1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5...

80

Transcript of 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5...

Page 1: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

�������������� ��������������������������������� �!" ��#$%&��� �!" ��'( ��� �� �)(*+*,+������,�)��-�./0//�1���/���00��0//�1��2���/���00��0���333456746849:�;<=>?�@�3;A<=B9;7C5674<=>?46849: �������������� ���D!+������###

1E������,���F"'�GHIJH������������ ���KLM ����E ��)2K����+���,��N��OD �����P�KLN�EO*������Q���2����R"S>T=?�U;V8791E������,���F"'�GHIJH������������ ���KLM ����E ��)2K����+���,��N��OD �����P�KLN�EO*� �D!+������###�����Q���2����R"S>T=?�U;V879

Page 2: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

อธบดกรมทรพยากรนาบาดาล

นายปราณต รอยบาง

ผอานวยการสานกอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาล

นายสนทร ปญจาสธารส

จดทาโดย สานกอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาล

กรมทรพยากรนาบาดาล 26/83 ซอยงามวงศวาน 54

ถนนงามวงศวาน แขวงลาดยาว เขตจตจกร

กรงเทพฯ 10900

โทรศพท 0 2660 2564 โทรสาร 0 2660 2566

E-mail: http://www.dgr.go.th

โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

ปงบประมาณ 2554

พฤศจกายน 2555

พมพครงท 1 จานวน 30 ชด

Page 3: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายนามคณะผจดทารายงาน

คณะทปรกษา

นายสนทร ปญจาสธารส ผอานวยการสานกอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาล นายเทดศกด ทรพยทววง ผอานวยการสวนวชาการและสนเทศขอมล นางวาสนา สาทถาพร ผอานวยการสวนเฝาระวงทรพยาการนาบาดาล

คณะผจดทา

นายไฉน รนแกว นกธรณวทยาชานาญการ นางสาวทพยวมล ชมภกาวน นกธรณวทยาชานาญการ นางสาวจรสมณ สทธ นกธรณวทยาปฏบตการ นายกนต รตโนภาสสนทร นกธรณวทยาปฏบตการ นางสาวอรวรรณ สามารถ นกธรณวทยาปฏบตการ นางสาวณฐธดา สามหงษ นกธรณวทยา นางสาวศรลกษณ สงวนศลป นกธรณวทยา นางสาวธมลณฏฐ กรมงคลลกษณ นกธรณวทยา

Page 4: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล i

กตตกรรมประกาศ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอน

พนทภาคใต สาเรจไดดวยความรวมมอและอานวยความสะดวกจากหนวยงานตางๆ สานกอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาล ขอขอบคณกรมทรพยากรธรณ กรมชลประทาน ทไดกรณาอนเคราะหแผนท และขอมลทเกยวของ และองคการบรหารสวนตาบลทกตาบลในพนทดาเนนงาน รวมไปถงเจาหนาทและบคคลตางๆ ในทองท ไดแก เจาหนาทองคการบรหารสวนตาบล กานน ผใหญบาน พระสงฆ และชาวบานในพนทอกจานวนมาก ทไดอนเคราะหขอมลซงเปนประโยชนอยางยงตอการดาเนนงาน ตลอดจนใหความชวยเหลอในดานตางๆ

ขอขอบคณ กองวเคราะหนาบาดาล ทชวยกรณาดาเนนงานวเคราะหคณภาพนาบาดาล สานกทรพยากรนาบาดาลเขต 6 ตรง และสานกทรพยากรนาบาดาลเขต 12 สงขลา ทกรณาดาเนนงานในขนตอนการเปาลางฟนฟบอนาบาดาล ตดตงอปกรณปองกนนาทวมบอนาบาดาลอยางถาวร และเกบตวอยางนาเพอวเคราะหคณภาพ ซงเปนประโยชนอยางยงตอการดาเนนงาน ทายสด สานกอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาล ขอขอบคณ นกวชาการของกรมทรพยากรนาบาดาลทกทาน ทใหคาแนะนาและคาปรกษาอนมคาอยางยง ตลอดจนเจาหนาทสานกสานกอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทกทาน ทไดรวมดาเนนงานของโครงการฯ และจดทารายงานจนเสรจสมบรณ

