2590 PECK AML-CFT AR Consolidated Version 20140910 ALB

http://slidepdf.com/reader/full/2590-peck-aml-cft-ar-consolidated-version-20140910-alb 1/484
RAPORTI I !ER"#I$IT
m%i p&jtues'mërinë me st&nd&rdet ndërkom%ët&re në us'ën e !utimit të P&strimit të P&r&ve d'e !utimit të in&ncimit të
Terrori*mit (!PP/!T)
+IK!I II
Korrik 2014
1 Ky shënim është pa paragjykim të qëndrimeve mbi statusin dhe është në përputhje me Rezolutën 1244 të KS të K!"së dhe pinionin e #$%&"së për shpalljen e 'avarësisë së Kosovës(
P"R$,A-T-A
R-E 0 IOR$ATAT 2E $ETO2O!O3-IA E P"R2OR4R P"R !ER"#I$I E KO#O"#5
P"R$,!E2-E EK6EK4TIE........................................................................................7
1. T" P"R3-IT#$E................................................................................................89
1(1( )n*ormata të përgjithshme rreth Kosovës dhe ekonomisë së saj(((((((((((((((((((((((((((((((2+
1(2( #jendja e përgjithshme në *ushën e pastrimit të parave dhe *inan,imit të terrorizmit (((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((2-
1(.( 'asqyrë e përgjithshme e sektorit *inan,iar((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((.1
1(4( 'asqyrë e përgjithshme e Sektorit të 'ro*esioneve dhe !izneseve të /aktuara $o*inan,iare S'!/$(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((.
1(+( 'asqyrë e përgjithshme e ligjeve dhe mekanizmave komer,ialë që qeverisin marrëveshjet dhe personat juridikë((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((41
1(( 'asqyrë e përgjithshme e strategjisë për parandalimin e pastrimit të parave dhe *inan,imit të terrorizmit(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((4.
8. #I#TE$I !I3-OR 2E $A#AT E 2"R!I24RA I#TIT4+IOA!E..... ..95
2(1( %dëshkimi i pastrimit të parave R(1((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((+4
2(2( 'ërgjegjësia për veprën penale '' R(2((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((-
2(.( 'enalizmi i *inan,imit të terrorizmit R3())((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((4
2(4( Kon*iskimi5 ngrirja dhe sekuestrimi i të ardhurave nga krimi R(.(((((((((((((((((((((((10.
2(+( %grirja e *ondeve të përdorura për *inan,imin e terrorizmit R3()))(((((((((((((((((((((114
2(( %jësia e inteligjen,ës *inan,iare dhe *unksionet e saj((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((116
2(-( 7batimi i ligjit5 prokuroria dhe autoritet tjera kompetente 8 korniza e punës përhetimin dhe ndjekjen penale të krimeve të ''"së dhe 9:"së5 si dhe për kon*iskim e ngrirje R(2- dhe R(2((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((1.0
2(( &eklarimi ose paraqitja ndërku*itare R3();((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((1.
:. $A#AT PARA2A!4E#E 0 I#TIT4+IOET IA+IARE........................15;
.(1( Rreziku nga pastrimi i parave dhe *inan,imi i terrorizmit((((((((((((((((((((((((((((((((((((((146
.(2( Kujdesi i duhur ndaj klientit (Customer Due Diligence) R(+ < ((((((((((((((((((((((((((1+0
.(.( 'ersonat e =kspozuar 'olitikisht '=' R(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((1--
.(+( Keqpërdorimi i zhvillimeve teknologjike dhe raportet jo *ytyre"për"*ytyrë R(( (160
.(( 'alët e :reta dhe prezantimi i biznesit(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((16.
.(-( ?igjet për *shehtësinë në përputhje me Rekomandimet R(4((((((((((((((((((((((((((((((((16-
.(( @bajtja e shënimeve R(10<(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((166
.(6( :rans*eret bankare R3(3))(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((20
.(10( @onitorimi i transaksioneve dhe marrëdhënieve R(11 dhe R( 21((((((((((((((((((((((((214
.(11( Raportimi i transaksioneve të dyshimta Rekomandimi 1.< A Rekomandimi i 3eBantë )3(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((221
.(12( @brojtja dhe moszbulimi R(14((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((2.0
.(1.( Raportimet tjera" Raportimet e :ransaksioneve 3alutore R(16((((((((((((((((((((((((((((2.
.(14( Cdhëzimi dhe in*orma,ioni për institu,ionet *inan,iare dhe !'/$9"të Rek( 2+( 240
.(1+( Kontrollimet e brendshme5 përputhshmëria5 auditimi dhe degët e huaja R(1+ dhe R( 22(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((24
2
.(1( @bikëqyrësit R(26(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((26
.(16( Sanksionet R(1-((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((26
.(20( Shërbimet e trans*erimit të parave apo vlerës R3(3)(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((.06
5. $A#AT PARA2A!4E#E < ,I6E#ET 2E PROE#IOET E +AKT4ARA -O IA+IARE (,P+-0T")..............................................................................:1;
4(1( Kujdesi i &uhur i Konsumatorëve dhe mbajtja e të dhënave R(12 8 që aplikon R(+5 R( dhe R( deri në R(11((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((.16
4(2( @onitorimi i transaksioneve5 raportimeve dhe Bështjeve tjera Rekomandimi 1" që aplikon R(1." R(1+ dhe R(21((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((..
4(.( Rregullimi5 mbikëqyrja dhe monitorimi R(24 " R2+((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((.46
4(4( !izneset dhe pro*esionet e tjera dhe teknikat moderne të transaksioneve të sigurta R(20(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((.+-
9. PER#OAT -4RI2IK" < $ARR"E#-ET -4RI2IKE 2E OR3AI6ATAT-O0ITI$PR4R"#E...............................................................................................:;;
+(1( 'ersonat juridikë " Dasja në pronësi për*ituese kontrolli i in*orma,ionit R(..((( (.
+(2( @arrëveshjet ligjore " Dasja te pronari për*itues dhe kontrollimi i in*orma,ionit R(.4(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((.-+
+(.( rganizatat $o"Deveritare R3(3)))((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((.-6
(1( !ashkëpunimi dhe bashkërendimi kombëtar R(.1((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((401
(2( Konventat dhe Rezolutat e 3eBanta të Kombeve të !ashkuara R(.+ dhe R3(1((((40
(.( %dihma juridike ndërkombëtare R( .5 R(.-5 R(. dhe R3( 3((((((((((((((((((((((((((((40-
(4( =kstradimi R(.6((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((420
7. >"#T-ET E T-ERA..............................................................................................5:;
TA,E!AT............................................................................................................................5:7
:abela 1E 3lerësimi i përputhshmërisë me rekomandimet e 9>:9(((((((((((((((((((((((((((((((((((4.-
:abela 2E 'lani i veprimit i rekomanduar për përmirësimin e sistemit ?''F?9:(((((((((((((4+4
#TO-+AT.........................................................................................................................57:
në terren(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((4-
.
R-E 0 IOR$ATAT 2E $ETO2O!O3-IA E P"R2OR4R P"R !ER"#I$I E KO#O"#
1( Ky vlerësim është përgatitur nga 'rojekti i 'ërbashkët i !ashkimit =vropianFKëshillit të
=vropës kundër Krimit =konomik në Kosovë 'K=K5 i zbatuar gjatë një periudhe prej .+muajve5 duke *illuar nga 1 shkurti 2012 deri më .1 dhjetor 2014( Ky Raport është produkt i ,iklit të dytë nga dy ,ikle të vlerësimit5 i ,ili ka zgjatur nga dhjetori 201. deri në dhjetor 20142( 3lerësimi për*shin dy komponentëE ?u*timin e 'astrimit të 'arave dhe ?u*timin e 9inan,imit të :errorizmit ?''F?9:5 si dhe ?u*timin e Korrupsionit ?K5 të ,ilat janë vlerësuar në kuadër të një pro,esi të vetëm të integruar(
2( 3lerësimi i sistemit të Kosovës në lu*timin e pastrimit të parave dhe në lu*timin e *inan,imit të terrorizmit është bazuar në Rekomandimet e 9>:9"së të vitit 200. dhe në Rekomandimet e veBanta mbi 9inan,imin e :errorizmit të vitit 2001 të :ask 9or,ës së 3eprimit 9inan,iar 8 Financial Action Task Force 9>:9. dhe është përgatitur duke përdorur metodologjinë e vlerësimit ?''F?9: 20044( 'yetësor të ndarë5 po ashtu të bazuar në
