7 MAYIS 2019, SALI / TUESDAY, MAY 7, 2019

DEMİR DEMİRGİL SALONU,

10.00-17.15

1. Oturum/ 1st Session: İnsanı ve İnsanolmayanı Yeniden Düşünmek / Rethinking

Human and Nonhuman, 13.15-14.30

Moderatör / Moderator: Sıla Tanilli

Towards a Peak Anthropocene/Capitalocene, Tolga Yalur

The current geological era in which the earth’s web of life is being degraded through the

different modes of human deployment of the earth’s riches has been arguably defined as

Anthropocene by Nobel Laureate Paul Crutzen. The term has been contended mainly by

Marxist scholars who suggest that it is but the mode of production that determines what

“human” is, that is, capitalism, and therefore the present epoch should be called Capitalocene

(Moore 2015). There are also those (Wark 2016) who proposed the Anthropocene as an

alternative epoch on the horizon after capitalism, not a pessimistic present in which unbridled

expansion of the capital in its drive to extract material of the earth and human body, as well

as finding, inventing and engineering new markets for production and consumption are

having regulative, determining, disruptive and degrading effects over the web of life from the

earth’s ecosystems and biodiversity to the cultures of homo sapiens. The notion of the

Capitalocene has thus raised crucial questions that concern not only the sustainability of the

planet but also a nuanced and debated vision in the struggle against the destructive effects on

the planet and humans. This paper examines the deployment of new technologies in

production, such as 3D Printing and dematerialization of products like books, as well as the

question regarding human-machine interaction and transhumanism, from a perspective that

seeks to contribute to the Anthropocene/Capitalocene debate, besides the ethical concerns

around digitalization. New digital trends in production emerge not only within but also

against the Capitalocene, and they can also offer new materialism for a theory toward an

alternative epoch. As technology becomes sensitive in reacting to the calls for sustainability,

this paper aims to highlight those new trends as symptomatic points that can help achieve a

sustainable web of life.

Antroposen/Kapitolesen’in Zirvesine Doğru, Tolga Yalur

Yeryüzü zenginliklerinin insanlar tarafından çeşitli şekillerde kullanımı ile yeryüzündeki

yaşam ağının gitgide daraldığı günümüz jeolojik çağı, Nobel ödüllü Paul Crutzen tarafından

Antroposen olarak tanımlanmıştır. Bu adlandırma, “insan”ın ne olduğunu belirleyenin üretim

biçimi, bir diğer deyişle kapitalizm olduğunu ve bu nedenle içinde bulunduğumuz çağın

Kapitalosen (Capitalocene) olarak tanımlanması gerektiğini savunan Marksist düşünürler

tarafından eleştirilmektedir (Moore 2015). İnsan bedeni ve yeryüzünden materyal sökmeye

güdümlü kapitalin dizginlenemez yayılması olarak tanımlanmasına ek olarak Antroposen

kavramını, üretim/tüketim için yeni pazarlar bulma, icat etme ve tasarlamanın yeryüzünün

ekosistemi ve biyo-çeşitliliğinden homo sapienslerin kültürüne uzanan geniş bir yaşam ağı

üzerinde belirleyici, düzenleyici, bölücü ve alçaltıcı etkilerinin olduğu, karamsar bir ‘şimdi’

olarak düşünmekten ziyade, kapitalizmi takip etmesi muhtemel bir ‘gelecek’ olarak

düşünmenin gerekliliğini savunanlar da mevcut. Bu nedenle, Kapitalosen kavramı sadece

gezegenin sürdürülebilirliğine yönelik sorular gündeme getirmekle kalmıyor, aynı zamanda

tahribatın giderilebileceği bir çağa doğru incelikli ve tartışmalı bir boyut kazandırıyor. Bu

sunumda üç boyutlu baskı ve kitapların dijitalle ikamesi gibi, üretimde yeni teknolojilerin

kullanımını, insan-makine etkileşimi, transhumanizm ve dijitalleşme hakkındaki etik

kaygıların yanında Anthroposen/Kapitalosen tartışmasına katkıda bulunmayı amaçlayan bir

bakış açısıyla inceleyeceğim. Yeni dijital trendler sadece Kapitalosen bünyesinde değil,

Kapitalosen’e karşı da oluşuyor ve bu trendler alternatif bir çağ teorisi için yeni materyalizmi

önerebilirler. Teknoloji sürdürülebilirlik çağrılarına daha duyarlı hale geliyor; bu sunum

sürdürülebilir bir yaşam ağı başarabilmeye yardımcı olabilecek yeni trendleri bulgu

niteliğinde vurgulamayı amaçlıyor.

“The Anthropocene Project” and the Archiviolithic Imaginary, Selmin Kara

In “Archiviolithic: The Anthropocene and the Hetero-Archive”, Claire Colebrook suggests

that the Anthropocene, the name earth scientists across different disciplines are proposing to

give to our current geological epoch, “can be defined as a concept both in the Derridean and

Deleuzian-Guattarian senses” (Colebrook 2014, 33-34). In the Derridean sense, the concept

makes us confront humanity’s self-archiving and archiviolithic or self-destructive tendencies,

rendered evident in its overall logic of readability. The Deleuzian-Guattarian analytic, on the

other hand, absolves the concept from historicization, inviting us to locate it in a field of

becoming in which the simultaneity of relations between human, techno, and biotic spheres

can come to the fore. In putting the two Anthropocenes (one natural historical and one

presentist) against each other, Colebrook’s aim is not to favour one over the other. Instead,

she ponders, what if one considers the Anthropocene as a deconstructive/historical concept

that leaves room for a recognition of the non-discursive, recalcitrant materiality of the real?

Notably, such a question also has valence for the critical approaches to media that engage

with the Anthropocene in the fields of eco-cinema and eco-media studies. The steadily

growing body of scholarship on Anthropocene cinema/media frequently opts for presentist

frameworks, drawing from theories of realism, materialism, and auto-affection. However, in

recent multidisciplinary media projects, such as Burtynsky-Baichwal-de Pencier’s “The

Anthropocene Project,” one can detect the simultaneous presence of an archiviolithic and

presentist imaginary, which complicates their vision. In this paper, I explore the critical

potential of thinking the archive-reality relations and material entanglements for eco-media

studies together, taking the The Anthropocene Project’s Fall 2018 exhibition at the Art

Gallery of Ontario as a case study.

“Antroposen Projesi” ve Archiviolithic Tahayyül, Selmin Kara

Claire Colebrook, “Archiviolithic: The Anthropocene and the Hetero-Archive” başlıklı

çalışmasında, çeşitli disiplinlerden gelen yerbilimcilerin içinde bulunduğumuz jeolojik çağı

tanımlamak için önerdikleri isim olan Antroposen için, “hem Derrida hem de Deleuze-

Guattari’nin çerçevesinden bakılabilir” bir kavram der (Colebrook 2014, 33-34). Derrida’nın

bakış açısından değerlendirildiğinde Antroposen, okunabilirlik mantığına dayalı olması ile

bizi insanlığın kendini arşivleme ve yok etme gibi eğilimleri ile yüzleşmeye iter. Filozof

archiviolithic sözcüğüyle bu ikinciye, yani yıkıcı eğilime gönderme yapar. Diğer yandan,

Deleuze ve Guattari analitiği antroposeni tarihselleştirilme sürecinden muaf tutar ve bizi bu

kavramı insan ile tekno ve biyotik öğeler arasındaki ilişkinin eşzamanlılığının öne çıktığı

‘oluş’ felsefesi çerçevesi içerisinde konumlandırmaya davet eder. Colebrook’un,

Antroposen’e iki farklı bakışı (biri doğal-tarihsel diğeri bugüncü bakış açısı) karşı karşıya

getirmesindeki amaç birini diğerinden üstün tutmak değildir. Colebrook daha ziyade,

Antroposen, hakikatin söylemsel olmayan ve inatçı materyalliğinin tanınmasına imkân veren

yapısökümcü/tarihsel bir kavram olarak ele alındığında ne olur sorusu üzerine düşünür.

Elbette böyle bir soru, eko-sinema ve eko-medya çalışmaları gibi antroposen ile yakından

ilgilenen eleştirel yaklaşımlar için büyük öneme sahiptir. Antroposen sinema/medya üzerine

gitgide çoğalan çalışmalar, gerçekçilikten, materyalizmden ve oto-duygu teorilerinden

yararlanarak çoğunlukla bugüncü bir yaklaşım çerçevesini tercih eder. Ancak Burtynsky-

Baichwal-de Pencier’in “Antroposen Projesi” (“The Anthropocene Project”) gibi son

zamanlarda gerçekleştirilen multidisipliner medya projelerinde çetrefilli bir imgelemeye

neden olan hem archiviolithic hem de bugüncü bir tahayyülün birlikteliğini saptamak

mümkündür. Bu sunumda Art Gallery of Ontario’da Güz 2018’de gerçekleşen “Antroposen

Projesi”ni vaka incelemesi olarak ele alarak arşiv-gerçeklik ilişkisi ile materyal

dolaşıklıkların beraber düşünülmesinin eko-medya çalışmaları için sunabileceği imkânları

incelemeyi amaçlamaktayım.

Human/NonHuman and the Material Shift: Lively Assemblages and Vibrant

Entanglements. How Becoming Intense?, Patrizia Sergio

Today we are witnessing the profusion of narrations and projects concerning Artificial

Intelligence, Augmenting and Automation Technologies, and Evolutionary Robotics.

Undoubtedly, the hybridization of sounds, signs and pictures create processes and

experiences intra-mediated by technological devices. Here, new languages are intertwined,

which are capable of generating innovative changes in the fields of aesthetics, culture and

social behaviors. It is no surprise that Katherine Hayles writes about an interconnected

‘panhumanity’ (Hayles, 1991; Hansen, 2000) that reconfigures humankind as a reactive

category. My inquiry aims to cast new light on the relationship between Human/NonHuman

entities within a critical digital-semiotic perspective. Hence, the notion of technological

artifact will be the split screen to explore how the current ‘turn to matter’ marks the passage

from the object as social construction to the matter as social production. It goes without

saying that these lively assemblages not only are part of the matter of the world but this

matter emerges, leads, and reshapes perception, action, and thought. In order to grasp the

vibrant multilayered relationship that interweaves and holds together human and non-human

entities, A creative misleading will be privileged. In addition, the dynamical entanglements

between Ego, NonHuman, Alter, Human being will be conceived as a network of meaning

and properties that move on a reticular flow. On the whole, we can assume as ‘paradigm

shift’: 1) The object is more than a tool; 2) More than a representation; 3) More than a mind

projection; 4) More than a social construction. So, how becoming intense?

İnsan/İnsanolmayan ve Materyal Dönüşüm: Canlı Birlikler ve Titreşimli Dolaşıklıklar.

