro monaslcrio Marcbianensianno 1135,i- apud Cliesnoeumlib. u- ProbationumiamilioeBithu-'t niensispag. 24*ji

'Wià GUALTERUS ET GALBEttTUSDE^VffiA^Ti MART. B. CAROLIBONI. .|0à4

•foreiiK-IgVlurpbs.tniôrlëhï ipsiiis;Wâlierivpiefiioba-.A if

turpubliéeuxor ejus'pueruni illuin non esseyeiutiu a

firiuin'suùhiyscdàdoptivuriiv qudinisdem Waltei'us sj

tapud'Bfugerisëm'^ :;-

pro trécènlis iibris.:Sicqueaflè Dèi dëlusacstars -u

Tjroepbsiïi-;fqui cririiivëllët-superbe-Cl giorio'se^pcr â

illudT!cbnjûgrarii;'cogMtioi^^ il

!SutôrisVDel1!âïlë -deceplus, canr •cbpulàviiv Nenio -c

vêro ausiis fùil: hiâhum mittere contra-Wallerutn, fi

'quâmvis 1'Iradilionis 'cbnscius TliissotvErat enim-par -ji^ërràv illiùs/ailér à' Comité. Al! Deus; ciii; viiïdicla f

rèliriquebàtufi morte5làiîguidà a fidèiiUnl aspéctu s

'exlëriïiïnaVitillUim : - ^ s

135; Ôcfiivo ldùsLOclobris, Sabbalo aiitë- fesluni 1S. iviclïariii'jussiî

1comitis abdùctus est' Willôl- <

hïùs-(212) ille IprëhsiS'âd Tiisulàs, et cOnimendalUsB <

castëllàrio "illhi's "castri; 7Tiniuit' cives: nostfOs, et -

•ètiarii àlèrra prosëriptbs; ne aliquo dolo Cjicèïent"iiiBfûgié a captivitate Willëlmùnï, et vi irruei ènt iii'easlrumr "Notaiïdtfni quod occiso comité••Garolo,'JlorsiardlisVielsrii scelëris'participes, more;pag'ahot- i

iiihietiiicanlalbruniï liôele qua primo sépuliuserat

'cbiiicsCbriiiusj'acceperiiùt scyphum plénum cere^-îsioe et paiiem.cbnsidëntcs circa sepulei-uni, pbsue-'runl potunt illuni cl panera in mcnsa sepulcri,edciitesët bibCntës'super 7B. comilis corpus eafide,ut nullo modo illiiiii quis vindicarct.1 156. Nôrio Kalendas Novenibris; feria secunda,Mile feslitm S. Amàndiy Baldewiniis ex Alst obiil,

qui unus eliam par pariiim Flandrioe, domini sui;Caroii iradilibnis noliitus malo, non longe post bac"vila potitus exspiràvit.Lëviori occasione morlis, durii"scilicel coVnuilafët, ëtjam vèiilb àrleria inirinseciïs

lurgenlë, tbtiiis capilis sui vires ad flanduni labo-

ràrent, ex abrupto meduliacerebri a- riàlurali loco'cbncusi-ii érupla est per Vuliiusantiquitus facluitiin fronte/Quod cum Vënlorum et proprii spiritus

vtiini'or(lisruperat, ebulliërattl' medulloe, quoe in ce-«rebro jacucrant, lia ut meatus narium,- oculoriini et*simul gutluris suffocarent, et-sic morluiis ense Dei

plagas morlàlës susiinuil. Tandem cum stipiënia!viia spirarët, monacbileiii babitum acccpil, et sicminore elirisliani militisa soecrilo migrabat. Igitur>isli dito proescripti principes terroe, cum ovicino et;interposilo -inlërvallo obiissent, omnibus.lerroe inc'o- .-

Jlisin ore elïiiëinoria fuerant,lia ul de subila morteeorum tractareiil, quos posl moricra domini Caroli,

' Dëus laiivvelocVscnientiaa vita- privaverat, et tam*levis causoe mofiendi- ipsis oecasionem ordineniquc

disposiierat. Contra niorem clirislianum quidem in

obsidione cgerant; cum proepôsilo et aliis,• quos a

caplivitale eduxerant. Nain accepta pecunia"a proe-pôsilo:èt'-'-suis, postquam subductos contra régis et

prinçipum décréta per dévia diverteranl, ntidos et

solôs in iocis «anipostribus diniiserunt, qttousquc

*(212) Mejertis eum jam l.iinïfugissë in Angliàm et

-cum cnpiis régis"-iiilerëëpissé-Slusas scripsit. Quodfignienliim hinc oplimc rol'ellidixiuius, si 'cbnferal'ur«uni iiuiii. 152, ubi 27 Marlii auiii sequcuiis c;aiclus

.'Aùpsi ;,vag:ii.;tésïet; :pei:eiranles;: cainiKisêt villas,,

:capli :suiil,'ïclviiiiseiTimoe inorlis;. exleiminio di-.

fSperSiï'-1'^';'1-,""':fî!'-^"' ::' ...:s,,/ ,-.':'-.".:;; lS7;"i'l)eëiiiio-sexto,:Kaleinlas-Jaiiiiarii, Sabbato,ICIlia-'hébiloiiiâUà;linita Adiveiiiiis Domini, eodem

"aïiiioi)i:Quaiiiorleinpoi;ib.(is:,D.esideriuSi:fi'alei-Isaacillius pi'oediciifctraditoris:niorluuS.est; qui: iradilionis

i '-coiisëius, non pi-oiiieruitul.leriiis viue.r?fclieil;aieper-, ffili.'A leinpore ergo obsitlioiiis/nusquainausiis est'

jirodii'èadCuriahiçouiiiiSi iiisiilalcnleri Nam pluresi fuerant iii coiiiiiàlu; noslrOvquii illuni appellasseuii ad bellum, cl réuni iraditionis conyieisscul, si apeiUe

ad coriani exiisset; Tnsupcr 'liilcrdiclmu est a, co-1 mile novo'eideni Desiderio.;? qiianquam forte ad- curiaui: ascendérel,: ne.: sibi- prppin'aret; ,:nani iu

s B curia-unuscx prôlpiiiaioribusipse::consliter;ito;; ;,,l -- - --•'.-:-..'GAPUT'-XIX;-'1-^:-'-'-""-'-"-1 Occusiodcl'U'lioriisFlandrdrnina GuiUelmo:iil ,, KorthmannO:comité.-'_- \--, ;

i, 138. Idus Aiigustiirelro, it.aqueiufcsto.saiictiPelrit. in Auguslo, liabitis. iiundinis in lusulis-,-.cum cornes

!t voluisset.qucmdam de servis, suis,ibidem in.foro

:^ caperoi' cl, j.ussisset capi, cives Insulenscs ad arma

j. riiebanlj comiiein et suos extra suburbiuni fugave-

i; l'uni, alios de curia vcrberanies, et Norliiinannos

;, in paludes-proecipilanies, plures aliis et aliis all'ece-

rinit loesionibus.-.Slatiuiquecomes obsedit Insularuni

i omnia loca, et coegit çives sibi reddere niarçbas

t, argenii mille et quadrigenlas, si salteni ilio inpdo

ni.. rciiacilicarentur; Undecencitata esl invidia niaxinia

ic inter cives illos et comitem, ita ut deinceps sibi

in . suspecli ulrinque starenl.

lis 159. Tertio Nouas Februarii feria sexla posl fe-

p. slum Purificalionis munis;. Domini,- insurrexeriiut

co Burgcnses in S. Audoinaro contra comilem, eoquodm .injuste volebalcomes pi'oeferre illis easlcllaiiuiii loti

us --illius,.qui violenter, rcs et subslauliain civium illo-

e- rum diriptierat, cl adliuc.rapere satage.ba.l-; obsedit

et quoque S. Audoniarum cum gravi exercilu. At cives

)ei subintrodtixcruiit Arnoldum ncpolein Caroli eonsulis

na et hominia ei fecërant et securilalcs ut, si forio

sic perdurarel cornes novus in injusta obsidione, ad

,ur illuni Arnoldum se coiiverterent. Eadem icmpeslaleet nix el gla.cies et frigus et orienlis ventus simul iu-

l'o- ix bôrrueran't super facicm lerroe, ci. ideo liinebaut

rte insultum comitis, reddidcrunlquë pro rcpacilicaiiono

iii, scxcenlas marchas argenii. Unde niaxinia invidia

am excitata est inter cives illos cl comilcin, et deinceps

me facti Sunt sibi suspecli.in 140. Decimo quarto (215) Kalendas Marlii, feria

sa quinta ante Sepluagesiiriaiii, insurrexerunt Genden-

roe- ses contra caslellanuin suuni, co quod injnriose cl

i et perverse semper egisscl contra ipsos.: qui transtulil

Ï et se ad-consulem,.quem ad lepacificanduin se cl cives

ûc adduxit. Igitur comes volons oppriiuerë c'nes.ct

i et e carcei'e diciinr.no'ii - (213) E-xeerp'ta ex sequo.ntibus usque ad fuicui

iuir édita suul a Clîcsuieo iu Probâlionibus 'faïuilia!

Hus Gaudeiisis a pagina 205'.

mi' •''- •- '^VitÂ'ALTÉRA:AUCfORE^GALRÈum

; ^ - ; •!$$$

cisdcnïvioiCnterarifcpor.ci^e-càsCellaiium-proefatïifiijA et

ibidemper aliquot(lies Cxspeclabât.-Tirtvccives; at

sicut'pèpigc'ràntcuiii DanioleprincipeoelTwaniio Ipfratre Bàldwini,positcrmitcotnitcinad raiioiiëiii; lit

cl, eoiivocalisuuiversisin Ganda'vo,Ivanprolooiitôf ss

civiuhislatuiusest; et sic orsusest : «Domineco- si

niés, si cives nostroset VéslrosBôi'gciisc's'i-cl rios n

amicosipsorumjuré voluèrâlistractasse', non aii- pi

quasCxaëtiones-prav'a'scl iufesiatiolicsdcbuëratis D

nobisiniulisse,imoabhosiibusdéfendisseetiionestë v

iraclasse.Nuncergocontra jus cl sacranienta,quoe si

provobis juravintusdecondonalolëioneo,de con- è

(irniandapaceet de coelet'isjtisîitiis. quoe bomincs ri

hujus terroe oblinùéraiil a proedéccssoribtisbonis" ':

icrroeconsulibus,et niaxinrelëmpore"dominiCaroli, r

cl a Vobis,vos iii prôpria irersonafregistls et fuientB «

véstràmet noslraiti,qui iii idipsuliïvobisciiiiïcôti- • S

juravinnis;"viblâsiis."Manifeslumest quàniairivio- *

leiiiiam.oeirapinaiii in Insulis fecis'lisôt' quantum ï

civesin S. Audoinaropërscculi sitis injusteel per- i

verse.Niincquoque iiïG'an'davocivé's,'si pbitieritis, 1

thaïe'tràetahiiis. Sed:cuiii silis îiominiïsnoster et jïojius lëfï-oeFlaridrioe,dëcCivosiioiiisicuriii'aiiona- i

bililerageï'ë,'noïiviolenter,'nonperverse.:Pohatur jcuria ves'lrà,si placcl,MriIpra, qui lOcusest in '<

nieiliblerroevestroe,cl çonveniantprincipesutriiiquc :<

iiosiriquëcomparés,acuiiiversisapietilioresiiiclero •-

el.populoinpaceet sine àrniis,'ti'aiiquil|oaiïiinoetlieueconsidérait»,,sine doloet ïnàlbingénie,et dijti-diçeiil.'Sipoluërilisconiitaiumsalvo honore-lerroe-.

deiiïcëpsobliiicrc,voielit bbliiieàlis.Siii vero laiesC

e.-lis,'scilicel cxlëx-,sine fide, dèlosus, pcrjtïriis-,(lisceditca cbiriilalii,et criiiinobisrcliriquitcidoiicoet legitimôaliéui "vira eommendandiim.Nosenimiïicdiatdres sumtis iiiter regem Francioeci Vos,utsine honore teri'oeet noslroconsilioniliilin comi-talu digniim agerelis. Ecce tani nos fiiejussores'vesTrosapud proefàtumregem,quam-Burgcnseslo-litis penô Flandrioe perverse tractastis -contrafidemet jusjui'andum,taniips'uis régis

1quamnos-

lri , et subsëqucnlcrnosli'ortiïnomhiiimprinçipumlerroe.'> "' ;.:-.-.:.

