3 การถ่ายทอดลักษณะพันธุกรรม
-
Upload
melody-minhyok -
Category
Education
-
view
3.387 -
download
1
Transcript of 3 การถ่ายทอดลักษณะพันธุกรรม
วชา ชววทยา( ว 30103 )
ชนมธยมศกษาปท 5
คร นชนนท ไกรทองสข (ครนช)
สงมชวตแตละชนดมลกษณะเฉพาะและแตกตางจากสงมชวตชนดอน ลองสงเกตบคคลทอยรอบๆ ตวเราจะพบวามลกษณะทแตกตางกน เชน บางคนมตาชนเดยว บางคนจมกโดง บางคนผมหยก ลกษณะตางๆ เหลานไดรบการถายทอดจากรนพอแมไปสรนตอๆ ไป เราเรยกลกษณะนวา ลกษณะทางพนธกรรม
การศกษาแบบแผนการถายทอดลกษะทางพนธกรรมในมนษย จะชวยใหเราทราบถงลกษณะทผดปกตหรอโรคทถายทอดทางพนธกรรมของคนในครอบครว ท าไดโดยการเกบรวบรวมขอมลลกษณะทางพนธกรรมในครอบครวหลาย ๆ ชวรน แลวน ามาเขยนเปนแผนภาพแสดงล าดบเครอญาตทเรยกวา พงศาวล
1.โครโมโซมรางกายหรอ ออโตโซมม 22 ค ความผดปกตเกดจากมโครโมโซมเกนหรอรปรางโครโมโซมหายไปบางสวน ท าใหเกดลกษณะซนโดรมแบบตางๆ 2.โครโมโซมเพศคท 23 ความผดปกตอาจเกดจาก -โครโมโซม X ขาดหรอเกนจากปกต -โครโมโซม Y เกนจากปกต (ซเปอรแมน) มผลตอลกษณะของรางกายทเกยวของกบเพศจตใจ และ พฤตกรรม 3.การถายทอดยนหรอหนวยพนธกรรมทผดปกตโดยยนดอยทอยบนโครโมโซม X ท าใหเกดอาการหรอโรค เชน ตาบอดส ทาลสซเมย
โรค/ความผดปกต สาเหตของความผดปกต ลกษณะ/อาการของผปวย
อาการดาวนซนโดรม Down syndrome
โครโมโซมคท 21 เกนมา 1 แทง
หางตาชข น ลนจกปาก ศรษะแบน ดงจมกแบน ปญญาออน พบบอยในแมตงครรภตอนอายมาก
อาการครดชาตหรอแคทครายซนโดรม Cri-du-chat/cat cry syndrome
โครโมโวมคท 5 หายไปบางสวน
ศรษะเลกกวาปกต หนากลม ใบหต ากวาปกตตาหางกน หางตาชข น ดงจมกแบน คางเลก นวมอสน รองเสยงเหมอนแมว ปญญาออน
โรค/ความผดปกต สาเหตของความผดปกต ลกษณะ/อาการของผปวย
อาการเอดเวรดซนโดรม Edwards syndrome
โครโมโซมคท 18 เกนมา 1 แทง
ปญญาออน หแหลม ปากแคบ ใบหเลกผดปกต หวใจผดปกต ขอมอและขอเทาบด
อาการครพาทวซนโดรม Patau syndrome
โครโมโซมคท 13 เกนมา 1 แทง
ปญญาออน ตาเลก ศรษะเลก ปากแหวง เพดานโหว มนวเกน หวใจรว อวยวะภายในพการ มกเสยชวตตงแตแรกเกด
1. โครโมโซมเพศเปน XXY เปนเพศชายมเตานมโตคลายเพศหญง อวยวะเพศเลก ไมสรางเชออสจ จงเปนหมน
44 + XXY = 47 โครโมโซม 2. โครโมโซมเพศเปน XYY เปนเพศชายทรปรางสงใหญกวาปกต อารมณราย โมโหงาย บางรายเปนหมน
44 + XYY = 47 โครโมโซม อาจเรยกวา ผปวยทเปนซเปอรแมน 3. โครโมโซมเพศเปน XXX เปนเพศหญงทมลกษณะทวไปดปกต แตมระดบสตปญญาต ากวาปกต 44 + XXX = 47 โครโมโซม