Yeğin-oluş Nasıl Mümkün Olur?, Patrizia Sergio

Bugünlerde yapay zekâ, geliştirme ve otomasyon teknolojileri ve evrimsel robotik

alanlarındaki anlatıların ve projelerin bolluğuna tanık oluyoruz. Hiç şüphesiz, seslerin,

işaretlerin ve imgelerin hibritleşmesi, teknolojik aletler sayesinde içten dolayımlanan süreçler

ve deneyimleri ortaya çıkarıyor. Bu noktada, estetik, kültür ve sosyal davranış alanlarında

yenilikçi değişiklikler meydana getirebilen yeni diller örülüyor. Böyle olunca, Katherine

Hayles’ın insanlığı tepkisel bir kategori olarak yeniden şekillendiren, birbirine bağlı bir “pan-

insanlık” hakkında yazması şaşırtıcı gelmiyor (Hayles, 1991; Hansen, 2000). Buradaki

araştırmamla insan ve insan olmayan varlıklar ağına dijital-göstergebilimsel bakış açısıyla

yeni bir ışık tutmayı amaçlıyorum. Bu nedenle, teknolojik yapaylık kavramı, günümüzdeki

“maddeye dönüş”ün, toplumsal inşa olarak nesneden toplumsal üretim olarak maddeye geçişi

işaretlediğini keşfetmede bölünmüş ekran işlevi görecektir. Açıkça görülmektedir ki bu canlı

birlikler, sadece dünyadaki maddenin bir parçası değildir. Aynı zamanda bu madde yüzeye

çıkar; algıyı, hareketi ve düşünceyi yönlendirir ve yeniden şekillendirir. İnsan ve insan

olmayan varlıkları beraber dokuyan ve birlikte tutan çokkatmanlı titreşimli ilişkileri anlamak

için, öncelikle yaratıcı bir yanlış okuma yapılacaktır. Bununla beraber, Ego, İnsanolmayan,

Alter, İnsan arasındaki dinamik dolaşıklıklar, ağsı bir akışta hareket eden bir anlam ve

özellikler örgüsü olarak tasarlanacaktır. Bütüne bakıldığında, bunun köklü bir değişiklik

olduğunu farz edebiliriz: Nesne 1) bir araçtan, 2) bir temsilden, 3) zihinsel bir yansıtmadan,

4) toplumsal inşadan ötede yer alır. Öyleyse, bu yeğin-oluş nasıl mümkün olur?

Öznelliğin Jeodinamiği: Yeni Materyalist Bir Radikal Siyasetin İmkânı Üzerine, Oğuz

Karayemiş

"İnsan sonrası" olarak anılan çağımızda, bu çağ karşısında eleştirel bir konumu yeni bir

gerçekçilik epistemolojisi ve materyalizm ontolojisi kurarak almaya çalışan "yeni

materyalist" felsefi girişim, yeni patikalar açmıştır. Bu bildirinin hedefi, bu patikaları

müzakere ederek siyaset felsefesinin merkezî problemlerini yeniden formüle edebileceğimiz

bir kavramsal tertibata ufak bir katkı sunmaktır. Bunun için alınması gereken önlem, İnsan

Sonrası kitabında Rosi Braidotti'nin ısrarla altını çizdiği üzere "öznellik" sorununun yeni

materyalist kavrayışa davet edilmesidir. Bu yüzden, öznellik teorisinin her tür hümanist ve

insanmerkezci özne tahayyülünün ötesindeki bir ufka taşınması gerekiyor. Bunu yapmak

demek, yeni materyalizme özgü "canlı, kendi kendini örgütleyen madde" anlayışından

başlayarak, öznelliğin üretimini insan olmayanlardan hareketle düşünmeye çalışmak; hem

türler, hem cinsiyetler, hem ırklar arası eşitsizliğin kaynağı olarak görülebilecek her tür örtük

erkekinsan-biçimci varsayımı reddetmek demektir. Tam da buradan itibaren, bir tür yeryüzü-

yönelimli siyasetin olanağını açmak gerekiyor. Öznelliğin jeodinamiği, öznelliğin üretimi

sürecini, jeolojik katmanlardan (fizyokimyasal, organik ve alloplastik) sökülen çoklu

unsurların dinamik bir yeniden bileşimi olarak analiz eder. Siyasal yönelimi itibarıyla bu

analiz, bu üretim sürecinde ortaya çıkan eşitsizlikçi müdahale ile manipülasyonların, yani

bizatihi sermaye ile çeşitli iktidar oluşumlarının etkilerinin bir eleştirisini sunar, yeni bir tür-

aşırı (yine Braidotti'nin zoe-eşitlikçi dediği) ve farkın ontolojik öncelliğinin tanındığı bir

eşitlik ilkesini merkeze alır. Nihayetinde jeodinamik bir öznellik kavrayışı belki de, hem

çağdaş mücadele ve direnişler için analitik çerçeve ve siyasal ufkun yaratımı olarak, hem de

yeni sorumluluk alma biçimlerini harekete geçirecek bir otoanaliz, özeleştirel sorgulama ve

sorunsallaştırma biçimi olarak hizmet edebilir.

The Geodynamics of Subjectivity: On the Possibility of a New Materialist Radical

Policy, Oğuz Karayemiş

Seeking to take a critical stance by founding a new epistemological realism and ontological

materialism, the “new materialist” philosophical attempt opens up new avenues in our age

called “posthuman”. By exploring these avenues, this paper aims to contribute to conceptual

apparatus by which we can reformulate the central problems of political philosophy. For this

purpose, we should take measures by including the problem of subjectivity into new

materialist understanding, as Rosi Braidotti highlights in her book The Posthuman. For this

reason, the theory of subjectivity should move beyond the all kinds of humanist and human-

centric conception of the subject. This means taking the new materialist understanding of

“vibrant, self-organizing matter” as a point of departure to try to think the production of

subjectivity with regard to the nonhuman and to reject all kinds of covert anthropomorphous

presuppositions which can be seen as the source of inequality between species, sexes, and

races. At this point, we need to open up a possibility of earth-oriented politics. The

geodynamics of subjectivity analyzes the process of the production of subjectivity as a

dynamic reunification of multiple elements disintegrated from geological layers

(physicochemical, organic and alloplastic). In terms of political orientation, this analysis

presents a critique of non-egalitarian intervention and manipulations brought about by this

production process, in other words, a review of the effects of capital and various power

formations. It centers on a new kind of an extreme principle of equality (which Braidotti calls

zoe-centred egalitarianism), recognizing the ontological priority of difference. Ultimately, a

geodynamic understanding of subjectivity may serve both as the construction of an analytic

framework and a political horizon for contemporary struggles and modes of resistance and as

an auto-analysis, a form of self-critical questioning and problematizing, that can trigger new

forms of taking responsibility.

2. Oturum / 2nd Session: Yeni Öznellikler, Müşterekler, Direnişler / New Subjectivities,

Commons, Resistances, 14.45-16.00

Moderatör / Moderator: Özlem Öğüt

Hatırlayanların Direnişi: Boğatepe Köyü, Müştereklik ve Bellek, Zeliha Dişçi

Bireysel ve toplumsal hayatlarımızı işbirliği nosyonu sayesinde yeniden üretiriz. İşbirliği

aracılığıyla var olma, yaşamın ve değerin müşterek karakterine işaret eder. Müşterekliğin

unutulduğu kapitalizm karşısında bu çalışma, Kars’ın Boğatepe köyünü yaşamın ve değerin

müşterek karakterinin belirdiği bir örnek olarak ele alır. Müştereklik fikrinin Boğatepe

köyüne nasıl kaynaklık edip köyün var olmasını sağladığı sorusunu tartışır. Köyün, insanların

birbirleriyle ve doğayla işbirliğiyle var olduğunu müşterekliğe dayanan icra biçimlerinden

hareketle göstermeyi amaçlar. Bu icra biçimleri köye ilişkin temel iki bilgiyi verir: Öncelikle

Boğatepe köyü müşterek bir varlığa sahiptir. Müştereklik, köy topluluğunun birlikte

eylemlerine dayalı kuruluşunu kapsar. İkinci olarak müştereklik, köyün belleğini içerir.

Bellek, köyün varlığına imkân veren önemli bir müşterek unsurdur. Bu çalışma açısından

müştereklik ve özel olarak da belleğin müşterekliği üzerinden tartışılan köyün halihazırdaki

eyleme şekillerini olanaklı kılan şey köyün tarihiyle kurulan ilişki biçimidir. 93 Harbinden

sonra bölgeye yerleştirilen Malakanların ürettiği sütlerin İsviçreli iş insanlarının tesisleriyle

birleştiği köyün sakinleri savaş sonrası değişmiş olmasına rağmen “Terekeme” olarak

adlandırılan yeni sakinler Malakanların yaydığı süt üretimini sürdürürler ve İsviçrelilerden

devraldıkları tesislerde ürettikleri sütleri peynire dönüştürürler. Fakat kapitalizmin eşitsiz

gelişim koşulları karşısında göç veren köy önceleri yok olmanın kıyısına gelirken bugün

geçmişle kurulan bağ sayesinde yeniden güç kazanır. Genel olarak peynir üretimiyle var olan

köy, söz konusu üretimi köylülerin, özellikle de kadınların, hayvanların ve doğanın

işbirliğiyle gerçekleştirirken işbirliğine olanak tanıyan bilgiler köyün tarihiyle “hatırlama”

etrafında kurulan bağlantıdan gelir. Köyün müşterek belleği, köydeki toplumsal bağları

yeniden dokumanın bir aracıdır. “Eko Müze Zavot” isimli bir peynir müzesi de olan

Boğatepe köyü, her şeyin müşterek yapısının unutulduğu kapitalizm karşısında müşterekliğe

kulak veren yaşama biçimlerine başka türlü yaşamın hayal edildiği hatırlama biçimlerinin

eşlik ettiği bir sahne olarak görülebilir.

The Resistance of Those Who Remember: The Village of Boğatepe, Commons and

Memory, Zeliha Dişçi

We reproduce our individual and social life through the notion of cooperation. Existence

through cooperation points to the common character of life and value. Vis-à-vis capitalism, in

which cooperation has been forgotten, this study examines the village of Boğatepe in Kars as

an example where the common character of life and value becomes visible. It discusses how

the idea of commons creates resources for the village and contribute to its existence. With

regard to the types of performance that is based on commons, it intends to show that the

inhabitants of the village continue their life through collaboration with each other and with

nature. These types of performance provide two basic information about the village. First of

all, the village of Boğatepe has a collective life. Commons includes the foundation of the

village based on community’s common act. Secondly, commons involves the memory of the

village. The Memory is a common element which makes being of village possible. What

enables the commons and the current actions of the village which is specifically discussed

with regard to the commonality of memory is the relation established with the history of the

village. The milk produced by the Molokans, who were settled in the village after The Russo-

Turkish War of 1877–78, had been bonded with the plants of Swiss business people. Even

though the settlers of the village changed after the war, these new residents, who are named

as ‘Terekeme’, sustained the production of the milk initiated by the Molokans and they made

cheese out of the milk in the plants of the Swiss that they took over. Yet, though the village,

the settlers of which emigrated due to the unequal development conditions of capitalism, was

previously about to cease to exist, it has nowadays gained strength thanks to the connection

with its past. As the village which has usually maintained its life through cheese-production,

has carried out the production through the cooperation of villagers, especially women,

animals and nature, the information that brings about cooperation comes from the connection

of village history and remembrance. The common memory of the village is a medium of re-

building the social bonds of the village. The village of Boğatepe, which also have a ‘cheese-

museum’ called ‘Zavot Eco-museum’, can be regarded as a stage in which life styles which

vitalize commons that are accompanied with the forms of remembrance and imagination of a

new lives.