141. Igitur cornesprbsilicnscxfestiicassetIwah-nurii,si alisesessëi proe'tumulluciviumillornm,etait : <Voloergorcjcclo kominio,quodmiiiifëcisii(;!'parerame tibi facërcet sine dilatioriebellocoiiipro-Bbare iu le, quia benë el ratibliabiliteràdliucperoiiiniain coinitaluegeririv.» At hvarircnuil, et de-terniinaviidiein; féria quinta ïh capilejëjùnioruni,oclavbidiisMarlii,quarnlopacifiéein lpra "convenirre'nt.Igitur conics

1descenditBrugas,et convocaiis

vicinioeilliustnililibusVproecepilut aildieraposiiuinsccuraelad ipsuiii arniaia manufcslinncent: con-

vocatisquecivibus in Brugis, conquesUisest eisquain inbonesté ipsum a rerra CxpellcrétIwanetsui, si possen.i,çxortivilqueeps ul.secuin-'lïdèlii'ersiarent. At, iHianuuerunt.Igitiîr,ad dietn.asçëriclit•cornés'manu armaia et implcvit-Ipram.militibus

A et éôlèïcllis :(2!4)j:proepàraliàcl»àïl' jiiigriabdninaccinclis. Ascemlilquoqttë1Iwàniét .Ditiiiëljnxia

i Ipram,scilicetiii-Roslai-avet'proeiiiisitiiitehitihi'ios

; lid'comiiemdicens': t'Domihë'cOmesV;quiadies=in,' sacrojéjunioriimtenipofè'posilus-èst;,ëum paceet •;

siiïo'doloet "arm'isysïîdiratiohabiïilerveiiissedebuei

5 ralis's-:ci--iïûhfccistiss-imo;--cobli%Tiômih'ês''"n'oslrbs- piigiintu'i'usproeslô'ëstïs,: niaïitlalii'-vobis-hvari et -

s Dàiiiëlël Gendenses,'quia-dblbsëipsosiritèrficërè3 vëiiisiis;lioriiiiiia',qiioe-inviolabiïilë'rliàClènus-vobise servaverunl,exlesliicarepériVo's'ïiôii*difféi'iint.»'Et

ëxi'cslncavéruntex parte dbnrinoriim-suoruniinlër-

s hunliiillivét -abieruiït''-- ; î-v ; ,;-;:v ^i,; ^ :,;:;T

s" *' Ï42. Anle lipc-leriipns'hvancliDanieltransmise-

, rhiit per' castra ïFlandrioeJ'.m'àndanieS''-Srtiulèm'5tt B «ObsidesvCtfidejiissorës'dâbiniiisi'axliiivicèinîisi'vosi- • vultis cumfïoiibrévivere in terrai ut 'si.violenter

i- vëlit'cobiësirrtiérè ^lipër-vos^-vcl^'nô^Vuudiquead

n iî!iiiuam:'iiôsttàm'';dèïëtâ-- nuéiiiïïlquëeis-id :libën'lissinre;,Së;faciuroSj"Si-cum

3, ïionorëbtcri-oe'ettsivovcoiiiilc'istdiaih'-'iyësi possenl qui nulli rei inienderel^nlsitiuo'àstu'civêsv- Suos persé(|ui:poluis's*él.:Ël;adjun'xe'ruht:*«'Efcce

ir palet quonibdomcrcit'lOi-és''et (iniversoe-;teïroeFlïïii-

in diioe nogotiatorcsobsessisunt causacomitis islitiS',ië quein vos iii cOrailatilm:digriissimipatris Caroli

rp subrogastis; et jatii për aiïnuniisiahVcoilsumpsiinuset Siiùsiuntiasuostraset insUpër»quidquid'itùtemporeu- aliosunius lucrali, aut isle comes abslulitaut nos

:•«•-.-.iirfratei'ràm islam-clâiisiël-bbséssiab'ihinlicïs-ejuses C coiisumpsirausîVideteergo qjia ratiorieistocarea-

is-, liuis rapiore et perseciilorëinoslroj' salvo'-tamen

co honore tci-i-oeet véslro. »Inteï'iinCoiriesinlpfa iiirim sidiabalur Diuiieliet IwanhO'congi-ëgaiissibi linifut versos lerroemilites.: : .•'- ;'.:>:

ii- 145.QuiiitoIdiisMartiiVDoiiiiiïicapriiiiaQuadfa-:es gësimoe,fàma véra ries përcëllebàij'quo(l-!juvénisio- Theodoriciis,neposGai'olicbnsïilis,ex-Eisàtanvo-ira nissel iiiGandavum.ibione exspectarct,donecprO-is- pulso islo comité-cniii suis-Nôrtbraaiinis,-ipse inmu consulem snscipcrôlur; Et valdë niiràndiim est^

quod Flandria -lot dOiiiiiios-stiscipërëtvel: eodem

un- :lémporepueruûide'MotitibiisVevArnoldriniqiicin"in-et S.' Audômarosubihtroduxerani;ét; islumrqui jaiiisti,:; exspectatGanilavijet istiinihoslrum"àbiisivitiiico-ro- D>mitem:se recëpturùm'parata -fôrël'l Nàiiii' islbrii

per NorllimaniHitti;consillem«riosirtïm'v'Theodërieiisde- icastellaiiuset ipsius cbgnati-ét-amici*'Ariiolduiiimi, verô illi-iii'S. Aud6màro,'Comlteriide Môiitibiïsillimi- de Atrëbatoet in confiuiis;"ThëbdoricVim.istiiiiialis Iwanet Danielet Geridënsësiii coiiiitemassiinlëre

,uin lfestinàbânt. ; -;• ..'7 ^ ;. : : ;i:c;y;;; , ,:..

:en- 144.DecimoseptimeKalendasAprilis.feria sexta,eis .cives Burgepsiurii cprriientintiacasirum,-iiiquireiir

n et tes, si Frempldus junior domumcomitis iniplessetlier 'frùmèïito'et vinoct'ctèièrls viCtua'libusiidôptisïco-ndit miiisWilielmibbsèrv'andam.Èodcmtlië àudiio, ëpibiis quod:cëmesveniioel;in stiburbiutbBmgis,?obyiamci,

(214)Coierellis,id est vilioribushoiiiiri-bus,ul cap. 16 diclum. ! '

10Î7 GUALTERUS ET GALBERTUSDÉ VITA ET MART, B. CAROLI BONI. 1028

si fôflc vcnissël, claùscrunt portas, nolenlcs illum A •

deinceps tenere pro coinilc. i

145. Sabbalo in Quatuor Tèmporibils, jam irans* c

nctaplena prima jejunioriim hebdomâda, in xvi I

Kalendas Aprilis, Gertrudis virginis,:caslellanus (

Gervàsius iniperavil sese proeparare omnes qui iii (Vicecomilalum eju6 hnbitarent, ut in Torcholt exr (

pedili ad bellum conscenderenl feria quarta post iSabbalmn proescriplum, ibidem cxspectanlcs donec 1comes noster Willelmus ipsos deducCrët contra iDâtiielem.cl Iwan pugnaltiros.

146. Duodecimo Kalendas Aprilis, in Benedicli .

àbbalis, caslellanus noster Gervàsius a Torahollli in

Brûgas rediit cum suis, relulitque quod Arnoldus,nepos Caroli comitis jam secunda vice stibinducluserat in S. Audomarum fraudulenter a quibusdam B

civium. Quo rescito, comes FlandrioeWillelmus cum

polenlia valida ab Ipra accurrit in S. Audomarum,ac in ecclesiam S., Berlini obsessum fugavit, volensincendere ecclesiam; coegilque, ul Arnoldus ille

abjurarcl prorsus Flandriam, simulque illi qui cum

ipso obsessi fuerant.147. Et hoc eodem die reversus est cernes in

Ipram proeparans se, ut sequcnle die invaderetIwanmuii cl Danielem cum expedilione imperata inTorabpR. Eodem die, scilicel feria quarta, civesnoçtri et mariiimi.Flandrenses noslri coiijiiraverunt,ut simul deinceps starcnl pro luendo honore lociet palrioe.

148. Decimo Kalendas Aprilis feria sexta, trans-îrissis liileris, illi ex Gend simul Iwan el Danieldicebanl nostris BurgcnsibtiSjut usque in diem lunoe

preximum: proevidcrent sibi ulrum deliberarent

prorsus pernianere cum Geiidensibus, el prorsusexfestucare coraitcih; an prorsus persistèrent cumconsule Willelmo et cenlradiccrcitl Gendensibus et

ipsorum doininisac amicis. Ultra proescriplum (liera

igitur nolebanl in ambiguo suspendi cum'Briigen-'sibtts.

149. Nono Kalendas Aprilis Sabbalo Dixil Re-becca (215). Audicrant Brugenses quod' comes exAlslia (216) salagerct descendere Brugas, contradi-xerunt ci locum el casirum suum. Remandaverunt

cpmili per castellanum Gervasiuro, ut alias se di-

verlcret; donec ininiicos suos cxslirpassel a Flan- »

dria, et lune primuiiircdderent ei locum et castrumin Brugis. Requireliant quoqiie ab eodem Gervasio

casiellano, ul prolitereUir ipsis, utrtim délibérasse!,an prorsus' remancre in fide et securitale eadémcum ipsis, an prorsus ab ipsis cum suo consule re-

. cedere. Eodem die circa vesperam viderunt Iransi-lum comilis apud nos versus Maldengliem, sialim ad

(210;. Id est Sabhale ante Dominicain ni Quadra-gesimoe.quaridoin niissà loco Epistoloe legilur parscap. xvn lilui Geneseos.

(216) AUlra, viilgo Alteren, in agro Gandensipri'pe.dexierum lalus uoyoefossoe,qua Brugas navi-gatur;

" :''-

(217) Wallerus Ctommelin, gêner Ilaketti Caslel-laui.

A arma prosilientes cives nostri in exilions porlariimreslitissent comiti in faciem, si ad Brugas descen-disset, et portas undiquo clauserimt conlra illum.Eodem die Cono fraler Walleri morlui ex Frorêr-dcslo inlroivit ad cives noslros, el in medio foricoram uuiversis jurabal se cum sua polenlia dein-

ceps cum civibus fideliler persistere. Eramqiie ci-vibus nostris coadjutorcs milites Wallerus (217) ex

Liswega el sui, et illi ex Ostkerca Hugo Snaggaerdet fralres sui.