@etodologjinë e 9>:95 janë përgatitur për dy ,iklet e vlerësimit dhe kanë paraqitur bazën për dy vizitat në terren(
.( #jatë ,iklit të dytë të vlerësimit5 ekipi i vlerësimit ka zhvilluar një vlerësim mbi përputhshmërinë e Kosovës me Rekomandimet e 9>:95 në veBanti RekomandimetE -5 5 65 115 125 1+5 15 165 20 K:G 20(15 215 225 245 2+5 .45 .+5 .-5 . dhe .6 dhe R3 15 R3 3 dhe R3 3))(
4( #jatë ,iklit të dytë të vlerësimit ekipi i vlerësimit ka kryer një vlerësim të përqëndruar të pajtueshmërisë së Kosovës me Rekomandimet kyBe dhe thelbësore si dhe me disa rekomandime të tjera të rëndësishme të 9>:9"së5 posaBërisht me rekomandimetE 15 25 .5 45 +5 5 105 1.5 145 1-5 15 20 K:G 20(25 2.5 25 2-5 25 265 .05 .15 .25 ..5 . dhe 405 dhe R3 ))5
R3 )))5 R3 )35 R3 35 R3 3)5 R3 3))) dhe R3 );+
+( 'ër shkak se ky Raport mbulon tërë Rekomandimet e 9>:95 gjatë vizitës në terren të ,iklit të dytë të vlerësimit ekipi i vlerësimi i ka rishikura këto Rekomandimet të 9>:9 të ,ilat janë vlerësuar në ,iklin e parë të vlerësimit për shkak të natyrës së përbashkët të detyrës së
2 /ikli i parë i vlerësimit është ndërmarrë gjatë shtatorit 2012 dhe majit 201. dhe Raporti i parë i 3lerësimit është publikuar në qershor 201.( 'ara vlerësimit të ,iklit të dytë është mbajtur një 'unëtori mbi mësimet e marra nga ,ikli i parë i vlerësimit në 'rishtinë5 Kosovë me datën .0 tetor 201. përderisa një 'unëtori në mes të >gjen,ive mbi progresin e bërë nga autoritetet e Kosovës në implementimin e rekomandimeve të '=/K nga ,ikli i parë i vlerësimit është mbajtë në 'rishtinë5Kosovë në mes të . dhe 4 dhjetor 201. që ka përmbajtur
po ashtu edhe lansimin e ,iklit të dytë të vlerësimit( 'unëtoria e dhjetorit 201. është për,jellë nga një publikim në prill 20145 dhe para vizitës në terren të ,iklit të dytë të vlerësimit5 i një Raporti për,jellës mbi progresin e arritur nga Kosova nga vlerësimi i ,iklit të parë( @egjithatë5 Raporti 'ër,jellës nuk ka ri"notuar Rekomandimet relevante pasi që kjo ka
për*aqësuar vetëm një rishikim të progresit të arritur siB është raportuar nga autoritetet e Kosovës( . Ky raport nuk është i bazuar në rekomandimet e korrigjuara të 9>:95 të ,ilat janë nHjerrë në shkurt të vitit 2012( 4 SiB janë azhurnuar në shkurt të vitit 2006( + R( .+ dhe R3 )5 të ,ilët ndër të tjera për,aktojnë kërkesat për nënshkrimin dhe rati*ikimin e instrumenteve përkatëse të K!"së5 janë përjashtuar nga vlerësimi për shkak të pamundësisë së
tyre të aplikohen në rastin e Kosovës5 e ,ila për shkak të statusit ligjor në pajtim me RKSK!1244 nuk mund të bëhet pjesë e këtyre instrumenteve" luteni të re*eroheni në 'jesën (2 të këtij Raporti(
4
vlerësimit5 e ,ila ka mbuluar masat ?''F?9: dhe ?K5 raporti do të ndërre*erojë ato gjetje të komponentit kundër korrupsionit5 të ,ilat janë të përshtatshme për ?''F?9:(
( 'ër më tepër5 në raport mbulohen gjithashtu një mori Bështjesh të përzgjedhura në lidhje me &irektivën 200+F0F=/ të 'arlamentit =vropian dhe të Këshillit5 të datës 2 tetor 200+5
për parandalimin e sh*rytëzimit të sistemit *inan,iar për qëllime të pastrimit të parave dhe *inan,imit të terrorizmit më tutje në tekst I&irektiva e tretë e !="sëJ dhe &irektiva 200F-0F=/ e Komisionit e 1 gusht 200 mbi vendosjën e masave implementuese për &irektivën 200+F0F=/ të 'arlamentit dhe të Këshillit =vropian në lidhje me de*ini,ionin e Ipersonave të ekspozuar politikishtJ dhe kritereve teknike për pro,edura të thjeshtësuara të kujdesit të duhur të klientit dhe për përjashtimin mbi bazat e aktivitetit *inan,iar të kryer në
baza të rëndomta dhe shumë të ku*izuara më tutje si I&irektiva e zbatimitJ-5 si dhe një mori elementesh të Konventës së Këshillit të =vropës për 'astrimin5 Kërkimin5 Sekuestrimin dhe Kon*iskimin e të >rdhurave nga Krimi dhe për 9inan,imin e :errorizmit S:K= 16( 3lerësimit të këtyre Bështjeve i është ,aktuar ndonjë klasi*ikim(
-( :ë dy ,iklet e vlerësimit janë bazuar në ligje5 rregullore dhe materiale të tjera të siguruara
nga autoritetet5 si dhe në in*ormatat e siguruara nga ekipi i vlerësimit gjatë vizitës së tij në'rishtinë nga 2 deri .0 nëntor 2012 për ,iklin e parë të vlerësimit dhe nga 14 deri më 1 prill 2014 për vlerësimin e dytë5 dhe më pas( #jatë vizitave në terren5 ekipi i vlerësimit është takuar me zyrtarë dhe për*aqësues të ministrive dhe agjen,ive përkatëse5 si dhe të sektorit
privat në Kosovë( ?ista e për*aqësuesve të organeve të takuara është paraqitur në shtoj,ën 2 të këtijë Raportit të vlerësimit(
( /ikli i parë i vlerësimit është kryer nga një ekip vlerësimi i 'rojektit të 'ërbashkët të !=FK= kundër Krimit =konomik në Kosovë 'K=K5 i ,ili përbëhej ngaE 7( ?ajos Korona vlerësues ligjor5 z( Gerbert 7ammit ?a9erla vlerësues *inan,iar5 z( /edri, oodhall vlerësues i zbatimit të ligjit5 z( =dmond &unga5 këshilltar i projektit 'K=K dhe z( )gor
%ebyvaev5 administrator i sekretariatit të Ki="së(
6( /ikli i dytë i vlerësimit është zhvilluar nga një ekip vlerësimi i 'rojektit të 'ërbashkët të !=FKi= Kundër Krimit =konomik në Kosovë '=/K5 që është përbërë ngaE z( ?ajos Korona vlerësues ligjor5 z( Gerbert 7ammit ?a*erla vlerësues *inan,iar5 z( 9rederi, /ottalorda vlerësues i zbatimit të ligjit5 z( =dmond &unga5 Këshilltar i 'rojektit '=/K dhe znj( @aia @amulashvili5 @enaHher i 'rojektit '=/K(
10( =kspertët bënë shqyrtimin e kornizës institu,ionale5 të ligjeve5 rregulloreve5 udhëzuesve dhe të kërkesave të tjera të ?''F?9:"së5 si dhe të rregullatorëve dhe sistemeve të tjera të krijuara për pengimin e 'astrimit të 'arave '' dhe 9inan,imit të :errorizmit 9: përmes institu,ioneve *inan,iare5 dhe !iznese dhe 'ro*esioneve të /aktuara $o 9inan,iare !'/$9"të si dhe bënë ekzaminimin e kapa,itetit5 zbatimit dhe e*ikasitetit të të gjitha këtyre sistemeve(
11( Struktura e këtijë Raporti gjërësisht për,jell strukturën e Raporteve të vlerësimeve të Raundit të :retë të @%=L3>? dhe 9>:9(
12( MRekomandimet dhe komentetN në lidhje me Rekomandimet individuale që janë rivlerësuar në këtë raport janë tërësisht të reja dhe re*lektojnë pozitën e ekipit të vlerësimit mbi e*ektshmërinë e implementimit të Rekomandimit të veBantë aktualisht5 duke marrë
parasysh in*orma,ionet relevante në lidhje me kriteret thelbësore dhe shtesë të ,ilat kanë qenë në dispozi,ion të këtij ekipi të vlerësimit(
$ ?.065 2+(11(200+5*q(1+". - $ ?2145 04(0(200 *q(26".4
+
1.( Klasi*ikimet të ,ilat janë rivlerësuar në këtë raport re*lektojnë pozitën si ka qenë në vizitën në terren në prill 2014 apo menjëherë pas saj(
14( Ky raport o*ron një përmbledhje të masave ?''F?9: të krijuara dhe të ndërmarra nga autoritetet lokale në Kosovë në datën e vizitës apo menjëherë pas saj( Raporti bën përshkrimin dhe analizën e këtyre masave5 për,akton nivelet e pajtueshmërisë së Kosovës me rekomandimet 9>:9"së shih tabelën 15 dhe o*ron rekomandime se si mund të përmirësohen aspekte të ,aktuara të sistemit shih tabelën 2(

Inorm&cion i për?jit's'ëm
1( 'ërmes këtij dokumenti o*rohet një përmbledhje ekzekutive e masave të ?''F?9:"së në
Kosovë deri më datën e vizitës në terren të ,iklit të dytë 14"1 prill 20145 apo menjëherë passaj deri me 1 qershor 2014( &uke u ndërtuar mbi R3 e parë të 10 qershorit 201.5 pas vizitës së parë në terren në nëntor 2012 dhe Raportin për,jellës eventual të prillit 20145 ai
përshkruan dhe analizon këto masa5 si dhe o*rohen rekomandime se si disa aspekte të sistemit ?''F?9: të Kosovës do të mund të *uqizoheshin( 'ërmes dokumentit po ashtu përshkruhet niveli i përputhshmërisë së Kosovës me Rekomandimet 40 O 6 të e 9>:9"së(
3jetjet kr@esore
• Ky është vlerësimi i parë i kompletuar i përputhshmërisë së Kosovës me standarde ndërkombëtare të ?''F?9:( Korniza ligjore e Kosovës në këtë *ushë është bazuar në shkallë të madhe në akte të ndryshme ligjore të miratuara nga @isioni i Kombeve të
