1 Kings: 1-11 http://unbound.biola.edu/index.cfm?method=searchResults.doSearch

and

http://www.sacred-texts.com/bib/tan/kg1011.htm

English: New American Standard Bible

Hebrew OT: BHS (Consonants & Vowels) Romanized Hebrew Latin: Nova Vulgata

1 Kings 1

1. Now King David was old, advanced in age; and they covered him with clothes, but he could not keep warm.

והמל� דוד זקן בא בימים ויכסהו בבגדים ו�א יחם �ו׃

1 wəhammeleḵə dāwiḏ zāqēn bā’ bayyāmîm wayəḵassuhû babəḡāḏîm wəlō’ yiḥam lwō:

Et rex David senuerat habebat que aetatis plurimos dies; cum que operiretur vestibus, non calefiebat.

2. So his servants said to him, "Let them seek a young virgin for my lord the king, and let her attend the king and become his nurse; and let her lie in your bosom, that my lord the king may keep warm."

י ויאמרו �ו עבדיו יבקשו לאדנ המל� נערה בתולה ועמדה לפני המל� ותהי־�ו סכנת ושכבה בחיק+ וחם לאדני המל�׃

2 wayyō’mərû lwō ‘ăḇāḏāyw yəḇaqəšû la’ḏōnî hammeleḵə na‘ărâ ḇəṯûlâ wə‘āməḏâ lifənê hammeleḵə ûṯəhî-lwō sōḵeneṯ wəšāḵəḇâ ḇəḥêqeḵā wəḥam la’ḏōnî hammeleḵə:

Dixerunt ergo ei servi sui: “ Quaeratur domino nostro regi adulescentula virgo et stet coram rege et curam eius agat dormiatque in sinu tuo et calefaciat dominum nostrum regem ”.

3. So they searched for a beautiful girl throughout all the territory of Israel, and found Abishag the Shunammite,

ויבקשו נערה יפה בכל גבול ישראל וימצאו את־אבישג

3 wayəḇaqəšû na‘ărâ yāfâ bəḵōl gəḇûl yiśərā’ēl wayyiməṣə’û ’eṯ-’ăḇîšaḡ

Quaesierunt igitur adulescentulam speciosam in omnibus

and brought her to the king. השונמית ויבאו אתה למל�׃ haššûnammîṯ wayyāḇi’û ’ōṯāh lammeleḵə:

finibus Israel et invenerunt Abisag Sunamitin et adduxerunt eam ad regem.

4. The girl was very beautiful; and she became the king's nurse and served him, but the king did not cohabit with her.

והנערה יפה עד־מאד ותהי למל� סכנת ותשרתהו והמל� �א ידעה׃

4 wəhanna‘ărâ yāfâ ‘aḏ-mə’ōḏ watəhî lammeleḵə sōḵeneṯ watəšārəṯēhû wəhammeleḵə lō’ yəḏā‘āh:

Erat autem puella pulchra nimis et curam agebat regis et ministrabat ei; rex vero non cognovit eam.

5. Now Adonijah the son of Haggith exalted himself, saying, "I will be king." So he prepared for himself chariots and horsemen with fifty men to run before him.

ואדניה בן־חגית מתנשא לאמר אני אמ�� ויעש �ו רכב ופרשים וחמשים איש רצים לפניו׃

5 wa’ăḏōnîyâ ḇen-ḥagîṯ miṯənaśśē’ l ē’mōr ’ănî ’eməlōḵə wayya‘aś lwō reḵeḇ ûfārāšîm waḥămiššîm ’îš rāṣîm ləfānāyw:

Adonias autem filius Haggith elevabatur dicens: “ Ego regnabo! ”. Fecitque sibi currum et equites et quinquaginta viros, qui ante eum currerent.

6. His father had never crossed him at any time by asking, "Why have you done so?" And he was also a very handsome man, and he was born after Absalom.

ו�א־עצבו אביו מימיו לאמר מדוע ככה עשית וגם־הוא טוב־תאר מאד ואתו ילדה אחרי אבש�ום׃

6 wəlō’-‘ ăṣāḇwō ’āḇîw mîyāmāyw lē’mōr madû‘a kāḵâ ‘āśîṯā wəḡam-hû’ ṭwōḇ-tō’ar mə’ōḏ wə’ōṯwō yāləḏâ ’aḥărê ’aḇəšālwōm:

Nec corripuit eum pater suus aliquando dicens: “ Quare hoc fecisti? ”. Erat autem et ipse pulcher valde, secundus natu post Absalom.

7. He had conferred with Joab the son of Zeruiah and with Abiathar the priest; and following Adonijah they helped him.

דבריו עם יואב בן־צרויה ויהיוועם אביתר הכהן ויעזרו אחרי אדניה׃

7 wayyihəyû ḏəḇārāyw ‘im ywō’āḇ ben-ṣərûyâ wə‘im ’eḇəyāṯār hakōhēn wayya‘əzərû ’aḥărê ’ăḏōnîyâ:

Et sermo ei cum Ioab filio Sarviae et cum Abiathar sacerdote, qui adiuvabant partes Adoniae.

8. But Zadok the priest, Benaiah the son of Jehoiada, Nathan the prophet,

וצדוק הכהן ובניהו בן־יהוידע ורעי והגבורים ונתן הנביא ושמעי

8 wəṣāḏwōq hakōhēn ûḇənāyâû ḇen-

Sadoc vero sacerdos et Banaias filius Ioiadae et

Shimei, Rei, and the mighty men who belonged to David, were not with Adonijah.

yəhwōyāḏā‘ wənāṯān אשר לדוד �א היו עם־אדניהו׃hannāḇî’ wəšimə‘î wərē‘î wəhagibwōrîm ’ăšer ləḏāwiḏ lō’ hāyû ‘im-’ăḏōnîyâû:

Nathan propheta et Semei et Rei et robur exercitus David non erat cum Adonia.

9. Adonijah sacrificed sheep and oxen and fatlings by the stone of Zoheleth, which is beside En-rogel; and he invited all his brothers, the king's sons, and all the men of Judah, the king's servants.

ויזבח אדניהו צאן ובקר ומריא עם אבן הזחלת אשר־אצל עין רגל ויקרא את־כל־אחיו בני המל� ולכל־אנשי יהודה עבדי המל�׃

9 wayyizəbaḥ ’ăḏōnîyâû ṣō’n ûḇāqār ûmərî’ ‘im ’eḇen hazzōḥeleṯ ’ăšer-’ēṣel ‘ên rōḡēl wayyiqərā’ ’eṯ-kāl-’eḥāyw bənê hammeleḵə ûləḵāl-’anəšê yəhûḏâ ‘aḇəḏê hammeleḵə:

Immolatis ergo Adonias ovibus et vitulis et pinguibus iuxta lapidem Zoheleth, qui erat vicinus fonti Rogel, vocavit universos fratres suos filios regis et omnes viros Iudae servos regis;

10. But he did not invite Nathan the prophet, Benaiah, the mighty men, and Solomon his brother.

ואת־נתן הנביא ובניהו ואת־הגבורים ואת־ש�מה אחיו �א קרא׃

10 wə’eṯ-nāṯān hannāḇî’ ûḇənāyâû wə’eṯ-hagibwōrîm wə’eṯ-šəlōmōh ’āḥîw lō’ qārā’:

Nathan autem prophetam et Banaiam et robustos quosque et Salomonem fratrem suum non vocavit.

11. Then Nathan spoke to Bathsheba the mother of Solomon, saying, "Have you not heard that Adonijah the son of Haggith has become king, and David our lord does not know it?

ויאמר נתן אל־בת־שבע אם־ש�מה לאמר ה�וא שמעת כי מל� אדניהו בן־חגית ואדנינו דוד �א ידע׃

11 wayyō’mer nāṯān ’el-baṯ-šeḇa‘ ’ ēm-šəlōmōh lē’mōr hălwō’ šāma‘atə kî mālaḵə ’ăḏōnîyâû ḇen-ḥagîṯ wa’ăḏōnênû ḏāwiḏ lō’ yāḏā‘:

Dixit itaque Nathan ad Bethsabee matrem Salomonis: “ Num audisti quod regnaverit Adonias filius Haggith, et dominus noster David hoc ignorat?

12. "So now come, please let me give you counsel and save your life and the life of your son Solomon.

ועתה לכי איעצ� נא עצה ומלטי את־נפש� ואת־נפש בנ� ש�מה׃

12 wə‘atâ ləḵî ’î‘ āṣēḵə nā’ ‘ ēṣâ ûmalləṭî ’eṯ-nafəšēḵə wə’eṯ-nefeš bənēḵə šəlōmōh:

Nunc ergo veni, accipe a me consilium et salva animam tuam filiique tui Salomonis.

13. "Go at once to King David and say to him, `Have you not, my lord, O king, sworn to your maidservant, saying, "Surely Solomon your son shall be king after me, and he shall sit on my throne"? Why then has Adonijah become king?'

לכי ובאי אל־המל� דוד ואמרת אליו ה�א־אתה אדני המל� נשבעת לאמת+ לאמר כי־ש�מה בנ� ימ�� אחרי והוא ישב על־כסאי ומדוע מל� אדניהו׃

13 ləḵî ûḇō’î| ’el-hammeleḵə dāwiḏ wə’āmarətə ’ēlāyw hălō’-’atâ ’ăḏōnî hammeleḵə nišəba‘ətā la’ămāṯəḵā lē’mōr kî-šəlōmōh ḇənēḵə yiməlōḵə ’aḥăray wəhû’ yēšēḇ ‘al-kisə’î ûmadû‘a mālaḵə ’ăḏōnîâû:1

Vade et ingredere ad regem David et dic ei: Nonne tu, domine mi rex, iurasti mihi ancillae tuae dicens: “Salomon filius tuus regnabit post me et ipse sedebit in solio meo”? Quare ergo regnat Adonias?

14. "Behold, while you are still there speaking with the king, I will come in after you and confirm your words."

הנה עוד� מדברת שם עם־המל�ואני אבוא אחרי� ומלאתי את־דברי�׃

14 hinnēh ‘wōḏāḵə məḏabereṯ šām ‘im-hammeleḵə wa’ănî ’āḇwō’ ’ aḥărayiḵə ûmillē’ ṯî ’eṯ-dəḇārāyiḵə:

Et, adhuc ibi te loquente cum rege, ego veniam post te et complebo sermones tuos ”.

15. So Bathsheba went in to the king in the bedroom. Now the king was very old, and Abishag the Shunammite was ministering to the king.

ותבא בת־שבע אל־המל� החדרה והמל� זקן מאד ואבישג השונמית משרת את־המל�׃

15 watāḇō’ ḇaṯ-šeḇe‘ ’el-hammeleḵə haḥaḏərâ wəhammeleḵə zāqēn mə’ōḏ wa’ăḇîšaḡ haššûnammîṯ məšāraṯ ’eṯ-hammeleḵə:

Ingressa est itaque Bethsabee ad regem in cubiculo; rex autem senuerat nimis, et Abisag Sunamitis ministrabat ei.

16. Then Bathsheba bowed and prostrated herself before the king. And the king said, "What do you wish?"

ותקד בת־שבע ותשתחו למל� ויאמר המל� מה־ל�׃

16 watiqqōḏ baṯ-šeḇa‘ watišətaḥû lammeleḵə wayyō’mer hammeleḵə mah-llāḵə:

Inclinavit se Bethsabee et adoravit regem; ad quam rex: “ Quid tibi, inquit, vis? ”.

17. She said to him, "My lord, you swore to your maidservant by the LORD your God, saying, `Surely your son Solomon shall be king after me and he shall sit on my throne.'

ותאמר �ו אדני אתה נשבעת ביהוה א�הי+ לאמת+ כי־ש�מה בנ� ימ�� אחרי והוא ישב על־כסאי׃

17 watō’mer lwō ’ăḏōnî ’atâ nišəba‘ətā bayhwâ ’ĕlōheyḵā la’ămāṯeḵā kî-šəlōmōh ḇənēḵə yiməlōḵə ’aḥărāy wəhû’ yēšēḇ ‘al-kisə’î:

Quae respondens ait: “ Domine mi, tu iurasti per Dominum Deum tuum ancillae tuae: “Salomon filius tuus regnabit post me, et ipse sedebit in

solio meo”;

18. "Now, behold, Adonijah is king; and now, my lord the king, you do not know it.

ועתה הנה אדניה מל� ועתה אדני המל� �א ידעת׃

18 wə‘atâ hinnēh ’ăḏōnîyâ mālāḵə wə‘atâ ’ăḏōnî hammeleḵə lō’ yāḏā‘ətā:

et ecce nunc Adonias regnat, te, domine mi rex, ignorante.

19. "He has sacrificed oxen and fatlings and sheep in abundance, and has invited all the sons of the king and Abiathar the priest and Joab the commander of the army, but he has not invited Solomon your servant.

ויזבח שור ומריא־וצאן לרב ויקרא לכל־בני המל� ולאביתר הכהן וליאב שר הצבא ולש�מה �א קרא׃ עבד+

19 wayyizəbaḥ šwōr ûmərî’-wəṣō’n lārōḇ wayyiqərā’ l əḵāl-bənê hammeleḵə ûlə’eḇəyāṯār hakōhēn ûləyō’āḇ śar haṣṣāḇā’ wəlišəlōmōh ‘aḇədəḵā lō’ qārā’:

Mactavit boves et pinguia quaeque et oves plurimas et vocavit omnes filios regis, Abiathar quoque sacerdotem et Ioab principem militiae; Salomonem autem servum tuum non vocavit.

20. "As for you now, my lord the king, the eyes of all Israel are on you, to tell them who shall sit on the throne of my lord the king after him.

עיני כל־ישראל ואתה אדני המל�עלי+ להגיד להם מי ישב על־כסא אדני־המל� אחריו׃

20 wə’atâ ’ăḏōnî hammeleḵə ‘ênê ḵāl-yiśərā’ēl ‘ āleyḵā ləhagîḏ lâem mî yēšēḇ ‘al-kissē’ ’ăḏōnî-hammeleḵə ’aḥărāyw:

Verumtamen, domine mi rex, in te oculi respiciunt totius Israel, ut indices eis quis sedere debeat in solio tuo, domine mi rex, post te.

21. "Otherwise it will come about, as soon as my lord the king sleeps with his fathers, that I and my son Solomon will be considered offenders."

ב אדני־המל� והיה כשכ עם־אבתיו והייתי אני ובני ש�מה חטאים׃

21 wəhāyâ kišəḵaḇ ’ăḏōnî-hammeleḵə ‘im-’ăḇōṯāyw wəhāyîṯî ’ănî ûḇənî šəlōmōh ḥaṭṭā’îm:

Eritque, cum dormierit dominus meus rex cum patribus suis, erimus ego et filius meus Salomon peccatores ”.

22. Behold, while she was still speaking with the king, Nathan the prophet came in.

והנה עודנה מדברת עם־המל� ונתן הנביא בא׃

22 wəhinnēh ‘wōḏennâ məḏabereṯ ‘im-hammeleḵə wənāṯān hannāḇî’ bā’:

Adhuc illa loquente cum rege, Nathan propheta venit;

23. They told the king, saying, "Here is ויגידו למל� לאמר הנה נתן 23 wayyagîḏû lammeleḵə et nuntiaverunt regi

Nathan the prophet." And when he came in before the king, he prostrated himself before the king with his face to the ground.

ויבא לפני המל� וישתחו הנביא למל� על־אפיו ארצה׃

lē’mōr hinnēh nāṯān hannāḇî’ wayyāḇō’ lif ənê hammeleḵə wayyišətaḥû lammeleḵə ‘al-’apāyw ’ārəṣâ:

dicentes: “ Adest Nathan propheta ”. Cumque introisset ante conspectum regis et adorasset eum pronus in terram,

24. Then Nathan said, "My lord the king, have you said, `Adonijah shall be king after me, and he shall sit on my throne'?

ויאמר נתן אדני המל� אתה ימ�� אחרי והוא אמרת אדניהו ישב על־כסאי׃

24 wayyō’mer nāṯān ’ăḏōnî hammeleḵə ’atâ ’āmarətā ’ăḏōnîyâû yiməlōḵə ’aḥărāy wəhû’ yēšēḇ ‘al-kisə’î:

dixit Nathan: “ Domine mi rex, tu ergo dixisti: “Adonias regnet post me, et ipse sedeat super thronum meum”?

25. "For he has gone down today and has sacrificed oxen and fatlings and sheep in abundance, and has invited all the king's sons and the commanders of the army and Abiathar the priest, and behold, they are eating and drinking before him; and they say, `Long live King Adonijah!'

כי ירד היום ויזבח שור ומריא־וצאן לרב ויקרא לכל־בני המל� ולשרי הצבא ולאביתר הכהן והנם אכלים ושתים לפניו ויאמרו יחי המל� אדניהו׃

25 kî| yāraḏ hayywōm wayyizəbaḥ šwōr ûmərî’-wəṣō’n lārōḇ wayyiqərā’ ləḵāl-bənê hammeleḵə ûləśārê haṣṣāḇā’ ûlə’eḇəyāṯār hakōhēn wəhinnām ’ōḵəlîm wəšōṯîm ləfānāyw wayyō’mərû yəḥî hammeleḵə ’ăḏōnîyâû:

Quia descendit hodie et immolavit boves et pinguia et arietes plurimos et vocavit universos filios regis et principes exercitus, Abiathar quoque sacerdotem; illique vescentes et bibentes coram eo dixerunt: “Vivat rex Adonias!”.

26. "But me, even me your servant, and Zadok the priest and Benaiah the son of Jehoiada and your servant Solomon, he has not invited.

ולי אני־עבד+ ולצדק הכהן ולבניהו בן־יהוידע ולש�מה עבד+ �א קרא׃

26 wəlî ’ ănî-‘aḇədeḵā ûləṣāḏōq hakōhēn wəliḇənāyâû ḇen-yəhwōyāḏā‘ wəlišəlōmōh ‘aḇədəḵā lō’ qārā’:

Me autem servum tuum et Sadoc sacerdotem et Banaiam filium Ioiadae et Salomonem famulum tuum non vocavit.

27. "Has this thing been done by my lord the king, and you have not shown to your servants who should sit on the throne of my lord the king after him?"

אם מאת אדני המל� נהיה הדבר [עבדי+ =כ]ה ו�א הודעת את־הז מי ישב על־כסא [עבד+ =ק]

27 ’im mē’ēṯ ’ăḏōnî hammeleḵə nihəyâ hadāḇār hazzeh wəlō’ hwōḏa‘ətā ’eṯ-‘ăḇāḏeyḵā ‘aḇədəḵā mî yēšēḇ ‘al-

Numquid a domino meo rege exivit hoc verbum, et mihi non indicasti servo tuo quis sessurus esset super thronum

’ ’kissē אדני־המל� אחריו׃ ס ăḏōnî-hammeleḵə ’aḥărāyw: s

domini mei regis post eum? ”.

28. Then King David said, "Call Bathsheba to me." And she came into the king's presence and stood before the king.

ן המל� דוד ויאמר קראו־לי ויע לבת־שבע ותבא לפני המל� ותעמד לפני המל�׃

28 wayya‘an hammeleḵə dāwiḏ wayyō’mer qirə’û-lî ləḇaṯ-šāḇa‘ watāḇō’ lif ənê hammeleḵə wata‘ămōḏ lif ənê hammeleḵə:

Et respondit rex David dicens: “ Vocate ad me Bethsabee ”. Quae cum fuisset ingressa coram rege et stetisset ante eum,

29. The king vowed and said, "As the LORD lives, who has redeemed my life from all distress,

וישבע המל� ויאמר חי־יהוה כל־צרה׃אשר־פדה את־נפשי מ

29 wayyiššāḇa‘ hammeleḵə wayyō’mar ḥay-yəhwâ ’ăšer-pāḏâ ’eṯ-nafəšî mikāl-ṣārâ:

iuravit rex et ait: “ Vivit Dominus, qui eruit animam meam de omni angustia,

30. surely as I vowed to you by the LORD the God of Israel, saying, `Your son Solomon shall be king after me, and he shall sit on my throne in my place'; I will indeed do so this day."

כי כאשר נשבעתי ל� ביהוה א�הי ישראל לאמר כי־ש�מה בנ� ימ�� אחרי והוא ישב אעשה היום על־כסאי תחתי כי כן הזה׃

30 kî ka’ăšer nišəba‘ətî lāḵə bayhwâ ’ĕlōhê yiśərā’ēl lē’mōr kî-šəlōmōh ḇənēḵə yiməlōḵə ’aḥăray wəhû’ yēšēḇ ‘al-kisə’î taḥətāy kî kēn ’e‘ĕśeh hayywōm hazzeh:

quia, sicut iuravi tibi per Dominum, Deum Israel, dicens: Salomon filius tuus regnabit post me et ipse sedebit super solium meum pro me, sic faciam hodie ”.

31. Then Bathsheba bowed with her face to the ground, and prostrated herself before the king and said, "May my lord King David live forever."

ים ארץ ותקד בת־שבע אפ ותשתחו למל� ותאמר יחי אדני המל� דוד לעלם׃ ף

31 watiqqōḏ baṯ-šeḇa‘ ’apayim ’ereṣ watišətaḥû lammeleḵə watō’mer yəḥî ’ăḏōnî hammeleḵə dāwiḏ lə‘ōlām: f

Summissoque Bethsabee in terram vultu, adoravit regem dicens: “ Vivat dominus meus rex David in aeternum! ”.

32. Then King David said, "Call to me Zadok the priest, Nathan the prophet, and Benaiah the son of Jehoiada." And they came into the king's presence.

ויאמר המל� דוד קראו־לי לצדוק לנתן הנביא ולבניהו הכהן ו בן־יהוידע ויבאו לפני המל�׃

32 wayyō’mer| hammeleḵə dāwiḏ qirə’û-lî ləṣāḏwōq hakōhēn ûlənāṯān hannāḇî’ wəliḇənāyâû ben-yəhwōyāḏā‘ wayyāḇō’û lif ənê hammeleḵə:

Dixit quoque rex David: “ Vocate mihi Sadoc sacerdotem et Nathan prophetam et Banaiam filium Ioiadae ”. Qui cum ingressi fuissent coram rege,

33. The king said to them, "Take with you the servants of your lord, and have my son Solomon ride on my own mule, and bring him down to Gihon.

כם ויאמר המל � להם קחו עםאת־עבדי אדניכם והרכבתם את־ש�מה בני על־הפרדה אשר־לי והורדתם אתו אל־גחון׃

33 wayyō’mer hammeleḵə lâem qəḥû ‘immāḵem ’eṯ-‘aḇəḏê ’ăḏōnêḵem wəhirəkaḇətem ’eṯ-šəlōmōh ḇənî ‘al-hapirədâ ’ăšer-lî wəhwōraḏətem ’ōṯwō ’el-giḥwōn:

dixit ad eos: “ Tollite vobiscum servos domini vestri et imponite Salomonem filium meum, super mulam meam et ducite eum in Gihon,

34. "Let Zadok the priest and Nathan the prophet anoint him there as king over Israel, and blow the trumpet and say, `Long live King Solomon!'

ומשח אתו שם צדוק הכהן ונתן הנביא למל� על־ישראל ותקעתם בשופר ואמרתם יחי המל� ש�מה׃

34 ûmāšaḥ ’ōṯwō šām ṣāḏwōq hakōhēn wənāṯān hannāḇî’ l əmeleḵə ‘al-yiśərā’ēl ûṯəqa‘ətem baššwōfār wa’ămarətem yəḥî hammeleḵə šəlōmōh:

et ungat eum ibi Sadoc sacerdos et Nathan propheta in regem super Israel, et canetis bucina atque dicetis: “Vivat rex Salomon!”.

35. "Then you shall come up after him, and he shall come and sit on my throne and be king in my place; for I have appointed him to be ruler over Israel and Judah."

ועליתם אחריו ובא וישב על־כסאי והוא ימ�� תחתי ואתו צויתי להיות נגיד על־ישראל ועל־יהודה׃

35 wa‘ălîṯem ’aḥărāyw ûḇā’ wəyāšaḇ ‘al-kisə’î wəhû’ yiməlōḵə taḥətāy wə’ōṯwō ṣiûîṯî lihəywōṯ nāḡîḏ ‘al-yiśərā’ēl wə‘al-yəhûḏâ:

Et ascendetis post eum, et veniet et sedebit super solium meum, et ipse regnabit pro me; illique praecipiam, ut sit dux super Israel et super Iudam ”.

36. Benaiah the son of Jehoiada answered the king and said, "Amen! Thus may the LORD, the God of my lord the king, say.

ויען בניהו בן־יהוידע את־המל� ויאמר אמן כן יאמר יהוה א�הי אדני המל�׃

36 wayya‘an bənāyâû ḇen-yəhwōyāḏā‘ ’eṯ-hammeleḵə wayyō’mer| ’āmēn kēn yō’mar yəhwâ ’ĕlōhê ’ăḏōnî hammeleḵə:

Et respondit Banaias filius Ioiadae regi dicens: “ Amen, sic loquatur Dominus Deus domini mei regis.

37. "As the LORD has been with my lord the king, so may He be with Solomon, and make his throne greater than the throne of my lord King David!"

כאשר היה יהוה עם־אדני המל� [יהיה =ק] [יהי =כ]כן עם־ש�מה ויגדל את־כסאו מכסא אדני המל� דוד׃

37 ka’ăšer hāyâ yəhwâ ‘im-’ ăḏōnî hammeleḵə kēn yəhî yihəyeh ‘im-šəlōmōh wîḡadēl ’eṯ-kisə’wō mikissē’ ’ ăḏōnî hammeleḵə dāwiḏ:

Quomodo fuit Dominus cum domino meo rege, sic sit cum Salomone et sublimius faciat solium eius a solio domini mei regis David ”.

38. So Zadok the priest, Nathan the prophet, Benaiah the son of Jehoiada, the Cherethites, and the Pelethites went down and had Solomon ride on King David's mule, and brought him to Gihon.

וירד צדוק הכהן ונתן הנביא והפלתי ובניהו בן־יהוידע והכרתיוירכבו את־ש�מה על־פרדת המל� דוד וילכו אתו על־גחון׃

38 wayyēreḏ ṣāḏwōq hakōhēn wənāṯān hannāḇî’ ûḇənāyâû ḇen-yəhwōyāḏā‘ wəhakərēṯî wəhapəlēṯî wayyarəkiḇû ’eṯ-šəlōmōh ‘al-pirədaṯ hammeleḵə dāwiḏ wayyōliḵû ’ōṯwō ‘al-giḥwōn:

Descendit ergo Sadoc sacerdos et Nathan propheta et Banaias filius Ioiadae et Cherethi et Phelethi, et imposuerunt Salomonem super mulam regis David et adduxerunt eum in Gihon.

39. Zadok the priest then took the horn of oil from the tent and anointed Solomon. Then they blew the trumpet, and all the people said, "Long live King Solomon!"

ויקח צדוק הכהן את־קרן השמן מן־האהל וימשח את־ש�מה ויתקעו בשופר ויאמרו כל־העם ה׃יחי המל� ש�מ

39 wayyiqqaḥ ṣāḏwōq hakōhēn ’eṯ-qeren haššemen min-hā’ōhel wayyiməšaḥ ’eṯ-šəlōmōh wayyiṯəqə‘û baššwōfār wayyō’mərû kāl-hā‘ām yəḥî hammeleḵə šəlōmōh:

Sumpsitque Sadoc sacerdos cornu olei de tabernaculo et unxit Salomonem; et cecinerunt bucina, et dixit omnis populus: “ Vivat rex Salomon! ”.

40. All the people went up after him, and the people were playing on flutes and rejoicing with great joy, so that the earth shook at their noise.

ויעלו כל־העם אחריו והעם חים שמחה מחללים בחללים ושמ גדולה ותבקע הארץ בקולם׃

40 wayya‘ălû ḵāl-hā‘ām ’aḥărāyw wəhā‘ām məḥalləlîm baḥălilîm ûśəmēḥîm śiməḥâ ḡəḏwōlâ watibāqa‘ hā’āreṣ bəqwōlām:

Et ascendit universa multitudo post eum, et populus canebat tibiis et laetabatur gaudio magno, et insonuit terra ad clamorem eorum.

41. Now Adonijah and all the guests who were with him heard it as they finished eating. When Joab heard the sound of the trumpet, he said, "Why is the city making such an uproar?"

הקראים אשר וישמע אדניהו וכל־אתו והם כלו לאכל וישמע יואב את־קול השופר ויאמר מדוע קול־הקריה הומה׃

41 wayyišəma‘ ’ ăḏōnîyâû wəḵāl-haqqəru’îm ’ăšer ’itw ō wəhēm killû le’ĕḵōl wayyišəma‘ ywō’āḇ ’eṯ-qwōl haššwōfār wayyō’mer madû‘a qwōl-haqqirəyâ hwōmâ:

Audivit autem Adonias et omnes, qui invitati fuerant ab eo; iamque convivium finitum erat. Sed et Ioab, audita voce tubae, ait: “ Quid sibi vult clamor civitatis tumultuantis? ”.

42. While he was still speaking, behold, Jonathan the son of Abiathar the priest

עודנו מדבר והנה יונתן 42 ‘wōḏennû məḏabēr wəhinnēh ywōnāṯān ben-

Adhuc illo loquente, Ionathan filius Abiathar

came. Then Adonijah said, "Come in, for you are a valiant man and bring good news."

בן־אביתר הכהן בא ויאמר אדניהו בא כי איש חיל אתה וטוב תבשר׃

’eḇəyāṯār hakōhēn bā’ wayyō’mer ’ăḏōnîyâû bō’ kî ’îš ḥayil ’atâ wəṭwōḇ təḇaśśēr:

sacerdotis venit; cui dixit Adonias: “ Ingredere, quia vir strenuus es et bona nuntians ”.

43. But Jonathan replied to Adonijah, "No! Our lord King David has made Solomon king.

ויען יונתן ויאמר לאדניהו אבל אדנינו המל�־דוד המלי� את־ש�מה׃

43 wayya‘an ywōnāṯān wayyō’mer la’ăḏōnîyâû ’ăḇāl ’ ăḏōnênû hammeleḵə-dāwiḏ himəlîḵə ’eṯ-šəlōmōh:

Responditque Ionathan Adoniae: “ Nequaquam! Dominus enim noster, rex David, regem constituit Salomonem

44. "The king has also sent with him Zadok the priest, Nathan the prophet, Benaiah the son of Jehoiada, the Cherethites, and the Pelethites; and they have made him ride on the king's mule.

וישלח אתו־המל� את־צדוק הכהן ואת־נתן הנביא ובניהו בן־יהוידע והכרתי והפלתי וירכבו אתו על פרדת המל�׃

44 wayyišəlaḥ ’itwō-hammeleḵə ’eṯ-ṣāḏwōq hakōhēn wə’eṯ-nāṯān hannāḇî’ ûḇənāyâû ben-yəhwōyāḏā‘ wəhakərēṯî wəhapəlēṯî wayyarəkiḇû ’ōṯwō ‘al pirədaṯ hammeleḵə:

misitque cum eo Sadoc sacerdotem et Nathan prophetam et Banaiam filium Ioiadae et Cherethi et Phelethi, et imposuerunt eum super mulam regis;

45. "Zadok the priest and Nathan the prophet have anointed him king in Gihon, and they have come up from there rejoicing, so that the city is in an uproar. This is the noise which you have heard.

הן ונתן וימשחו אתו צדוק הכהנביא למל� בגחון ויעלו משם שמחים ותהם הקריה הוא הקול אשר שמעתם׃

45 wayyiməšəḥû ’ōṯwō ṣāḏwōq hakōhēn wənāṯān hannāḇî’ l əmeleḵə bəḡiḥwōn wayya‘ălû miššām śəmēḥîm watēhōm haqqirəyâ hû’ haqqwōl ’ ăšer šəma‘ətem:

unxeruntque eum Sadoc sacerdos et Nathan propheta regem in Gihon. Et ascenderunt inde laetantes, et insonuit civitas; haec est vox, quam audistis.

46. "Besides, Solomon has even taken his seat on the throne of the kingdom.

wəḡam yāšaḇ šəlōmōh 46 ה על כסא המלוכה׃וגם ישב ש�מ‘al kissē’ hamməlûḵâ:

Sed et Salomon sedit super solio regni,

47. "Moreover, the king's servants came to bless our lord King David, saying, `May your God make the name of Solomon better than your name and his throne greater than your throne!'

וגם־באו עבדי המל� לבר� את־אדנינו המל� דוד לאמר ייטב [א�הים =ק] [א�הי+ =כ]את־שם ש�מה משמ+ ויגדל

47 wəḡam-bā’û ‘aḇəḏê hammeleḵə ləḇārēḵə ’eṯ-’ăḏōnênû hammeleḵə dāwiḏ lē’mōr yêṭēḇ ’ĕlōheyḵā ’ĕlōhîm ’eṯ-

et ingressi servi regis benedixerunt domino nostro regi David dicentes: “Amplificet Deus nomen Salomonis

And the king bowed himself on the bed.

וישתחו המל� את־כסאו מכסא+ על־המשכב׃

šēm šəlōmōh miššəmeḵā wîḡadēl ’eṯ-kisə’wō mikisə’eḵā wayyišətaḥû hammeleḵə ‘al-hammišəkāḇ:

super nomen tuum et magnificet thronum eius super thronum tuum”. Et adoravit rex in lectulo suo.

48. "The king has also said thus, `Blessed be the LORD, the God of Israel, who has granted one to sit on my throne today while my own eyes see it."'

וגם־ככה אמר המל� ברו� יהוה א�הי ישראל אשר נתן היום ישב על־כסאי ועיני ראות׃

48 wəḡam-kāḵâ ’āmar hammeleḵə bārûḵə yəhwâ ’ĕlōhê yiśərā’ēl ’ ăšer nāṯan hayywōm yōšēḇ ‘al-kisə’î wə‘ênay rō’wōṯ:

Insuper et haec locutus est: “Benedictus Dominus, Deus Israel, qui dedit hodie sedentem in solio meo, videntibus oculis meis” ”.

49. Then all the guests of Adonijah were terrified; and they arose and each went on his way.

ויחרדו ויקמו כל־הקראים אשר ניהו וילכו איש לדרכו׃לאד

49 wayyeḥerəḏû wayyāqumû kāl-haqqəru’îm ’ăšer la’ăḏōnîyâû wayyēləḵû ’îš ləḏarəkwō:

Territi sunt ergo et surrexerunt omnes, qui invitati fuerant ab Adonia, et ivit unusquisque in viam suam.

50. And Adonijah was afraid of Solomon, and he arose, went and took hold of the horns of the altar.

ואדניהו ירא מפני ש�מה ויקם ויל� ויחזק בקרנות המזבח׃

50 wa’ăḏōnîyâû yārē’ mipənê šəlōmōh wayyāqām wayyēleḵə wayyaḥăzēq bəqarənwōṯ hammizəbēḥa:

Adonias autem timens Salomonem surrexit et abiit tenuitque cornua altaris.

51. Now it was told Solomon, saying, "Behold, Adonijah is afraid of King Solomon, for behold, he has taken hold of the horns of the altar, saying, `Let King Solomon swear to me today that he will not put his servant to death with the sword.' "

ויגד לש�מה לאמר הנה אדניהו ירא את־המל� ש�מה והנה אחז בקרנות המזבח לאמר ישבע־לי כיום המל� ש�מה אם־ימית ו בחרב׃את־עבד

51 wayyugaḏ lišəlōmōh lē’mōr hinnēh ’ăḏōnîyâû yārē’ ’eṯ-hammeleḵə šəlōmōh wəhinnēh ’āḥaz bəqarənwōṯ hammizəbēḥa lē’mōr yiššāḇa‘-lî ḵayywōm hammeleḵə šəlōmōh ’im-yāmîṯ ’eṯ-‘aḇədwō beḥāreḇ:

Et nuntiaverunt Salomoni dicentes: “ Ecce Adonias timens regem Salomonem tenuit cornua altaris dicens: “Iuret mihi hodie rex Salomon quod non interficiat servum suum gladio””.

52. Solomon said, "If he is a worthy man, not one of his hairs will fall to the ground; but if wickedness is found in him, he will die."

ויאמר ש�מה אם יהיה לבן־חיל �א־יפל משערתו ארצה ואם־רעה תמצא־בו ומת׃

52 wayyō’mer šəlōmōh ’im yihəyeh ləḇen-ḥayil lō’-yipōl miśśa‘ărāṯwō ’ārəṣâ wə’im-rā‘â ṯimmāṣē’-ḇwō wāmēṯ:

Dixitque Salomon: “ Si fuerit vir bonus, non cadet ne unus quidem capillus eius in terram; sin autem malum inventum fuerit in eo, morietur ”.

53.

So King Solomon sent, and they brought him down from the altar. And he came and prostrated himself before King Solomon, and Solomon said to him, "Go to your house."

וישלח המל� ש�מה וירדהו מעל המזבח ויבא וישתחו למל� ש�מה ויאמר־�ו ש�מה ל� לבית+׃ ף

53 wayyišəlaḥ hammeleḵə šəlōmōh wayyōriḏuhû mē‘al hammizəbēḥa wayyāḇō’ wayyišətaḥû lammeleḵə šəlōmōh wayyō’mer-lwō šəlōmōh lēḵə ləḇêṯeḵā: f

Misit ergo rex Salomon et eduxit eum ab altari, et ingressus adoravit regem Salomonem; dixitque ei Salomon: “ Vade in domum tuam ”.

1 Kings 2

1. As David's time to die drew near, he charged Solomon his son, saying,

ויקרבו ימי־דוד למות ויצו את־ש�מה בנו לאמר׃

1 wayyiqərəḇû yəmê-ḏāwiḏ lāmûṯ wayəṣaw ’eṯ-šəlōmōh ḇənwō lē’mōr:

Appropinquaverant autem dies David ut moreretur, praecepit que Salomoni filio suo dicens:

2. "I am going the way of all the earth. Be strong, therefore, and show yourself a man.