CAPUT XX.Eleclio Theodorici Alsalii in comitemFlandrioe. In-

térims \Lamberli Reddenburgii.150. Octavo Kalendas Aprilis, in Dominica, in

\ Amiiinli.Uionem S. Marioe,Evangelium hgebatur :i B Omne regnum in se divisum desolabilur : ad Burdgen-i ses noslros, tam ad cleriim quam ad populum vici-

, nioenoslroemaudarunt Hollandioecomitissa (218) et

ï fraler ejus Theodoricus adoplivus (219) comes,; Gcndensium el noslroruin civium saluiem. Quidquidi a proedecessoribus nostris consulibus légitime possi-

delis et per me firmius obtinebitis, si quidem me in

^ comilalum subrogatis. Mercaloribus veslris et lolius

t Flandiioe pacem et liberum negotiandi proebeboi transilum, simulque soror mea comitissa idem proe-

s bebil eatenus lamen , ul obsides demus inviceni

, recipiendi me a vobis et liberam proestandi vobis

i negolialioneni. Statim caslellanus Gervàsius transi-

vit ad comitem in Maldengliem coi.sulens ci »' ?er-

Rtts Ipram ascenderet, quia in Maldengliemquasid " ibsessus lenerelur, si Gendenses in eum cxcursnm

B forte fecissent. Slalimquc Brugcnscs transmiscruni

it propter Danielem, ut cum sua polenlia ad ipsos iu

;s Brugas desccndercl, Inleritn cum castelltino ex

n Brudburg Henrico (220), Arnoldus, quem in S. Au-

it domaro olim susceperant in comitem, satagebat cum

n auxilio el consilio régis Anglioe,ut comilalum F.lau-

i- drîoeoblineiet. Itaque lerra Flandrioedivisa csl, ut

alii adhuc fidcin conservantes et hominia comiii

Î- Willelmo, cuin ipso mililarent ; alii peroptarentsx Tbeodoricuin, sicut Daniel, et Iwan, et Gendenses,

i- ac Brugcnscs; alii Arnoldum, sicut iili in S. Audo-

i)t mare, et vicinia illa; alii comitem ex Montionsprat-i- ferendum crederenl.: Igitur in tanta divisione deso-

n- p. lata esl lerra.

ni 151. Septimo Kalendas Aprilis, feria secunda,

io • caslellanus Gervàsius nolnit cum Brugcnsibus nostris

it, deinceps commanere, co quod comiii Willelmo con-

m iradixissent locum et castrum suum et portas obslru-

•e- xissenlcontiaeiim,etsuperadopiassenlTheodoricunisi- sibi in consulem. Igil.nr exlra caslriini Brugarnmad Gervàsius mandavil pro meiioribus civium, et habuit

a-'

(218) Petronilla ,. mater Diedcrici VI, de quairs acliim cap. 8.'

(219) Quod cum sorore pro liujus filioad lempusisi proeessel. .vi- (220) Ilenric'ns lilius Tliemardi cum B. Carolo

occisî, qui coiisialiiilarius ei Castellanus Brocburgen-el- sis siguavit lilleras Theodorici Comilis anno 1151,

iii Probationibus familioeGandcnsis pag. 205. .

,029 YITAALTERAAUGTOREGALBERTO'. 1030,

rum eis llujusmodioralioncm: « QuiafidemunicoA qi

dominomeo, comiiiWillelmo,adhncServOja,quo ju

separarisecundumlegem soecnlinon polcro,salVo ni

honoremeo,non polerpvphisciimcemmanendili- ni

ccnliamhabere,qui laiilumfeceritiscomiiicontera^ V

pltini.Sed quia vosarao,ibo ad comilcm,perorabo ni

provobis,qualenususquein Dominicainproximaniinducielde vobis,ne nliqiiaminféraimolesliamvc- c

bis,ita ut si voscomiii poluerocorapor.ore,faciam; a

sin vero,caulosvosfaciamdeomnimolcslia,quam s1

coinesinferclvobis,si eamproescirepotero.Uxorem ii

ineam, filioset filias el res measadhnc infraca- e

sii'umhabitantes,precor honesleconservetisusque c

in dcicrminalumdiem.»Et concosseriintciomnes a

civesnoslri lideli'.c; seseobservaluros.Eoderadie a

Stevenex Boul.ira(221)inlroivitad nos eumcirca B y

quadraginlamilitibus. Excursum fcceiunt milites (

noslriantedomumTliancmari.EodemdieIwan(222) I

el DanielBrugasinduxeruntTlicodorieumex Eisa- s

tan, 'lit in comitemassiimerelur.Occurrcranlèi ]civesnoslri applatidentesci. i, 152. SextcKalendasAprilis,feriatcrlia, in mane i

Tliancmaruset nepoles ipsiusdomumel mansiones

propriasin Slralen eonibusserunl,quia si IIPCnon

fecissent,Danielel Iwan cumsuoTheodoricocom-

bussissent.Didicimusrêvera qnndIwan el DanielilliThccdpricoboin'miurael securitatem non fece-

rant adhuc, sedducendeeuniper castra Flandrioe

populuuiet militescommcvcrcnladeligendiimilluni

in consulem.Namsine licciiliael assensuducisLe-

vanioeeleciioucm(aeere Iwan el Danielnon potc-rant. Sic enim fidem iliici ulriquc dederant, ne

Theodoricumillumin consulemdigèrent sinecon-

seusuducis. Eodemdie audivimns,quodWillelmus

Iprensisa capiivalioncproduclns,Cortraciiinvcnis-

sël, ni consilioel viribussuiscl suoruinfuriejuva-rel consulemWillelmum,a Brugis el a Gandavo

propuIsum.QuiaergoIwanet Danielduoex parihuset principibusFlandrioea regeAnglioedonariaplu—rimasusceperantet plura cranl proexpulsionenc-

potissui, scilicelnoslri eonsulisWillelrai,iiecepturi,niliilabsquo consilioregis faceredelibeiarani, seu

absqneconsilioducisLovanioe,cujus uiiaiii rexAn-

gli;eet idem«luxdaluruscral Arnoldonepolieon-sulispiissimi.fr.roli,quemeodemleinporeFiirnensesjet caslellanusex Brodburgin comitemsusceperant;et hocconsilioel auxiliorégisAnglia\Inlcrrogabnnltandemcives noslri ipsos Iwanum el Danielem:• Curergo istum Theodoricumad nos usqueper-duxislis,si fidem,securitatemet hominia ei vos

priorcs,et nossecundo,locononfiierimusfacluri?>

Responderunt: <QuiacumapudBrugasvenirel,no-biscunivenil, cl nos cumipso,ut videretsituuiloci,et lenlarelquoanime eum susciperenlBrugenseset

(221)Boulariaprope Gerardimontium,hoc tem-pore baronalusconiplecleiissub se 12 pagos. Sté-plianusde Roulariu comilalus fuerat in TerrainSiiHclamIVpberlnmcomileni..Willelmusde BoulaersiguavitHuerasIvani de Gandanno 1139 pro tiio-

A qui cum ipsis stabant amicitiacl securilale,cou-,

juncli. » QuartoKalendas.Aprilis,feria qninla, illi

milites,ex Oslkerckaex nomine inscriptos perga-nieno, sese et plures alios IransmiseruntconsoliWillelmoin Ipra, et exfestucaveriinlfidemcl bonii-

» nia, quoeo|iin fcccranlipsi'eidcmconsuli.i 153.TertioKalendasAprilis,feria scxla^ etspe-

cialianlBrugcnscsredilum Danieliset Iwani, qui; antea exiverant suburbiumçlanculocummilitibusi suis.Namdelerminaverantcivibusnostrishunediem,i in quohominiael securitates faccrenl Thcodoriio

ex Elsalan,simulqueGendensesel Brugenseset quiï cum ipsis conjuravcranl.Hoecante feriani sexlams anno bissexlili,in annoproelcrtioerat feria-quartae ante diemPaschoeproxima.Eodemdie in vespera,a B reversi suntadnos inBrugisIwanet Danielet Hugo:s Campusavenoe.El rclaliim est quod Willelmus

i) Iprensis ille capitis,libertatf dcT.alusfuerit a con?i- suie WillelmoNoiihniannornm,Statim postquamîi pransi sunt, tara principesquam popnlusconvene-

rnnl in exilu castri apud Harenasomnes, ibiqueic elegerunt TheodoricumexElsatan in consulemto-ÏS tius Flandrioe;fecerunlqueei hominiaIwan el Da-m niel in proesénliauniversorum;lexquedata est om-

i- nibus qui pro traditionecomilis Caroli proscripticl Iiabebaniur,reverlendiin curiam hujusnovellico-3- mitis,et, si auderent,secundumjudicia prinçipumioe et feoilaloruuilerroe,si mileserat el ad curiamco-in mitis perlinuisset,excusalionemfacercnt;sin vero,o-_ secundumjudicia Scabinorumlerroe sese quisquec- notaliispurgarcl.Stiperaddilaest a consule,princi-iie pibus suis et populolerroeliberlasde statu reipu-'ii- blicoecl honoreterroe,ineliorandiomniajura el ju-tis dicia cl mores et consuctudincsipsorum terrain

is- iiihabitanliuin.Et notandumquodin annoproeleritoa- isla cademferiareversi sunt principesobsidioniséxvo Alrebato,(piiexiveranlanobis, pro eligendocon-IUS suie lerroesecundumrégis Lodcwicicoiisiliumaclu- proeceptum,Iwan el fraler ejusBaldcvimiser Alsl,ic- Wallerusex Frorerdeslo,cl coeteritch-oecompares,ri, redeiiulcsad noscum alacri animo deniintiaveruiilseu nobis sese cum rege FrancioeelegisseWillelmumVu- '

puerumex Norlhmannialibèreel légitimein conii-on- tem et dorainumuniversoelerroenoslroe.El quodses j, consuleWillelmocum barouibus suis cpnsidentcin

ni; Ipra insolarioquadam,ul consiliumacciperetquidiîiil faclurtisforetcontranoviter electu'ni.-Theodoricnni,m : consulemGendensiumel Brugçnsiuin.ei complicum>er- eorum splummodo,decidil ipsumiolarium in 1er-vos rain, et corruerunl simulconfidentesin eo, ita uti? > unus ipsorumpênecasuipsoproefocalus.exspii'assel..iip- 154.PridieKalendasAprilisSabbalo.Intérimcle-oci, nis el populusreversi sunt apudHarenas,el super:set fereiruniS. Donalianijuravit comes,sicutproedixi-

e1m" nasterioTruiichinensiapud Miroeïimin Cod.Doîiat.Sle- cap.'9i... ; ..;. . ;..;,,.:. ... '-..rain

(222)DuxilIwan uxoremLaurcliam fitiaiiiTheo-laer /lorici anno1140.tno-

1Ô# ' GUALTERUS ETGA'LBERMS DE VtTA ET MARC. B; CAROLI BONI. 1033

miiS;.cïdatrsuntmter consulem elcleriim ctpopti--A ©

lUïivobsitles, Iwan cl Daniel^illà'omriia xonsulem c

adimplerc et sciciiiër iibïi fraudârë quoe jiiràvcrit. c

Dêimle' GéndënécS1fidelilaiëm jiirâbanl, et déihde a

Brugenses consuli ci liqiiiiriia fècerunU Eodem die

Lainbcrlus éx Réddënbiirg vénil BiMigas,ut se a Ira- d

dilibiïè ëxciisarët. Kal. AprilisV DOminica Lielàre s

jéiiisatifiiï,' iti mèdio Quadragëstriioej ThèodOriëus (

suScëplusest in cotisiilcni, cl ciini processione iti i

ecctesiâ^SVDoiiaiiaiil"iii Brugis*cl'mOrè proedccès- <

sbrum siioriiiivcoiiiituin ascëiidil, Cl pransus est iii 1

âiila et doïiïb ëbmitum éi: per loiuni dietn Brugenses" t

iibsitl-eVaborabantpro ililrbdiicendPcasiellàiip Gei'- -

Vasibquëih ;fidëîiicr;dilëxëraiiti Eranl tamen aliqui i

Brugëiisium.libinities quidem ejusdem Gervasii, qui i

nequiier-â'gebànt'cbïitrav sebrsUiriinitbcoiisiliocuni -

quOdariV'WiVIterbgenëro'iiakeilr caslellani, quenï c

siiperpniiérë GerVàsioriiorièbanluri'- 155. Quarto NoiiaS'Apriiisv;q'uoefcriairi proeleritoaniioerat-Sabbaiurii sanctUtni!Paschoe,niOdo vero

ferla seconda, 'inlfoivit Gervàsius caslellanus in ca-slrutii Brugaruin ad consulem Theodoricum in inul-tiiitdine militum suorum et Burgënsiuinj qui fideliler

ipsuiti dilexeranty slaiisque coram ùnivërsis ait tc Domine comes Theedorice si Deus liane graliamconUtlisset nobis stpatrioeiulvos statim posl mor-leiiï domini noslri' et hepolis VeSlrSCaimli proesen-lem habuisjseninsy neminem in comilalum proelervos suscepissémus. Nolnm ergo faCioomnibus, quoda consule Willelmo prorsus discesseriin ; boniiniura n

cl-fidem él securitatem, quam hacienus sibi serva-

verihi, fejécérini; co quod pares lerroe et omnis po?ptiltis illum condemnaverint sine lege, sine fide, sine

jusliiia Dei et Iiominum adlitic in lerra erranteni.