!ashkuara në Kosovë C%@)K5 dhe vetëm gjatë disa viteve të *undit është bërë një tranzi,ion i dispozitave në legjisla,ion vendor( = njëjta vërehet edhe në lidhje me kornizën institu,ionale5 e ,ila ka qenë dhe deri në një masë mbetet në kuadër të
juridiksionit të @isionit të Sundimit të ?igjit në Kosovë =C?=;( :ranzi,ioni i %j)9"së nga =C?=;"i në pronësi vendore për shembull është kompletuar tek në vitin 2012( &isa
juridiksione të =C?=;"it mbeten me 7yrën e 'rokurorit Spe,ial të Kosovës 7'SK5 e ,ila ka juridiksion ekskluziv në lidhje me ndjekjen penale të veprave penale të pastrimit të parave( =C?=;"i po ashtu ka gjyqtarë dhe poli,ë të spe,ializuarP një pjesë e personelit të =C?=;"it mbetet me %j)9(
• =kziston një njohuri e vogël e përbashkët5 in*orma,ion i ditur ose B*arëdo e dhënë statistikore publike mbi *enomenin e pastrimit të parave apo *inan,imin e terrorizmit në Kosovë pavarësisht 3lerësimit Kombëtar të Rrezikut 3KR të ndërmarrë nga autoritetet e Kosovës në vitin 201.( Shtrirja e pastrimit të parave ndërlidhet me shtrirjen e ekonomisë së zezë jo*ormale drogat5 prostitu,ionin5 kontrabandën e mallrave ilegale dhe aktivitetet e tjera kriminale5 duke e përjashtuar5 në këtë kontekst5 shmangien nga tatimet5 si pjesë e ekonomisë së hirtë( Kër,ënimi i *inan,imit të terrorizmit është kon*irmuar nga disa autoritete në Kosovë5 të ,ilët i kemi takuar gjatë dy vizitave në terren(
• %ë nivel të politikave zhvillimi më i rëndësishëm është ai i strategjisë ?''F?9:5 e ,ila është miratuar në shtator 2012( %ë shtator 20125 Deveria e Kosovës ka miratuar katër strategji të ndërlidhura për periudhën 2012"201-E strategjinë kundër krimit të organizuar5
strategjinë kundër drogave5 strategjinë për lu*timin e *inan,imit të terrorizmit dhestrategjinë për mbrojtjen e ku*ijve(
• =dhe pse 3lerësimi Kombëtar i Rrezikut 3KR është kryer në vitin 201.5 kjo nuk për*shinë vlerësimin e rreziqeve sektoriale5 të ,ilat5 sipas autoriteteve në Kosovë do të ndërmerren më vonë(
• %ë janar 20145 Deveria e Kosovës ka publikuar Strategjinë Kombëtare të Kosovës dhe 'lanin e tij të 3eprimit për parandalimin dhe lu*tën kundër ekonomisë jo"*ormale5 ''5 9: dhe krimeve të tjera ekonomike dhe *inan,iare për periudhën 2014"201( Dëllimet5 objektivat dhe veprimet e Strategjisë Kombëtare dhe 'lanit të 3eprimit për 2014"201
bazohen në 3KR të 201.( &okumenti politik përbënë një mekanizëm të menaHhimit të
-
o*rimi i përkrahjes në arritjen e objektivave të programit të Deverisë së Kosovës për 2011"2014(
• 7yra Kombëtare për 7batimin e Krimeve =konomike është themeluar me emërimin e një 'rokurori si Koordinator Kombëtar më tutje në tekst siE Koordinatori Kombëtar për
?u*timin e Krimit =konomik" më tutje si KK?K= në janar 2014( :hemelimi dheoperimi i Koordinatorit Kombëtar rregullohet me Rregullorën e K'K"së të dhjetorit 201. mbi themelimin dhe *unksionalizimin e Koordinatorit Kombëtar( Sipas Rregullorës5 qëllimi i themelimit të Koordinatorit Kombëtar është rritja e e*ikasitetit në ndjekjen
penale të krimeve5 dhe sekuestrimi dhe kon*iskimi i për*itimeve materiale që dalin nga krimet(
• %ë përgjithësi5 sistemi kundër pastrimit të parave5 si një sistem shumënivelesh në mes agjen,ive ka arritur ta nHjerrë një numër jashtëzakonisht të vogël të rezultateve sporadike dhe pa ndonjë rezultat( =dhe pse mund të mos jetë e saktë nëse i konsiderojmë këto rezultate të vogla si të rastit5 në përgjithësi5 ato më shumë e kon*irmojnë se sa e mohojnë
paa*tësinë e përgjithshme të zinHhirit institu,ional ?'' për të *unksionuar në mënyrë të
integruar me për*shirjen e të gjitha komponentëveE raportimin " inteligjen,ënFanalizimin " hetimin " ndjekjen penale " dëniminFkon*iskimin( Kjo shkaktohet nga një numër i *aktorëve të ndërlidhur5 për*shirë mungesën e mekanizmit të bashkëpunimitFkoordinimit sistematik dhe in*orma,ioneve në tërë segmentet5 si dhe mungesën e burimeve të duhura në shumicën prej tyre(
• >naliza e komponentëve të ndryshme5 të ndërmarra në këtë Raport po ashtu ka prodhuar një listë gjithëpër*shirëse të *aktorëve spe,i*ikë në nivel të institu,ioneve individuale të ,ilat po ashtu ndikojnë negativisht në sistemin në tërësi5 ku prej më të rëndësishmëve
janëE o =*ikasiteti i dobët në anën parandaluese5 i ,ili pengohet më tutje nga një regjim
rregullativ i mangët5 dhe nga mungesa e mbikëqyrjes së duhur e ,ila nuk *unksionon mbi një bazë të ndjeshmërisë së rrezikut kjo është identi*ikuar edhe në 201. 3lerësimin Kombëtar të Rrezikut" 3KR0 dhe dhe regjimit të zbatimitFsanksionimit( Kjo nënkupton se sistemi parandalues është në mënyrë të konsiderueshme duke dështuar në dy *unksionet e tij më të rëndësishmeE ndalimit të pasurisë së *ituar me vepër penale për të hyrë në sistemin *inan,iar dhe për të siguruar se autoritetet kompetente janë të in*ormuara kur ndodhin *akte të tilla(
o Dëndrueshmëria e pamja*tueshme institu,ionale e %j)9"së5 që re*lektohet në kapa,itetet e saj për ta shtrirë bashkëpunimin me autoritetet e tjera vendore5 qasjen në in*orma,ione dhe përmirësimin e ,ilësisë së analizaveP
o %gurrimi5 mungesa e të kuptuarit dhe kapa,iteti i zbatimit të ligjitFprokurorëve për të zhvilluar hetimeFndjekje penale dhe marrjeFkon*iskim të pasurive të *ituara
përmes veprës penaleP o @ungesa e kapa,iteteve në gjyqësor dhe ngurrimi për të marrë një qasje proaktive
në Bështjet e marrjesFkon*iskimit të pasurive të *ituara nga veprat penale(
• =dhe pse Kosova ka ndërmarrë një 3KR5 i ,ili nuk ka për*shirë një vlerësim të rrezikut sektorial5 autoritetet në Kosovë nuk e kanë zbatuar një qasje të bazuar në rreziqe në lidhje me B*arëdo komponenti të sistemit ?''F?9:5 për*shirë sistemin mbikëqyrës5
përveB deri në një masë të ku*izuar5 për qëllime të sektorit *inan,iar të pro,edurave të kujdesit të klientit(
#istemi i?jor d'e m&s&t përk&tëse institucion&e

shquar të përputhshmërisë me përku*izimin në Konventat e 3jenës dhe 'alermos5 në veBanti sa i përket elementeve materiale *izike të veprës penale( &isa dispozita5 megjithatë5 të ,ilat shkojnë përtej këtij *ushëveprimi5 ngrenë disa brenga p(sh( disa prej tyre kanë karakter të tepërt5 duke krijuar dy*ishime me veprat e tjera penale të përshkruara në nenin e njëjtë(
1( ?egjisla,ioni i Kosovës aplikon parimin e universalitetit për veprat penale kryesore Iqasja me të gjitha krimetJ që për*shijnë të gjitha përveB një nga 20 kategoritë e veprave
penale kryesore për '' të kërkuara nga rekomandimet e 9>:9"së përveB veprës penale të manipulimit të tregut( @egjithatë5 është vërejtur si praktikë ku*izuese e prokurorisë që të ardhurat nga veprat penale të evazionit *iskal nuk përbëjnë të ardhura nga vepra penale dhe
prandaj kjo vepër penale bënë një përjashtim të dukshëm në qasjen me të gjitha krimet( 'ërveB kësaj5 ekipi i vlerësimit ka vërejtur një pasiguri të përgjithshme në mesin e punonjësve të *ushës në lidhje me nivelin e provës për veprën penale kryesore dhe mungesën e udhëzimeve adekuate( %jëjtë5 dispozita e ,ila de*inon mbulimin e vetëpastrimit është e
paqartë dhe e *ormuluar në mënyrë joadekuate5 që duket se paraqet probleme për praktikantë( Kryesit e veprave penale të '' dhe veprave penale kryesore5 për shembull5 do të ndjekeshin
penalisht dhe të akuzoheshin për vepra penale më të rënda edhe pse nuk ka baza ligjore për
një interpretim kaq të ngushtë(
16( %dashmëria e veprave penale të ''"së mund të jetë arsye pse kon,epti dhe terminologjia duken aq të ndryshme nga ajo në K'5 edhe në rast të termeve të përgjithshme 5 siB është gama dhe shtrirja e veprave penale ndihmëse apo standardeve të dijës të aplikuara në rastet e veprave penale të ''"së5 të ,ilat mund të shkaktojnë vështirësi në rastet konkrete dhe duhet
