1Sutirth - December

2Sutirth - December

IITE inhouse magazine for private circulation onlyIndian Institute of Teacher Education, Gandhinagar Volume : 2 • Issue : 3 • December, 2020

Never err from Truth,Never err from Dharma,Never neglect your well-being,Never neglect your health,Never neglect your prosperity,Never neglect Svādhyāya and Pravacana .

EditorParas K. Jha(Public Relation

& Publication Officer)

Editorial TeamDr. Dipika Patel Dr. Archana Patel Dr. Rushi JoshiDr. Swarnabharati

CoordinationMs. Hiral Jani

Design : Ranmal Sindhav

PublisherThe Registrar,Indian Institute of Teacher EducationRamkrushna Paramhans Vidhya SankulNr. Mahatma Mandir, Kh-Road, Sector-15, Gandhinagar-382016 (Gujarat) IndiaPhone : +91-79-23287338, 23243733/34, Email : publication@iite.ac.in, Web : www.iite.ac.in

iitegandhinagar

આરટ ઈન એજયકશન વકટશોપનય ઉદઘારન સતર

— Taittirĩya Upanishad

1 કલપતિશરીનોસદશ .......................................................03

2 તશકષકનરીભરામકમરાનયિરાઓ ...............................................04

3 અરથચરાયરા-સમરાનરારથીશબદોવચચનરીપરાિળરીઅસમરાનિરા .................06

4 ભરારિરીયપરપરરામરાદરીકષરાિસમરારોહ.. ......................................08

5 તશકષણનરીઆરરાધનરારરીવયતતિતનમરાથણનરીસરાધનરાિરફ ...................11

6 Sailing through the odds to fulfil the social responsibility .......17

7 Chanakya Award – A Celebrating the Spirit of

Teacher Education .....................................................19

8 Art for Education Sake ................................................20

9 “સમસયરાનસતવધરાસરારચસમરાધરાનએટલચસટરાટથઅપ”NowStreaming .21

10ANGIRA-IITE’sClassroomwithoutwalls ............................22

11ગતણિનરાતશકષકફરાધરવરાલચસગજરરાિરીકવરીરરીિચશરીખયરા? ................23

12ભરારિરીયજરાનપરપરરાનરીપરજરાપરીઠો .........................................24

3Sutirth - December

આપની પઘાસ જઘાર સયતીરટનો આ અક પહોચશ તઘાર તમ વરટ 2021નઘા પરરમ સપઘાહમઘા આખઘા વરટમઘા શય કરવય તનઘા આોજનમઘા હશો. વીતી ગલઘા 2020નઘા વરષ સમગર વવશવએ તનઘા પરઘારભમઘા કરલઘા આોજનોન કોરોનઘા મહઘામઘારીની રપઘારરી વવખરી નઘાખઘા હતઘા એરલ આ વરષ ણઘા વમતરો વરટ 2021નઘા ભઘાવવ આોજનોમઘા પણ અવનશચિતતઘાનો અવકઘાશ રઘાખશ તમ લઘાગ છ.

જોક, દિવઘાળી પછી ગયજરઘાતમઘા ફરી એકવઘાર મઘારય ઉચકી ચકલી મહઘામઘારીની અસર પણ દિસમબરનઘા અત સયધીમઘા ઓછી રઈ ચકી હતી. સખત ઠિી અન મહઘામઘારીની શયષકતઘા વચચ પણ વશઘાળય વસઘાણઘા, પહરવઘા ગમ તવઘા ગરમ વસતોની સઘાર શઘારીદરક અન મઘાનવસક વઘાઘામ જીવનનઘા રમમોમીરરમઘા હયફ અન ઉતસઘાહનો પઘારો તો ઊચો જ રઘાખ છ.

દિસમબરમઘા આઈઆઈરીઈમઘા ખબ જ નોધપઘાતર પરવવતિઓ રઈ છ. ખઘાસ કરીન દિસમબરની શરઆતનઘા પખવઘાદિઘામઘા જ ‘આરટ ઇન એજ યકશન’ વકટશોપ રો. આ ઉપરઘાત વશકષક પરવશકષણ કષતરમઘા અનોખઘા વવચઘારોન વવહઘાર અન બજારન અનયકળ કરવઘાનઘા પરકલપ હઠળ સરયિનર સરઘારટઅપ ઇનોવશન પોવલસી (એસએસઆઈપી)નો લઘાભ વશકષક પરવશકષણ જવઘા બૌવધિક અન ચતનઘાનઘા સતર કઘામ કરતઘા કષતરમઘા કવી રીત લઈ શકઘા ત સિભષ એક દિવસનઘા સવમનઘારનય પણ આોજન ર ય, જમઘા આઈઆઈરીઈ સલગન સસરઘાઓનઘા વવદઘારથીઓ અન અધઘાપકો તનો લઘાભ કવી રીત લઈ શક તનય મઘાગટિશટન પણ ર ય.

દિસમબરનઘા બીજા પખવઘાદિઘામઘા આઈઆઈરીઈએ પરતકષ સવરપ પિવીિઘાન સમઘારભ કરવઘાનય આોજન કય અન તન આઈઆઈરીઈની રીમ ઉમળકઘારી વધઘાવી લીધય. એરલય જ નહી, ઝીણવરભરી ચીવર રઘાખી સમગર સમઘારોહ શષઠ રીત સપનન રઘા ત સયવનશચિત ક ય. મન વવશવઘાસ છ ક, આઈઆઈરીઈનઘા આ તરીજા પિવીિઘાન સમઘારોહમઘા પિવીઓ મળવનઘારઘા સસરઘાનઘા વવદઘારથીઓ મઘાર આ સમઘારોહની વવસરઘા અન આોજન જીવનભરની ઘાિ બની રહશ. પિવીિઘાન સમઘારોહમઘા વવદઘારથીઓની યવઘા ઊજાટ અન મઘાન. કયલઘાવધપવત

અન ગવનટરશી, વશકષણમતરીશી, વશકષણ રઘાજમતરીશી ઉપરઘાત રઘાજની બઘાર યનવવવસટરીઓનઘા કયલપવતશીઓની ઉતસઘાહજનક ઉપશસરવતએ સમગર વઘાતઘાવરણમઘા રગતનો ઉમરો કમો.

આઈઆઈરીઈની સતત પરગવત મઘારનઘા આોજનોન વરટ

2020મઘા કોવવિ-19ની મહઘામઘારી પણ અસર નહોતી કરી

શકી. તનો શ યવનવવસટરી તરઘા વશકષક પરવશકષણનઘા કઘાટન

ઉતકષટતઘાએ લઈ જવઘાનઘા આ કમટજઞમઘા યવનવવસટરી તરઘા

સલગન સસરઘાઓનઘા તમઘામ પરવતબધિ અધઘાપકો, અવધકઘારીઓ

અન કમટચઘારીઓનઘા ોગિઘાનન કઘારણ એ શક બનય છ. જમ

મઘાળઘામઘા પરતક મણકઘાનય આગવય સરઘાન અન મલ હો છ, એ

જ રીત વહીવરી વવસરઘાઓમઘા પણ પરતક વશકતની

વવવશષટતઘા અન જરદરઘાત હો જ છ, અન જઘાર કોઈ કઘાટ

મઘાર અધઘાપકો, અવધકઘારીઓ અન કમટચઘારીઓ જવઘા શબિોની

ભિરખઘાઓ ભસઘાઈન મઘાતર શબિો બનીન જ રહી જા તઘાર

એક રીમ બન છ, અન રીમ આચિટચદકત કર તવઘા પદરણઘામો

પણ વસધિ કર છ.

હવ જઘાર 2021નય વરટ શર રઈ ચકય છ, તઘાર પણ

વશકષક પરવશકષણન વરલી આ યવનવવસટરીની પરગવતનઘા ભઘાવવ

આોજનોન વધય ગવત મળશ એ વનશચિત છ. કઘારણ ક જમ

કોવવિની મહઘામઘારીનય સમઘાધઘાન પણ િયવનઘાભરનઘા વજઞઘાવનકોએ

પિકઘારજનક શસરવતમઘા એક રીમની જમ કઘામ કરીન શોધી

કઘાઢય છ, તવી જ રીત અશક લઘાગતઘા કોઈપણ કઘામન જો

એક રીમ તરીક હઘારમઘા લઈએ સફળતઘા વનશચિત છ. વરટ

2021મઘા પણ આઈઆઈરીઈ મઘાર અનોખઘા આોજનો મનમઘા

આકઘાર લઈ રહઘા છ અન એવો વવશવઘાસ છ ક વરટ 2020 જવઘા

મયશકલ સમમઘા પણ યવનવવસટરીએ મોરઘાભઘાગનઘા આોજનો

વસધિ કઘાટ એ જ રીત આ નવઘા વરટમઘા પણ નવઘા આોજનો

રીમવકટરી વસધિ કરીશય. બોલો છોન તઘાર...

ડૉ. હરષદ પટલના જયહહદ

કલપતિશરીનોસદશવહાલા વવદારથીઓ અન અધયાપક વિતરો,

4Sutirth - December

વશકષક જમ જમ અનયભવ મળવતો જા છ તમ તમ તનઘામઘા

વશકષક તરીકની કરલીક કષમતઘાઓ પણ વવકઘાસ પઘામ છ. વશકષક

વવરવસતયનઘા સિભટમઘા તમજ અધઘાપન કષમતઘાનઘા સિભટમઘા

વધય ન વધય સમધિ બન છ. આ ઉપરઘાત વશકષક તરીકની

વવકઘાસઘાતરઘામઘા તનઘામઘા કરલીક ખોરી મઘાનતઘાઓ પરવશ છ અન

વવકઘાસ પણ પઘામતી જા છ. આ ખોરી મઘાનતઘાઓ વવદઘારથીન,

વશકષણ પરવરિઘાન તમજ તન ખયિન પણ નયકસઘાનકઘારક બન ત

સભવ છ. આવી કરલીક ભઘામક મઘાનતઘાઓનઘા સિભટમઘા ચચઘાટ

કરીએ.

“૩૩% હરોવિયાર, ૩૩% િધયિ અન ૩૩% નબળા વવદારથીઓ

હરોય છ.”

વશકષકો દઘારઘા સવટ સઘામઘાન, પરતય બહય જોખમી એવી આ

મઘાનતઘા છ. જમઘા વવદઘારથીઓન ઉપર મયજબ વગથીકત કરી તનઘા

આધઘાર વશકષણ આોજન રતય હો છ. પરખર વશકષણશઘાસતીઓ

ક મનોવજઞઘાવનકોનઘા મત આ વઘાતમઘા કોઈ તથ નરી. પરભયતવ

અધન (Mastery Learning)નઘા વસધિઘાત પરમઘાણ બ પરકઘારનઘા

વવદઘારથીઓ હો છ.

૧. ઝિપી શીખનઘાર વવદઘારથી ૨. ધીમ શીખનઘાર વવદઘારથી

જો ધીમ શીખનઘારઘા વવદઘારથીન, તમન જરરી હો તરલો

સમ અન વવવશષટ વશકષણ પધિવતઓ પરી પઘાિવઘામઘા આવ તો

તઓ ઝિપી શીખનઘારઘા વવદઘારથીની જમ જ ઊચી વસવધિ હઘાસલ

કરી શક છ.