Vosqilelioeredèmilaturalëm et 'dominum lerroe ju-siiim, ciini Iiôiière Cl dileëiione susceperinti Vélo

cfgo iiomiiiram et fidéimvobis fiiccre, sicut-dominolialit'rali lerroe, cl de Cujus condilioiie' nos slimus,officium ef ïeoda;quoe a! proedecessoribus veslris

bactenUs:teiiui,'-aivobis reeiperë volo. S'tqUis vero

vicecomilalum contra nie impélil, ex parle Hakeili,

qliiîaiite' nie caslellatius pibximeifûit, in pioesentiavéstra, et pariuin lerroe salisl'aeturus proesloero; »

Sieque iiniia oralione faCtns est bomo Theodorici

eonsulis, deindc;per i-eliquunidiem fecerunt homi- 1ifia consuli, omnes qui feodati -fore debiiëranl in£oiiiitaiii ei- për àliquos dies deinceps. Statim pa- .

feeulipseconsulcônipoiiercfeslinSbat in omni convi-

-tatu suo inter illos qui liaeienus in invicem discor-dias etliiesîgravesque pugnas exei'Gûerant .--

-156.' Ociavo-IdusAprilis., ieria sexta, Lainberlusex Réddériburg feiib iguilp purgabalsein proesénliacoinilisi Theodorici a-tradilione et morte- domini

Caroli eonsulis : Daniel et Iwan non;interfuerunt. ,

157. Qtiinlo Idus Aprilis, feria secunda, quidam

Iprensium, veiie-rant'cèrain; cbnsule-Theôdorico in

lobiq.dpiiius suoeni Brugis, denuntianles quod idem

(223) Imo nmiia'. Eranl consobrini' iUiai-ùinsoio-ruai filii.

A:cornes in auxilium venSrclcivibus Iprënslbus, ea

condilione, ul si cives consulem Willelmum ab Ipracxpellercnt, sialim die altëro comes Theotloriciis in

i auxilium civium Corumdemiiilrarel ad ipsos;! 158. Quarto Idus Aprilisyféria tertia, consul.Théo*

doriëus cum féOdalis -suis et Bttrgensibus Brugen-; siiirii éxeursuin fëcit versus bostes suos, qui inï Okmiibtirget Gistella cbhs'cilerant, et quia (indiquei proemunili ëriini forlitcr ad resislenduiii, cotnes emn

civibus in média via rediit. Eodeni die uiisit rexi Francioe litteras llujusmodi civibus nosiris: <Volo,s ul in Dominica Paliiiartiin oclo Viros discrclos a'- vobis inilïi in Alrebato Iraiismklatis, dé singulisfi quidem caslris Flandrioe lolidem sapiénlioi'es evo-

iî cabo : éoram quibus et un'iversis baroniliiis nieisiî - relraclare veliiiv rationabiliicr, qitid sil qiioestionisil ci-pugiioeinler vos et coinitem vesii-um Willelinnin,

et 'slatini laborabo pro pacis -conformalione inter

o vos et ipsum. Si quis de civibus non ausil venirc ado me, conduclum sécure proebebo veniendi: et re-

i- dcuudi. » Sialim cives super remitlendis liileris1- raliOnis et coiisilii sliidium iuici-unl, dicëntés : Quiaïr rex juràveral ante susccpiionein Willclnii comilis,î nullani coeinplionëm vel pretiuni se velle et debere

m aécipere pro élëclione eonsulis ejusdem, et postmo-r- dum mille mai-cas pro prelio et coeniplionc apericu- susceperilj perjurus est. Item quidquid civibus in

er télonio coiidonavil et quidquid super hoc simul cum

id rege juravit Se inviolabililcr conservaturum, violen-

m « 1er fiégit. Et cum obsides dcdissel, ipse comes proa- confirmalione omnium eorum quoe civibus condo-

o- naverat cl dederal, ipsos fefellit obsides. Igitur cumrie tandem apud Ipram diem nobis deicrininassel etn. paribus terroe, ut se componerct nobiscunij sicutu- omnes scitinl lerroe iricoloe,àrmalamanu' proediclumilo castrum auticipavit,' ul violenter nobiscuni ageret,nb et ad'quidquid-'vcllcl'nos coiislringcret. Ilaque sine

is, ralione, sine lege Déi et bominmn, nos in terra bacris clausit, ne negoliafi possemus; imo quidquid hacte-sro nus possedimus, sine lucrb, sine negolialioiie. sine

li, aequisilione rerum consumpsimus. Unde jnslainlia hàbeiuus ralioneni expelletidi illum a terra. Nunc; » ergo justiorenv terroe lioeredèmin consulem nobisici elegimns, filium sororis (225) eonsulis Caroli, virum

ni- D fidelem et prudenteni, secundum morem terraî subli-

in matum, fide et liominib noslro slabilituin, na'liirani

pa- . et mores et facla proedecéssoruni suoruni digne imi-ni- tanlem. Nptûni igitur facimus Univei-sis, tara régior- <iuam ipsius principibus, simulque proeseniîbus et

successoribus nosiris, quod niliil pertinet ad régentlus Francioe de electioue vel posilione comilis Flan-

itia -drioe^.-.(221) sine hoercdeàul cumlioeredé Obiissc;liui tërrie compares el cives proximiim comilaliis hoere-

U> cleitieligetidi liabenl polëstatcm, cl in ipsoebmiiatulam sublimandi possident liberlalem. Pro jure ergo ter-

in raiiiiri,, quas' in; féodilm ténueral à rëgë, ctim pbieritlëhi consul, pro codera feodo dabil sucçessor comilis

iro- ^224) Vidëluii.'.'..d'esiderarisi etirn coniùjerh. atil

qiiid siiiiilë."

,055 VTTAALTERAAUCTOREGALBÈRTOt 1054

armatiiramlantummodorégi. Niliil ulterius débetA ni

consulterroeFlandrioerégiFrancioe,nequerex liabet so

ralioncmaliquamut potestaliveseu per coempiio- pincra seuper prelium nobis superponaiconsulem, el

nulaliqucmproefcral.Sedquia rcx et comitésFlan- m

drioecognatioiiisnaturahacienusconjunclistabant, ii

co respectu milites et proceres et cives Flandrioe ô

nssensumrégiproebuerantde eligendoet ponendo ti

ilioWillelmosibiin consulem.Sed aliudest prorsus c

quod ex cognationedebetur,aliudVeroquodanli- li

qua proedëcessorumFlandrioeconsulumtraditione o

adjiisiilioeexaminalurinslilula. e

1S9.TertioIdusAprilis,feriaquart»Lconispapoe* s

nepotes Tliancmari cucurrerunl super Brugenses r

apudHarenas,evocanlcset allicientcscives adbuc a

inipransosel comilcinTheodoricumel suosmilitesB t

admilitiasfaciendas.Igiturcampanascustodeslem- «

ploruin,el militeslituespuisantes,fugabanteospro- «

cul a Brugis.Subscquenlerveroexpeditioresmili- <

tumnoslrofuni"et civiumascenderuntilerumàdvër-sus hosles suos in Gistella,et coegeruntquosdam, 1ut loelifuissent, si forte liccrcl eis hominiafacere '

comiiinoslroTheodorico,et superhocobsidesdare, i

ne unquamfrauderasibifacercut. -

160.NonoKalendasMaii,feria secunda,posl Do-minicainPaschoe,cornesnosterTheodoricusequita-balad Insulasel viciniasillasobliniiit.IntérimLam-bertusexWingihinacumpaucismilitibusexcursumfecilcontraBrugas,et simulcumilionepolesTlianc-mari, incenderunldomumFromoldijuniorisnotarii

comilis,quoedomusdefensabililersteteral in Beren-hem.At consulWillelmusad regemFrancioeascen-derateademtempestateapudcompendium;qui locusest in Francia, qualenusa rege acciperetcoiisiliumel auxilium,quomodoFlandriamoblinerel.Episcoponpstro SimoniNoviomeusissedis libère reddiditduodecimallaria,quoein feodUmacceperat,ut advo-catus et defensorstaret ecclesiaruinDei, quoeinFlandriasunt^eo tenore quatenusëpiscopusbannoet excommunicationisverbo damnaret omnes,qui-conqueFlandrensibusterroecivessuscepissenlcon-sulemTheodoricum,et adpotenliamconsulatuspro^inoverenl,alque corailiWillelmoviolenter et sine

judiciosupcrposuisscnl.Hoc ergo pacloëpiscopusniisilHuerasinGandavum,et suspenditinibieccle-jsiasa divinooflicio.

161. Pridie KalendasMaii, feria secunda,Lam-bertusex Reddenburg,quisubnota Iradilionisfue-

ral, usquedurasalisfecissetcomiiiTheodoricoperigniti ferri examen, in OsiburcobséderaiinimicOssuosin validissimamanu. Elcniinasciverat sibi exinsulismaris circumquaquebominesel amicosco-

guatosquesuosfere tria millia.At conlra illum illiexReddenburgcollegerantcl pedituniet equitumnianumvalidant.Cum igitur ulrinque accessîssentdliad obsidendumet isli ad Iiberaudumobsessos,miervenitnunliuscomitisTheodoriciscilicetcaslel-anus Gervasiiis,volens differre bellum,quoUsquecemitisin proesentiapacificareiilur.Sed quiaperli-

PATHOL.CLSVI.