İnsanların Özyönetimi ve Kültür Bitkilerinin Yönetimi: Longo Maï’de Kolektif Bostan,

Kiraz Özdoğan

Bu sunum, kolektiflerin kültür bitkisi olarak sınıflandırılan bitkilerle ilişkilerini Longo Maï

deneyimi üzerinden sorunsallaştırmayı amaçlamaktadır. Longo Maï, 1970’lerde tarım ve

zanaat yapan bir komün kurma kararı alan gençlik hareketinden insanların Güney Fransa’da

terk edilmiş bir araziye yerleşmesiyle başlayan ve günümüzde farklı yerlerde kooperatifi olan

yatay örgütlenen bir topluluktur. Doktora tezimin sonuçlarına dayanan sunumda, Longo

Maï’lilerin başlangıçtan beri ziraat yapmalarından hareketle insan topluluğunun özyönetim

deneyimleri kültür bitkilerinin dahil edildiği ve onların yönetimine dayanan bir süreç olarak

yorumlanmaktır. Longo Maï’de bu dahil oluş süreçleri, kültür bitkilerinin ekimine yüklenen

anlamlar ile örgütleniş yöntemleri, zamanla dönüşmüştür; mikroekonomi için tarım

yapmaktan doğayı/yaşamı korumak için tarım yapmaya geçmiştir. Bu dönüşüm, ilk bakışta,

kabaca insan toplulukları merkezli bir yaklaşımdan sıyrılarak daha az insanmerkezli olana

geçiş ve neoliberalizm eleştirisi olarak değerlendirilebilse de sunumda kültür bitkilerinin

yönetim biçimindeki değişim olarak ele alınacaktır. Sunumda bostancılığın, 1990’lardaki

GDO karşıtı mücadelelerin de etkisiyle biyoçeşitlilik perspektifiyle örgütlendiği 2000’lere

yoğunlaşılacaktır. İlkin Longo Maï’nin söylemleri ve pratikleri üzerinden 1980’lerde

neoliberal politikalarla ortaya çıkan biyoçeşitlilik anlayışına ve organik-kimyasal tarım

ayrışmasına değinildikten sonra, biyoçeşitlilik perspektifiyle yapılan bostancılık faaliyetleri

ele alınacaktır. Bostan düzenin örgütlenişine, soyut bir mekân olarak kurgulanışına, otların

bostanı heterotopikleştirmesine, kültür bitkilerinin maddi gibi gösterilen özelliklerinden yola

çıkarak bitki taksonomisinin yeniden üretimine, bitki tozlaşmasına (cinselliğine) dair bilgiyi

haiz olarak bireysel farklılaşmanın gerçekleştiği çeşit (variété) kategorisinin yönetim

mekanizması olarak kuruluşuna ve kültür bitkilerini kültür bitkisi olarak kurulumunu

süreklileştiren –Butler’ın performativitesi içinde düşünmemize izin veren– diğer pratikler ele

alınacaktır.

The Self-management of Humans and the Management of Cultivated Plants: A

Collective Orchard in Longo Maï, Kiraz Özdoğan

This presentation aims to problematize the relation of the collectives with the plants classified

as cultigen through the example of Long Maï experience. Long Maï is a horizontally

organized community which came into being with the settlement of people in a deserted

terrain in Southern France as a result of the youth movement seeking to establish a commune

engaged in agriculture in 1970s. Nowadays, this community has cooperatives in different

places. In this presentation which is based on the results of my doctoral dissertation, the self-

management experiences of this human community is interpreted as a process which is based

on the inclusion and management of the cultivated plants, considering the fact that Long Maï

is engaged with agriculture from the start. These processes of inclusion and the methods of

organization together with the meanings attributed to the insemination of cultivated plants in

Long Maï have altered in time. They have transformed from cultivation for microeconomics

into cultivation for the maintenance of nature & life. Even though at first glance this

transformation can be evaluated as a shift from a roughly more human-centered approach to a

less human centered one and as a criticism of neoliberalism, the presentation will examine it

as the change in the management of cultivated plants. The presentation will focus on 2000s

when truck farming, induced by the fight against GMO in 1990s, was organized with the

perspective of bio-diversity. By way of the discourses and practices of Longo Maï, this

presentation will first explore the understanding of bio-diversity arising from the neoliberal

politics in 1980s and dwell on the disintegration of organic chemical agriculture. Then, it will

investigate the activities of truck farming, which are carried out with the perspective of bio-

diversity. Besides, the organization of orchard, its establishment as an abstract space, hetero-

typification of the orchard due to weeds, the reproduction of plant taxonomy through the

physical features of the cultivated plants, the establishment of diversity (variété) (in which

individual differences occur through plant pollination or fertilization) as the managing

mechanism will be studied in this presentation in addition to other practices which can be

examined with regard to Butler’s performativity.

Zürafayı Neden Öldürdüm?: Bir Bengt Holst Profili, Rumeysa Çavuş

2014’te Kopenhag Hayvanat Bahçesinde bir zürafanın öldürülüp kamuya açık bir gösterimde

parçalarına ayrılması genel olarak hayvanat bahçelerinde nüfus kontrolü amacıyla ıskartaya

çıkan hayvanların öldürülmesi meselesini etik tartışmalarının merkezine taşıdı. Bu vakayla

birlikte Kopenhag Hayvanat Bahçesi sorumlusu Bengt Holst kamusal bir figür haline geldi.

Birçok dergi, gazete ve televizyon programı söz konusu vakaya ilişkin Bengt Holst ile

mülakat yaptı. Aynı zamanda 2012’den beri Danimarka Hayvan Etiği Konseyi başkanı da

olan Holst’un yapılanlara dair açıklama ve meşrulaştırmaları hayvan-insan ilişkilerinin

bilimsel ve toplumsal yönlerine dair önemli içerimler taşımaktadır. Bu çalışmada Bengt

Holst’un çeşitli medya organlarına verdiği demeçleri hayvanat bahçesinde hayvanların

sergilenmesi ve korunmasını mekân ve etik arasındaki ilişki çerçevesinde inceleyeceğim.

Çalışmamı şu sorular etrafında gerçekleştirmeyi planlıyorum: Hayvanat bahçelerinde bir

hayvanın ıskartaya çıkıp öldürülebilir olması ne anlama gelmektedir? Bir hayvanı hayvanat

bahçesinde öldürmek ve öldürülen hayvanın kamusal bir gösterimde parçalanması hangi

argümanlarla meşrulaştırılmaktadır? Halihazırda uygulanan hayvan öldürme işleminde

eleştiri alan ve infial yaratan noktalar nelerdir? Bu noktaların odağında hayvanların kendileri

mi yoksa onları izleyen, çoğunluğunu çocukların oluşturduğu insanlar mı bulunmaktadır?

Kamuya açık bir mekân olarak hayvanat bahçesi hayvan bedenlerine yönelik hangi

uygulamaları mümkün kılmaktadır? Kopenhag Hayvanat Bahçesinin de üyesi olduğu EAZA

(Avrupa Hayvanat Bahçeleri ve Akvaryumlar Birliği) tüm bu tartışmaların neresinde

durmaktadır? Günümüz hayvanat bahçelerinin ana işlevlerinden biri olan türlerin korunması,

bir yandan nüfus kontrolü ile tıbbileşerek, diğer yandan da bu kontrolün mekânsal sınırlılıklar

dolayısıyla yönergelerle belirlenip hukukileşerek hayvanların öldürülmesinin meşruiyet

kaynaklarından biri haline gelmiştir. Bu bağlamda Bengt Holst’un açıklamalarının söylem

analizi yoluyla hayvan-insan karşılaşmalarını hayvan yaşamı ve ölümünün mekânla ilişkisi

açısından sorunsallaştırmayı amaçlıyorum.

Why did I Kill the Giraffe?: A Profile of Bengt Holst, Rumeysa Çavuş

The 2014 killing/culling and public dismemberment of a giraffe in the Copenhagen Zoo set

forth the ethical discussion on the issue of killing/culling of the discarded animals with the

aim of population control. This incident turned Bengt Holst into a public figure and various

magazines, newspapers and television shows conducted interviews with Bengt Holst on this

event. Holst’s statements on the incident and his justifications have significant scientific and

social implications for the animal-human relationship as he was the head of the Denmark’s

Animal Ethics Council starting from 2012. In this study, I will analyze Bengt Holst’s

statements in various media outlets, the exhibition of the animals in zoo and their protection

within the framework of space and ethics relationships. My study will revolve around the

following questions: What are the implications of the practice of the killing/culling the

discarded animals? What are the arguments employed to justify the killing/culling of an

animal in a zoo and its dismembering in a public display? Which aspects of the current

practice of animal killing/culling draw criticism and cause public indignation? Are these

aspects related to the animals themselves or to the humans watching them among whom

children are in majority? Which practices concerning the animal bodies are rendered possible

in the zoos as a public space? What is the position of EAZA (European Association of Zoos

and Aquaria), of which Copenhagen Zoo is a member, in these discussions? One of the main

functions of today’s zoos, the protection of species has become a source of legitimization for

animal killing/culling through the process of medicalization with population control and the

subsequent legalization process that determines the scope of this control with regulations due

to the spatial limitations. My aim in this study is to problematize the animal-human encounter

in terms of the relationship of animal life and death with space by employing a discourse

analysis of Bengt Holst’s statements.

The Benefits of Doubt: A Sea Turtle and the Ecological Sublime, Kim Fortuny

In conventional narratives of the sublime, the individual is validated through an act of

transcendence in which the external world is domesticated, conquered, or erased. By contrast,

contemporary ecocritical theories of sublime nature offer an ecological ethics grounded in

deep ecology, or an understanding that humans are not masters of ecological systems, but part

and parcel of them only. In this paper I narrate a personal encounter with a caretta caretta, or

loggerhead sea turtle off the Mediterranean coast of Turkey and place this experience within

the context of the ecocritical sublime. Turning to herpetology, or the branch of zoology

concerned with the study of reptiles such as the turtle, the discussion takes a cross-

disciplinary turn that concludes by offering ideas for conservation efforts along the beaches

of the Turkish coast, which, after Greece, are some of the most important sites for loggerhead

nesting in the Mediterranean. Conservation education is vital to the survival of these turtles

whose migrations are the longest on record for a marine animal because they exhibit natal

beach homing, or the return to the beach or same general geographic area where they were

hatched to lay their own eggs. The preservation of coastal beaches requires the input of the

sciences as well as the humanities in the struggle to teach humans that they must preserve

rather than dominate the environments which sustain nonhuman species like migrating sea

turtles. This paper offers a local example of a global predicament.

Hüküm Vermeksizin: Bir Deniz Kaplumbağası ve Ekolojik Yücelik, Kim Fortuny

Yüceliğin (sublime) geleneksel anlatılarında, dış dünyanın evcilleştirildiği, ele geçirildiği ya

da yok edildiği bir aşkınlık eylemi vasıtasıyla birey meşru kılınır. Tam aksine, doğanın yüce

olduğu fikrine dayanan çağdaş eko-eleştirel teoriler, derin ekoloji (deep ecology) temelli bir

ekolojik etik, başka bir deyişle insanların ekolojik sistemlerin hâkimi değil sadece bir parçası

olduğu bir anlayış sunmaktadır. Bu sunumda Türkiye’nin Akdeniz kıyısında yaygın görülen

deniz kaplumbağası türünden bir karetta karetta ile kişisel karşılaşmamı anlatacağım ve bu

deneyimi eko-eleştirel yücelik (the ecocritical sublime) bağlamında değerlendireceğim.