Page 5: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล ii

บทคดยอ

จากเหตการณอทกภยในฤดรอนพนทภาคใตทาใหบอนาบาดาลถกนาทวมขงสง เปนเหตทาใหตะกอนดน ทราย นาเสย รวมทงแบคทเรยชนดอโคไล (E.coli) ซงเปนสาเหตหลกทาใหเกดโรคทางเดนอาหาร ทปะปนมากบนาทวมไหลลงสชนนาบาดาลโดยผานบอนาบาดาล ซงหากปลอยทงไวเปนระยะเวลานานโดยไมไดรบการแกไขจะเปนเหตใหชนนาบาดาลทถกปนเปอนมการแผกระจายเปนวงกวางมากยงขน โครงการฯ นมวตถประสงคเพอฟนฟแหลงนาบาดาล บอนาบาดาล และสถานสงเกตการณนาบาดาลทชารดเสยหายใหกลบคนสสภาพดดงเดม และเพอปองกนการปนเปอนจากเหตอทกภยในอนาคต ในการดาเนนการประกอบไปดวยขนตอนการเปาลางฟนฟบอนาบาดาล การตดตามการเปลยนแปลงคณภาพนาบาดาล การตดตงอปกรณปดปากบอแบบถาวร และการซอมแซมสถานสงเกตการณนาบาดาล โดยการดาเนนงานไดทาการเปาลางนาบาดาลในพนททงหมด 4,209 บอ เกบตดตามคณภาพนาบาดาลรอบการทางานท 3 จานวน 2,000 บอ และเกบตดตามคณภาพนาบาดาลรอบการทางานท 4 จานวน 353 บอ ตดตงอปกรณปองกนนาทวมบอนาบาดาลอยางถาวรทงหมด 4,091 บอ และซอมแซมสถานสงเกตการณทงหมด 53 สถาน ในดานคณภาพของนาบาดาล ผลจากการตรวจสอบบอทถกนาทวมขงในพนทภาคใตจานวน 4,100 บอ พบการปนเปอนอโคไลในตวอยางนาบาดาลจานวน 1,830 บอ และหลงจากการเปาลางฟนฟสามารถลดการปนเปอนของอโคไลได 1,202 บอ คดเปนรอยละ 65.68 ในการเกบตดตามคณภาพนาบาดาลรอบการทางานท 3 จานวน 2,000 บอ พบวายงมอโคไลปนเปอนอยจานวน 655 บอ คดเปนรอยละ 32.75 และจากการเกบตดตามคณภาพนาบาดาลรอบการทางานท 4 จานวน 353 บอ พบวายงมอโคไลปนเปอนอยจานวน 45 บอ คดเปนรอยละ 12.75 บอนาบาดาลทยงมการปนเปอนของอโคไลอยไมสามารถฟนฟไดอาจเนองมาจากการชารดของบอ ทาใหเกดการปนเปอนภายในบอ การปนเปอนจากขนตอนการตดตงเครองสบ การตดตงอปกรณปองกนนาทวมปากบออยางถาวร การเกบตวอยางนาบาดาล และการขนสงตวอยางไปยงหองวเคราะห สวนคณภาพทางเคมจากการคดเลอกตวแทนบอนาบาดาลททาการวเคราะหคณภาพทางเคมจานวน 3,200 บอ พบวาคณภาพนาสวนใหญอยในเกณฑด มปรมาณสารทงหมดทละลายนาไดอยในเกณฑมาตรฐาน คอนอยกวา 600 มลลกรมตอลตร จานวน 2,776 บอ คดเปนรอยละ 86.75 อยในเกณฑอนโลม คอ 600 – 1,200 มลลกรมตอลตร จานวน 264 บอ คดเปนรอยละ 8.25 และเกนเกณฑมาตรฐาน คอมากกวา 1,200 มลลกรมตอลตร จานวน 160 บอ คดเปนรอยละ 5.00 ทงนสาหรบบอทยงมการปนเปอนของอโคไล ตองทาการตดตามตรวจสอบตอไป หากพบวาการปนเปอนเกดจากการชารดเสยหายของตวบอ จะตองทาการอดกลบบอเพอปองกนไมใหเกดการปนเปอนของอโคไลแพรกระจายออกไปในชนนาบาดาล และเปนอนตรายตอผบรโภค