prandaj të rishqyrtohen në mënyrë që termet dhe kon,eptet e njëjta të mund të përdoren në B*arëdo burimi të ligjit material penal( =*ektshmëria e aplikimit të veprës penale të ''"së nuk ka mundur të vlerësohet për shkak të statistikave kundërthënëse të o*ruara ekipit të vlerësimit dhe mungesës së plotë të in*orma,ioneve shtesë në lidhje me rastet që presin zgjidhje(
20( 'ërderisa përgjegjshmëria penale e personave juridikë ekziston në mënyrë të
përgjithshme5 ekipi i vlerësimit ka gjetur një numër të dispozitave kundërthënëse në ligjet përkatëse në lidhje me përgjegjësinë bazike penale të korporatave nëse apo jo varet nga *ajësia e personit *izik ose nëse një person juridik duhet po ashtu të jetë përgjegjës për veprën
penale nëse personi përkatës5 i ,ili ka kryer veprën penale5 nuk është dënuar për këtë( Kjo Bështje thërret për harmonizim urgjent të legjisla,ionit përkatës( 'ër më shumë5 ekipi i vlerësimit ka gjetur se sanksionet penale gjoba që aplikohen për personat juridikë janë të
buta në mënyrë jo të e*ektshme jopropor,ionale dhe bindëse për dallim nga sanksionet përkatëse që aplikohen ndaj personave *izikë(
21( 3epra penale e 9:"së siB për,aktohet në K' ndihma e kryerjes së terrorizmit nuk mbulon *inan,imin e një terroristi individual për B*arëdo arsye5 dhe nga një aspekt i përgjithshëm5 mund të gjendet një terminologji jokonsistente dhe e tepërt që aplikohet në tërë dispozitat që
kanë të bëjnë me 9: të K'5 gjë kjo e ,ila rritë rrezikun e kon*uzionit( @bulimi i Iaktit të terrorizmitJ siB kërkohet me Konventën e 9: është i mangët5 duke pas parasysh mungesën e një no,ioni të kompletuar dhe Itë përgjithshëmJ të veprës penale të terrorizmit si subjekt i 9:" së5 si dhe mbulimin e ku*izuar të Iveprave penale në traktateJ për 9:5 duke kërkuar një element shtesë( 'ërveB kësaj5 dyshohet nëse dhe në B*arë mase përku*izimi i Iaktit terroristJ në K' shtrihet në vepra penale të ndërlidhura me *inan,imin e terrorizmit p(sh( rekrutimi i terrorizmit5 në veBanti nëse *inan,imi i këtyre veprave penale mund të konsiderohet si vepër
penale e 9:"së(
22( >mendamentimet e *undit në ?igjin ?''F?9: kanë paraparë një vepër penale të 9: Mtë reJ në ?igjin ?''F?9: me një *ormulin më në përputhje me kërkesat e R3()) 9>:95 por pa pas ndonjë ndikim në veprën penale të IvjetërJ të 9: në KK( 9utja e veprës së IreJ penale të 9: ka rezultuar në duplikimin e inkriminimit të 9: me dy vepra penale konkurruese sipas të ,ilave aktivitetet e 9:"së do të mund të ishin për*shirë në mënyrë të barabartë( =shtë një rast
6
ekspli,it i paqartësisë ligjore që paraqet rrezik serioz në aplikimin e*ektiv të dispozitave përkatëse( 'ërveB kësaj5 vepra e re penale e 9:"së në ?igjin ?''F?9: ka ngelur Itrup i huajJ edhe në kuptim të vendosjes së saj edhe aplikueshmërisë duke e pas parasysh terminologjinë ligjore që do të kërkonte sqarimin apo de*inimin e duhur për shembull për no,ionin e Iterroristit individualJqë mungon tërësisht(
2.( Korniza e sekuestrimit dhe kon*iskimit në Kosovë është e rregulluar në mënyrë parësore me Kodin 'enal K' dhe Kodin e 'ro,edurës 'enale K'/ dhe është në përgjithësi adekuate në lidhje me dizajnin dhe *ushëveprimin legjislativ5 megjithatë ka një numër të paqartësive( Kodi 'enal i Kosovës K'' %eni 6 +6 parasheh kon*iskimin e Ipër*itimeve materiale të *ituara përmes kryerjes së veprës penaleJ( Kjo mbulon të gjitha krimet të ,ilat gjenerojnë
pasuri kriminale5 për*shirë ''5 9:5 dhe veprat e tjera penale kryesore( %eni 6 i K' parasheh kon*iskim të përgjithshëm të objekteve instrumentaliteteve të përdorura në kryerjen e veprës
penale( Korniza ligjore5 megjithatë5 nuk për*shinë ndonjë standard të provës apo pro,edura për kon*iskimin për*undimtar të instrumentaliteteve të synuara për përdorim në kryerje të një vepre5 gjë e ,ila ngritë dyshime në lidhje me mundësinë e kon*iskimit të tyre për*undimtar( 'ërderisa K' lejon që një pronë apo një vlerë IekuivalenteJ ose korresponduese të
kon*iskohet5 kjo nuk ka ndodhur kurrë në praktikë( =dhe për*itimet direkte edhe indirektemund të kon*iskohen( =kziston një dispozitë kon*liktuoze në mes të K'' dhe K' në lidhje me kon*iskimin nga palët e treta5 ku K'' parasheh një standard më të lartë të provës5 që mund të ndikojë në *und të *undit në e*ektshmërinë e zbatimit të ligjit pasi që dhe kur ata të ndërmarrin masa të kon*iskimit( 'ërveB kësaj5 ekziston një jo konsisten,ë e *ormulimeve në lidhje me
përku*izimin e masave të përkohshme5 siB është sekuestrimi apo marrja dhe kon*uzioni i tyre me disa dispozita që kanë të bëjnë me kon*iskimin( &ispozitat parashohin që prona të kon*iskohet ex parte dhe pa paralajmërim5 megjithatë nuk është demonstruar që kjo të ketë ndodhur në praktikë( =dhe pse disa autoritete të zbatimit të ligjit duket se kanë mjetet e duhura për të ndërmarrë gjurmimin e aseteve5 në praktikë është bërë shumë pak në këtë aspekt( 'ërderisa hapat që duhet ndërmarrë nga palët e treta në mirëbesim duket të jenë të qarta dhe transparente në legjisla,ion5 barra e provës është ndoshta në mënyrë të paarsyeshme
kaluar tek personi në mirëbesim5 duke e bërë të pamundur shumë shpesh për atë të provojë të drejtat e tij legjitime dhe synimet në lidhje me pronën( %uk ka autoritet në ndërmarrjen e hapave për të parandaluar apo anuluar veprime5 kontraktuale apo të tjera5 kur personat e
për*shirë kanë ditur apo është dashur të dinë që si rezultat i këtyre veprimeve autoritetet do të paragjykoheshin në a*tësinë e tyre për ta kthyer pronën e kon*iskuar(
24( %uk ka kornizë spe,i*ike ligjore që do tNua mundësonte autoriteteve të Kosovës të ndërmarrin masa të duhura parandaluese dhe ndëshkuese për ngrirjen dhe5 nëse duhet5 për marrjen pa vonesë të *ondeve që kanë të bëjnë me terrorizëm apo aseteve të tjera në pajtim me rezolutat e Kombeve të !ashkuara( /opëza e vetme e legjisla,ionit është ?igji mbi )mplementimin e Sanksioneve %dërkombëtare ?)S%5 i ,ili5 megjithatë5 është largë i të qenit i kompletuar në *ormën e saj aktuale5 por që o*ron një bazë ligjore themelore dhe një
autorizim legjislativ për lëshimin e legjisla,ionit sekondar ad ho, pa rregulla të detajuara mbi rolet5 përgjegjësitë dhe pro,edurat të ,ilat mund të jenë arsye që ai nuk është aplikuar kurrë që nga viti 2010( %ga një këndvështrim më i përgjithshëm5 Kosova nuk i përmbush asnjë prej Kritereve thelbësore të R3()))5 dhe ekipi i vlerësimit *uqimisht u rekomandon autoriteteve të Kosovës të miratojnë një pako të rregullave gjithëpër*shirëse gjyqësore ose administrative5 të ,ilat do të mundësonin zbatimin adekuat të sanksioneve të synuara *inan,iare5 të për*shira në Rezolutat përkatëse të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të !ashkuara RKSK! që kanë të bëjnë me parandalimin dhe lu*timin e veprave të *inan,imit të terrorizmit dhe ngrirjes së aseteve terroriste5 duke i adresuar të gjitha kërkesat sipas R3())) të 9>:9"së(
2+( %jësia e )nteligjen,ës 9inan,iare %$)9 është themeluar në *und të vitit 2010 dhe ka trashëguar ndërtesën dhe strukturën e paraardhësit" Dendrës së )nteligjen,ës 9inan,iare D)95
6 %eni 6 i ?igjit nr( 04"?"02(
10
një organ i themeluar nga C%@)K"u dhe më pas i qeverisur nga =C?=;"i për të kryer *unksionet e një %j)9"së( Kjo %jësi *unksionon si një qendër për pranimin e R:&"ve5 analizimin e tyre dhe shpërndarjen tek autoritetet kompetente të zbatimit të ligjit( %j)9 ka lëshuar udhëzime për entitetet raportuese përmes I&irektivave administrativeJ5 të ,ilat
parashohin mënyrën e raportimit5 dhe veBoritë e *ushave të rrezikuara5 për të ,ilat raportuesit duhet të kenë parasysh10( =ntitetet raportuese duhet të o*rojnë R:& dhe raporte të tjera në mënyrë elektronike përmes sistemit të zhvilluar nga K!"ja go>@?5 që përdoret si sistem kryesor nga %j)9"ja( %$)9 ka lëshuar së *undmi Cdhëzime dh dhe Crdhëresa >dministrative që merren me aspektet e ndryshme të ?igjit ?''F?9: siB janë '='5 statistikat5 trajnimet dhe sanksionet(&uket të jenë disa të meta të veBanta në lidhje me këtë5 që rezulton në një barrë më të madhe të resurseve për sektorin privat( 9ushëveprimi dhe mënyra e qasjes së %j)9"së në