Zoolojinin kaplumbağa gibi sürüngenlerle ilgilenen alanı olan herpetolojiye yönelen bu

tartışma disiplinlerarası bir yaklaşım sergileyerek Yunanistan’dan sonraki en önemli yaygın

deniz kaplumbağası yuvalama alanlarından olan Türkiye kıyılarındaki sahillerde koruma

çalışmaları için yeni fikirler sunacaktır. Yumurtadan çıktıkları sahile ya da aynı genel

coğrafik alana yumurtalarını bırakmak için döndükleri için, deniz hayvanları arasında

kaydedilen en uzun göçe sahip olan bu kaplumbağaların hayatta kalabilmesi adına doğal

çevrenin korunmasına yönelik eğitim büyük önem taşımaktadır. Göçmen kaplumbağalar gibi

insan olmayan türlerin yaşamlarını sürdürmelerini sağlayan çevreye egemen olmak yerine

onu koruma mücadelesinde, bu örnekte kıyı sahillerinin korunmasında fen bilimlerinin yanı

sıra beşeri bilimlerden de faydalanılması gerekmektedir. Bu sunum küresel bir açmazın yerel

bir örneğini sunmaktadır.

3. Oturum / 3rd Session: Şiirde Ekolojik Varoluşlar / Ecological Existences in Poetry,

16.15-17.15

Moderatör / Moderator: Matthew Gumpert

Turkish Eco-Poetry in the Anthropocene: Reconstructing Public Spaces and Re-

imagining Cityscapes through Özlem Bahadır Karaoğlu’s İstanbul Çözüldü, Fatma

Aykanat

Though always being a powerful narrative agent, poetry assumes a particularly crucial role in

the current age of various ecological and climatic crises; in the Anthropocene. The concept of

the Anthropocene labels human [“Anthropos”] as a hubristic, exploitative, collective

geological force, and a globally effective shaper of the Earth. Terraforming, rapid and

uncontrollable urbanization are only some of the various anthropogenic environmental

transformations observed in the Anthropocene. In time, urban areas have dramatically

swallowed rural areas turning cities into new natural habitats for modern humans, as the

American sociologist Robert E. Park argues, hence redefined humans’ relationship with their

environment. In the Anthropocene, especially urban planning requires urgent remodellings in

correlation with the ongoing environmental transformations. In terms of urbanization, the

Turkish Anthropocenic context is no different from its global counterparts. Written by the

Turkish architect/poet Özlem Bahadır Karaoğlu and accompanied with relevant typographic

illustrations, which are cooperatively created by Özlem Bahadır Karaoğlu and Tugay

Çetinkaya, İstanbul Çözüldü [Istanbul Dissolved] occupies a unique place in Turkish eco-

poetry. Bahadır Karaoğlu’s thought-provoking poems in this collection problematize the

sensual perception of urban space as well as the nature/culture dichotomy in urban planning.

Treating cities as human-constructed urban ecosystems, Bahadır Karaoğlu laments on the

gradual disappearance of birds’ houses and gardens in Istanbul, and feels sorry for the nature-

loving Istanbullians who are cornered in small balconies. She defines today’s Istanbul as

“vertigo” (24), and a city, metaphorically and literally, reduced into “a great effort to reach

out to the sea” (35). Thus, seeking for the reunion of sea and land, and wishing to carry the

salty smell of the sea into the hinterlands of Istanbul by overcoming the blockage of the

continuously multiplying high-rise buildings, of the towers of cement, glass and steel, Özlem

Bahadır Karaoğlu diligently digs verbal tunnels and canals into the hinterland through the

soft words of a poet. She imagines, and eventually manages to reconstruct an almost surreal

cityscape at the cost of deconstructing the centuries-old, thick, human-constructed layers of

Istanbul. Within this framework, arguing that anthropogenic environmental transformations

observed in the Anthropocene inevitably trigger sensual and spatial transformations, this

paper aims to portray how public spaces are sensed, perceived, re-imagined and reflected by

and through an ecologically conscious literary gaze.

Antroposen Çağında Türkçe Eko-şiir: Özlem Bahadır Karaoğlu’nun İstanbul

Çözüldü’sü Üzerinden Kamusal Alanların Yeniden İnşası ve Kentsel Peyzajın Yeniden

Tasavvuru, Fatma Aykanat

Her zaman güçlü bir anlatıcı rolünü üstlense de, şiir, çeşitli ekolojik ve iklimsel krizlerin

yaşandığı Antroposen olarak tanımlanan bu çağda bilhassa kritik bir rol kazanmıştır.

Antroposen kavramı insanı [“Anthropos”] kibirli, sömürmeye meyilli topyekûn bir jeolojik

güç ve küresel olarak yeryüzünün şekillenmesinde etkiye sahip olarak nitelendirir.

Yerküre’nin topografyasını şekillendirme çalışmaları (terraforming), hızlı ve kontrolsüz

şehirleşme Antroposen’de görülen çeşitli insan kökenli çevresel değişimlerden sadece

birkaçıdır. Zamanla, kırsal bölgeler kentsel alanların yaygınlaşması ile önemli ölçüde yok

oldu ve şehirler modern insanın yeni doğal yaşam alanı haline geldi. Amerikalı sosyolog

Robert E. Park’ın belirttiği gibi, bu durum insanların çevreleriyle olan ilişkilerini yeniden

tanımlamasına neden oldu. Antroposen’de, özellikle kentsel planlama süregelen çevresel

değişimlere uygun olarak acilen yeniden biçimlemeleri gerekli kılmaktadır. Şehirleşme

açısından Antroposen’in Türkiye’deki etkileri küresel örneklerinden farklılık

göstermemektedir. Türkiyeli şair/mimar Özlem Bahadır Karaoğlu’nun yazdığı şiirleri ve

Özlem Bahadır Karaoğlu ile birlikte Tugay Çetinkaya tarafından çizilen tipografik

illüstrasyonları içeren İstanbul Çözüldü [Istanbul Dissolved] eseri Türkçe eko-şiirde yegâne

bir yere sahiptir. Bahadır Karaoğlu’nun okuyucuyu düşündürmeye iten şiirleri, kentsel

alanların duyusal algısını ve kentsel planlamadaki doğa/kültür karşıtlığını sorunsallaştırır.

Kentleri insan elinden çıkmış kentsel ekosistemler olarak ele alan Bahadır Karaoğlu,

İstanbul’un bahçe ve kuş evlerinin gitgide yok olmasına hayıflanır ve küçük balkonlara

sıkışan doğasever İstanbullulara üzülür. Günümüz İstanbul’unu “baş dönmesi” olarak ve hem

mecaz hem de sözlük anlamıyla denize ulaşma çabasına indirgenmiş bir şehir olarak tanımlar.

Deniz ve karanın yeniden bir araya gelmesi için çabalayan ve durmaksızın çoğalan yüksek

yapıların; beton, cam ve çelikten yapılma kulelerin teşkil ettiği engelin üstesinden gelerek

denizin tuzlu kokusunu İstanbul’un iç bölgelerine taşımayı dileyen Özlem Bahadır Karaoğlu,

bir şaire yaraşır hoş sözcüklerle İstanbul’un içlerine doğru özen ve sabırla sözlerden

müteşekkil tünel ve kanallar kazar. Neredeyse gerçeküstü bir kentsel peyzajı hayal eder ve

nihayetinde İstanbul’un asırlık, kalın, insan ürünü tabakalarının yıkımı pahasına bunu

yeniden inşa etmeyi başarır. Antroposen’de görülen insan kaynaklı çevresel dönüşümlerin

kaçınılmaz olarak duyumsal ve mekânsal dönüşümleri tetiklediğini ileri sürerek, bu sunum

kamusal alanların ekolojik bilince sahip edebi bir bakış tarafından/aracılığı ile nasıl

duyumsandığını, algılandığını, yeniden tasavvur edilerek yansıtıldığını sergilemeyi

amaçlamaktadır.

“Each Challenge to the Skin”: Queer Becomings in Thom Gunn’s Poetry, Çağdaş

Duman

Ecological interventions are ever-present. Our bodies’ inevitable convergence with other

natural components of life eludes the constructed codifications of humanity. As such, the

purported obstacles of our bodies remain non-existent once we realize our limitless status as

well as diverse contiguity with other beings. We wait for the moment of the realization of this

contiguity so that we can surpass the mandate of being human, so that we can escape from the

normative impediments under which we are forced to stagnate, posited as less than human.

We are potential escapees, waiting to be freed from the oppressive interpellations of the

heteronormative naturalizations. Queer bodies and their desires cast as “unnatural” as

Catriona Mortimer-Sandilands remarks. They are supposedly impure and less than human.

Establishing connections through some of my selections from Thom Gunn’s collections The

Sense of Movement (1957), Moly (1971) and The Man with Night Sweats (1992), this paper

attempts to demonstrate Gunn’s incessant, limitless “unnatural” desires which, I will argue,

gives his queer ecological understanding away. Gunn is an escapee. He finds solace in his

becomings, always escaping from the straightjacket of being human. No more hampered by

so-called natural constraints, Gunn aspires to transgress the somatic oppressions, aiming for

an ecological convergences and potentials.

“Tene Meydan Okumak”: Thom Gunn’ın Şiirinde Queer Oluş, Çağdaş Duman

Ekolojik müdahaleler daimi olagelmiştir. Bedenlerimizin yaşamın öteki doğal unsurlarıyla

kaçınılmaz yakınsaması, insanlığın inşa edilmiş kodlamalarından sıyrılmaktadır. Şöyle ki,

vücutlarımızın sahip olduğu “engeller”, diğer varlıklarla paylaştığımız bitimsiz konum ve

çeşitlilik arz eden bir aradalık ilişkisini fark ettiğimizde mevcudiyetlerini yitirirler. İnsan

olmanın buyurduklarının ötesine geçebilelim diye, insandan aşağı sayıldığı için hükmü

altında duraksatıldığımız normatif engellerden kaçınabilelim diye, bu bir aradalık ilişkisinin

farkına varacağımız anı bekleriz. Hepimiz potansiyel firarileriz, çünkü heteronormatif

doğallaştırmaların baskıcı özneleştirme süreçlerinden kurtulmayı bekleriz. Queer bedenler ve

arzuları, Catriona Mortimer-Sandilands’in deyimiyle “doğaya aykırı” görülür. Sözümona kirli

ve hayvanidirler. Thom Gunn’ın The Sense of Movement (1957), Moly (1971) ve The Man

with Night Sweats (1992) başlıklı toplu şiirlerinden alınan seçkiler özelinde bu çalışma

Gunn’ın sürekli ve bitimsiz ve “doğal” olmayan arzularının şairin queer/ekolojik anlayışını

ortaya koyduğunu göstermeye çalışmaktadır. Gunn bir firaridir. Oluş halinden teselli bulur ve

her daim insan olmanın şart koştuğu, kısıtlayıcı deli gömleğinden kaçar. Sözde doğal

kısıtlamaların yavaşlatıcılığından kurtulan Gunn, somatik baskıları aşmak ve bunu yaparken

ekolojik yakınsaklık ve olanaklılıkları hedeflemektedir.

Ecological Ecesis via Creativity with Haiku Consciousness, Yusuf Eradam

"ECOLOGICAL-ECESIS", a term I have been using to mean the establishment of one entity,

especially a plant or animal to a new habitat together with us human beings too in our home,

our oikos, within all the rest of nonhuman beings in this "Chthlucene" (a Donna Haraway

term derived from Lovecraft's Tales Of Cthulhu Mythos) back again in equal terms for

survival of the species, and, via ecological consciousness and creative activities, to stop the

production of more precariat. "HAIKU-CONSCIOUSNESS" a prerequisite to ecological

ecesis, therefore, is another term that came out of my passion for reading and writing haikus,

which means "believing in economy (less is more) in literature and arts with eco-

consciousness, and also in the sine qua non value of nature, environment, arts and literature

in our everyday life." We must actually ask for more creativity for ecological-ecesis and to

make this ANTHROPO-MESS our kin and to avoid "CTHULHU-CAUST". By the help of

sample haikus and other kinds of poetry and the visuals of various kinds of artwork in

addition to creative endeavors like music and/or graffiti, this paper will be an effort of

ekphrasis to show people, who can not imagine the pedagogical need to produce more for and

with the ecosystem, although they might have ecological conscience, as they might still not

have developed ecological consciousness, because parts usually tend to take the whole they

belong to for granted due to hubris. Hence, the lack of communication and the want of sense

of belonging, the cure being ecological-ecesis via creativity.