אנכי הל� בדר� כל־הארץ וחזקת והיית לאיש׃

2 ’ānōḵî hōlēḵə bəḏereḵə kāl-hā’āreṣ wəḥāzaqətā wəhāyîṯā lə’îš:

“ Ego ingredior viam universae terrae; confortare et esto vir

3. "Keep the charge of the LORD your God, to walk in His ways, to keep His statutes, His commandments, His ordinances, and His testimonies, according to what is written in the Law of Moses, that you may succeed in all that you do and wherever you

ושמרת את־משמרת יהוה א�הי+ ללכת בדרכיו לשמר חקתיו מצותיו ומשפטיו ועדותיו ככתוב בתורת משה למען תשכיל את כל־אשר תעשה ואת כל־אשר

3 wəšāmarətā ’eṯ-mišəmereṯ| yəhwâ ’ĕlōheyḵā lāleḵeṯ biḏərāḵāyw lišəmōr ḥuqqōṯāyw miṣəwōṯāyw ûmišəpāṭāyw wə‘ēḏəwōṯāyw kakāṯûḇ

et observa decreta Domini Dei tui, ut ambules in viis eius et custodias statuta eius et praecepta eius et iudicia et testimonia, sicut scriptum est in lege

turn, תפנה שם׃ bəṯwōraṯ mōšeh ləma‘an taśəkîl ’ ēṯ kāl-’ ăšer ta‘ăśeh wə’ēṯ kāl-’ ăšer tifəneh šām:

Moysi, ut prospere agas in universis, quae facis et quocumque te verteris;

4. so that the LORD may carry out His promise which He spoke concerning me, saying, `If your sons are careful of their way, to walk before Me in truth with all their heart and with all their soul, you shall not lack a man on the throne of Israel.'

למען יקים יהוה את־דברו אשר דבר עלי לאמר אם־ישמרו בני+ את־דרכם ללכת לפני באמת בכל־לבבם ובכל־נפשם לאמר �א־יכרת ל+ איש מעל כסא ישראל׃

4 ləma‘an yāqîm yəhwâ ’eṯ-dəḇārwō ’ăšer diber ‘ālay lē’mōr ’im-yišəmərû ḇāneyḵā ’eṯ-darəkām lāleḵeṯ ləfānay be’ĕmeṯ bəḵāl-ləḇāḇām ûḇəḵāl-nafəšām lē’mōr lō’-yik ārēṯ ləḵā ’îš mē‘al kissē’ yi śərā’ēl:

ut confirmet Dominus sermonem suum, quem locutus est de me dicens: “Si custodierint filii tui viam suam et ambulaverint coram me in veritate, in omni corde suo et in omni anima sua, non auferetur tibi vir de solio Israel”.

5. "Now you also know what Joab the son of Zeruiah did to me, what he did to the two commanders of the armies of Israel, to Abner the son of Ner, and to Amasa the son of Jether, whom he killed; he also shed the blood of war in peace. And he put the blood of war on his belt about his waist, and on his sandals on his feet.

וגם אתה ידעת את אשר־עשה לי יואב בן־צרויה אשר עשה לשני־שרי צבאות ישראל לאבנר בן־נר ולעמשא בן־יתר ויהרגם וישם דמי־מלחמה בש�ם ויתן מתניו דמי מלחמה בחגרתו אשר ב ובנע�ו אשר ברגליו׃

5 wəḡam ’atâ yāḏa‘ətā ’ēṯ ’ăšer-‘āśâ lî ywō’āḇ ben-ṣərûyâ ’ăšer ‘āśâ lišənê-śārê ṣiḇə’wōṯ yiśərā’ēl lə’aḇənēr ben-nēr wəla‘ămāśā’ ḇen-yeṯer wayyaharəḡēm wayyāśem dəmê-miləḥāmâ bəšālōm wayyitēn dəmê miləḥāmâ baḥăḡōrāṯwō ’ăšer bəmāṯənāyw ûḇəna‘ălwō ’ăšer bəraḡəlāyw:

Tu quoque nosti, quae fecerit mihi Ioab filius Sarviae, quae fecerit duobus principibus exercitus Israel, Abner filio Ner et Amasae filio Iether, quos occidit; et effudit sanguinem belli in pace et posuit cruorem proelii in balteo suo, qui erat circa lumbos eius, et in calceamento suo, quod erat in pedibus eius.

6. "So act according to your wisdom, and do not let his gray hair go down to Sheol in peace.

ועשית כחכמת+ ו�א־תורד שיבתו ש�ם שאל׃ סב

6 wə‘āśîṯā kəḥāḵəmāṯeḵā wəlō’- ṯwōrēḏ śêḇāṯwō bəšālōm šə’ōl: s

Facies ergo iuxta sapientiam tuam et non deduces canitiem eius pacifice ad inferos.

7. "But show kindness to the sons of Barzillai the Gileadite, and let them be among those who eat at your table; for they assisted me when I fled from Absalom your brother.

ולבני ברזלי הגלעדי תעשה־חסדוהיו באכלי שלחנ+ כי־כן קרבו אלי בברחי מפני אבש�ום אחי+׃

7 wəliḇənê ḇarəzillay hagilə‘āḏî ta‘ăśeh-ḥeseḏ wəhāyû bə’ōḵəlê šuləḥāneḵā kî-ḵēn qārəḇû ’ēlay bəḇārəḥî mipənê ’aḇəšālwōm ’āḥîḵā:

Sed filiis Berzellai Galaaditis reddes gratiam, eruntque comedentes in mensa tua; occurrerunt enim mihi, quando fugiebam a facie Absalom fratris tui.

8. "Behold, there is with you Shimei the son of Gera the Benjamite, of Bahurim; now it was he who cursed me with a violent curse on the day I went to Mahanaim. But when he came down to me at the Jordan, I swore to him by the LORD, saying, `I will not put you to death with the sword.'

והנה עמ+ שמעי בן־גרא בן־הימיני מבחרים והוא קללני קללה נמרצת ביום לכתי מחנים והוא־ירד לקראתי הירדן ואשבע �ו ביהוה לאמר אם־אמית+ בחרב׃

8 wəhinnēh ‘imməḵā šimə‘î ḇen-gērā’ ḇen-hayəmînî mibaḥurîm wəhû’ qiləlanî qəlālâ niməreṣeṯ bəywōm leḵətî maḥănāyim wəhû’-yāraḏ liqərā’ ṯî hayyarədēn wā’eššāḇa‘ lwō ḇayhwâ lē’mōr ’im-’ ămîṯəḵā beḥāreḇ:

Habes quoque apud te Semei filium Gera de Beniamin de Bahurim, qui maledixit mihi maledictione pessima, quando ibam ad Mahanaim; sed quia descendit mihi in occursum ad Iordanem, et iuravi ei per Dominum dicens: Non te interficiam gladio.

9. "Now therefore, do not let him go unpunished, for you are a wise man; and you will know what you ought to do to him, and you will bring his gray hair down to Sheol with blood."

ועתה אל־תנקהו כי איש חכם אתה וידעת את אשר תעשה־@ו והורדת את־שיבתו בדם שאול׃

9 wə‘atâ ’al-tənaqqēhû kî ’îš ḥāḵām ’ātâ wəyāḏa‘ətā ’ēṯ ’ăšer ta‘ăśeh-llwō wəhwōraḏətā ’eṯ-śêḇāṯwō bəḏām šə’wōl:

Tu noli pati esse eum innoxium; vir autem sapiens es et scies, quae facias ei deducesque canos eius cum sanguine ad infernum ”.

10. Then David slept with his fathers and was buried in the city of David.

וישכב דוד עם־אבתיו ויקבר בעיר דוד׃ ף

10 wayyišəkaḇ dāwiḏ ‘im-’ ăḇōṯāyw wayyiqqāḇēr bə‘îr dāwiḏ: f

Dormivit igitur David cum patribus suis et sepultus est in civitate David.

11. The days that David reigned over Israel were forty years: seven years he reigned in Hebron and thirty-three

והימים אשר מל� דוד על־ישראל ארבעים שנה בחברון מל� שבע

11 wəhayyāmîm ’ăšer mālaḵə dāwiḏ ‘al-yiśərā’ēl ’arəbā‘îm šānâ

Dies autem, quibus regnavit David super Israel, quadraginta anni

years he reigned in Jerusalem. שים�שנים ובירושלם מל� ש וש�ש שנים׃

bəḥeḇərwōn mālaḵə šeḇa‘ šānîm ûḇîrûšālaim mālaḵə šəlōšîm wəšālōš šānîm:

sunt: in Hebron regnavit septem annis, in Ierusalem triginta tribus.

12. And Solomon sat on the throne of David his father, and his kingdom was firmly established.

וש�מה ישב על־כסא דוד אביו ותכן מלכתו מאד׃

12 ûšəlōmōh yāšaḇ ‘al-kissē’ dāwiḏ ’āḇîw watikōn maləḵuṯwō mə’ōḏ:

Salomon autem sedit super thronum David patris sui, et firmatum est regnum eius nimis.

13. Now Adonijah the son of Haggith came to Bathsheba the mother of Solomon. And she said, "Do you come peacefully?" And he said, "Peacefully."

ויבא אדניהו בן־חגית אל־בת־שבע אם־ש�מה ותאמר הש�ום בא+ ויאמר ש�ום׃

13 wayyāḇō’ ’ ăḏōnîyâû ḇen-ḥagêṯ1 ’el-baṯ-šeḇa‘ ’ēm-šəlōmōh watō’mer hăšālwōm bō’eḵā wayyō’mer šālwōm:

Et ingressus est Adonias filius Haggith ad Bethsabee matrem Salomonis, quae dixit ei: “ Pacificusne ingressus tuus? ”. Qui respondit: “ Pacificus ”.

14. Then he said, "I have something to say to you." And she said, "Speak."

wayyō’mer dāḇār lî 14 ויאמר דבר לי אלי� ותאמר דבר׃’ēlāyiḵə watō’mer dabēr:

Addiditque: “ Sermo mihi est ad te ”. Cui ait: “ Loquere ”. Et ille:

15. So he said, "You know that the kingdom was mine and that all Israel expected me to be king; however, the kingdom has turned about and become my brother's, for it was his from the LORD.

ויאמר את ידעת כי־לי היתה ל המלוכה ועלי שמו כל־ישרא פניהם למ�� ותסב המלוכה ותהי לאחי כי מיהוה היתה @ו׃

15 wayyō’mer ’atə yāḏa‘atə kî-lî hāyəṯâ hamməlûḵâ wə‘ālay śāmû ḵāl-yiśərā’ēl pənêhem liməlōḵə watissōḇ hamməlûḵâ watəhî lə’āḥî kî mêəhwâ hāyəṯâ llwō:

“ Tu, inquit, nosti quia meum erat regnum, et me proposuerat omnis Israel sibi in regem, sed translatum est regnum et factum est fratris mei; a Domino enim constitutum est ei.

16. "Now I am making one request of you; do not refuse me." And she said to him, "Speak."

תה שאלה אחת אנכי שאל וע מאת� אל־תשבי את־פני ותאמר אליו דבר׃

16 wə‘atâ šə’ēlâ ’aḥaṯ ’ānōḵî šō’ēl mē’it āḵə ’al-tāšiḇî ’eṯ-pānāy watō’mer ’ēlāyw dabēr:

Nunc ergo petitionem unam deprecor a te; ne confundas faciem meam ”. Quae dixit ad eum: “ Loquere ”.

17. Then he said, "Please speak to מה המל� כי�ויאמר אמרי־נא לש 17 wayyō’mer ’imərî-nā’ Et ille ait: “ Precor, ut

Solomon the king, for he will not refuse you, that he may give me Abishag the Shunammite as a wife."

�א־ישיב את־פני� ויתן־לי את־אבישג השונמית לאשה׃

lišəlōmōh hammeleḵə kî lō’-yāšîḇ ’eṯ-pānāyiḵə wəyiten-lî ’eṯ-’ăḇîšaḡ haššûnammîṯ lə’iššâ:

dicas Salomoni regi — neque enim negare tibi quidquam potest — ut det mihi Abisag Sunamitin uxorem ”.

18. Bathsheba said, "Very well; I will speak to the king for you."

ותאמר בת־שבע טוב אנכי אדבר עלי+ אל־המל�׃

18 watō’mer baṯ-šeḇa‘ ṭwōḇ ’ānōḵî ’ăḏabēr ‘āleyḵā ’el-hammeleḵə:

Et ait Bethsabee: “ Bene, ego loquar pro te regi ”.

19. So Bathsheba went to King Solomon to speak to him for Adonijah. And the king arose to meet her, bowed before her, and sat on his throne; then he had a throne set for the king's mother, and she sat on his right.

בע אל־המל� ש�מה ותבא בת־ש לדבר־�ו על־אדניהו ויקם המל� לקראתה וישתחו לה וישב על־כסאו וישם כסא לאם המל� ותשב לימינו׃

19 watāḇō’ ḇaṯ-šeḇa‘ ’el-hammeleḵə šəlōmōh ləḏaber-lwō ‘al-’ ăḏōnîyâû wayyāqām hammeleḵə liqərā’ ṯāh wayyišətaḥû lāh wayyēšeḇ ‘al-kisə’wō wayyāśem kissē’ l ə’ēm hammeleḵə watēšeḇ lîmînwō:

Venit ergo Bethsabee ad regem Salomonem, ut loqueretur ei pro Adonia. Et surrexit rex in occursum eius adoravitque eam et sedit super thronum suum; positus quoque est thronus matri regis, quae sedit ad dexteram eius.

20. Then she said, "I am making one small request of you; do not refuse me." And the king said to her, "Ask, my mother, for I will not refuse you."

נה אנכי ותאמר שאלה אחת קט שאלת מאת� אל־תשב את־פני ויאמר־לה המל� שאלי אמי כי �א־אשיב את־פני�׃

20 watō’mer šə’ēlâ ’aḥaṯ qəṭannâ ’ānōḵî šō’eleṯ mē’it āḵə ’al-tāšeḇ ’eṯ-pānāy wayyō’mer-lāh hammeleḵə ša’ălî ’immî kî lō’-’ āšîḇ ’eṯ-pānāyiḵə:

Dixitque ei: “ Petitionem unam parvulam ego deprecor a te; ne confundas faciem meam”. Dixit ei rex: “ Pete, mater mi, neque enim fas est, ut avertam faciem tuam ”.

21. So she said, "Let Abishag the Shunammite be given to Adonijah your brother as a wife."

ותאמר יתן את־אבישג השנמית לאדניהו אחי+ לאשה׃

21 watō’mer yutan ’eṯ-’ăḇîšaḡ haššunammîṯ la’ăḏōnîyâû ’āḥîḵā lə’iššâ:

Quae ait: “ Detur Abisag Sunamitis Adoniae fratri tuo uxor ”.

22. King Solomon answered and said to מה ויאמר ל�אמו ויען המל� ש 22 wayya‘an hammeleḵə Responditque rex

his mother, "And why are you asking Abishag the Shunammite for Adonijah? Ask for him also the kingdom--for he is my older brother--even for him, for Abiathar the priest, and for Joab the son of Zeruiah!"

ולמה את שאלת את־אבישג השנמית לאדניהו ושאלי־�ו את־המלוכה כי הוא אחי הגדול ממני ו�ו ולאביתר הכהן וליואב בן־צרויה׃ ף

šəlōmōh wayyō’mer lə’immwō wəlāmâ ’atə šō’eleṯ ’eṯ-’ăḇîšaḡ haššunammîṯ la’ăḏōnîyâû wəša’ălî-lwō ’eṯ-hamməlûḵâ kî hû’ ’āḥî hagāḏwōl mimmennî wəlwō ûlə’eḇəyāṯār hakōhēn ûləywō’āḇ ben-ṣərûyâ: f

Salomon et dixit matri suae: “ Quare postulas Abisag Sunamitin Adoniae? Postula ei et regnum! Ipse est enim frater meus maior me et habet Abiathar sacerdotem et Ioab filium Sarviae ”.

23. Then King Solomon swore by the LORD, saying, "May God do so to me and more also, if Adonijah has not spoken this word against his own life.

ע המל� ש�מה ביהוה לאמר וישב כה יעשה־לי א�הים וכה יוסיף כי בנפשו דבר אדניהו את־הדבר הזה׃

23 wayyiššāḇa‘ hammeleḵə šəlōmōh bayhwâ lē’mōr kōh ya‘ăśeh-llî ’ĕlōhîm wəḵōh ywōsîf kî ḇənafəšwō diber ’ăḏōnîyâû ’eṯ-hadāḇār hazzeh:

Iuravit itaque rex Salomon per Dominum dicens: “ Haec faciat mihi Deus et haec addat, certe contra animam suam locutus est Adonias verbum hoc.

24. "Now therefore, as the LORD lives, who has established me and set me on the throne of David my father and who has made me a house as He promised, surely Adonijah shall be put to death today."

=כ]ועתה חי־יהוה אשר הכינני [ויושיבני =ק] [ויושיביניעל־כסא דוד אבי ואשר עשה־לי היום יומת בית כאשר דבר כי אדניהו׃

24 wə‘atâ ḥay-yəhwâ ’ăšer hĕḵînanî wayywōšîḇênî wayywōšîḇanî ‘al-kissē’ dāwiḏ ’āḇî wa’ăšer ‘āśâ-lî bayiṯ ka’ăšer dibēr kî hayywōm yûmaṯ ’ăḏōnîyâû:

Et nunc, vivit Dominus, qui firmavit me et collocavit me super solium David patris mei et qui fecit mihi domum, sicut locutus est, certe hodie occidetur Adonias ”.

25. So King Solomon sent Benaiah the son of Jehoiada; and he fell upon him so that he died.

וישלח המל� ש�מה ביד בניהו בו וימת׃ סבן־יהוידע ויפגע־

25 wayyišəlaḥ hammeleḵə šəlōmōh bəyaḏ bənāyâû ḇen-yəhwōyāḏā‘ wayyifəga‘-bwō wayyāmōṯ: s

Misitque rex Salomon per manum Banaiae filii Ioiadae, qui interfecit eum, et mortuus est.

26. Then to Abiathar the priest the king said, "Go to Anathoth to your own

הכהן אמר המל� ענתת ולאביתר 26 ûlə’eḇəyāṯār hakōhēn ’āmar hammeleḵə ‘ănāṯōṯ

Abiathar quoque sacerdoti dixit rex: “

field, for you deserve to die; but I will not put you to death at this time, because you carried the ark of the Lord GOD before my father David, and because you were afflicted in everything with which my father was afflicted."

ל� על־שדי+ כי איש מות אתה וביום הזה �א אמית+ כי־נשאת את־ארון אדני יהוה לפני דוד אבי וכי התענית בכל אשר־התענה אבי׃

lēḵə ‘al-śāḏeyḵā kî ’îš māweṯ ’ātâ ûḇayywōm hazzeh lō’ ’ ămîṯeḵā kî-nāśā’ ṯā ’eṯ-’ărwōn ’ăḏōnāy yəhwōih lif ənê dāwiḏ ’āḇî wəḵî hiṯə‘annîṯā bəḵōl ’ ăšer-hiṯə‘annâ ’āḇî:

Vade in Anathoth ad agrum tuum; es quidem vir mortis, sed hodie te non interficiam, quia portasti arcam Domini Dei coram David patre meo et sustinuisti laborem in omnibus, in quibus laboravit pater meus ”.

27. So Solomon dismissed Abiathar from being priest to the LORD, in order to fulfill the word of the LORD, which He had spoken concerning the house of Eli in Shiloh.

ויגרש ש�מה את־אביתר מהיות כהן ליהוה למלא את־דבר יהוה אשר דבר על־בית עלי בש�ה׃ ף

27 wayəḡāreš šəlōmōh ’eṯ-’eḇəyāṯār mihəywōṯ kōhēn layhwâ ləmallē’ ’eṯ-dəḇar yəhwâ ’ăšer diber ‘al-bêṯ ‘ēlî bəšilōh: f

Eiecit ergo Salomon Abiathar, ut non esset sacerdos Domini, ut impleretur sermo Domini, quem locutus est super domum Heli in Silo.

28. Now the news came to Joab, for Joab had followed Adonijah, although he had not followed Absalom. And Joab fled to the tent of the LORD and took hold of the horns of the altar.

והשמעה באה עד־יואב כי יואב נטה אחרי אדניה ואחרי אבש�ום �א נטה וינס יואב אל־אהל יהוה ויחזק בקרנות המזבח׃

28 wəhaššəmu‘â bā’â ‘aḏ-ywō’āḇ kî ywō’āḇ nāṭâ ’aḥărê ’ăḏōnîyâ wə’aḥărê ’aḇəšālwōm lō’ nāṭâ wayyānās ywō’āḇ ’el-’ōhel yəhwâ wayyaḥăzēq bəqarənwōṯ hammizəbēḥa:

Venit autem nuntius ad Ioab. Ioab autem declinaverat post Adoniam, cum post Absalom non declinasset; fugit ergo Ioab in tabernaculum Domini et apprehendit cornua altaris.

29. It was told King Solomon that Joab had fled to the tent of the LORD, and behold, he is beside the altar. Then Solomon sent Benaiah the son of Jehoiada, saying, "Go, fall upon him."

ויגד למל� ש�מה כי נס יואב זבח אל־אהל יהוה והנה אצל המ וישלח ש�מה את־בניהו בן־יהוידע לאמר ל� פגע־בו׃

29 wayyugaḏ lammeleḵə šəlōmōh kî nās ywō’āḇ ’el-’ ōhel yəhwâ wəhinnēh ’ēṣel hammizəbēḥa wayyišəlaḥ šəlōmōh ’eṯ-bənāyâû ḇen-yəhwōyāḏā‘

Nuntiatumque est regi Salomoni, quod fugisset Ioab in tabernaculum Domini et esset iuxta altare; misitque Salomon Banaiam filium Ioiadae

lē’mōr lēḵə pəḡa‘-bwō: dicens: “ Vade, interfice eum! ”.

30. So Benaiah came to the tent of the LORD and said to him, "Thus the king has said, `Come out.' " But he said, "No, for I will die here." And Benaiah brought the king word again, saying, "Thus spoke Joab, and thus he answered me."

ויבא בניהו אל־אהל יהוה ויאמר אליו כה־אמר המל� צא ויאמר �א כי פה אמות וישב בניהו את־המל� דבר לאמר כה־דבר יואב וכה ענני׃

30 wayyāḇō’ ḇənāyâû ’el-’ōhel yəhwâ wayyō’mer ’ēlāyw kōh-’āmar hammeleḵə ṣē’ wayyō’mer| lō’ kî fōh ’āmûṯ wayyāšeḇ bənāyâû ’eṯ-hammeleḵə dāḇār lē’mōr kōh-ḏiber ywō’āḇ wəḵōh ‘ānānî:

Venit Banaias ad tabernaculum Domini et dixit ei: “ Haec dicit rex: Egredere!”. Qui ait: “ Non egrediar, sed hic moriar ”. Renuntiavit Banaias regi sermonem dicens: “ Haec locutus est Ioab et haec respondit mihi ”.

31. The king said to him, "Do as he has spoken and fall upon him and bury him, that you may remove from me and from my father's house the blood which Joab shed without cause.

אמר �ו המל� עשה כאשר דבר ויופגע־בו וקברתו והסירת דמי חנם אשר שפ� יואב מעלי ומעל בית אבי׃

31 wayyō’mer lwō hammeleḵə ‘ăśēh ka’ăšer diber ûfəḡa‘-bwō ûqəḇarətwō wahăsîrōṯā| dəmê ḥinnām ’ăšer šāfaḵə ywō’āḇ mē‘ālay ûmē‘al bêṯ ’āḇî:

Dixitque ei rex: “ Fac, sicut locutus est, et interfice eum et sepeli; et amovebis sanguinem innocentem, qui effusus est a Ioab, a me et a domo patris mei.

32. "The LORD will return his blood on his own head, because he fell upon two men more righteous and better than he and killed them with the sword, while my father David did not know it: Abner the son of Ner, commander of the army of Israel, and Amasa the son of Jether, commander of the army of Judah.

־דמו על־ראשו והשיב יהוה אתאשר פגע בשני־אנשים צדקים בחרב ואבי *וטבים ממנו ויהרגמדוד �א ידע את־אבנר בן־נר שר־צבא ישראל ואת־עמשא בן־יתר שר־צבא יהודה׃

32 wəhēšîḇ yəhwâ ’eṯ-dāmwō ‘al-rō’šwō ’ăšer pāḡa‘ bišənê-’ănāšîm ṣadiqîm wəṭōḇîm mimmennû wayyaharəḡēm3 baḥereḇ wə’āḇî ḏāwiḏ lō’ yāḏā‘ ’eṯ-’aḇənēr ben-nēr śar-ṣəḇā’ yi śərā’ēl wə’eṯ-‘ămāśā’ ḇen-yeṯer śar-ṣəḇā’ yəhûḏâ:

Et reddet Dominus sanguinem eius super caput eius, quia interfecit duos viros iustos melioresque se et occidit eos gladio, patre meo David ignorante: Abner filium Ner principem militiae Israel et Amasam filium Iether principem exercitus Iudae.

33. "So shall their blood return on the head of Joab and on the head of his

ושבו דמיהם בראש יואב ובראש 33 wəšāḇû ḏəmêhem bərō’š ywō’āḇ ûḇərō’š

Et revertetur sanguis illorum in caput Ioab et

descendants forever; but to David and his descendants and his house and his throne, may there be peace from the LORD forever."

זרעו לעלם ולדוד ולזרעו ולביתו ולכסאו יהיה ש�ום עד־עולם מעם יהוה׃

zarə‘wō lə‘ōlām ûləḏāwiḏ ûləzarə‘wō ûləḇêṯwō ûləḵisə’wō yihəyeh šālwōm ‘aḏ-‘wōlām mē‘im yəhwâ:

in caput seminis eius in sempiternum; David autem et semini eius et domui et throno illius sit pax usque in aeternum a Domino ”.

34. Then Benaiah the son of Jehoiada went up and fell upon him and put him to death, and he was buried at his own house in the wilderness.

ויעל בניהו בן־יהוידע ויפגע־בו וימתהו ויקבר בביתו במדבר׃

34 wayya‘al bənāyâû ben-yəhwōyāḏā‘ wayyifəga‘-bwō wayəmiṯēhû wayyiqqāḇēr bəḇêṯwō bammiḏəbār:

Ascendit itaque Banaias filius Ioiadae et aggressus eum interfecit; sepultusque est in domo sua in deserto.

35. The king appointed Benaiah the son of Jehoiada over the army in his place, and the king appointed Zadok the priest in the place of Abiathar.

ויתן המל� את־בניהו בן־יהוידע תחתיו על־הצבא ואת־צדוק הכהן נתן המל� תחת אביתר׃

35 wayyitēn hammeleḵə ’eṯ-bənāyâû ḇen-yəhwōyāḏā‘ taḥətāyw ‘al-haṣṣāḇā’ wə’eṯ-ṣāḏwōq hakōhēn nāṯan hammeleḵə taḥaṯ ’eḇəyāṯār:

Et constituit rex Banaiam filium Ioiadae pro eo super exercitum et Sadoc sacerdotem posuit pro Abiathar.

36. Now the king sent and called for Shimei and said to him, "Build for yourself a house in Jerusalem and live there, and do not go out from there to any place.

וישלח המל� ויקרא לשמעי ויאמר �ו בנה־ל+ בית בירושלם וישבת שם ו�א־תצא משם אנה ואנה׃

36 wayyišəlaḥ hammeleḵə wayyiqərā’ l əšimə‘î wayyō’mer lwō bənēh-ləḵā ḇayiṯ bîrûšālaim wəyāšaḇətā šām wəlō’-ṯēṣē’ miššām ’āneh wā’ānâ:

Misit quoque rex et vocavit Semei dixitque ei: “ Aedifica tibi domum in Ierusalem et habita ibi et non egredieris inde huc atque illuc;

37. "For on the day you go out and cross over the brook Kidron, you will know for certain that you shall surely die; your blood shall be on your own head."

והיה ביום צאת+ ועברת את־נחל קדרון ידע תדע כי מות תמות דמ+ יהיה בראש+׃

37 wəhāyâ| bəywōm ṣē’ ṯəḵā wə‘āḇarətā ’eṯ-naḥal qiḏərwōn yāḏō‘a tēḏa‘ kî mwōṯ tāmûṯ dāməḵā yihəyeh ḇərō’šeḵā:

quacumque autem die egressus fueris et transieris torrentem Cedron, scito te interficiendum; sanguis tuus erit super caput tuum ”.

38. Shimei then said to the king, "The word is good. As my lord the king has said, so your servant will do." So Shimei lived in Jerusalem many days.

ויאמר שמעי למל� טוב הדבר כאשר דבר אדני המל� כן יעשה עבד+ וישב שמעי בירושלם ימים רבים׃ ס

38 wayyō’mer šimə‘î lammeleḵə ṭwōḇ hadāḇār ka’ăšer diber ’ăḏōnî hammeleḵə kēn ya‘ăśeh ‘aḇədeḵā wayyēšeḇ šimə‘î bîrûšālaim yāmîm rabîm: s

Dixitque Semei regi: “ Bonus sermo; sicut locutus est dominus meus rex, sic faciet servus tuus ”. Habitavit itaque Semei in Ierusalem diebus multis.

39. But it came about at the end of three years, that two of the servants of Shimei ran away to Achish son of Maacah, king of Gath. And they told Shimei, saying, "Behold, your servants are in Gath."

ברחו ויהי מקץ ש�ש שנים וי שני־עבדים לשמעי אל־אכיש בן־מעכה מל� גת ויגידו לשמעי לאמר הנה עבדי+ בגת׃

39 wayəhî miqqēṣ šālōš šānîm wayyiḇərəḥû šənê-‘ăḇāḏîm ləšimə‘î ’el-’ āḵîš ben-ma‘ăḵâ meleḵə gaṯ wayyagîḏû ləšimə‘î lē’mōr hinnēh ‘ăḇāḏeyḵā bəḡaṯ:

Factum est autem post annos tres, ut fugerent duo servi Semei ad Achis filium Maacha regem Geth; nuntiatumque est Semei quod servi eius essent in Geth.

40. Then Shimei arose and saddled his donkey, and went to Gath to Achish to look for his servants. And Shimei went and brought his servants from Gath.

ויקם שמעי ויחבש את־חמרו ויל� גתה אל־אכיש לבקש את־עבדיו ויל� שמעי ויבא את־עבדיו מגת׃

40 wayyāqām šimə‘î wayyaḥăḇōš ’eṯ-ḥămōrwō wayyēleḵə gaṯâ ’el-’āḵîš ləḇaqqēš ’eṯ-‘ăḇāḏāyw wayyēleḵə šimə‘î wayyāḇē’ ’eṯ-‘ăḇāḏāyw migaṯ:

Et surrexit Semei et stravit asinum suum ivitque in Geth ad Achis ad requirendos servos suos et adduxit eos de Geth.

41. It was told Solomon that Shimei had gone from Jerusalem to Gath, and had returned.

ויגד לש�מה כי־הל� שמעי מירושלם גת וישב׃

41 wayyugaḏ lišəlōmōh kî-hālaḵə šimə‘î mîrûšālaim gaṯ wayyāšōḇ:

Nuntiatum est autem Salomoni quod isset Semei in Geth de Ierusalem et redisset.

42. So the king sent and called for Shimei and said to him, "Did I not make you swear by the LORD and solemnly warn you, saying, `You will know for certain that on the day you depart and go anywhere, you shall surely die'? And you said to me, `The word which

וישלח המל� ויקרא לשמעי ויאמר אליו ה�וא השבעתי+ ביהוה ואעד ב+ לאמר ביום צאת+ והלכת אנה ואנה ידע תדע כי מות תמות ותאמר אלי טוב

42 wayyišəlaḥ hammeleḵə wayyiqərā’ l əšimə‘î wayyō’mer ’ēlāyw hălwō’ hišəba‘ətîḵā ḇayhwâ wā’ā‘i ḏ bəḵā lē’mōr bəywōm ṣē’ ṯəḵā wəhālaḵətā ’āneh wā’ānâ

Et mittens vocavit eum dixitque illi: “ Nonne testificatus sum tibi per Dominum et praedixi tibi: Quacumque die egressus ieris huc et illuc, scito te esse moriturum?

I have heard is good.' הדבר שמעתי׃ yāḏō‘a tēḏa‘ kî mwōṯ tāmûṯ watō’mer ’ēlay ṭwōḇ hadāḇār šāmā‘ətî:

Et respondisti mihi “Bonus sermo; audivi”.

43. "Why then have you not kept the oath of the LORD, and the command which I have laid on you?"

מרת את שבעת יהוה ומדוע �א ש ואת־המצוה אשר־צויתי עלי+׃

43 ûmadû‘a lō’ šāmarətā ’ēṯ šəḇu‘aṯ yəhwâ wə’eṯ-hammiṣəwâ ’ăšer-ṣiûîṯî ‘āleyḵā:

Quare ergo non custodisti iusiurandum Domini et praeceptum, quod praeceperam tibi? ”.

44. The king also said to Shimei, "You know all the evil which you acknowledge in your heart, which you did to my father David; therefore the LORD shall return your evil on your own head.

ויאמר המל� אל־שמעי אתה ידעת את כל־הרעה אשר ידע בב+ אשר עשית לדוד אבי ל והשיב יהוה את־רעת+ בראש+׃

44 wayyō’mer hammeleḵə ’el-šimə‘î ’atâ yāḏa‘ətā ’ēṯ kāl-hārā‘â ’ăšer yāḏa‘ l əḇāḇəḵā ’ăšer ‘āśîṯā ləḏāwiḏ ’āḇî wəhēšîḇ yəhwâ ’eṯ-rā‘āṯəḵā bərō’šeḵā:

Dixitque rex ad Semei: “ Tu nosti omne malum, cuius tibi conscium est cor tuum, quod fecisti David patri meo; reddit Dominus malitiam tuam in caput tuum.

45. "But King Solomon shall be blessed, and the throne of David shall be established before the LORD forever."

�מה ברו� וכסא דוד והמל� ש יהיה נכון לפני יהוה עד־עולם׃

45 wəhammeleḵə šəlōmōh bārûḵə wəḵissē’ ḏāwiḏ yihəyeh nāḵwōn lif ənê yəhwâ ‘aḏ-‘wōlām:

Et rex Salomon benedictus, et thronus David erit stabilis coram Domino usque in sempiternum ”.

46. So the king commanded Benaiah the son of Jehoiada, and he went out and fell upon him so that he died. Thus the kingdom was established in the hands of Solomon.

ויצו המל� את־בניהו בן־יהוידע לכה ויצא ויפגע־בו וימת והממ נכונה ביד־ש�מה׃

46 wayəṣaw hammeleḵə ’eṯ-bənāyâû ben-yəhwōyāḏā‘ wayyēṣē’ wayyifəga‘-bwō wayyāmōṯ wəhammaməlāḵâ nāḵwōnâ bəyaḏ-šəlōmōh:

Iussit itaque rex Banaiae filio Ioiadae, qui egressus percussit eum, et mortuus est. Confirmatum est igitur regnum in manu Salomonis.

1 Kings 3

1. Then Solomon formed a marriage alliance with Pharaoh king of Egypt, and took Pharaoh's daughter and

ויתחתן ש�מה את־פרעה מל� מצרים ויקח את־בת־פרעה

1 wayyiṯəḥatēn šəlōmōh ’eṯ-parə‘ōh meleḵə miṣərāyim wayyiqqaḥ ’eṯ-

Et affinitate coniunctus est pharaoni regi Aegypti. Accepit namque

brought her to the city of David until he had finished building his own house and the house of the LORD and the wall around Jerusalem.

ויביאה אל־עיר דוד עד כ�תו לבנות את־ביתו ואת־בית יהוה ואת־חומת ירושלם סביב׃

baṯ-parə‘ōh wayəḇî’ehā ’el-‘îr dāwiḏ ‘aḏ kallōṯwō liḇənwōṯ ’eṯ-bêṯwō wə’eṯ-bêṯ yəhwâ wə’eṯ-ḥwōmaṯ yərûšālaim sāḇîḇ:

filiam eius et adduxit in civitatem David, donec compleret aedificans domum suam et domum Domini et murum Ierusalem per circuitum.

2. The people were still sacrificing on the high places, because there was no house built for the name of the LORD until those days.

רק העם מזבחים בבמות כי לשם יהוה עד �א־נבנה בית הימים ההם׃ ף

2 raq hā‘ām məzabəḥîm babāmwōṯ kî lō’-niḇənâ ḇayiṯ ləšēm yəhwâ ‘aḏ hayyāmîm hâēm: f

Attamen populus immolabat in excelsis; non enim aedificatum erat templum nomini Domini usque in diem illum.

3. Now Solomon loved the LORD, walking in the statutes of his father David, except he sacrificed and burned incense on the high places.

ויאהב ש�מה את־יהוה ללכת בחקות דוד אביו רק בבמות הוא מזבח ומקטיר׃

3 wayye’ĕhaḇ šəlōmōh ’eṯ-yəhwâ lāleḵeṯ bəḥuqqwōṯ dāwiḏ ’āḇîw raq babāmwōṯ hû’ məzabēḥa ûmaqəṭîr:

Dilexit autem Salomon Dominum ambulans in praeceptis David patris sui, excepto quod in excelsis immolabat et accendebat thymiama.

4. The king went to Gibeon to sacrifice there, for that was the great high place; Solomon offered a thousand burnt offerings on that altar.