Page 6: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล iii

สารบญ หนา

กตตกรรมประกาศ i บทคดยอ ii สารบญ iii สารบญรป V สารบญตาราง Vi บทท 1 บทนา 1-1 1.1 หลกการและเหตผล 1-1 1.2 วตถประสงค 1-1 1.3 สภาพปญหา 1-1 1.4 เปาหมาย 1-4 1.5 ขอบเขตการศกษา 1-4 1.6 ผลประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1-4 บทท 2 สภาพทวไปของพนทศกษา 2-1 2.1 ทตงและอาณาเขต 2-1 2.2 ประชากร เศรษฐกจ และสงคม 2-1 2.3 ลกษณะภมประเทศ 2-4 2.4 อตนยมวทยาและอทกวทยา 2-6 2.5 การใชประโยชนทดน 2-10 2.6 สภาพทางธรณวทยา 2-11 2.7 สภาพทางอทกธรณวทยา 2-16 บทท 3 วธการและขนตอนการดาเนนงาน 3-1 3.1 การฟนฟทาความสะอาดบอนาบาดาล 3-1 3.2 การเกบตวอยางนาเพอตดตามคณภาพ 3-5 3.3 การปองกนนาทวมบอนาบาดาลอยางถาวร 3-23 3.4 การซอมแซมและบารงรกษาสถานสงเกตการณนาบาดาล 3-26 บทท 4 ผลการดาเนนงาน 4-1 4.1 การฟนฟทาความสะอาดบอนาบาดาล 4-1 4.2 การตดตามคณภาพนาบาดาล 4-8 4.3 การปองกนนาทวมบออยางถาวร 4-9 4.4 การซอมแซมและบารงรกษาสถานสงเกตการณนาบาดาล 4-13

Page 7: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล iv

สารบญ (ตอ) หนา

บทท 5 สรปและขอเสนอแนะ 5-1 5.1 สรปผลการดาเนนงาน 5-1 5.2 ปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะ 5-1 เอกสารอางอง ภาคผนวก

Page 8: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล v

สารบญรป หนา

รปท 1-1 แสดงตาแหนงบอนาบาดาลทจาเปนตองเปาลางฟนฟในพนทประสบอทกภย 1-3 รปท 2-1 ลกษณะภมประเทศของพนทศกษา 2-5 รปท 2-2 แผนทธรณวทยาพนทภาคใต 2-12 รปท 2-3 แผนทนาบาดาลพนทภาคใต 2-17 รปท 3-1 แสดงขนตอนการเกบนาตวอยางเพอวเคราะหคณสมบตทางเคมและ 3-4 วเคราะหแบคทเรย รปท 3-2 แสดงขนตอนการถอนเครองสบกอนลงทอเปาลาง และขณะทาการเปาลาง 3-4 รปท 3-3 เครองมอวเคราะหความเปนกรด-ดาง (pH) และ การนาไฟฟา 3-6 รปท 3-4 เครองมอวเคราะหเหลก แมงกานส ทองแดง และสงกะส 3-10 รปท 3-5 เครองมอวเคราะหซลเฟต ไนเตรทและไนไตรท 3-14 รปท 3-6 การวเคราะหคลอไรด 3-16 รปท 3-7 การวเคราะหความกระดางทงหมด 3-18 รปท 3-8 การวเคราะหไบคารบอเนต 3-20 รปท 3-9 แสดงโคลฟอรมและอ.โคไล หลงการบมเชอ 24 ชวโมง 3-23 รปท 3-10 ชดประกอบอปกรณปองกนนาทวมบอนาบาดาลอยางถาวร 3-24 รปท 3-11 แสดงการตดตงอปกรณปองกนนาทวมแบบถาวร 3-26 รปท 3-12 แสดงขนตอนการซอมแซมสถานสงเกตการณ 3-27 รปท 4-1 แผนทแสดงตาแหนงบอนาบาดาลททาการเปาลาง 4-2 รปท 4-2 แผนทแสดงผลการวเคราะหอโคไลในบอนาบาดาลกอนการเปาลางฟนฟ 4-4 และหลงการเปาลางฟนฟ รปท 4-3 แผนทแสดงปรมาณสารทงหมดทละลายนาได 4-7 รปท 4-4 แผนทแสดงตาแหนงบอนาบาดาลททาการตดตงอปกรณปองกนนาทวมบอ 4-10