A naecsfuerantLirabërûiset suiad occidendosobses-sos; noluerimlaliquomododifferre,quin obsessos

percutèrent.Igiturduminsullumlot milliafacerent», el obsessiegregiesesedefënsarent,ex improvisoilli

militesex Reddenburg,qui in auxiliumobsessorumin alia domoeventumbelli exspeclaverant,armali

i equiset pedibusaliiel alii, lamenrespectuobsiden-> Munipauci, prosiliebant. Slalimqiieslrcpilumetj clamoresinfinilosin aéra nioventesilli qui prosi*

lierant, perlerritoset prorsusaltoiiilosreddjderuni3 ohsidioncmfacienlcs,in tanlum ul fugaminirent,

et clypeiset armisabjectis>ad cursilandumin fuga, sese succingercnl.Tune illi priusobsessiin armo-s rum virluleegressi;simulqueel illi ex Reddenburgc a lergopersequenteseos, qui sese fugoedederant,s B omniuminimicorumillorumcapitaleset ducestrun-i- cabanl.Coelerunidepeditibusquosvolueruni,ene-i- cabanl. Sed el vulneratoruininfiniluserat nunierii»

et occisoruuiliberpriimvirorumnumeruseratr- 162, In bac ergo pugna notandum,quiaLamber-

î^ lus ille, qui nuper excusaveratse ferfo ignito,non:e tradidisseCaroluniconsulem,modooccisusest.Nam

e, quandiuërga Deumliuinilileregit, Deus illi, quodin Dominisui morte egerat, induisit. Igitur post

o- liberalionemigniti examinis,cran isdemLamber-a- tus et sui sinealiquorespectumisëricordioesuperbon- cura tribus millibuspaucosobsedisset,et eis obsti-m naliisquantumin seerat non parecretjnée propictfc- Deumnecproptersacramentumjurandi,qUodcomiiirii Theodoricofecerat ut nullaminpropria velsuorumn- persona sedilionemmoverct, voluissetpugnametn- slragemobsessorumdifferre; merebalut-ipseoccidi,us oblitus misëricordioeDei et dispensationis, quaim eum reservaverat viloe,cum omnibusoccidendus

po viderelur,si tamendignospoenilcnlioeffuclus,sicutdit promiserat'Deo et Ecclesioeinslilisset.Cumenim.-o- servus humilileragit cum Dominopro suo reatu,in Dominusiudulgetserve secundumlegempoeniienlioe

ino agenti.Cumvero homojuste agens*in aliunihotni-ui- nemperverseegerit, el Deusjudex inter ulrosquesu- asciscilur,fidemjuste agenlisDeusjuvat, injuslumro- liominema causa proslernens, et in obslinalione

ine sua confundens.Undefitut inbelloalleriniquuspro-

mus sternalur; injudicioaquoevelTerriiniquuspoenilensîle- D lamen nen cadal. Notandumvero quod isti occisi

in Ostburg, primitus consilioet doits suis Theo-

im- doricumcomitemin Gandavoet Brugisproestitue-iie- runt el Willelmocomiiisupposuerunt.Et quamvis

per Theodoricushoeress'il naluralis Flandrioeet juslus

icos comeset pius, Willelmusvero comesFlandrioeait

i ex inhonesiuset civiumlerroeperseculor, lamen non

co- juste consulueruntii qui nunc miserabiliterjacen'

illi occisi,nec a traditionedominisui polerimtdiei iiir-

tum nocentes,quorum consilioet violentiadpji adltuc

sent comesWillelmuserat in terra sua Flandrensj.

SOS* CAPUTXXL \stel- Pugnoeel irruptionesbeilicoeinterGui.Uielmumsque A'orlhmanKumet theodoricumAlsatium.

»rli- 165»SextoNouasMaii,in nocleferioequartoe,illi,

33'

105.S. GUALTERU3 ET GALBERTUSDE VITA ET MORT.B. CAROLI BONI. 1036

qui in Gandavo in donio comilis a civibus illis adhnc A pobsessi Icncbanlur, co quod in parte.-WiIIcl.inicon- c

' sidis persistèrent, exierunl, et plalearuin. domos n

plurimas inceuderunï. Cumque cives pro ignis de- c

siruclione laborarent, sccurilius exciderunl jacla- b

tpria ingénia, scilicel niangunellas (225), quibus. i

lapideain domum et lurrim, in qna degebant bb- s

sessi, proslernerent. Eodem die, scilicel quarta feria ï

Gervàsius caslellanus Brugcnsis cum militibus ob- csidère voluit in. Wingehina in parle comitis Willel- (mi. agenles. At illi slrenui milites occnrierunl Ger- s

Vasio, et ipsum illum vulneravcrunt, et dearmigerisduos coepcrunt, equos et palefridos lucrali sunt. i

164. Tertio igitur in Nonis Maii, Sabbalo revo- tlulo anno, instabat dies anniversarius omnium iHo— <

rum qui de lurri proecipitaii eranl pro morte Caroli B

comilis. Et notandum quod in bac eadem septimana '

occisi sunt in Oslburch Laiiibcrlus filius Lcdewif etcum ipso plures, quorum consilio et traditione

•Theodoricus Flandrioe superpositus violenter estWillelmo Norlhmannensi. In bac eadem liebdomadc

saiagebat rex Francioe in pridie Nonas Maii, Dorai-:

nica Misericordia J)omini, convocare archiepisco-

pos,,cpisco.pos'.clomnes,synodales personas in cle-

ro et abbales et discrelissimos, tam in clero quamin populo, comités et barones coeleresqueprincipes,ul ad se in Atrebalum convenirent, liabilurus consi-

l.iiiin de islis duobus consulibiis, quem eorum cura

regia polenlia cxpelleret, aut quem.slabilircl. Quoleinpore Theodoricus inlnsulis cl Willelmus errabat „in Ipra. Toia veto terra in periculis agitabatttr, in

rapinis, inecudiis, tradiliouibus, dolis, ila ul nemodiscrclus viverct securus. Igitur titrobique exspecla-bnnt, quod coiisilium, aut quoescnlcnlia darelur incuria et convcnlu lot prudenlum et discrelorum

viroruni, ct.quoe périclita- in fuluro limèrent, cumomnia pericula sibi supcrvenlura limèrent. Et notan-ih m-quodomnes fere, quibus terra Flandrensis pro-liibita oral propter traditionctn Caroli eonsulis, etlioc secundum judicia prinçipum cl baronum terroe,Iioc lempore roversi sunt in teiram bac simulalionéet dolp, ut si qu'^esset, <|iiieos attderet interpella-re de'traditione,' ipsi' interpellât*!respondereiil se-cundum vel quod miles oral in curia comitis, vel

'secundum :quod inferioris condilionis coram sca- [binis et judioibtis lerroe. Igitur adhttc nullus inler-

p'cllàlus est nec respondil.165. Et mémorandum.quod cum jam primo comes

Theodoricus in Insulas conscendisset, qu'oedamin-cantatrix occurrit illi descendens in aquam illam,

quSni ceincs traiisiturus erat per ponlem juxla in-cavminatriccm. At illa conspersit consulem ..aq'ui's.

igitur, ut aiunt, comes Theodoricus languebal in

ebrde et visecribus, ila ut comeslionem et potumfàstidirel. Cumque milites éjus iiuloluissent super.eo>coepei'uut incaniatriccin, ci ligatis manibus et

(225) Beka De episcopis Trajeclensibusin Joaniieil : Applicando mangiiiellas ad quassandnm lurres.ii\clx\wun<i(inassoepescribil ul infra .num. 181 t««-

! A podibus, slipulis el slrniuiiiibus succensis impositamcombusseruiil. Ab ilio ergo lempore usque in septi-'

i iiiiiiii Idiis Maii, Cono ex Frorcrdeslo in Wineiidala,et illi qui in Winchina cum Larabcrlo arma fere-

." baiit contra comitem Theodoricum Cl suos, non5 desistebant deproedari villas circa se et ruslicos,

simulque cum rebus ipsorum violenter auferre. Att Brugenses fossalis novis circiinidcdcrunl se, vigiliis- et insidiis suis et suorum milittim sese defensabant,

Quo tempestate villa Orseamp deproedalaesl prorsus- a militibus Willelmi eonsulis.s 166. Pridie Idus Maii, feria secunda, Brugenses

impctebanl illos in Winchina, et vuluerali sunt- ulrinqtie pltirinii cl morlui quidam. Non lamen- oppidum illoium oliscssorum deslruclura csl.li B 167. In Idibns Maii, feria' tertia, Willelmusa comes, collcctis niiliiibus suis, invasit proeconeniil in Ofscanip, el fugavil illum in ecclesiam ejusdeme rttris, el clausum intus obsedit eum, apposilisquest ad fores lempli iguibus ipsas fores conflagravil. Iu-

le terim burgeiiscs noslri ocenrrerunt ci armaii ini- Orseamp, et cura perspcxissenl cl consulem cl

>- milites ejus et flainir.asignium in lemplo, pericrritiî- fugerunt et plures capli sunt eodem die. Cum erg*m in fugando et in persequendo cives noslros comes

s, excurreret, proeco ex Orsc.imp cum paucis c templei- prosiliebat, et evasit pcricttlutn ignis, et caplus esi

m unus iiiililiim, qui in évasion» cailrm exiver.il a

to lemplo.; Burgeiises vero nostri fugerunt limorc et

at r pavorc pericrrili, simulque quia conscii cranl sibi,

in quod ennuient comitem Willelmum injuste expulc-

(to rant el iradidcrant; et quidam eorum in itirnos

a-r campeslres laluerunl, de quibus exsiracli, captiviin sunt abdiicli. '

im 168. Dttodccimo Kalendas Julii, feria secunda,

mi lama relulil ex Lcns, regem Francioe fugisse ab

n- Insulis, ubi comilcm iiostrum Theodoricum obsc- •

•o- derat per qualor dies. Eadem tempestate Gendenses

et evisceraveranl quamdam incanlalricem, et stoma-

oe, cliiuii ejus circuniferebaiit circa villam suam.

ne 169. Quarto Kalendas Junii, feria tertia, comes

[a- .Willelmus, collecta maxima manu mililum el pedi-

së- tum, invasit Brugas, et usque in portis et cingulis

rel et infra fossala nostra insullum impeluose et ani-

:a- D mose inferebal. Ulrobique alii inlerfecli, alii per-

;r- plures sunt vuluerali. Tandem iii vespera revcrsu3

est apud Jadbeca (226).ics 170. Tertio Kalendas Junii, feria quarla, comes

in- Willelmus rapuit iterum apud Orseamp ruslicos et

m, milites cum armatis, et violenter abduxit apud Wi--

in- nendala«t Oldenburg.lis. 171. Pridie Kalendas Jiinii, in die Asccnsionis

in Domini, ex Oldenburg misit qncmdam monacliutn,

uni nomiiie Basiliura, comes Willelmus proecipiensno-

per lario suo Basilip, ul ad se festinaret, ce quod in

et proesentiainsuam berquarii cl custodes curlium et

me anella dicitur. ' '..rus. •'

(226) Jadbeca hora ilincris Aldenburgo distat, un

n«- e. Slralcno.