4. โครโมโซมเพศเปน XO เปนเพศหญงรปรางเตย เปนหมน เพราะอวยวะเพศมขนาดเลก รงไขฝอ ผลตไขไมได
44 + XO = 45 5. โครโมโซม X มขนาดใหญ มยนจ านวนมาก ซงมทงยนทเกยวเนองกบเพศและไมเกยวเนองกบเพศ 6. โครโมโซม Y มขนาดเลก มยนอยจ านวนนอยกวา สวนใหญเปนยนทควบคมลกษณะของเพศชาย เชน ลกษณะทมขนตามบรเวณใบห
โรคทางพนธกรรมทถายทอดทางโครโมโซมเพศ โรคทาลสซเมย เกดจากการสรางฮโมโกลบนลดนอยลง เซลลเมดเลอดแดงผดปกต แตกหกงาย ท าใหเกดภาวะเลอดจางเรอรง ซด
โรคโลหตจางจากเมดเลอดรปเคยว เซลลเมดเลอดแดงมลกษณะผดปกต เปนรปเคยว ไมสามารถล าเลยงออกซเจนไดเทากบเมดเลอกแดงปกต ท าใหขาดออกซเจน
ผวเผอก เกดจากการขาดเอมไซดทใชสงเคราะหเมดสเมลานนในเซลลใตผวหนง ท าใหผวหนง เสนผม นยนตา เปนสขาว
โรคทางพนธกรรมทถายทอดทางโครโมโซมเพศ มวเทชน คอ ความผดปกตทเกดกบหนวยพนธกรรมหรอยน ท าใหหนวยพนธกรรมเปลยนไปจากเดม
สาเหตทท าใหเกดมวเทชนคอการไดรบรงสบางชนด เชน รงสเอกซ (X-Ray) รงสยว หรอสารเคมบางชนด
1. หลกเลยงการแตงงานระหวางเครอญาต 2. หลกเลยงการอยในสงแวดลอมทอาจท าใหไดรบสารเคมทเปนพษเขาสรางกาย
3. หากพบความผดปกตเลกนอยควรรบไปตรวจรกษา 4. ผทตงครรภควรฝากครรภไวกบแพทย
หมโลหตระบบ ABO
การคนพบหมโลหตระบบนเ รมในป คศ.1900 โดยคารล แลนด สไตเนอร ไดทดลองเจาะโลหตของผรวมงานจ านวน 6 คน แลวน ามาแยก เมด โลหตแดง และน าเหลองออกจากกน ตอจากนนไดน าเมดโลหตแดงและน าเหลองของแตละคนมาท าปฏกรยาสลบกนไปมา ปรากฏวา บางคเกดปฏกรยา จบกลม บางคกกลนเปนเนอเดยวกน จากปรากฏการณนตอมาในป คศ.1901 คารลแลนด สไตเนอร จงสรปผลการทดลองคนควาวาโลหตแบงออกเปน 3 หม คอ A,B และ O ส าหรบหมท 4 คอ AB พบโดย วอนเคอ คาสตโล และสเตอล ในป คศ. 1902
การจ าแนกหมโลหตในระบบ ABO จะมสารชวเคม (Antigen) เปนตวจ าแนกหมโลหต คอ แอนตเจน A(Antigen-A) และแอนตเจน-บ (Antigen-B) เปนตวก าหนดกลาวคอ หมโลหต A คอหมโลหตทมแอนตเจน-เอ (Antigen-A) อยทผวของเมดเลอดแดงและมแอนตบอด-บ (Antibody-B) อยในน าเหลอง
หมโลหต B คอหมโลหตทมแอนตเจน-บ (Antigen-B) อยทผวของเมดเลอดแดงและมแอนตบอด-เอ (Antibody-A) อยในน าเหลอง
หมโลหต O คอหมโลหตท ไมมแอนตเจน-เอ (Antigen-A) และแอนตเจน-บ (Antigen-B) อยทผวของเมดเลอดแดง แตมแอนตบอด-เอ(Antibody-A) และมแอนตบอด-บ (Antibody-B) อยในน าเหลอง
หมโลหต AB คอหมโลหตทมแอนตเจน-เอ (Antigen-A) และแอนตเจน-บ (Antigen-B) อยทผวของเมดเลอดแดง แตในน าเหลอง ไมมแอนตบอด-เอ(Antibody-A) และแอนตบอด-บ (Antibody-B)