“અધયાપનની તયારી િાટ પાઠયપસતક જ ઉપયરોગી છ.”

વવરવસતય શીખવવઘા મઘાર વશકષક પઘાઠયપયસતકન એકમઘાતર

ઉપોગી સતોત મઘાન છ. અન તનઘા આધઘાર જ પોતઘાનઘા

અધઘાપનની ત ઘારી કર છ. ખરખર તો સબવધત વવરવસતયન

અનયરપ અન સિભટ પયસતકોનો પણ વશકષક પોતઘાની ત ઘારી

મઘાર ઉપોગમઘા લવઘા જોઈએ જરી વવરવસતય અગની

પોતઘાનઘામઘા સપષટતઘા વધશ. સઘારસઘાર વવદઘારથીઓન પણ સઘારી

રીત શીખવી શકઘાશ.

“હોવિયાર વવદારથીઓ જ વગષ-અધયાપનન િલવી િક છ.”

વગટખિમઘા વશકષણ કઘા ટ પર રતઘા, વશકષક મોરભઘાગ તનઘા

તશકષકનરીભરામકમરાનયિરાઓડો.પરારસદદ.ઉચરાટ

આવિ. પૉફિર, IITE

5Sutirth - December

દઘારઘા રલ અધઘાપન કઘા ટનય આકલન ક પયરઘાવઘા મળવતઘા હો

છ. આ મઘાર તઓ મઘાતર હોવશઘાર વવદઘારથીઓન પરશો પછઘાતઘા

હો છ. જ ખરખર ણ અધયર છ કઘારણક અધઘાપનની

સફળતઘાનો મોરઘાભઘાગનો આધઘાર નબળઘા વવદઘારથીઓ કરલય

શીખી શકઘા છ તનઘા પર હો છ.

“વિકષક િાત વવરય વિકષણન જ કાિ કરવાન હરોય છ.”

આદિકઘાળરી ચઘાલી રહલી આપણી વશકષણ વવસરઘામઘા,

સમઘાજની વશકષક પઘાસ ણી ઊચી અપકષઘા હો છ. જ મઘાતર

બઘાળકન વવરલકષી જઞઘાન આપવઘા પરતય વસવમત નરી. પરતય,

બઘાળકન આિશટ નઘાગદરક બન અન સમઘાજનો વવકઘાસ કરી શક

ત પણ હો છ.

વવદઘારથીઓ વવરવસતય શીખ એ જ દિશઘામઘા વશકષક પોતઘાની

પરવવતઓ આોવજત કર છ. વવદઘારથીઓમઘા જરરી નવતક મલો

વવકઘાસ પઘામ એ તરફ વશકષકનય બહય ઓછય ધઘાન હો છ.

“અભયાિકરિ પણષ કરવરો એ જ અિાર કાિ છ.”

અધન-અધઘાપન પરવરિઘાની સફળતઘાનો મયખ આધઘાર

વવદઘારથીઓમઘા જઞઘાન પરસરઘાવપત કરવઘાનો હો છ. આ પરવરિઘા વદ-

પકષી હોવઘારી વશકષક દઘારઘા કરઘાલ કઘા ટનય વવદઘારથી દઘારઘા

કરવઘામઘા આવતય અનયવતથી કઘા ટ પર િખરખ રઘાખવઘાનય ક વનરીકષણ

કરવય એ ખબ જ અગતનય બની રહ છ. જનઘારી વવદઘારથીએ

જરરી જઞઘાન મળવલ છ ક નહી તની ચકઘાસણી રઈ શકશ.

આવી મઘાનતઘારી વશકષક દઘારઘા અભઘાસરિમ પણટ કરવો એ મઘાતર

અિધી સફળતઘા રશ જઘાર તનઘા દઘારઘા કરવઘામઘા આવતય અનયવતથી

કઘા ટનય વનરીકષણ એ પણટતઘા તરફ લઈ જશ.

“આકરષક િાધન િાિગીઓનરો ઉપયરોગ કરીએ તરો જ વિકષણ

કાયષ િફળ બન.”

વશકષણ સઘાધન સઘામગરી (Teaching Aids) એ અધન

અધઘાપન પરવરિઘાનય અગતનય પઘાસય છ. ોગ સમજણ સઘારનો

તનો ઉપોગ વશકષણ કઘા ટન સઘાર બનઘાવી શક છ. પરતય,

ણીવખત વશકષક આકરટક વશકષણ સઘાધન સઘામગરીનઘા ઉપોગન

જ વધય મહતવ આપ છ. પરતય, તનઘા ઉપોગરી વવદઘારથીઓમઘા

વવરવસતય નો ખઘાલ સપષટ રઈ શક છ ક કમ રઈ અરવઘા

શકષવણક હતયઓ વસધિ રઈ શક ક કમ ત ધઘાનમઘા લવઘાતય નરી.

જરી વશકષણકઘા ટ અસરકઘારક બનતય નરી.

“િકષવણક વહીવટી કાયયો વિકષક વયવિાયના ભાગરપ નરી.”

મોરભઘાગ વશકષકોમઘા આ મઘાનતઘા પરવતટતી હો છ. જમઘા

શકષવણક વહીવરી કઘામો જવઘાક આતદરક ક બઘાહ મલઘાકન,

પદરકષણ ક વનરીકષણ, વવદઘારથી વવરક વવવવધ પતરકો , વવદઘારથી

પરવશ જવઘા કઘામોનો સમઘાવશ રતો હો છ.

વશકષક વવસઘા એ અન વવસો કરતઘા ણો અલગ છ.

જમઘા જઞઘાન સવધટનની સઘાર સઘાર કૌશલોનય પરતપટણ અન

વશકષણ વવસરઘા પણ વશકષકનઘા કઘા ટકષતરમઘા સમઘાવશ હો છ.

આરી વગટવશકષણ તમજ શકષવણક વહીવર બન અગતનઘા બની

રહ.

“દર વરષ ભણાવવાિા આવતા વવરયન પનઃ તયાર કરવાની

જરર નરી.”

વશકષક દઘારઘા એક જ વવરન લઘાબઘા સમરી ભણઘાવવઘાનઘા

અનયભવ પરરી ત વવર પરનય તનય પરભયતવ મળવ છ. તઘારબઘાિ

વવરન ભણવઘા મઘાર તની ત ઘારીની જરર નરી જણઘાતી તવય

વશકષક મઘાનવઘા લઘાગ છ. વવર પરનય પરભયતવ મળવવય એ એક

સઘારી બઘાબત છ, પરતય વગટખિ જતઘા પહલઘા, ત વવરની

ત ઘારીની જરર નરી ત મઘાનતઘા વવદઘારથીઓ તમજ વશકષક મઘાર

હઘાવનકઘારક છ. કઘારણક ણી વખત પરતી ત ઘારી વગર

ભણઘાવવઘામઘા જ ત વવરની વવરવસતયઓની બઘાબતો રતી

જા ક ઝિપરી પરી રતી જા છ.

વશકષણ વવસઘાનઘા લઘાબઘા અનયભવ અન અવલોકનરી આ

બઘાબતો જોઈ શકઘા છ. આવી સઘામઘાન જણઘાતી પણ અવત

ગભીર અસર ધરઘાવતી ભઘામક મઘાનતઘાઓરી વશકષક અવગત

રશ તઘાર ખરઘા અરટમઘા અધન અધઘાપન પરવરિઘા સપનન રતી

જણઘાશ. અતર િશઘાટવલી ભઘામક મઘાનતઘાઓ ઉપરઘાત અન ખોરી

મઘાનતઘાઓ વશકષકોમઘા ઉદભવતી હોઈ શક છ.

6Sutirth - December

અરથચરાયરા-સમરાનરારથીશબદોવચચનરીપરાિળરીઅસમરાનિરા

આપણ પરઘારવમક શઘાળઘારી ભણતઘા આવઘા છીએ તવો વઘાકરણનો મયદો ત - સમઘાનઘારથી શબિ

આમ તો પઘાઠયપયસતકમઘા આવતઘા શબિોનઘા બ-બ સમઘાનઘારથી લખી નઘાખીએ એરલ બ ક તરણ મઘાકસટ રોકિઘા આપણ મન સમઘાનઘારથી શબિોની દકમત આરલી જ છ. પણ ખરખર વવચઘારો તો ભઘારઘામઘા વપરઘાતઘા શબિોની સઘાર તનો આગવો અરટ જોિઘાલો હો છ. શબિનો અરટ એરલ શબિનો ભઘારઘા સમઘાજમઘા રતો જય િઘા જય િઘા સિભષ વપરઘાશ.

ઉિઘાહરણ તરીક ગયજરઘાતી ભઘારઘા સમઘાજમઘા વશકતન જનમ આપનઘાર સતીનઘા સિભટમઘા ‘મઘા’ શબિ વપરઘા છ. હવ આપણન આ શબિની સઘાર મઘાતઘા, જનની, જનતઘા જવઘા તનઘા સમઘાનઘારથી પણ ઘાિ આવવઘાનઘા. સઘારટ ગયજરઘાતી જોિણીકોશ 2008નઘા પઘાનઘા નબર 655 ઉપર ‘મઘા’નઘા અરટમઘા લખ ય છ - મઘાતઘા, બઘા (પહલઘા મન બઘા કહીન બોલઘાવતઘા), મઘાતઘા અન જનની શબિ સસકતમઘારી આવલઘા છ. ત આપણ સૌ જાણીએ છીએ. એરલ સસકત બોલનઘાર ભઘારઘા સમઘાજ વશકતન જનમ આપનઘાર સતીનઘા સિભટમઘા મઘાતઘા અરવઘા જનની શબિ વઘાપર છ. એરલ મઘાનઘા આપણન સઘાર મઘા, મઘાતઘા, જનની, જનતઘા આ સમઘાનઘારથી મળઘા.

હવ આપણ વવચઘારીએ ક આ તરણ સમઘાનઘારથી શબિોન પોતઘાની આગવી અરટછઘાઘા છ,

િઘાખલઘા તરીક 1) .......... એ .......... બીજા બધઘા વગિઘાનઘા વઘા. 2) .......... ની જોિ સખી નહી જિ ર લોલ.

3) હય િરરોજ .......... વપતઘાન પરણઘામ કર છય . હવ આ ખઘાલી જગઘાઓમઘા મઘા, મઘાતઘા, જનનીમઘારી

ોગ શબિ મકવઘાનય કહવઘામઘા આવ તો - ગયજરઘાતી ભઘારઘા તરીક તમ પહલી ખઘાલી જગઘામઘા મઘા બીજી ખઘાલી જગઘામઘા જનની અન તરીજી ખઘાલી જગઘામઘા મઘાતઘા શબિ મકશો.