นาบาดาลอยางถาวร รปท 4-5 การตดตงอปกรณปองกนนาทวมบอนาบาดาลอยางถาวรของบอเดมทเคย 4-11 ตดตงอปกรณปองกนนาทวมบอนาบาดาลอยางถาวรแลว รปท 4-6 การตดตงอปกรณปองกนนาทวมบอนาบาดาลอยางถาวรของบอใหม 4-12 รปท 4-7 การซอมสถานสงเกตการณทชารด วดเขาพระวเศษ ต.เขาวเศษ อ.วงวเศษ 4-13 จ.ตรง รปท 4-8 การกอสรางสถานสงเกตการณเพมเตม สานกงานปาไมจงหวดพงงา 4-14 ต.ตากแดด อ.เมอง จ.พงงา

Page 9: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล vi

สารบญตาราง หนา

ตาราง 1-1 แสดงพนทประสบอทกภยและจานวนบอนาบาดาล 1-2 สถานสงเกตการณในพนทประสบอทกภย ตาราง 2-1 แสดงการแบงเขตการปกครอง 2-1 ตาราง 2-2 จานวนประชากรและความหนาแนนของประชากร 2-2 ตาราง 2-3 ผลตภณฑมวลรวมภาค ตามราคาป 2531 จาแนกตามสาขาการผลต 2-3

ภาคใต พ.ศ. 2553 ตาราง 2-4 ปรมาณนาทาของลมนาหลกพนทภาคใต 2-7 ตาราง 2-5 การใชประโยชนทดนแตละประเภทในพนทภาคใต 2-11 ตาราง 3-1 ปรมาณผงปนคลอรนฆาเชอโรคทเตมในบอนาบาดาล 3-2 เพอใหมความเขมขนของคลอรน 250 มลลกรมตอลตร ตาราง 4-1 จานวนบอนาบาดาลททาการเปาลางฟนฟในพนทโครงการฯ 4-1 ตาราง 4-2 ผลการตรวจวเคราะหเชอแบคทเรยชนดอโคไล ในนาบาดาล 4-5 ตาราง 4-3 ผลการวเคราะหความแตกตางของปรมาณสารทงหมดทละลายนาได 4-6 กอนการเปาลางฟนฟและหลงการเปาลางฟนฟ ตาราง 4-4 ผลการวเคราะหปรมาณสารทงหมดทละลายนาได 4-6 ตาราง 4-5 ผลการวเคราะหอโคไล ในบอทเกบตดตามคณภาพรอบท 3 4-8 ตาราง 4-6 ผลการวเคราะหอโคไล ในบอทเกบตดตามคณภาพรอบท 4 4-9 ตาราง 4-7 จานวนบอนาบาดาลททาการตดตงอปกรณปองกนนาทวมบอนาบาดาล 4-11 อยางถาวร