ויל� המל� גבענה לזבח שם כי היא הבמה הגדולה אלף ע�ות יעלה ש�מה על המזבח ההוא׃

4 wayyēleḵə hammeleḵə giḇə‘ōnâ lizəbōḥa šām kî hî’ habāmâ hagəḏwōlâ ’elef ‘ōlwōṯ ya‘ăleh šəlōmōh ‘al hammizəbēḥa hahû’:

Abiit itaque in Gabaon, ut immolaret ibi; illud quippe erat excelsum maximum. Mille hostias in holocaustum obtulit Salomon super altare illud.

5. In Gibeon the LORD appeared to Solomon in a dream at night; and God said, "Ask what you wish me to give you."

בגבעון נראה יהוה אל־ש�מה בח�ום הלילה ויאמר א�הים שאל מה אתן־ל�׃

5 bəḡiḇə‘wōn nirə’â yəhwōâ ’el-šəlōmōh baḥălwōm hallāyəlâ wayyō’mer ’ĕlōhîm šə’al mâ ’eten-lāḵə:

In Gabaon apparuit Dominus Salomoni per somnium nocte dicens: “ Postula quod vis, ut dem tibi ”.

6. Then Solomon said, "You have shown ויאמר ש�מה אתה עשית 6 wayyō’mer šəlōmōh Et ait Salomon: “ Tu

great lovingkindness to Your servant David my father, according as he walked before You in truth and righteousness and uprightness of heart toward You; and You have reserved for him this great lovingkindness, that You have given him a son to sit on his throne, as it is this day.

דול עם־עבד0 דוד אבי חסד ג כאשר הל� לפני0 באמת ובצדקה ובישרת לבב עמ� ותשמר־�ו את־החסד הגדול הזה ותתן־�ו בן ישב על־כסאו כיום הזה׃

’atâ ‘āśîṯā ‘im-‘aḇədəḵā ḏāwiḏ ’āḇî ḥeseḏ gāḏwōl ka’ăšer hālaḵə ləfāneyḵā be’ĕmeṯ ûḇiṣəḏāqâ ûḇəyišəraṯ lēḇāḇ ‘immāḵə watišəmār-lwō ’eṯ-haḥeseḏ hagāḏwōl hazzeh watiten-lwō ḇēn yōšēḇ ‘al-kisə’wō kayywōm hazzeh:

fecisti cum servo tuo David patre meo misericordiam magnam, sicut ambulavit in conspectu tuo in veritate et iustitia et recto corde tecum; custodisti ei misericordiam tuam grandem et dedisti ei filium sedentem super thronum eius, sicut est hodie.

7. "Now, O LORD my God, You have made Your servant king in place of my father David, yet I am but a little child; I do not know how to go out or come in.

ועתה יהוה א�הי אתה המלכת את־עבד0 תחת דוד אבי ואנכי נער קטן �א אדע צאת ובא׃

7 wə‘atâ yəhwâ ’ĕlōhāy ’atâ himəlaḵətā ’eṯ-‘aḇədəḵā taḥaṯ dāwiḏ ’āḇî wə’ānōḵî na‘ar qāṭōn lō’ ’ēḏa‘ ṣē’ ṯ wāḇō’:

Et nunc, Domine Deus meus, tu regnare fecisti servum tuum pro David patre meo. Ego autem sum puer parvus et ignorans egressum et introitum meum;

8. "Your servant is in the midst of Your people which You have chosen, a great people who are too many to be numbered or counted.

ועבד0 בתו� עמ0 אשר בחרת עם־רב אשר �א־ימנה ו�א יספר מרב׃

8 wə‘aḇədəḵā bəṯwōḵə ‘amməḵā ’ăšer bāḥārətā ‘am-rāḇ ’ăšer lō’-yimmāneh wəlō’ yissāfēr mērōḇ:

et servus tuus in medio est populi, quem elegisti, populi infiniti, qui numerari et supputari non potest prae multitudine.

9. "So give Your servant an understanding heart to judge Your people to discern between good and evil. For who is able to judge this great people of Yours?"

פט ונתת לעבד0 לב שמע לש את־עמ0 להבין בין־טוב לרע כי מי יוכל לשפט את־עמ0 הכבד הזה׃

9 wənāṯatā lə‘aḇədəḵā lēḇ šōmē‘a lišəpōṭ ’eṯ-‘amməḵā ləhāḇîn bên-ṭwōḇ lərā‘ kî mî yûḵal lišəpōṭ ’eṯ-‘amməḵā hakāḇēḏ hazzeh:

Da ergo servo tuo cor docile, ut iudicare possit populum tuum et discernere inter bonum et malum. Quis enim potest iudicare populum tuum hunc multum? ”.

10. It was pleasing in the sight of the Lord that Solomon had asked this thing.

וייטב הדבר בעיני אדני כי מה את־הדבר הזה׃שאל ש�

10 wayyîṭaḇ hadāḇār bə‘ênê ’ăḏōnāy kî šā’al šəlōmōh ’eṯ-hadāḇār hazzeh:

Placuit ergo sermo coram Domino quod Salomon rem huiuscemodi postulasset,

11. God said to him, "Because you have asked this thing and have not asked for yourself long life, nor have asked riches for yourself, nor have you asked for the life of your enemies, but have asked for yourself discernment to understand justice,

ויאמר א�הים אליו יען אשר שאלת את־הדבר הזה 0 ימים רבים ו�א־שאלת ל ו�א־שאלת ל0 עשר ו�א שאלת נפש איבי0 ושאלת ל0 הבין לשמע משפט׃

11 wayyō’mer ’ĕlōhîm ’ēlāyw ya‘an ’ăšer šā’alətā ’eṯ-hadāḇār hazzeh wəlō’-šā’alətā lləḵā yāmîm rabîm wəlō’-šā’alətā lləḵā ‘ōšer wəlō’ šā’alətā nefeš ’ōyəḇeyḵā wəšā’alətā lləḵā hāḇîn lišəmō‘a mišəpāṭ:

et dixit Deus Salomoni: “ Quia postulasti verbum hoc et non petisti tibi dies multos nec divitias aut animam inimicorum tuorum, sed postulasti tibi sapientiam ad discernendum iudicium,

12. behold, I have done according to your words. Behold, I have given you a wise and discerning heart, so that there has been no one like you before you, nor shall one like you arise after you.

הנה עשיתי כדברי0 הנה נתתי חכם ונבון אשר כמו0 ל0 לב�א־היה לפני0 ואחרי0 �א־יקום כמו0׃

12 hinnēh ‘āśîṯî kiḏəḇāreyḵā hinnēh| nāṯatî ləḵā lēḇ ḥāḵām wənāḇwōn ’ăšer kāmwōḵā lō’-hāyâ ləfāneyḵā wə’aḥăreyḵā lō’-yāqûm kāmwōḵā:

ecce feci tibi secundum sermones tuos et dedi tibi cor sapiens et intellegens, in tantum ut nullus ante te similis tui fuerit nec post te surrecturus sit;

13. "I have also given you what you have not asked, both riches and honor, so that there will not be any among the kings like you all your days.

וגם אשר �א־שאלת נתתי ל� גם־עשר גם־כבוד אשר �א־היה כמו0 איש במלכים כל־ימי0׃

13 wəḡam ’ăšer lō’-šā’alətā nāṯatî lāḵə gam-‘ōšer gam-kāḇwōḏ ’ăšer lō’-hāyâ ḵāmwōḵā ’îš bamməlāḵîm kāl-yāmeyḵā:

sed et haec, quae non postulasti, dedi tibi, divitias scilicet et gloriam, ut nemo fuerit similis tui in regibus cunctis diebus tuis.

14. "If you walk in My ways, keeping My statutes and commandments, as your father David walked, then I will prolong your days."

ל� בדרכי לשמר חקי ואם ת ומצותי כאשר הל� דויד אבי0 והארכתי את־ימי0׃ ס

14 wə’im| tēlēḵə biḏərāḵay lišəmōr ḥuqqay ûmiṣəwōṯay ka’ăšer hālaḵə dāwîḏ ’āḇîḵā wəha’araḵətî ’eṯ-yāmeyḵā: s

Si autem ambulaveris in viis meis et custodieris praecepta mea et mandata mea, sicut ambulavit David pater tuus, longos faciam dies

tuos ”.

15. Then Solomon awoke, and behold, it was a dream. And he came to Jerusalem and stood before the ark of the covenant of the Lord, and offered burnt offerings and made peace offerings, and made a feast for all his servants.

ויקץ ש�מה והנה ח�ום ויבוא ירושלם ויעמד לפני ארון ברית־אדני ויעל ע�ות ויעש שלמים ויעש משתה לכל־עבדיו׃ ף

15 wayyiqaṣ šəlōmōh wəhinnēh ḥălwōm wayyāḇwō’ yərûšālaim wayya‘ămōḏ| lifənê| ’ărwōn bərîṯ-’ăḏōnāy wayya‘al ‘ōlwōṯ wayya‘aś šəlāmîm wayya‘aś mišəteh ləḵāl-‘ ăḇāḏāyw: f

Igitur evigilavit Salomon et intellexit quod esset somnium. Cumque venisset Ierusalem, stetit coram arca foederis Domini et obtulit holocausta et fecit victimas pacificas et convivium universis famulis suis.

16. Then two women who were harlots came to the king and stood before him.

אז תבאנה שתים נשים זנות אל־המל� ותעמדנה לפניו׃

16 ’āz tāḇō’nâ šətayim nāšîm zōnwōṯ ’el-hammeleḵə wata‘ămōḏənâ ləfānāyw:

Tunc venerunt duae mulieres meretrices ad regem steteruntque coram eo.

17. The one woman said, "Oh, my lord, this woman and I live in the same house; and I gave birth to a child while she was in the house.

י ותאמר האשה האחת בי אדנ אני והאשה הזאת ישבת בבית אחד ואלד עמה בבית׃

17 watō’mer hā’iššâ hā’aḥaṯ bî ’ăḏōnî ’ănî wəhā’iššâ hazzō’ ṯ yōšəḇōṯ bəḇayiṯ ’eḥāḏ wā’ēlēḏ ‘immāh babāyiṯ:

Quarum una ait: “ Obsecro, mi domine; ego et mulier haec habitabamus in domo una, et peperi apud eam in domo;

18. "It happened on the third day after I gave birth, that this woman also gave birth to a child, and we were together. There was no stranger with us in the house, only the two of us in the house.

ם השלישי ללדתי ויהי ביוותלד גם־האשה הזאת ואנחנו יחדו אין־זר אתנו בבית זולתי שתים־אנחנו בבית׃

18 wayəhî bayywōm haššəlîšî ləliḏətî watēleḏ gam-hā’iššâ hazzō’ ṯ wa’ănaḥənû yaḥədāw ’ên-zār ’it ānû babayiṯ zûlāṯî šətayim-’ănaḥənû babāyiṯ:

tertia vero die, postquam ego peperi, peperit et haec; et eramus simul, nullusque alius nobiscum in domo, exceptis nobis duabus.

19. "This woman's son died in the night, because she lay on it.

את לילה וימת בן־האשה הז אשר שכבה עליו׃

19 wayyāmāṯ ben-hā’iššâ hazzō’ ṯ lāyəlâ ’ăšer šāḵəḇâ ‘ālāyw:

Mortuus est autem filius mulieris huius nocte; dormiens quippe oppressit eum.

20. "So she arose in the middle of the night and took my son from beside me while your maidservant slept, and laid him in her bosom, and laid her dead son in my bosom.

ותקם בתו� הלילה ותקח את־בני מאצלי ואמת0 ישנה ותשכיבהו בחיקה ואת־בנה המת השכיבה בחיקי׃

20 watāqām bəṯwōḵə hallayəlâ watiqqaḥ ’eṯ-bənî mē’eṣəlî wa’ămāṯəḵā yəšēnâ watašəkîḇēhû bəḥêqāh wə’eṯ-bənāh hammēṯ hišəkîḇâ ḇəḥêqî:

Et consurgens intempesta nocte, silentio tulit filium meum de latere meo ancillae tuae dormientis et collocavit in sinu suo; suum autem filium, qui erat mortuus, posuit in sinu meo.

21. "When I rose in the morning to nurse my son, behold, he was dead; but when I looked at him carefully in the morning, behold, he was not my son, whom I had borne."

ואקם בבקר להיניק את־בני הנה־מת ואתבוןן אליו בבקר ו והנה �א־היה בני אשר ילדתי׃

21 wā’āqum babōqer ləhênîq ’eṯ-bənî wəhinnēh-mēṯ wā’eṯəbwōnēn ’ēlāyw babōqer wəhinnēh lō’-hāyâ ḇənî ’ăšer yālāḏətî:

Cumque surrexissem mane, ut darem lac filio meo, apparuit mortuus; quem diligentius intuens clara luce, deprehendi non esse meum, quem genueram ”.

22. Then the other woman said, "No! For the living one is my son, and the dead one is your son." But the first woman said, "No! For the dead one is your son, and the living one is my son." Thus they spoke before the king.

ותאמר האשה האחרת �א כי בני החי ובנ� המת וזאת אמרת �א כי בנ� המת ובני החי ותדברנה לפני המל�׃

22 watō’mer hā’iššâ hā’aḥereṯ lō’ ḵî bənî haḥay ûḇənēḵə hammēṯ wəzō’ ṯ ’ōmereṯ lō’ ḵî bənēḵə hammēṯ ûḇənî heḥāy watəḏabērənâ lifənê hammeleḵə:

Responditque altera mulier: “ Non est ita, sed filius meus vivit, tuus autem mortuus est ”. E contrario illa dicebat: “ Mentiris. Filius quippe tuus mortuus est, meus autem vivit ”. Atque in hunc modum contendebant coram rege.

23. Then the king said, "The one says, `This is my son who is living, and your son is the dead one'; and the other says, `No! For your son is the dead one, and my son is the living one.' "

ויאמר המל� זאת אמרת נ� המת וזאת זה־בני החי וב אמרת �א כי בנ� המת ובני החי׃ ף

23 wayyō’mer hammeleḵə zō’ ṯ ’ōmereṯ zeh-bənî haḥay ûḇənēḵə hammēṯ wəzō’ ṯ ’ōmereṯ lō’ ḵî bənēḵə hammēṯ ûḇənî heḥāy: f

Tunc rex ait: “ Haec dicit: “Filius meus vivit, et filius tuus mortuus est”; et ista respondit: “Non, sed filius tuus mortuus est, et filius meus vivit” ”.

24. The king said, "Get me a sword." So they brought a sword before the king.

ויאמר המל� קחו לי־חרב ויבאו החרב לפני המל�׃

24 wayyō’mer hammeleḵə qəḥû lî-ḥāreḇ wayyāḇi’û haḥereḇ lif ənê hammeleḵə:

Dixit ergo rex: “ Afferte mihi gladium! ”. Cumque attulissent gladium coram rege:

25. The king said, "Divide the living child in two, and give half to the one and half to the other."

מל� גזרו את־הילד ויאמר ה החי לשנים ותנו את־החצי לאחת ואת־החצי לאחת׃

25 wayyō’mer hammeleḵə gizərû ’eṯ-hayyeleḏ haḥay lišənāyim ûṯənû ’eṯ-haḥăṣî lə’aḥaṯ wə’eṯ-haḥăṣî lə’eḥāṯ:

“ Dividite, inquit, infantem vivum in duas partes, et date dimidiam partem uni et dimidiam partem alteri ”.

26. Then the woman whose child was the living one spoke to the king, for she was deeply stirred over her son and said, "Oh, my lord, give her the living child, and by no means kill him." But the other said, "He shall be neither mine nor yours; divide him!"

ותאמר האשה אשר־בנה החי אל־המל� כי־נכמרו רחמיה על־בנה ותאמר בי אדני תנו־לה את־הילוד החי והמת אל־תמיתהו וזאת אמרת גם־לי גם־ל� �א יהיה גזרו׃

26 watō’mer hā’iššâ ’ăšer-bənāh haḥay ’el-hammeleḵə kî-niḵəmərû raḥămeyhā ‘al-bənāh watō’mer| bî ’ăḏōnî tənû-lāh ’eṯ-hayyālûḏ haḥay wəhāmēṯ ’al-təmîṯuhû wəzō’ ṯ ’ōmereṯ gam-lî ḡam-lāḵə lō’ yihəyeh gəzōrû:

Dixit autem mulier, cuius filius erat vivus, ad regem — commota sunt quippe viscera eius super filio suo —: “ Obsecro, domine, date illi infantem vivum et nolite interficere eum ”. E contrario illa dicebat: “ Nec mihi nec tibi sit; dividatur ”.

27. Then the king said, "Give the first woman the living child, and by no means kill him. She is his mother."

ויען המל� ויאמר תנו־לה את־הילוד החי והמת �א תמיתהו היא אמו׃

27 wayya‘an hammeleḵə wayyō’mer tənû-lāh ’eṯ-hayyālûḏ haḥay wəhāmēṯ lō’ ṯəmîṯuhû hî’ ’immwō:

Respondens rex ait: “ Date huic infantem vivum, et non occidatur; haec est mater eius ”.

28. When all Israel heard of the judgment which the king had handed down, they feared the king, for they saw that the wisdom of God was in him to administer justice.

וישמעו כל־ישראל ל� את־המשפט אשר שפט המ ויראו מפני המל� כי ראו כי־חכמת א�הים בקרבו לעשות משפט׃ ס

28 wayyišəmə‘û ḵāl-yiśərā’ēl ’eṯ-hammišəpāṭ ’ăšer šāfaṭ hammeleḵə wayyirə’û mipənê hammeleḵə kî rā’û kî-ḥāḵəmaṯ ’ĕlōhîm bəqirəbwō la‘ăśwōṯ

Audivit itaque omnis Israel iudicium, quod iudicasset rex; et timuerunt regem videntes sapientiam Dei esse in eo ad faciendum iudicium.

mišəpāṭ: s

1 Kings 4

1. Now King Solomon was king over all Israel.

ויהי המל� ש�מה מל� ל׃ סעל־כל־ישרא

1 wayəhî hammeleḵə šəlōmōh meleḵə ‘al-kāl-yiśərā’ēl: s

Erat autem rex Salomon regnans super omnem Israel.

2. These were his officials: Azariah the son of Zadok was the priest;

ואלה השרים אשר־�ו עזריהו בן־צדוק הכהן׃ ס

2 wə’ēlleh haśśārîm ’ăšer-lwō ‘ăzarəyâû ḇen-ṣāḏwōq hakōhēn: s

Et hi principes quos habebat: Azarias filius Sadoc sacerdos;

3. Elihoreph and Ahijah, the sons of Shisha were secretaries; Jehoshaphat the son of Ahilud was the recorder;

י שישא אליחרף ואחיה בנ ספרים יהושפט בן־אחילוד המזכיר׃

3 ’ĕlîḥōref wa’ăḥîyâ bənê šîšā’ sōfərîm yəhwōšāfāṭ ben-’ăḥîlûḏ hammazəkîr:

Elihoreph et Ahia filii Sisa scribae; Iosaphat filius Ahilud cancellarius;

4. and Benaiah the son of Jehoiada was over the army; and Zadok and Abiathar were priests;

ובניהו בן־יהוידע על־הצבא וצדוק ואביתר כהנים׃ ס

4 ûḇənāyâû ḇen-yəhwōyāḏā‘ ‘al-haṣṣāḇā’ wəṣāḏwōq wə’eḇəyāṯār kōhănîm: s

Banaias filius Ioiadae super exercitum; Sadoc autem et Abiathar sacerdotes;

5. and Azariah the son of Nathan was over the deputies; and Zabud the son of Nathan, a priest, was the king's friend;

ועזריהו בן־נתן על־הנצבים וזבוד בן־נתן כהן רעה המל�׃

5 wa‘ăzarəyâû ḇen-nāṯān ‘al-hanniṣṣāḇîm wəzāḇûḏ ben-nāṯān kōhēn rē‘eh hammeleḵə:

Azarias filius Nathan super praefectos; Zabud filius Nathan sacerdos amicus regis;

6. and Ahishar was over the household; and Adoniram the son of Abda was over the men subject to forced labor.

ל־הבית ואדנירם ואחישר ע בן־עבדא על־המס׃ ס

6 wa’ăḥîšār ‘al-habāyiṯ wa’ăḏōnîrām ben-‘aḇədā’ ‘al-hammas: s

et Ahisar praepositus domus et Adoniram filius Abda super tributa.

7. Solomon had twelve deputies over all Israel, who provided for the king and his household; each man had to provide for a month in the year.

ולש�מה שנים־עשר נצבים על־כל־ישראל וכלכלו את־המל� ואת־ביתו חדש [אחד =כ]בשנה יהיה על־

7 wəlišəlōmōh šənêm-‘āśār niṣṣāḇîm ‘al-kāl-yiśərā’ēl wəḵiləkəlû ’eṯ-hammeleḵə wə’eṯ-bêṯwō ḥōḏeš baššānâ yihəyeh ‘al-’eḥāḏ hā’eḥāḏ

Habebat autem Salomon duodecim praefectos super omnem Israel, qui praebebant annonam regi et domui eius; per singulos enim menses in

ləḵaləkēl: s anno singuli necessaria לכלכל׃ ס [האחד =ק]ministrabant.

8. These are their names: Ben-hur, in the hill country of Ephraim;

ואלה שמותם בן־חור בהר אפרים׃ ס

8 wə’ēlleh šəmwōṯām ben-ḥûr bəhar ’efərāyim: s

Et haec nomina eorum: Benhur in monte Ephraim;

9. Ben-deker in Makaz and Shaalbim and Beth-shemesh and Elonbeth-hanan;

בן־דקר במקץ ובשעלבים ובית שמש ואי�ון בית חןן׃ ס

9 ben-deqer bəmāqaṣ ûḇəša‘aləḇîm ûḇêṯ šāmeš wə’êlwōn bêṯ ḥānān: s ûḇəša‘aləḇîm ûḇêṯ šāmeš wə’êlwōn bêṯ ḥānān: s

Bendecar in Maces et in Salebim et in Bethsames et in Elon et in Bethanan;

10. Ben-hesed, in Arubboth (Socoh was his and all the land of Hepher);

בן־חסד בארבות �ו שכה וכל־ארץ חפר׃ ס

10 ben-ḥeseḏ bā’ărubwōṯ lwō śōḵōh wəḵāl-’ereṣ ḥēfer: s

Benhesed in Aruboth, ipsius erat Socho et omnis terra Epher;

11. Ben-abinadab, in all the height of Dor (Taphath the daughter of Solomon was his wife);

בן־אבינדב כל־נפת דאר טפת בת־ש�מה היתה �ו לאשה׃ ס

11 ben-’ăḇînāḏāḇ kāl-nāfaṯ dō’r ṭāfaṯ baṯ-šəlōmōh hāyəṯâ llwō lə’iššâ: s

Benabinadab, cuius omnis regio Dor, Tapheth filiam Salomonis habebat uxorem;

12. Baana the son of Ahilud, in Taanach and Megiddo, and all Beth-shean which is beside Zarethan below Jezreel, from Beth-shean to Abel-meholah as far as the other side of Jokmeam;

בענא בן־אחילוד תענ� ומגדו וכל־בית שאן אשר אצל צרתנה מתחת ליזרעאל מבית שאן עד אבל מחולה עד מעבר ליקמעם׃ ס

12 ba‘ănā’ ben-’ăḥîlûḏ ta‘ənaḵə ûməḡidwō wəḵāl-bêṯ šə’ān ’ăšer ’ēṣel ṣārəṯanâ mitaḥaṯ ləyizərə‘e’l mibêṯ šə’ān ‘aḏ ’āḇēl məḥwōlâ ‘aḏ mē‘ēḇer ləyāqəmŏ‘ām: s

Baana filius Ahilud regebat Thanach et Mageddo et universam Bethsan, quae est iuxta Sarthan subter Iezrahel, a Bethsan usque Abelmehula et usque ultra Iecmaam;

13. Ben-geber, in Ramoth-gilead (the towns of Jair, the son of Manasseh, which are in Gilead were his: the region of Argob, which is in Bashan, sixty great cities with walls and

רמת גלעד �ו חות בן־גבר ב יאיר בן־מנשה אשר בגלעד חבל ארגב אשר בבשן *�ו

13 ben-geḇer bərāmōṯ gilə‘āḏ lwō ḥaûōṯ yā’îr ben-mənaššeh ’ăšer bagilə‘āḏ lwō3 ḥeḇel ’arəgōḇ ’ăšer babāšān

Bengaber in Ramoth Galaad habebat villas Iair filii Manasse in Galaad: ipse praeerat in omni regione Argob, quae est

bronze bars were his); ששים ערים גד�ות חומה ובריח נחשת׃ ס

šiššîm ‘ārîm gəḏōlwōṯ ḥwōmâ ûḇərîḥa nəḥōšeṯ: s

in Basan, sexaginta civitatibus magnis atque muratis, quae habebant seras aereas;

14. Ahinadab the son of Iddo, in Mahanaim;

’ăḥînāḏāḇ ben-‘idō’ 14 אחינדב בן־עדא מחנימה׃maḥănāyəmâ:

Ahinadab filius Addo praeerat in Mahanaim;

15. Ahimaaz, in Naphtali (he also married Basemath the daughter of Solomon);

נפתלי גם־הוא לקח אחימעץ ב את־בשמת בת־ש�מה לאשה׃

15 ’ăḥîma‘aṣ bənafətālî gam-hû’ lāqaḥ ’eṯ-bāśəmaṯ baṯ-šəlōmōh lə’iššâ:

Achimaas in Nephthali, sed et ipse habebat Basemath filiam Salomonis in coniugio;

16. Baana the son of Hushai, in Asher and Bealoth;

בענא בן־חושי באשר ובע�ות׃ ס

16 ba‘ănā’ ben-ḥûšāy bə’āšēr ûḇə‘ālwōṯ: s

Baana filius Chusai in Aser et in Baloth;

17. Jehoshaphat the son of Paruah, in Issachar;

-yəhwōšāfāṭ ben 17 יהושפט בן־פרוח ביששכר׃ סpārûḥa bəyiśāsḵār: s

Iosaphat filius Pharue in Issachar;

18. Shimei the son of Ela, in Benjamin; 18 שמעי בן־אלא בבנימן׃ ס šimə‘î ḇen-’ēlā’ bəḇinəyāmin: s

Semei filius Ela in Beniamin;

19. Geber the son of Uri, in the land of Gilead, the country of Sihon king of the Amorites and of Og king of Bashan; and he was the only deputy who was in the land.

גבר בן־ארי בארץ גלעד ארץ סיחון מל� האמרי ועג מל� הבשן ונציב אחד אשר בארץ׃

19 geḇer ben-’urî bə’ereṣ gilə‘āḏ ’ereṣ sîḥwōn| meleḵə hā’ĕmōrî wə‘ōḡ meleḵə habāšān ûnəṣîḇ ’eḥāḏ ’ăšer bā’āreṣ:

Gaber filius Uri in terra Galaad, in terra Sehon regis Amorraei et Og regis Basan, ut praefectus unus, qui erat in terra.

20. Judah and Israel were as numerous as the sand that is on the seashore in abundance; they were eating and drinking and rejoicing.

יהודה וישראל רבים כחול אשר־על־הים לרב אכלים ושתים ושמחים׃

20 yəhûḏâ wəyiśərā’ēl rabîm kaḥwōl ’ ăšer-‘al-hayyām lārōḇ ’ōḵəlîm wəšōṯîm ûśəmēḥîm:

Iuda et Israel innumerabiles, sicut arena maris in multitudine, comedentes et bibentes atque laetantes.

21. Now Solomon ruled over all the kingdoms from the River to the land

וש�מה היה מושל 5:1 5:1 Salomon autem erat in dicione sua habens

of the Philistines and to the border of Egypt; they brought tribute and served Solomon all the days of his life.

בכל־הממלכות מן־הנהר ארץ פלשתים ועד גבול מצרים מגשים מנחה ועבדים את־ש�מה כל־ימי חייו׃ ף

omnia regna a Flu mine usque ad terram Philisthim et ad terminum Aegypti offerentium sibi munera et servientium ei cunctis diebus vitae eius.

22. Solomon's provision for one day was thirty kors of fine flour and sixty kors of meal,

י לחם־ש�מה ליום ויה 5:2אחד ש�שים כר סלת וששים כר קמח׃

5:2 Erat autem cibus Salomonis per dies singulos triginta chori similae et sexaginta chori farinae,

23. ten fat oxen, twenty pasture-fed oxen, a hundred sheep besides deer, gazelles, roebucks, and fattened fowl.

עשרה בקר בראים 5:3ועשרים בקר רעי ומאה צאן לבד מאיל וצבי ויחמור וברברים אבוסים׃

5:3 decem boves pingues et viginti boves pascuales et centum oves, excepta venatione cervorum, caprearum atque bubalorum et avium altilium.

24. For he had dominion over everything west of the River, from Tiphsah even to Gaza, over all the kings west of the River; and he had peace on all sides around about him.

כי־הוא רדה בכל־עבר 5:4הנהר מתפסח ועד־עזה בכל־מלכי עבר הנהר וש�ום היה �ו מכל־עבריו מסביב׃

5:4 Ipse enim obtinebat omnem regionem, quae erat trans Flumen, a Thaphsa usque Gazam, et cunctos reges illarum regionum; et habebat pacem ex omni parte in circuitu.

25. So Judah and Israel lived in safety, every man under his vine and his fig tree, from Dan even to Beersheba, all the days of Solomon.

וישב יהודה וישראל 5:5לבטח איש תחת גפנו ותחת ד־באר שבע כל תאנתו מדן וע

5:5 Habitabatque Iuda et Israel absque timore ullo, unusquisque sub vite sua et sub ficu sua a Dan usque Bersabee cunctis

.diebus Salomonis ימי ש�מה׃ ס

26. Solomon had 40,000 stalls of horses for his chariots, and 12,000 horsemen.

ויהי לש�מה ארבעים 5:6אלף ארות סוסים למרכבו ושנים־עשר אלף פרשים׃

5:6 Et habebat Salomon quattuor milia praesepia equorum currulium et duodecim milia equestres.

27. Those deputies provided for King Solomon and all who came to King Solomon's table, each in his month; they left nothing lacking.

וכלכלו הנצבים האלה 5:7את־המל� ש�מה ואת כל־הקרב אל־שלחן המל�־ש�מה איש חדשו �א יעדרו דבר׃

5:7 Et praebebant supradicti praefecti necessaria mensae regis Salomonis et convivarum eius cum ingenti cura, unusquisque in suo mense.

28. They also brought barley and straw for the horses and swift steeds to the place where it should be, each according to his charge.

והשערים והתבן לסוסים 5:8ולרכש יבאו אל־המקום אשר יהיה־שם איש כמשפטו׃ ס

5:8 Hordeum quoque et paleas equorum et iumentorum deferebant in locum, ubi erat unicuique constitutum.

29. Now God gave Solomon wisdom and very great discernment and breadth of mind, like the sand that is on the seashore.

ויתן א�הים חכמה 5:9לש�מה ותבונה הרבה מאד ורחב לב כחול אשר על־שפת הים׃

5:9 Dedit quoque Deus sapientiam Salomoni et prudentiam multam nimis et latitudinem cordis quasi arenam, quae est in litore maris.

30. Solomon's wisdom surpassed the wisdom of all the sons of the east and all the wisdom of Egypt.

ותרב חכמת ש�מה 5:10מחכמת כל־בני־קדם ומכל רים׃חכמת מצ

5:10 Et praecedebat sapientia Salomonis sapientiam omnium Orientalium et Aegyptiorum;

31. For he was wiser than all men, than 5:11 ויחכם מכל־האדם 5:11 et erat sapientior

Ethan the Ezrahite, Heman, Calcol and Darda, the sons of Mahol; and his fame was known in all the surrounding nations.

מאיתן האזרחי והימן וכלכל ודרדע בני מחול ויהי־שמו בכל־הגוים סביב׃

cunctis hominibus, sapientior Ethan Ezrahita et Heman et Chalchol et Darda filiis Mahol et erat nominatus in universis gentibus per circuitum.

32. He also spoke 3,000 proverbs, and his songs were 1,005.

וידבר ש�שת אלפים 5:12 משל ויהי שירו חמשה ואלף׃

5:12 Locutus est quoque Salomon tria milia parabolas, et fuerunt carmina eius quinque et mille.

33. He spoke of trees, from the cedar that is in Lebanon even to the hyssop that grows on the wall; he spoke also of animals and birds and creeping things and fish.

וידבר על־העצים 5:13 ון ועד מן־הארז אשר בלבנהאזוב אשר יצא בקיר וידבר על־הבהמה ועל־העוף ועל־הרמש ועל־הדגים׃

5:13 Et disputavit super lignis, a cedro, quae est in Libano, usque ad hyssopum, quae egreditur de pariete; et disseruit de iumentis et volucribus et reptilibus et piscibus.

34. Men came from all peoples to hear the wisdom of Solomon, from all the kings of the earth who had heard of his wisdom.

ויבאו מכל־העמים 5:14לשמע את חכמת ש�מה מאת מעו כל־מלכי הארץ אשר ש את־חכמתו׃ ס

5:14 Et veniebant de cunctis populis ad audiendam sapientiam Salomonis, ab universis regibus terrae, qui audiebant sapientiam eius.

1 Kings 5

1. Now Hiram king of Tyre sent his servants to Solomon, when he heard

וישלח חירם מל�־צור 5:15 1 ûšəlōmōh hāyâ mwōšēl bəḵāl-hammaməlāḵwōṯ

5:15 Misit quoque Hiram rex Tyri servos suos ad

that they had anointed him king in place of his father, for Hiram had always been a friend of David.

את־עבדיו אל־ש�מה כי שמע כי אתו משחו למל� תחת אביהו כי אהב היה חירם מים׃ סלדוד כל־הי

min-hannâār ’ereṣ pəlišətîm wə‘aḏ gəḇûl miṣərāyim magišîm minəḥâ wə‘ōḇəḏîm ’eṯ-šəlōmōh kāl-yəmê ḥayyāyw: f

Salomonem; audivit enim quod ipsum unxissent regem pro patre eius, quia amicus fuerat Hiram David omni tempore.

2. Then Solomon sent word to Hiram, saying,

וישלח ש�מה אל־חירם 5:16 לאמר׃

2 wayəhî leḥem-šəlōmōh ləywōm ’eḥāḏ šəlōšîm kōr sōleṯ wəšiššîm kōr qāmaḥ:

5:16 Misit autem et Salomon ad Hiram dicens:

3. "You know that David my father was unable to build a house for the name of the LORD his God because of the wars which surrounded him, until the LORD put them under the soles of his feet.

אתה ידעת את־דוד אבי 5:17�א יכל לבנות בית לשם כייהוה א�היו מפני המלחמה אשר סבבהו עד תת־יהוה [רג�ו =כ]אתם תחת כפות ׃[רגלי =ק]

3 ‘ăśārâ ḇāqār bəri’îm wə‘eśərîm bāqār rə‘î ûmē’â ṣō’n ləḇaḏ mē’ayyāl ûṣəḇî wəyaḥəmûr ûḇarəburîm ’ăḇûsîm:

5:17 “ Tu scis voluntatem David patris mei et quia non potuerit aedificare domum nomini Domini Dei sui propter bella imminentia per circuitum, donec daret Dominus eos sub vestigio pedum eius.

4. "But now the LORD my God has given me rest on every side; there is neither adversary nor misfortune.

ועתה הניח יהוה א�הי 5:18לי מסביב אין שטן ואין פגע רע׃

4 kî-hû’ rōḏeh| bəḵāl-‘ēḇer hannâār mitifəsaḥ wə‘aḏ-‘azzâ bəḵāl-maləḵê ‘ēḇer hannâār wəšālwōm hāyâ lwō mikāl-‘ ăḇārāyw missāḇîḇ:

5:18 Nunc autem requiem dedit Dominus Deus meus mihi per circuitum; non est adversarius neque occursus malus.

5. "Behold, I intend to build a house for the name of the LORD my God, as the LORD spoke to David my father, saying, `Your son, whom I will set on your throne in your place, he will build the house for My name.'

והנני אמר לבנות בית 5:19לשם יהוה א�הי כאשר דבר יהוה אל־דוד אבי לאמר בנ0 אשר אתן תחתי0 על־כסא0

5 wayyēšeḇ yəhûḏâ wəyiśərā’ēl lāḇeṭaḥ ’îš taḥaṯ gafənwō wəṯaḥaṯ tə’ēnāṯwō midān wə‘aḏ-bə’ēr šāḇa‘ kōl yəmê šəlōmōh: s

5:19 Quam ob rem cogito aedificare templum nomini Domini Dei mei, sicut locutus est Dominus David patri meo dicens: “Filius tuus, quem dabo pro te super solium tuum,

ipse aedificabit domum י׃הוא־יבנה הבית לשמ nomini meo”.

6. "Now therefore, command that they cut for me cedars from Lebanon, and my servants will be with your servants; and I will give you wages for your servants according to all that you say, for you know that there is no one among us who knows how to cut timber like the Sidonians."

ועתה צוה ויכרתו־לי 5:20ארזים מן־הלבנון ועבדי יהיו עם־עבדי0 ושכר עבדי0 אתן ל0 ככל אשר תאמר כי אתה ידעת כי אין בנו איש ידע לכרת־עצים כצדנים׃

6 wayəhî lišəlōmōh ’arəbā‘îm ’elef ’urəwōṯ sûsîm ləmerəkāḇwō ûšənêm-‘āśār ’elef pārāšîm:

5:20 Praecipe igitur, ut praecidant mihi cedros de Libano, et servi mei sint cum servis tuis; mercedem autem servorum tuorum dabo tibi quamcumque praeceperis; scis enim quoniam non est in populo meo vir, qui noverit ligna caedere sicut Sidonii ”.

7. When Hiram heard the words of Solomon, he rejoiced greatly and said, "Blessed be the LORD today, who has given to David a wise son over this great people."