baza të ndryshme të të dhënave nuk është shumë e kënaqshme5 gjë që ndikon negativisht në *unksionimin analitik të %jësisë( 'ro,edura për të kërkuar in*orma,ione shtesë nga entitetet raportuese siB përshkruhet në ?igjin për ?''F?9: përmban paqartësi thelbësore dhe është e hapur ndaj s*idave ligjore nga entitetet raportuese5 edhe pse %$)9 ka shpjeguar se nuk kanë ndodhur probleme të tilla në praktikë( %j)9 shpërndan materiale 'oli,isë ose 'rokurorisë Spe,iale 'SRK5 megjithatë gama dhe kualiteti i in*orma,ioneve të marra mbi progresin dhe
rezultatin e këtyre shpërndarjeve është shumë e ulët dhe josistematike( %j)9 ështëopera,ionalisht e pavarurP në kuptim të mbikëqyrjes së përgjithshme5 ajo i raporton !ordit menaHhues5 të përbërë nga kryesuesit e agjen,ive kyBe të për*shira në sistemin K'' në Kosovë( 7yrat e %j)9"së janë *izikisht të sigurta( Dë nga viti 20115 %$)9 i publikon raportet e veta vjetore të aktiviteteve në *aqën e internetit( %j)9 ka aplikuar për anëtarësim në #rupin =gmont5 por njëkohësisht ka deklaruar se nuk ka aplikuar 'arimet =gmont për shkëmbim in*orma,ionesh në aktivitetet e saj( 'ër *at të keq5 ekipi i vlerësimit nuk ka pas in*orma,ione të mja*tueshme për ta gjykuar në mënyrë gjithëpër*shirëse e*ektshmërinë e %j)9"së( @ungesa e statistikave të kuptimta që demonstrojnë rezultatet e shpërndarjeve të %j)9"së tek zbatuesit e ligjit është mangësia kryesore5 që rezulton nga pamja*tueshmëria e in*orma,ionit ndërmjet agjen,ive dhe duhet të përmirësohet nga autoritetet e Kosovës në një kohë sa më të shkurtë të mundshme përmes një përpjekje kolektive në mes të agjen,ive( %ë të njëjtën kohë5 %j)9 ka
o*ruar së paku një shembull kur in*orma,ioni i tij është përdorur në një hetim të suksesshëm të ''"së( =kipit të vlerësimit i janë o*ruar po ashtu edhe dosje të pastruara të synuara për shpërndarje tek autoritetet e zbatimit të ligjit( Këto materiale demonstrojnë a*tësinë e plotë të analistëve në %j)9 që të kryejnë analiza deri në pikën ku është e mundur të dëshmohet një vepër e mundshme penale kryesore nga të dhënat e disponueshme(
2( :ë gjitha agjen,itë kosovare të zbatimit të ligjit kanë përgjegjësi për të siguruar se veprat penale të pastrimit të parave të hetohen5 megjithatë ekziston një njësi e spe,ializuar në kuadër të 'oli,isë së Kosovës"%jësiti i hetimeve *inan,iare dhe kundër pastrimit të parave në kuadër të &rejtoratit kundër krimit ekonomik dhe korrupsionit( %djekjet penale kundër pastrimit të
parave janë kompeten,ë e rezervuar për 7yrën e 'rokurorit Spe,ial 7'S( Getimet e pastrimit të parave udhëhiqen nga prokurori5 ku autoritetet për zbatimin e ligjit veprojnë si Idorë e
djathtëJ e prokurorëve( >utoriteti i zbatimi të ligjit duhet ta njo*tojë prokurorin për B*arëdo in*orma,ioni të zbuluar gjatë hetimit të ''"së( %eni - i K'' përshkruan një gamë teknikash që duhet të zbatohen nga autoritetet për zbatimin e ligjit( Këto për*shijnë në mes tjerash
përgjimin e komunikimeve5 opera,ionet e *shehta5 agjentët bashkëpunues5 shpërndarjen e kontrolluar të postës dhe zbulimin e të dhënave *inan,iare( %uk ka statistika mbi shkallët kur teknikat spe,iale hetimore janë aplikuar në rastet e hetimit të pastrimit të parave ose *inan,imit të terrorizmit( >utoritetet e zbatimit të ligjit në Kosovë nuk kanë në dispozi,ion të
plotë masën e shtyrjes së një arresti kur5 për shembull5 kërkohet një grumbullim i mëtutjeshëm i dëshmive( %eni 116 i Kodit të ri të ''"së i jep prokurorit të drejtë të marrë të gjitha dëshmitë
10 =kipi i vlerësimit ka shprehur brengën mbi vle*shmërinë e disa Cdhëzimeve të ,ilat janë
lëshuar sipas Rregullorës së C%@)K"ut R=2004Q02" 'arandalimi i pastrimit të parave dhe3eprat 'enale të ndërlidhura e ,ila është sh*uqizuar me ?igjin ?''F?9: pa ndonjë dispozitë që mbajnë Cdhëzimin e lëshuar sipas saj si të aplikueshëm(
11
e dokumentuara5 për*shirë të dhënat *inan,iare( %ë nenin 121 të K''"së renditet një gamë e dëshmive joekskluzive5 të ,ilat mund të merren nga prokurori në *azën e dëshmisë paraprake( &ispozita duket se e për*shinë gamën e plotë të llojeve të dokumenteve të kërkuara sipas Rekomandimit 2 të 9>:9"së( %enet -0"-. të Kodit të ri të ''"së i japin agjen,ive të zbatimit të ligjit kompeten,a për të grumbulluar in*orma,ione për hetimin e krimit në *azën *illestare të hetimit( Kjo për*shinë intervistimin e dëshmitarëve dhe marrjen e dëshmive( @asat e tjera të mbuluara dhe të *shehta të përgjimit dhe hetimit po ashtu mund të ndërmerren nenet "6 të K''"së nga poli,ia me autorizim të gjyqtarit të pro,edurës paraprake apo si në raste ekskluzive të ''" me autorizim të një prokurori5 nëse rrethanat kërkojnë një urgjen,ë( &ëshmitë dhe materialet e grumbulluara me përdorimin e masave të tilla5 për*shirë të dhënat *inan,iare5 janë të pranueshme nëse merren në pajtim me pro,edurën penale( @egjithatë5 mungesa e aktakuzave dhe dënimeve për rastet e '' nuk e lejon të konsiderohet që5 edhe me rastin e zhvillimit të hetimeve të '' dhe veprave penale kryesore5 *uqia e autoriteteve kompetente për të marrë dokumente dhe in*orma,ione për përdorim në ato hetime dhe ndjekje
penale dhe veprime të ngjashme është plotësisht e*ektive( 'ërveB kësaj5 ekzistojnë një numër i konsiderueshëm i Bështjeve lidhur me kapa,itetin dhe numrin e sta*it brenda poli,isë5 si dhe me rastet e ndërhyrjeve politike(
2-( Statistikat dhe të dhënat e mbajtura nga 'oli,ia dhe 'rokuroria nuk përputhen5 as në aspektin e kritereve as në numrat për*undimtarë( Statistikat e dhëna nga prokurori tregojnë rritje graduale të lëndëve për veprat penale të '' dhe rritjen e numrit të rasteve të pazgjidhura( 'asi që krimet e pastrimit të parave i takojnë kompeten,ës ekskluzive të 'SRK"së5 i ,ili merret me një numër të madh të veprave të tjera penale me vetën 10"1+ prokurorë në dispozi,ion5 është e qartë se duhet të shqyrtohet një ndryshim në qasje( 'o ashtu5 mungesa e kapa,itetit e 'SRK"së për tu marrë me numrin në rritje të rasteve të '' mund të jetë dekurajuese për autoritetet e zbatimit të ligjit5 të ,ilat do të hezitonin në kërkimin e pasurive të *ituara nga krimi edhe kur kemi të bëjmë me ndonjë vepër të dukshme penale kryesore që gjeneron pasuri( %ë vitin 20125 barra në rritje e lëndëve të prokurorëve ka përkuar me një zbritje të dukshme në numrin e rasteve të ''"së të raportuara tek ta nga 'oli,ia sipas
statistikave të K'K( %ëse i marrim statistikat e poli,isë për rastet e hetuara të ''"së5 shihet një zbritje e njëjtë e mprehtë në hetime5 por kjo paraqitet në vitin 2011( &uke e lënë anash Bështjen e statistikave kundërthënëse5 mund megjithatë të thuhet se ka rënie në aktivitetin
poli,or për të hetuar dhe re*eruar raste të '' në prokurori gjatë viteve të *undit( shtë e paqartë ,ili është shkaku për këtë5 por është indikator i qartë i rënies së e*ektshmërisë( Kjo po ashtu kon*irmohet nga *akti se nuk ka shkallë në ngritje të dënimeve që do të kishte treguar një rritje të ,ilësisë5 duke shkuar në dëm të sasisë(
2( %ë vitin 201.5 është rritur numri i rasteve '' të raportuara nga 'oli,ia( @egjithatë5 gjatë këtijë viti5 sipas statistikave të K'K"së5 4+(1 të kallzimeve penale ?'' janë hedhur poshtë apo mbyllur para hetimit dhe për +2(. hetimet janë ndërprerë5 duke i lënë kështu vetëm 1(- të rasteve që për*undojnë me aktakuzë të ngritur( #jatë intervistave gjatë dy vizitave në
terren5 ka dal se niveli i vetëdijesimit të prokurorëve mbi Bështjet e '' do të përmirësohej dukshëm pasi që për shembull5 disa kanë konsideruar se evazioni *iskal nuk është vepër
penale kryesore për ''( %ga perspektiva e përgjithshme5 siB është shpjeguar më lartë5 nuk duket se ka dëshirë të *ortë për të ndjekur rastet e ''(