હવ વવચઘારો ક તમ પહલી ખઘાલી જગઘા મઘાની જગઘાએ જનની કમ ન મક ય? ક પછી મઘાતઘા કમ ન મક ય? એક વશકષક તરીક આપણ આપણઘા બઘાળકન આવઘા સમઘાનઘારથી લઘાગતઘા શબિો વચચ પણ સકમ ભિ રહલો છ ત બતઘાવવઘાનય છ. આ જ રઈ શબિોની આગવી અરટચછઘાઘા. આ સમઘાનઘારથી શબિોન પઘાટ તરીક પણ ઓળખવઘામઘા આવ છ. િરક ભઘારઘામઘા આવઘા પઘાટકોશ મળતઘા હો છ. શબિો વવશ વધય જાણકઘારી મળવવઘા આવઘા કોશનો ઉપોગ કરી શકઘા.

કોશની સઘાર સઘાર ગયજરઘાતી ભઘારક તરીક તમઘારઘા મનમઘા આગવો અરટ છ જ, પણ રોિય ઝીણ વવચઘારવઘાની જરર છ. આપણ એક બીજય ઉિઘાહરણ જોઇએ.

1) ગરીબોનય .......... ચસીચસીન એકઠી કરલી સપવતિ વવપવતિનય કઘારણ બન છ.

2) આજ વશકષક અમન ........... તતર શીખવય. 3) ........... રપકતી સો સો ઝોળી સમરઘાગણરી આવ. અહી તમ જોઈ શકો છો ક લોહી, રવધર, રકત એ

સમઘાનઘારથી શબિો છ, પણ આ શબિો જ ત ખઘાલી જગઘામઘા નરી મકી શકઘાતઘા. કઘારણ ક આ શબિોન પોતઘાની આગવી અરટચછઘાઘા છ એરલ તન ોગ જગઘાએ જ મયકઘા.

-ડૉ.અચથનરાપટલ,આવિ. પરોફિર, આઈઆઈટીઈ

7Sutirth - December

એક પરવશકષણઘારથી તરીક આ તરફ વવચઘારવઘાની જરર એરલ છ ક આપણી ભઘારઘાસજજતઘા વધઘારવઘાનય આ પહલય પગવર ય છ. આમ તો આપણી અન આપણઘા બઘાળકોની ભઘારઘામઘા અસરકઘારકતઘા શબિો દઘારઘા જ આવી શક છ. આ બધઘા શબિો સમઘાનઘારથી ક પઘાટવઘાચી શબિો ખરઘા પણ ત ગમ તમ વઘાપરી શકઘાતઘા નરી. ોગ જગઘાએ ોગ શબિ જ વઘાપરવો પિ એરલ આપણ વવદઘારથીઓન અન આપણ પોત પણ સમઘાન લઘાગતઘા શબિો વચચનો ભિ કરી, ોગ રીત વઘાપરવઘા જોઈએ. જો આ રીત શબિનો ભિ કરવઘાનય સમજી જઈશય તો આપણી ભઘારઘાસજજતઘા તો અસરકઘારક રવઘાની જ છ પણ સઘારસઘાર આપણઘા અધઘાપનમઘા પણ અસરકઘારકતઘા આવવઘાની છ.

આપણ રોિઘા ઉિઘાહરણ જોઈએ િઘાખલઘા તરીક શઘાળઘા કકષઘાએ મીરઘાનઘા પિ ભણઘાવઘા છ. આ પિ સમજાવતી વખત

વશકષકન એવય સમજાવતઘા સઘાભળઘા છ ક - મીરઘા કષણન પવત મઘાન છ. તની સઘાર પરણી છ. કિઘાચ વશકષક કઘાક વઘાચય હશ

‘અખિ વરન વરી સઘાહલી હય તો અખિ વરન વરી’, ‘હય પરણી મઘારઘા પરીતમની સગઘાર વઘાલમજી.’ જો આવી કઘાવ પશકતનઘા આધઘાર આપણ એમ વવચઘારીએ ક મીરઘા કષણન પવત મઘાન છ. તની સઘાર પરણી છ. તો મીરઘા એમ કમ કહ છ ક ‘મન મઘારો રઘામજી ભઘાવ ર, બીજો મઘારી નજર ન આવ ર.’ અહી રઘામનો ઉલખ છ.

આપણ વશકષક તરીક આવય અવલોકન કરવય જોઈએ. જો કરીએ તો આપણન વર અન પરણવય શબિનો અરટ બરઘાબર સમજવો પિ. હવ જયઓ સઘારટ ગયજરઘાતી જોિણીકોશ 2008નઘા પઘાનઘાનબર 747 પર વર શબિનો અરટ આપો છ

- વર - ઉતિમ, (2) પય. વરરઘાજા (3) પવત (4) વરિઘાન (5) નઘામન લઘાગતઘા ‘શષઠ, ઉતિમ’ એવો અરટ રઘા.

ઉિઘાહરણ પદિતવર. હવ ઉિઘાહરણની પહલી પશકતનો અરટ સમજાશ ક જ ઉતિમ છ તન વરી છ. પરણવયનો અરટ સઘારટ ગયજરઘાતી જોિણીકોશ 2008નઘા પઘાનઘા નબર 513 પર આપો છ - લગન કરવય, અતર સબધ બઘાધવો. હવ જયઓ અહી બીજા ઉિઘાહરણમઘા સમજાશ ક તણ પરમશવર સઘાર અતર સબધ બઘાધો છ અન એરલ જ મીરઘા મઘાર એમ પણ કહવઘા ય છ ક, ‘મદિર સઘાર પરણી મીરઘા’ હવ વધઘાર સઘાદહશતક વવવચન ન કરતઘા આપણ જો આ રીત શબિન સમજી આપણ અધઘાપન કઘા ટ કરીશય તો તમઘા જરરરી અસરકઘારકતઘા આવશ.

આ તો સઘાદહતની વઘાત પણ િરક વવરમઘા અધઘાપકની

શબિની સમજ અન શબિનો વપરઘાશ તનઘા અધઘાપનન

અસરકઘારક બનઘાવવઘાની ગયરચઘાવી છ. વવજઞઘાનનઘા બ તરણ

શબિો જોઈએ - ઝિપ, ગવત, બળ, જોર. વજન, િળ. િબઘાણ,

ભઘાર, વજન. હવ તમ સરળતઘારી સમજી શકશો ક વવજઞઘાનમઘા

વપરઘાતઘા શબિો ભલ સમઘાનઘારથી છ, પણ તમનઘા અરટમઘા

વભનનતઘા છ. એક શબિની જગઘાએ બીજો શબિ વઘાપરી ન

શકઘા. સમઘાનઘારથી શબિ એરલ ગવણતની જમ 1+1+1 = 3,

2+1 = 3, 1+2 = 3 એમ મયસઘાફરી = પરવઘાસ = ઘાતરઘા = જાતરઘા

= પ ટરન = સફર ન વઘાપરી શકઘા. હવ તમ જ તમઘારી જાત

સમઘાન લઘાગતઘા ક સમઘાનઘારથી લઘાગતઘા શબિોનો

અરટભિ કરી શકશો.

8Sutirth - December

આઈઆઈરીઈનઘા આ અકમઘા તનો તરીજા િીકષઘાત સમઘારોહ કનદર સરઘાન છ. િીકષઘાત કહો ક પિવીિઘાન કહો ક કોનવોકશન કહો આ બધઘા શબિોમઘા મયખ ભઘાવ તો વશકષણ પરવરિઘાનો એક તબકો પણટ રઘાનો છ. આ તબકો પણટ કરીન વધય અભઘાસ ક પછી વરમો સયધી કરલઘા અભઘાસનઘા પઘાર સઘાર સમઘાજમઘા કઘારદકિથી બનઘાવવઘા, અરમોપઘાજ ટન કરવઘા ક પછી સવઘા મઘાર જીવનમઘા આગળ વધવઘા મઘારનો એક પિઘાવ એરલ િીકષઘાત સમઘારોહ.

ભઘારતમઘા અન વવશવમઘા સનઘાતક અન અનયસનઘાતક પિવીનો અભઘાસ સપનન કઘાટ પછી પિવીિઘાન સમઘારભમઘા વવદઘારથીઓન પિવી એનઘાત કરવઘાની પરરઘા સયપરચવલત છ. સઘામઘાન રીત િરક વવશવવવદઘાલ મોરઘા સમઘારોહમઘા કયલઘાવધપવત ક જ સઘામઘાન રીત રઘાજનઘા રઘાજપઘાલ હો છ, તમનઘા કરકમલોરી વવદઘારથીઓન પિવીઓ અન વવવવધ ચદરકો એનઘાત કરતઘા હો છ. આ સમઘારોહન પિવીિઘાન સમઘારોહ, કૉનવોકશન (Convocation) અરવઘા િીકષઘાત સમઘારોહ કહ છ. િીકષઘાત સમઘારોહની આ પરરઘા કઘારરી અશસતતવમઘા આવી, કૉનવોકશન અન િીકષઘાતમઘા કઈ સમઘાનતઘા ક ભિ છ અન ભઘારતમઘા તનઘા મવળઘા કરલઘા ઊિઘા છ, ત જાણીએ.

સૌપરરમ આપણ Convocation જોઈએ. કૉનવોકશન શબિની વ યતપવતિ કરીએ તો ત મળ લદરન શબિ ‘convocare’ પરરી ઊતરી આવલો શબિ છ. જનો શઘાશબિક અરટ “એકવતરત રવઘા બોલઘાવવઘા” તવો રઘા છ. આ શબિમઘા પવટગ ‘con’ નો અરટ ભગઘા, એકવતરત એવો રઘા છ અન ‘vocare’ નો અરટ ‘બોલઘાવવઘા’ રઘા છ. અગરજી ભઘારઘામઘા પણ વરિઘાપિ Convoke (કનવોક) એરલ બોલઘાવવઘા, ભગઘા કરવઘા, સભઘા બોલઘાવવી, મિળન એકવતરત રવઘા આહવઘાન કરવય. Convoke વરિઘાપિની ભઘાવવઘાચક સજઞઘા Convocation રઘા. આમ શઘાશબિક અરટ “કોઈ એક હતય મઘાર કોઈ વનશચિત જનસમયિઘાન એક સરઘાન એકવતરત રવઘા બોલઘાવવઘા” એવો રઘા છ. આ શબિનો ઉપોગ ઈસઘાઈ ધમટગયરીઓ– પઘાિરીઓની સભઘા બોલઘાવવઘાનઘા સિભટમઘા લગભગ ઇસવીસનની સઘાતમી સિીરી રતો હોવઘાનઘા સિભમો મળ છ. એનસઘાઈકલોપીદિઘા વરિરઘાવનકઘા કૉનવોકશન શબિપરોગ આકટવબશપ રીઓિર (668-690)નઘા સમ જરલો જનો નોધ છ, જ અગરજ ચચટ દઘારઘા રવચત એક બધઘારણ હતય અન આ શબિ એક રઘાજ અન રઘાજાનઘા ભલઘા મઘાર રતી ધમટસસિનઘા અરટમઘા પરોજાતો હતો.