Page 10: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 1-1

บทท 1 บทนา

1.1 หลกการและเหตผล

จากเหตการณอทกภยในฤดรอนตงแตวนท 23 มนาคม จนถง 12 เมษายน 2554 สงผลใหเกดนาทวมฉบพลน นาปาไหลหลาก และดนโคลนถลม ลงสพนทตา เกดนาทวมขงในพนทราบตา พนทเกษตร และ กอใหเกดความเสยหายอยางมากทงชวตและทรพยสนของประชาชนครอบคลมพนท 10 จงหวดภาคใต ไดแก จงหวดชมพร สราษฎรธาน นครศรธรรมราช พงงา กระบ ตรง พทลง สตล สงขลา และจงหวดนราธวาส ภายหลงจากนาลด กรมทรพยากรนาบาดาล ไดทาการสารวจและประเมนความเสยหายตอแหลงนาบาดาลในพนทประสบอทกภยทง 10 จงหวด พบวาแหลงนาบาดาลทสาคญของภาคใตใน 9 จงหวด ไดแกจงหวดชมพร สราษฎรธาน นครศรธรรมราช พงงา กระบ ตรง พทลง สตล และจงหวดสงขลา ซงเปนชนนาบาดาลในหนรวน ประกอบดวยตะกอนนาพาและตะกอนทรายชายหาด เกอบทงหมดอยบรเวณทราบฝงทะเลดานตะวนออก ตงแตจงหวดชมพรลงไปถงจงหวดนราธวาส ไดถกนาทวมขงสงและเปนระยะเวลานาน เปนเหตทาใหตะกอนดน ทราย รวมทง นาเสยและสารพษตางๆ ทปะปนมากบนาทวมไหลลงสชนนาบาดาลโดยผานบอนาบาดาล ซงหากปลอยทงไวเปนระยะเวลานานโดยไมไดรบการแกไข จะเปนเหตใหชนนาบาดาลทปนเปอนแผกระจายเปนวงกวางมากยงขน ทงทางกายภาพคอความขน ทางเคมคอสารพษตางๆ ไมวาจะเปนปยเคม ยาฆาหญา ยาฆาแมลง สารเคมทเปนพษชนดอนๆ และบางชนดเปนพษตอรางกายมนษย นอกจากนยงปนเปอนทางชวภาพเชนเชอแบคทเรยชนด อโคไล (E. coli) ซงเปนพษกบรางกายมนษย ดงนน กรมทรพยากรนาบาดาล ทมอานาจหนาทในการบรหารจดการทรพยากรนาบาดาลของประเทศ จงเหนสมควรฟนฟชนนาบาดาลโดยการเปาลางบอนาบาดาลหรอการพฒนาบอนาบาดาลทถกนาทวมขงและสงสกปรกทไหลเขาบอนาบาดาล เพอแกไขและฟนฟชนนาบาดาลทมปญหาการปนเปอนจาก นาเสย ใหเปนชนนาทสะอาดปลอดภยตอการใชของประชาชน ตลอดจนทาใหบอนาบาดาลมประสทธภาพการใหนาดขนดงเดม 1.2 วตถประสงค

1. เพอฟนฟแหลงนาบาดาลและบอนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนในภาคใต ใหกลบคนสสภาพดดงเดม

2. เพอฟนฟสถานสงเกตการณนาบาดาลทชารดเสยหายใหอยในสภาพทใชการไดตามปกต เปนการอนรกษทรพยากรนาบาดาลใหมเสถยรภาพและมนคง ทงในดานปรมาณและคณภาพ เพอใหประชาชนมความมนใจในการใชทรพยากรนาบาดาลตอไปในอนาคต

1.3 สภาพปญหา

ภาคใตของประเทศไทย เกดฝนตกหนกอนเนองมาจากความกดอากาศสงกาลงคอนขางแรงจากประเทศจนแพรเสรมลงมาปกคลมประเทศไทย ตงแตวนท 23 มนาคม 2554 ถง 12 เมษายน 2554 ทาใหมนาปาไหลหลาก นาทวมฉบพลน และนาลนตลง ในพนท 10 จงหวด 100 อาเภอ 652