26( Shërbimi &oganor i Kosovës kanë zbatuar një kontroll ndërku*itar të valutës dhe instrumenteve të nego,iueshme5 ku parashihet që Bdo person që hyn apo del nga Kosova dhe mbanë instrumente monetare prej një vlere prej dhjetë mijë euro €105000 apo më shumë duhet ta deklarojë shumën e instrumenteve monetare dhe burimin e instrumenteve të tilla monetare me shkrim( %jë deklarim konsiderohet i rrejshëm nëse përmban të dhëna jo të sakta ose jo të plota( %ëse ndodh kjo5 &oganat kanë kompeten,ë për të marrë dhe mbajtur instrumentet monetare të deklaruara rrejshëm ose të padeklaruara( >utoritetet kosovare kanë
po ashtu kompeten,a të marrin në pyetje dhe të kërkojnë personat *izikë dhe bagazhet e tyre( Kompeten,at për të mbajtur valutat dhe për të kërkuar dhe marrë në pyetje personat *izikë dhe
12
bagazhet e tyre aplikohen në mënyrë të njëjtë kur ka dyshim të arsyeshëm se instrumentet monetare janë për*itime nga krimi apo janë përdor ose synohen të përdoren për të kryer ose ndihmuar pastrimin e parave apo veprën penale kryesore prej nga ka rrjedhur pasuria kriminale pse kanë të bëjnë me *inan,imin e terrorizmit( >utoritetet doganore kanë treguar se me rastin e deklarimit apo kon*iskimit5 *ormularët duhet të mbushen5 duke krijuar kështu kopje *izike e ,ila pastaj i për,illet Sektorit të )nteligjen,ës &oganore për plotësime të mëtutjeshme( >jo pastaj ruhet në databazë elektronike të Sektorit të )nteligjen,ës dhe në ndërkohë ajo për,illet përmes sistemit go>@? tek %$)9 për pro,edim dhe analizim të mëtutjeshëm( &oganat po ashtu ia raportojnë %j)9"së të gjitha in,identet e dyshimta të ''F9:" së në *ormë të një R:&"je( &oganat e Kosovës kanë bashkëpunuar në mënyrë të suksesshme me 'K5 %j)95 agjen,itë për menaHhimin e integruar të ku*ijve dhe me =C?=;"in( 3eprime të
përbashkëta opera,ionale mbahen për të gjitha parregullsitë ndërku*itare dhe të gjitha llojet e krimeve të ,ilat për*shijnë korrierët e parave të gatshme( Këto veprimet kanë Buar në rezultate spe,i*ike( &oganat e Kosovës kanë kompeten,a të hetojnë veprat penale nga *ushat e doganave5 dhe duhet të shihen si me kompeten,a dhe përgjegjësi të poli,isë ose poli,isë gjyqësore për këto hetime( &oganat e Kosovës mund të aplikojnë sanksione të tilla për
personat të ,ilët bëjnë deklarime të rrejshme ose zbulime( Këto sanksione *illojnë prej
re*erimit për hetime apo ndjekje penale të veprave penale5 dhe kon*iskimi i tërë shumës sëvalutës e shkojnë deri tek gjoba administrative në shumë deri në 2+ të vlerës(
$&s&t p&r&nd&uese 0 institucionet in&nci&re
.0( 'arandalimi i pastrimit të parave dhe *inan,imit të terrorizmit në Kosovë është i bazuar kryesisht në ?igjin për parandalimin e pastrimit të parave dhe *inan,imin e terrorizmit ?igji
%r( 0.F?"16 të vitit 200611( ?igji kryesor është i plotësuar me Rregullin ; ?etrën këshilluese 200-"1 të majit 200-5 të dyja të lëshuara nga !DK( ?etra këshilluese që o*ron udhëzim për institu,ionet dhe organizatat përkatëse5 dhe Rregulla ; që parasheh parimet që duhet të
për,illen nga sektori *inan,iar në përmbushjen e obligimeve të veta ?'F?9:dhe lëshohen mbi bazën e Rregullores së C%@)K"ut 1666F21 për li,en,imin5 mbikëqyrjen dhe rregullimin e
bankave dhe mbi bazën e Rregullores së C%@)K"ut 2004F2 për zbulimin e pastrimit të parave dhe veprave penale të ngjashme( :ë dy rregulloret e C%@)K"ut janë sh*uqizuar me hyrjen në *uqi të ?igjit ?''F?9: dhe ?igjit për bankat( 'randaj5 ekipi i vlerësimit e vë në pikëpyetje vle*shmërinë e këtyre dy dokumenteve në kontekst të ?igjit ?''F?9:( =kipi i vlerësimit megjithatë e pranon se Rregulli ; është i harmonizuar më shumë me standardet ndërkombëtare se sa vet ?igji dhe kështu e konsideron si të duhur në praktikë që bankat dhe institu,ionet *inan,iare të vazhdojnë tNi për,jellin kushtet e parapara në të( 'avarësisht nga kjo5 disa nga kriteret thelbësore për Rekomandimet kyBe " në veBanti Rekomandimin + " që duhet të parashihen sipas ligjit ose rregullores janë megjithatë të pranishme në Rregullin ;5 i ,ili nuk e përmbush de*ini,ionin e Rregullores për qëllimet e këtij vlerësimi(
.1( ?igji ?''F?9: është më tutje i plotësuar përmes direktivave administrative dhe
udhëzimeve administrative të lëshuara nga D)9( @e përjashtim të &irektivës administrative 014 të dhjetorit 2011 dhe Cdhëzimit administrativ 9)/>& 46F20115 të lëshuar mbi bazën e ?igjit ?''F?9:5 të gjitha direktivat dhe udhëzimet administrative janë lëshuar mbi bazën e Rregullores së sh*uqizuar të C%@)K"ut 2004F2( =kipi i vlerësimit prandaj e vë në pikëpyetje vle*shmërinë ligjore të këtyre &irektivave pasi që me sh*uqizimin dhe zëvendësimin e Rregullores së C%@)K"it 2004F25 ?igji ?''F?9: nuk parasheh vazhdimin e asnjë prej këtyre rregullave dhe direktivave(
11 ?igji %r( 0.F?"16 i vitit 2006 është ndryshuar në shkurt 201. dhe pas vizitës së pare në terren të muajit nëntor 20125 përmes ?igjit %r( 04F?"1- të vitti 201.( >naliza e atyre
Rekomandimeve të 9>:9 nga vizita e pare në terren është azhurnuar përshtatshmërisht nëkëtë Raport pas vizitës së dytë në terren të muajit prill 20145 për*shirë notimet e rekomandimeve siB aplikohet(
1.
.2( Dë nga sh*uqizimi i Rregullorës së C%@)K"ut 2004F2 dhe ndryshimit të ?igjit ?''F?9:5 !DK e ,ila tani ka kompeten,a të deleguara të mbikëqyrjes për qëllime të ?igjit ?''F?9: për tërë sektorin *inan,iar5 synon të lëshojë një Rregullore të re e ,ila do të inkorporojë dhe azhurnoj dispozitat aktuale të ?etrës Këshilldhënëse dhe Rregullit ;5 së bashku me dy Cdhëzimet >dministrative një mbi :rajnimet dhe një mbi @bajtjen e Statistikave(12
..( =dhe pse *ushëveprimi i mbulimit për sektorin *inan,iar sipas ?igjit ?''F?9: përmbush *ushëveprimin sipas standardeve të 9>:9"së5 ekipi i vlerësimit konstaton se termi Iinstitu,ion *inan,iarJ5 siB de*inohet në ligjet përkatëse *inan,iare5 nuk është harmonizuar dhe prandaj mund të krijojë një element të paqartësisë ligjore(
.4( Kosova ka ndërmarrë një vlerësim të rrezikut në nivel kombëtar të dobësive dhe rreziqeve të pastrimit të parave dhe *inan,imit të terrorizmit( @egjithatë5 3KR nuk ka për*shirë vlerësimin sektorial të rrezikut( Rrjedhimisht !DK nuk ka ndërmarrë një vlerësim të rrezikut të dobësive brenda sektorit *inan,iar5 përderisa nuk kërkon nga bankat dhe institu,ionet *inan,iare që ta ndërmarrin një vlerësim të rreziqeve të aktiviteteve5 produkteve dhe shërbimeve të tyre për të identi*ikuar dobësitë e tyre individuale( Rrjedhimisht5 Kosova nuk e
ka përjashtuar asnjë aktivitet *inan,iar nga obligimet sipas ?igjit ?''F?9:(=kipi i vlerësimitështë in*ormuar se kjo kërkesë e *undit do të jetë në Rregullorën e propozuar të !DK"së(
.+( Rrjedhimisht5 Kosova nuk ka përjashtuar asnjë aktivitet *inan,iar nga obligimet sipas ?igjit ?''F?9:(
.( @asat e K&K sipas ?igjit ?''F?9: kanë mangësi të ndryshme5 prej të ,ilave më kryesorja është dykuptimsia e një obligimi ligjor për të aplikuar masa të plota K&K"së për dallim nga pro,eset e identi*ikimit dhe veri*ikimit5 dhe mungesa e qartësisë ligjore mbi aplikimin e vazhdueshëm të K&K"së për pronarët për*itues( 'ërderisa ?igjit ?''F?9: e de*inon se Bka përbënë masë të K&K"së në pajtim me standardet ndërkombëtare5 ai krijon një
paqartësi në aplikimin direkt të tyre(
.-( ?igji ?''F?9: në mënyrë spe,i*ike e ndalon hapjen apo mbajtjen e llogarive anonime dhe kërkon identi*ikim të konsumatorit para hapjes së llogarisë ( ?igji megjithatë është i heshtur mbi hapjen dhe mbajtjen e llogarive në emra *iktivë5 edhe pse !DK ka kon*irmuar se llogari të tilla nuk ekzistojnë(
.( ?igji ?''F?9: parasheh që subjektet raportuese të për,aktojnë nivelin e rrezikut të paraqitur nga klientët e tyre individual dhe të aplikojnë kujdes të shtuar të duhur ndaj konsumatorëve në prezen,ë të një rreziku më të madh të pastrimit të parave ose *inan,imit të terrorizmit( >i po ashtu parashiehë këtë obligim në situata spe,i*ike5 me BNrast ,eket edhe masa e shtuar që duhet të aplikohet( ?igjit ?''F?9: megjithatë nuk e spe,i*ikon llojin e masës së shtuar që duhet të aplikohet në situata dhe marrëdhënie të tjera të ,ilat paraqesin