ભરારિરીયપરપરરામરાદરીકષરાિસમરારોહડૉ.મૌનસઠરાકર

અધયાપક, એચ.એિ. પટલ ઇનસટીટટ ઓફ ઇગલિ ટનીગ એનડ હરિચષ,વલલભ વવદાનગર

Email: Maunas.thaker73@gmail.com

http://www.mukhopadhyay.in/2015/11/facts-upanishads.html

9Sutirth - December

ધઘાવમટક સિભષ પરોવજત આ શબિનો પોતઘાનો ઇવતહઘાસ છ, પરતય આપણ વશકષણ કષતરમઘા આ શબિનઘા ઇવતહઘાસ અગ વઘાત કરવી છ. ઈગલિની કરલીક યવનવવસટરીઓમઘા કૉનવોકશન એ યવનવવસટરીનઘા એવઘા પરવતવનવધ રપ સતિઘામિળ તરીક ઓળખઘાતય,

જ સપણટપણ જ ત યવનવવસટરીનઘા પવટ-વવદઘારથીઓ દઘારઘા ચઘાલતય. તની એક સરઘાી સવમવત પણ રચઘાતી જનય કઘામ ભતપવટ વવદઘારથીઓનઘા વવચઘારો, મતો અન દશષટકોણન યવનવવસટરીનઘા વહીવરી તતરન જણઘાવવઘાનય હતય.

આ શબિપરોગનો સમ યવનવવસટરીઓમઘા ઉપરોકત ભવમકઘાએ કઘાર રો ત અગ કોઈ વનશચિત સમ જાણવઘા વધય સશોધન જરરી છ, પરતય પઘાચિઘાત વવશવની સૌરી પયરઘાતન યવનવવસટરીઓ પકી ઓકસફિટ યવનવરીવસરીની સરઘાપનઘા ઇ.સ.

1096 રી 1167 મઘા રઈ હતી, ત હકીકત ધઘાનમઘા રઘાખીએ તો આ શબિનો પરોગ યવનવવસટરીની ભવમકઘાએ લગભગ ઇ.સ.ની બઘારમી સિીરી રઈ રહો છ, તવો તકટ કરી શકઘા. જોક, શરઆતમઘા આ શબિનો પરોગ પિવી એનઘાત કરવઘાનઘા સમઘારોહનઘા સિભષ રતો નહોતો, ત નોધવય રહય. વળી િરક યવનવવસટરીમઘા કૉનવોકશનનય અલઘાિય મઘાળખય અન અલઘાિય

બધઘારણ જોવઘા મળ છ, જમઘા કઘાળઘાતર અનક પદરવતટનો પણ આવઘા છ. પરતય આજ વવશવમઘા કૉનવોકશન ખઘાસ કરીન ગરજ યએશન સરમની, પિવી એનઘાત કરવઘાનઘા સમઘારોહ તરીક ઉપોગમઘા લવઘા છ. આ અગ એક અલગ ચચઘાટ રઈ શક, પરતય આ લખમઘા આપણ મયખતવ ભઘારતમઘા પરચવલત કૉનવોકશન ક જનઘા મઘાર સવમોવચત શબિ ‘િીકષઘાત’ છ, તની વઘાત કરીએ.

ભઘારતી પરપરઘામઘા િીકષઘાત અન સમઘાવતટન સસકઘાર: વવદઘારથીનો અભઘાસ પણટ રઘા એરલ તન વવવધવત સનઘાતક

તરીક ોવરત કરવો અન પિવી એનઘાત કરવી, તવી આધયવનક પરરઘાનઘા મળ ભઘારતમઘા પૌરઘાવણક કઘાળ સયધી વવસતરલઘા છ. ભઘારતનઘા સનઘાતન ધમટમઘા સવચત સોળ સસકઘારો ગભઘાટધઘાનરી શર રઈ અશગનસસકઘાર- શઘાધિ સયધીનઘા છ, જનો ઉલખ ગૌતમસમવત, મનયસમવત, વઘાસસમવત, વશલપ શઘાસત અન અગીરઘા ઋવર દઘારઘા રોિઘા-રોિઘા પદરવતટનો સઘાર રલો જોવઘા મળ છ. પરતય પરતકમઘા સમઘાવતટન – પરઘા: બઘારમો સસકઘાર ઉલવખત છ. ઉપનન સસકઘાર મળવી જઞોપવીત ધઘારણ કરલ બરયક વવદઘાભઘાસ મઘાર ગયર પઘાસ તમનઘા આશમમઘા- ગયરકયળમઘા જા છ.

વવદઘાભઘાસનો આ સમગઘાળો રિહમચઘાટશમનઘા ચયસત વનમો અન સઘાસઘાદરક બઘાબતોરી અવલપ રહવઘાનો હો છ. પરતય જઘાર વવદઘાભઘાસ પણટ રઘા છ, તઘાર વવદઘારથીન સમઘાવતટન સસકઘાર આપવઘામઘા આવ છ, જમઘા પરરમ કશઘાનત સસકઘાર આપઘા પછી વવદઘારથીન ઔરવધ યકત અન સયગવધત દરવોરી ભરલઘા આઠ િઘાઓનઘા જળ દઘારઘા મતરોચચઘાર સઘાર સનઘાન કરઘાવવઘામઘા આવ છ, જઞોપવીત ધઘારણ કરતી વખત ધઘારણ કરલ િિ – મખલઘા પરત લવઘામઘા આવ છ, સયિર વસતઘાભરણ પહરઘાવવઘામઘા આવ છ, અન આગઘામી જીવન મઘાર ગયર દઘારઘા ઉપિશ આપવઘામઘા આવ છ. જમઘા ગહસરોનઘા િઘાવતવ, સફળતઘા પવટક જીવવઘાની જિીબયટી, વવદઘાનો ોગ ઉપોગ, શય કરવય, શય નઘા કરવય આ બધઘા બોધ આપીન વવદઘારથીન ગયરકયલરી વવવધવત સનઘાતક જાહર કરીન સવગહ જવઘા વવિઘા આપવઘામઘા આવ છ.

http://www.mukhopadhyay.in/2015/11/facts-upanishads.html http://gradblog.schulich.yorku.ca/event/convocation-ceremony/

10Sutirth - December

સમઘાવતટન અગ ઋગવિમઘા કહય છ, यवा सवासाः परिवीत आगातस उ शरयानभवतत जायमानः ।त धीिासः कवय उननयतनत सवाधययो मनसा दरवयनतः ॥४॥- ऋगवरदः सक ३.८- એરલ ક, જઘાર શષઠ કપિઘા પહરલો યવઘાન ઉપવવત

(રિહમચઘારી), બધી જ વવદઘાઓરી પરકઘાવશત રઈ ર આવ છ, તઘાર ત મગલકઘારીન શ આપનઘારો પરખઘાત રઘા છ. તન ધ ટ યકત, બયવધિશઘાળી, વવદઘાનો દઘારઘા, સઘારઘા ધઘાનવઘાળઘા મન સઘાર, વવદઘાનઘા પરકઘાશની ઇચછઘા રઘાખી અન ઉચચ પિ પર બસઘાિવઘામઘા આવ છ.

સમઘાવતટનનો શઘાશબિક અરટ રઘા છ ‘પઘાછઘા ફરવય’. આ જ છ આપણો િીકષઘાત સમઘારોહ. વશકષણ વવસરઘા, અધનનઘા વવરો અન પધિવતઓ, સમઘાજ રચનઘા બધય બિલઘાઈ ગ ય છ, પરતય િીકષઘાતનય તતવ તનય ત જ છ. િીકષઘાત શબિ પણ સમજવઘા જવો છ. િીકષઘા એરલ ગયર જઘાર વશકતન પોતઘાનઘા વશષ તરીક સવીકઘાર અન વવવધવત જ વવદઘાિઘાનનો પરઘારભ કર ત. અમયક ગયરની િીકષઘા લીધી એરલ ત વશકતન ગયર મઘાની તમની પઘાસરી વવદઘા મળવવઘા કદરબધિ રવય. આ શબિ આપણ પરચયર મઘાતરઘામઘા આજ પણ સઘાભળીએ જ છીએ અન સનઘાતન, જન, બૌધિ અન ોગ પરપરઘામઘા ત આજ પણ પરચવલત છ. આ િીકષઘા પઘામલ વશષ જઘાર સપણટ પણ િીવકષત રઈ જા, વવદઘાભઘાસ પણટ રઈ જા એરલ િીકષઘાત સમઘારોહ રઘા. મઘારજ િીકષઘાતમઘા બ શબિ છ, ‘િીકષઘા’ અન ‘અત’ અરઘાટત િીકષઘા પણટ રવી.

તવતિરી ઉપવનરિમઘા િીકષઘાત પરવચન:ભઘારતનઘા પરઘાચીનતમ િસ ઉપવનરિો પકી એક એવઘા તવતિરી

ઉપવનરિ રિયષણ જયવષિી શઘાખઘાનો એક ઉપવનરિ છ, જમઘા ભગયવલી, રિહમઘાનિવલી અન વશકષઘાવલી એમ તરણ ખિ છ. જ પકીનઘા વશકષઘાવલી ખિનઘા 11મઘા અનયવઘાકમઘા સમઘાવતટન સસકઘાર સમ ગયરઓ દઘારઘા વશષોન આપલ બોધ અદભયત છ.

સત બોલજ, ધમટનઘા મઘાગટ પર ચઘાલજ, સવઘાધઘા કરવઘામઘા આળસ ન કરતો. આચઘા ટન તમનય વપર આપી અન પરજાતતયનો વવચછિ કરતો નહી. (સતઘાન પિઘા કરવઘામઘા ચકતો નહી). સતરી પરમઘાિ કરતો નહી. ધમટરી પરમઘાિ કરતો નહી. કલઘાણકઘારી કઘામો કરવઘારી પરમઘાિ કરતો નહી. સસઘાધનોનઘા વવકઘાસમઘા પરમઘાિ ન કરતો.

सवाधयाय परवचनाभया न परमतदतवयम । दरवतपतकायायाभया न परमतदतवयम । मातदरवयो भव । तपतदरवयो भव । आचाययादरवयो भव । अतततिदरवयो भव । यानयनवदातन कमायाति तातन सरतवतवयातन नयो इतिाति । यानयसमाक सचरितातन तातन तवया उपासयातन नयो इतिाति । यर कर चासमचछरयासयो बाहमिाः तरषा तवया आसनरन परशवतसतवयम । शदधया दरयम । अशदधया अदरयम । तशया दरयम । तरिया दरयम । तभया दरयम । सतवदा दरयम।

સવઘાધઘા અન પરવચન (વશકષણ)મઘા પરમઘાિ કરતો નહી. િવકઘા ટ અન વપતકઘા ટમઘા પરમઘાિ કરતો નહી. મઘાતઘાન િવ મઘાનજ. વપતઘાન િવ મઘાનજ. આચઘા ટન િવ મઘાનજ. અવતવરન િવ મઘાનજ. જ અવનિની કઘામો છ, ત જ કરજ, અન નહી. અમઘારઘા (આચઘામોનઘા) જ જ સઘારઘા આચરણો છ, તનીજ ઉપઘાસનઘા કરજ (અનયસરજ)

અનન નહી. અમઘારઘામઘારી જ શષઠ સચચદરતર રિહમજઞઘાની (વવદઘાન) મળ, તન આસન અપથી સયશયરઘા- સનમઘાન કરી ઉપઘાસનઘા કરજ. શધિઘાપવટક િઘાન કરજ, અશધિઘારી નહી. પોતઘાનઘા સઘામથ ટ અનયસઘાર ઉિઘારતઘાપવટક વવનમરતઘારી િઘાન કરજ. ભપવટક િઘાન કરજ. (િઘાન નહી કર, તો ઈશવરન શય જવઘાબ આપીશ, તવઘા ભરી.) સૌહઘાિટરી િઘાન કરજ.