Page 11: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 1-2

ตาบล 5,439 หมบาน ราษฎรไดรบความเดอดรอน 628,998 ครวเรอน 2,094,595 คน ไดแก จงหวดนครศรธรรมราช พทลง สราษฎรธาน ตรง ชมพร สงขลา กระบ พงงา นราธวาส และจงหวดสตล บานเรอนราษฎรไดรบความเสยหายทงหลง 535 หลง บางสวน 10,574 ถนน 6,013 สาย ทอระบายนา 918 แหง ฝาย/ทานบ 227 แหง สะพาน/คอสะพาน 748 แหง วด/โรงเรยน/มสยส 694 แหง ตามประกาศศนยอานวยการบรรเทาสาธารณะภย กรมปองกนและบรรเทาสาธารณะภย วนท 26 มนาคม 2554 – 12 เมษายน 2554 จากเหตการณดงกลาว กรมทรพยากรนาบาดาลไดทาการตรวจสอบความเสยหายของบอนาบาดาลในพนทประสบอทกภย พบวาบอนาบาดาลทงในระดบตนและระดบลกในพนทนาทวมมทงหมด 9,691 บอ เปนบอนาบาดาลทไมไดรบความเสยหาย เนองจากทางกรมทรพยากรนาบาดาลไดดาเนนการปดปากบอนาบาดาลเพอปองกนนาไหลเขาบอจากภาวะนาทวมจานวน 1,086 บอ เปนบอทไดรบความเสยหายเพยงเลกนอยไมจาเปนตองเปาลางฟนฟ จานวน 4,416 บอ เปนบอนาบาดาลทอยในพนทนาทวมขงสง ชนนาบาดาลไดรบความเสยหายจากการปนเปอนของนาเสย สงสกปรกไหลซมลงบอนาบาดาล จาเปนตองเปาลางฟนฟบอนาบาดาล และชนนาบาดาลเพอกาจดสงสกปรกและเชอโรค จานวน 4,189 บอ ประกอบดวยบอนาบาดาลทประชาชนใชเปนแหลงนาดบสาหรบระบบประปาหมบานจานวน 4,091 บอ และเปนบอสงเกตการณนาบาดาลจานวน 98 บอทใชตดตามสถานการณนาบาดาลทงดานระดบนาบาดาลและคณภาพนาบาดาล (ตาราง 1-1 และรปท 1-1)

ตาราง 1-1 แสดงพนทประสบอทกภยและจานวนบอนาบาดาล สถานสงเกตการณในพนทประสบอทกภย

อาเภอ ตาบล หมบาน

1 กระบ 8 49 343 430 15 8

2 ชมพร 8 63 567 563

3 ตรง 10 79 614 682 9 5

4 นครศรธรรมราช 23 165 1,551 1,355 15 8

5 พงงา 8 46 324 302 42 23

6 สราษฎรธาน 19 129 1,076 580 4 3

7 พทลง 11 65 622 125 10 5

8 สงขลา 3 21 110 30 3 1

9 สตล 5 16 124 24

10 นราธวาส 5 19 108 -

100 652 5439 4,091 98 53

จานวนสถานสงเกตการณ

รวม

พนทประสบอทกภย (จงหวด)

ลาดบทพนทไดรบความเดอดรอน บอนาบาดาลทถก

นาทวมสง (บอ)จานวนบอสงเกตการณ

Page 12: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 1-3

รปท 1-1 แสดงตาแหนงบอนาบาดาลทจาเปนตองเปาลางฟนฟในพนทประสบอทกภย

แผนทแสดงตาแหนงบอนาบาดาลทตองเปาลางบรเวณพนทประสบภยนาทวมภาคใต

มาตราสวน 1 : 2,000,000 30 0 30 60

กโลเมตร

บอนาบาดาลอปโภค บรโภค บอสงเกตการณ พนทประสบภยนาทวม ขอบเขตจงหวด

คาอธบาย

Page 13: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 1-4

1.4 เปาหมาย

1. เพอฟนฟแหลงนาบาดาลและบอนาบาดาลทถกปนเปอนในพนทประสบอทกภย โดยการเปาลางและพฒนาทาความสะอาดบอนาบาดาลใหมสภาพดดงเดม จานวน 4,189 บอ

2. เพออนรกษแหลงนาบาดาล ไมใหถกปนเปอนจากเหตอทกภยในอนาคต ในพนทประสบอทกภย โดยการตดตงอปกรณปองกนนาทวมบอนาบาดาลอยางถาวรเปนการปองกนนาสกปรกไหลซมเขาบอนาบาดาล จานวน 4,091 บอ

3. แกไข ปรบปรง ซอมแซม สถานสงเกตการณใหอยในสภาพพรอมใชงาน จานวน 53 สถาน

4. เพอศกษาลกษณะทางอทกธรณวทยาและประเมนการเปลยนแปลงลกษณะทางกายภาพและทางเคมของชนนาบาดาลหลงการฟนฟแหลงนาบาดาลในรอบ 1 ป

1.5 ขอบเขตการศกษา

1. ทาการพฒนาเปาลางบอนาบาดาลทตรวจสอบแลววา ถกนาทวมขงและมสงสกปรกไหลเขาบอนาบาดาล จานวน 4,189 บอ โดยการเตมคลอรนผง 65% เพอฆาเชออโคไล และทาการวเคราะหคณภาพนาบาดาลทงกอนและหลงการเปาลางทนท