ויהי כשמע חירם 5:21�מה וישמח מאד את־דברי ש ויאמר ברו� יהוה היום אשר נתן לדוד בן חכם על־העם הרב הזה׃

7 wəḵiləkəlû hanniṣṣāḇîm hā’ēlleh ’eṯ-hammeleḵə šəlōmōh wə’ēṯ kāl-haqqārēḇ ’el-šuləḥan hammeleḵə-šəlōmōh ’îš ḥāḏəšwō lō’ yə‘adərû dāḇār:

5:21 Cum ergo audisset Hiram verba Salomonis, laetatus est valde et ait: “ Benedictus Dominus hodie, qui dedit David filium sapientissimum super populum hunc plurimum ”.

8. So Hiram sent word to Solomon, saying, "I have heard the message which you have sent me; I will do what you desire concerning the cedar and cypress timber.

וישלח חירם אל־ש�מה 5:22לאמר שמעתי את אשר־שלחת אלי אני אעשה את־כל־חפצ0 בעצי ארזים ובעצי ברושים׃

8 wəhaśśə‘ōrîm wəhateḇen lassûsîm wəlārāḵeš yāḇi’û ’el-hammāqwōm ’ăšer yihəyeh-ššām ’îš kəmišəpāṭwō: s

5:22 Et misit Hiram ad Salomonem dicens: “ Audivi, quaecumque mandasti mihi; ego faciam omnem voluntatem tuam in lignis cedrinis et abiegnis.

9. "My servants will bring them down from Lebanon to the sea; and I will

עבדי ירדו מן־הלבנון 5:23 9 wayyitēn ’ĕlōhîm ḥāḵəmâ lišəlōmōh

5:23 Servi mei deponent ea de Libano ad mare, et

make them into rafts to go by sea to the place where you direct me, and I will have them broken up there, and you shall carry them away. Then you shall accomplish my desire by giving food to my household."

ימה ואני אשיםם דברות בים עד־המקום אשר־תשלח אלי ונפצתים שם ואתה תשא ואתה תעשה את־חפצי לתת לחם ביתי׃

ûṯəḇûnâ harəbēh mə’ōḏ wərōḥaḇ lēḇ kaḥwōl ’ ăšer ‘al-śəfaṯ hayyām:

ego componam ea in ratibus in mari usque ad locum, quem significaveris mihi, et applicabo ea ibi, et tu tolles ea; praebebisque necessaria mihi, ut detur cibus domui meae ”.

10. So Hiram gave Solomon as much as he desired of the cedar and cypress timber.

ויהי חירום נתן לש�מה 5:24עצי ארזים ועצי ברושים כל־חפצו׃

10 watēreḇ ḥāḵəmaṯ šəlōmōh mēḥāḵəmaṯ kāl-bənê-qeḏem ûmikōl ḥāḵəmaṯ miṣərāyim:

5:24 Itaque Hiram dabat Salomoni ligna cedrina et ligna abiegna iuxta omnem voluntatem eius.

11. Solomon then gave Hiram 20,000 kors of wheat as food for his household, and twenty kors of beaten oil; thus Solomon would give Hiram year by year.

וש�מה נתן לחירם 5:25עשרים אלף כר חטים מכלת לביתו ועשרים כר שמן כתית כה־יתן ש�מה לחירם שנה בשנה׃ ף

11 wayyeḥəkam mikāl-hā’āḏām mē’êṯān hā’ezərāḥî wəhêmān wəḵaləkōl wəḏarəda‘ bənê māḥwōl wayəhî-šəmwō ḇəḵāl-hagwōyim sāḇîḇ:

5:25 Salomon autem praebebat Hiram viginti milia chororum tritici in cibum domui eius et viginti choros purissimi olei; haec tribuebat Salomon Hiram per annos singulos.

12. The LORD gave wisdom to Solomon, just as He promised him; and there was peace between Hiram and Solomon, and the two of them made a covenant.

ויהוה נתן חכמה 5:26לש�מה כאשר דבר־�ו ויהי ש�ם בין חירם ובין ש�מה ויכרתו ברית שניהם׃

12 wayəḏabēr šəlōšeṯ ’ălāfîm māšāl wayəhî šîrwō ḥămiššâ wā’ālef:

5:26 Dedit quoque Dominus sapientiam Salomoni, sicut locutus est ei; et erat pax inter Hiram et Salomonem, et percusserunt foedus ambo.

13. Now King Solomon levied forced laborers from all Israel; and the forced laborers numbered 30,000 men.

ויעל המל� ש�מה מס 5:27מכל־ישראל ויהי המס ש�שים אלף איש׃

13 wayəḏabēr ‘al-hā‘ēṣîm min-hā’erez ’ăšer balləḇānwōn wə‘aḏ hā’ēzwōḇ ’ăšer yōṣē’

5:27 Elegitque rex Salomon operas de omni Israel, et erat indictio triginta milia virorum.

baqqîr wayəḏabēr ‘al-habəhēmâ wə‘al-hā‘wōf wə‘al-hāremeś wə‘al-hadāḡîm:

14. He sent them to Lebanon, 10,000 a month in relays; they were in Lebanon a month and two months at home. And Adoniram was over the forced laborers.

וישלחם לבנונה עשרת 5:28אלפים בחדש חליפות חדש יהיו בלבנון שנים חדשים בביתו ואדנירם על־המס׃ ס

14 wayyāḇō’û mikāl-hā‘ammîm lišəmō‘a ’ēṯ ḥāḵəmaṯ šəlōmōh mē’ēṯ kāl-maləḵê hā’āreṣ ’ăšer šāmə‘û ’eṯ-ḥāḵəmāṯwō: s

5:28 Mittebatque eos in Libanum decem milia per menses singulos vicissim, ita ut duobus mensibus essent in domibus suis; et Adoniram erat super huiuscemodi indictione.

15. Now Solomon had 70,000 transporters, and 80,000 hewers of stone in the mountains,

ויהי לש�מה שבעים 5:29אלף נשא סבל ושמנים אלף חצב בהר׃

15 wayyišəlaḥ ḥîrām meleḵə-ṣwōr ’eṯ-‘ăḇāḏāyw ’el-šəlōmōh kî šāma‘ kî ’ ōṯwō māšəḥû ləmeleḵə taḥaṯ ’āḇîhû kî ’ōhēḇ hāyâ ḥîrām ləḏāwiḏ kāl-hayyāmîm: s

5:29 Fueruntque Salomoni septuaginta milia eorum, qui onera portabant, et octoginta milia latomorum in monte,

16. besides Solomon's 3,300 chief deputies who were over the project and who ruled over the people who were doing the work.

לבד משרי הנצבים 5:30לש�מה אשר על־המלאכה ש�שת אלפים וש�ש מאות הרדים בעם העשים במלאכה׃

16 wayyišəlaḥ šəlōmōh ’el-ḥîrām lē’mōr:

5:30 absque praepositis, qui praeerant singulis operibus numero trium milium et trecentorum praecipientium populo, his, qui faciebant opus.

17. Then the king commanded, and they quarried great stones, costly stones, to lay the foundation of the house with cut stones.

ויצו המל� ויסעו אבנים 5:31גד�ות אבנים יקרות ליסד אבני גזית׃ הבית

17 ’atâ yāḏa‘ətā ’eṯ-dāwiḏ ’āḇî kî lō’ yāḵōl liḇənwōṯ bayiṯ ləšēm yəhwâ ’ĕlōhāyw mipənê hammiləḥāmâ ’ăšer səḇāḇuhû ‘aḏ tēṯ-yəhwâ ’ōṯām taḥaṯ kapwōṯ

5:31 Praecepitque rex, ut tollerent lapides grandes, lapides pretiosos in fundamentum templi, lapides quadratos;

raḡəlāw raḡəlāy:

18. So Solomon's builders and Hiram's builders and the Gebalites cut them, and prepared the timbers and the stones to build the house.

ויפסלו בני ש�מה ובני 5:32עצים חירום והגבלים ויכינו ה והאבנים לבנות הבית׃ ף

18 wə‘atâ hēnîḥa yəhwâ ’ĕlōhay lî missāḇîḇ ’ên śāṭān wə’ên peḡa‘ rā‘:

5:32 dolaverunt ergo caementarii Salomonis, caementarii Hiram et Giblii ligna et lapides et praeparaverunt ad aedificandam domum.

1 Kings 6

1. Now it came about in the four hundred and eightieth year after the sons of Israel came out of the land of Egypt, in the fourth year of Solomon's reign over Israel, in the month of Ziv which is the second month, that he began to build the house of the LORD.

ויהי בשמונים שנה וארבע מאות שנה לצאת בני־ישראל מארץ־מצרים בשנה הרביעית בחדש זו הוא החדש השני למ�� ש�מה על־ישראל ויבן הבית ליהוה׃

1 wayəhî ḇišəmwōnîm šānâ wə’arəba‘ mē’wōṯ šānâ ləṣē’ ṯ bənê-yiśərā’ēl mē’ereṣ-miṣərayim baššānâ hārəḇî‘î ṯ bəḥōḏeš ziw hû’ haḥōḏeš haššēnî liməlōḵə šəlōmōh ‘al-yiśərā’ēl wayyiḇen habayiṯ layhwâ:

Factum est igitur quadringente simo et octogesimo anno egres sionis filiorum Israel de terra Aegypti, in anno quarto, mense Ziv — ipse est mensis secundus — regni Salomonis super Israel, aedificare coepit domum Domino.

2. As for the house which King Solomon built for the LORD, its length was sixty cubits and its width twenty cubits and its height thirty cubits.

והבית אשר בנה המל� ש�מה ליהוה ששים־אמה ארכו ועשרים רחבו וש�שים אמה קומתו׃

2 wəhabayiṯ ’ăšer bānâ hammeleḵə šəlōmōh layhwâ šiššîm-’ammâ ’ārəkwō wə‘eśərîm rāḥəbwō ûšəlōšîm ’ammâ qwōmāṯwō:

Domus autem, quam aedificabat rex Salomon Domino, habebat sexaginta cubitos in longitudine et viginti cubitos in latitudine et triginta cubitos in altitudine.

3. The porch in front of the nave of the house was twenty cubits in length, corresponding to the width of the house, and its depth along the front of

והאולם על־פני היכל הבית עשרים אמה ארכו על־פני רחב הבית עשר באמה רחבו

3 wəhā’ûlām ‘al-pənê hêḵal habayiṯ ‘eśərîm ’ammâ ’ārəkwō ‘al-pənê rōḥaḇ habāyiṯ ‘eśer

Et porticus erat ante templum viginti cubitorum longitudinis iuxta mensuram

the house was ten cubits. על־פני הבית׃ bā’ammâ rāḥəbwō ‘al-pənê habāyiṯ:

latitudinis templi et habebat decem cubitos latitudinis ante faciem templi.

4. Also for the house he made windows with artistic frames.

ויעש לבית ח�וני שקפים אטמים׃

4 wayya‘aś labāyiṯ ḥallwōnê šəqufîm ’ăṭumîm:

Fecitque in templo fenestras cum marginibus et cancellis.

5. Against the wall of the house he built stories encompassing the walls of the house around both the nave and the inner sanctuary; thus he made side chambers all around.

[יצוע =כ]ויבן על־קיר הבית סביב את־קירות [יציע =ק]הבית סביב להיכל ולדביר ויעש צלעות סביב׃

5 wayyiḇen ‘al-qîr habayiṯ yāṣû‘a yāṣî‘a sāḇîḇ ’eṯ-qîrwōṯ habayiṯ sāḇîḇ lahêḵāl wəladəḇîr wayya‘aś ṣəlā‘wōṯ sāḇîḇ:

Et aedificavit contra parietem templi tabulata per gyrum in parietibus domus per circuitum templi et Dabir et fecit latera in circuitu.

6. The lowest story was five cubits wide, and the middle was six cubits wide, and the third was seven cubits wide; for on the outside he made offsets in the wall of the house all around in order that the beams would not be inserted in the walls of the house.

[היציע =ק] [היצוע =כ]התחתנה חמש באמה רחבה שש באמה רחבה והתיכנהוהשלישית שבע באמה רחבה כי מגרעות נתן לבית סביב חוצה לבלתי אחז בקירות־הבית׃

6 hayyāṣwō‘a hayyāṣî‘a hataḥətōnâ ḥāmēš bā’ammâ rāḥəbāh wəhatîḵōnâ šēš bā’ammâ rāḥəbāh wəhaššəlîšîṯ šeḇa‘ bā’ammâ rāḥəbāh kî miḡərā‘wōṯ nāṯan labayiṯ sāḇîḇ ḥûṣâ ləḇilətî ’ăḥōz bəqîrwōṯ-habāyiṯ:

Tabulatum, quod subter erat, quinque cubitos habebat latitudinis et medium tabulatum sex cubitorum latitudinis et tertium tabulatum septem habens cubitos latitudinis; gradus enim posuit in domo per circuitum forinsecus, ut non ingrederentur trabes in muros templi.

7. The house, while it was being built, was built of stone prepared at the quarry, and there was neither hammer nor axe nor any iron tool heard in the house while it was being built.

והבית בהבנתו אבן־שלמה מסע נבנה ומקבות והגרזן כל־כלי ברזל �א־נשמע בבית בהבנתו׃

7 wəhabayiṯ bəhibānōṯwō ’eḇen-šəlēmâ massā‘ niḇənâ ûmaqqāḇwōṯ wəhagarəzen kāl-kəlî ḇarəzel lō’-nišəma‘ babayiṯ bəhibānōṯwō:

Domus autem cum aedificaretur, lapidibus dedolatis atque perfectis aedificata est; et malleus et securis et omne ferramentum non sunt audita in domo, cum

aedificaretur.

8. The doorway for the lowest side chamber was on the right side of the house; and they would go up by winding stairs to the middle story, and from the middle to the third.

פתח הצלע התיכנה אל־כתף הבית הימנית ובלולים יעלו על־התיכנה ומן־התיכנה אל־השלשים׃

8 peṯaḥ haṣṣēlā‘ hatîḵōnâ ’el-keṯef habayiṯ hayəmānîṯ ûḇəlûllîm ya‘ălû ‘al-hatîḵōnâ ûmin-hatîḵōnâ ’el-haššəlišîm:

Ostium lateris inferioris in parte erat domus dextrae, et per cochleam ascendebant in medium latus et a medio in tertium.

9. So he built the house and finished it; and he covered the house with beams and planks of cedar.

ויבן את־הבית ויכלהו ויספן את־הבית גבים ושדרת בארזים׃

9 wayyiḇen ’eṯ-habayiṯ wayəḵallēhû wayyisəpōn ’eṯ-habayiṯ gēḇîm ûśəḏērōṯ bā’ărāzîm:

Et aedificavit domum et consummavit eam; texit quoque domum laquearibus cedrinis.

10. He also built the stories against the whole house, each five cubits high; and they were fastened to the house with timbers of cedar.

=ק] [היצוע =כ]ויבן את־ית חמש על־כל־הב [היציע אמות קומתו ויאחז את־הבית בעצי ארזים׃ ף

10 wayyiḇen ’eṯ-hayyāṣû‘a hayyāṣî‘a ‘al-kāl-habayiṯ ḥāmēš ’ammwōṯ qwōmāṯwō wayye’ĕḥōz ’eṯ-habayiṯ ba‘ăṣê ’ărāzîm: f

Aedificavit ergo stratum contra omnem domum quinque cubitis altitudinis et iunxit domui lignis cedrinis.

11. Now the word of the LORD came to Solomon saying,

ויהי דבר־יהוה אל־ש�מה לאמר׃

11 wayəhî dəḇar-yəhwâ ’el-šəlōmōh lē’mōr:

Et factus est sermo Domini ad Salomonem dicens:

12. "Concerning this house which you are building, if you will walk in My statutes and execute My ordinances and keep all My commandments by walking in them, then I will carry out My word with you which I spoke to David your father.

הבית הזה אשר־אתה בנה בחקתי ואת־משפטי אם־תל�תעשה ושמרת את־כל־מצותי ללכת בהם והקמתי את־דברי את� אשר דברתי אל־דוד אבי0׃

12 habayiṯ hazzeh ’ăšer-’atâ ḇōneh ’im-tēlēḵə bəḥuqqōṯay wə’eṯ-mišəpāṭay ta‘ăśeh wəšāmarətā ’eṯ-kāl-miṣəwōṯay lāleḵeṯ bâem wahăqimōṯî ’eṯ-dəḇārî ’it āḵə ’ăšer dibarətî ’el-dāwiḏ ’āḇîḵā:

“ Domus haec, quam aedificas, si ambulaveris in praeceptis meis et iudicia mea feceris et custodieris omnia mandata mea gradiens per ea, firmabo sermonem meum tibi, quem locutus sum ad David patrem tuum;

13. "I will dwell among the sons of Israel, and will not forsake My people Israel."

ושכנתי בתו� בני ישראל ו�א אעזב את־עמי ישראל׃ ס

13 wəšāḵanətî bəṯwōḵə bənê yiśərā’ēl wəlō’ ’e‘ĕzōḇ ’eṯ-‘ammî yiśərā’ēl: s

et habitabo in medio filiorum Israel et non derelinquam populum meum Israel ”.

14. So Solomon built the house and finished it.

-wayyiḇen šəlōmōh ’eṯ 14 ויבן ש�מה את־הבית ויכלהו׃habayiṯ wayəḵallēhû:

Igitur aedificavit Salomon domum et consummavit eam.

15. Then he built the walls of the house on the inside with boards of cedar; from the floor of the house to the ceiling he overlaid the walls on the inside with wood, and he overlaid the floor of the house with boards of cypress.

ויבן את־קירות הבית מביתה בצלעות ארזים מקרקע הבית עד־קירות הספן צפה עץ מבית ויצף את־קרקע הבית בצלעות ברושים׃

15 wayyiḇen ’eṯ-qîrwōṯ habayiṯ mibayəṯâ bəṣalə‘wōṯ ’ărāzîm miqqarəqa‘ habayiṯ ‘aḏ-qîrwōṯ hassipun ṣipâ ‘ēṣ mibāyiṯ wayəṣaf ’eṯ-qarəqa‘ habayiṯ bəṣalə‘wōṯ bərwōšîm:

Et aedificavit parietes domus intrinsecus tabulis cedrinis; a pavimento domus usque ad summitatem parietum et usque ad laquearia operuit lignis intrinsecus et texit pavimentum domus tabulis abiegnis.

16. He built twenty cubits on the rear part of the house with boards of cedar from the floor to the ceiling; he built them for it on the inside as an inner sanctuary, even as the most holy place.

=כ]את־עשרים אמה ויבןהבית [מירכתי =ק] [מירכותיבצלעות ארזים מן־הקרקע עד־הקירות ויבן �ו מבית לדביר לקדש הקדשים׃

16 wayyiḇen ’eṯ-‘eśərîm ’ammâ mîyarəkwōṯê mîyarəkəṯê habayiṯ bəṣalə‘wōṯ ’ărāzîm min-haqqarəqa‘ ‘aḏ-haqqîrwōṯ wayyiḇen lwō mibayiṯ liḏəḇîr ləqōḏeš haqqŏḏāšîm:

Aedificavitque viginti cubitorum a posteriore parte templi tabulis cedrinis a pavimento usque ad superiora; et fecit ei intrinsecus Dabir, id est sancta sanctorum.

17. The house, that is, the nave in front of the inner sanctuary, was forty cubits long.

וארבעים באמה היה הבית הוא ההיכל לפני׃

17 wə’arəbā‘îm bā’ammâ hāyâ habāyiṯ hû’ hahêḵāl lif ənāy:

Porro quadraginta cubitorum erat ipsum templum ante illud.

18. There was cedar on the house within, carved in the shape of gourds and open flowers; all was cedar, there was no stone seen.

וארז אל־הבית פנימה מקלעת פקעים ופטורי צצים הכל ארז אין אבן נראה׃

18 wə’erez ’el-habayiṯ pənîmâ miqəla‘aṯ pəqā‘îm ûfəṭûrê ṣiṣṣîm hakōl ’erez ’ên ’eḇen nirə’â:

Et cedrus in domo intrinsecus sculptas habebat colocynthidas et calices apertos florum.

Omnia cedrinis tabulis vestiebantur, nec omnino lapis apparere poterat in pariete.

19. Then he prepared an inner sanctuary within the house in order to place there the ark of the covenant of the LORD.

ודביר בתו�־הבית מפנימה הכין לתתן שם את־ארון ברית יהוה׃

19 ûḏəḇîr bəṯwōḵə-habayiṯ mipənîmâ hēḵîn ləṯitēn šām ’eṯ-’ărwōn bərîṯ yəhwâ:

Dabir autem in medio domus in interiori parte fecerat, ut poneret ibi arcam foederis Domini.

20. The inner sanctuary was twenty cubits in length, twenty cubits in width, and twenty cubits in height, and he overlaid it with pure gold. He also overlaid the altar with cedar.

ולפני הדביר עשרים אמה אר� ועשרים אמה רחב ועשרים אמה קומתו ויצפהו זהב סגור ויצף מזבח ארז׃

20 wəlif ənê hadəḇîr ‘eśərîm ’ammâ ’ōreḵə wə‘eśərîm ’ammâ rōḥaḇ wə‘eśərîm ’ammâ qwōmāṯwō wayəṣapēhû zâāḇ sāḡûr wayəṣaf mizəbēḥa ’ārez:

Habebat viginti cubitos longitudinis et viginti cubitos latitudinis et viginti cubitos altitudinis; et vestivit illud auro purissimo et fecit altare cedrinum ante Dabir.

21. So Solomon overlaid the inside of the house with pure gold. And he drew chains of gold across the front of the inner sanctuary, and he overlaid it with gold.

ויצף ש�מה את־הבית מפנימה =כ]זהב סגור ויעבר [ברתוקות =ק] [ברתיקות פני הדביר ויצפהו זהב׃זהב ל

21 wayəṣaf šəlōmōh ’eṯ-habayiṯ mipənîmâ zâāḇ sāḡûr wayə‘abēr bəratîqwōṯ bəratûqwōṯ zâāḇ lif ənê hadəḇîr wayəṣapēhû zâāḇ:

Domum quoque operuit Salomon intrinsecus auro purissimo et posuit catenas aureas ante Dabir.

22. He overlaid the whole house with gold, until all the house was finished. Also the whole altar which was by the inner sanctuary he overlaid with gold.

ואת־כל־הבית צפה זהב עד־תם כל־הבית וכל־המזבח ׃אשר־לדביר צפה זהב

22 wə’eṯ-kāl-habayiṯ ṣipâ zâāḇ ‘aḏ-tōm kāl-habāyiṯ wəḵāl-hammizəbēḥa ’ăšer-ladəḇîr ṣipâ zâāḇ:

Nihilque erat in templo, quod non auro tegeretur; sed et totum altare Dabir texit auro.

23. Also in the inner sanctuary he made two cherubim of olive wood, each ten cubits high.

ויעש בדביר שני כרובים עצי־שמן עשר אמות קומתו׃

23 wayya‘aś badəḇîr šənê ḵərûḇîm ‘ăṣê-šāmen ‘eśer ’ammwōṯ qwōmāṯwō:

Et fecit in Dabir duos cherubim de lignis oleastri decem cubitorum altitudinis.

24. Five cubits was the one wing of the וחמש אמות כנף הכרוב 24 wəḥāmēš ’ammwōṯ Quinque cubitorum ala

cherub and five cubits the other wing of the cherub; from the end of one wing to the end of the other wing were ten cubits.

האחת וחמש אמות כנף ות הכרוב השנית עשר אממקצות כנפיו ועד־קצות כנפיו׃

kənaf hakərûḇ hā’eḥāṯ wəḥāmēš ’ammwōṯ kənaf hakərûḇ haššēnîṯ ‘eśer ’ammwōṯ miqəṣwōṯ kənāfāyw wə‘aḏ-qəṣwōṯ kənāfāyw:

cherub una et quinque cubitorum ala cherub altera, id est decem cubitos habentes a summitate alae unius usque ad alae alterius summitatem.

25. The other cherub was ten cubits; both the cherubim were of the same measure and the same form.

ועשר באמה הכרוב השני לשני מדה אחת וקצב אחד הכרבים׃

25 wə‘eśer bā’ammâ hakərûḇ haššēnî midâ ’aḥaṯ wəqeṣeḇ ’eḥāḏ lišənê hakəruḇîm:

Decem quoque cubitorum erat cherub secundus, mensura par et effigies una erat duobus cherubim;

26. The height of the one cherub was ten cubits, and so was the other cherub.

קומת הכרוב האחד עשר באמה וכן הכרוב השני׃

26 qwōmaṯ hakərûḇ hā’eḥāḏ ‘eśer bā’ammâ wəḵēn hakərûḇ haššēnî:

altitudinem habebat unus cherub decem cubitorum et similiter cherub secundus.

27. He placed the cherubim in the midst of the inner house, and the wings of the cherubim were spread out, so that the wing of the one was touching the one wall, and the wing of the other cherub was touching the other wall. So their wings were touching each other in the center of the house.

ויתן את־הכרובים בתו� הבית הפנימי ויפרשו את־כנפי הכרבים ותגע כנף־האחד בקיר וכנף הכרוב השני נגעת וכנפיהם *בקיר השניאל־תו� הבית נגעת כנף נף׃אל־כ

27 wayyitēn ’eṯ-hakərûḇîm bəṯwōḵə| habayiṯ hapənîmî wayyifərəśû ’eṯ-kanəfê hakəruḇîm watiga‘ kənaf-hā’eḥāḏ baqqîr ûḵənaf hakərûḇ haššēnî nōḡa‘aṯ baqqîr haššēnî3 wəḵanəfêhem ’el-twōḵə habayiṯ nōḡə‘ōṯ kānāf ’el-kānāf:

Posuitque cherubim in medio templi interioris; extendebant autem alas suas cherubim, et tangebat ala una parietem et ala cherub secundi tangebat parietem alterum; alae autem alterae in media parte templi se invicem contingebant.

28. He also overlaid the cherubim with gold.

wayəṣaf ’eṯ-hakərûḇîm 28 כרובים זהב׃ויצף את־ה zâāḇ:

Texit quoque cherubim auro.

29. Then he carved all the walls of the house round about with carved

בית מסב ואת כל־קירות ה 29 wə’ēṯ kāl-qîrwōṯ habayiṯ mēsaḇ| qāla‘

Et omnes parietes templi per circuitum scalpsit

engravings of cherubim, palm trees, and open flowers, inner and outer sanctuaries.

קלע פתוחי מקלעות כרובים ותמרת ופטורי צצים מלפנים ולחיצון׃

pitûḥê miqələ‘wōṯ kərûḇîm wəṯimōrōṯ ûfəṭûrê ṣiṣṣîm millif ənîm wəlaḥîṣwōn:

variis caelaturis; et fecit in eis cherubim et palmas et calices apertos florum intrinsecus et foras.

30. He overlaid the floor of the house with gold, inner and outer sanctuaries.

ואת־קרקע הבית צפה זהב ון׃ לפנימה ולחיצ

30 wə’eṯ-qarəqa‘ habayiṯ ṣipâ zâāḇ lif ənîmâ wəlaḥîṣwōn:

Sed et pavimentum domus texit auro intrinsecus et extrinsecus.

31. For the entrance of the inner sanctuary he made doors of olive wood, the lintel and five-sided doorposts.

יר עשה דלתות ואת פתח הדב עצי־שמן האיל מזוזות חמשית׃

31 wə’ēṯ peṯaḥ hadəḇîr ‘āśâ daləṯwōṯ ‘ăṣê-šāmen hā’ayil məzûzwōṯ ḥămišîṯ:

Et pro ingressu Dabir fecit valvas de lignis oleastri postesque cum marginibus quinque.

32. So he made two doors of olive wood, and he carved on them carvings of cherubim, palm trees, and open flowers, and overlaid them with gold; and he spread the gold on the cherubim and on the palm trees.

ושתי דלתות עצי־שמן וקלע עליהם מקלעות כרובים ות ופטורי צצים וצפה ותמרזהב וירד על־הכרובים ועל־התמרות את־הזהב׃

32 ûšətê daləṯwōṯ ‘ăṣê-šemen wəqāla‘ ‘ ălêhem miqələ‘wōṯ kərûḇîm wəṯimōrwōṯ ûfəṭûrê ṣiṣṣîm wəṣipâ zâāḇ wayyāreḏ ‘al-hakərûḇîm wə‘al-hatimōrwōṯ ’eṯ-hazzâāḇ:

Et in duabus valvis de lignis oleastri scalpsit cherubim et palmas et calices apertos florum et vestivit ea auro operiens tam cherubim quam palmas et cetera auro.

33. So also he made for the entrance of the nave four-sided doorposts of olive wood

ה לפתח ההיכל מזוזות וכן עש עצי־שמן מאת רבעית׃

33 wəḵēn ‘āśâ ləfeṯaḥ hahêḵāl məzûzwōṯ ‘ăṣê-šāmen mē’ēṯ rəḇi‘î ṯ:

Fecitque eodem modo pro introitu templi postes cum quattuor marginibus de lignis oleastri

34. and two doors of cypress wood; the two leaves of the one door turned on pivots, and the two leaves of the other door turned on pivots.

ושתי דלתות עצי ברושים שני צלעים הדלת האחת גלילים ושני קלעים הדלת השנית גלילים׃

34 ûšətê ḏaləṯwōṯ ‘ăṣê ḇərwōšîm šənê ṣəlā‘îm hadeleṯ hā’aḥaṯ gəlîlîm ûšənê qəlā‘îm hadeleṯ haššēnîṯ gəlîlîm:

et duas valvas de lignis abiegnis; et utraque valva duplex erat et versatilis.

35. He carved on it cherubim, palm trees, וקלע כרובים ותמרות ופטרי 35 wəqāla‘ kərûḇîm Et scalpsit cherubim et

and open flowers; and he overlaid them with gold evenly applied on the engraved work.

צצים וצפה זהב מישר על־המחקה׃

wəṯimōrwōṯ ûfəṭurê ṣiṣṣîm wəṣipâ zâāḇ məyuššār ‘al-hamməḥuqqeh:

palmas et calices apertos florum operuitque omnia laminis aureis.

36. He built the inner court with three rows of cut stone and a row of cedar beams.

ויבן את־החצר הפנימית ש�שה טורי גזית וטור כרתת ארזים׃

36 wayyiḇen ’eṯ-heḥāṣēr hapənîmîṯ šəlōšâ ṭûrê ḡāzîṯ wəṭûr kəruṯōṯ ’ărāzîm:

Et aedificavit atrium interius tribus ordinibus lapidum politorum et uno ordine lignorum cedri.

37. In the fourth year the foundation of the house of the LORD was laid, in the month of Ziv.

ד בית יהוה בשנה הרביעית יס בירח זו׃

37 baššānâ hārəḇî‘î ṯ yussaḏ bêṯ yəhwâ bəyeraḥ ziw:

Anno quarto fundata est domus Domini in mense Ziv;

38. In the eleventh year, in the month of Bul, which is the eighth month, the house was finished throughout all its parts and according to all its plans. So he was seven years in building it.

ובשנה האחת עשרה בירח בול הוא החדש השמיני כלה =כ]הבית לכל־דבריו ולכל־ויבנהו [משפטיו =ק] [משפטו שבע שנים׃

38 ûḇaššānâ hā’aḥaṯ ‘eśərēh bəyeraḥ bûl hû’ haḥōḏeš haššəmînî kālâ habayiṯ ləḵāl-dəḇārāyw ûləḵāl-mišəpāṭāw mišəpāṭāyw wayyiḇənēhû šeḇa‘ šānîm:

et in anno undecimo, mense Bul — ipse est mensis octavus — perfecta est domus in omni opere suo et in universis utensilibus; aedificavitque eam annis septem.

1 Kings 7

1. Now Solomon was building his own house thirteen years, and he finished all his house.

ואת־ביתו בנה ש�מה ש�ש עשרה שנה ויכל את־כל־ביתו׃

1 wə’eṯ-bêṯwō bānâ šəlōmōh šəlōš ‘eśərēh šānâ wayəḵal ’eṯ-kāl-bêṯwō:

Domum autem suam aedificavit Salomon tredecim annis et ad perfectum usque perduxit.

2. He built the house of the forest of Lebanon; its length was 100 cubits and its width 50 cubits and its height 30 cubits, on four rows of cedar pillars

ויבן את־בית יער הלבנון מאה אמה ארכו וחמשים אמה

2 wayyiḇen ’eṯ-bêṯ| ya‘ar halləḇānwōn mē’â ’ammâ ’ārəkwō waḥămiššîm ’ammâ rāḥəbwō ûšəlōšîm

Aedificavit quoque domum Saltus Libani centum cubitorum longitudinis et

with cedar beams on the pillars. רחבו וש�שים אמה קומתו עלארבעה טורי עמודי ארזים וכרתות ארזים על־העמודים׃

’ammâ qwōmāṯwō ‘al ’arəbā‘â ṭûrê ‘ammûḏê ’ărāzîm ûḵəruṯwōṯ ’ărāzîm ‘al-hā‘ammûḏîm:

quinquaginta cubitorum latitudinis et triginta cubitorum altitudinis super quattuor ordines columnarum cedrinarum, et ligna cedrina super columnas.

3. It was paneled with cedar above the side chambers which were on the 45 pillars, 15 in each row.

מעל על־הצלעת וספן בארז מ אשר על־העמודים ארבעים וחמשה חמשה עשר הטור׃

3 wəsāfun bā’erez mimma‘al ‘al-haṣṣəlā‘ōṯ ’ăšer ‘al-hā‘ammûḏîm ’arəbā‘îm waḥămiššâ ḥămiššâ ‘āśār haṭṭûr:

Et erat tectum cedrinum in alto super tabulas quadraginta quinque, quae erant super columnas, quindecim in uno ordine,

4. There were artistic window frames in three rows, and window was opposite window in three ranks.

ושקפים ש�שה טורים ומחזה אל־מחזה ש�ש פעמים׃

4 ûšəqufîm šəlōšâ ṭûrîm ûmeḥĕzâ ’el-meḥĕzâ šālōš pə‘āmîm:

et marginum tres ordines, fenestra iuxta fenestram tribus vicibus.

5. All the doorways and doorposts had squared artistic frames, and window was opposite window in three ranks.

בעים וכל־הפתחים והמזוזות ר שקף ומול מחזה אל־מחזה ש�ש פעמים׃

5 wəḵāl-hapəṯāḥîm wəhamməzûzwōṯ rəḇu‘îm šāqef ûmûl meḥĕzâ ’el-meḥĕzâ šālōš pə‘āmîm:

Ostia, id est postes, habebant quadruplicem marginem.

6. Then he made the hall of pillars; its length was 50 cubits and its width 30 cubits, and a porch was in front of them and pillars and a threshold in front of them.

ואת אולם העמודים עשה חמשים אמה ארכו וש�שים אמה רחבו ואולם על־פניהם ׃ ועמדים ועב על־פניהם

6 wə’ēṯ ’ûlām hā‘ammûḏîm ‘āśâ ḥămiššîm ’ammâ ’ārəkwō ûšəlōšîm ’ammâ rāḥəbwō wə’ûlām ‘al-pənêhem wə‘ammuḏîm wə‘āḇ ‘al-pənêhem:

Et porticum columnarum fecit quinquaginta cubitorum longitudinis et triginta cubitorum latitudinis, et alteram porticum in facie maioris porticus et columnas et cancellos ante eas.

7. He made the hall of the throne where he was to judge, the hall of judgment, and it was paneled with cedar from

ואולם הכסא אשר ישפט־שם ספון אלם המשפט עשה ו

7 wə’ûlām hakissē’ ’ ăšer yišəpāṭ-šām ’ulām hammišəpāṭ ‘āśâ wəsāfûn

Porticum quoque solii, in qua tribunal erat, fecit et texit lignis cedrinis a

floor to floor. בארז מהקרקע עד־הקרקע׃ bā’erez mēhaqqarəqa‘ ‘aḏ-haqqarəqā‘:

pavimento usque ad pavimentum.

8. His house where he was to live, the other court inward from the hall, was of the same workmanship. He also made a house like this hall for Pharaoh's daughter, whom Solomon had married.

וביתו אשר־ישב שם חצר מעשה האחרת מבית לאולם כ הזה היה ובית יעשה לבת־פרעה אשר לקח ש�מה כאולם הזה׃

8 ûḇêṯwō ’ăšer-yēšeḇ šām ḥāṣēr hā’aḥereṯ mibêṯ lā’ûlām kamma‘ăśeh hazzeh hāyâ ûḇayiṯ ya‘ăśeh ləḇaṯ-parə‘ōh ’ăšer lāqaḥ šəlōmōh kā’ûlām hazzeh:

Et domus, in qua habitabat, erat in altero atrio intro a porticu et simili opere. Domum quoque fecit filiae pharaonis, quam uxorem duxerat Salomon, tali opere quali et hanc porticum.

9. All these were of costly stones, of stone cut according to measure, sawed with saws, inside and outside; even from the foundation to the coping, and so on the outside to the great court.

כל־אלה אבנים יקרת כמדת גזית מגררות במגרה מבית ומחוץ וממסד עד־הטפחות ומחוץ עד־החצר הגדולה׃

9 kāl-’ ēlleh ’ăḇānîm yəqārōṯ kəmidōṯ gāzîṯ məḡōrārwōṯ bamməḡērâ mibayiṯ ûmiḥûṣ ûmimmassāḏ ‘aḏ-haṭṭəfāḥwōṯ ûmiḥûṣ ‘aḏ-heḥāṣēr hagəḏwōlâ:

Omnia lapidibus pretiosis, qui ad normam quandam atque mensuram tam intrinsecus quam extrinsecus serrati erant, a fundamento usque ad summitatem parietum, et extrinsecus usque ad atrium maius.

10. The foundation was of costly stones, even large stones, stones of ten cubits and stones of eight cubits.

ומיסד אבנים יקרות אבנים אבני גד�ות אבני עשר אמות ו שמנה אמות׃

10 ûməyussāḏ ’ăḇānîm yəqārwōṯ ’ăḇānîm gəḏōlwōṯ ’aḇənê ‘eśer ’ammwōṯ wə’aḇənê šəmōneh ’ammwōṯ:

Fundamenta autem de lapidibus pretiosis, lapidibus magnis decem sive octo cubitorum.