rrezik më të madh( @ungesa e udhëzimit dhe paqartësia mbi aplikimin e një qasjeje të bazuar në ligj janë brenga të shprehura nga sektori dhe kështu duket qartë se kjo ka ndikim negativ në e*ektshmërinë e sistemit( Kuptohet se qasja e bazuar në rrezik do të adresohet në një mënyrë më gjithëpër*shirëse sipas Rregullorës së propozuar të !DK"së duke i dhënë udhëzim më praktikë industrisë për aplikimin e plotë të qasjes së bazuar në rrezik(
.6( =dhe pse no,ioni i rrezikut të madh për konsumator të identi*ikuar si '=' është adresuar në ?igjin ?''F?9:5 të meta të ndryshme janë identi*ikuar në lidhjeEde*ini,ioni i '=' është i
pa kompletuar dhe jo në përputhje të plotë me de*ini,ionin e 9>:9 me re*eren,ë tek përjashtimi i rangimit të mesëm dhe zyrtarëve më të ulëtP nuk ka obligim për të pas sisteme të duhura të menaHhimit të rrezikut edhe pse kjo kërkohetP obligimi për ta për,aktuar nëse një
12 %ë kohen e vizites së dytë në terren5 Rregullorja e propozuar ka qenë akoma në pro,es të konsultimit me palet e tjera të interesuara të industrisë(
14
person është '=' nuk kërkon identi*ikimin e statusit të '=' për pronarët për*ituesP obligimi për aprovimin e menaHhmentit të lartë për vazhdimin e marrëdhënieve me klientët të ,ilët janë eventualisht të identi*ikuar si '=' mungonP dhe obligimi për ta për,aktuar burimin e pasurisë në ?igjin ?''F?9: nuk është i qartë(
40( 'ërderisa në përgjithësi5 marrëdhëniet korrespondente me banka për*shihen sipas ?igjit ?''F?9:5 disa mangësi në de*ini,ione5 dhe në veBanti5 mungesa e një de*ini,ioni me bankën korresponduese5 me kohë krijon paqartësi ligjore(
41( ?igji ?''F?9: nuk është i qartë mbi marrëdhëniet dhe transaksionet a*ariste jo sy"më"sy të ,ilat vet dërgojnë në interpretime( 'ërderisa nuk ka ndalesa për marrëdhënie të tilla5 e as nuk i lejon ato në mënyrë spe,i*ike5 por *akti se ?igji kërkon dhe spe,i*ikon masa shtesë të kujdesit të duhur të konsumatorëve që duhet të aplikohen në raste të tilla5 tregon se ?igji mund të lejojë marrëdhënie a*ariste jo sy më sy( Kësaj i jepen interpretime të ndryshme edhe
brenda sektorit *inan,iar edhe nga autoritetet kompetente relevante dhe kështu mund të ndikojë negativisht në e*ektshmërinë e sistemit për implementimin e sistemit parandalues(
42( ?igji ?''F?9: është i heshtur mbi mbështetjen në personat e tretë5 dhe as nuk e ndalon asnuk e lejonë atë( Kjo i ka hap rrugë interpretimeve në veBanti pasi bankat të ,ilat janë degë të bankave ndërkombëtare në Kosovë e interpretojnë këtë heshtje që së paku atyre iu lejohet ta vendosin mbështetjen tek personat e tretë nëse kjo bëhet brenda grupit të ,ilit ata i takojnë( Rrjedhimisht5 *akti që bankat degë në Kosovë mbështeten brenda grupit të ,ilit i takojnë ngritë brenga se5 në mungesë të kriterit kushtëzues në pajtim me dispozitat e Rekomandimit 6 9>:95 mbështetja e tillë5 për*shirë mbështetjen në institu,ionet simotra që mund të jenë të
bazuara në vende të ,ilat nuk i implementojnë në mënyrë adekuate Rekomandimet e 9>:95 mund të bëhet pa asnjë kriter *are(
4.( =dhe pse në parim dispozitat e ?igjit ?''F?9: re*lektojnë kriteret kryesore për mbajtje të të dhënave sipas Rekomandimit 10 ekzistojnë dobësi serioze5 të ,ilat nëse nuk adresohen5
mund të zhvillohen në brenga mbi zbatimin e*ektiv të ?igjit( Këto për*shijnë mes tjerash paqartësitë në ?igjin ?''F?9: mbi *illimin e periudhës së mbajtjes së të dhënave të identi*ikimit dhe mungesën e udhëzimeve(
44( 'ërderisa ?igji ?''F?9: kërkon të gjitha subjektet raportuese tNi kushtojnë rëndësi të veBantë të gjitha transaksioneve të ndërlikuara5 jashtëzakonisht të mëdha dhe të gjitha mënyrave të pazakonta të transaksioneve5 te ,ilat nuk kanë qëllim të dukshëm ekonomik dhe të ligjshëm në dukje5 nuk ka kërkesa për të ekzaminuar prapavijën e këtyre transaksioneve dhe të gjeturave të dokumentit( %gjashëm5 përderisa %eni i njejtë 20 i ?igjit kërkon nga subjektet politike tNi kushtojnë vëmendje të veBantë marrëdhënieve dhe transaksioneve a*ariste me personat5 për*shirë personat juridikë dhe marrëveshjet5 nga apo në vendet të ,ilat nuk i aplikojnë ose i aplikojnë pamja*tueshëm standardet relevante ndërkombëtare për të
lu*tuar pastrimin e parave5 dhe *inan,imin e terrorizmit5 dispozitat sipas ?igjit janë të ku*izuara dhe nuk parashohin për subjekte politike sipas ligjit që të përmbushin obligimet sipas Rekomandimeve të 9>:9(
4+( bligimi raportues është thelbësisht i lidhur me de*ini,ionin e aktit apo transaksionit të
dyshimtë ( Rrjedhimisht5 përderisa i mbulojnë transaksionet e tentuara5 obligimi raportues nuk për*shinë instan,at kur in*ormata që ekziston tregon lidhje me pastrim të parave apo *inan,im të terrorizmit dhe nuk i mbulon transaksionet e tentuara( =dhe më serioze5 obligimi nuk
për*shinë transaksionet apo veprat që mund të jenë të lidhura me *inan,imin e terrorizmit( %umri i vogël i R:& Raporteve të :ransaksioneve të &yshimta5 të ,ilat i dorëzohen %j)9"së5 duke ngritur shqetësime mbi e*ektshmërinë kur krahasohet me numrin e R:& ngrisin pyetje nëse transaksioni i raportuar sipas regjimit R:/ Raportimi i :ransaksionit /ash apo me para të gatshme raportohet po ashtu edhe sipas regjimit R:& nëse është i dyshimtë(
1+
për *unksionin e plotë mbikëqyrës ?''F?9: edhe pse e ka vendosur nje Strategji dhe një 'lan 3eprimi i ,ili do ta sheh &ivizionin e themeluar rishtazi në përmbushjen e përgjegjësive të veta të plota për qëllime të ?''F?9:(
+.( ?igji ?''F?9: megjithatë nuk e ,akton drejtëpërdrejtë!DK"në si autoritet mbikëqyrës për qëllime të ?igjit( @ë heret *unksioni mbikëqyrës i ?''F?9: është marrë nga !DK"ja si pjese e mandatit të saj mbikëqyrës sipas ?igjit për !DK"në dhe ?igjit për bankat( >mendamentimet e vitit 201. ne ?igjin ?''F?9: kanë paraparë këtë dobësi në %enin .> i ,ili i jep kompeten,a %$)9 të delegojë kompeten,a mbikëqyrëse tek autoritetet e tjera kompetente për sektor të ,aktuar( !renda këtijë konteksti5 %$)9 dhe !DK kanë hyrë në @@
përmes së ,ilës %$)9 i delegon kompeten,at mbikëqyrëse tek !DK për qëllime të ?igjit ?''F?9: për tërë sektorin( &ivizioni i ndarë për 'arandalimin e 'astrimit të 'arave është themeluar brenda !DK"së për këtë qëllim(
+4( @ungesa e mandatit ligjor mbikëqyrës direkt bartë me vete mungesën e një mandati ligjor për !DK"në për të aplikuar kompeten,at e veta mbikëqyrëse sipas ligjit të !DK"së dhe ?igjit për bankat5 për qëllime të ?igjit ?''F?9:( @andati i deleguar mbikëqyrës ligjor për !DK"në
nuk o*ron një mandat për !DK për të aplikuar kompeten,at e veta mbikëqyrëse sipas ?igjitmbi !ankat dhe ?igjit mbi !DK për qëllime të ?igjit5 në veB,anti pasi që kompeten,at e tilla mbikëqyrëse janë në lidhje me mbikëqyrjen e kujdesit për qëllime të ?igjit mbi !anka( Kështu që5 kompeten,at mbikëqyrëse të !DK"së sipas autoritetit të deleguar janë të ku*izuara tek ato për %$)9 sipas ?igjit ?''F?9:( @egjithatë5 edhe pse në përgjithësi %j)9 ka kompeten,a mbikëqyrëse sipas ?igjit ?''F?9: për të gjitha subjektet raportuese5 prapë se
prapë ende nuk ka kompeten,a për të ndërmarrë ekzaminime jashtë terrenit dhe për të kërkuar dokumente për qëllime të tilla( Raporti bënë rekomandime të ndryshme në këtë drejtim(
++( ?igji ?''F?9: parasheh vepra penale brenda juridiksionit të gjykatave dhe për sanksione për subjektet raportuese të ,ilat nuk veprojnë në pajtim me ?igjin ?''F?9:( =dhe pse ?igji më tutje parasheh për sanksione të natyrës monetare për shkelje spe,i*ike të ?igjit ?''F?9:
nuk ka autoritet të ,aktuar për të aplikuar këto sanksione5 edhe pse duket që në praktikë %$)9 ka autoritet të tillë( 'ërveB kësaj5 nuk ka sistem të sanksionimit administrativ të përshkallëzuar që të aplikohet propor,ionalisht dhe sipas peshës së veprës penale(