આ સમગર બોધમઘા સનઘાતકન ગયહસર તરીક ઉતિમ ભવવષ મઘાર નીવતમતિઘા યકત જીવનનો જ બોધ આપલો છ, તમઘા ભઘારતની આવતથ સતકઘારની સસકવત, મઘાતઘા-વપતઘા અન વશકષકોનઘા સનમઘાનનો પદરચ તો રઘા જ છ, પરતય અતત ધઘાનઘાકરટક બઘાબત ગયરજનોની સતવનષઠઘા અન વનરહકઘાદરતઘા પણ છ. ગયર જઘાર પોતઘાનઘા સચરીતોન જ અનયસરવઘાનય કહ છ, તઘાર સવીકઘાર છ, ક અમઘારઘા આચરણમઘા પણ િોર હો શક, પરતય તઘાર તનય અનયસરણ કરવય નહી. વળી પોત શષઠ છ, તવય નઘા મઘાનતઘા ગયર એમ કહ છ, ક અમઘારઘામઘારી જ તન શષઠ લઘાગ, તનય સનમઘાન કર. અહી વશષન પોતઘાની વવવકબયવધિનો ઉપોગ કરી સવ વનણટ લવઘાનય કહય છ, જ બધન મયકત વવદઘાનય દોતક છ.

તમઘા આ પરપરઘા હજારો વરમોરી અશસતતવમઘા છ, જનય આપણન અવશ ગૌરવ હોવય જોઈએ. કૉનવોકશન ગઘાઉન પહરીન મોરઘાટર કપ પહરલઘા સનઘાતકોન પોતઘાની પરપરઘાની પણ જાણ હોવી જ જોઈએ. અમદરકન નવી દઘારઘા શર રએલ અન કૉનવોકશનન અત જોવઘા મળતી કપ ઉછઘાળવઘાની પરરઘા રોચક જરર છ, પરતય મતરોચચઘાર સઘાર િીવકષત રવય પણ ઓછય રોચક નરી. ભઘારતી હોવઘાનઘા નઘાત, આપણ “રઘાષટટરિવો ભવઃ” નઘા ભઘાવ સઘાર પોતઘાની પરપરઘાઓન ઘાિ રઘાખીએ અન જ પરરઘાઓ અનયસરણી છ, તનય રઘા શશકત, સવવવક અનયસરણ કરીએ.િદભષ:तयोमि, लजजािाम, भाितीय तिकाकर मल ततव, सरतच परकािन, 2014 http://shankarabhashya.com/index.php?topic=140.0http://www.mukhopadhyay.in/2015/11/facts-upanishads.htmlhttps://web.archive.org/web/20200814114511/https://sa.wikisource.org/wiki//तततििीययोपतनषदत/तिकावलली. https://www.britannica.com/topic/Convocations-of-Canterbury-and-Yorkhttps://www.indiadivine.org/science-taittiriya-upanishad/https://www.jansatta.com/religion/gurukul-reti-shiksha-se-judi-hai-deeksha/1253929/https://www.sanskritfromhome.in/course/taittiriya/ https://sa.wikisource.org/wiki/ ऋगवरदः_सक_३.८https://www.vocabulary.com/dictionary/convocation#:~:text=The%20noun%20convocation%20stems%20from,to%20a%20country’s%20unjust%20government.

11Sutirth - December

તશકષણનરીઆરરાધનરારરી વયતતિતનમરાથણનરીસરાધનરાિરફ

ભઘારતી વશકષક પરવશકષણ સસરઘાનો તતી પિવીિઘાન સમઘારભ તઘારીખ ૨૪મી દિસમબર, 2020નઘા રોજ યવનવવસટરીનઘા કયલઘાવધપવત અન ગયજરઘાતનઘા રઘાજપઘાલ શી મઘાન. આચઘાટ િવવરતજીની અધકષતઘામઘા, મઘાન. વશકષણ મતરીશી ભયપનદરવસહજી ચયિઘાસમઘા, તરઘા વશકષણ રઘાજ મતરીશી વવભઘાવરીબન િવની પરરક ઉપશસરવતમઘા આઈઆઈરીઈનઘા પરઘાગણમઘા ોજાલો હતો. આ સમઘારોહમઘા સૌરી ધઘાન ખચનઘાર બઘાબત એ હતી ક તમઘા રઘાજની 12 યવનવવસટરીનઘા કયલપવતશીઓની વવવશષટ ઉપશસરવત હતી.

આપણી ભઘારતી જઞઘાનપરપરઘાની સમવધિન વવશવવઘાપી બનઘાવનઘાર આપણી પરઘાચીન વવદઘાપીઠોની સકલપનઘા આધઘાર કઘાટરિમ સરળની રચનઘા કરવઘામઘા આવી હતી. આઈઆઈરીઈનઘા

મયખ િરવઘાજારી સમઘારભ સરળ સયધી પોલીસ બનિ સઘાર પિવી મળવવઘા જઈ રહલઘા વવદઘારથીઓ, આઈઆઈરીઈનઘા વવવવધ સતિઘા મિળોનઘા સભો, આઈઆઈરીઈનઘા અધઘાપકગણ સદહત આમવતરત મહમઘાનોએ શોભઘાઘાતરઘા સવરપ પિવીિઘાન સરળ પરસરઘાન કય હતય.

મઘાન. કયલઘાવધપવતશી આચઘાટ િવવરતજી ઓનલઘાઇન મઘાધમરી સમઘારભમઘા જોિઘાઘા હતઘા. પિવીિઘાન સમઘારભની શયભ શરઆત જઞઘાનનઘા પરતીક સમઘા િીપ પરઘાગટયરી કરવઘામઘા આવી હતી. આિરણી કયલપવતશીએ આમવતરત મહમઘાન, અવતવરવવશરનય પયષપગયચછરી સવઘાગત કય હતય અન આપણી વવદઘાપીઠોની સમવત તઘાજી કરઘાવતય, વવદઘાપીઠોનઘા નઘામવઘાળય તઘામરપતર સમવતવચહનરપ એનઘાત કય હતય. તઘારબઘાિ મઘાનની

પરપરરાનરારકષણઅનચઆધતનતિરાનરાઆહરાનસરારચતરીજોદરીકષરાિસમરારોહસપનન

આઈઆઈટીઈના તીજા પદવીદાન િિારભિા 128 સનાતકરો, અનસનાતકરોન પદવી એનાયત રઈ

12Sutirth - December

કયલસવચવશી દહમઘાશયભઘાઈ પરલ દઘારઘા આચઘા ટ િવવરતજીન િીકષઘાત સમઘારભ શર કરવઘાની અનયમવતની અભરટનઘા કરવઘામઘા આવી હતી. તઘારબઘાિ કયલઘાવધપવતએ પિવીિઘાન સમઘારભ ખયલો મકઘાલો જાહર કમો હતો. તમની મજરી બઘાિ િીકષઘાત સમઘારભનો આરભ કરવઘામઘા આવો હતો.

કયલઘાવધપવતની અનયમવત મળતઘાની સઘાર જ િીનશી એ કયલ 128 પિવીઓની અન સયવણટચદરક પરઘાપ કરનઘાર વવદઘારથીઓની વવગતો રજ કરી હતી. આિરણી વશકષણમતરીશીઓ ભયપનદરવસહ ચયિઘાસમઘાજી ચયિઘાસમઘા અન વવભઘાવરીબન િવનઘા શયભ હસત વવદઘારથીઓન સયવણટચદરક અન પિવીઓ મળવનઘાર વવદઘારથીઓન મચ પર આમતરણ આપી તમન પિવી એનઘાત કરવઘામઘા આવી હતી. તઘારબઘાિ કયલપવતશી િૉ. હરટિ પરલ પોતઘાનઘા સવઘાગત પરવચનમઘા વશકષકસજજતઘા, સમઘાજ પરતની પરવતબધિતઘા અન આઈઆઈરીઈનઘા જયિઘા જયિઘા પરકલપો વવશ મઘાદહતી આપવઘામઘા આવી હતી.

13Sutirth - December

14Sutirth - December

ભઘારતી સસકવતમઘા ગયરજનોનય સરઘાન િવતયલ મઘાનવઘામઘા આવ છ, કઘારણ ક વશકષક એવી મહઘાન વશકત છ જ મનયષન સઘાચઘા અરટમઘા મઘાનવી બનઘાવ છ. વશકષકનઘા વશર શષઠ ભઘાવવ નઘાગદરકનઘા િતરની મહતવની જવઘાબિઘારી હો છ - િાન. રાજયપાલશી અન આઈઆઈટીઈના કલાવધપવતશી આચાયષ દવવરત

વશકષક મઘાતર મઘાદહતી પીરસવઘાની નરી પરતય જઞઘાનનઘા દિપકરી વવદઘારથીનઘા સમગર જીવનન પરકઘાવશત કરવઘાનય છ. વશકષકનઘા અનયભવ, શલી અન સવિનઘારી વગટખિમઘા ભઘાવવ પઢીનય િતર રઘા છ.

- િાન. વિકષણિતીશી ભપનદરવિહ ચડાિિા

અહીરી જઘાર તમ દિગરી લઈન જઈ રહઘા છો, તઘાર તમઘારી એ િીકષઘાનો અત છ, વશકષણનો અત નરી. તમ પયસતક વઘાચતઘા શીખઘા છો, પરતય જીવનન જાણવઘાનય છ, હવ તમઘાર બઘાળકોન વઘાચવઘાનઘા છ. - િાન. વિકષણ રાજયિતીશી વવભાવરીબન દવ

છલઘા 8 મદહનઘામઘા જ રીત જીવન, વગટખિ, સમઘાજ અન વશકષણ વવસરઘા બિલઘાઈ છ તન ધઘાનમઘા રઘાખીન આઈઆઈરીઈમઘારી વશકષક બનીન જઈ રહલઘા આપ સહય આ બિલઘાલી

વવસરઘામઘા મઘાતઘાની મમતઘા અન વપતઘાની જવઘાબિઘારી સઘાર વશકષક તરીકની ફરજ નીભઘાવશો તવો વવશવઘાસ છ.

- િાન. કલપવતશી ડૉ. હરષદ પટલ

15Sutirth - December

મઘાન. રઘાજપઘાલશીએ િીકષઘાત પરવચનમઘા જણઘાવય હતય ક, બઘાળકો કોમળ પરવતભઘાનઘા ધની હો છ, તમન િવઘાનય કઘાટ વશકષકોનય છ. તમણ જણઘાવય હતય ક, વશકષકની કઘારદકિથી મઘાતર વવસઘા નહી, પરતય જીવન િશટન સઘાર વશકત વનમઘાટણની સઘાધનઘા છ.