Haiku Bilinçli Yaratıcılık Yoluyla Ekolojik-Soysürdürüm, Yusuf Eradam

"Ekolojik-soysürdürüm”, (eco-ecesis) “bir varlığın, özellikle de bir bitki veya hayvanın,

ekolojik bilinç ve yaratıcı etkinlikler yoluyla, insanlarla eşit koşullarda hayatta kalabilmesi ve

prekaryanın çoğalmasının önüne geçmek için, Donna Haraway'in Lovecraft'ın Cthulhu

Mitosu Öyküleri'nden türettiği "Chthlucene" ile çağın yeniden adlandırılışına da yakışır

biçimde tüm insan olmayan varlıklarla dolu evimizde ("oikos") yeni bir yaşam ortamına

yeniden yerleşimimizi ifade etmek üzere kullandığım bir terimdir. Ekolojik-soysürdürüm,

önkoşulu "haiku bilinci", haiku okuma ve yazma tutkumdan gelen bir başka ifade olup

"ekolojik bilinç ile edebiyat ve sanatta tasarrufa (az aslında çoktur) ve ayrıca günlük

hayatımızda doğa, çevre, sanat ve edebiyatın olmazsa olmaz değerine inanmak" anlamına

gelmektedir. İşin aslı, ekolojik-soysürdürüm için "ANTHROPO-MESS"i (ANTROPO-

GAYTA) tanıdık haline getirmek ve "CTHULHU-CAUST"tan (KUTLU KIYIMI) kaçınmak

insanın daha fazla yaratıcı olmasını gerektiriyor. Bu çalışma, müzik ve/ya da grafiti gibi

yaratıcı uğraşların yanında, haikular ve başka şiirler ile çeşitli görsel sanat yapıtlardan

örneklerin yardımı ile ekosistem için ve ekosistem ile daha fazla üretmeye yönelik pedagojik

açıdan da gerekli yaratıcı edimleri hayal edemeyen insanlara örnekler vermek üzere tüm

duyulara hitap edecek bir betimleme, bir sunum (ekphrasis) yapma çabasında olacaktır,

çünkü bazı insanlar ekolojik vicdan sahibi olmalarına karşın ekolojik bilince sahip

olmayabiliyor; çünkü parçalar ait oldukları bütünü aşırı kibir (hubris) yüzünden genellikle

kesin görme eğiliminde olabiliyorlar. İletişim yetmezliği ile aidiyet duygusu yoksunluğu da

bu yüzdendir ve bu dertlerin de çaresi gene yaratıcı edimlerle eko-soysürdürümdür (eco-

ecesis).

8 MAYIS 2019, ÇARŞAMBA / WEDNESDAY, MAY 8, 2019

DEMİR DEMİRGİL SALONU,

9.30-17.30

1. Oturum / 1st Session: Eko-kurguda Kırılganlığın Politikası / Politics of Vulnerability

in Eco-Fiction, 9.30-10.30

Moderatör / Moderator: Olcay Akyıldız

The (Eco-)Aesthetics of Negative Affect in Contemporary Anthropocene Narratives,

Allison Mackey

Climate change is... too accusatory to be written about in a lyrical, or elegiac, or romantic

vein.

—Amitav Ghosh, The Great Derangement

How might literature help us understand how —to paraphrase Ann Cvetkovich— the

Anthropocene feels? Cvetkovich’s work on depression as the “structure of feeling” governing

neoliberal capitalism invites us to consider “why we live in a culture whose violence takes

the form of systematically making us feel bad” (15). However, when it comes to

anthropogenic climate change, it seems as though the default position has been to seek to

avoid feeling bad about it at all costs, since negative emotions are equated with pessimism

and resignation and are thus seen as barriers to positive collective action. In this paper, I draw

on recent examples of global climate fiction —or “Cli-Fi”— to think about what good can

possibly come out of feeling bad. I am most keenly interested in speculative narratives that tie

the fate of nature to the fate of subordinated people, and explore negative affective responses

—such as guilt, remorse, vengeance, and anger— as a way to encourage positive communal

action and a recognition of human and nonhuman entanglement. These narratives invite us to

consider whether the ability to feel responsible, understood fundamentally as being able to

respond, might point toward negative affects as potentially generative and collective, rather

than as fundamentally paralyzing and individualizing, emotions.

Çağdaş Antroposen Kurgularında Olumsuz Duygulanım (Eko)Estetiği, Allison Mackey

İklim değişikliği, hakkında lirik, ağıtsal veya romantik tarzda yazılamayacak kadar itham

edici.

—Amitav Ghosh, The Great Derangement

Çağdaş edebiyat, Ann Cvetkovich’in yorumuyla ifade edersek, Antroposen’in nasıl

hissettirdiğini anlamamıza nasıl yardımcı olabilir? Cvetkovich’in, depresyonu neoliberal

kapitalizmi yöneten “duygu yapısı” olarak saptayan çalışması, bizleri “şiddetin sistematik

olarak bireyleri kötü hissettirmesi şeklinde tecelli ettiği bir kültürde yaşamamızın nedenini”

(15) sorgulamaya teşvik ediyor. İnsan kökenli iklim değişikliği konusunda varsayılan tutum

ise her ne pahasına olursa olsun kendimizi kötü hissetmekten kaçınmaya odaklıymış gibi

görünmektedir, zira olumsuz duygular kötümserlik ve teslimiyet ile eş tutulup yapıcı kolektif

eylemi engelleyici unsurlar olarak algılanmaktadır. Bu çalışmamda yakın zamanda

yayımlanmış küresel iklim kurgularından (ya da “Cli-Fi”) yararlanarak kötü hissetmekten ne

gibi faydalar sağlanabileceğine odaklanacağım. Amacım, doğanın kaderiyle madun insanın

kaderi arasında bağlantı kuran spekülatif kurgulara bakmak ve olumlu kolektif eylemi ve

insan ile insanolmayan arasındaki dolaşıklığı destekleyecek bir yol olarak suçluluk duygusu,

pişmanlık, intikam ve öfke gibi olumsuz duygulanımdaki tepkileri incelemek olacak. Bu

kurgular bize, cevap verebilme yetisi olarak algılanan sorumluluk hissetme yetisinin, olumsuz

duyguların felç edici ve bireyselleştirici olmaktan ziyade üretken ve kolektif olup olmadıkları

üzerine düşünme fırsatı tanımaktadır.

Towards a New Genre “Climate Change Fiction”: Precarity, Trauma and Planetary

Thinking in Contemporary Turkish Literature, Deniz Gündoğan

How does contemporary literature (re)imagine ecological trauma, vulnerability, and

precarity? What kind of planetarity, trans-corporeal collectivity and climate justice do

creative works offer? What kinds of literary innovations and translations does the timescale

of climate change engender and provoke in contemporary literature? Topics such as the

devastating long term effects of human-induced climate change, critical responses to

Anthropocene, the limits of a human-centered worldview, and potentialities for entangled

agencies in an age of sweeping planetary crisis have already entered the literatures in the

present (i.e. Adam Trexler’s survey Anthropocene Fictions: The Novel in a Time of Climate

Change and Adeline Johns-Putra’s 2019 book Climate Change and the Contemporary

Novel). This phenomena in fact advocates planetary thinking and planetary memory to

examine “the only social site we have, the planet, and to “discuss the scalar and systematic

complexities of the Anthropocene” as Lucy Bond and Jessica Rapson argue in their

introduction to their influential 2017 edited volume Planetary Memory in Contemporary

American Fiction. Drawing upon (eco)feminist, planetary, new materialist, and queer

approaches to the liberal human subject and his “instrumentalized” environment, this paper

builds upon Deleuze and Guattari’s motto, “The present... is what we are, and thereby, what

already we are ceasing to be,” and explores the rising tide of climate change narratives in

contemporary Turkish literature with an emphasis on Latife Tekin (Manves City and

Sürüklenme), Leyla Erbil (Kalan) and Buket Uzuner (Hava). In doing so, this paper argues

that this burgeoning field comprises what we might call “Climate Change Trauma Fiction” in

contemporary Turkish literature, which has yet to be analyzed in depth. Understanding the

political, ethical, psychological dimensions as well as ramifications of climate change and

neoliberal practices at the current moment is momentous precisely because this awareness

encourages us to think beyond the humanist enclosures of cultural and literary studies and

acknowledge interconnectedness of the human and the nonhuman. Ultimately, in this paper,

instead of turning my gaze to the spectacular, or the event-based catastrophe, I seek to trace

the representation of insidious, structural, everyday forms of slow violence and neoliberal

practices to expand and complicate the concepts such as precarity, survival, recognition, and

justice and thus imagine alternative forms of relation and political action.

Yeni Bir Edebi Tür Olarak İklim Değişikliği Kurgusu: Çağdaş Türkçe Edebiyatta

Güvencesizlik, Travma ve Gezegen Düşüncesi, Deniz Gündoğan

Çağdaş edebiyat nasıl ekolojik travma, savunmasızlık ve güvencesizliği (yeniden) tasavvur

eder? Yaratıcı eserler ne tür bir gezegen, madde ötesi müştereklik ve iklimsel adalet anlayışı

önerir? İklim değişikliğinin zaman ölçeği günümüz edebiyatında ne tür yenilikler ve

çevirilerin üretimini tetikler? Beşeri sebepli iklim değişikliğinin uzun vadedeki yıkıcı etkileri,

Antroposen’e eleştirel tepkiler, insanmerkezli dünya görüşünün sınırları, şiddetli gezegensel

kriz dönemindeki karışık faillerin potansiyelleri gibi konular şimdiden günümüz edebiyatına

girmiştir (örneğin Adam Trexler’ın araştırması Antroposen Kurmaca Yazını: İklim Değişikliği

Zamanında Roman ve Adeline Johns-Putra’nın İklim Değişikliği ve Çağdaş Roman isimli

kitabı). Bu hadise, aslına bakılırsa Lucy Bond ve Jessica Rapson’ın 2017 yılında editörlüğünü

yaptıkları etkileyici kitapları Çağdaş Amerikan Kurgusunda Gezegensel Hafıza’nın giriş

kısmında belirttikleri üzere, “sahip olduğumuz tek sosyal alanı, gezegeni” incelemek ve

“Antroposen’in sayısal ve sistematik karmaşasını tartışmak” için gezegensel düşünceyi ve

gezegensel hafızayı savunur. Liberal insan öznesi ve onun araçsallaştırılan çevresine,

(eko)feminist, gezegensel, yeni materyalist ve LGBT yaklaşımlardan yola çıkan, Deleuze ve

Guattari’nin “şimdiki zaman… olduğumuz şeydir, ve bu nedenle de çoktan olmayı

bıraktığımız şeydir” düsturuna dayalı olan bu sunum, Latife Tekin (Manves City ve

Sürüklenme), Leyla Erbil (Kalan) ve Buket Uzuner’e (Hava) odaklanarak çağdaş Türkçe

edebiyatta yükselişte olan iklim değişikliği anlatılarını araştırır. Bunu yaparken de bu

gelişmekte olan alan, daha derin bir şekilde analiz edilmesi gereken çağdaş Türkçe edebiyatta

“İklim Değişikliği Travması Kurgusu” diyebileceğimiz türü içerir. Günümüzde iklim

değişikliği ve neoliberal pratiklerin sonuçları kadar politik, etik ve psikolojik boyutlarını da

anlamak büyük önem arz eder. Bunun nedeni, bu bilincin kültürel ve edebi çalışmaların

hümanist kalıplarının ötesinde düşünmemize ve insan ile insan olmayanın birbirine bağlılığını

kabul etmemize destek olmasıdır. En nihayetinde, bu yazıda bakışımı olağanüstü ya da olay

eksenli felakete yöneltmek yerine, güvencesizlik, hayatta kalma, farkında olma ve adalet gibi

kavramları geliştirmek ve zorlaştırmak için yavaş şiddet ve neoliberal pratiklerin gizlice zarar

veren, yapısal, günlük formlarının izini sürmeye ve buna bağlı olarak alternatif ilişki ve

politik eylem şekilleri tasavvur etmeye çalışacağım.