1057 VITAALTERA.AUCTCREGALBERTO. 1038

rcddituii'iiisuorum ralioiicm debiiorum suorumA "

vcdditurivenisscnl. Igitur monachusille delenlus di

esl inBrugisper Iwanuni,el Gcrvasiuincaslellaiium i:

et ArnoldumimpotentCarolieonsulis, qui priore c;

dicaBiuburgveneralBiugas.Eodemlemporecomes pWillelmusOldemburgcircumsepiriel fossalisfir- d

mariproecepil,ubise et suosrecipereordinaverat. d

Igiturnemoruricolacircanossectiruserat, sedcum d

omnisupeîlectilesua, aut ad iiemorasnblerfugerat s

cl latilabal,nul infra Brugasascendit, vix ibidem qviloesuoeaut rerum securus. r

172.QuartoIdusJunii, Domitiicasancta Pente- s

coslcs,comesTheodoricusvenitBrugas,conquisilis c

circumadjacenliisvillaruin circa Gandavum,cl in i

inaximogattdiosusccplusest a nosiris. <

175.Tertio IdusJunii, feria secunda, milites el B (

lalrunculiquidam,quierant in parleWillelmieon-

sulis,ex Jadbecaprodibant,cl quasi specicmpacis t

ferrent,cum milite quodam ex noslra parte ma- j

ne-île,sermoncsel salulalionesconfcrebanl. Hujus t

ergoequilisliostridomusdefensabilisel lirraissima ]

stabatt in quamomnescircummanenlcs,et plures i

ex civibus Brugeusibusrcs suas comportaverant,: i

quas ibidem lutins salvareut. Intcrccperunlergo i

cquilem iiluni in curie sua secure vaganleni,et

tradilumvulncrihusintcrfecerunl,eldoinura,codent

cxpulsoéquité,.violenterobiiuucrunt.Sialimcomes

Theodoricusloetuscum iununieramullitiidinead-

vulansobsediteos, e.ocgilquceos obsessosut seseredderent.Quostamensalvismembrisabircdimisil,el eqtiitemdominuniqucillius domus bene in pro-

"-1

priadomoresiiluit, feria tertia scilicel,pridie Idus

Junii.174.Eodem pridie Idus Junii, audiéntesmilites

eonsulisWillelmi,qui in Oldenburg,el Jadbeca,etSiralcn jacticraiil,ul insidiaspararent noslro co-miiiTheodoricocl nostris,quod cum'iota polenliasuaobsidionettiTheodoricusfecisselextra iu remo-lisvillisa Brugis,accurrentescircasexaginlaproe-cursorcs,incenderiintdomumvicinain castroBru-

gensi,allicerevolentcscivesnoslros,quos forlassissic caperent. Magisvero ideo nos inipeteb.ini,utTheodoricumconsulemper ignisfumumet (laminasabobsidionerevocarenl.IgiturcastellanusGervàsiuscummilitibusoccurrensad insulluminsidiatorum,coepitduos milites slrenuos, Walterum nepolemTliancmari,per quemoecasioet causaseditioniset

pugnoeloliuserigiuemhabuitinterBorsiardum,illumiradiioreuicomilisCarnli,ëlTuancuiarum;coepilqucaliumcura Wallero militera. Sed isdemWalleruslcthalitervulucraluserat incaplioneilla.Civesvero

Brugensesmanus proe.gaudio complosasconfero-uani. animiexhilavalionemnon saiis sibi iiiviceni

(227)Hiiicdataoecasioscribendiab StratensibusoceisumesseB. Carolmn,ut supradicluni.

.(^28)Somcrgliemin agroGandensitertio ab urbemilliari.Decujusfamilial antiquitateagilSanderus"b. iv Rentra Gandavensiumpag. 177, asserilBer-mu-dnniot Walterum de Soiiicrghcmvixissesub1lulippoAlsalio, -

A osleiidciuespro tara bono suo suecesiti.Nam tan-

dem posl lot mala, posl lot proedascl domorum

incendia,el postloihoinicidjain noslroperpétrait!,

capluscsl Wallerusillea nosiris,quicapnl (227)et

principiumfuit loliusmaii lerroenostroe,pro cujus"

dolisCarotusconsuliradiluscsl; nonquodipseIra-

didissel,sed hostessuosBorsiardumcl suosai}ira-

i denilunicoinpulissel.Hoecquoquedico secundumi sensumvulgi cl secundumfuroremanimi illorum,i qui modocaptivumWalteruin proefalumsuspende-

reiilaul novoet inaudilomortis finedissipassent,- si comesperniisisset.Naiiiviso igné,juxla Brugas,> comesTheodoricusjamabobsidionereverlens,cumi Iota îiuiliiiudineaccurrit,.sedailleacctirsum'ipsins

capii sont illi duo et coeieri insidialores rétrol B fugmi

175.Eodemdie Wallerusex Somercngcin(228)s cl militescl pedilcscura co, qui quidem ex noslra- parle îiiilitabanl, apud Haltrascapti sunt. Eodems die Danielel Iwan apudRuplcmundasuper iluccnia Lovanioequinqitaginlamilitesceperuni. Eodemdies niiserutitIprensessccrclolitlcrasBrugeusibus,qua-, tenusprhalim et in luto loco aliquos sapientioreso noslrosel suosvellentconvenire,cl dehonorecomi-ii tatusmiliteragere.n 176. Quarto decimo et decimo tertio Kalendas>s Julii, comes Tlicodoricusascenderal cum comitéI- Frederico(229)in Gandavum,cl collegitsibi infi-;e nitumexercituuideAxlaei Bucholdcl Wasel con-t» flnii.sillis; adduxilquoqueinstrumentajaclatoria,>- quibusdejicereldomosdefensalesel oppida ininii-is eorumsuorum.Applieuitquecuragravi cxerc'tluad

Tilod(250),cl obsedildomumFolketmi'liiis.Igitti»-is duodecimoKalendasJulii, feria quarta, Brugenseset occui'reruntcomiticum suo caslcllanoGervasioeto- cum inlinita Flandrensittmniullitudine, qui ctunia ipsis conjuraverant.Consedcrnntergp fpris nocleo- sequcnle circa domum proediciam.Igitur comese- Willelmusjuxlasubseqnensexercilumcircumspexii,u- quota foret turba el cxerciltis qui militera SIIIIMI>is obsederant.Necpartira indoluit de injuria illa, etut grassanliarroganliaobsidentium.Elcgeralnamque.î*s Willelmuscomespriuseniori, quamlanluinopprorus brium sui susiinere. Igitur uiidecimo Kalendas

m, -pJulii, feria quinla, et die quarto ante festuni S.ira Joannis Baplisloe,circa niane, in Oldenburg abet abbate illiusloci, religiosoet prudent!viro, pcenUira tenliani suorumpeccatorumdévolus suscepit, et

[ne vovitDeout deincepspauperumforel ailvocatusçl'us EcclesiarinnDei. Similiier omnes slrenui militesïi-o ejus voverunt,circumeisisquecrinibns.et rejectisro- vulgaribiis iiiduinentis,camisia el loiica.coeleriscm armis induli sunt, liutniHvolôapudDeuraet fortis-

iiis (229)Fredericusni frater Theodoricinoniinaliirapudcitatumsupra Vignerumin OriginibusAlsatioe

rbe pag.115.rus (250) Tilelum, in agi'.oCurlraceiisioppidum,ci-ter- viumHarlebccanoiiuiijure acprivilcgiisa Guiiielmosub Norlhmannodonaliim,uti exGi-ariimajo.iraditSa!i-

derusin Flandriailluslrala,pag.427.

1039 GUALTERUS ET GALBERTUSDE VITAETMORT. B. CAROLIBONI. "1048*imo iclo progredienlcs ad bellum, veneruntque in A E

vertices inonlis, qui eminebat juxla exercilum s

Thcoderici eonsulis; ibique proeordinabant sese ad s

bellum. s

177. Fecil érgo Willelmus comes 1res turmas ^

ëquilum.et obtinuil primam suorum aciem, cujus s

ipse dux prinmm insultum facere se constiluit. Ex iadverso itaqtte Theodoricus comes similiier ordina- l

verat acies suas ; in quarum una ipse et Gervàsius i

caslellanus capila erant, in altéra comes Frederi- <

eus; curlalisque hastis ulriiiquc paulalim sese ag- l

grossi sunt in virtule hasloeel gladii, eeciderunlque 1

infinili. Cominus pugnabant, non aliter quain morli <

se offerrent, in media arma inimienrum corruebant. i

Ante quidem sese proejudicaveranl mori in bello,

quam a comitalu expelli. In agressu enim primoB

Daniel, qui caput erat militioe Theodorici eonsulis, i

volebat se inferre concis Willelmi eonsulis, ibiquedejeclus est comes Frcdericus, el contra illumvinclus Riqiiarlus ex Woldman in priore vinctura :

plures quippe el infiniloe fiebant in invicem vin-cluroe. Tandem gladiis conlendebanl.

178. At pars et cuneus ille, in quo Willelmuscomes pugnabat, deficere incipiens, relro in fugamse convertit, quam Danici persequebalur cum suis.

Cubique utrinque laborarent, illi in fugiendo, illi iu

persequendo, secunda pars cuneorum Willelmi eon-

sulis, quoead insidiandum lalebat, prosiluit in adver-sas faciès Daniclis el suorum ; el, quia rccenli vir-ilité el unanimi consensu exhorlali fuerant et in- ^ttlrucli ad bellum, in mille hoesitanles, hastis el

gladiis perscculPt'cs illos inlerrupeitinl. Tune comesWillelmus a fuga velociter résilions, sese cum suis

recepil-, uiioque.cttrsu el animo virili ac robore

corponim suorum crudclitali armorum et dispersioniiniinicorum insistebal. Igitur universi qui cum cou-suie Theodorico pericula bclli sibi imminerc proevi-derant, in diversa armis disjectis, nudique prorsus'fugerunt '•: adeo ul cum comité suu proeler decemmilites milli commnnercnl. Willelmus quidem comesçl'Siii loricas projicienies, leviores equis insidentes,tune tandem viclorioesuoefrucluni consecuti, ltoslcsalios occiderunl, alios ceperunt.

179. Circa mediam no'cleinad Brugas rediit co-mes Theodoricus : coetcrum quo Willelmus comes f

i redicrit, non audivimus. Tune noslri loci conjnges'.viros suos, filiipatres, servi et ancilloedominos suos

perditos deflebant, casum el infortiiniiiui belli per-«iiiirculGS,lola nocle et deinceps fielibus el suspirïislanguebant. Summo diliculo igitur eum exirenl no-slri ad: morluos suos, ileiuni a militibus Willelmi

capli sunt. Tam gravis pevseculio et multiplex cap-tivitas noslroriim niitiquain audifa est conligisse innosiris pa'rtibus ante hoo.facinus belli. Infinila vero

pecunia dala est pro captivatis nosiris redimendisWillelmo comiii et suis, et sic quodanimodo ilerumterra nostra depraidala. Tandem audientes nostra-.tfis, quod Willelmus comes ante ingressum belli se

A Deo humililer subjecisset, poenileniioercnied'mmin-i sitnipsisset, crines el superfluas vestes ipse el omnesI sui truncassenl post belli infortunia sua, cives no-

st'ri simul cum suo consule Theodorico crines ets vestes cireumcideriintf el ipsi quoque presbyteri -iio-s s;ri ad exemplum inimicorum tandem poeniténli.rmi proedicaverunt, el posl lot damna, spolia et capiivi-

lales in noslros peraclus indixerunl jejunium uni-s versàle, et ferebant cruces et serinia sanclorum in- 'ecclesiam B. Marioein Brugis, ibique excommunica-;-' verunl omnes sacérdotes Brugenses ex nomine Wil-e lelmum comitem. Noflhmannum, Thancrannus dc-\ eanus, Eggardus, Sigebodo, llcriberlus, Froraoldust. senior, Theodoricus presbyteri, fecerunlque vovers

i, consulem Theodoricum coram ^uuiversis, quod s»o B aliqui ex Iprensibus sese ad ipsum converlerent, mi-

i, sericordiier eos susciperel, sive de omni comitalu,e quiconque se converlerent similiier ad ipsum, nonn exhoeredareteos..: 180. Octavo Kalendas Julii, Dominica, in die S.i- Joannis Baplisloe, in ecclesia B. Marioecrucifixus,

qui slabal in pavimenlo ad adorandum fidelibus,peris seipsum et Dei virtute a loco . in quo firniilcr fixus

m slclcrat, sursiira levains decidisscl in pavimentuui,s. nisi quidam custodum ecclesioecasum manibus proe-in ripuisset. Qui quidem cuslos ilerum solilo loco

n. infixil criicifixumillum, et cum abiisscl, itertim sicut

r_ primilus, ab infixionc levalurcl ruere coopéraiidem

r. crucifixus. Tune omnes, qui ad adorandum slabaut

n_ _ acciirrenlcs, ilerum inlixerunt, putanlcs casum illuni

cl evenisse ex inoun'a infigcnlis. Sed circumquaquees conspcclaulcs, inciiriam uullam boc fecisse proba-ijs verunt.