રઘાજપઘાલશીએ જણઘાવય હતય ક, ભઘારતી સસકવતમઘા ગયરજનોનય સરઘાન િવતયલ એરલ ક સવમોચચ મઘાનવઘામઘા આવ છ. કઘારણક, વશકષક એવી મહઘાન વશકત છ જ મનયષન સઘાચઘા અરટમઘા મઘાનવી બનઘાવ છ. વશકષકનઘા વશર શષઠ ભઘાવવ નઘાગદરકનઘા િતરની મહતવની જવઘાબિઘારી હો છ.

રઘાજપઘાલશીએ ઉમય હતય ક, આદિકઘાળરી ગયરકયળ પરપરઘા અન નઘાલિઘા - તકષવશલઘા વવદઘાપીઠોનઘા વવદઘા સસકઘારરી ભઘારત સમગર વવશવન વશકષણનય િશટન આપય છ. તમણ જણઘાવય હતય ક, ગયર-વશષનઘા સઘામજસરી મઘાનવ િતરની પરવરિઘાનય વનમઘાટણ રઘા છ. રઘાજપઘાલશીએ આધયવનક વશકષણ સઘાર સસકઘાર અન સસકવતનય વસચન પણ આવશક હોવઘાનય જણઘાવી આ સસરઘામઘારી સફળ રઈન ભઘાવવ વશકષક બનવઘા જઈ રહલઘા

વવદઘારથીઓ સમપટણભઘાવરી ઉતિરિઘાવતવ વનભઘાવ અન ભઘાવવ પઢીનઘા િતર મઘાર પયરરઘારથી બન, તવી શયભકઘામનઘાઓ પણ પઘાઠવી હતી.

વશકષણ મતરી શી ભયપનદરવસહ ચયિઘાસમઘાએ પિવી પરઘાપ કરી વશકષક તરીક કઘારકીિથી િવઘા જઈ રહલઘા વવદઘારથીઓન શયભકઘામનઘા પઘાઠવતઘા જણઘાવય હતય ક, વશકષક બઘાળકનઘા જીવનમઘા પદરવતટન લઘાવી શષઠ નઘાગદરકોનય િતર કર છ. વશકષક મઘાતર મઘાદહતી પીરસવઘાની નરી પરતય જઞઘાનનઘા દિપકરી વવદઘારથીનઘા સમગર જીવનન પરકઘાવશત કરવઘાનય છ. વશકષકનઘા અનયભવ, શલી અન સવિનઘારી વગટખિમઘા ભઘાવવ પઢીનય િતર રઘા છ.

તમણ રકનૉલૉજી અન મઘાદહતી વવસફોરનઘા યગમઘા વશકષકોની પરઘાસવગકતઘા મઘાતર મઘાદહતી આપવઘા સયધી જ વસવમત ન રહ અન અભઘાસરિમ ઉપરઘાત વવદઘારથીઓનઘા િતરમઘા સસકઘાર તરઘા મલોનઘા વસચનની જવઘાબિઘારી લવઘાનો સિશ આપો હતો.

16Sutirth - December

મઘાન. વશકષણ રઘાજમતરી શીમતી વવભઘાવરીબન િવએ તતકઘાવલન મયખમતરીશી અન િશનઘા હઘાલનઘા વિઘાપરધઘાન શી નરનદરભઘાઇ મોિીની િીટિશષટન કઘારણ આ સસરઘા સઘાકઘાર રઈ અન વશકષક પરવશકષણ કષતરન નવી દિશઘા મળી હોવઘાનય જણઘાવીન મઘાન. કયલપવતશી િૉ. હરટિ પરલન યવનવવસટરીન નવઘા સીમઘાવચહનો પરઘાપ કરવઘા મઘારનય નતતવ પર પઘાિવઘા બિલ અવભનિન આપઘા હતઘા. મઘાન. વશકષણ રઘાજમતરીએ રઘાજની અનયિઘાવનત અન સરકઘારી વશકષણ પરવશકષણ સસરઘાઓન યવનવવસટરીનઘા છતર નીચ લઘાવવઘાનઘા કઘાટન મહતવરપ ગણઘાવય હતય.

આ પિવીિઘાન સમઘારોહમઘા હમચદરઘાચઘાટ ઉતિર ગયજરઘાત યવનવવસટરીનઘા કયલપવતશી િૉ. જ. જ વોરઘા, રિઘાવતગયર શઘામજી કષણવમઘાટ કચછ યવનવવસટરીનઘા કયલપવતશી િૉ. જરઘાજવસહ જાિજા, જયનઘાગઢની ભકતકવવ નરવસહ મહતઘા યવનવવસટરીનઘા કયલપવતશી િૉ. ચતન વતરવિી, સૌરઘાષટટર યવનવવસટરીનઘા કયલપવતશી િૉ. વનવતન પરઘાણી, સવવણટમ ગયજરઘાત સપોરસટ યવનવવસટરીનઘા કયલપવતશી િૉ. અજય ટનવસહ રઘાણઘા, વચલિટરનસ યવનવવસટરીની યવનવવસટરીનઘા કયલપવતશી હરટિ શઘાહ, સરિઘાર પરલ યવનવવસટરીનઘા કયલપવતશી વશદરર કયલકણથી, બઘાબઘાસઘાહબ

આબિકર ઓપન યવનવવસટરીનઘા કયલપવતશી િૉ. અમી ઉપઘાધઘા, સનરટરલ યવનવવસટરી ઑફ ગયજરઘાતનઘા યવનવવસટરીનઘા કયલપવતશી રઘામઘાશકર િયબ, ગયજરઘાત રકનૉલૉવજકલ યવનવવસટરીનઘા યવનવવસટરીનઘા કયલપવતશી િૉ. નવવન શઠ, તરઘા ગયજરઘાત યવનવવસટરીનઘા ઉપકયલપવતશી િૉ. જગદિશ ભઘાવસઘાર, ભઘાવનગર યવનવવસટરીનઘા પવટ કયલપવતશી શલરભઘાઈ ઝઘાલઘા, ઇવનલવબનર ગયજરઘાતનઘા વનઘામક પરૉ. જ પી વસ જરલ ઉપશસરત રહઘા હતઘા.

આ પરસગ સસરઘાન દઘારઘા વનમઘાટણ પઘામલઘા રીચસટ રટરઇવનગ પોરટલ ‘અવગરઘા’નય લોકઘાપટણ કરવઘામઘા આવય હતય, તમજ શષઠ રીચસટ રટરઇની, શષઠ રીચર એજયકશન અન શષઠ રીચર ઇનસરીટયર એમ તરણ શણીમઘા ચઘાણક એવોિટ આપવઘાની ોરણઘા કરવઘામઘા આવી હતી. આ પરસગ સસરઘાન દઘારઘા તઘાર કરઘાલઘા સશોધન અહવઘાલ ‘ઓનલઘાઇન વશકષણ : આવશકતઘા અન વવસરઘાઓ’નય વવમોચન પણ કરઘાય હતય. આ ઉપરઘાત યનવવસટરીનઘા એમફીવરએરર અવભવશકતનઘા જઞઘાન પરલ પર પરઘાચીન ભઘારતની 12 વવદઘાપીઠોનઘા દશવચતરનય અનઘાવરણ પણ કરવઘામઘા આવય હતય.

17Sutirth - December

It was a celebration time at Indian Institute of Teacher Education (IITE) when all the grant-in-aid and Government B.Ed. Colleges of Gujarat got affiliated with the University. I still remember our Hon. Vice-Chancellor Dr Harshad Patel’s words, when he had addressed IITE staff members’ gathering at the celebration.

He had said, “Now the responsibility of IITE has expanded, and we are answerable and accountable to the whole state. We should feel concerned about guiding the whole education system of the state and the nation in this pandemic era of Corona.” He had added, “When people are feeling concerned more about saving the life of people, who would save ‘education life’ of our children? It is the time when IITE should take the lead in this regard.”

These words of care and concern were manifested on the 10th Foundation Day when Dr Patel announced five initiatives to boost

Education and Teacher Education’s spirit by various means and ways. One of those initiatives was, undertaking a research study on tracking the trend of ‘Online Education’, which has been the new normal in the post-Covid19 world. No university in the state had undertaken such study to check its impact on the teaching-learning process, especially from the education perspective. So, IITE took the lead to research, which might be a ‘path enlightening’ to the school education system of Gujarat, which was struggling in the pandemic era, as none of the stakeholders was ready for the Online Education in terms of physical resources and well-trained human resources and pedagogy of online education.

Two faculty members of IITE Dr Sudhir Tandel, Associate Professor, and Dr Nishant Joshi, Assistant Professor, were entrusted with the responsibility to carry out the research. The main challenge in the research work was the situation of Lockdown in the

Sailing through the odds to fulfil the social responsibility Hon. Education Ministers release IITE’s research report about the impact of Online Education in the state on convocation day

- Prof. Nishant Joshi Asst. Professor, IITE

18Sutirth - December

state. However, under the Vice-Chancellor sir’s guidance, the research team decided to take the challenge and roped in 15 professors and teachers across Gujarat. This was perhaps the biggest inclusive survey on Online Education in the state. We have recorded views, opinions and suggestions of 300 stakeholders of school education in Gujarat on various aspects of Online Education such as curriculum, pedagogy, physical resources, teacher training, assessment and evaluation, time table and issues related to students, parents, teachers, principals and school management. It encompassed the data from 60 renowned educationists, 60 principals, 60 parents, 60 teachers and 60 management authorities across all the Gujarat. We have covered government, grant-in-aid and private educational institutions situated in rural, urban and municipal corporation areas. Because of such comprehensiveness, it has become a unique survey concluding the findings and suggestions for all the six crore people of Gujarat. The sample has represented almost every stakeholder, each and every district and each school type.

It is a matter of honour and privilege that the research report of the survey on Online Education was released by Honourable Education Minister Shree Bhupendrasinh Chudasama and Hon. Minister of State for Education Smt. Vibhavariben Dave on the 3rd Convocation Day Ceremony of IITE on 24th December 2020. This extraordinary effort has been appreciated a lot by these honourable

ministers and other higher education and school education fraternity since it will be an authentic source for deciding the future guidelines to be prepared by the education department of Government of Gujarat, GCERT, GSEB and other private educational institutions of the state and even of the nation as well.

This valuable document can lead the state and the national government to a completely separate policy document on Online Education in the School Education that is the dire need of the time since the pandemic is still troubling the world in general and the world of education specifically. The research report throws light on existing challenges in online education and the suggested ways to cope with them.

The research initiative proves that the Vice-Chancellor Dr Harshad Patel and his team at IITE responding to any averse situation by turning it into an opportunity.

At IITE, we are ready to take the responsibility, and be a guiding force in the teacher education system, to identify the challenges faced by all the stakeholders.

19Sutirth - December

Most of you would remember your favourite teachers in the schools, but do you know who the teachers of your favourite teachers were? As a common man of society, we hardly know and understand the importance of Teacher Educators, who shape the teachers for society. They are teachers of teachers.

Indian Institute of Teacher Education has been established for nurturing the teachers for future generations. To set a trend of celebrating the pride of the teacher’s job as a gratifying career, Hon. Vice-Chancellor of IITE Dr. Harshad Patel had announced ‘Chanakya Award’ for Teacher Education on the 10th Foundation Day of the University. IITE has formulated the modalities of the awards, which were made public on the 3rd Convocation Day of the University on 24 December 2020.