Juliana Spahr’s ‘Poethic’ Practice: Ecopoetics Meets Ecopolitics, Meliz Ergin

My presentation will focus on the work of the American poet and activist Juliana Spahr.

Spahr has published numerous poetry books that explore the ecological intersections of

nature and society through the use of a highly innovative poetic language. Her work

foregrounds collective ecological consciousness by tracing the dis/connections between

different species and landscapes and sustaining a conversation with contemporary politics.

Spahr’s writing is thus equally experimental as political. She is also a literary activist who has

co-founded the anarchist publishing collective Commune Editions to provide a creative venue

for the publication and distribution of political literature. Mindful of both theory and praxis,

Spahr is engaged in transformation along many fronts. To give an example, her book That

Winter the Wolf Came focuses on a range of issues from oil spills to the Occupy Movement

while also confronting her own engagement with anarchist activism. Spahr both reconfigures

our understanding of the ecopolitical through poetry, and dwells on the ability of grassroots

politics in creating new poetic strains. I will focus on the ethical encounters between poetry,

environmentalism, and politics in Spahr’s work to show her contribution to an ecologically

and politically diverse society at a time of immense neoliberal pressure. I will argue that she

offers a connective reading of radical ecopoetics and ecopolitics to propose a “poethics,”

(Joan Retallack, The Poethical Wager, 2003) which marks a deeper concern with ethos and

with how we want to live in this World.

Juliana Spahr’ın ‘Şiirsel-Etik’ Pratiği: Eko-şiirin Eko-politikayla Buluşması, Meliz

Ergin

Sunumum Amerikan şair ve aktivist Juliana Spahr’ın eserlerine odaklanacak. Pek çok şiir ve

şiirsel roman yayımlamış olan Spahr oldukça yenilikçi bir şiirsel dil kullanarak doğa ile

toplum arasındaki etkileşimi ve dolaşıklığı ortaya çıkarır. Müşterek ekolojik bilinci ön plana

çıkarmayı amaçlayan Spahr bir yandan farklı canlı türleri ve coğrafyalar arasındaki

bağlantıların ve kopuklukların izini sürerken diğer yandan da ekoloji ve politika ilişkisine

odaklanır. Yazıları deneysel olduğu ölçüde politiktir de. Spahr yazarlığının yanı sıra politik

edebiyatın yayımlanması ve dolaşıma girmesini amaçlayan anarşist bir kolektif olan

Commune Editions’ın kuruculuğunu üstlenmiş bir edebiyat aktivistidir. Hem teoriye hem de

pratiğe değer veren Spahr aynı anda birçok cephede gerçekleşmekte olan dönüşümlerle

ilgilenir. Örneğin, That Winter the Wolf Came (Kurt’un Geldiği O Kış) başlıklı kitabında

petrol sızıntılarından İşgal Hareketi’ne kadar çeşitli meseleleri konu alırken bir yandan da

politik aktivizmdeki rolünü sorgular. Spahr hem şiir aracılığıyla eko-politika anlayışımızı

gözden geçirir hem de tabandan gelen politik hareketlerin ışığında yeni şiirsel ifadelerin

oluşabileceğine dikkat çeker. Konuşmamda, Spahr’ın ekolojik ve politik çeşitlilik gösteren

bir topluma katkıda bulunduğunu öne sürecek ve eserlerinde şiir, ekoloji ve politika

arasındaki etik karşılaşmalara odaklanacağım. Spahr’ın eko-şiir ve eko-politika arasında

bağlantılı okumalar yaparak ethos’a ve bu dünyada nasıl yaşamak istediğimize dair bir

“şiirsel etik” (“poethics”, Joan Retallack, The Poethical Wager, 2003) anlayışı öne sürdüğünü

göstereceğim.

2. Oturum / 2nd Session: Felsefede Dil ve Hayvan Sorusu / The Question of Language

and Animal in Philosophy, 10.45-12.00

Moderatör / Moderator: Nami Başer

“İnsan Varsayımı”nın Dilsel ve Felsefi Kökenleri Üzerine, Can Batukan

Liddell ve Scott’a göre anthropos küçültücü manada iki şekilde kullanılır: (1) herif

manasında, yani erkekler içerisinde aşağı görülen, kötü veya zayıf özellikler taşıyan için; (2)

ideal insan vasıflarını taşımaması bakımından zaten mutlak olarak aşağı, kötü ve zayıf olan

köleler ya da barbarlar için. Bu nedenle kölelere farklı bir son ekle anthrope denir ve diğer

bireylerden (insan vasıfları taşıyanlardan) ayrılmaları sağlanır. Benzer bir şekilde kadın da

(ve kadın köleler de) küçültücü bir manada ve acıma duygusuyla diğer bireylerden, yani

vatandaş olan, zengin olan, asker olan, yasakoyucu ve yönetici olan erkeklerden ayrılır.

Aristoteles’in metinlerinde de durum böyledir: Ona göre köle ile efendi doğal bir ayrımdır.

Zira bazıları emretmek, bazılarıysa bu emirlere uymak için yaratılmıştır.

Kadınlar, köleler, savaşçı olmayan erkekler, barbarlar-göçebeler, hayvanlar, Doğa: İnsanın

bir varsayım olarak kurgulanması neticesinde tahakküm altına alınanlar bunlar mıdır?

Başkaları da var mı? Peki bunların antitezi olarak “insan” olmak ne anlama gelir? Bu türden

bir bakış bize “insan” ile “insan-olmayan”ın sorusunu sordurabilir mi? Bu sunumda “İnsan

Varsayımı”nın mahiyetini ve “insan” ile “insan-olmayan”ın diyalektiğini Aristoteles’te

kölelik meselesi üzerinden, Heidegger ve Derrida’nın metinleri ışığında tartışacağım.

On the Linguistic and Philosophical Origins of the Premise of the Human Subject, Can

Batukan

According to Liddell&Scott, the term anthropos is used pejoratively in two instances: (1) as

that “man” who possesses inferior, bad or weak qualities (2) as “slaves and barbarians” who

are essentially inferior, bad and weak because of their lacking ideal human qualities. The

differentiation of the slaves from other individuals with the human qualities is clear in them

being named “anthrope” with the addition of a different suffix. Similarly, the woman (also,

the female slaves) is contemptuously and pathetically distinguished from the other

individuals, that is, the man who are citizens, wealthy, military members, lawmakers and

governors. This understanding can also be detected in the works of Aristotle, specifically, in

his perception of slave and master dichotomy as an inherent opposition stemming from the

fact that some people are born to order whereas some are born to obey these orders. The

woman, the slave, the non-military man, the barbarian-nomad, the animal, the Nature: Are

these groups dominated as a result of the assumption of human subject? Are there any other

subservient categories? Then, what does it mean “to be human” as an antithesis of these

categories? Following this line of thought, is it possible to question the “human” and the

“nonhuman”? In this presentation, I will discuss the nature of the notion of human subject

and the dialectic of “human” and “nonhuman” on Aristotle’s issue of slavery in light of the

works of Heidegger and Derrida.

Gelecek, Öngörülemez, İmkânsız, Tacettin Ertuğrul

İnsan, hayvanlar hakkında hikâyeler anlatırken aynı zamanda kendisi hakkında

konuşmaktadır. Antroposantrik bir pozisyondan anlatılan bu hikâyeler, insanın

otobiyografisinin de parçalarını oluşturur. Hikâye anlatıcısını konumundan türeyen

illüzyonlarla yüzleşmeye çağıran okumalar ise bir otobiyografik şiddet karşısındaki direnişin

bileşenleri arasında yer alabilir. Bu sunumda bir efsaneden yola çıkarak insan, hayvan ve

program üzerine sorular içeren bir güzergâhtan geçmeyi deniyoruz. Bir efsaneye göre

Epimetheus canlıları yaşamda kalmalarını sağlayacak birtakım özelliklerle donatıp insanı

çıplak unutur. Böylelikle diğer canlılar bedensel kapasiteleri sayesinde hayatta kalırken

insana ilaveler/ikameler gerekecektir. Ancak buradaki ayrım bir hayvani stabilite/insani

değişkenlik formunda da kendini gösterir. Söz konusu ayrımın önemli bir tartışmaya imkân

sağlayabileceğini düşünüyoruz: Acaba insan öyle değilken hayvan bedensel programına

gömülü müdür? Hayvanın programa gömülü olduğunu söylemek ne anlama gelmektedir?

İnsan değişkenlik ve geleceğe açıklık taşımakta iken hayvan stabilite ve tekrardan mı

ibarettir? Böylece insan, hayvan ve program hakkındaki sorulara açılan başka sorularda

karşımıza çıkar: Gelecek, öngörülemez ve imkânsız arasındaki ilişki nedir? Onları programla

birlikte nasıl düşünebiliriz? Program yalnızca mümkün olanın (possible) dairesi içinde

kalmak anlamına mı gelir? Her halükârda öngörülebilirliğe mi işaret eder? Bu sunumda

yukarıdaki tartışmalar geliştirilirken aralarında Descartes, Condillac, Musil, Simondon ve

Derrida’nın da bulunduğu figürlerle temaslar da kurulmaktadır.

The Future, the Unpredictable, the Impossible, Tacettin Ertuğrul

When they narrate stories about animals, human beings also talk about themselves. Told from

an anthropocentric position, these stories also form the parts of the autobiography of the

human. The readings which call for a confrontation with the illusions stemming from the

position of the narrator can be counted among the components of the resistance against

autobiographical violence. In this presentation, taking a myth as a starting point, we aim to

proceed through some questions regarding the human, the animal, and the program.

According to the myth, Epimetheus provides all beings with some traits that will enable them

to survive, but he forgets humans naked. Thus, while other beings survive thanks to their

capacities, people will need supplements. However, this differentiation is also observable in

the form of animal stability/ human instability. We think that the aforementioned distinction

can pave the way for a significant discussion: Is the animal embedded in its bodily program

while human beings are not? What does it mean to assert that the animal is embedded in the

program? Does the animal consist of stability and repetition while the human is unstable and

open to the future? In this way, other questions arise from questions regarding human beings,

animals, and the program: what is the relationship among the future, the unpredictable, and

the impossible? How should we think of them with the program? Does the program only

mean to remain in the circle of the possible? Does it point to predictability in any case? In

this presentation, the discussions mentioned above will be developed by referring to various

figures, including Descartes, Condillac, Musil, Simondon, and Derrida.