irc 181. Quarto NonasJulii mensis, feria quarta, in

mi translalione Martini episcepi Turoncnsis Ecclesioe,n_ pbsedit cemes Willelmus Northmannensis cum gravivi_ exercitu domum magni proecpnisin villa Orseamp,iUS adducens inslriiraenta jactatoria, magnellam el pyr-»m rira, quibus dejiceret domum proefalam.Sed Tlico-

u;s doricus comes cum civibus Brugeusibus cl Flandri-

en genis circa Brugas et infra fossata et sepes-ejusdem(cs domus, simulque Arnoldus Winelh, sese opposuc-

rtint, titrtimque vero exercilum finvins diviserai, qui

c0_ domum itlam proediclamorientera versus muiiiebal.

|1CSD At ex illa parte in qua Willelmus insultum fecit,

„es domus illa sepibttset fossatis firma fuit. Multi igitur

11(1S in aggressu belli et pugnoe in invicem, utrinquo

icr. morlui seu vulnerali sunl, sed domus el fossataet

,,jis sepes ejus firmiler pcrslilerunl. Tandem lurrim ex

n0. una el lurrim ex altéra parle oppositam ercxeruut,

l,n; <|uibus çonscensis açriori modo pugnavenint. Tune

,ap. exercitus Willelmi eo quod venins ex occidente du-

, i,, riler peruaret oppositum sibi hosiiuni cuneum,.com-

oro portari jussil undecunque fenum, herbam, lecta do-

,(jis morum, frutela et omnem iiiâteriam, quoesubmi-

,um nistrarel implelionemfossatorum, ut sic intrarenl ad

,,..,_ liostes oppositos. At illi de intus ignem pice et uncio

j se vclcri et cera levius ar.dentem macliinoe'injecernnt,et ita igné consumptitm est quidquid conjectum lui*.

tO-H-. V1TAALTERAAUCTOREGALBERTO. _lU?

EjusdemquidemmachinaiardentisfumtisvenlorumA

stridoreagilalus,in oculosirruil eorum, qui ignem li

iiijeçeranl.ab inlrinsecus;haslis el'leliset sagillis fi

multioccnbuerunt-infecti.SeditigiturWillelmusille pscx~.dics.inobsidioneilla; in quibusdiebuslotmili- si

lias, lot lornationescxercilabantmililesulriusque, s

cxcrcitus.Nam cum fluviusprofundusesscl inter d

ii.trumque,liostem,.quoerebanlomni lemporeobsi- sdionismilitesWillelmi.vadaet transitasfluvii,qui-- dLus transire nondilferebant,avidipugnoeet belli,, u

ulpoleilli, qui fortioresarmiset numeresipreseranlniullitudine.Sextoergo die, quierat septimoIdus ;Julii, feriaseconda,circavesperam,vidonsWillel-

mus.quodniliilprolicereliu obsidionedomusillius,transirejussitmilitesquadringenlospervadafluvii, <elcombusseruntdoniuniAnsboldimiliiisel doraos

"j

fralriset sororum ejus. Tune exerç.ilusejus reces- .<sit; al noslrifugerunt.inBrugas,elvicini,qui circa inos commanebanl,cumomnisupellectilisuaet pe- ]cudibits fugienles,.intraverunt ad nos in Brugas,treniorecl pavpreatloniti, nocieinqueillaminsom-n.emduxerunt.EademdiemonacliiS. Trudoii"t6.cl.eoiiinideracellula juxta Orseampsila, prorsusde-

proedataesl, ul necIibrivel calix sacriliciiibidemrcmaneret.

182. Notandumquidemquod nqllus sapienluniinter noslrosBrugenses.aususcratvera profiteridecasu et inforlunioet fuga noslra. Quiconqueenim

aliquid verilatisprofitebatur,illumtraditoremlocinoslri et fautoremWillelmieonsulisdeturpabant,n

mortemquesubito minali sunt. Necmirum,quiaDeusobslinabatcorda eorum,neorancmvcrilalcmvoilentaudire. Tamen croces et processioncsperccclesiasa clerodelatas subséquentes,magisDeum

adiram, quamad placalionemprovocaverunt; quiain obstinalioneanimi, iu malis cl in supeibiacl

pugna contrapolesialema Deoipsisproelalamere-xerant. Omni quidempeteslatiomnisanimadébetessesubdila,sicut ait Apostolus(Rom.xm, 1). Igi-tur si.in locoilio,uiidepessiraoetradilionescmcise-rant, infôrtuniaconlingerent, bella, sedilioncs,.liomicidia,opprpbriasempiterna.totius Flandrioe,nonnejure idemloeusdebeturomnibusmalis?El siEcclesiafratrumpalilu.r, quoein Brugisest,nonne,inerito, quia proeposilusejusdemEcclesioecausaniInialoruminlulil?Et, quamyisnempauderelaniuin-..tiare baniium,el anatbcmaarehiepiseppinpslriel

episeepicoelcrcrumqtiesuffraganecrumcpiscoporuinejus,audivimuset cegnovimusquidemvere, et nosfuisse merilojn bannoposilos, et.in prohibilionediviiiioffiçii,eo quod superposueramuscomitemcomiii, et infinilas mortesper hoc inlulimusuui-versis.Presbylerinoslriet clerusnpslri lociproepa--"ayeruntsese.adpugnamcumpopuloet.turba,niaîeUliusmentoresquodslarenlquasiminuspro domo-srael.

(231)AloslumFlandrioeimperialisproecipùacivitas, Gandavuminler et Bruxellatnsila, eum illuslri8-iriiorio;olimBracbati.toanjuiuierata..

A 185.QuartoIdus Julii, feriaquarla, in transla-i lione Bcnedictiabbalis, Cluislianus de Gislelacti fralres Walteri PennalimendaciiveneriintBrugass per conduclumDanielis.Et postiilChrislianusfilium

suuni in obsidem,el fralres proefatiduoremanse-

i,.. sunt obsides,pro Wallero fralre suocempediliinF domocomilis, quoecsl in Brugis.Ferebantigitur

seenm Cluislianusel mililesejusWalterumillum,-- donecvidèrent, si aut convaleret aut morerclur,

,. ulpoleillumquivulneraïusadmorlcmlanguebat.1 CAPUTXXII.s MorsGuilielmiNorlhmanni.RegimenpucificumTheo-

dorici.

•, 184. QuartoIdusJulii, feria qitinla,duxLovanioe> obseditAlst (231)cumgravi exercitu,el venil sibis in auxilium comes Flandriarum Willelmus eum;- quadringeiilis militibus. Intérim apud Brugensesa mulla mendaciavolilabant de negotio obsidionis3- proefaloe;, 185. Contigitintérimquodin Brugismolendiiiunsi- aquisimmersuni(indiquedilapsumquedeslrueretur,.21 et aqua,quoead plagammeridieimunieratcasirumî- el suliurbiumBrugense, in loco,quomolendiniinim conclitserataquas, claberetitrfere Iota. Indecoin-

niolicivesaccurrebant, et fimo,lignis, terra aquasm elïluenlesobslruebant.Impulabantigitur suffossio-

le nem molendinifaciam fuisse furlive ab inimicis

m suis, eo quod ila posldefluxuma'quarum,castrum

ici el suburbiumipsorumad ingressumpateret bosli-

tt, n bus.Multiaderantdivinaloreset laici et sacerdotes,lia qui adulabantur civibus nostris, proedicenleseis,•m quoecunquesciebanl cives voluisseaudire. Si quisici- vero sapiensde negolioobsidionis,aut.de lociet

un civium periculisiniminenlibusv.erumprofitebatur,lia vilissimarepuisaimpetilusab ipsisobinutuit.Ai'/liue.et vero langiiebantcivesnestri in exterquendepeni-re- niamab invicem,quamcomiiiTheodoricotransmit-

liet lerent in.expedi'tio.iiem.pbsidionisproefotoe.Similiier

gi- illi ex Gend laborabant.Eranlquë in Alstobsessi

se- Iwan et. Daniel,,et comes Theodoricuscum forli

es,, milite,salisquein belloprobalo.;

ioe, . 186. OctavoKalendas Augusli,feria quarla, in

l si die. S. Christophorireductusest WallerusPenna-

une. tummendaciumincaplivitatemin Brugis;el redditi;amD sunt obsides,quipro eodati et usquead id tempo-un-., ris observalifuerant.

iel. 1.87.Sexto KalendasAugusti,sexta feria, posluin tcansfiguralionemDominiin monteThaber, digna-nos baturdominussuoeproevisloiiiset nostroesimulper-ipne sepiitionisponere in hac seditipne quodamniodo.tem ttueiii,quia comesWillelmus Nprlhmannus.duuiuni- in assultuproefaloeobsidionisseproetulissclhpstibusepa-, pênescastrumAlst, dejeclus.abequo,dumsese in

nale pedes recepisset et nianum dexteramad orasar-omo moruin dedticcret, quidaui peditum ab hostibus

ptosiliens, lancea eamdem dexterameonsulis iu

1013 G13ALTERUSET GALBERTUSDE VlTA ET MORT. B. CAROLIBONI. 10U

pa'ma perfigrns, médium brachii, quod adjunclum i

iiianui coboescral, pcrfodit cl lelliali vulnere inEccil.

Quem.mililes sui collegeruni, ulpole dominum suummiseraudo occasu inoricnlcni, ac per lotiim illumiliein nioricni celando inimicis, sine planctu cl

cjolalu, vnces cl ciainores doloruin coiiipresseranllanlo aoripri mentis nugiislinli coiil'iisionc. Dux

igitur Lovanioe quoercre salagebal, ul se et suos

cotuponerel cum comité nostro Theodorico, et lolius

discordioeiu invicem habiloe, causas in judicio Iwan

et Daniclis et régis Anglioecommcndavil. Conces-

siOneergo.compositionis ulrinqué laudata, dum.ro-

gabat comitem îioslrum Theodoricum, ut ducalum

pra-bcreï consuli Willelmo revertendi cum suis pa-xiiire ab obsidione ; cumque omnem comes Theo-

doricus duci super lioc assensum proeslitisset, ait

ilux : <Ecce, quem in tanlum virlus tua pcrscquilur

lioslem, Willelmus comes e vulnere lcthali exspira-vil. » Igitur prosiluil unusquisque ulrinquc alins ad

dellcndum tanti et lam proecipuï mililis occasum,nlius ad excitandum liosles in cxsultandiim, alius

ad denunliaudum bis qui domi remanserant ; ut sibi

proecauli rerum suarum non nisi vigilanter et proe-considei-alî agerent. Volilabat enim undiquerumorcl lama mortis principis illius, et qui in fideet secu-

rilaic ejusdem eonsulis decerlavcrant, ad luliora

loca sese conforebant. Tune cum planctu infmito et

olangorë excelso corpus mililis slrenui ferelris im-

positum ad S. Audomarum humandum transtule-

ïnnl.