Talking about the awards modalities, Prof. Jayna Joshi said, “The award will be given in three categories, namely Best Teacher Trainee, Best Teacher Educator, and Best Teacher Education Institute, and the recipients of the award will be given a certificate, a trophy and cash prize of Rs. 25 Thousand, Rs. 50 Thousand and Rs. One Lakh, respectively. Every year, the awardees will be felicitated on the Foundation Day of IITE on 30th June.”

Sharing the vision for the awards, Dr. Harshad Patel, Vice-Chancellor of IITE said, “The selfless service of a Teacher Educator should be appreciated. Following the guidelines of NEP-2020, IITE has set up the awards as an initiative to revive Teacher Educators and Teacher Education Institutes’ respect and performance and motivate the Teacher Trainees to perform their best. The awards will motivate them to not only persevere excellence in their fields and also to be recognised and appreciated for their dedicated hard work.”

Chanakya Award – A Celebrating the Spirit of Teacher Education

IITE to felicitate Students, Teachers and Institutions of Techer Education with Chanakya Awards in June 2021

20Sutirth - December

NCF, 2005 states that. ‘we must bring the arts squarely into the curriculum domain, infusing them in all areas of learning while giving them an identity of their own at relevant stages’. Art has always existed as an expression for life, culture, traditions and science. NCF stressed including art as a subject at all stages of education covering all four major spheres, i.e. music, dance, visual art and theatre.

‘Art in Education’ is included as an essential subject in 2 Year B.Ed. Curriculum. Internal Quality Assurance Cell and Center of Education, Indian Institute of Teacher Education, Gandhinagar organised One Week Workshop from 12th to 17th December 2020.

The workshop received participation from across the states and the country. Around 1600 students from 26 Institutions and 200 educators and professionals across the country participated in the workshop.

The workshop was inaugurated on 12th December 2020 by Hon. Vice-Chancellor of IITE, Dr. Harshad Patel in the presence of Shri. T.S. Joshi (Director, GCERT), Dr. Vijay Sevak, former Associate Professor, V.T.Choksi College of Education, Surat, and Dr. Himanshu Patel,

Registrar, IITE, and the Principals of various affiliated colleges of IITE. Convener of the workshop Dr. Divya Sharma, Professor, Center of Education and IQAC Coordinator welcomed the guests and introduced the objectives of the workshop.

The first session ‘Drama in Education: Understanding the Concept’ was conducted by Dr. Vijay Sevak. He introduced various ideas of drama and how to use them in teaching. Mr. Amit Barot conducted the session on music. The third session was of Fine Arts – Elements or art, Painting, Rangoli, Clay Modelling etc. by Mr. Yogesh Pawar Assistant Professor, Center of Education, IITE, Gandhinagar. The fourth session was on Dance: Taal, Laya, Matra etc. writing of taal and dance forms by Ms. Jigna Dixit, A Kathak Exponent who enthusiastically represented various mudras and taals and motivated the participants to express themselves artistically. The last session was on Curricular Plugins for Embedding Art in Education by Prof. Divya Sharma. The participants were given ideas as to how they can integrate various forms of arts in the curriculum.

Art for Education SakeIITE organised a weeklong workshop on ‘Art in Education’

between 12th December and 17th December

21Sutirth - December

રઘાજની સરયિનર સરઘારટ અપ એનિ ઇનોવશન પોલીસી (એસએસઆઈપી)નઘા અમલીકરણનઘા ભઘાગરપ મઘાન. વશકષણમતરીશી ભયપનદરવસહ ચયિઘાસમઘાનઘા હસત આજ ભઘારતી વશકષક પરવશકષણ સસરઘાન (ઇશનિન ઇવનસરટયર ઓફ રીચર એજયકશન – આઈઆઈરીઈ) ખઘાત એસએસઆઈપી સલનય ઉદઘારન કરવઘામઘા આવય. રીચર યવનવવસટરી સલગન વશકષક પરવશકષણ સસરઘાઓનઘા આચઘાટશીઓની ઉપશસરવતમઘા ોજાલઘા આ કઘાટરિમમઘા એસએસઆઈપી હઠળ મઘાતર રકનૉલૉજી જ નહી, પરતય વશકષણ કષતર તમઘા પણ વશકષણ પધિવત કષતર પણ નવઘા વવચઘારોરી જની સમસઘાઓનઘા સયવવધઘાજનક સમઘાધઘાન શોધી શકઘા ત મઘાર એક ખઘાસ વકટશોપનય આોજન પણ કરવઘામઘા આવય હતય.

એસએસઆઈપી સલનઘા ઉદઘારન પરસગ વશકષણ મતરીશીએ આઈઆઈરીઈન િશની 23 બસર પરશકરવસસમઘા સરઘાન મળવવઘા બિલ ખબ જ અવભનિન આપઘા. એરલય જ નહી, આઈઆઈરીઈનઘા કયલપવતશી િૉ. હરટિ પરલન પરઘામશટન પઘાર કઘાટરિમ હઠળ સમગર રઘાજની વશકષણ સસરઘાઓની પરતકષ મયલઘાકઘાત લવઘા બિલ વબરિઘાવઘા હતઘા.

મઘાન. વશકષણમતરીશીએ સરઘારટ અપ અન ઇનોવશનની સરળ ભઘારઘામઘા સમજ આપતઘા જણઘાવય, “કોઈપણ સમસઘાનય સયવવધઘા સઘાર સમઘાધઘાન શોધવય એનય નઘામ – સરઘારટ અપ. સમસઘા િરક કષતરમઘા હો છ જ. પઘાદકગની સમસઘા હો ક પછી રટરઘાનસપોરષશનની સમસઘા. આપણઘા ગયજરઘાતનઘા યવઘાનોમઘા નઘાવવનપણટ વવચઘારોરી આ સમસઘાઓનઘા સમઘાધઘાન શોધી કઘાઢવઘાની ખબ જ કષમતઘા રહલી છ. તનય ઉિઘાહરણ છ ક આ વરષ જઘાર િશની તમઘામ આઈઆઈરી (ઇશનિન ઇવનસરટયરસ ઑફ રકનૉલૉજી)એ ભગઘા મળીન 726 પરનરસ ફઘાઈલ કરી છ, તઘાર ગયજરઘાતમઘારી 800 જરલી પરનરસ ફઘાઈલ કરવઘામઘા

આવી છ.” વશકષણ મતરીશીએ ગયજરઘાતમઘા રતી વવવવધ સરઘારટ અપ પરવવતિઓન રઘાજ સરકઘાર દઘારઘા આપવઘામઘા આવતઘા પરોતસઘાહન વવશ વઘાત કરીન અન તમણ વશકષણ કષતરમઘા પણ વવદઘારથીઓન વવવવધ વવરો સમજાવવઘા મઘારની નવી નવી પધિવતઓ વવકસઘાવીન તનઘા સરઘારટ અપસ શર કરવઘા જોઈએ તવય સચન કય.

મઘાન. વશકષણ મતરીશીએ વધયમઘા જણઘાવય, “આપણ િર વરષ રઘાજમઘા હકરોન કરીએ છીએ, જમઘા ણઘા ઉદોગપવતઓ આવ છ. હવ આગઘામી હકરોનમઘા એજયકશન વવર પર સરઘારટ અપનઘા ઇનોવદરવ વવચઘારો સઘાર આઈઆઈરીઈમઘારી વવદઘારથીઓ ભઘાગ લ તવય આહવઘાન કર છય .”

મઘાન. વશકષણમતરીશીન આઈઆઈરીઈ પદરસરમઘા આવકઘારતઘા કયલપવતશી િૉ. હરટિ પરલ જણઘાવય, “આપણ સહય વશકષક પરવશકષણ કષતરમઘા કઘામ કરીએ છીએ અન વવદઘારથીઓન પરોગ પધિવતરી (એકસપદરમનરલ મરિ)રી કવી રીત શીખવી શકઘા તની તઘાલીમ આપણઘા તઘાલીમઘારથીઓન આપીએ છીએ. આ બઘાબતન આ બઘાબતન એસએસઆઈપી સઘાર સઘાકળી શકઘા છ. હવ આઈઆઈરીઈનઘા એસએસઆઈપી સલ દઘારઘા બી.એિ. કૉલજો તરઘા તમનઘા તઘાલીમઘારથીઓન પણ જોિી શકઘાશ.” તમણ જણઘાવય ક, “આઈઆઈરીઈ તરઘા સલગન સસરઘાઓમઘા અભઘાસ કરતઘા તઘાલીમઘારથીઓ ભવવષનઘા વશકષકો છ. તમન એસએસઆઈપી દઘારઘા નવઘા પરકઘાર સમસઘાઓનઘા સમઘાધઘાન શોધવઘાની તઘાલીમ અન પરોતસઘાહન મળશ, તઘાર તનો લઘાભ આગઘામી 30 વરટ સયધી સમઘાજન તરઘા આવનઘારી પઢીઓન મળતો રહશ.”

કઘાટરિમનય સચઘાલન રીચસટ યવનવવસટરીનઘા પરૉ. રવીરઘાજ રઘાજપયરઘાએ કય હતય અન આઈઆઈરીઈનઘા કયલ સવચવ િૉ. દહમઘાશય પરલ કઘાટરિમનઘા અત આભઘારવવવધ કરી હતી.

“સમસયરાનસતવધરાસરારચસમરાધરાનએટલચસટરાટથઅપ”િાન. વિકષણ િતીશીએ િૌ પરિ વખત પતયકષ ઉપગસરત રહીન આઈઆઈટીઈના

એિએિઆઈપી િલનરો પારભ કરાવયરો

22Sutirth - December

Progress is a never ending process, and at Indian Institute of Teacher Education, progress also has the dynamism to deter the odds and achieve envisaged goals. Hon. Vice-Chancellor Dr. Harshad Patel had announced setting up ANGIRA - a dedicated MOOC (Massive Online Open Course) platform for Teacher Education was announced on the 10th Foundation Day Celebration on 30 June 2020. His motivation and guidance led the University to dedicate ANGIRA to the Teacher Education fraternity on 24 December 2020. ANGIRA is now functional initially with five courses for students for self-learning.

Talking about ANGIRA, Prof. Divya Sharma said, “Angira is a name of sage of vedic era, who had brought Gods’ divine knowledge to the humankind. For IITE, ANGIRA is also an acronym of Academic Networked Global Instructional Resources for Academicians. It will offer an online platform for hosting the Teacher Education Programs. It is an opportunity to develop e-learning material for Teacher Education Programs that are offered at IITE. In the first phase IITE is offering the opportunity to created e learning material for the 2 Year B.Ed. and M.Ed.”

She further said, “Developed on the lines of National level MOOC platform Swayam, ANGIRA is dedicated to platform for Teacher Education. We have started with five courses at the moment including Psychology of

learner, Perspectives in Education, Curriculum Development Principles, General Padagogy for Mathematics & Science, and General Pedagogy for Social Science, Languages & Commerce.”