Following the steps of an outlaw: the passion for the animal in Derrida, Asena Ulus

In De l’Hospitalité, Derrida suggests that there is an intimate link between subjectivity and

the sovereignty over one’s home (oikos). The subject founds itself as the sovereign by

establishing the laws of its home, thus of its economy (oikos-nomos). Consequently, the

subject and the community are established on the principle of fraternity which is at the heart

of the cyclic economy of the subject as the politics is understood to have its roots in the

fraternal philia and thus dependent on the mutual recognition of the members of the

community as its similar with the same origin. In Animal That Therefore I am (to Follow),

however, Derrida asks what happens to the fraternity of the brothers when an animal enters

the scene. Animal –as long as it contests all the autobiographic projects of the subject– is an

outlaw, transcendent to the economy. Its arrival incites a passion in the human subject

because of the narrowing of the abyssal distance between them prescribed by this economy.

The passion of the animal, his passion of the animal, the passion for the animal, Derrida

assures, are a question of the passive nudity in the face of the singularity of the Other.

Similarly, the question of love, he suggests, is a matter of the distinction between ‘who’ and

‘what’, thus of the singular and irreplaceable character of the other. In the supposed political

community-forming scheme where a brother follows another as his similar, what happens if I

am to follow the animal and not my brother? An abyssal fall: Fall-in-love with an outlaw

whose name shall be kept a secret! In the end, love should be a secret:

“It [love] begins with the kept secret, with the silent separation from the rest of the world.

(...) You throw the others off track. You go underground. You leave the world in broad

daylight. You betray it. You’re cheating. It’s a crime,”

Following the outlaw, am I its partner in crime? My passion for the animal which makes me

write and leave traces of its secret as I follow the animal, what does it make out of me?

Bir Kanun Kaçağının Adımlarının Peşinde: Derrida’da Hayvan Tutkusu, Asena Ulus

De l’Hospitalité adlı yapıtında Derrida, öznellik ve kişinin hanesi (oikos) üzerindeki

egemenlik kavramları arasında sıkı bir bağ olduğunu belirtir. Özne kendini, kendi hanesinin

yasalarını, dolayısıyla da ekonomisini (oikos-nomos) belirleyerek kurar. Dolayısıyla, özne ve

topluluk, kardeşlik kaidesinde kurumsallaşır. Bu kaide kökenleri kardeş sevgisinde (fraternal

philia) olduğu düşünülen politika gibi, öznenin de döngüsel ekonomisinin merkezî unsuru

olmaktadır, yani aynı kökenle özdeşleşen topluluk, üyelerinin birbirlerini kendi dengi olarak

takdir edişine bağlıdır. Animal That Therefore I am (to Follow)’da Derrida, bir hayvanın

resme girmesi durumunda biraderler birliğine ne olacağını sorgular. Hayvan, öznenin tüm

otobiyografik projelerini sekteye uğrattığı ölçüde bir kanun kaçağı, dolayısıyla ekonomiye

aşkındır. Bizzat bu ekonomi tarafından belirlenen uçurumsal mesafeyi daraltması sebebiyle,

hayvanın gelişi bir tutku uyandırır. Derrida temin eder ki, hayvanın tutkusu, onun hayvana

yönelik tutkusu, onun o hayvan için beslenen tutkusu, Öteki’nin tekilliğinin karşısındaki pasif

çıplaklıkla ilgili bir sorundur. Benzer şekilde, Derrida’ya göre, aşk/sevgi (philia) sorunu

“kim” ve “ne” arasındaki ayrımdan kaynağını alır, ve dolayısıyla ötekinin tikel ve yeri

doldurulamaz karakterine bağlıdır. Bir biraderin diğerini kendi benzeri olduğundan takip

ettiği bu topluluk yapımı şemasında biraderim yerine bir hayvanı takip edersem ne olur?

Uçurumsal bir düşüş: İsmi sır olarak kalacak bir kanun kaçağına âşık ol! Nihayetinde, aşk bir

sır olmalıdır: “[Aşk,] tutulan sırla, dünyanın geri kalanından sessizce ayrılmış olma haliyle

başlar (…) Başkalarını yoldan çıkarırsın. Yeraltına inersin. Dünyayı güpegündüz gün ışığında

bırakırsın. Ona ihanet edersin. Aldatırsın. Bu bir suçtur.” Kanun kaçağını takip ederken, onun

suç ortağı mı olurum? Onu takip ederken, sırlarını yazıp arkasından izini bırakmamın sebebi

olan tutkum, beni neye dönüştürür?

Faith and the Animal: Kierkegaardian Reflections on the Worship of

Sacrifice in Islam, Emre Koyuncu

Every year before the Festival of Sacrifice there arises a heated debate about the status of the

worship of sacrifice in Islam among scholars in the Turkish media. Academics and pundits

refer to relevant verses in the Quran and cite important figures in the Islamic scholarship to

defend their own perspectives, but the deeper question of the status of animals in the Islamic

canon and dominant traditions is often not rigorously addressed if not completely overlooked.

The fundamental aim of this presentation is to explore this question from the point of view of

the worship of sacrifice and relate it to the existing debates on the subject in the history of

Western philosophy. One of the most important philosophical texts on sacrifice is

Kierkegaard’s Fear and Trembling, in which he examines the nature of faith and its

relationship with morality in the context of Abraham’s willingness to sacrifice his own son to

prove his devotion to God. In his analysis Kierkegaard objects to the Hegelian conception of

faith as an intermediate step in one’s quest for knowledge that has to be surpassed. In his

treatment of the problem, Kierkegaard recounts Abraham’s test as it is narrated in the Old

Testament. Abraham’s test is the basis of the Islamic worship of sacrifice as well. However,

the narration of the same incident in Quran is significantly different from the biblical sources.

For instance, in the biblical sources, the son that Abraham intends to sacrifice is Isaac, while

there is a general agreement in the Islamic sources that it is Ishmael that Abraham is willing

to kill for God. But more importantly, in the biblical sources, Abraham never tells his son

about his impending death, whereas in the Islamic version, Abraham talks to Ishmael about

the promise he made and Ishmael submits to his father’s decision without any hesitation. This

presentation will discuss the implications of the differences between the two versions for the

conclusions that Kierkegaard draws from Abraham’s test and his eventual strict distinction

between the domains of ethics and faith, and most importantly what these differences imply

for the status of animals in Christianity and Islam.

İnanç ve Hayvan: İslam’daki Kurban İbadeti Üzerine Kierkegaardcı Mülahazalar,

Emre Koyuncu

Her yıl Kurban Bayramı öncesi medyada bilim insanları arasında kurban ibadetinin

İslam’daki statüsü hakkında hararetli bir tartışma başlar. Akademisyenler ve alanında uzman

kişiler Kuran’daki ilgili ayetlere değinir ve kendi bakış açılarını savunmak için İslam

öğretisindeki önemli figürlere atıf yapar. Fakat daha temel bir konu olan İslam’ın temel

ilkeleri ve hâkim geleneklere göre hayvanların statüsü meselesi, eğer tamamen görmezden

gelinmiyorsa bile, çoğu zaman yeterince irdelenmez. Bu sunumun esas amacı, bu soruyu

kurban ibadeti açısından incelemek ve konuyu Batı felsefesi tarihinde özne ile ilgili mevcut

tartışmalarla ilişkilendirmektir. Kurban hakkındaki en önemli felsefi metinlerden biri olan

Korku ve Titreme’de Kierkegaard, inancın doğasını ve ahlakla ilişkisini, İbrahim’in Tanrı’ya

bağlılığını ispatlamak için kendi oğlunu kurban etmeye gönüllü olması kapsamında ele alır.

Kierkegaard bu incelemesinde, Hegel’in kişinin bilgi arayışında aşılması gereken bir ara

basamak olarak tanımladığı inanç kavrayışına karşı çıkar ve İbrahim’in verdiği sınavı Eski

Ahit’te mevcut olan şekliyle tartışır. İbrahim’in sınavı İslam’daki kurban ibadetinin de

temelini oluşturmaktadır. Fakat aynı olayın Kuran’da hikâye edilişi İncil’dekinden oldukça

farklıdır. Örneğin, İslami kaynaklarda İbrahim’in Tanrı için öldürmeye gönüllü olduğu

oğlunun İsmail olduğuna dair genel bir kanı varken, İncil’i baz alan kaynaklarda İbrahim’in

kurban etmeyi düşündüğü oğlu İshak’tır. Fakat daha da önemlisi, İncil’e göre İbrahim oğluna

yaklaşan ölümünden hiç bahsetmezken anlatının İslam versiyonunda İbrahim İsmail’e verdiği

sözden bahseder ve İsmail babasının kararına hiç tereddüt etmeden boyun eğer. Bu sunum,

iki anlatı arasındaki farkları, Kierkegaard’ın İbrahim’in sınavına ilişkin yorumları ile

nihayetinde ileri sürdüğü ahlak-inanç arasındaki mutlak ayrım bakımından ve en önemlisi de,

bu farklılıkların Hristiyanlık ve İslam’da hayvanların konumu açısından doğuracağı sonuçlar

bakımından tartışacaktır.

3. Oturum / 3rd Session: Filmlerde İnsan Olmanın Sınırları / Limits of the Human in

Films, 13.30-14.30

Moderatör / Moderator: Can Candan

Algılanamazın Yeryurt Edindiği: Yok Oluş, Aylin Karayiğit

Ortadan devam etmek, baştan ya da sondan başlamak yerine, başları ve sonları bitirmek,

ontolojiyi bir kenara bırakmak... Gilles Deleuze, yaşam içinde ikili düşünmenin sınırladığı

olanakların yeniden ortaya çıkarılmasında oluş sürecinde çoklukları ve farkı olumlamak için

eserlerinde hem filozoflara hem de edebiyatçılara sık sık uğrar. Bu çalışmada, Deleuze’ün

Artaud’dan esinlenerek kullandığı “organsız beden” kavramıyla birlikte “oluş”,

“algılanamaz-oluş”, “mineral-oluş”, “yersizyurtsuzlaşma”, kavramlarına eğilerek Jeff

Vandermeer’in aynı isimli kitabından Alex Garland’ın uyarlayarak yönettiği Annihilation

(Yok Oluş) filmi üzerinden Deleuzyen bir sinemanın imkânı sorgulanacaktır. Bu çalışmanın

ortaya koyduğu fikri görsel ve kavramsal açıdan desteklediği düşünülebilecek sanat

eserlerinden biri olan Yok Oluş filminden sahneler hakkında bazı tespitlerde bulunulmaya

çalışılacaktır. Felsefe ile sinema arasındaki ilişki, bir sanat ürünü olarak film üzerinden ve

Deleuze’ün düşüncesi ışığında yeniden düşünülme imkânı elde eder. Buna göre bu çalışmada,

filmin gerginliğinde vuku bulan olayların, yer yer formsuz bedenlerin ve şeylerin bir tür

bozulma, deformasyon değil aksine sinema için yeni akış çizgileri, yeni oluş olanakları

yarattığı gözlemlenmiştir.

Annihilation as Deterritorialized by the Imperceptible, Aylin Karayiğit

Finishing off beginnings and ends while leaving aside ontology, instead of continuing from

midway through, starting from the beginning or from the end… In his works, Gilles Deleuze

frequents both philosophers and literary writers in order to affirm the becoming of multitude

and difference in the potentials limited by binary thinking in life. This study questions the

possibilities of a Deleuzian cinema in the film, Annihilation, which Alex Garland adapted

from Jeff Vandermeer’s book with the same name and also directed, in terms of the concept

of “body without organs” inspired by Artaud, as well as “becoming”, “becoming-

imperceptible”, “becoming-mineral” and “deterritorialization”. The study attempts to reach

certain conclusions regarding a number of scenes from Annihilation, which is thought as

visually as well as conceptually supporting the thesis of this study. A possibility of rethinking

about the relationship between philosophy and film as a work of art arises in the light of

Deleuzian thought. In this regard, it has been observed by this study that, the incidents

occurring within the tension of the film, the partly formless bodies and things, are not a kind

of deterioration or deformation, but they create new possibilities for becoming and new lines

of flow for cinema.