11. And above were costly stones, stone cut according to measure, and cedar.

ומלמעלה אבנים יקרות כמדות גזית וארז׃

11 ûmiləma‘əlâ ’ăḇānîm yəqārwōṯ kəmidwōṯ gāzîṯ wā’ārez:

Et desuper lapides pretiosi secundum mensuram secti et ligna cedrina.

12. So the great court all around had three וחצר הגדולה סביב ש�שה 12 wəḥāṣēr hagəḏwōlâ Et atrium maius in

rows of cut stone and a row of cedar beams even as the inner court of the house of the LORD, and the porch of the house.

טורים גזית וטור כרתת ארזים ולחצר בית־יהוה בית׃ ףהפנימית ולאלם ה

sāḇîḇ šəlōšâ ṭûrîm gāzîṯ wəṭûr kəruṯōṯ ’ărāzîm wəlaḥăṣar bêṯ-yəhwâ hapənîmîṯ ûlə’ulām habāyiṯ: f

circuitu habebat tres ordines de lapidibus sectis et unum ordinem de dolata cedro; necnon et atrium domus Domini interius et porticus domus.

13. Now King Solomon sent and brought Hiram from Tyre.

וישלח המל� ש�מה ויקח את־חירם מצר׃

13 wayyišəlaḥ hammeleḵə šəlōmōh wayyiqqaḥ ’eṯ-ḥîrām miṣṣōr:

Misit quoque rex Salomon et tulit Hiram de Tyro,

14. He was a widow's son from the tribe of Naphtali, and his father was a man of Tyre, a worker in bronze; and he was filled with wisdom and understanding and skill for doing any work in bronze. So he came to King Solomon and performed all his work.

בן־אשה אלמנה הוא ממטה נפתלי ואביו איש־צרי חרש נחשת וימלא את־החכמה ואת־התבונה ואת־הדעת לעשות כל־מלאכה בנחשת ויבוא אל־המל� ש�מה ויעש את־כל־מלאכתו׃

14 ben-’iššâ ’aləmānâ hû’ mimmaṭṭēh nafətālî wə’āḇîw ’îš-ṣōrî ḥōrēš nəḥōšeṯ wayyimmālē’ ’eṯ-haḥāḵəmâ wə’eṯ-hatəḇûnâ wə’eṯ-hada‘aṯ la‘ăśwōṯ kāl-məlā’ḵâ bannəḥōšeṯ wayyāḇwō’ ’el-hammeleḵə šəlōmōh wayya‘aś ’eṯ-kāl-məla’ḵətwō:

filium mulieris viduae de tribu Nephthali, patre Tyrio, artificem aerarium et plenum sapientia et intellegentia et doctrina ad faciendum omne opus ex aere. Qui, cum venisset ad regem Salomonem, fecit omne opus eius.

15. He fashioned the two pillars of bronze; eighteen cubits was the height of one pillar, and a line of twelve cubits measured the circumference of both.

ויצר את־שני העמודים נחשת שמנה עשרה אמה קומת העמוד האחד וחוט שתים־עשרה אמה יסב את־העמוד השני׃

15 wayyāṣar ’eṯ-šənê hā‘ammûḏîm nəḥōšeṯ šəmōneh ‘eśərēh ’ammâ qwōmaṯ hā‘ammûḏ hā’eḥāḏ wəḥûṭ šətêm-‘eśərēh ’ammâ yāsōḇ ’eṯ-hā‘ammûḏ haššēnî:

Et finxit duas columnas aereas, decem et octo cubitorum altitudinis columnam unam, et linea duodecim cubitorum ambiebat columnam, et grossitudo eius quattuor digitorum, et intrinsecus cava erat; sic et columna altera.

16. He also made two capitals of molten bronze to set on the tops of the pillars; the height of the one capital was five cubits and the height of the other capital was five cubits.

ושתי כתרת עשה לתת על־ראשי העמודים מצק נחשת חמש אמות קומת הכתרת האחת וחמש אמות קומת הכתרת השנית׃

16 ûšətê ḵōṯārōṯ ‘āśâ lāṯēṯ ‘al-rā’šê hā‘ammûḏîm muṣaq nəḥōšeṯ ḥāmēš ’ammwōṯ qwōmaṯ hakōṯereṯ hā’eḥāṯ wəḥāmēš ’ammwōṯ qwōmaṯ hakōṯereṯ haššēnîṯ:

Duo quoque capitella fecit, quae ponerentur super capita columnarum, fusili aere; quinque cubitorum altitudinis capitellum unum et quinque cubitorum altitudinis capitellum alterum,

17. There were nets of network and twisted threads of chainwork for the capitals which were on the top of the pillars; seven for the one capital and seven for the other capital.

שבכים מעשה שבכה גדלים מעשה שרשרות לכתרת אשר דים שבעה על־ראש העמולכתרת האחת ושבעה לכתרת השנית׃

17 śəḇāḵîm ma‘ăśēh śəḇāḵâ gəḏilîm ma‘ăśēh šarəšərwōṯ lakōṯārōṯ ’ăšer ‘al-rō’š hā‘ammûḏîm šiḇə‘â lakōṯereṯ hā’eḥāṯ wəšiḇə‘â lakōṯereṯ haššēnîṯ:

et serta quasi in modum texturae, fimbriae in modum catenarum sibi invicem miro opere contextarum in capitellis, quae erant super caput columnarum, septem in capitello uno et septem in capitello altero.

18. So he made the pillars, and two rows around on the one network to cover the capitals which were on the top of the pomegranates; and so he did for the other capital.

ויעש את־העמודים ושני טורים סביב על־השבכה האחת לכסות את־הכתרת אשר על־ראש הרמנים וכן עשה לכתרת השנית׃

18 wayya‘aś ’eṯ-hā‘ammûḏîm ûšənê ṭûrîm sāḇîḇ ‘al-haśśəḇāḵâ hā’eḥāṯ ləḵasswōṯ ’eṯ-hakōṯārōṯ ’ăšer ‘al-rō’š hārimmōnîm wəḵēn ‘āśâ lakōṯereṯ haššēnîṯ:

Et fecit malogranatorum duos ordines per circuitum super sertum unum, ut tegerent capitella, quae erant super summitatem columnarum; eodem modo fecit et capitello secundo.

19. The capitals which were on the top of the pillars in the porch were of lily design, four cubits.

וכתרת אשר על־ראש העמודים מעשה שושן באולם ארבע אמות׃

19 wəḵōṯārōṯ ’ăšer ‘al-rō’š hā‘ammûḏîm ma‘ăśēh šûšan bā’ûlām ’arəba‘ ’ammwōṯ:

Capitella autem, quae erant super capita columnarum, quasi opere lilii fabricata erant in porticu, quattuor

cubitorum.

20. There were capitals on the two pillars, even above and close to the rounded projection which was beside the network; and the pomegranates numbered two hundred in rows around both capitals.

וכתרת על־שני העמודים גם־ממעל מלעמת הבטן אשר =ק] [שבכה =כ]לעבר [השבכה ם והרמונים מאתיטרים סביב על הכתרת השנית׃

20 wəḵōṯārōṯ ‘al-šənê hā‘ammûḏîm gam-mimma‘al mill ə‘ummaṯ habeṭen ’ăšer lə‘ēḇer śəḇāḵâ haśśəḇāḵâ wəhārimmwōnîm mā’ ṯayim ṭurîm sāḇîḇ ‘al hakōṯereṯ haššēnîṯ:

Et rursum alia capitella in summitate duarum columnarum etiam desuper, iuxta alvum, quae erat super sertum. Malogranatorum autem ducentorum duo ordines erant in circuitu capitelli primi et eodem modo in circuitu capitelli secundi.

21. Thus he set up the pillars at the porch of the nave; and he set up the right pillar and named it Jachin, and he set up the left pillar and named it Boaz.

ויקם את־העמדים לאלם ההיכל ויקם את־העמוד הימני ויקרא את־שמו יכין ויקם את־העמוד השמאלי ויקרא את־שמו בעז׃

21 wayyāqem ’eṯ-hā‘ammuḏîm lə’ulām hahêḵāl wayyāqem ’eṯ-hā‘ammûḏ hayəmānî wayyiqərā’ ’eṯ-šəmwō yāḵîn wayyāqem ’eṯ-hā‘ammûḏ haśśəmā’lî wayyiqərā’ ’eṯ-šəmwō bō‘az:

Et statuit duas columnas in porticum templi; cumque statuisset columnam dexteram, vocavit eam nomine Iachin, similiter erexit columnam sinistram et vocavit nomen eius Booz.

22. On the top of the pillars was lily design. So the work of the pillars was finished.

ועל ראש העמודים מעשה שושן ותתם מלאכת העמודים׃

22 wə‘al rō’š hā‘ammûḏîm ma‘ăśēh šwōšān watitōm məle’ḵeṯ hā‘ammûḏîm:

Et super capita columnarum opus in modum lilii posuit; per fectumque est opus columnarum.

23. Now he made the sea of cast metal ten cubits from brim to brim, circular in form, and its height was five cubits, and thirty cubits in circumference.

ויעש את־הים מוצק עשר באמה משפתו עד־שפתו עגל =כ]סביב וחמש באמה קומתו ש�שים [וקו =ק] [וקוה

23 wayya‘aś ’eṯ-hayyām mûṣāq ‘eśer bā’ammâ miśśəfāṯwō ‘aḏ-śəfāṯwō ‘āḡōl| sāḇîḇ wəḥāmēš bā’ammâ qwōmāṯwō ûqəwēh wəqāw šəlōšîm bā’ammâ yāsōḇ ’ōṯwō

Fecit quoque mare fusile decem cubitorum a labio usque ad labium, rotundum in circuitu, quinque cubitorum altitudo eius; et resticula triginta cubitorum

sāḇîḇ: cingebat illud per באמה יסב אתו סביב׃circuitum.

24. Under its brim gourds went around encircling it ten to a cubit, completely surrounding the sea; the gourds were in two rows, cast with the rest.

ופקעים מתחת לשפתו סביב ר באמה סבבים אתו עש מקפים את־הים סביב שני טורים הפקעים יצקים ביצקתו׃

24 ûfəqā‘îm mitaḥaṯ liśəfāṯwō| sāḇîḇ sōḇəḇîm ’ōṯwō ‘eśer bā’ammâ maqqifîm ’eṯ-hayyām sāḇîḇ šənê ṭûrîm hapəqā‘îm yəṣuqîm bîṣuqāṯwō:

Et scalptura colocynthidum subter labium circuibat illud, duo ordines scalpturarum fusilium in una fusione cum mari.

25. It stood on twelve oxen, three facing north, three facing west, three facing south, and three facing east; and the sea was set on top of them, and all their rear parts turned inward.

עמד על־שני עשר בקר ש�שה פנים צפונה וש�שה פנים ימה וש�שה פנים נגבה וש�שה פנים מזרחה והים עליהם מלמעלה וכל־אחריהם ביתה׃

25 ‘ōmēḏ ‘al-šənê ‘āśār bāqār šəlōšâ fōnîm| ṣāfwōnâ ûšəlōšâ fōnîm| yāmmâ ûšəlōšâ| pōnîm neḡəbâ ûšəlōšâ pōnîm mizərāḥâ wəhayyām ‘ălêhem miləmā‘əlâ wəḵāl-’ ăḥōrêhem bāyəṯâ:

Et stabat super duodecim boves, e quibus tres respiciebant ad aquilonem et tres ad occidentem et tres ad meridiem et tres ad orientem, et mare super eos desuper erat; quorum posteriora universa intrinsecus latitabant.

26. It was a handbreadth thick, and its brim was made like the brim of a cup, as a lily blossom; it could hold two thousand baths.

מעשה ועביו טפח ושפתו כ שפת־כוס פרח שושן אלפים בת יכיל׃ ף

26 wə‘āḇəywō ṭefaḥ ûśəfāṯwō kəma‘ăśēh śəfaṯ-kwōs peraḥ šwōšān ’aləpayim baṯ yāḵîl: f

Grossitudo autem luteris habebat mensuram palmi, labiumque eius erat quasi labium calicis et folium repandi lilii; duo milia batos capiebat.

27. Then he made the ten stands of bronze; the length of each stand was four cubits and its width four cubits and its height three cubits.

ויעש את־המכנות עשר נחשת ארבע באמה אר� המכונההאחת וארבע באמה רחבה וש�ש באמה קומתה׃

27 wayya‘aś ’eṯ-hamməḵōnwōṯ ‘eśer nəḥōšeṯ ’arəba‘ bā’ammâ ’ōreḵə hamməḵwōnâ hā’eḥāṯ wə’arəba‘ bā’ammâ rāḥəbāh

Et fecit bases decem aereas, quattuor cubitorum longitudinis bases singulas et quattuor cubitorum latitudinis et trium cubitorum

wəšālōš bā’ammâ qwōmāṯāh:

altitudinis.

28. This was the design of the stands: they had borders, even borders between the frames,

וזה מעשה המכונה מסגרת בים׃להם ומסגרת בין השל

28 wəzeh ma‘ăśēh hamməḵwōnâ misəgərōṯ lâem ûmisəgərōṯ bên hašəlabîm:

Hoc autem erat opus basium: limbos habebant, insuper et limbos inter columellas.

29. and on the borders which were between the frames were lions, oxen and cherubim; and on the frames there was a pedestal above, and beneath the lions and oxen were wreaths of hanging work.

ועל־המסגרות אשר בין השלבים אריות בקר וכרובים ועל־השלבים כן ממעל ומתחת לאריות ולבקר �יות רד׃מעשה מו

29 wə‘al-hammisəgərwōṯ ’ăšer| bên hašəlabîm ’ărāywōṯ| bāqār ûḵərûḇîm wə‘al-hašəlabîm kēn mimmā‘al ûmitaḥaṯ la’ărāywōṯ wəlabāqār lōywōṯ ma‘ăśēh mwōrāḏ:

Super limbos inter columellas erant leones et boves et cherubim, et super columellas similiter; supra et infra leones et boves erant coronae, opus malleatum.

30. Now each stand had four bronze wheels with bronze axles, and its four feet had supports; beneath the basin were cast supports with wreaths at each side.

כונה וארבעה אופני נחשת למ האחת וסרני נחשת וארבעה פעמתיו כתפת להם מתחת לכיר הכתפת יצקות מעבר איש �יות׃

30 wə’arəbā‘â ’wōfannê nəḥōšeṯ lamməḵwōnâ hā’aḥaṯ wəsarənê nəḥōšeṯ wə’arəbā‘â fa‘ămōṯāyw kəṯēfōṯ lâem mitaḥaṯ lakîyōr hakəṯēfōṯ yəṣuqwōṯ mē‘ēḇer ’îš lōywōṯ:

Et quattuor rotae per bases singulas et axes aerei, et quattuor pedes et quasi umeruli subter luterem fusiles, contra singulos coronae.

31. Its opening inside the crown at the top was a cubit, and its opening was round like the design of a pedestal, a cubit and a half; and also on its opening there were engravings, and their borders were square, not round.

ופיהו מבית לכתרת ומעלה באמה ופיה עגל מעשה־כן אמה וחצי האמה וגם־על־פיה מקלעות ומסגרתיהם מרבעות �א עג�ות׃

31 ûfîhû mibêṯ lakōṯereṯ wāma‘əlâ bā’ammâ ûfîhā ‘āḡōl ma‘ăśēh-ḵēn ’ammâ waḥăṣî hā’ammâ wəḡam-‘al-pîhā miqəlā‘wōṯ ûmisəgərōṯêhem mərubā‘wōṯ lō’ ‘ăḡullwōṯ:

Et os eius erat rotundum, opus basis, unius cubiti et dimidii; etiam in ore eius variae caelaturae erant, limbi autem eius erant quadrati, non rotundi.

32. The four wheels were underneath the borders, and the axles of the wheels

וארבעת האופנים למתחת 32 wə’arəba‘aṯ hā’wōfannîm ləmitaḥaṯ

Quattuor quoque rotae subter limbis erant, et

were on the stand. And the height of a wheel was a cubit and a half.

למסגרות וידות האופנים במכונה וקומת האופן האחד אמה וחצי האמה׃

lammisəgərwōṯ wîḏwōṯ hā’wōfannîm bamməḵwōnâ wəqwōmaṯ hā’wōfan hā’eḥāḏ ’ammâ waḥăṣî hā’ammâ:

fulcra rotarum cohaerebant basi; una rota habebat altitudinis cubitum et semis.

33. The workmanship of the wheels was like the workmanship of a chariot wheel. Their axles, their rims, their spokes, and their hubs were all cast.

ומעשה האופנים כמעשה אופן המרכבה ידותם וגביהם וחשקיהם וחשריהם הכל מוצק׃

33 ûma‘ăśēh hā’wōfannîm kəma‘ăśēh ’wōfan hammerəkāḇâ yəḏwōṯām wəḡabêhem wəḥiššuqêhem wəḥiššurêhem hakōl mûṣāq:

Tales autem rotae erant, quales solent in curru fieri, et fulcra earum et canthi et radii et modioli, omnia fusilia.

34. Now there were four supports at the four corners of each stand; its supports were part of the stand itself.

כתפות אל ארבע פנות וארבעהמכנה האחת מן־המכנה כתפיה׃

34 wə’arəba‘ kəṯēfwōṯ ’el ’arəba‘ pinnwōṯ hamməḵōnâ hā’eḥāṯ min-hamməḵōnâ kəṯēfeyhā:

Nam et umeruli illi quattuor per singulos angulos basis unius ex ipsa basi fusiles et coniuncti erant.

35. On the top of the stand there was a circular form half a cubit high, and on the top of the stand its stays and its borders were part of it.

ובראש המכונה חצי האמה קומה עגל סביב ועל ראש רתיה המכנה ידתיה ומסג ממנה׃

35 ûḇərō’š hamməḵwōnâ ḥăṣî hā’ammâ qwōmâ ‘āḡōl| sāḇîḇ wə‘al rō’š hamməḵōnâ yəḏōṯeyhā ûmisəgərōṯeyhā mimmennâ:

In summitate autem basis erat quaedam rotunditas dimidii cubiti, et in summitate basis fulcra eius et limbi eius ex semetipsa.

36. He engraved on the plates of its stays and on its borders, cherubim, lions and palm trees, according to the clear space on each, with wreaths all around.

ויפתח על־הלחת ידתיה ועל =ק] [ומסגרתיה =כ]אריות כרובים [מסגרתיה ותמרת כמער־איש ו�יות סביב׃

36 wayəfataḥ ‘al-halluḥōṯ yəḏōṯeyhā wə‘al ûmisəgərōṯeyhā misəgərōṯeyhā kərûḇîm ’ărāywōṯ wəṯimōrōṯ kəma‘ar-’îš wəlōywōṯ sāḇîḇ:

Scalpsit quoque in tabulatis illis, fulcris eius et super limbos eius cherubim et leones et palmas secundum vacuum singulorum, et coronas per circuitum.

37. He made the ten stands like this: all of them had one casting, one measure and one form.

כזאת עשה את עשר המכנות מוצק אחד מדה אחת קצב נה׃ סאחד לכלה

37 kāzō’ ṯ ‘āśâ ’ēṯ ‘eśer hamməḵōnwōṯ mûṣāq ’eḥāḏ midâ ’aḥaṯ qeṣeḇ ’eḥāḏ ləḵullâənâ: s

In hunc modum fecit decem bases, fusura una, et mensura scalpturaque consimili.

38. He made ten basins of bronze, one basin held forty baths; each basin was four cubits, and on each of the ten stands was one basin.

ויעש עשרה כירות נחשת ארבעים בת יכיל הכיור האחד ארבע באמה הכיור האחד כיור אחד על־המכנה האחת לעשר המכונות׃

38 wayya‘aś ‘ăśārâ ḵîyōrwōṯ nəḥōšeṯ ’arəbā‘îm baṯ yāḵîl| hakîywōr hā’eḥāḏ ’arəba‘ bā’ammâ hakîywōr hā’eḥāḏ kîywōr ’eḥāḏ ‘al-hamməḵwōnâ hā’aḥaṯ lə‘eśer hamməḵōnwōṯ:

Fecit quoque decem luteres aereos; quadraginta batos capiebat luter unus, eratque quattuor cubitorum; singulosque luteres per singulas, id est decem bases posuit.

39. Then he set the stands, five on the right side of the house and five on the left side of the house; and he set the sea of cast metal on the right side of the house eastward toward the south.

ן את־המכנות חמש וית על־כתף הבית מימין וחמש על־כתף הבית משמא�ו ואת־הים נתן מכתף הבית הימנית קדמה ממול נגב׃ ס

39 wayyitēn ’eṯ-hamməḵōnwōṯ ḥāmēš ‘al-keṯef habayiṯ mîyāmîn wəḥāmēš ‘al-keṯef habayiṯ miśśəmō’lw ō wə’eṯ-hayyām nāṯan mikeṯef habayiṯ hayəmānîṯ qēḏəmâ mimmûl neḡeḇ: s

Et constituit decem bases, quinque ad dexteram partem templi et quinque ad sinistram; mare autem posuit ad dexteram partem templi contra orientem ad meridiem.

40. Now Hiram made the basins and the shovels and the bowls. So Hiram finished doing all the work which he performed for King Solomon in the house of the LORD:

ויעש חירום את־הכירות ואת־היעים ואת־המזרקות ויכל חירם לעשות לאכה אשר עשה את־כל־המ למל� ש�מה בית יהוה׃

40 wayya‘aś ḥîrwōm ’eṯ-hakîyōrwōṯ wə’eṯ-hayyā‘îm wə’eṯ-hammizərāqwōṯ wayəḵal ḥîrām la‘ăśwōṯ ’eṯ-kāl-hamməlā’ḵâ ’ăšer ‘āśâ lammeleḵə šəlōmōh bêṯ yəhwâ:

Fecit quoque Hiram lebetes et vatilla et phialas et perfecit omne opus regi Salomoni in templo Domini;

41. the two pillars and the two bowls of the capitals which were on the top of

ים שנים וג�ת הכתרת עמד 41 ‘ammuḏîm šənayim wəḡullōṯ hakōṯārōṯ ’ăšer-

columnas duas et globos capitellorum super capita

the two pillars, and the two networks to cover the two bowls of the capitals which were on the top of the pillars;

אשר־על־ראש העמדים שתים והשבכות שתים לכסות את־שתי ג�ת הכתרת אשר על־ראש העמודים׃

‘al-rō’š hā‘ammuḏîm šətāyim wəhaśśəḇāḵwōṯ šətayim ləḵasswōṯ ’eṯ-šətê gullōṯ hakōṯārōṯ ’ăšer ‘al-rō’š hā‘ammûḏîm:

columnarum duos et serta duo, ut operirent duos globos, qui erant super capita columnarum;

42. and the four hundred pomegranates for the two networks, two rows of pomegranates for each network to cover the two bowls of the capitals which were on the tops of the pillars;

ואת־הרמנים ארבע מאות לשתי השבכות שני־טורים רמנים לשבכה האחת לכסות שתי ג�ת הכתרת אשר את־ על־פני העמודים׃

42 wə’eṯ-hārimmōnîm ’arəba‘ mē’wōṯ lišətê haśśəḇāḵwōṯ šənê-ṭûrîm rimmōnîm laśśəḇāḵâ hā’eḥāṯ ləḵasswōṯ ’eṯ-šətê gullōṯ hakōṯārōṯ ’ăšer ‘al-pənê hā‘ammûḏîm:

et malogranata quadringenta in duobus sertis, duos versus malogranatorum in sertis singulis, ad operiendos globos capitellorum, qui erant super faciem columnarum;

43. and the ten stands with the ten basins on the stands;

ואת־המכנות עשר ואת־הכירת עשרה על־המכנות׃

43 wə’eṯ-hamməḵōnwōṯ ‘āśer wə’eṯ-hakîyōrōṯ ‘ăśārâ ‘al-hamməḵōnwōṯ:

et bases decem et luteres decem super bases

44. and the one sea and the twelve oxen under the sea;

ואת־הים האחד ואת־הבקר שנים־עשר תחת הים׃

44 wə’eṯ-hayyām hā’eḥāḏ wə’eṯ-habāqār šənêm-‘āśār taḥaṯ hayyām:

et mare unum et boves duodecim subter mare;

45. and the pails and the shovels and the bowls; even all these utensils which Hiram made for King Solomon in the house of the LORD were of polished bronze.

ירות ואת־היעים ואת־הס ואת־המזרקות ואת כל־הכלים אשר [האלה =ק] [האהל =כ]עשה חירם למל� ש�מה בית יהוה נחשת ממרט׃

45 wə’eṯ-hassîrwōṯ wə’eṯ-hayyā‘îm wə’eṯ-hammizərāqwōṯ wə’ēṯ kāl-hakēlîm hā’ōhel hā’ēlleha ’ăšer ‘āśâ ḥîrām lammeleḵə šəlōmōh bêṯ yəhwâ nəḥōšeṯ məmōrāṭ:

et lebetes et vatilla et phialas. Omnia vasa, quae fecit Hiram regi Salomoni in domo Domini, de aere polito erant.

46. In the plain of the Jordan the king cast them, in the clay ground between

בככר הירדן יצקם המל� 46 bəḵikar hayyarədēn yəṣāqām hammeleḵə

In campestri regione Iordanis fudit ea rex in

Succoth and Zarethan. במעבה האדמה בין סכות ובין צרתן׃

bəma‘ăḇēh hā’ăḏāmâ bên sukwōṯ ûḇên ṣārəṯān:

argillosa terra inter Succoth et Sarthan.

47. Solomon left all the utensils unweighed, because they were too many; the weight of the bronze could not be ascertained.

וינח ש�מה את־כל־הכלים מרב מאד מאד �א נחקר משקל הנחשת׃

47 wayyannaḥ šəlōmōh ’eṯ-kāl-hakēlîm mērōḇ mə’ōḏ mə’ōḏ lō’ neḥəqar mišəqal hannəḥōšeṯ:

Et posuit Salomon omnia vasa; propter multitudinem autem nimiam ignorabatur pondus aeris.

48. Solomon made all the furniture which was in the house of the LORD: the golden altar and the golden table on which was the bread of the Presence;

ויעש ש�מה את כל־הכלים אשר בית יהוה את מזבח הזהב ואת־השלחן אשר עליו לחם הפנים זהב׃

48 wayya‘aś šəlōmōh ’ēṯ kāl-hakēlîm ’ăšer bêṯ yəhwâ ’ēṯ mizəbaḥ hazzâāḇ wə’eṯ-haššuləḥān ’ăšer ‘ālāyw leḥem hapānîm zâāḇ:

Fecitque Salomon omnia vasa in domo Domini: altare aureum et mensam, super quam ponerentur panes propositionis, auream;

49. and the lampstands, five on the right side and five on the left, in front of the inner sanctuary, of pure gold; and the flowers and the lamps and the tongs, of gold;

ואת־המנרות חמש מימין וחמש משמאול לפני הדביר זהב סגור והפרח והנרת והמלקחים זהב׃

49 wə’eṯ-hammənōrwōṯ ḥāmēš mîyāmîn wəḥāmēš miśśəmō’wl lif ənê hadəḇîr zâāḇ sāḡûr wəhaperaḥ wəhannērōṯ wəhammeləqaḥayim zâāḇ:

et candelabra, quinque ad dexteram et quinque ad sinistram contra Dabir, ex auro puro, et florem et lucernas desuper aureas; et forcipes aureos

50. and the cups and the snuffers and the bowls and the spoons and the firepans, of pure gold; and the hinges both for the doors of the inner house, the most holy place, and for the doors of the house, that is, of the nave, of gold.

והמזרקות והספות והמזמרותוהכפות והמחתות זהב סגור והפתות לדלתות הבית הפנימי לקדש הקדשים לדלתי הבית להיכל זהב׃ ף

50 wəhassipwōṯ wəhaməzammərwōṯ wəhammizərāqwōṯ wəhakapwōṯ wəhammaḥətwōṯ zâāḇ sāḡûr wəhapōṯwōṯ ləḏaləṯwōṯ habayiṯ hapənîmî ləqōḏeš haqqŏḏāšîm ləḏaləṯê habayiṯ lahêḵāl zâāḇ: f

et pateras et cultros et phialas et sartagines et turibula de auro purissimo; et cardines ostiorum domus interioris Sancti sanctorum et ostiorum domus templi ex auro.

51. Thus all the work that King Solomon לם כל־המלאכה אשר ותש 51 watišəlam kāl- Et perfecit omne opus,

performed in the house of the LORD was finished. And Solomon brought in the things dedicated by his father David, the silver and the gold and the utensils, and he put them in the treasuries of the house of the LORD.

עשה המל� ש�מה בית יהוה ויבא ש�מה את־קדשי דוד אביו את־הכסף ואת־הזהב ואת־הכלים נתן באצרות בית יהוה׃ ף

hamməlā’ḵâ ’ăšer ‘āśâ hammeleḵə šəlōmōh bêṯ yəhwâ wayyāḇē’ šəlōmōh ’eṯ-qāḏəšê| dāwiḏ ’āḇîw ’eṯ-hakesef wə’eṯ-hazzâāḇ wə’eṯ-hakēlîm nāṯan bə’ōṣərwōṯ bêṯ yəhwâ: f

quod faciebat Salomon in domo Domini, et intulit Salomon, quae sanctificaverat David pater suus, argentum et aurum et vasa, reposuitque in thesauris domus Domini.

1 Kings 8

1. Then Solomon assembled the elders of Israel and all the heads of the tribes, the leaders of the fathers' households of the sons of Israel, to King Solomon in Jerusalem, to bring up the ark of the covenant of the LORD from the city of David, which is Zion.

אז יקהל ש�מה את־זקני ישראל את־כל־ראשי המטות נשיאי האבות לבני ישראל אל־המל� ש�מה ירושלם להע�ות את־ארון ברית־יהוה וד היא ציון׃מעיר ד

1 ’āz yaqəhēl šəlōmōh ’eṯ-ziqənê yiśərā’ēl ’eṯ-kāl-rā’šê hammaṭṭwōṯ nəśî’ê hā’āḇwōṯ liḇənê yiśərā’ēl ’el-hammeleḵə šəlōmōh yərûšālāim ləha‘ălwōṯ ’eṯ-’ărwōn bərîṯ-yəhwâ mē‘îr dāwiḏ hî’ ṣîywōn:

Tunc congregavit Salomon om nes maiores natu Israel — om nes principes tribuum, duces familiarum filiorum Israel ad regem Salomonem — in Ierusalem, ut deferrent arcam foederis Domini de civitate David, id est de Sion.

2. All the men of Israel assembled themselves to King Solomon at the feast, in the month Ethanim, which is the seventh month.

ויקהלו אל־המל� ש�מה כל־איש ישראל בירח האתנים בחג הוא החדש השביעי׃

2 wayyiqqâălû ’el-hammeleḵə šəlōmōh kāl-’îš yiśərā’ēl bəyeraḥ hā’ēṯānîm beḥāḡ hû’ haḥōḏeš haššəḇî‘î:

Convenitque ad regem Salomonem universus Israel in mense Ethanim in sollemnitate, ipse est mensis septimus.

3. Then all the elders of Israel came, and the priests took up the ark.

ויבאו כל זקני ישראל וישאו 3 wayyāḇō’û kōl ziqənê yiśərā’ēl wayyiśə’û

Veneruntque cuncti senes Israel, et tulerunt

hakōhănîm ’eṯ-hā’ārwōn: sacerdotes arcam רון׃הכהנים את־הא

4. They brought up the ark of the LORD and the tent of meeting and all the holy utensils, which were in the tent, and the priests and the Levites brought them up.

ויעלו את־ארון יהוה ואת־אהל מועד ואת־כל־כלי הקדש אשר באהל ויעלו אתם הכהנים והלוים׃

4 wayya‘ălû ’eṯ-’ărwōn yəhwâ wə’eṯ-’ōhel mwō‘ēḏ wə’eṯ-kāl-kəlê haqqōḏeš ’ăšer bā’ōhel wayya‘ălû ’ōṯām hakōhănîm wəhaləwîyim:

et portaverunt arcam Domini et tabernaculum conventus et omnia vasa sanctuarii, quae erant in tabernaculo; et ferebant ea sacerdotes et Levitae.

5. And King Solomon and all the congregation of Israel, who were assembled to him, were with him before the ark, sacrificing so many sheep and oxen they could not be counted or numbered.

והמל� ש�מה וכל־עדת ישראל הנועדים עליו אתו לפני הארון מזבחים צאן ספרו ו�א ובקר אשר �א־י ימנו מרב׃

5 wəhammeleḵə šəlōmōh wəḵāl-‘ ăḏaṯ yiśərā’ēl hannwō‘āḏîm ‘ālāyw ’itw ō lif ənê hā’ārwōn məzabəḥîm ṣō’n ûḇāqār ’ăšer lō’-yissāfərû wəlō’ yimmānû mērōḇ:

Rex autem Salomon et universus coetus Israel, qui convenerat ad eum, cum illo ante arcam immolabant oves et boves absque aestimatione et numero.

6. Then the priests brought the ark of the covenant of the LORD to its place, into the inner sanctuary of the house, to the most holy place, under the wings of the cherubim.

הכהנים את־ארון ויבאוברית־יהוה אל־מקומו אל־דביר הבית אל־קדש הקדשים אל־תחת כנפי הכרובים׃

6 wayyāḇi’û hakōhănîm ’eṯ-’ărwōn bərîṯ-yəhwâ ’el-məqwōmwō ’el-dəḇîr habayiṯ ’el-qōḏeš haqqŏḏāšîm ’el-taḥaṯ kanəfê hakərûḇîm:

Et intulerunt sacerdotes arcam foederis Domini in locum suum in Dabir templi, in sanctum sanctorum, subter alas cherubim;

7. For the cherubim spread their wings over the place of the ark, and the cherubim made a covering over the ark and its poles from above.

כי הכרובים פרשים כנפים אל־מקום הארון ויסכו הכרבים על־הארון ועל־בדיו מלמעלה׃

7 kî hakərûḇîm pōrəśîm kənāfayim ’el-məqwōm hā’ārwōn wayyāsōkû hakəruḇîm ‘al-hā’ārwōn wə‘al-badāyw miləmā‘əlâ:

siquidem cherubim expandebant alas super locum arcae et protegebant arcam et vectes eius desuper.

8. But the poles were so long that the ends of the poles could be seen from the holy place before the inner

ויארכו הבדים ויראו ראשי הבדים מן־הקדש על־פני

8 wayya’ăriḵû habadîm wayyērā’û rā’šê habadîm min-haqqōḏeš ‘al-pənê

Cumque eminerent vectes et apparerent summitates eorum foris

sanctuary, but they could not be seen outside; they are there to this day.

הדביר ו�א יראו החוצה ויהיו שם עד היום הזה׃

hadəḇîr wəlō’ yērā’û haḥûṣâ wayyihəyû šām ‘aḏ hayywōm hazzeh:

in sanctuario ante Dabir, non apparebant ultra extrinsecus; qui et fuerunt ibi usque in praesentem diem.

9. There was nothing in the ark except the two tablets of stone which Moses put there at Horeb, where the LORD made a covenant with the sons of Israel, when they came out of the land of Egypt.

אין בארון רק שני לחות האבנים אשר הנח שם משה י בחרב אשר כרת יהוה עם־בנ ישראל בצאתם מארץ מצרים׃

9 ’ên bā’ārwōn raq šənê luḥwōṯ hā’ăḇānîm ’ăšer hinniḥa šām mōšeh bəḥōrēḇ ’ăšer kāraṯ yəhwâ ‘im-bənê yiśərā’ēl bəṣē’ ṯām mē’ereṣ miṣərāyim:

In arca autem non erat aliud nisi duae tabulae lapideae, quas posuerat in ea Moyses in Horeb, quando pepigit Dominus foedus cum filiis Israel, cum egrederentur de terra Aegypti.

10. It happened that when the priests came from the holy place, the cloud filled the house of the LORD,

ויהי בצאת הכהנים מן־הקדש עןן מלא את־בית יהוה׃וה

10 wayəhî bəṣē’ ṯ hakōhănîm min-haqqōḏeš wəhe‘ānān mālē’ ’eṯ-bêṯ yəhwâ:

Factum est autem cum exissent sacerdotes de sanctuario, nebula implevit domum Domini,

11. so that the priests could not stand to minister because of the cloud, for the glory of the LORD filled the house of the LORD.

ו�א־יכלו הכהנים לעמד לשרת מפני העןן כי־מלא כבוד־יהוה את־בית יהוה׃ ף

11 wəlō’-yāḵəlû hakōhănîm la‘ămōḏ ləšārēṯ mipənê he‘ānān kî-mālē’ ḵəḇwōḏ-yəhwâ ’eṯ-bêṯ yəhwâ: f

et non poterant sacerdotes stare et ministrare propter nebulam; impleverat enim gloria Domini domum Domini.

12. Then Solomon said, "The LORD has said that He would dwell in the thick cloud. אז אמר ש�מה יהוה אמר

לשכן בערפל׃

12 ’āz ’āmar šəlōmōh yəhwâ ’āmar lišəkōn bā‘ărāfel:

Tunc ait Salomon: “ Dominus dixit ut habitaret in nebula.

13. "I have surely built You a lofty house, A place for Your dwelling forever." בנה בניתי בית זבל ל� מכון

ם׃לשבת0 עולמי

13 bānōh ḇānîṯî bêṯ zəḇul lāḵə māḵwōn ləšiḇətəḵā ‘wōlāmîm:

Aedificans aedificavi domum in habitaculum tuum, firmissimum solium tuum in sempiternum ”.