+( =dhe pse !DK ka mandat mbikëqyrës të deleguar për tërë sektorin *inan,iar5 sanksionet e plotësuara sipas ?igjit mbi !ankat nuk janë të aplikueshme për shkeljet e ?igjit ?''F?9:( %ë të vërtetë5 asnjë sanksion nuk është shqiptuar ndonjëherë5 as nga %j)9"ja e as nga !DK"ja(
+-( :rans*eret bankare rregullohen edhe me ?igjin ?''F?9: me disa udhëzime shtesë në ?etrën Këshilldhënëse dhe Rregullin ;5 të ,ilat5 siB është identi*ikuar në këtë Raport5 nuk duket se kanë bazë ligjore( >naliza e obligimeve për të implementuar R3 3)) ka identi*ikuar një numër të zbrastësive dhe dobësive në legjisla,ion dhe rregulloret për,jellëse të ,ilat duhet
të adresohen( = para dhe kryesorja5 dispozitat e ?igjit ?''F?9: sipas %enit 16 janë shumë të ku*izuara për të implementuar dispozitat e plota të R3 3)) duke krijuar kështu paqartësi ligjore dhe duke iu nënshtruar interpretimeve(
+( *ruesit e shërbimeve të :rans*ereve të 'arave ose 3lerave :'3 i nënshtrohen obligimeve të parapara në ?igjin ?''F?9:5 ku parashihen disa obligime shtesë për ta sipas R3 3))( ?igji për bankat nuk është i qartë mbi emërimin e agjentëve nga institu,ionet *inan,iare dhe për këtë arsye nuk ka obligime për o*ruesit e shërbimeve :'3 të mbajnë listë të agjentëve( 'ër më tepër5 mungesa e harmonizimit mbi përku*izimin e një Iinstitu,ioni *inan,iarJ ngritë pyetje në lidhje me regjimin e li,en,imit(
+6( Kosova ka një ekonomi të bazuar në para të gatshme( ?igji për >dministratën :atimore parasheh që Bdo transaksion që kalon pesëqind euro +005 i bërë në mes të personave të për*shirë në aktivitet ekonomik5 pas 1 janarit 2006 duhet të bëhet përmes llogarisë bankare(
1-
( 'ërveB kësaj5 numri jashtëzakonisht i ulët i R:&"ve të dorëzuara nga !/'$9"të5 niveli i tyre shumë i ulët i vetëdijes dhe mungesa e mbikëqyrjes nuk lejojnë të konsiderohet që masat
parandaluese dhe obligimet raportuese në lidhje me !/'$9"të implementohen në mënyrë e*ektive(
-( ?igji ?''F?9: e ,akton %$)9 si autoritetet rregullator dhe mbikëqyrës për të gjitha kategoritë e !/'$9"ve me përjashtim të kompanive të ndërtimit të ,ilat prandaj nuk i nënshtrohen asnjë mbikëqyrje apo monitorimi sipas ?igjit për qëllime të pajtueshmërisë me të( %ë lidhje me këtë5 del se %$)9 nuk ka burime të nevojshme adekuate për të përmbushur këtë obligim dhe kjo mani*estohet me numrin e ulët të vizitave të pajtueshmërisë në terren nga %$)9( 'ërveB kësaj5 edhe pse ?igji ?''F?9: i jep kompeten,a %$)9 për të deleguar mandatin e vet mbikëqyrës tek autoritetet e tjera relevante kompetente për kategori spe,i*ike të subjekteve raportuese5 ai ka bërë kështu vetëm për sektorin *inan,iar përmes marrëveshjes me !DK"në(
( 'avarësisht kompeten,ave logjore të parashikuara për %$)9 për të përmbushur mandatin e
vet mbikëqyrës5 ekzistojnë mangësi të ndryshme të ,ilat re*lektohen mbi e*ektshmërinë eregjimit për të siguruar pajtueshmërinë me ?igjin ?''F?9:( 'randaj5 nuk ka kompeten,a ligjore për %$)9 për të aplikuar një qasje të bazuar në rrezikP nuk ka gamë të sanksioneve për tu aplikuar propor,ionalisht me peshën e veprës penaleP në të vërtetë nuk ka kompeten,a adekuate për zbatimin dhe sanksionet kundër drejtorëve apo menaHhmentit të lartë të !/'$9" ve për mos përshtatshmëri me dispozitat e ?igjit ?''F?9:P ka paqartësi ligjore në lidhje me kompeten,at e përgjithshme të %$)9 për të ndërmarrë vizita të pakushtëzuara në terrenP dhe nuk ka mandat ligjor për %$)9 për të ndërmarrë ekzaminime jashtë terrenit(
6( >naliza e masave parandaluese për !/'$9"të ngritë disa brenga mbi e*ektshmërinë e regjimit( !renda këtijë konteksti5 Raporti bënë rekomandime të ndryshme të ,ilat duhet të miratohen nga autoritetet e Kosovës në mënyrë që të përmirësohet harmonizimi me standardet
ndërkombëtare(
-0( @e Kosovën që ka një ekonomi të bazuar në para të gatshme5 statistikat mbi valutat në qarkullim dhe statistikat mbi hyrjen dhe daljen e valutës ndërmjet ku*irit ngrisin brenga mbi lëvizjen e parasë së gatshme brenda dhe jashtë Kosovës5 pavarësisht asaj që !DK ndërmerrë masa për ta zvogëluar përdorimin e parasë së gatshme përderisa &K siguron se paraja e gatshme e trans*eruar ndërmjet ku*irit zbulohet dhe deklarohet( @egjithatë5 ekipit të vlerësimit nuk i është o*ruar asnjë sqarim që mbështetë këto lëvizje(
Person&t juridikë d'e m&rrëves'jet juridike
-1( Kosova aplikon një sistem të regjistrimit përmes sistemit të regjistrimit të bizneseve të
qeverisur sipas ?igjit për shoqëritë tregtare ?igji nr( 02F?"12. të shtatorit 200-5 të ndryshuar në vitin 2011( ?lojet e ndryshme të organizatave a*ariste tregtare mund të regjistrohen në Kosovë( >ktualisht5 Regjistri i bizneseve përmban gjithsej 122(246 kompani( >R!K brenda @inistrisë së :regtisë dhe )ndustrisë5 është autoritet përgjegjës për implementimin e ?igjit dhe mbajtjen e regjistrit( %ë praktikë5 >R!K synon të o*rojë një Mone stop shopN për regjistrimin e
bizneseve( 'ër këtë qëllim5 >gjen,ia operon përmes 2 qendrave komunale( :ë gjitha *ormat e regjistrimit janë të disponueshme online në internet dhe regjistrimi mund të behet online(
-2( Sistemi i regjistrimit për organizatat e biznesit duket adekuat edhe pse disa mangësi mund të identi*ikohen kryesisht në lidhje me mbajtjen5 azhurnimin dhe disponueshmërinë në kohë të in*orma,ionit dhe in*orma,ionit në lidhje me pronësinë për*ituese(
-.( %ë rast të shoqërive aksionare dhe shoqërive me përgjegjësi të ku*izuara5 edhe pse ?igji kërkon që B*arëdo ndryshimi në B*arëdo in*orma,ioni të përmbajtur në aktin e regjistrimit të
16
shoqërisë aksionare ose shoqërisë me përgjegjësi të ku*izuara tNi raportohet >R!K"së5 dhe pavarësisht nga obligimi i shoqërisë aksionare për ta mbajtur listën e aksionarëve5 nuk ka obligim direkt për ta in*ormuar menjëherë >R!K"në për ndryshime në aksionar( >R!K ka in*ormuar se në mënyrë që të merret një in*orma,ion i tillë më herët se raporti vjetor5 >gjen,ia insiston që shoqëritë tregtare ta ,aktojnë personin me përgjegjësi për ta in*ormuar >gjen,inë menjëherë pas ndryshimit(
-4( Saktësia e in*orma,ionit të disponueshëm është po ashtu diskutabile për shkak të dispozitave në ?igj që regjistrimi i një dokumenti nuk paraqet asnjë lloj të për,aktimit ligjor apo prezumimit mbi vle*shmërinë e tij ose që B*arëdo in*orma,ioni që e përmban ai është i saktë apo i pasaktë( 'ra5 ekziston mungesë e kujdesit të shtuar së paku për themeluesit e një shoqërie tregtare(
-+( Sistemi nuk o*ron pro,edura për >R!K apo B*arëdo personi ose autoriteti për ta identi*ikuar nëse një numër i shoqërive tregtare i takojnë individit të njëjtë " përveB >:K"së
përmes numrit të regjistrimit tatimor( 'ër më tepër5 sistemi nuk e identi*ikon ndërlidhjen në mes të shoqërive tregtare përmes niveleve të pronësisë5 disa kompani mund ta kenë në pronësi
njëra tjetrën(
-( ?igji për shoqëritë tregtare parasheh që të gjitha të dhënat5 dokumentet5 parashtrimet5 *ormularët5 rregullat dhe materialet e tjera të kërkuara sipas ?igjit tNi dorëzohen >R!K"së apo të përgatiten nga >R!K në lidhje me operimet a pro,edurat e tij ose të B*arëdo shoqërie tregtare5 janë pa përjashtim5 dokumente publike5 dhe >R!K duhet ti ketë të gatshme dhe në mënyrë rutinore tNia bëjë të disponueshme se,ilit person5 sipas kërkesës së personit të tillë5 për rishikim apo kopjim( %ë lidhje me këtë5 >gjen,ia duhet tNi shënojë B*arëdo kopje të kërkuar nga Bdo person si Ikopje të vërtetaJ(
--( ?igji më tutje kërkon që Bdo kompani që është regjistruar5 >R!K të publikojë në një *aqe të internetit të hapur për publikun detajet relevante dhe in*orma,ionet për*shirë emrat e
themeluesve5 drejt

2590 PECK AML-CFT AR Consolidated Version 20140910 ALB

Documents

Transcript of 2590 PECK AML-CFT AR Consolidated Version 20140910 ALB