Sea Levels Are Rising. So What? Reevaluating the Role of the Human Being in the

Multispecies Society of Leviathan (2013), Tomas Buitendijk

Altered horizons emerge and disappear under the stresses of climate change – quite literally

so when it comes to the phenomenon of rising sea levels. Because of its tangible nature, the

encroaching sea is often wielded in film and fiction as a metaphor for the catastrophic effects

of the Anthropocene as a whole. However, it must be questioned to what extent rising sea

levels are really a problematic or critically dangerous situation. Following work in recent

years by Stacy Alaimo, Donna Haraway, Bruno Latour, and others, one can adapt a different

frame of perspective than the anthropocentric one. Specifically, following the nonhuman turn

(cf. Grusin 2015) one can adapt a pluriverse of horizons, a deeply diffracted approach that

emphasizes the wellbeing of a multispecies society rather than the human one. Adopting this

approach demands a recalibration of environmental questions. What if rising sea levels are in

fact beneficial to the majority of agents in a multispecies society? Why should environmental

policy be overly concerned with human interests if we have chosen to abandon the

anthropocentric perspective? The proposed essay will discuss these questions with reference

to the work of the authors mentioned above. It applies its findings to a work of documentary

film that expressly employs the diffracted viewpoint with a view to leveling the playing field

in a multispecies society: Lucien Castaing-Taylor and Verena Paravel’s Leviathan (2013).

Ultimately, this inquiry will result in an uncomfortable hypothesis: that perhaps, rising sea

levels are instrumental to the proliferation of a multispecies society, even if (or precisely

because) they curb the influence of the human species. Alaimo’s suggestion to ‘follow the

submersible’ (2011: 283) takes on a whole new meaning.

Deniz Seviyesi Yükseliyor. Ne Olmuş Yani? Leviathan’da (2013) Çoktürlü

Topluluğunda İnsanın Rolünü Yeniden Değerlendirmek, Tomas Buitendijk

İklim değişikliğinin hissedilen baskısı ile ufkumuz durmadan değişiyor: Yükselen deniz

seviyesi olgusu düşünüldüğünde bu değişim kelimenin tam anlamıyla gerçekleşiyor. Somut

mahiyeti nedeniyle ilerleyen deniz, kurgu ve filmlerde Antroposen’in yıkıcı etkileri için bir

metafor olarak kullanılmaktadır. Yine de yükselen deniz seviyesinin ne denli sorun teşkil

ettiği ya da ciddi derecede tehlike arz eden bir durum olup olmadığının sorgulanması gerekir.

Stacy Alaimo, Donna Haraway, Bruno Latour ve diğer eleştirel düşünürlerin son zamanlarda

gerçekleştirdiği çalışmalardan yararlanarak insanmerkezli (anthropocentric) bir bakış açısı

yerine başka bir bakış açısı edinebiliriz. Özellikle, insanmerkezcilikten insan olmayanı

merkeze alan bir düşünce biçimine geçişten (bkz. Grusin 2015) yararlanılması ile indirgemeci

bir evren (universe) yerine salt insan topluluğunun değil, çoktürlü topluluğunun çıkarlarını ön

plana çıkaran kapsamlı ve kırılıma uğramış bir yaklaşım olan çokluevren (pluriverse)

anlayışına dayanan bir ufuk kazanılabilir. Bu yaklaşım çevresel sorunların yeniden

kalibrasyonunu gerektirir: Yükselen deniz seviyesi çoktürlü topluluktaki çoğu özne için

yararlı ise ne olur? İnsanmerkezci bakış açısı terk edildiyse neden çevre politikaları

çoğunlukla insan çıkarlarına yönelik olsun? Sunumumda yukarıda bahsi geçen yazarlardan

hareketle bu sorulara odaklanacağım. Lucien Castaing-Taylor ve Verena Paravel’in yönettiği,

çoktürlü topluluğun her öğesi için eşit şartlar oluşturmak maksadı güderek kırılıma uğramış

bir bakış açısını belirgin bir şekilde kullanan belgesel film Leviathan’ı bu açılardan

inceleyeceğim. Sonuç olarak, rahatsız edici bir hipoteze ulaşacağım: Belki de yükselen deniz

seviyesi, insanın etkilerini dizginlemesine rağmen (ya da tam da bu sebeple) çoktürlü

topluluğunun gelişimine yardımcıdır. Böylece Alaimo’nun “batırılabiliri takip etmek” önerisi

de yeni bir anlam kazanıyor.

Hayvanın Yaralanabilirliği, Temsilin Sınırları, Kendinin Farkında Stil: Hayırsızada ve

Berlin Usulü Tavşan, Özlem Güçlü

Bu bildiride, Bartosz Konopka’nın, Berlin Duvarı’nın hikâyesini tavşan gözünden anlatan

Berlin Usulü Tavşan (Królik po berlińsku, 2009) adlı belgeseline ve Serge Avedikian’ın,

Hayırsızada köpek katliamını anlatan Hayırsızada (Chienne d’Histoire, 2010) adlı animasyon

belgeseline odaklanılacaktır. Bu iki belgesel, hem insanlık tarihinin büyük malzemesi içinde

insan olmayan hayvanları fark ederek alışıldık kalıpların dışında bir anlatı kurmalarıyla, hem

de tarihin bakışının ve belgeselin bakışının insanmerkezciliğini ifşa etmeleriyle dikkat çeker.

Bunun yanında, özgün türsel, anlatısal ve biçimsel seçim ve düzenlemeleriyle, odağına

aldıkları hayvanların, görmeye alışkın olduğu sinematik muamele ve insanmerkezli temsilin

sınırları üzerine düşünen bir görsel üsluba sahip olmalarıyla da özel bir ilgiyi hak

etmektedirler. İnsanmerkezli bakış açısının tahakkümünü ve dahi kısmiliğini ifşa ederek

hayvanların yaşamlarının kırılganlığını sinemasal olarak teslim eden bu filmler, tarihsel

olayın insanmerkezli “hakikat”ini sorgulamaya açarak hem geçmişi hem de sinemasal alanı

başka “tür”lü düşünmeye katkıda bulunurlar. Bu bildiride, perdede insanmerkezli

kullanımların ve eğilimlerin ötesinde yeni sinematik imkân ve kabiliyetler icat eden Berlin

Usulü Tavşan ve Hayırsızada filmlerinin sahip oldukları kendinin farkında stile dair

özgünlükler tartışılacaktır. Böylesi bir tartışmayla amaçlanan, hayvanların görünürlük

rejimleri ve bu rejimlerce üretilen bilme ve görme biçimleriyle yaralanabilirlik arasındaki sıkı

ilişkiye dikkat çekmek ve filmler aracılığıyla ayrımsadığımız dünyayla başka türlü bağlar

kurma ihtimaline katkıda bulunmaktır.

Vulnerability of the Animal, Boundaries of Representation, Self-Conscious Style:

Barking Island and Rabbit à la Berlin, Özlem Güçlü

This paper will focus on Bartosz Konopka’s documentary Rabbit à la Berlin (Królik po

berlińsku, 2009) which narrates the story of the Berlin Wall from rabbit’s point of view, and

Serge Avedikian’s animated documentary titled Barking Island (Chienne d’Histoire, 2010),

which narrates the dog massacre in Hayırsızada. These two documentaries distinguish

themselves with both their unconventional narratives that recognize the nonhuman animals

within the broad history of humanity and their disclosure of the anthropocentric perspectives

of the history and the documentary. These documentaries also deserve special attention since

they have a visual style that think through the conventional cinematic treatment of animals in

their focus and the limits of anthropocentric representation by means of its inventive generic,

narrative and formal choices and arrangements. Revealing the domination and partial

inclusivity of anthropocentric perspective, these films that cinematically acknowledge the

fragility of animal lives contribute to consider the historical past and cinematic domain in a

different “species” of thought by problematizing the anthropocentric “truth” of the historical

event. This paper will examine the inventive aspects within the self-conscious style of Rabbit

à la Berlin and Barking Island which create new cinematic possibilities and capacities

surpassing the employment of an affinity to anthropocentricism on the screen. The aim of this

discussion is to draw attention to the regimes of visibility of animals, and to the close

relationship between the forms of knowledge and ways of seeing produced by those regimes

as well as vulnerability, in order to contribute to the possibility of different ways of relating

to the world that we come to appreciate through the experience of film.

PANEL, Ekolojik Krizler Çağında Kritik Pratikler, 14.45-17.15

Moderatör: Sinan Erensü

Panelistler / Panelists:

Aslı Odman (Akademi), Fatih Artvinli (Tıp), Ömer Madra (Radyoculuk), Sevgi Ortaç

(Sanat), Barış Tut (Müzecilik), Gökhan Kodalak (Mimari)

Ekolojiyi zihinsel, ekonomik, sosyal ve siyasal yaşamlarımızdan ve bu yaşamların bir

aradalığından uzakta düşünemeyeceğimiz bugün, yeni ilişkilenme ve dayanışma biçimleri

üzerinde fikir üretmek öncelikli bir ihtiyaç halindedir. Bu nedenle, bir arada yaşamı etik ve

soluk alınabilir bir düzlemde kurabilmek adına yapılması gereken, bireysel

hareketliliklerimizi gözden geçirmek ve içinde hareket ettiğimiz alanların imkân ve sınırlarını

yoklayarak yeni algılar ve anlar yaratabilmek, bu anları sürdürülebilir bir varoluşa

dönüştürecek fikir ve pratikler üretmektir.

Bu panelde söz konusu edilecek altı alan –akademi, tıp, radyoculuk, sanat, müzecilik,

mimarlık– içinde üretimde bulunan iştirakçilerimiz, söz konusu alanların krizlerle yüklü

çağımızda nasıl kendi sınırları dışına taşarak düşünmek ve hareket etmek durumunda

olduklarını vurgularken, alanlarındaki bireysel ve(ya) ortak olarak gerçekleştirdikleri

eylemselliklerin, sürdürülebilir ve müşterek bir yaşama nasıl katkı sağlayabileceğini de

tartışmaya açıyor olacaklar.

PANEL, Critical Practices in the Time of Ecological Crisis, 14.45-17.15

Moderator: Sinan Erensü

Panelists:

Aslı Odman (Academy), Fatih Artvinli (Medicine), Ömer Madra (Radio), Sevgi Ortaç

(Art), Barış Tut (Museology), Gökhan Kodalak (Architecture)

Today, we can’t think of ecology separate from our economic, social and political lives and

their entanglement. Therefore, it is an indispensable need to ponder upon the new forms of

relationality and solidarity. In order to establish a common life on an ethical and more

breathable plane, what we have to do is to reconsider our individual mobilities and to create

new perceptions and moments through the examination of the possibilities and the limits in

our fields, and thus, to produce ideas and practices that will turn such moments into a

sustainable life.

In this panel, our contributors from six different fields -academy, medicine, radio, art,

museology, architecture- will discuss how their individual and/or collective actions can

contribute to the development of a sustainable and a common life, and emphasize the

necessity of these fields’s transcending their own limits and think and act accordingly in the

age of crisis.