14. Then the king faced about and blessed all the assembly of Israel, while all the assembly of Israel was standing.

ויסב המל� את־פניו ויבר� את כל־קהל ישראל וכל־קהל ישראל עמד׃

14 wayyassēḇ hammeleḵə ’eṯ-pānāyw wayəḇāreḵə ’ēṯ kāl-qəhal yiśərā’ēl wəḵāl-qəhal yiśərā’ēl ‘ōmēḏ:

Convertitque rex faciem suam et benedixit omni ecclesiae Israel; omnis enim ecclesia Israel stabat.

15. He said, "Blessed be the LORD, the God of Israel, who spoke with His mouth to my father David and has fulfilled it with His hand, saying,

ויאמר ברו� יהוה א�הי דבר בפיו את ישראל אשר דוד אבי ובידו מלא לאמר׃

15 wayyō’mer bārûḵə yəhwâ ’ĕlōhê yiśərā’ēl ’ăšer diber bəfîw ’ ēṯ dāwiḏ ’āḇî ûḇəyāḏwō millē’ l ē’mōr:

Et ait: “ Benedictus Dominus, Deus Israel, qui locutus est ore suo ad David patrem meum et in manibus suis perfecit dicens:

16. `Since the day that I brought My people Israel from Egypt, I did not choose a city out of all the tribes of Israel in which to build a house that My name might be there, but I chose David to be over My people Israel.'

היום אשר הוצאתי מן־את־עמי את־ישראל ממצרים �א־בחרתי בעיר מכל שבטי ישראל לבנות בית להיות שמי שם ואבחר בדוד להיות על־עמי ישראל׃

16 min-hayywōm ’ăšer hwōṣē’ ṯî ’eṯ-‘ammî ’eṯ-yiśərā’ēl mimmiṣərayim lō’-ḇāḥarətî ḇə‘îr mikōl šiḇəṭê yiśərā’ēl liḇənwōṯ bayiṯ lihəywōṯ šəmî šām wā’eḇəḥar bəḏāwiḏ lihəywōṯ ‘al-‘ammî yiśərā’ēl:

“A die qua eduxi populum meum Israel de Aegypto, non elegi civitatem de universis tribubus Israel, ut aedificaretur domus, et esset nomen meum ibi; sed elegi David, ut esset super populum meum Israel”.

17. "Now it was in the heart of my father David to build a house for the name of the LORD, the God of Israel.

ויהי עם־לבב דוד אבי לבנות א�הי ישראל׃ בית לשם יהוה

17 wayəhî ‘im-ləḇaḇ dāwiḏ ’āḇî liḇənwōṯ bayiṯ ləšēm yəhwâ ’ĕlōhê yiśərā’ēl:

Voluitque David pater meus aedificare domum nomini Domini, Dei Israel,

18. "But the LORD said to my father David, `Because it was in your heart to build a house for My name, you did well that it was in your heart.

ויאמר יהוה אל־דוד אבי יען אשר היה עם־לבב0 לבנות בית לשמי הטיבת כי היה עם־לבב0׃

18 wayyō’mer yəhwâ ’el-dāwiḏ ’āḇî ya‘an ’ăšer hāyâ ‘im-ləḇāḇəḵā liḇənwōṯ bayiṯ lišəmî hĕṭîḇōṯā kî hāyâ ‘im-ləḇāḇeḵā:

et ait Dominus ad David patrem meum: “Quod cogitasti in corde tuo aedificare domum nomini meo, bene fecisti hoc ipsum mente tractans;

19. `Nevertheless you shall not build the house, but your son who will be born to you, he will build the house for My name.'

רק אתה �א תבנה הבית כי אם־בנ0 היצא מחלצי0 הוא־יבנה הבית לשמי׃

19 raq ’atâ lō’ ṯiḇəneh habāyiṯ kî ’im-binəḵā hayyōṣē’ mēḥălāṣeyḵā hû’-yiḇəneh habayiṯ lišəmî:

verumtamen tu non aedificabis domum sed filius tuus, qui egredietur de lumbis tuis, ipse aedificabit domum nomini meo”.

20. "Now the LORD has fulfilled His word which He spoke; for I have risen in place of my father David and sit on the throne of Israel, as the LORD promised, and have built the house for the name of the LORD, the God of Israel.

ויקם יהוה את־דברו אשר דבר ואקם תחת דוד אבי ואשב על־כסא ישראל כאשר דבר יהוה ואבנה הבית לשם י ישראל׃יהוה א�ה

20 wayyāqem yəhwâ ’eṯ-dəḇārwō ’ăšer dibēr wā’āqum taḥaṯ dāwiḏ ’āḇî wā’ēšēḇ ‘al-kissē’ yiśərā’ēl ka’ăšer diber yəhwâ wā’eḇəneh habayiṯ ləšēm yəhwâ ’ĕlōhê yiśərā’ēl:

Confirmavit Dominus sermonem suum, quem locutus est; stetique pro David patre meo et sedi super thronum Israel, sicut locutus est Dominus, et aedificavi domum nomini Domini, Dei Israel.

21. "There I have set a place for the ark, in which is the covenant of the LORD, which He made with our fathers when He brought them from the land of Egypt."

ואשם שם מקום לארון אשר־שם ברית יהוה אשר כרת עם־אבתינו בהוציאו אתם מארץ מצרים׃ ס

21 wā’āśim šām māqwōm lā’ārwōn ’ăšer-šām bərîṯ yəhwâ ’ăšer kāraṯ ‘im-’ăḇōṯênû bəhwōṣî’wō ’ōṯām mē’ereṣ miṣərāyim: s

Et constitui ibi locum arcae, in qua foedus est Domini, quod percussit cum patribus nostris, quando eduxit eos de terra Aegypti ”.

22. Then Solomon stood before the altar of the LORD in the presence of all the assembly of Israel and spread out his hands toward heaven.

ויעמד ש�מה לפני מזבח יהוה נגד כל־קהל ישראל ויפרש כפיו השמים׃

22 wayya‘ămōḏ šəlōmōh lif ənê mizəbaḥ yəhwâ neḡeḏ kāl-qəhal yiśərā’ēl wayyifərōś kapāyw haššāmāyim:

Stetit autem Salomon ante altare Domini in conspectu omnis ecclesiae Israel et expandit manus suas in caelum

23. He said, "O LORD, the God of Israel, there is no God like You in heaven above or on earth beneath, keeping covenant and showing lovingkindness to Your servants who walk before You

ויאמר יהוה א�הי ישראל אין־כמו0 א�הים בשמים ממעל ועל־הארץ מתחת שמר

23 wayyō’mar yəhwâ ’ĕlōhê yiśərā’ēl ’ên-kāmwōḵā ’ĕlōhîm baššāmayim mimma‘al wə‘al-hā’āreṣ mitāḥaṯ

et ait: “ Domine, Deus Israel, non est similis tui Deus in caelo desuper et super terra deorsum, qui custodis pactum et

with all their heart, 0הברית והחסד לעבדי ההלכים לפני0 בכל־לבם׃

šōmēr habərîṯ wəhaḥeseḏ la‘ăḇāḏeyḵā hahōləḵîm ləfāneyḵā bəḵāl-libām:

misericordiam servis tuis, qui ambulant coram te in toto corde suo;

24. who have kept with Your servant, my father David, that which You have promised him; indeed, You have spoken with Your mouth and have fulfilled it with Your hand as it is this day.

עבד0 דוד אבי אשר שמרת ל את אשר־דברת �ו ותדבר בפי0 וביד0 מלאת כיום הזה׃

24 ’ăšer šāmarətā lə‘aḇədəḵā dāwiḏ ’āḇî ’ēṯ ’ăšer-dibarətā lwō watəḏabēr bəfîḵā ûḇəyāḏəḵā millē’ ṯā kayywōm hazzeh:

qui custodisti servo tuo David patri meo, quae locutus es ei; ore locutus es et manibus perfecisti, ut et haec dies probat.

25. "Now therefore, O LORD, the God of Israel, keep with Your servant David my father that which You have promised him, saying, `You shall not lack a man to sit on the throne of Israel, if only your sons take heed to their way to walk before Me as you have walked.'

ועתה יהוה א�הי ישראל שמר לעבד0 דוד אבי את אשר דברת �ו לאמר �א־יכרת ל0 סא איש מלפני ישב על־כ ישראל רק אם־ישמרו בני0 את־דרכם ללכת לפני כאשר הלכת לפני׃

25 wə‘atâ yəhwâ| ’ĕlōhê yiśərā’ēl šəmōr lə‘aḇədəḵā ḏāwiḏ ’āḇî ’ēṯ ’ăšer dibarətā llwō lē’mōr lō’-yik ārēṯ ləḵā ’îš milləfānay yōšēḇ ‘al-kissē’ yi śərā’ēl raq ’im-yišəmərû ḇāneyḵā ’eṯ-darəkām lāleḵeṯ ləfānay ka’ăšer hālaḵətā ləfānāy:

Nunc igitur, Domine, Deus Israel, conserva famulo tuo David patri meo, quae locutus es ei dicens: “Non auferetur de te vir coram me, qui sedeat super thronum Israel, ita tamen, si custodierint filii tui viam suam, ut ambulent coram me, sicut tu ambulasti in conspectu meo”.

26. "Now therefore, O God of Israel, let Your word, I pray, be confirmed which You have spoken to Your servant, my father David.

יאמן נא ועתה א�הי ישראל [דבר0 =ק] [דברי0 =כ] אשר דברת לעבד0 דוד אבי׃

26 wə‘atâ ’ĕlōhê yiśərā’ēl yē’āmen nā’ dəḇāreyḵā dəḇārəḵā ’ăšer dibarətā lə‘aḇədəḵā dāwiḏ ’āḇî:

Et nunc, Domine, Deus Israel, firmentur verba tua, quae locutus es servo tuo David patri meo.

27. "But will God indeed dwell on the earth? Behold, heaven and the highest heaven cannot contain You, how much less this house which I have built!

כי האמנם ישב א�הים על־הארץ הנה השמים ושמי �א יכלכלו0 אף השמים כי־הבית הזה אשר בניתי׃

27 kî ha’umənām yēšēḇ ’ĕlōhîm ‘al-hā’āreṣ hinnēh haššāmayim ûšəmê haššāmayim lō’ yəḵaləkəlûḵā ’af kî-habayiṯ hazzeh ’ăšer

Ergone putandum est quod vere Deus habitet super terram? Si enim caelum et caeli caelorum te capere non possunt, quanto magis domus

bānîṯî: haec, quam aedificavi!

28. "Yet have regard to the prayer of Your servant and to his supplication, O LORD my God, to listen to the cry and to the prayer which Your servant prays before You today;

ופנית אל־תפלת עבד0 ואל־תחנתו יהוה א�הי לשמע אל־הרנה ואל־התפלה אשר עבד0 מתפלל לפני0 היום׃

28 ûfānîṯā ’el-təfilla ṯ ‘aḇədəḵā wə’el-təḥinnāṯwō yəhwâ ’ĕlōhāy lišəmō‘a ’el-hārinnâ wə’el-hatəfillâ ’ăšer ‘aḇədəḵā miṯəpallēl ləfāneyḵā hayywōm:

Sed respice ad orationem servi tui et ad preces eius, Domine Deus meus; audi clamorem et orationem, quam servus tuus orat coram te hodie,

29. that Your eyes may be open toward this house night and day, toward the place of which You have said, `My name shall be there,' to listen to the prayer which Your servant shall pray toward this place.

להיות עינ0 פתחות אל־הבית הזה לילה ויום אל־המקום שם אשר אמרת יהיה שמילשמע אל־התפלה אשר יתפלל עבד0 אל־המקום הזה׃

29 lihəywōṯ ‘êneḵā fəṯuḥwōṯ ’el-habayiṯ hazzeh layəlâ wāywōm ’el-hammāqwōm ’ăšer ’āmarətā yihəyeh šəmî šām lišəmō‘a ’el-hatəfillâ ’ăšer yiṯəpallēl ‘aḇədəḵā ’el-hammāqwōm hazzeh:

ut sint oculi tui aperti super domum hanc nocte ac die, super locum, de quo dixisti: “Erit nomen meum ibi”, ut exaudias orationem, qua orat te servus tuus in loco isto,

30. "Listen to the supplication of Your servant and of Your people Israel, when they pray toward this place; hear in heaven Your dwelling place; hear and forgive.

ושמעת אל־תחנת עבד0 ועמ0 ישראל אשר יתפללו אל־המקום הזה ואתה תשמע אל־מקום שבת0 אל־השמים לחת׃ושמעת וס

30 wəšāma‘ətā ’el-təḥinnaṯ ‘aḇədəḵā wə‘amməḵā yiśərā’ēl ’ăšer yiṯəpaləlû ’el-hammāqwōm hazzeh wə’atâ tišəma‘ ’el-məqwōm šiḇətəḵā ’el-haššāmayim wəšāma‘ətā wəsālāḥətā:

ut exaudias deprecationem servi tui et populi tui Israel, quodcumque oraverint in loco isto, et exaudies in loco habitaculi tui in caelo et, cum exaudieris, propitius eris.

31. "If a man sins against his neighbor and is made to take an oath, and he comes and takes an oath before Your altar in this house,

רעהו את אשר יחטא איש ל ונשא־בו אלה להא�תו ובא אלה לפני מזבח0 בבית הזה׃

31 ’ēṯ ’ăšer yeḥĕṭā’ ’îš lərē‘ēhû wənāšā’-ḇwō ’ālâ ləha’ălōṯwō ûḇā’ ’ ālâ lif ənê mizəbaḥăḵā babayiṯ hazzeh:

Si peccaverit homo in proximum suum et habuerit aliquod iuramentum, quo teneatur astrictus, et venerit propter iuramentum coram altari tuo in

domum istam,

32. then hear in heaven and act and judge Your servants, condemning the wicked by bringing his way on his own head and justifying the righteous by giving him according to his righteousness.

ואתה תשמע השמים ועשית ושפטת את־עבדי0 להרשיע רשע לתת דרכו בראשו ולהצדיק צדיק לתת �ו כצדקתו׃ ס

32 wə’atâ| tišəma‘ haššāmayim wə‘āśîṯā wəšāfaṭətā ’eṯ-‘ăḇāḏeyḵā ləharəšî‘a rāšā‘ l āṯēṯ darəkwō bərō’šwō ûləhaṣədîq ṣadîq lāṯeṯ lwō kəṣiḏəqāṯwō: s

tu exaudies in caelo et facies et iudicabis servos tuos condemnans impium et reddens viam suam super caput eius iustificansque iustum et retribuens ei secundum iustitiam suam.

33. "When Your people Israel are defeated before an enemy, because they have sinned against You, if they turn to You again and confess Your name and pray and make supplication to You in this house,

בהנגף עמ0 ישראל לפני אויב שר יחטאו־ל� ושבו אלי0 א והודו את־שמ0 והתפללו והתחננו אלי0 בבית הזה׃

33 bəhinnāḡēf ‘amməḵā yiśərā’ēl lif ənê ’wōyēḇ ’ăšer yeḥeṭə’û-lāḵə wəšāḇû ’ēleyḵā wəhwōḏû ’eṯ-šəmeḵā wəhiṯəpaləlû wəhiṯəḥannənû ’ēleyḵā babayiṯ hazzeh:

Si superatus fuerit populus tuus Israel ab inimicis suis, quia peccaturus est tibi, et agentes paenitentiam et confitentes nomini tuo venerint et oraverint et deprecati te fuerint in domo hac,

34. then hear in heaven, and forgive the sin of Your people Israel, and bring them back to the land which You gave to their fathers.

ואתה תשמע השמים וסלחת לחטאת עמ0 ישראל והשבתם אל־האדמה אשר נתת לאבותם׃ ס

34 wə’atâ tišəma‘ haššāmayim wəsālaḥətā ləḥaṭṭa’ṯ ‘amməḵā yiśərā’ēl wahăšēḇōṯām ’el-hā’ăḏāmâ ’ăšer nāṯatā la’ăḇwōṯām: s

exaudi in caelo et dimitte peccatum populi tui Israel et reduces eos in terram, quam dedisti patribus eorum.

35. "When the heavens are shut up and there is no rain, because they have sinned against You, and they pray toward this place and confess Your name and turn from their sin when You afflict them,

בהעצר שמים ו�א־יהיה מטר כי יחטאו־ל� והתפללו אל־המקום הזה והודו ישובון כי את־שמ0 ומחטאתם תענם׃

35 bəhē‘āṣēr šāmayim wəlō’-yihəyeh māṭār kî yeḥeṭə’û-lāḵə wəhiṯəpaləlû ’el-hammāqwōm hazzeh wəhwōḏû ’eṯ-šəmeḵā ûmēḥaṭṭā’ ṯām yəšûḇûn kî ṯa‘ănēm:

Si clausum fuerit caelum et non pluerit propter peccata eorum, et oraverint in loco isto confessi nomini tuo et a peccatis suis conversi propter afflictionem suam,

36. then hear in heaven and forgive the sin of Your servants and of Your people Israel, indeed, teach them the good way in which they should walk. And send rain on Your land, which You have given Your people for an inheritance.

ואתה תשמע השמים וסלחת לחטאת עבדי0 ועמ0 ישראל כי תורם את־הדר� הטובה אשר ילכו־בה ונתתה מטר על־ארצ0 אשר־נתתה לעמ0 ה׃ ס לנחל

36 wə’atâ| tišəma‘ haššāmayim wəsālaḥətā ləḥaṭṭa’ṯ ‘ăḇāḏeyḵā wə‘amməḵā yiśərā’ēl kî ṯwōrēm ’eṯ-hadereḵə haṭṭwōḇâ ’ăšer yēləḵû-ḇāh wənāṯatâ māṭār ‘al-’arəṣəḵā ’ăšer-nāṯatâ lə‘amməḵā lənaḥălâ: s

exaudi eos in caelo et dimitte peccata servorum tuorum et populi tui Israel et ostende eis viam bonam, per quam ambulent, et da pluviam super terram tuam, quam dedisti populo tuo in possessionem.

37. "If there is famine in the land, if there is pestilence, if there is blight or mildew, locust or grasshopper, if their enemy besieges them in the land of their cities, whatever plague, whatever sickness there is,

רעב כי־יהיה בארץ דבר כי־יהיה שדפון ירקון ארבה חסיל כי יהיה כי יצר־�ו איבו בארץ שעריו כל־נגע ־מחלה׃כל

37 rā‘āḇ kî-yihəyeh ḇā’āreṣ deḇer kî-yihəyeh šidāfwōn yērāqwōn ’arəbeh ḥāsîl kî yihəyeh kî yāṣar-lwō ’ōyəḇwō bə’ereṣ šə‘ārāyw kāl-neḡa‘ kāl-maḥălâ:

Fames si oborta fuerit in terra aut pestilentia aut uredo aut aurugo aut locusta vel bruchus, et afflixerit eum inimicus eius portas obsidens, omnis plaga, universa infirmitas,

38. whatever prayer or supplication is made by any man or by all Your people Israel, each knowing the affliction of his own heart, and spreading his hands toward this house;

כל־תפלה כל־תחנה אשר תהיה לכל־האדם לכל עמ0 ישראל אשר ידעון איש נגע לבבו ופרש כפיו אל־הבית הזה׃

38 kāl-təfillâ ḵāl-təḥinnâ ’ăšer ṯihəyeh ləḵāl-hā’āḏām ləḵōl ‘amməḵā yiśərā’ēl ’ ăšer yēḏə‘ûn ’îš neḡa‘ l əḇāḇwō ûfāraś kapāyw ’el-habayiṯ hazzeh:

cuncta oratio et deprecatio, quae acciderit omni homini de populo tuo Israel; si quis cognoverit plagam cordis sui et expanderit manus suas in domo hac,

39. then hear in heaven Your dwelling place, and forgive and act and render to each according to all his ways, whose heart You know, for You alone know the hearts of all the sons of men,

ואתה תשמע השמים מכון שבת0 וסלחת ועשית ונתת לאיש ככל־דרכיו אשר תדעאת־לבבו כי־אתה ידעת לבד0 את־לבב כל־בני האדם׃

39 wə’atâ tišəma‘ haššāmayim məḵwōn šiḇəteḵā wəsālaḥətā wə‘āśîṯā wənāṯatā lā’îš kəḵāl-dərāḵāyw ’ăšer tēḏa‘ ’eṯ-ləḇāḇwō kî-’atâ yāḏa‘ətā ləḇadəḵā ’eṯ-ləḇaḇ kāl-bənê hā’āḏām:

tu audies in caelo in loco habitationis tuae et repropitiaberis et facies, ut des unicuique secundum omnes vias suas, sicut videris cor eius, quia tu nosti solus cor omnium filiorum

hominum,

40. that they may fear You all the days that they live in the land which You have given to our fathers.

למען יראו0 כל־הימים אשר־הם חיים על־פני האדמה אשר נתתה לאבתינו׃

40 ləma‘an yirā’ûḵā kāl-hayyāmîm ’ăšer-hēm ḥayyîm ‘al-pənê hā’ăḏāmâ ’ăšer nāṯatâ la’ăḇōṯênû:

ut timeant te cunctis diebus, quibus vivunt super faciem terrae, quam dedisti patribus nostris.

41. "Also concerning the foreigner who is not of Your people Israel, when he comes from a far country for Your name's sake

וגם אל־הנכרי אשר ובא �א־מעמ0 ישראל הוא מארץ רחוקה למען שמ0׃

41 wəḡam ’el-hannāḵərî ’ăšer lō’-mē‘amməḵā yiśərā’ēl hû’ ûḇā’ mē’ereṣ rəḥwōqâ ləma‘an šəmeḵā:

Insuper et alienigena, qui non est de populo tuo Israel, cum venerit de terra longinqua propter nomen tuum

42. (for they will hear of Your great name and Your mighty hand, and of Your outstretched arm); when he comes and prays toward this house,

כי ישמעון את־שמ0 הגדול ואת־יד0 החזקה וזרע0 הנטויה ובא והתפלל אל־הבית הזה׃

42 kî yišəmə‘ûn ’eṯ-šiməḵā hagāḏwōl wə’eṯ-yāḏəḵā haḥăzāqâ ûzərō‘ăḵā hannəṭûyâ ûḇā’ wəhiṯəpallēl ’el-habayiṯ hazzeh:

— audietur enim nomen tuum magnum et manus tua fortis et brachium tuum extentum ubique — cum venerit ergo et oraverit in hoc loco,

43. hear in heaven Your dwelling place, and do according to all for which the foreigner calls to You, in order that all the peoples of the earth may know Your name, to fear You, as do Your people Israel, and that they may know that this house which I have built is called by Your name.

אתה תשמע השמים מכון שבת0 ועשית ככל אשר־יקרא אלי0 הנכרי למען ידעון כל־עמי הארץ את־שמ0 ליראה את0 כעמ0 ישראל ולדעת כי־שמ0 נקרא זה אשר בניתי׃על־הבית ה

43 ’atâ tišəma‘ haššāmayim məḵwōn šiḇəteḵā wə‘āśîṯā kəḵōl ’ăšer-yiqərā’ ’ ēleyḵā hannāḵərî ləma‘an yēḏə‘ûn kāl-‘ammê hā’āreṣ ’eṯ-šəmeḵā ləyirə’â ’ōṯəḵā kə‘amməḵā yiśərā’ēl wəlāḏa‘aṯ kî-šiməḵā niqərā’ ‘al-habayiṯ hazzeh ’ăšer bānîṯî:

tu exaudies in caelo in loco habitationis tuae et facies omnia, pro quibus invocaverit te alienigena, ut sciant universi populi terrarum nomen tuum et timeant te, sicut populus tuus Israel, et probent quia nomen tuum invocatum est super domum hanc, quam aedificavi.

44. "When Your people go out to battle against their enemy, by whatever way

כי־יצא עמ0 למלחמה 44 kî-yēṣē’ ‘amməḵā lammiləḥāmâ ‘al-

Si egressus fuerit populus tuus ad bellum contra

You shall send them, and they pray to the LORD toward the city which You have chosen and the house which I have built for Your name,

־איבו בדר� אשר תשלחם עלוהתפללו אל־יהוה דר� העיר אשר בחרת בה והבית אשר־בנתי לשמ0׃

’ōyəḇwō badereḵə ’ăšer tišəlāḥēm wəhiṯəpaləlû ’el-yəhwâ dereḵə hā‘îr ’ăšer bāḥarətā bāh wəhabayiṯ ’ăšer-bāniṯî lišəmeḵā:

inimicos suos per viam, quocumque miseris eos, et oraverint te contra viam civitatis, quam elegisti, et contra domum, quam aedificavi nomini tuo,

45. then hear in heaven their prayer and their supplication, and maintain their cause.

ושמעת השמים את־תפלתם ואת־תחנתם ועשית משפטם׃

45 wəšāma‘ətā haššāmayim ’eṯ-təfill āṯām wə’eṯ-təḥinnāṯām wə‘āśîṯā mišəpāṭām:

exaudies in caelo orationes eorum et preces eorum et facies iudicium eorum.

46. "When they sin against You (for there is no man who does not sin) and You are angry with them and deliver them to an enemy, so that they take them away captive to the land of the enemy, far off or near;

כי יחטאו־ל� כי אין אדם אשר �א־יחטא ואנפת בם ונתתם לפני אויב ושבום שביהם אל־ארץ האויב רחוקה או קרובה׃

46 kî yeḥeṭə’û-lāḵə kî ’ên ’āḏām ’ăšer lō’-yeḥĕṭā’ wə’ānafətā ḇām ûnəṯatām lif ənê ’wōyēḇ wəšāḇûm šōḇêhem ’el-’ereṣ hā’wōyēḇ rəḥwōqâ ’wō qərwōḇâ:

Quod si peccaverint tibi — non est enim homo qui non peccet — et iratus tradideris eos inimicis suis, et captivi ducti fuerint in terram inimicorum longe vel prope

47. if they take thought in the land where they have been taken captive, and repent and make supplication to You in the land of those who have taken them captive, saying, `We have sinned and have committed iniquity, we have acted wickedly';

והשיבו אל־לבם בארץ אשר ־שם ושבו והתחננו אלי0 נשבובארץ שביהם לאמר חטאנו והעוינו רשענו׃

47 wəhēšîḇû ’el-libām bā’āreṣ ’ăšer nišəbû-šām wəšāḇû| wəhiṯəḥannənû ’ēleyḵā bə’ereṣ šōḇêhem lē’mōr ḥāṭā’nû wəhe‘ĕwînû rāšā‘ənû:

et egerint paenitentiam in corde suo in loco captivitatis et conversi deprecati te fuerint in captivitate sua dicentes: “Peccavimus, inique egimus, impie gessimus”;

48. if they return to You with all their heart and with all their soul in the land of their enemies who have taken them captive, and pray to You toward their land which You have given to their fathers, the city which You have

ושבו אלי0 בכל־לבבם ובכל־נפשם בארץ איביהם התפללו אשר־שבו אתם ו אלי0 דר� ארצם אשר נתתה

48 wəšāḇû ’ēleyḵā bəḵāl-ləḇāḇām ûḇəḵāl-nafəšām bə’ereṣ ’ōyəḇêhem ’ăšer-šāḇû ’ōṯām wəhiṯəpaləlû ’ēleyḵā dereḵə ’arəṣām ’ăšer nāṯatâ la’ăḇwōṯām

et reversi fuerint ad te in universo corde suo et tota anima sua in terra inimicorum suorum, ad quam captivi ducti sunt, et oraverint te contra

chosen, and the house which I have built for Your name;

לאבותם העיר אשר בחרת =ק] [בנית =כ]והבית אשר־ לשמ0׃ [בניתי

hā‘îr ’ ăšer bāḥarətā wəhabayiṯ ’ăšer-bānîṯā bānîṯî lišəmeḵā:

viam terrae suae, quam dedisti patribus eorum, et civitatis, quam elegisti, et templi, quod aedificavi nomini tuo,

49. then hear their prayer and their supplication in heaven Your dwelling place, and maintain their cause,

ושמעת השמים מכון שבת0 תפלתם ואת־תחנתם את־ ועשית משפטם׃

49 wəšāma‘ətā haššāmayim məḵwōn šiḇətəḵā ’eṯ-təfill āṯām wə’eṯ-təḥinnāṯām wə‘āśîṯā mišəpāṭām:

exaudies in caelo in firmamento solii tui orationes eorum et preces eorum et facies iudicium eorum;

50. and forgive Your people who have sinned against You and all their transgressions which they have transgressed against You, and make them objects of compassion before those who have taken them captive, that they may have compassion on them

0 אשר חטאו־ל� וסלחת לעמ ולכל־פשעיהם אשר פשעו־ב� ונתתם לרחמים לפני שביהם ורחמום׃

50 wəsālaḥətā lə‘amməḵā ’ăšer ḥāṭə’û-lāḵə ûləḵāl-pišə‘êhem ’ăšer pāšə‘û-ḇāḵə ûnəṯatām ləraḥămîm lif ənê šōḇêhem wəriḥămûm:

et propitiaberis populo tuo, qui peccavit tibi, et omnibus iniquitatibus eorum, quibus praevaricati sunt in te, et dabis misericordiam coram eis, qui eos captivos habuerint, ut misereantur eis

51. (for they are Your people and Your inheritance which You have brought forth from Egypt, from the midst of the iron furnace),

כי־עמ0 ונחלת0 הם אשר הוצאת ממצרים מתו� כור הברזל׃

51 kî-‘amməḵā wənaḥălāṯəḵā hēm ’ăšer hwōṣē’ ṯā mimmiṣərayim mitwōḵə kûr habarəzel:

— populus enim tuus est et hereditas tua, quos eduxisti de terra Aegypti de medio fornacis ferreae —

52. that Your eyes may be open to the supplication of Your servant and to the supplication of Your people Israel, to listen to them whenever they call to You.

ת אל־תחנת להיות עיני0 פתחועבד0 ואל־תחנת עמ0 ישראל לשמע אליהם בכל קראם אלי0׃

52 lihəywōṯ ‘êneyḵā fəṯuḥwōṯ ’el-təḥinnaṯ ‘aḇədəḵā wə’el-təḥinnaṯ ‘amməḵā yiśərā’ēl lišəmō‘a ’ălêhem bəḵōl qārə’ām ’ēleyḵā:

ut sint oculi tui aperti ad deprecationem servi tui et populi tui Israel, et exaudias eos in universis, pro quibus invocaverint te.

53. "For You have separated them from כי־אתה הבדלתם ל0 לנחלה 53 kî-’atâ hiḇədalətām Tu enim separasti eos tibi

all the peoples of the earth as Your inheritance, as You spoke through Moses Your servant, when You brought our fathers forth from Egypt, O Lord GOD."

מכל עמי הארץ כאשר דברת ביד משה עבד0 בהוציא0 את־אבתינו ממצרים אדני יהוה׃ ף

ləḵā lənaḥălâ mikōl ‘ammê hā’āreṣ ka’ăšer dibarətā bəyaḏ| mōšeh ‘aḇədeḵā bəhwōṣî’ăḵā ’eṯ-’ăḇōṯênû mimmiṣərayim ’ăḏōnāy yəhwih: f

in hereditatem de universis populis terrae, sicut locutus es per Moysen servum tuum, quando eduxisti patres nostros de Aegypto, Domine Deus ”.

54. When Solomon had finished praying this entire prayer and supplication to the LORD, he arose from before the altar of the LORD, from kneeling on his knees with his hands spread toward heaven.

ל ויהי ככ�ות ש�מה להתפל אל־יהוה את כל־התפלה והתחנה הזאת קם מלפני מזבח יהוה מכרע על־ברכיו וכפיו פרשות השמים׃

54 wayəhî| kəḵallwōṯ šəlōmōh ləhiṯəpallēl ’el-yəhwâ ’ēṯ kāl-hatəfillâ wəhatəḥinnâ hazzō’ ṯ qām millif ənê mizəbaḥ yəhwâ mikərō‘a ‘al-birəkāyw wəḵapāyw pəruśwōṯ haššāmāyim:

Factum est autem cum complesset Salomon orans Dominum omnem orationem et deprecationem hanc, surrexit de conspectu altaris Domini; utrumque enim genu in terram fixerat et manus expanderat in caelum.

55. And he stood and blessed all the assembly of Israel with a loud voice, saying:

ויעמד ויבר� את כל־קהל ישראל קול גדול לאמר׃

55 wayya‘əmōḏ wayəḇāreḵə ’ēṯ kāl-qəhal yiśərā’ēl qwōl gāḏwōl lē’mōr:

Stetit ergo et benedixit omni ecclesiae Israel voce magna dicens:

56. "Blessed be the LORD, who has given rest to His people Israel, according to all that He promised; not one word has failed of all His good promise, which He promised through Moses His servant.

שר נתן מנוחה ברו� יהוה א לעמו ישראל ככל אשר דבר �א־נפל דבר אחד מכל דברו הטוב אשר דבר ביד משה עבדו׃

56 bārûḵə yəhwâ ’ăšer nāṯan mənûḥâ lə‘ammwō yiśərā’ēl kəḵōl ’ ăšer dibēr lō’-nāfal dāḇār ’eḥāḏ mikōl dəḇārwō haṭṭwōḇ ’ăšer diber bəyaḏ mōšeh ‘aḇədwō:

“ Benedictus Dominus, qui dedit requiem populo suo Israel iuxta omnia, quae locutus est; non cecidit ne unus quidem sermo ex omnibus bonis, quae locutus est per Moysen servum suum.

57. "May the LORD our God be with us, as He was with our fathers; may He not leave us or forsake us,

יהי יהוה א�הינו עמנו כאשר היה עם־אבתינו אל־יעזבנו

57 yəhî yəhwâ ’ĕlōhênû ‘immānû ka’ăšer hāyâ ‘im-’ ăḇōṯênû ’al-

Sit Dominus Deus noster nobiscum, sicut fuit cum patribus nostris, non

-ya‘azəḇēnû wə’al ואל־יטשנו׃yiṭṭəšēnû:

derelinquens nos neque proiciens,

58. that He may incline our hearts to Himself, to walk in all His ways and to keep His commandments and His statutes and His ordinances, which He commanded our fathers.

להטות לבבנו אליו ללכת בכל־דרכיו ולשמר מצותיו וחקיו ומשפטיו אשר צוה את־אבתינו׃

58 ləhaṭṭwōṯ ləḇāḇēnû ’ēlāyw lāleḵeṯ bəḵāl-dərāḵāyw wəlišəmōr miṣəwōṯāyw wəḥuqqāyw ûmišəpāṭāyw ’ăšer ṣiûâ ’eṯ-’ăḇōṯênû:

sed inclinet corda nostra ad se, ut ambulemus in universis viis eius et custodiamus mandata eius et decreta et iudicia, quaecumque mandavit patribus nostris.

59. "And may these words of mine, with which I have made supplication before the LORD, be near to the LORD our God day and night, that He may maintain the cause of His servant and the cause of His people Israel, as each day requires,

ויהיו דברי אלה אשר התחננתי לפני יהוה קרבים םם ולילה אל־יהוה א�הינו יולעשות משפט עבדו ומשפט עמו ישראל דבר־יום ביומו׃

59 wəyihəyû ḏəḇāray ’ēlleh ’ăšer hiṯəḥannanətî lif ənê yəhwâ qərōḇîm ’el-yəhwâ ’ĕlōhênû ywōmām wālāyəlâ la‘ăśwōṯ| mišəpaṭ ‘aḇədwō ûmišəpaṭ ‘ammwō yiśərā’ēl dəḇar-ywōm bəywōmwō:

Et sint sermones mei isti, quibus deprecatus sum coram Domino, appropinquantes Domino Deo nostro die ac nocte, ut faciat iudicium servo suo et populo suo Israel per singulos dies,

60. so that all the peoples of the earth may know that the LORD is God; there is no one else.

למען דעת כל־עמי הארץ כי יהוה הוא הא�הים אין עוד׃

60 ləma‘an da‘aṯ kāl-‘ammê hā’āreṣ kî yəhwâ hû’ hā’ĕlōhîm ’ên ‘wōḏ:

ut sciant omnes populi terrae quia Dominus ipse est Deus, et non est ultra absque eo.

61. "Let your heart therefore be wholly devoted to the LORD our God, to walk in His statutes and to keep His commandments, as at this day."

והיה לבבכם שלם עם יהוה א�הינו ללכת בחקיו ולשמר ה׃מצותיו כיום הז

61 wəhāyâ ləḇaḇəḵem šālēm ‘im yəhwâ ’ĕlōhênû lāleḵeṯ bəḥuqqāyw wəlišəmōr miṣəwōṯāyw kayywōm hazzeh:

Sit quoque cor vestrum perfectum cum Domino Deo nostro, ut ambuletis in decretis eius et custodiatis mandata eius sicut et hodie ”.

62. Now the king and all Israel with him offered sacrifice before the LORD.

והמל� וכל־ישראל עמו זבחים זבח לפני יהוה׃

62 wəhammeleḵə wəḵāl-yiśərā’ēl ‘immwō zōḇəḥîm zeḇaḥ lif ənê

Igitur rex et omnis Israel cum eo immolabant victimas coram Domino.

yəhwâ:

63. Solomon offered for the sacrifice of peace offerings, which he offered to the LORD, 22,000 oxen and 120,000 sheep. So the king and all the sons of Israel dedicated the house of the LORD.

ויזבח ש�מה את זבח השלמים יהוה בקר עשרים אשר זבח ל ושנים אלף וצאן מאה ועשרים אלף ויחנכו את־בית יהוה המל� וכל־בני ישראל׃

63 wayyizəbaḥ šəlōmōh ’ēṯ zeḇaḥ haššəlāmîm ’ăšer zāḇaḥ layhwâ bāqār ‘eśərîm ûšənayim ’elef wəṣō’n mē’â wə‘eśərîm ’ālef wayyaḥənəḵû ’eṯ-bêṯ yəhwâ hammeleḵə wəḵāl-bənê yiśərā’ēl:

Mactavitque Salomon hostias pacificas, quas immolavit Domino, boum viginti duo milia et ovium centum viginti milia. Et dedicaverunt templum Domini rex et omnes filii Israel.