188. Coeleruni Theodoricus comes ininiicos suos

pcrsequebalur ubique, el conflagralione ignis eos

vastavil, caplîvavil, disperdidil, nisi qui graliam ejusante conflagralionem ipsam, nul pecunia, aut aliter

conqiiisieranl. Ascendil igitur Theodoricus comes

apud Ipram quarto Kalendas Augtisti, Dominica,cum infinito mililum auxilio et obliniiii Iprani. Civesvero Brugenses cl milites elsolidarii eorum exierunl,cl deproedali sunt villam Rideverda, et dômes com-liusscriinl. Igitur Lambcrltis ex Rïdcvorda et Lam-bertus ex Winchina, aliqui ex.Folltelh et Tileth

(252), et plures alii de confiniis nostris, qui in au-xilio eonsulis Willelmi cerlaveranl, sese in oppidoWinendala reeeperunt. Illi quoque qui in Ipra civesin parle consiiiéranl Willelmi, cum Isaac (233) apudForniesel.t sese conira comitem Theodoricum firina-

verunl; ubi cxercilata.esl inililia maxima. Et no-tandum. quod cum in lanlis periculis Brugensiuniiocus fuisset, ut cives nullo.consilio sibi posse, nisia solo Deo, niederi credidisseni, et ideo cordis sa-

. ci'iiieio Deum plaçassent, dispensatione solila Doitssubvenit ipsis. Nam coiisuieraWillclnuini gladio sui

judicii enccavii, sed ilio quippe modo, ut non in

propria sed in alienoe pugnoecausa, scilicel ducisillius, cujus in auxilio niiIitabai,emorcrclur. Proindcnos Bmgciiscs a morte illiuà innoxii doputabamur;

(252) Fd'uuët domus in Tilelo supra num. 176•ttatuiiur.

l quoniam quideni iiemo e nosiris ipsi iiiluleral mor-icm, imo eodem teinpore qtto fuiiclus est à vila noslimebamns illum procul dubio ad nos obsidendosfuturum. Illi eliam ex Ostkerclia milites oui deconsilio comilis Theodorici cl noslro pendebant,eadem die qua obiil consul Willelmus, impropera-bant nobis, quôd traditores fuissemus et recesscrunta nobis. Inlerea apud Brugas nuntius venît, quimorlem denunliaret Willelmi eonsulis. Quo audilocives el onines noslrales Deo referebant graliasprotanla Iiberatione sua et rerum suarum.

189. Igitur mirabilis dispensatio Dei, quoe hocmodo principem illum mori dispcnsavil, ul in ducis

proefaliôbsidenlis Alst auxilio obirel extra consula-tum nostrum. Et qnanquam conira nostrum comi-

" tera el noslrales in parte pugnarol, non fuit quidem

alienjus allcrius causa illius pugnoe et obsidionis

quam ducis. Et licetW'illelraus comes libenler qua-

'ciinquc occasione noslrales impugnaret et ideo inauxilium ducis maxime conscendisset, ejus pugna aut

ejus mors ibidem a Deo proelixa, non impulnbalurnisi duci. Ducis enim miles in hoc fueral, nec ibi-dem pro comilatu primo, sed pro sainte et honoreducisvcliilaliusquisubetsolidarius, montras est.Con-

tendunl aliqui quod noslrales, poslqiiam expulerantWillelmum consulem, superopposueruni ei Theodo-

ricum comitem cl cumdcni argcnlpclcpiisilio el omni

familiale tam consilii quam pecunioe,undique confir-

maltim iii caslris el omnibus locis, in quibus proeve-

p nirepotcranl, Willemo illi opposuerunt ad rcsisten-

dum. Ilio enim modo non poluerunt innocentes a

morte illius probari. Alii dicunt dueem irapelisscTheodoricum quia proesciebat, si ipse Theodoricus

forte regnarel el persistcrel in consulalu Flandrensi,

limita mala posset in posterum inferre sibi el for-

lassis a ducatu cxpolleret, aut saliem dotera illani,

pro qua comes Theodoricus salagebal dueem coram

imperatore appcllare, violenter auforret. CornésWil-

lelmus pro consimili causa in proedicla ducis obsi-

dione iraptignabal comitem Theodoricum, quia scie-

bat hune einolliri, quo astu a consulalu expellerc

ipsum potuisset ; atlamen sibi injuste et traditiose

sciebat illuni Tlicodoricum sibi superposilum fuisse,et ideo utrique poteranl ralionabiliter et comes

D Willelmus pro causa ducis et pro propria injuria ibi-

dem recte oceubuisse, el comes Theodoricus prodole a duce exposlulaia juste el pro comitalu obli-

que iradilo, ibidem rcslitisse duci el Willelmo co-

miii. ;

190. Quoeralur ergo cum per morlem allcrius

Deus pacem vellet réstitiicre patrioe, cur magis dis-

pens'avit, ut niorerélur Willelmus comes, qui jiislio-rcni causani regendi terrain oblinuit, el qttare non

ciliiis motiuus fuit Theodoricus comes, qui injuste

superposilus videbalur, aut qua jusliiia Deus con-

ccssil ci constilalum, qui violenter arripuit dignita-

"(233) Isaac de Formeselo subscripsil liileris B.Caroli anno 1121 saipe cilatis.

1015 ÏIHVTIIMUSANTiQtTUS. 104*

loin?Si Igiturncutoreorumbene stiscepit comiia-^

tum,jure uniqueerat aufcrendus.AllamenquiajurehoerediiarioTheodoricoconsulipcrlinebalcomilalus

jure eum possidct.Et si injustevidealur arripuisse,lamenquiaolimanteeleclionemilliusWillelmi,quiinurluusest,,per lilloras direclasprimolibusFlan-

drioerequisivorat,quodsibi pcrlinebal : quanquamet tunenonsil exauditusab illis,nonminusdebebal

pelereet conquirerclioerédilalemsuam,quoeinjustesibi.ablatacsl, et alii injustea regeFrancioevendita.

Igitur post tôt conlroversiasproeponimusjuslioremcausaniTheodoricocomiii,qui non injustedicitur

SiipcrposilusconsuliWillelmo: imoillecomesmor-

luus ipsi TlîeodoricoinjuslissimcsupcrposilUsest,et per coemplionemex regis poleslale,potestalivecomeseffeelus.Igiturillumex antiquajusliiiaTheo-doricumviloereservavitel suoehoeredilalirestituil,illuinqueinorlea consulaluremovil,qui quanlum-cunque polenter viveret, tolam terram vaslaret,

omnesquelerroeincolasad bellumcivileprovocaret,legesqueDeiel Iiominumconfunderet: quemlegedistrict»Deus,viamuniversoecaniis ingredinonsinemalis merilis suis, adjudicavil. Nec enim comes

Willelmusde omnibus,quoein vila possedit,secuin

poslmorlempermanercfatebiiurinlertimbras,quasadpoenalialocaproeriiisil,nisimililioe,laudein:bonusenim iu mililiadicebatur. Igitur lanlam injuriam,quianullapelcslashumariaccrrigcrcaut potuilaut

noli.iil,secuiidumliucaindislricli examinissuiDeus

correxit. Ideoquein humiliesFlandrioeiram et fla-

Lgclla.indignation.ssuoeinlulil, quiaomniumerat in

arbiliioposilumante deliberare,proeviderc,et dis-

cutere, et summadiligcnliaperquirere; Deumqueconlrilo corde et pioementis sacrifi.c'osuper hoc

placare,quem sibi cl palrioeDominumproeslituè-

rent, cl eleclumamarentelvcncrarenluriQuiaci'gohoc neglexcrunl,eum, quemincaulcDominumsus-

ceperunl, lyrannumcl vaslaloremlotiusque maii

exactorumperpessi sunt, eumdemqucposleleclio-

nem et susceptionemin consulalunullam viam vel

morêslionestosproedecéssorumcomitum,principe»et bajuli(234)autconsiliariilerroe-docueriinl;sedad

proedamel argulasfallacesquecausas instruxerunt;

quibuspecunias infinilas super civescl burgcnses. lerroeconquircrenl, et quandoqueviolenterexlor-

B qtteren*191.IgiturTheodoricusFlandriarummarebioab

iliomprlisWillelmilemporeregnavit,et peragralis

caslris, scilicelAlrebato,Tervanuia,S.Audoinaro,

Insulis,Aria, in quibus locismorebenorumproede-cessorunisuorumvenerabililërsusceplusesl a clero

et populoet fideel Iiominioconfirmatus,tandem-ad

reges Francioeet Anglioeascendit, susceplurusab

ipsisfeodael donaria rcgalia.Complacuilérgpsibi

ulriusqueregni scilicel rcx Francioeet rexAnglioe

supercemileneslro Theodorico,et inveslilurasfeo-

dPiumet beneficierum,quoeab ipsissanclissimus.,

el piissimus comesCarolus obtinucrat, gratanter

dederunt.

RHYTHMUS ANTIQUES

Ex ms. Jacobi Strmundi Soc. Jesu.

§ 1. Lameniatiode morte B. Caroli comitis '

Flandrioe..

Prob dplor! dueemFlan- el defensoremEcclesioe,rdrioe.

Bonumtniorcmpalrioe,Tradilorumvçrsnlia,Plenagravi invidia,OinfetixFlandria!Quoete cepitdenienlia?Utdueemmunisperneres,El laqucosproe'.enderes,Tu per cum llorucras,Primalumobtinueras,Sedquia fornicalaes,El iion-andcndaausaes,,Oinfelixl.o misera!Curinlulislivutiiera,Cur lioc seeltis perpe-

[trasti,Justiliamviolasli,Quidvobisdeerat, impiiTanti seclerisconscii,Nonaurum, vestes, proe-

r , • l'l!a'i-rgopro militacopiaOnittii-orcplenadies.

et cultoremjuslitioe,impiortimnequilia,pereraitpro justitia,o crudelis,o impia!quoeperversancquilia?morlemilliusquoereres,proteclcrcmperimeres?|el decorcininducras,mollishonoreproeeras.proevaricairixfaclaes,proecoelcrisspernendaes,crudeliscl pestifera!patris ftindendoviscera?pacisjura centurbasti,

palremluumjugulasli?ci-udelitaiisfilii,timorîsDeincs'cii? '•non cduoiutnsubsidia:

pci'pelralisfiagitia.nosiri l'uciusmaterics!

fj Quaflniturnoslra quies,Omniprivandaltimine,QuopalrioemunimineImpudensluge,Flandria,TibimanenlsuppliciaPrius eras proeciptta,Exigcnleculpa,tua,

permalignasprogenies.leiro ftiscandaturbine,privalttr et rcginiuïê.'

'

gravidignainiseria, •

mortisinscrutabilia.modofacla es faluu.stragesreddeturinulua.

§ H. Lameniatioalla.

Carole,gemmacomitumTedolemusimmeritumCujusprudensmodcsiia,SolficilepropalliaTe exhorrebantimpii,Bonis locusrefngii, -Te lugeldulcisGallia,Et proximaBrijannia,

D QuoelacryniarumflumineFielvacuaregimine,-O quambnna conslanlia,Moriturprojusliiia,Cumessôt in Ecclesia, :

OransDeummentepin;MoxcxeruriturgladiisPcrimunturinnoxii

dux inclyte,flosmilituitt,perlulisséinieritura.et solersvigilantia,ttilaservabatomnia.ainabanlpacisfilii,maliseras snpplicii.pro lé gémitBurgundia;iiisupernoslrapallia,exulieranssinefine,'privata et mmiimine.

, quamconstanspalientia!pei'-iiuemconsiabatpallia,iiilcntnsiii psalmodia,eniersilcohors-impia-,jugiilautpalremfilii, .una quatuorsocii.

(23i) Bidivipoiitislegenduir'-,de cujusvocisoriginecl signiftcàto-,mulia-rcpcvicsin GlossarioSpeLnianni.

943 GUALTÊRUSET GALBERTUSDE VITAET …_Galbertus...Securum enim me facit quod verilalem einiiibus...

Documents

Transcript of 943 GUALTÊRUSET GALBERTUSDE VITAET …_Galbertus...Securum enim me facit quod verilalem einiiibus...