She added, “Each e-learning module will be delivered in four quadrants including Video Lecture of 30 to 40 minutes, PPT or E-Text, Audio-Visual References, and Quiz for Assessment. At present, it is offered as a self-learning resource for the students. They just need to register and login to ANGIRA portal on angira.iite.ac.in to access the courses for free.”

Sharing vision for ANGIRA, Hon. Vice-Chancellor of IITE Dr. Harshad Patel said, “Sage Angira can be a source of infinite inspiration. In the times of COVID-19 Pandemic, the classrooms without boundaries have proven its need like never before. We all are teacher educators and we are always having our unique methods of teaching of a specific topic or subject. I invite all the Teacher Educators to make the best use of ANGIRA platform and channelize their best practices of teaching in the never ending ocean of knowledge.”

Dr. Patel added, “They can contribute videos in any language of their choice and we will process it to ensure that your best teachings reach to the millions of students looking for knowledge and understanding of a specific topic.”

Now Streaming: ANGIRA -IITE’s Classroom without walls Announced on the 10th Foundation Day, IITE launched activated ANGIRA – A dedicated

MOOC platform on the 3rd Convocation Day

23Sutirth - December

ફઘાધર વઘાલસન ભઘારઘા પરત લગઘાવ ણો હતો એરલ તઓ

ભઘારઘામઘા કઘામ કરવઘા મઘાગતઘા હતઘા પણ સનો ઈરઘાિો ત ગવણતમઘા કઘામ કર ત હતો. આવી પદરશસરવતમઘા જઘાર ફઘાધર વઘાલસન ખબર પિીક ભઘારતમઘા જઈન તમણ ગયજરઘાતમઘા કઘામ કરવઘાનય છ તઘાર તમણ એક દઢ સકલપ કમો - ગયજરઘાતી શીખવઘાનો. પણ પહલઘા તો તમણ મદરઘાસની કૉલજમઘા ભણવઘાનય હતય. મદરઘાસમઘા ભણતઘા હતઘા ત સમ િરવમઘાન તમણ એક અવલોકન કય ક કૉલજમઘા કલઘાસનઘા સમ િરવમઘાન બધઘા જ શયધિ અગરજી બોલ છ, પણ કલઘાસ પછી તઓ તમની તવમલ ભઘારઘામઘા વઘાત કર છ. આ અવલોકન ફઘાધર વઘાલસન એક વવચઘાર આપો ક તમનય કઘામ કળવણી સઘાર જોિઘાલય છ અન કળવણીનય સઘાચય કઘામ કરવય હો તો વશકતગત સપકટ, મઘાગટિશટન અન વમતરતઘા ખબ જ જરરી છ. અન ત મઘાતભઘારઘા વસવઘા શક નરી. આ વવચઘાર તમનઘા ભઘારઘા શીખવઘાનઘા વવચઘારન વધય દઢ કમો, ગયજરઘાતમઘા જઈશ તો ગયજરઘાતી શીખીશ જ. અન અભઘાસ બઘાિ તમણ ભઘારઘા શીખવઘાની શરઆત કરી.

જઘાર ગયજરઘાતીની પહલી બઘાળપોરી હઘારમઘા લીધી તઘાર ત ૨૯ વરટનઘા હતઘા. નઘાનપણમઘા ભઘારઘા શીખવઘાનો ઠીક અનયભવ તમન હતો. કઘારણ ક તમનઘા વપતઘા તમનય બઘાળક વધઘાર ભઘારઘા શીખ તવય ઇચછતઘા હતઘા એરલ બઘાળપણમઘા સપવનશની સઘાર તઓ જમટન ભઘારઘા એરલઘા મઘાર શીખી શકઘા કઘારણ ક તમન અભઘાસ મઘાર જમટન શઘાળઘામઘા મકવઘામઘા આવઘા હતઘા - તો એક ફનચ વશવકષકઘા તમન ફચ શીખવવઘા ર આવતઘા. આમ તઓ બઘાળપણરી જ બહયભઘારી હતઘા. પણ તઓ બખબી જાણતઘા હતઘા ક મોરી ઉમર ભઘારઘા શીખવી ણી મયશકલ છ. ભલન બઘાળપણમઘા તઓ ણી ભઘારઘા શીખઘા હતઘા! તઓ એ પણ જાણતઘા હતઘા ક ત બધી જ યરોવપન સની ભઘારઘાઓ હતી એરલ નજીકની અન મળતી આવતી, પણ ગયજરઘાતીમઘા તો એક પણ શબિ ક ધઘાતય ક વલપી કશય જ મળતય ન આવ! કોઈ અકષર ઉકલી ન શકઘા એવી પદરશસરવતનો સઘામનો કરવો પડો એરલ તમણ ભઘારઘા શીખવઘાની સૌપરરમ શરઆત કરી લખવઘારી.

કશય જ ખબર ન પિ, અકષરો જય િઘા, પયષકળ ભલો પિ, દિવસો સયધીની મહનત પછી અમયક જ અકષરન ઓળખી શકઘા, બીજા ભલી જવઘા! ખબ મયશકલ કઘામ હતય એરલ તઓ એક બઘાજય શબિકોશ, એક બઘાજય વઘાકરણ, એક બઘાજય પન - કઘાગળ... એમ કરતઘા કરતઘા ગયજરઘાતી લખવઘાની શરઆત કરી, ગયજરઘાતી શીખવઘા મઘાડય. આ ધીરજની કસોરી પછી તઓ ગયજરઘાતી ભઘારઘાનઘા કરલઘાક પઘાઘાનઘા વસધિઘાતો અન વનમો ઠીક ઠીક પરમઘાણમઘા શીખઘા. પણ તમન સમજાય ક જઘા સયધી ભઘારઘા બોલી નહી શકઘા તઘા સયધી આ બધય અધર છ એરલ ભઘારઘા બોલવઘાનઘા મહઘાવરઘાની શોધમઘા નીકળઘા!

કોઈકનઘા જણઘાવઘા અનયસઘાર વલભવવદઘાનગર જઈ ભઘાઈકઘાકઘાન મળઘા. અન પછી વલભવવદઘાનગરન જ ભઘારઘા શીખવઘાનય ઠકઘાણ બનઘાવય. તઓ હોસરલમઘા રહઘા અન વવદઘારથીઓ સઘાર વઘાતો કરતઘા. શરઆતમઘા કશય જ સમજાતય નહી! તઓ ગયજરઘાતી વવરનઘા વગમો ભરતઘા, પઘારણની પરભયતઘા અન કોદકલઘા નવલકરઘાઓ ભણતઘા. પણ ખબ જ મયશકલીએ ભઘારઘા શીખઘાતી. તમની તપચિઘાટ વવશ વઘાત કરીએ તો રોજનઘા તરણ કલઘાક તઓ લખઘાણ દઘારઘા ગયજરઘાતી ભઘારઘા શીખવઘામઘા આપતઘા. આ તો તમનય સવઅધન. પછી તો આખો દિવસ ભઘારઘા સઘાભળવઘાનય અન ભણવઘાનય તો હો જ.

તમણ એક જગઘાએ કહય છ ક ભઘારઘા અરવઘા તો કોઈ પણ વવર શીખી રહઘા હોઈએ તઘાર એમઘા એકઘાગરતઘા ખબ જરરી છ, અન ભઘારઘા જવઘા વવર શીખતી વખત તો વશસત અન એકઘાગરતઘા ખબ અગતનઘા છ. આ જ વશસત અન એકઘાગરતઘાનય પઘાલન કરી તઓ ગયજરઘાતી ભઘારઘા શીખઘા. હોસરલનઘા ભઘારઘા અભઘાસ કરતઘા છોકરઘાઓ સઘાર વમતરતઘા રઈ પછી કઘારક તઓ રદઢપરોગનો અરટ સમજાવતઘા, કહવત કહતઘા અન શબિકોશમઘા ન મળ એવી ગઘાળો પણ સમજાવતઘા !

તમણ એક જગઘાએ કબલય છ ક આ એક વરટ િરવમઘાન તમણ ગવણતનો અભઘાસ જરઘા પણ નહોતો કમો. ત ગવણત ભણીન આવલઘા અન ગવણત વવર ભણઘાવવઘાનઘા હતઘા. અહી આવઘા પછી તમન ખબર પિી ક અગરજી અન ગયજરઘાતી બન મઘાધમમઘા ભણઘાવવઘાનય છ. તમ છતઘા ગવણતનો અભઘાસ ન કરતઘા મઘાતર અન મઘાતર ભઘારઘાની તપચિઘાટ કરી. તઓ મઘાનતઘા હતઘા ક વચચ જો કોઈ બીજી પરવવતિ આવવઘા િઈએ તો ભઘારઘાનો અભઘાસ િબઘાઈ જશ. ભઘારઘાનઘા આ કષતરમઘા એક આખય વરટ ભઘારઘાન સમવપટત કય. આ સમપટણનય પદરણઘામ એક પરસગ દઘારઘા જાણી શકઘા છ - કૉલજ મગવઝન મઘાર લખ મગઘાવઘાઘા હતઘા. તમણ ગયજરઘાતીમઘા લખવઘાનય વવચઘાય. તમણ એક લખ ગયજરઘાતીમઘા લખીન મોકલો. એ લખ કોદકલઘા નવલકરઘા વવશનય વવવચન હતય ક જ તઓ ભણતઘા હતઘા. અન આ વવવચન છપઘાય!

ત વખત ફઘાધર વઘાલસન કઘા ખબર હતી ક કિઘાચ ગયજરઘાતમઘા ગવણતનઘા પરોફસર તરીક નહી, પણ ગયજરઘાતી સઘાદહતકઘાર તરીક તઓ મોરી નઘામનઘા મળવવઘાનઘા છ. વવદઘાનગર છોિીન તઓ અમિઘાવઘાિની સનર ઝવવસટ કૉલજમઘા પઘાછઘા આવઘા. એ એક વરટ તમનઘા જીવનની દિશઘા બિલી નઘાખનઘાર રહય. આ ભઘારઘાએ જ તમન ગવણત ભણઘાવવઘામઘા, ગવણતનઘા પયસતકો લખવઘામઘા, અન ગવણતનઘા વવરમઘા નવી દિશઘાઓ ખોલવઘામઘા અન એક સઘાચઘા સહિ વશકષક બનવઘામઘા અકલપવન ભઘાગ ભજવો. તઓ પણ તમનઘા વશકષકપણઘાનઘા પઘાઘામઘા ગયજરઘાતી ભઘારઘાનય પરિઘાન મોરય છ તમ સવીકઘાર છ. એરલ જ તમણ કહય છ - ‘ભઘારઘાનય િઘાન એ સઘાચય જીવનિઘાન બનય.’(સિભટ : ‘અનયભવ’ - ફઘાધર વઘાલસ)

ગતણિનરાતશકષકફરાધરવરાલચસગજરરાિરીકવરીરરીિચશરીખયરા?

-અચથનરાપટલઆવસસરનર પરોફસર , સનરર ઑફ એજયકશન, IITE , ગઘાધીનગર

24Sutirth - December

ભારતીય જાન પરપરાની પજાપીઠરો

કાચી

ગણિીલા