64. On the same day the king consecrated the middle of the court that was before the house of the LORD, because there he offered the burnt offering and the grain offering and the fat of the peace offerings; for the bronze altar that was before the LORD was too small to hold the burnt offering and the grain offering and the fat of the peace offerings.

ביום ההוא קדש המל� את־תו� החצר אשר לפני בית־יהוה כי־עשה שם את־העלה ואת־המנחה ואת חלבי השלמים כי־מזבח אשר לפני יהוה קטן הנחשתמהכיל את־העלה ואת־המנחה ואת חלבי השלמים׃

64 bayywōm hahû’ qidaš hammeleḵə ’eṯ-twōḵə heḥāṣēr ’ăšer lifənê ḇêṯ-yəhwâ kî-‘āśâ šām ’eṯ-hā‘ōlâ wə’eṯ-hamminəḥâ wə’ēṯ ḥeləḇê haššəlāmîm kî-mizəbaḥ hannəḥōšeṯ ’ăšer lifənê yəhwâ qāṭōn mēhāḵîl ’eṯ-hā‘ōlâ wə’eṯ-hamminəḥâ wə’ēṯ ḥeləḇê haššəlāmîm:

In die illa sanctificavit rex medium atrii, quod erat ante domum Domini; fecit quippe holocaustum ibi et oblationem et adipem pacificorum, quoniam altare aereum, quod erat coram Domino, minus erat et capere non poterat holocaustum et oblationem et adipem pacificorum.

65. So Solomon observed the feast at that time, and all Israel with him, a great assembly from the entrance of Hamath to the brook of Egypt, before the LORD our God, for seven days and seven more days, even fourteen days.

ויעש ש�מה בעת־ההיא את־החג וכל־ישראל עמו קהל גדול מלבוא חמת עד־נחל מצרים לפני יהוה א�הינו שבעת ימים ושבעת ימים ר יום׃ארבעה עש

65 wayya‘aś šəlōmōh ḇā‘ēṯ-hahî’| ’eṯ-heḥāḡ wəḵāl-yiśərā’ēl ‘immwō qâāl gāḏwōl mill əḇwō’ ḥămāṯ| ‘aḏ-naḥal miṣərayim lifənê yəhwâ ’ĕlōhênû šiḇə‘aṯ yāmîm wəšiḇə‘aṯ yāmîm ’arəbā‘â ‘āśār ywōm:

Fecit ergo Salomon in tempore illo festivitatem celebrem, et omnis Israel cum eo, ecclesia magna ab introitu Emath usque ad rivum Aegypti, coram Domino Deo nostro septem diebus.

66. On the eighth day he sent the people away and they blessed the king. Then

ביום השמיני שלח את־העם 66 bayywōm haššəmînî šillaḥ ’eṯ-hā‘ām

Et in die octava dimisit populos; qui

they went to their tents joyful and glad of heart for all the goodness that the LORD had shown to David His servant and to Israel His people.

ויברכו את־המל� וילכו לאהליהם שמחים וטובי לב על כל־הטובה אשר עשה ולישראל יהוה לדוד עבדו עמו׃

wayəḇārăḵû ’eṯ-hammeleḵə wayyēləḵû lə’âŏlêhem śəmēḥîm wəṭwōḇê lēḇ ‘al kāl-haṭṭwōḇâ ’ăšer ‘āśâ yəhwâ ləḏāwiḏ ‘aḇədwō ûləyiśərā’ēl ‘ammwō:

benedicentes regi profecti sunt in tabernacula sua laetantes et alacri corde super omnibus bonis, quae fecerat Dominus David servo suo et Israel populo suo.

I Kings 9

1. Now it came about when Solomon had finished building the house of the LORD, and the king's house, and all that Solomon desired to do,

ויהי ככ�ות ש�מה לבנות את־בית־יהוה ואת־בית המל� ואת כל־חשק ש�מה אשר חפץ לעשות׃ ף

1 wayəhî kəḵallwōṯ šəlōmōh liḇənwōṯ ’eṯ-bêṯ-yəhwâ wə’eṯ-bêṯ hammeleḵə wə’ēṯ kāl-ḥēšeq šəlōmōh ’ăšer ḥāfēṣ la‘ăśwōṯ: f

Factum est autem cum perfecisset Salomon aedificium domus Domini et aedificium regis et omne, quod optaverat et voluerat facere,

2. that the LORD appeared to Solomon a second time, as He had appeared to him at Gibeon.

א יהוה אל־ש�מה שנית ויר כאשר נראה אליו בגבעון׃

2 wayyērā’ yəhwâ ’el-šəlōmōh šēnîṯ ka’ăšer nirə’â ’ēlāyw bəḡiḇə‘wōn:

apparuit ei Dominus secundo, sicut apparuerat ei in Gabaon.

3. The LORD said to him, "I have heard your prayer and your supplication, which you have made before Me; I have consecrated this house which you have built by putting My name there forever, and My eyes and My heart will be there perpetually.

ויאמר יהוה אליו שמעתי 0 אשר את־תפלת0 ואת־תחנת התחננתה לפני הקדשתי את־הבית הזה אשר בנתה לשום־שמי שם עד־עולם והיו

3 wayyō’mer yəhwâ ’ēlāyw šāma‘ətî ’eṯ-təfill āṯəḵā wə’eṯ-təḥinnāṯəḵā ’ăšer hiṯəḥannanətâ ləfānay hiqədašətî ’eṯ-habayiṯ hazzeh ’ăšer bāniṯâ lāśûm-šəmî šām ‘aḏ-

Dixitque Dominus ad eum: “ Exaudivi orationem tuam et deprecationem tuam, quam deprecatus es coram me; sanctificavi domum hanc, quam aedificasti, ut ponerem

wōlām wəhāyû ‘ênay‘ עיני ולבי שם כל־הימים׃wəlibî šām kāl-hayyāmîm:

nomen meum ibi in sempiternum; et erunt oculi mei et cor meum ibi cunctis diebus.

4. "As for you, if you will walk before Me as your father David walked, in integrity of heart and uprightness, doing according to all that I have commanded you and will keep My statutes and My ordinances,

ואתה אם־תל� לפני כאשר הל� דוד אבי0 בתם־לבב ובישר לעשות ככל אשר צויתי0 חקי ומשפטי תשמר׃

4 wə’atâ ’im-tēlēḵə ləfānay ka’ăšer hālaḵə dāwiḏ ’āḇîḵā bəṯām-lēḇāḇ ûḇəyōšer la‘ăśwōṯ kəḵōl ’ăšer ṣiûîṯîḵā ḥuqqay ûmišəpāṭay tišəmōr:

Tu quoque, si ambulaveris coram me, sicut ambulavit David pater tuus in simplicitate cordis et in aequitate, et feceris omnia, quae praecepi tibi, et legitima mea et iudicia mea servaveris,

5. then I will establish the throne of your kingdom over Israel forever, just as I promised to your father David, saying, `You shall not lack a man on the throne of Israel.'

והקמתי את־כסא ממלכת0 ר על־ישראל לעלם כאש דברתי על־דוד אבי0 לאמר �א־יכרת ל0 איש מעל כסא ישראל׃

5 wahăqimōṯî ’eṯ-kissē’ maməlaḵətəḵā ‘al-yiśərā’ēl lə‘ōlām ka’ăšer dibarətî ‘al-dāwiḏ ’āḇîḵā lē’mōr lō’-yik ārēṯ ləḵā ’îš mē‘al kissē’ yi śərā’ēl:

ponam thronum regni tui super Israel in sempiternum, sicut locutus sum David patri tuo dicens: Non auferetur de genere tuo vir de solio Israel.

6. "But if you or your sons indeed turn away from following Me, and do not keep My commandments and My statutes which I have set before you, and go and serve other gods and worship them,

אם־שוב תשבון אתם ובניכם מאחרי ו�א תשמרו מצותי חקתי אשר נתתי לפניכם והלכתם ועבדתם א�הים אחרים והשתחויתם להם׃

6 ’im-šwōḇ təšuḇûn ’atem ûḇənêḵem mē’aḥăray wəlō’ ṯišəmərû miṣəwōṯay ḥuqqōṯay ’ăšer nāṯatî lifənêḵem wahălaḵətem wa‘ăḇaḏətem ’ĕlōhîm ’ăḥērîm wəhišətaḥăwîṯem lâem:

Si autem aversione aversi fueritis vos et filii vestri non sequentes me nec custodientes mandata mea et decreta mea, quae proposui vobis, sed abieritis et colueritis deos alienos et adoraveritis eos,

7. then I will cut off Israel from the land which I have given them, and the

והכרתי את־ישראל מעל פני 7 wəhiḵəratî ’eṯ-yiśərā’ēl mē‘al pənê hā’ăḏāmâ

auferam Israel de superficie terrae, quam

house which I have consecrated for My name, I will cast out of My sight. So Israel will become a proverb and a byword among all peoples.

האדמה אשר נתתי להם ואת־הבית אשר הקדשתי לשמי אשלח מעל פני והיה ישראל למשל ולשנינה בכל־העמים׃

’ăšer nāṯatî lâem wə’eṯ-habayiṯ ’ăšer hiqədašətî lišəmî ’ăšallaḥ mē‘al pānāy wəhāyâ yiśərā’ēl ləmāšāl wəlišənînâ bəḵāl-hā‘ammîm:

dedi eis, et templum, quod sanctificavi nomini meo, proiciam a conspectu meo; eritque Israel in proverbium et in fabulam cunctis populis,

8. "And this house will become a heap of ruins; everyone who passes by will be astonished and hiss and say, `Why has the LORD done thus to this land and to this house?'

והבית הזה יהיה עליון כל־עבר עליו ישם ושרק ואמרו על־מה עשה יהוה ככה לארץ הזאת ולבית הזה׃

8 wəhabayiṯ hazzeh yihəyeh ‘eləywōn kāl-‘ōḇēr ‘ālāyw yiššōm wəšārāq wə’āmərû ‘al-meh ‘āśâ yəhwâ kāḵâ lā’āreṣ hazzō’ ṯ wəlabayiṯ hazzeh:

et domus haec erit in ruinas. Omnis, qui transierit per eam, stupebit et sibilabit et dicet: “Quare fecit Dominus sic terrae huic et domui huic?”.

9. "And they will say, `Because they forsook the LORD their God, who brought their fathers out of the land of Egypt, and adopted other gods and worshiped them and served them, therefore the LORD has brought all this adversity on them.' "

ואמרו על אשר עזבו את־יהוה א�היהם אשר הוציא רץ מצרים את־אבתם מא =כ]ויחזקו בא�הים אחרים להם [וישתחוו =ק] [וישתחוויעבדם על־כן הביא יהוה עליהם את כל־הרעה הזאת׃ ף

9 wə’āmərû ‘al ’ăšer ‘āzəḇû ’eṯ-yəhwâ ’ĕlōhêhem ’ăšer hwōṣî’ ’eṯ-’ăḇōṯām mē’ereṣ miṣərayim wayyaḥăziqû bē’l ōhîm ’ăḥērîm wayyišətaḥû wayyišətaḥăwû lâem wayya‘aḇəḏum ‘al-kēn hēḇî’ yəhwâ ‘ălêhem ’ēṯ kāl-hārā‘â hazzō’ ṯ: f

Et respondebunt: “Quia dereliquerunt Dominum Deum suum, qui eduxit patres eorum de terra Aegypti, et secuti sunt deos alienos et adoraverunt eos et coluerunt eos; idcirco induxit Dominus super eos omne malum hoc” ”.

10. It came about at the end of twenty years in which Solomon had built the two houses, the house of the LORD and the king's house

ויהי מקצה עשרים שנהאשר־בנה ש�מה את־שני הבתים את־בית יהוה ואת־בית המל�׃

10 wayəhî miqəṣēh ‘eśərîm šānâ ’ăšer-bānâ šəlōmōh ’eṯ-šənê habātîm ’eṯ-bêṯ yəhwâ wə’eṯ-bêṯ hammeleḵə:

Expletis autem annis viginti, postquam aedificaverat Salomon duas domos, id est domum Domini et domum regis

11. (Hiram king of Tyre had supplied Solomon with cedar and cypress timber and gold according to all his desire), then King Solomon gave Hiram twenty cities in the land of Galilee.

חירם מל�־צר נשא �מה בעצי ארזים ובעצי את־ש ברושים ובזהב לכל־חפצו אז יתן המל� ש�מה לחירם עשרים עיר בארץ הגליל׃

11 ḥîrām meleḵə-ṣōr niśśā’ ’eṯ-šəlōmōh ba‘ăṣê ’ărāzîm ûḇa‘ăṣê ḇərwōšîm ûḇazzâāḇ ləḵāl-ḥefəṣwō ’āz yitēn hammeleḵə šəlōmōh ləḥîrām ‘eśərîm ‘îr bə’ereṣ hagālîl:

— Hiram rege Tyri praebente Salomoni ligna cedrina et abiegna et aurum iuxta omne quod opus habuerat — tunc dedit Salomon Hiram viginti oppida in terra Galilaeae.

12. So Hiram came out from Tyre to see the cities which Solomon had given him, and they did not please him.

ויצא חירם מצר לראות את־הערים אשר נתן־�ו ש�מה ו�א ישרו בעיניו׃

12 wayyēṣē’ ḥîrām miṣṣōr lirə’wōṯ ’eṯ-he‘ārîm ’ăšer nāṯan-lwō šəlōmōh wəlō’ yāšərû bə‘ênāyw:

Et egressus est Hiram de Tyro, ut videret oppida, quae dederat ei Salomon, et non placuerunt ei;

13. He said, "What are these cities which you have given me, my brother?" So they were called the land of Cabul to this day.

ה ויאמר מה הערים האל אשר־נתתה לי אחי ויקרא להם ארץ כבול עד היום הזה׃ ף

13 wayyō’mer mâ he‘ārîm hā’ēlleh ’ăšer-nāṯatâ llî ’āḥî wayyiqərā’ lâem ’ereṣ kāḇûl ‘aḏ hayywōm hazzeh: f

et ait: “ Haeccine sunt civitates, quas dedisti mihi, frater? ”. Et appellavit eas terram Chabul usque in diem hanc.

14. And Hiram sent to the king 120 talents of gold.

וישלח חירם למל� מאה ועשרים ככר זהב׃

14 wayyišəlaḥ ḥîrām lammeleḵə mē’â wə‘eśərîm kikar zâāḇ:

Misit quoque Hiram ad regem centum viginti talenta auri.

15. Now this is the account of the forced labor which King Solomon levied to build the house of the LORD, his own house, the Millo, the wall of Jerusalem, Hazor, Megiddo, and Gezer.

וזה דבר־המס אשר־העלה �מה לבנות את־בית המל� ש יהוה ואת־ביתו ואת־המ�וא ואת חומת ירושלם ואת־חצר ואת־מגדו ואת־גזר׃

15 wəzeh ḏəḇar-hammas ’ăšer-he‘ĕlâ| hammeleḵə šəlōmōh liḇənwōṯ ’eṯ-bêṯ yəhwâ wə’eṯ-bêṯwō wə’eṯ-hammillwō’ wə’ēṯ ḥwōmaṯ yərûšālāim wə’eṯ-ḥāṣōr wə’eṯ-məḡidwō wə’eṯ-gāzer:

Haec est summa indictionis, quam constituit rex Salomon ad aedificandam domum Domini et domum suam et Mello et murum Ierusalem et Asor et Mageddo et Gazer.

16. For Pharaoh king of Egypt had gone 16פרעה מל�־מצרים עלה וילכד parə‘ōh meleḵə- Pharao rex Aegypti

up and captured Gezer and burned it with fire, and killed the Canaanites who lived in the city, and had given it as a dowry to his daughter, Solomon's wife.

את־גזר וישרפה באש יר הרג ואת־הכנעני הישב בע ויתנה שלחים לבתו אשת ש�מה׃

miṣərayim ‘ālâ wayyiləkōḏ ’eṯ-gezer wayyiśərəfāh bā’ēš wə’eṯ-hakəna‘ănî hayyōšēḇ bā‘îr hārāḡ wayyitənāh šilluḥîm ləḇitwō ’ēšeṯ šəlōmōh:

ascendit et cepit Gazer succenditque eam igni et Chananaeum, qui habitabat in civitate, interfecit; et dedit eam in dotem filiae suae uxori Salomonis.

17. So Solomon rebuilt Gezer and the lower Beth-horon

ויבן ש�מה את־גזר ואת־בית חרן תחתון׃

17 wayyiḇen šəlōmōh ’eṯ-gāzer wə’eṯ-bêṯ ḥōrōn taḥətwōn:

Aedificavit ergo Salomon Gazer et Bethoron inferiorem

18. and Baalath and Tamar in the wilderness, in the land of Judah,

[תמר =כ]ואת־בעלת ואת־ במדבר בארץ׃ [תדמר =ק]

18 wə’eṯ-ba‘ălāṯ wə’eṯ-tāmār taḏəmōr bammiḏəbār bā’āreṣ:

et Baalath et Thamar in terra solitudinis

19. and all the storage cities which Solomon had, even the cities for his chariots and the cities for his horsemen, and all that it pleased Solomon to build in Jerusalem, in Lebanon, and in all the land under his rule.

ואת כל־ערי המסכנות אשר היו לש�מה ואת ערי הרכב ואת ערי הפרשים ואת חשק ש�מה אשר חשק לבנות בירושלם ובלבנון ובכל ארץ ממשלתו׃

19 wə’ēṯ kāl-‘ ārê hammisəkənwōṯ ’ăšer hāyû lišəlōmōh wə’ēṯ ‘ārê hāreḵeḇ wə’ēṯ ‘ārê hapārāšîm wə’ēṯ| ḥēšeq šəlōmōh ’ăšer ḥāšaq liḇənwōṯ bîrûšālaim ûḇalləḇānwōn ûḇəḵōl ’ereṣ meməšalətwō:

et omnes civitates horreorum, quae ad se pertinebant, et civitates curruum et civitates equorum et quodcumque ei placuit, ut aedificaret in Ierusalem et in Libano et in omni terra potestatis suae.

20. As for all the people who were left of the Amorites, the Hittites, the Perizzites, the Hivites and the Jebusites, who were not of the sons of Israel,

כל־העם הנותר מן־האמרי החתי הפרזי החוי והיבוסי אשר �א־מבני ישראל המה׃

20 kāl-hā‘ām hannwōṯār min-hā’ĕmōrî haḥitî hapərizzî haḥiûî wəhayəḇûsî ’ăšer lō’-mibənê yiśərā’ēl hēmmâ:

Universum populum, qui remanserat de Amorraeis et Hetthaeis et Pherezaeis et Hevaeis et Iebusaeis, qui non erant de filiis Israel,

21. their descendants who were left after them in the land whom the sons of Israel were unable to destroy utterly,

בניהם אשר נתרו אחריהם בארץ אשר �א־יכלו בני

21 bənêhem ’ăšer nōṯərû ’aḥărêhem bā’āreṣ ’ăšer lō’-yāḵəlû bənê yiśərā’ēl

horum filios, qui remanserant post eos in terra, quos scilicet non

from them Solomon levied forced laborers, even to this day.

ישראל להחריםם ויעלם ש�מה למס־עבד עד היום הזה׃

ləhaḥărîmām wayya‘ălēm šəlōmōh ləmas-‘ōḇēḏ ‘aḏ hayywōm hazzeh:

potuerant filii Israel exterminare, fecit Salomon tributarios usque in diem hanc.

22. But Solomon did not make slaves of the sons of Israel; for they were men of war, his servants, his princes, his captains, his chariot commanders, and his horsemen.

ומבני ישראל �א־נתן ש�מה עבד כי־הם אנשי המלחמה רי ועבדיו ושריו ושלשיו וש רכבו ופרשיו׃ ס

22 ûmibənê yiśərā’ēl lō’-nāṯan šəlōmōh ‘āḇeḏ kî-hēm ’anəšê hammiləḥāmâ wa‘ăḇāḏāyw wəśārāyw wəšālišāyw wəśārê riḵəbwō ûfārāšāyw: s

De filiis autem Israel non constituit Salomon servire quemquam, sed erant viri bellatores et ministri eius et principes et pugnatores eius et praefecti curruum et equitum.

23. These were the chief officers who were over Solomon's work, five hundred and fifty, who ruled over the people doing the work.

אלה שרי הנצבים אשר לש�מה חמשים על־המלאכהוחמש מאות הרדים בעם העשים במלאכה׃

23 ’ēlleh| śārê hanniṣṣāḇîm ’ăšer ‘al-hamməlā’ḵâ lišəlōmōh ḥămiššîm waḥămēš mē’wōṯ hārōḏîm bā‘ām hā‘ōśîm bamməlā’ḵâ:

Erant autem principes eorum, qui super omnia opera Salomonis praepositi erant, quingenti quinquaginta; qui habebant subiectum populum et statutis operibus imperabant.

24. As soon as Pharaoh's daughter came up from the city of David to her house which Solomon had built for her, then he built the Millo.

פרעה עלתה מעיר דוד א� בת־אל־ביתה אשר בנה־לה אז בנה את־המ�וא׃

24 ’aḵə baṯ-parə‘ōh ‘āləṯâ mē‘îr dāwiḏ ’el-bêṯāh ’ăšer bānâ-lāh ’āz bānâ ’eṯ-hammillwō’:

Filia autem pharaonis ascendit de civitate David in domum suam, quam aedificaverat ei; tunc aedificavit Mello.

25. Now three times in a year Solomon offered burnt offerings and peace offerings on the altar which he built to the LORD, burning incense with them on the altar which was before the LORD. So he finished the house.

עלה ש�מה ש�ש פעמים וה בשנה ע�ות ושלמים על־המזבח אשר בנה ליהוה והקטיר אתו אשר לפני יהוה

25 wəhe‘ĕlâ šəlōmōh šālōš pə‘āmîm baššānâ ‘ōlwōṯ ûšəlāmîm ‘al-hammizəbēḥa ’ăšer bānâ layhwâ wəhaqəṭêr ’itwō ’ăšer lifənê yəhwâ

Offerebat quoque Salomon tribus vicibus per annos singulos holocausta et pacificas victimas super altare, quod aedificaverat

wəšillam ’eṯ-habāyiṯ: Domino, et adolebat ושלם את־הבית׃coram Domino; perfectumque est templum.

26. King Solomon also built a fleet of ships in Ezion-geber, which is near Eloth on the shore of the Red Sea, in the land of Edom.

ואני עשה המל� ש�מה בעציון־גבר אשר את־א�ות על־שפת ים־סוף בארץ אדום׃

26 wā’ŏnî ‘āśâ hammeleḵə šəlōmōh bə‘eṣəywōn-geḇer ’ăšer ’eṯ-’ēlwōṯ ‘al-śəfaṯ yam-sûf bə’ereṣ ’ĕḏwōm:

Classem quoque fecit rex Salomon in Asiongaber, quae est iuxta Ailath in litore maris Rubri in terra Idumaea.

27. And Hiram sent his servants with the fleet, sailors who knew the sea, along with the servants of Solomon.

וישלח חירם באני את־עבדיו אנשי אניות ידעי הים עם עבדי ש�מה׃

27 wayyišəlaḥ ḥîrām bā’ŏnî ’eṯ-‘ăḇāḏāyw ’anəšê ’ŏnîywōṯ yōḏə‘ê hayyām ‘im ‘aḇəḏê šəlōmōh:

Misitque Hiram in classe illa servos suos viros nauticos gnaros maris cum servis Salomonis.

28. They went to Ophir and took four hundred and twenty talents of gold from there, and brought it to King Solomon.

ויבאו אופירה ויקחו משם רים זהב ארבע־מאות ועש ככר ויבאו אל־המל� ש�מה׃ ף

28 wayyāḇō’û ’wōfîrâ wayyiqəḥû miššām zâāḇ ’arəba‘-mē’wōṯ wə‘eśərîm kikār wayyāḇi’û ’el-hammeleḵə šəlōmōh: f

Qui, cum venissent in Ophir, sumptum inde aurum quadringentorum viginti talentorum detulerunt ad regem Salomonem.

1 Kings 10

1. Now when the queen of Sheba heard about the fame of Solomon concerning the name of the LORD, she came to test him with difficult questions.

ומלכת־שבא שמעת את־שמע ש�מה לשם יהוה ותבא לנסתו בחידות׃

1 ûmaləkaṯ-šəḇā’ šōma‘aṯ ’eṯ-šēma‘ šəlōmōh ləšēm yəhwâ watāḇō’ lənassōṯwō bəḥîḏwōṯ:

Sed et regina Saba, audita fama Salomonis — in hono rem nominis Domini — venit tentare eum in aenigmatibus.

2. So she came to Jerusalem with a very large retinue, with camels carrying spices and very much gold and

ותבא ירושלמה בחיל כבד מאד גמלים נשאים בשמים

2 watāḇō’ yərûšālaəmâ bəḥayil kāḇēḏ mə’ōḏ gəmallîm nōśə’îm

Et ingressa Ierusalem multo cum comitatu et divitiis, camelis

precious stones. When she came to Solomon, she spoke with him about all that was in her heart.

וזהב רב־מאד ואבן יקרה ותבא אל־ש�מה ותדבר אליו את כל־אשר היה עם־לבבה׃

bəśāmîm wəzâāḇ raḇ-mə’ōḏ wə’eḇen yəqārâ watāḇō’ ’el-šəlōmōh watəḏabēr ’ēlāyw ’ēṯ kāl-’ăšer hāyâ ‘im-ləḇāḇāh:

portantibus aromata et aurum infinitum nimis et gemmas pretiosas, venit ad Salomonem et locuta est ei universa, quae habebat in corde suo.

3. Solomon answered all her questions; nothing was hidden from the king which he did not explain to her.

ויגד־לה ש�מה את־כל־דבריה �א־היה דבר נעלם מן־המל� אשר �א הגיד לה׃

3 wayyageḏ-lāh šəlōmōh ’eṯ-kāl-dəḇāreyhā lō’-hāyâ dāḇār ne‘əlām min-hammeleḵə ’ăšer lō’ higîḏ lāh:

Et docuit eam Salomon omnia verba, quae proposuerat: non fuit sermo, qui regem posset latere, et non responderet ei.

4. When the queen of Sheba perceived all the wisdom of Solomon, the house that he had built,

ותרא מלכת־שבא את כל־חכמת ש�מה והבית אשר בנה׃

4 watēre’ maləkaṯ-šəḇā’ ’ēṯ kāl-ḥāḵəmaṯ šəlōmōh wəhabayiṯ ’ăšer bānâ:

Videns autem regina Saba omnem sapientiam Salomonis et domum, quam aedificaverat,

5. the food of his table, the seating of his servants, the attendance of his waiters and their attire, his cupbearers, and his stairway by which he went up to the house of the LORD, there was no more spirit in her.

ומאכל שלחנו ומושב עבדיו =ק] [משרתו =כ]ומעמד ומלבשיהם ומשקיו [משרתיואשר יעלה בית יהוה ועלתו ו�א־היה בה עוד רוח׃

5 ûma’ăḵal šuləḥānwō ûmwōšaḇ ‘ăḇāḏāyw ûma‘ămaḏ məšārəṯāw məšārəṯāyw ûmaləbušêhem ûmašəqāyw wə‘ōlāṯwō ’ăšer ya‘ăleh bêṯ yəhwâ wəlō’-hāyâ ḇāh ‘wōḏ rûḥa:

et cibos mensae eius et sessionem servorum et ordinem ministrantium vestesque eorum et pincernas et holocausta, quae offerebat in domo Domini, non habebat ultra spiritum

6. Then she said to the king, "It was a true report which I heard in my own land about your words and your wisdom.

ותאמר אל־המל� אמת היה הדבר אשר שמעתי בארצי על־דברי0 ועל־חכמת0׃

6 watō’mer ’el-hammeleḵə ’ĕmeṯ hāyâ hadāḇār ’ăšer šāma‘ətî bə’arəṣî ‘al-dəḇāreyḵā wə‘al-ḥāḵəmāṯeḵā:

dixitque ad regem: “ Verus est sermo, quem audivi in terra mea super rebus tuis et super sapientia tua!

7. "Nevertheless I did not believe the reports, until I came and my eyes had seen it. And behold, the half was not told me. You exceed in wisdom and prosperity the report which I heard.

ו�א־האמנתי לדברים עד אשר־באתי ותראינה עיני והנה �א־הגד־לי החצי הוספת חכמה וטוב אל־השמועה אשר שמעתי׃

7 wəlō’-he’ĕmanətî ladəḇārîm ‘aḏ ’ăšer-bā’ ṯî watirə’eynâ ‘ênay wəhinnēh lō’-hugaḏ-lî haḥēṣî hwōsafətā ḥāḵəmâ wāṭwōḇ ’el-haššəmû‘â ’ăšer šāmā‘ətî:

Et non credebam narrantibus mihi, donec ipsa veni et vidi oculis meis et probavi quod media pars mihi nuntiata non fuerit; maior est sapientia et bona tua quam rumor, quem audivi.

8. "How blessed are your men, how blessed are these your servants who stand before you continually and hear your wisdom.

שי0 אשרי עבדי0 אשרי אנ אלה העמדים לפני0 תמיד השמעים את־חכמת0׃

8 ’ašərê ’ănāšeyḵā ’ašərê ‘ăḇāḏeyḵā ’ēlleh hā‘ōməḏîm ləfāneyḵā tāmîḏ haššōmə‘îm ’eṯ-ḥāḵəmāṯeḵā:

Beati viri tui et beati servi tui hi, qui stant coram te semper et audiunt sapientiam tuam!

9. "Blessed be the LORD your God who delighted in you to set you on the throne of Israel; because the LORD loved Israel forever, therefore He made you king, to do justice and righteousness."

יהי יהוה א�הי0 ברו� אשר חפץ ב0 לתת0 על־כסא ראל באהבת יהוה יש את־ישראל לעלם וישימ0 למל� לעשות משפט וצדקה׃

9 yəhî yəhwâ ’ĕlōheyḵā bārûḵə ’ăšer ḥāfēṣ bəḵā ləṯitəḵā ‘al-kissē’ yiśərā’ēl bə’ahăḇaṯ yəhwâ ’eṯ-yiśərā’ēl lə‘ōlām wayəśîməḵā ləmeleḵə la‘ăśwōṯ mišəpāṭ ûṣəḏāqâ:

Sit Dominus Deus tuus benedictus, cui placuisti, et posuit te super thronum Israel, eo quod dilexerit Dominus Israel in sempiternum et constituit te regem, ut faceres iudicium et iustitiam ”.

10. She gave the king a hundred and twenty talents of gold, and a very great amount of spices and precious stones. Never again did such abundance of spices come in as that which the queen of Sheba gave King Solomon.

ותתן למל� מאה ועשרים ככר זהב ובשמים הרבה מאד ואבן יקרה �א־בא כבשם ההוא עוד לרב אשר־נתנה מלכת־שבא למל� ש�מה׃

10 watitēn lammeleḵə mē’â wə‘eśərîm| kikar zâāḇ ûḇəśāmîm harəbēh mə’ōḏ wə’eḇen yəqārâ lō’-ḇā’ ḵabōśem hahû’ ‘wōḏ lārōḇ ’ăšer-nāṯənâ maləkaṯ-šəḇā’ lammeleḵə šəlōmōh:

Dedit ergo regi centum viginti talenta auri et aromata multa nimis et gemmas pretiosas; non sunt allata ultra aromata tam multa quam ea, quae dedit regina Saba regi Salomoni.

11. Also the ships of Hiram, which brought gold from Ophir, brought in from Ophir a very great number of almug trees and precious stones.

וגם אני חירם אשר־נשא זהב מאופיר הביא מאפיר עצי אלמגים הרבה מאד ואבן יקרה׃

11 wəḡam ’ŏnî ḥîrām ’ăšer-nāśā’ zâāḇ mē’wōfîr hēḇî’ mē’ōfîr ‘ ăṣê ’aləmugîm harəbēh mə’ōḏ wə’eḇen yəqārâ:

Sed et classis Hiram, quae portabat aurum de Ophir, attulit ex Ophir ligna thyina multa nimis et gemmas pretiosas.

12. The king made of the almug trees supports for the house of the LORD and for the king's house, also lyres and harps for the singers; such almug trees have not come in again nor have they been seen to this day.

ויעש המל� את־עצי האלמגים מסעד לבית־יהוה ולבית המל� וכנרות ונבלים לשרים �א בא־כן עצי אלמגים ו�א נראה עד היום הזה׃

12 wayya‘aś hammeleḵə ’eṯ-‘ăṣê hā’aləmugîm misə‘āḏ ləḇêṯ-yəhwâ ûləḇêṯ hammeleḵə wəḵinnōrwōṯ ûnəḇālîm laššārîm lō’ ḇā’-ḵēn ‘ăṣê ’aləmugîm wəlō’ nirə’â ‘aḏ hayywōm hazzeh:

Fecitque rex de lignis thyinis fulcra domus Domini et domus regiae et citharas lyrasque cantoribus. Non sunt allata huiuscemodi ligna thyina neque visa usque in praesentem diem.

13. King Solomon gave to the queen of Sheba all her desire which she requested, besides what he gave her according to his royal bounty. Then she turned and went to her own land together with her servants.

והמל� ש�מה נתן למלכת־שבא את־כל־חפצה מלבד אשר אשר שאלהנתן־לה כיד המל� ש�מה ותפן ותל� לארצה היא ועבדיה׃ ס

13 wəhammeleḵə šəlōmōh nāṯan ləmaləkaṯ-šəḇā’ ’eṯ-kāl-ḥefəṣāh ’ăšer šā’ālâ milləḇaḏ ’ăšer nāṯan-lāh kəyaḏ hammeleḵə šəlōmōh watēfen watēleḵə lə’arəṣāh hî’ wa‘ăḇāḏeyhā: s

Rex autem Salomon dedit reginae Saba omnia, quae voluit et petivit ab eo, praeter ea, quae ultro obtulerat ei munere regio. Quae reversa est et abiit in terram suam cum servis suis.

14. Now the weight of gold which came in to Solomon in one year was 666 talents of gold,

ויהי משקל הזהב אשר־בא לש�מה בשנה אחת שש מאות ששים ושש ככר זהב׃

14 wayəhî mišəqal hazzâāḇ ’ăšer-bā’ lišəlōmōh bəšānâ ’eḥāṯ šēš mē’wōṯ šiššîm wāšēš kikar zâāḇ:

Erat autem pondus auri, quod afferebatur Salomoni per annos singulos, sescentorum sexaginta sex talentorum auri,

15. besides that from the traders and the wares of the merchants and all the kings of the Arabs and the governors

לבד מאנשי התרים ומסחר הרכלים וכל־מלכי הערב

15 ləḇaḏ mē’anəšê hatārîm ûmisəḥar hārōḵəlîm wəḵāl-maləḵê

praeter id, quod proveniebat ex tributis subiectorum et

of the country. ופחות הארץ׃ hā‘ereḇ ûfaḥwōṯ hā’āreṣ: commercio negotiatorum et omnium regum Arabiae et ducum terrae.

16. King Solomon made 200 large shields of beaten gold, using 600 shekels of gold on each large shield.

ויעש המל� ש�מה מאתים צנה זהב שחוט שש־מאות זהב יעלה על־הצנה האחת׃

16 wayya‘aś hammeleḵə šəlōmōh mā’ ṯayim ṣinnâ zâāḇ šāḥûṭ šēš-mē’wōṯ zâāḇ ya‘ăleh ‘al-haṣṣinnâ hā’eḥāṯ:

Fecit quoque rex Salomon ducenta scuta de auro puro, sescentos auri siclos dedit in laminas scuti unius;

17. He made 300 shields of beaten gold, using three minas of gold on each shield, and the king put them in the house of the forest of Lebanon.

וש�ש־מאות מגנים זהב שחוט ש�שת מנים זהב יעלה על־המגן האחת ויתנם המל� בית יער הלבנון׃ ף

17 ûšəlōš-mē’wōṯ māḡinnîm zâāḇ šāḥûṭ šəlōšeṯ mānîm zâāḇ ya‘ăleh ‘al-hammāḡēn hā’eḥāṯ wayyitənēm hammeleḵə bêṯ ya‘ar halləḇānwōn: f

et trecentas peltas ex auro probato, tres minae auri unam peltam vestiebant; posuitque ea rex in domo Saltus Libani.

18. Moreover, the king made a great throne of ivory and overlaid it with refined gold.

ויעש המל� כסא־שן גדול ויצפהו זהב מופז׃

18 wayya‘aś hammeleḵə kissē’-šēn gāḏwōl wayəṣapēhû zâāḇ mûfāz:

Fecit etiam rex Salomon thronum de ebore grandem et vestivit eum auro fulvo nimis.

19. There were six steps to the throne and a round top to the throne at its rear, and arms on each side of the seat, and two lions standing beside the arms.

שש מע�ות לכסה וראש־עגל לכסה מאחריו וידת מזה ומזה אל־מקום השבת ושנים אריות עמדים אצל הידות׃

19 šēš ma‘ălwōṯ lakissēh wərō’š-‘āḡōl lakissēh mē’aḥărāyw wəyāḏōṯ mizzeh ûmizzeh ’el-məqwōm haššāḇeṯ ûšənayim ’ărāywōṯ ‘ōməḏîm ’ēṣel hayyāḏwōṯ:

Qui habebat sex gradus, et summitas throni rotunda erat in parte posteriori, et duae manus hinc atque inde tenentes sedile, et duo leones stabant iuxta manus;

20. Twelve lions were standing there on the six steps on the one side and on the other; nothing like it was made for any other kingdom.

ושנים עשר אריים עמדים שם המע�ות מזה ומזה על־שש �א־נעשה כן לכל־ממלכות׃

20 ûšənêm ‘āśār ’ărāyîm ‘ōməḏîm šām ‘al-šēš hamma‘ălwōṯ mizzeh ûmizzeh lō’-na‘ăśâ ḵēn

et duodecim leunculi stantes super sex gradus hinc atque inde. Non est factum tale opus in

ləḵāl-maməlāḵwōṯ: universis regnis.

21. All King Solomon's drinking vessels were of gold, and all the vessels of the house of the forest of Lebanon were of pure gold. None was of silver; it was not considered valuable in the days of Solomon.

וכל כלי משקה המל� ש�מה זהב וכל כלי בית־יער הלבנון ר אין כסף �א נחשב זהב סגו בימי ש�מה למאומה׃

21 wəḵōl kəlê mašəqēh hammeleḵə šəlōmōh zâāḇ wəḵōl kəlê bêṯ-ya‘ar halləḇānwōn zâāḇ sāḡûr ’ên kesef lō’ neḥəšāḇ bîmê šəlōmōh limə’ûmâ:

Sed et omnia vasa, quibus potabat rex Salomon, erant aurea, et universa supellex domus Saltus Libani de auro purissimo; non erat argentum nec alicuius pretii putabatur in diebus Salomonis,

22. For the king had at sea the ships of Tarshish with the ships of Hiram; once every three years the ships of Tarshish came bringing gold and silver, ivory and apes and peacocks.

אני תרשיש למל� בים עם כיאני חירם אחת לש�ש שנים תבוא אני תרשיש נשאת זהב וכסף שנהבים וקפים ותכיים׃

22 kî ’ŏnî ṯarəšîš lammeleḵə bayyām ‘im ’ŏnî ḥîrām ’aḥaṯ ləšālōš šānîm tāḇwō’| ’ŏnî ṯarəšîš nōśə’ēṯ zâāḇ wāḵesef šenəhabîm wəqōfîm wəṯukîyîm:

quia classis Tharsis, quae regi erat, per mare cum classe Hiram semel per tres annos redibat deferens aurum et argentum et ebur et simias et pavos.

23. So King Solomon became greater than all the kings of the earth in riches and in wisdom.

ויגדל המל� ש�מה מכל מלכי הארץ לעשר ולחכמה׃

23 wayyiḡədal hammeleḵə šəlōmōh mikōl maləḵê hā’āreṣ lə‘ōšer ûləḥāḵəmâ:

Magnificatus est ergo rex Salomon super omnes reges terrae divitiis et sapientia.

24. All the earth was seeking the presence of Solomon, to hear his wisdom which God had put in his heart.

וכל־הארץ מבקשים את־פני ש�מה לשמע את־חכמתו אשר־נתן א�הים בלבו׃

24 wəḵāl-hā’āreṣ məḇaqəšîm ’eṯ-pənê šəlōmōh lišəmō‘a ’eṯ-ḥāḵəmāṯwō ’ăšer-nāṯan ’ĕlōhîm bəlibwō:

Et universa terra desiderabat vultum Salomonis, ut audiret sapientiam eius, quam dederat Deus in corde eius.

25. They brought every man his gift, articles of silver and gold, garments, weapons, spices, horses, and mules, so much year by year.

והמה מבאים איש מנחתו כלי כסף וכלי זהב ושלמות ונשק ובשמים סוסים ופרדים

25 wəhēmmâ məḇi’îm ’îš minəḥāṯwō kəlê ḵesef ûḵəlê zâāḇ ûśəlāmwōṯ wənēšeq ûḇəśāmîm sûsîm

Et singuli deferebant ei munera, vasa argentea et aurea, vestes et arma bellica, aromata quoque

ûfərāḏîm dəḇar-šānâ דבר־שנה בשנה׃ סbəšānâ: s

et equos et mulos per annos singulos.

26. Now Solomon gathered chariots and horsemen; and he had 1,400 chariots and 12,000 horsemen, and he stationed them in the chariot cities and with the king in Jerusalem.

ויאסף ש�מה רכב ופרשים ויהי־�ו אלף וארבע־מאות רכב ושנים־עשר אלף פרשים וינחם בערי הרכב ועם־המל� בירושלם׃

26 wayye’ĕsōf šəlōmōh reḵeḇ ûfārāšîm wayəhî-lwō ’elef wə’arəba‘-mē’wōṯ reḵeḇ ûšənêm-‘āśār ’elef pārāšîm wayyanəḥēm bə‘ārê hāreḵeḇ wə‘im-hammeleḵə bîrûšālāim:

Congregavitque Salomon currus et equites, et facti sunt ei mille quadringenti currus et duodecim milia equitum; et disposuit eos per civitates quadrigarum et cum rege in Ierusalem.

27. The king made silver as common as stones in Jerusalem, and he made cedars as plentiful as sycamore trees that are in the lowland.

ויתן המל� את־הכסף בירושלם כאבנים ואת הארזים נתן כשקמים אשר־בשפלה לרב׃

27 wayyitēn hammeleḵə ’eṯ-hakesef bîrûšālaim kā’ăḇānîm wə’ēṯ hā’ărāzîm nāṯan kaššiqəmîm ’ăšer-baššəfēlâ lārōḇ:

Fecitque ut tanta esset abundantia argenti in Ierusalem quanta et lapidum; et cedrorum praebuit multitudinem quasi sycomoros, quae nascuntur in Sephela.

28. Also Solomon's import of horses was from Egypt and Kue, and the king's merchants procured them from Kue for a price.

ומוצא הסוסים אשר לש�מה ממצרים ומקוה סחרי המל� יקחו מקוה במחיר׃

28 ûmwōṣā’ hassûsîm ’ăšer lišəlōmōh mimmiṣərāyim ûmiqəwēh sōḥărê hammeleḵə yiqəḥû miqəwēh biməḥîr:

Et educebantur equi Salomoni de Aegypto et de Coa; negotiatores enim regis emebant de Coa statuto pretio.

29. A chariot was imported from Egypt for 600 shekels of silver, and a horse for 150; and by the same means they exported them to all the kings of the Hittites and to the kings of the Arameans.

ותעלה ותצא מרכבה ממצרים ף וסוס בשש מאות כס בחמשים ומאה וכן לכל־מלכי החתים ולמלכי ארם בידם יצאו׃ ף

29 wata‘ăleh watēṣē’ merəkāḇâ mimmiṣərayim bəšēš mē’wōṯ kesef wəsûs baḥămiššîm ûmē’â wəḵēn ləḵāl-maləḵê haḥitîm ûləmaləḵê ’ărām bəyāḏām yōṣi’û: f

Constabat autem et egrediebatur quadriga ex Aegypto sescentis siclis argenti, et equus centum quinquaginta; atque in hunc modum cunctis regibus Hetthaeorum et Syriae per manus suas venundabant.

1 Kings 11

1. Now King Solomon loved many foreign women along with the daughter of Pharaoh: Moabite, Ammonite, Edomite, Sidonian, and Hittite women,

והמל� ש�מה אהב נשיםנכריות רבות ואת־בת־פרעה מואביות עמניות אדמית צדנית חתית׃

1 wəhammeleḵə šəlōmōh ’âaḇ nāšîm nāḵərîywōṯ rabwōṯ wə’eṯ-baṯ-parə‘ōh mwō’ăḇîywōṯ ‘ammŏnîywōṯ ’ăḏōmîyōṯ ṣēḏənîyōṯ ḥitîyōṯ:

Rex autem Salomon amavit mulieres alienigenas multas, filiam quoque pharaonis et Moabitidas et Ammonitidas, Idumaeas et Sidonias et Hetthaeas,

2. from the nations concerning which the LORD had said to the sons of Israel, "You shall not associate with them, nor shall they associate with you, for they will surely turn your heart away after their gods." Solomon held fast to these in love.

וים אשר אמר־יהוה מן־הגאל־בני ישראל �א־תבאו בהם והם �א־יבאו בכם אכן יטו את־לבבכם אחרי א�היהם בהם דבק ש�מה לאהבה׃

2 min-hagwōyim ’ăšer ’āmar-yəhwâ ’el-bənê yiśərā’ēl lō’- ṯāḇō’û ḇâem wəhēm lō’-yāḇō’û ḇāḵem ’āḵēn yaṭṭû ’eṯ-ləḇaḇəḵem ’aḥărê ’ĕlōhêhem bâem dāḇaq šəlōmōh lə’ahăḇâ:

de gentibus, super quibus dixit Dominus filiis Israel: “ Non ingrediemini ad eas, neque de illis ingredientur ad vestras; certissime enim avertent corda vestra, ut sequamini deos earum ”. His itaque copulatus est Salomon amore;

3. He had seven hundred wives, princesses, and three hundred concubines, and his wives turned his heart away.

ויהי־�ו נשים שרות שבע מאות ופלגשים ש�ש מאות ויטו נשיו את־לבו׃

3 wayəhî-lwō nāšîm śārwōṯ šəḇa‘ mē’wōṯ ûfilaḡəšîm šəlōš mē’wōṯ wayyaṭṭû nāšāyw ’eṯ-libwō:

fueruntque ei uxores quasi reginae septingentae et concubinae trecentae, et averterunt mulieres cor eius.

4. For when Solomon was old, his wives turned his heart away after other gods; and his heart was not wholly devoted to the LORD his God, as the heart of David his father had been.

ויהי לעת זקנת ש�מה נשיו הטו את־לבבו אחרי א�הים ים ו�א־היה לבבו שלם אחר עם־יהוה א�היו כלבב דויד

4 wayəhî lə‘ēṯ ziqənaṯ šəlōmōh nāšāyw hiṭṭû ’eṯ-ləḇāḇwō ’aḥărê ’ĕlōhîm ’ăḥērîm wəlō’-hāyâ ləḇāḇwō šālēm ‘im-yəhwâ ’ĕlōhāyw kiləḇaḇ dāwîḏ ’āḇîw:

Cumque iam esset senex, depravatum est cor eius per mulieres, ut sequeretur deos alienos; nec erat cor eius perfectum cum Domino Deo suo sicut cor David

,patris eius אביו׃

5. For Solomon went after Ashtoreth the goddess of the Sidonians and after Milcom the detestable idol of the Ammonites.

ויל� ש�מה אחרי עשתרת א�הי צדנים ואחרי מלכם שקץ עמנים׃

5 wayyēleḵə šəlōmōh ’aḥărê ‘ašətōreṯ ’ĕlōhê ṣiḏōnîm wə’aḥărê miləkōm šiqquṣ ‘ammōnîm:

sed colebat Salomon Astharthen, deam Sidoniorum, et Melchom idolum Ammonitarum.

6. Solomon did what was evil in the sight of the LORD, and did not follow the LORD fully, as David his father had done.

ויעש ש�מה הרע בעיני יהוה ו�א מלא אחרי יהוה כדוד אביו׃ ס

6 wayya‘aś šəlōmōh hāra‘ bə‘ênê yəhwâ wəlō’ millē’ ’ aḥărê yəhwâ kəḏāwiḏ ’āḇîw: s

Fecitque Salomon quod non placuerat coram Domino et non adimplevit ut sequeretur Dominum sicut David pater eius.

7. Then Solomon built a high place for Chemosh the detestable idol of Moab, on the mountain which is east of Jerusalem, and for Molech the detestable idol of the sons of Ammon.

אז יבנה ש�מה במה לכמוש שקץ מואב בהר אשר על־פני ירושלם ולמל� שקץ בני עמון׃

7 ’āz yiḇəneh šəlōmōh bāmâ liḵəmwōš šiqquṣ mwō’āḇ bâār ’ăšer ‘al-pənê yərûšālāim ûləmōleḵə šiqquṣ bənê ‘ammwōn:

Tunc aedificavit Salomon fanum Chamos idolo Moab in monte, qui est contra Ierusalem, et Melchom idolo filiorum Ammon;

8. Thus also he did for all his foreign wives, who burned incense and sacrificed to their gods.

וכן עשה לכל־נשיו הנכריות מקטירות ומזבחות לא�היהן׃

8 wəḵēn ‘āśâ ləḵāl-nāšāyw hannāḵərîywōṯ maqəṭîrwōṯ ûməzabəḥwōṯ lē’l ōhêhen:

atque in hunc modum fecit universis uxoribus suis alienigenis, quae adolebant et immolabant diis suis.

9. Now the LORD was angry with Solomon because his heart was turned away from the LORD, the God of Israel, who had appeared to him twice,

ויתאנף יהוה בש�מה כי־נטה לבבו מעם יהוה א�הי ישראל הנראה אליו פעמים׃

9 wayyiṯə’annaf yəhwâ bišəlōmōh kî-nāṭâ ləḇāḇwō mē‘im yəhwâ ’ĕlōhê yiśərā’ēl hannirə’â ’ēlāyw pa‘ămāyim:

Igitur iratus est Dominus Salomoni, quod aversa esset mens eius a Domino, Deo Israel, qui apparuerat ei bis

10. and had commanded him concerning this thing, that he should not go after other gods; but he did not observe

וצוה אליו על־הדבר הזה לבלתי־לכת אחרי א�הים

10 wəṣiûâ ’ēlāyw ‘al-hadāḇār hazzeh ləḇilətî-leḵeṯ ’aḥărê ’ĕlōhîm

et praeceperat de verbo hoc, ne sequeretur deos alienos; et non custodivit,

what the LORD had commanded. אחרים ו�א שמר את אשר־צוה יהוה׃ ף

’ăḥērîm wəlō’ šāmar ’ēṯ ’ăšer-ṣiûâ yəhwâ: f

quae mandavit ei Dominus.

11. So the LORD said to Solomon, "Because you have done this, and you have not kept My covenant and My statutes, which I have commanded you, I will surely tear the kingdom from you, and will give it to your servant.

ויאמר יהוה לש�מה יען אשר ה־זאת עמ� ו�א שמרת הית בריתי וחקתי אשר צויתי עלי0 קרע אקרע את־הממלכה מעלי0 ונתתיה לעבד0׃

11 wayyō’mer yəhwâ lišəlōmōh ya‘an ’ăšer hāyəṯâ-zzō’ ṯ ‘immāḵə wəlō’ šāmarətā bərîṯî wəḥuqqōṯay ’ăšer ṣiûîṯî ‘āleyḵā qārō‘a ’eqəra‘ ’eṯ-hammaməlāḵâ mē‘āleyḵā ûnəṯatîhā lə‘aḇədeḵā:

Dixit itaque Dominus Salomoni: “ Quia habuisti hoc apud te et non custodisti pactum meum et praecepta mea, quae mandavi tibi, disrumpens scindam regnum tuum a te et dabo illud servo tuo.

12. "Nevertheless I will not do it in your days for the sake of your father David, but I will tear it out of the hand of your son.

א�־בימי0 �א אעשנה למען דוד אבי0 מיד בנ0 אקרענה׃

12 ’aḵə-bəyāmeyḵā lō’ ’e‘ĕśennâ ləma‘an dāwiḏ ’āḇîḵā mîyaḏ binəḵā ’eqərā‘ennâ:

Verumtamen in diebus tuis non faciam propter David patrem tuum; de manu filii tui scindam illud.

13. "However, I will not tear away all the kingdom, but I will give one tribe to your son for the sake of My servant David and for the sake of Jerusalem which I have chosen."

רק את־כל־הממלכה �א אקרע שבט אחד אתן לבנ0 למען דוד עבדי ולמען ירושלם אשר בחרתי׃

13 raq ’eṯ-kāl-hammaməlāḵâ lō’ ’eqərā‘ šēḇeṭ ’eḥāḏ ’etēn liḇəneḵā ləma‘an dāwiḏ ‘aḇədî ûləma‘an yərûšālaim ’ăšer bāḥārətî:

Nec totum regnum auferam, sed tribum unam dabo filio tuo propter David servum meum et Ierusalem, quam elegi ”.

14. Then the LORD raised up an adversary to Solomon, Hadad the Edomite; he was of the royal line in Edom.

ויקם יהוה שטן לש�מה את הדד האדמי מזרע המל� הוא באדום׃

14 wayyāqem yəhwâ śāṭān lišəlōmōh ’ēṯ hăḏaḏ hā’ăḏōmî mizzera‘ hammeleḵə hû’ be’ĕḏwōm:

Suscitavit autem Dominus adversarium Salomoni Adad Idumaeum, qui erat de semine regio, in Edom.

15. For it came about, when David was in Edom, and Joab the commander of the army had gone up to bury the slain,

ויהי בהיות דוד את־אדום בע�ות יואב שר הצבא לקבר

15 wayəhî bihəywōṯ dāwiḏ ’eṯ-’ĕḏwōm ba‘ălwōṯ ywō’āḇ śar

Cum enim vicisset David Idumaeam, et ascendisset Ioab princeps militiae ad

and had struck down every male in Edom

את־החללים וי� כל־זכר באדום׃

haṣṣāḇā’ l əqabēr ’eṯ-haḥălālîm wayyaḵə kāl-zāḵār be’ĕḏwōm:

sepeliendum eos, qui fuerant interfecti, et occidisset omne masculinum in Idumaea

16. (for Joab and all Israel stayed there six months, until he had cut off every male in Edom),

כי ששת חדשים ישב־שם יואב וכל־ישראל עד־הכרית כל־זכר באדום׃

16 kî šēšeṯ ḥŏḏāšîm yāšaḇ-šām ywō’āḇ wəḵāl-yiśərā’ēl ‘aḏ-hiḵərîṯ kāl-zāḵār be’ĕḏwōm:

— sex enim mensibus ibi moratus est Ioab et omnis Israel, donec interimerent omne masculinum in Idumaea —

17. that Hadad fled to Egypt, he and certain Edomites of his father's servants with him, while Hadad was a young boy.

ויברח אדד הוא ואנשים אדמיים מעבדי אביו אתו לבוא מצרים והדד נער קטן׃

17 wayyiḇəraḥ ’ăḏaḏ hû’ wa’ănāšîm ’ăḏōmîyîm mē‘aḇəḏê ’āḇîw ’itwō lāḇwō’ miṣərāyim wahăḏaḏ na‘ar qāṭān:

fugit Adad ipse et viri Idumaei de servis patris eius cum eo, ut ingrederetur Aegyptum; erat autem Adad puer parvulus.

18. They arose from Midian and came to Paran; and they took men with them from Paran and came to Egypt, to Pharaoh king of Egypt, who gave him a house and assigned him food and gave him land.

ויקמו ממדין ויבאו פארן ם מפארן ויקחו אנשים עםויבאו מצרים אל־פרעה מל�־מצרים ויתן־�ו בית ולחם אמר �ו וארץ נתן �ו׃

18 wayyāqumû mimmiḏəyān wayyāḇō’û pā’rān wayyiqəḥû ’ănāšîm ‘immām mipā’rān wayyāḇō’û miṣərayim ’el-parə‘ōh meleḵə-miṣərayim wayyiten-lwō ḇayiṯ wəleḥem ’āmar lwō wə’ereṣ nāṯan lwō:

Cumque surrexissent de Madian, venerunt in Pharan tuleruntque secum viros de Pharan et introierunt Aegyptum ad pharaonem regem Aegypti, qui dedit ei domum et cibos constituit et terram delegavit.

19. Now Hadad found great favor before Pharaoh, so that he gave him in marriage the sister of his own wife, the sister of Tahpenes the queen.

וימצא הדד חן בעיני פרעה מאד ויתן־�ו אשה את־אחות אשתו אחות תחפניס הגבירה׃

19 wayyiməṣā’ hăḏaḏ ḥēn bə‘ênê farə‘ōh mə’ōḏ wayyiten-lwō ’iššâ ’eṯ-’ăḥwōṯ ’išətwō ’ăḥwōṯ taḥəpənês hagəḇîrâ:

Et invenit Adad gratiam coram pharao valde, in tantum ut daret ei uxorem sororem uxoris suae germanam Taphnes reginae.

20. The sister of Tahpenes bore his son Genubath, whom Tahpenes weaned in Pharaoh's house; and Genubath was in Pharaoh's house among the sons of Pharaoh.

�ו אחות תחפניס את ותלדגנבת בנו ותגמלהו תחפנס בתו� בית פרעה ויהי גנבת בית פרעה בתו� בני פרעה׃

20 watēleḏ lwō ’ăḥwōṯ taḥəpənês ’ēṯ gənuḇaṯ bənwō watiḡəməlēhû ṯaḥəpənēs bəṯwōḵə bêṯ parə‘ōh wayəhî ḡənuḇaṯ bêṯ parə‘ōh bəṯwōḵə bənê farə‘ōh:

Genuitque ei soror Taphnes Genubath filium et ablactavit eum Taphnes in domo pharaonis, eratque Genubath habitans apud pharaonem cum filiis eius.

21. But when Hadad heard in Egypt that David slept with his fathers and that Joab the commander of the army was dead, Hadad said to Pharaoh, "Send me away, that I may go to my own country."

שמע במצרים כי־שכב והדדדוד עם־אבתיו וכי־מת יואב שר־הצבא ויאמר הדד אל־פרעה שלחני ואל� אל־ארצי׃

21 wahăḏaḏ šāma‘ bəmiṣərayim kî-šāḵaḇ dāwiḏ ‘im-’ ăḇōṯāyw wəḵî-mēṯ ywō’āḇ śar-haṣṣāḇā’ wayyō’mer hăḏaḏ ’el-parə‘ōh šalləḥēnî wə’ēlēḵə ’el-’arəṣî:

Cumque audisset Adad in Aegypto dormisse David cum patribus suis et mortuum esse Ioab principem militiae, dixit pharaoni: “ Dimitte me, ut vadam in terram meam ”.

22. Then Pharaoh said to him, "But what have you lacked with me, that behold, you are seeking to go to your own country?" And he answered, "Nothing; nevertheless you must surely let me go."

ויאמר �ו פרעה כי מה־אתה חסר עמי והנ0 מבקש ללכת אל־ארצ0 ויאמר �א כי שלח תשלחני׃

22 wayyō’mer lwō farə‘ōh kî mâ-’atâ ḥāsēr ‘immî wəhinnəḵā məḇaqqēš lāleḵeṯ ’el-’arəṣeḵā wayyō’mer| lō’ kî šallēḥa təšalləḥēnî:

Dixitque ei pharao: “ Qua enim re apud me indiges, ut quaeras ire ad terram tuam? ”. At ille respondit: “ Nulla; sed obsecro, ut dimittas me ”.

23. God also raised up another adversary to him, Rezon the son of Eliada, who had fled from his lord Hadadezer king of Zobah.

ויקם א�הים �ו שטן את־רזון בן־אלידע אשר ברח מאת הדדעזר מל�־צובה אדניו׃

23 wayyāqem ’ĕlōhîm lwō śāṭān ’eṯ-rəzwōn ben-’eləyāḏā‘ ’ ăšer bāraḥ mē’ēṯ hăḏaḏə‘ezer meleḵə-ṣwōḇâ ’ăḏōnāyw:

Suscitavit quoque Deus Salomoni adversarium Razon filium Eliada, qui fugerat ab Adadezer rege Soba domino suo.

24. He gathered men to himself and became leader of a marauding band, after David slew them of Zobah; and they went to Damascus and stayed there, and reigned in Damascus.

ויקבץ עליו אנשים ויהי שר־גדוד בהרג דוד אתם דמשק וישבו בה וימלכו וילכו

24 wayyiqəbōṣ ‘ālāyw ’ănāšîm wayəhî śar-gəḏûḏ bahărōḡ dāwiḏ ’ōṯām wayyēləḵû ḏammeśeq wayyēšəḇû ḇāh

Et congregavit ad se viros et factus est princeps turmae, cum interficeret eos David; abieruntque Damascum

wayyimələḵû בדמשק׃bəḏammāśeq:

et habitaverunt ibi et regnaverunt in Damasco.

25. So he was an adversary to Israel all the days of Solomon, along with the evil that Hadad did; and he abhorred Israel and reigned over Aram.

ויהי שטן לישראל כל־ימי ש�מה ואת־הרעה אשר הדד ויקץ בישראל וימ�� על־ארם׃ ף

25 wayəhî śāṭān ləyiśərā’ēl kāl-yəmê šəlōmōh wə’eṯ-hārā‘â ’ăšer hăḏāḏ wayyāqāṣ bəyiśərā’ēl wayyiməlōḵə ‘al-’ ărām: f

Eratque adversarius Israeli cunctis diebus Salomonis; et hoc cum malo, quod erat Adad. Et detestatus est Israel regnavitque in Syria.

26. Then Jeroboam the son of Nebat, an Ephraimite of Zeredah, Solomon's servant, whose mother's name was Zeruah, a widow, also rebelled against the king.

וירבעם בן־נבט אפרתי מן־הצרדה ושם אמו צרועה אשה אלמנה עבד לש�מה וירם יד במל�׃

26 wəyārāḇə‘ām ben-nəḇāṭ ’efərāṯî min-haṣṣərēḏâ wəšēm ’immwō ṣərû‘â ’iššâ ’aləmānâ ‘eḇeḏ lišəlōmōh wayyārem yāḏ bammeleḵə:

Ieroboam quoque filius Nabat, Ephrathaeus de Sareda, servus Salomonis, cuius mater erat nomine Sarva mulier vidua, levavit manum contra regem.

27. Now this was the reason why he rebelled against the king: Solomon built the Millo, and closed up the breach of the city of his father David.

וזה הדבר אשר־הרים יד במל� ש�מה בנה את־המ�וא סגר את־פרץ עיר דוד אביו׃

27 wəzeh hadāḇār ’ăšer-hērîm yāḏ bammeleḵə šəlōmōh bānâ ’eṯ-hammillwō’ sāḡar ’eṯ-pereṣ ‘îr dāwiḏ ’āḇîw:

Et haec causa rebellionis adversus eum: Salomon aedificavit Mello et coaequavit voraginem civitatis David patris sui.

28. Now the man Jeroboam was a valiant warrior, and when Solomon saw that the young man was industrious, he appointed him over all the forced labor of the house of Joseph.

והאיש ירבעם גבור חיל וירא ש�מה את־הנער כי־עשה יפקד אתו מלאכה הוא ו לכל־סבל בית יוסף׃ ס

28 wəhā’îš yārāḇə‘ām gibwōr ḥāyil wayyarə’ šəlōmōh ’eṯ-hanna‘ar kî-‘ōśēh məlā’ḵâ hû’ wayyafəqēḏ ’ōṯwō ləḵāl-sēḇel bêṯ ywōsēf: s

Erat autem Ieroboam vir fortis et strenuus; vidensque Salomon adulescentem industrium constituerat eum praefectum super labores universae domus Ioseph.

29. It came about at that time, when Jeroboam went out of Jerusalem, that the prophet Ahijah the Shilonite found him on the road. Now Ahijah had

ויהי בעת ההיא וירבעם יצא ירושלם וימצא אתו אחיה מ השי�ני הנביא בדר� והוא

29 wayəhî bā‘ēṯ hahî’ wəyārāḇə‘ām yāṣā’ mîrûšālāim wayyiməṣā’ ’ōṯwō ’ăḥîyâ haššîlōnî

Factum est igitur in tempore illo, ut Ieroboam egrederetur de Ierusalem, et inveniret eum Ahias

clothed himself with a new cloak; and both of them were alone in the field.

מתכסה בשלמה חדשה ושניהם לבדם בשדה׃

hannāḇî’ badereḵə wəhû’ miṯəkasseh bəśaləmâ ḥăḏāšâ ûšənêhem ləḇadām baśśāḏeh:

Silonites propheta in via opertus pallio novo; erant autem duo tantum in agro.

30. Then Ahijah took hold of the new cloak which was on him and tore it into twelve pieces.

ויתפש אחיה בשלמה החדשה אשר עליו ויקרעה שנים עשר קרעים׃

30 wayyiṯəpōś ’ăḥîyâ baśśaləmâ haḥăḏāšâ ’ăšer ‘ālāyw wayyiqərā‘ehā šənêm ‘āśār qərā‘îm:

Apprehendensque Ahias pallium suum novum, quo coopertus erat, scidit in duodecim partes

31. He said to Jeroboam, "Take for yourself ten pieces; for thus says the LORD, the God of Israel, `Behold, I will tear the kingdom out of the hand of Solomon and give you ten tribes

ויאמר לירבעם קח־ל0 עשרה קרעים כי כה אמר יהוה א�הי ישראל הנני קרע ד ש�מה את־הממלכה מיונתתי ל0 את עשרה השבטים׃

31 wayyō’mer ləyārāḇə‘ām qaḥ-ləḵā ‘ăśārâ qərā‘îm kî ḵōh ’āmar yəhwâ ’ĕlōhê yiśərā’ēl hinənî qōrē‘a ’eṯ-hammaməlāḵâ mîyaḏ šəlōmōh wənāṯatî ləḵā ’ēṯ ‘ăśārâ haššəḇāṭîm:

et ait ad Ieroboam: “ Tolle tibi decem scissuras; haec enim dicit Dominus, Deus Israel: Ecce ego scindam regnum de manu Salomonis et dabo tibi decem tribus.

32. (but he will have one tribe, for the sake of My servant David and for the sake of Jerusalem, the city which I have chosen from all the tribes of Israel),

והשבט האחד יהיה־�ו למען עבדי דוד ולמען ירושלם ה מכל העיר אשר בחרתי ב שבטי ישראל׃

32 wəhaššēḇeṭ hā’eḥāḏ yihəyeh-llwō ləma‘an| ‘aḇədî ḏāwiḏ ûləma‘an yərûšālaim hā‘îr ’ ăšer bāḥarətî ḇāh mikōl šiḇəṭê yiśərā’ēl:

Porro una tribus remanebit ei propter servum meum David et Ierusalem civitatem, quam elegi ex omnibus tribubus Israel;

33. because they have forsaken Me, and have worshiped Ashtoreth the goddess of the Sidonians, Chemosh the god of Moab, and Milcom the god of the sons of Ammon; and they have not walked in My ways, doing what is right in My sight and observing My statutes and My ordinances, as his father David

אשר עזבוני וישתחוו יעןלעשתרת א�הי צדנין לכמוש א�הי מואב ולמלכם א�הי בני־עמון ו�א־הלכו בדרכי לעשות הישר בעיני וחקתי

33 ya‘an| ’ăšer ‘ăzāḇûnî wayyišətaḥăwû lə‘ašətōreṯ ’ĕlōhê ṣiḏōnîn liḵəmwōš ’ĕlōhê mwō’āḇ ûləmiləkōm ’ĕlōhê ḇənê-‘ammwōn wəlō’-hāləḵû ḇiḏərāḵay la‘ăśwōṯ hayyāšār bə‘ênay

eo quod dereliquerint me et adoraverint Astharthen deam Sidoniorum et Chamos deum Moab et Melchom deum filiorum Ammon et non ambulaverint in viis meis, ut facerent

did. ומשפטי כדוד אביו׃ wəḥuqqōṯay ûmišəpāṭay kəḏāwiḏ ’āḇîw:

iustitiam coram me et praecepta mea et iudicia sicut David pater eius.

34. `Nevertheless I will not take the whole kingdom out of his hand, but I will make him ruler all the days of his life, for the sake of My servant David whom I chose, who observed My commandments and My statutes;

ו�א־אקח את־כל־הממלכה מידו כי נשיא אשתנו כל ימיחייו למען דוד עבדי אשר בחרתי אתו אשר שמר מצותי וחקתי׃

34 wəlō’-’eqqaḥ ’eṯ-kāl-hammaməlāḵâ mîyāḏwō kî| nāśî’ ’ ăšiṯennû kōl yəmê ḥayyāyw ləma‘an dāwiḏ ‘aḇədî ’ăšer bāḥarətî ’ōṯwō ’ăšer šāmar miṣəwōṯay wəḥuqqōṯāy:

Nec auferam omne regnum de manu eius, sed ducem ponam eum cunctis diebus vitae suae propter David servum meum, quem elegi, qui custodivit mandata mea et praecepta mea.

35. but I will take the kingdom from his son's hand and give it to you, even ten tribes.

ולקחתי המלוכה מיד בנו ונתתיה ל0 את עשרת השבטים׃

35 wəlāqaḥətî hamməlûḵâ mîyaḏ bənwō ûnəṯatîhā lləḵā ’ēṯ ‘ăśereṯ haššəḇāṭîm:

Auferam autem regnum de manu filii eius et dabo tibi decem tribus;

36. `But to his son I will give one tribe, that My servant David may have a lamp always before Me in Jerusalem, the city where I have chosen for Myself to put My name.

ולבנו אתן שבט־אחד למען היות־ניר לדויד־עבדי כל־הימים לפני בירושלם העיר אשר בחרתי לי לשום שמי שם׃

36 wəliḇənwō ’etēn šēḇeṭ-’eḥāḏ ləma‘an hĕywōṯ-nîr ləḏāwîḏ-‘aḇədî kāl-hayyāmîm| ləfānay bîrûšālaim hā‘îr ’ăšer bāḥarətî lî lāśûm šəmî šām:

filio autem eius dabo tribum unam, ut remaneat lucerna David servo meo cunctis diebus coram me in Ierusalem civitate, quam elegi, ut esset nomen meum ibi.

37. `I will take you, and you shall reign over whatever you desire, and you shall be king over Israel.

ואת0 אקח ומלכת בכל אשר־תאוה נפש0 והיית מל� על־ישראל׃

37 wə’ōṯəḵā ’eqqaḥ ûmālaḵətā bəḵōl ’ ăšer-tə’aûeh nafəšeḵā wəhāyîṯā mmeleḵə ‘al-yiśərā’ēl:

Te autem assumam, et regnabis super omnia, quae desiderat anima tua, erisque rex super Israel.

38. `Then it will be, that if you listen to all that I command you and walk in My ways, and do what is right in My sight

ר והיה אם־תשמע את־כל־אש אצו0 והלכת בדרכי ועשית

38 wəhāyâ ’im-tišəma‘ ’eṯ-kāl-’ ăšer ’ăṣaûeḵā wəhālaḵətā ḇiḏərāḵay

Si igitur audieris omnia, quae praecepero tibi, et ambulaveris in viis meis

by observing My statutes and My commandments, as My servant David did, then I will be with you and build you an enduring house as I built for David, and I will give Israel to you.

הישר בעיני לשמור חקותי ומצותי כאשר עשה דוד עבדי והייתי עמ� ובניתי ל0 בית־נאמן כאשר בניתי לדוד ונתתי ל0 את־ישראל׃

wə‘āśîṯā hayyāšār bə‘ênay lišəmwōr ḥuqqwōṯay ûmiṣəwōṯay ka’ăšer ‘āśâ dāwiḏ ‘aḇədî wəhāyîṯî ‘immāḵə ûḇānîṯî ləḵā ḇayiṯ-ne’ĕmān ka’ăšer bānîṯî ləḏāwiḏ wənāṯatî ləḵā ’eṯ-yiśərā’ēl:

et feceris, quod rectum est coram me custodiens mandata mea et praecepta mea, sicut fecit David servus meus, ero tecum et aedificabo tibi domum stabilem, quomodo aedificavi David, et tradam tibi Israel

39. `Thus I will afflict the descendants of David for this, but not always.' "

ואענה את־זרע דוד למען זאת א� �א כל־הימים׃ ס

39 wa’‘anneh ’eṯ-zera‘ dāwiḏ ləma‘an zō’ ṯ ’aḵə lō’ ḵāl-hayyāmîm: s

et affligam semen David super hoc, verumtamen non cunctis diebus ”.

40. Solomon sought therefore to put Jeroboam to death; but Jeroboam arose and fled to Egypt to Shishak king of Egypt, and he was in Egypt until the death of Solomon.

ויבקש ש�מה להמית את־ירבעם ויקם ירבעם ק ויברח מצרים אל־שיש מל�־מצרים ויהי במצרים עד־מות ש�מה׃

40 wayəḇaqqēš šəlōmōh ləhāmîṯ ’eṯ-yārāḇə‘ām wayyāqām yārāḇə‘ām wayyiḇəraḥ miṣərayim ’el-šîšaq meleḵə-miṣərayim wayəhî ḇəmiṣərayim ‘aḏ-mwōṯ šəlōmōh:

Voluit ergo Salomon interficere Ieroboam, qui surrexit et aufugit in Aegyptum ad Sesac regem Aegypti et fuit in Aegypto usque ad mortem Salomonis.

41. Now the rest of the acts of Solomon and whatever he did, and his wisdom, are they not written in the book of the acts of Solomon?

ויתר דברי ש�מה וכל־אשר עשה וחכמתו ה�וא־הם כתבים על־ספר דברי ש�מה׃

41 wəyeṯer diḇərê šəlōmōh wəḵāl-’ ăšer ‘āśâ wəḥāḵəmāṯwō hălwō’-hēm kəṯuḇîm ‘al-sēfer diḇərê šəlōmōh:

Reliqua autem gestorum Salomonis, omnia, quae fecit, et sapientia eius, ecce universa scripta sunt in libro gestorum Salomonis;

42. Thus the time that Solomon reigned in Jerusalem over all Israel was forty years.

והימים אשר מל� ש�מה בירושלם על־כל־ישראל ארבעים שנה׃

42 wəhayyāmîm ’ăšer mālaḵə šəlōmōh ḇîrûšālaim ‘al-kāl-yiśərā’ēl ’arəbā‘îm šānâ:

dies autem, quos regnavit Salomon in Ierusalem super omnem Israel, quadraginta anni sunt.

43. And Solomon slept with his fathers and was buried in the city of his father David, and his son Rehoboam reigned in his place.

וישכב ש�מה עם־אבתיו ויקבר בעיר דוד אביו וימ�� רחבעם בנו תחתיו׃ ס

43 wayyišəkaḇ šəlōmōh ‘im-’ ăḇōṯāyw wayyiqqāḇēr bə‘îr dāwiḏ ’āḇîw wayyiməlōḵə rəḥaḇə‘ām bənwō taḥətāyw: s

Dormivitque Salomon cum patribus suis et sepultus est in civitate David patris sui; regnavitque Roboam filius eius pro eo.