2. ทาการตดตามตรวจสอบการเปลยนแปลงของคณภาพขนนาบาดาลหลงจากทาการพฒนาเปาลางเปนระยะเวลา 1 ป

3. ศกษาลกษณะทางอทกธรณวทยา ลกษณะทางชลศาสตรของชนนาบาดาล การเปลยนแปลงคณสมบตทางกายภาพ เคม และชวภาพ

4. จดทาฐานขอมลการฟนฟแหลงนาบาดาลและแผนทความเสยงตอการปนเปอน รวมทงกาหนดแนวทางปองกนและแกไขการปนเปอนจากเหตอทกภย

5. ประเมนผลการดาเนนงานปองกนนาทวมบอบาดาลอยางถาวร และประสทธภาพการใชงานของอปกรณปองกนนาทวมบอนาบาดาล

6. เผยแพรผลงานวชาการนาบาดาลในดานการอนรกษและฟนฟแหลงนาบาดาลทถกปนเปอนจากเหตอทกภยแกประชาชน

1.6 ผลประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. แหลงนาบาดาลทถกปนเปอนไดรบการแกไขฟนฟ 2. ประชาชนในพนทมนาใชสาหรบการอปโภคและบรโภคทาใหมคณภาพชวตทดขน 3. ระบบเครอขายสงเกตการณนาบาดาลทมอยมสภาพการใชงานไดตามปกตและสามารถ

ตดตามสถานการณนาบาดาลของภาคใตไดอยางตอเนอง

Page 14: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

กรมทรพยากรนาบาดาล 2-1

บทท 2 สภาพทวไปของพนทศกษา

2.1 ทตงและอาณาเขต

พนทศกษาตงอยในภาคใตของประเทศไทย อยระหวางละตจดท 6o 17’N – 11o 01’N และลองตจดท 98o 12’E – 101o 03’E ลปดา ประกอบดวย 9 จงหวด คอ ชมพร สราษฎรธาน นครศรธรรมราช พงงา กระบ ตรง พทลง สตล และ สงขลา มเนอทรวมทงสน 55,939.09 ตารางกโลเมตร มอาณาเขตตดตอกบพนทใกลเคยงดงน ทศเหนอ ตดตอกบอาเภอบางสะพานนอย จงหวดประจวบครขนธ ทศใต ตดตอกบอาเภอกาบง จงหวดยะลา ทศตะวนออก ตดตอกบอาวไทย ทศตะวนตก ตดตอกบทะเลอนดามน 2.2 ประชากร เศรษฐกจ และสงคม

พนทศกษาแบงเขตการปกครอง เปน 9 จงหวด 110 อาเภอ 6,765 ตาบล (ตาราง 1-1) มจานวนประชากร ลกษณะทางเศรษฐกจ และสงคม ดงตาราง 2-1

ตาราง 2-1 แสดงการแบงเขตการปกครอง

เขต/อาเภอ/ แขวง/ เทศบาลนคร/กงอาเภอ ตาบล เมอง/ตาบล

กระบ 814 4,708.51 8 53 389 10 55ชมพร 463 6,010.85 8 70 743 15 66ตรง 828 4,917.52 10 87 723 14 85นครศรธรรมราช 780 9,942.50 23 169 1,551 25 166พงงา 788 4,170.90 8 48 321 9 42พทลง 840 3,424.47 11 65 670 9 66สงขลา 950 7,393.89 16 127 1,023 25 122สตล 973 2,478.98 7 36 279 7 34สราษฎรธาน 644 12,891.47 19 131 1,066 24 176

รวม - 55,939.09 110 786 6,765 138 812

จงหวดหางจากกรงเทพฯ (กม.)

พนท (ตร.กม.)การปกครองแบงออกเปน

หมบาน อบต.

ทมา กรมการปกครอง (ออนไลน 24 พฤษภาคม 2555)

Page 15: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

กรมทรพยากรนาบาดาล 2-2

2.2.1 ประชากร

ประชากรของพนทศกษา ณ เดอนธนวาคม 2554 มจานวน 6,485,103 คน เปนเพศชาย 3,203,565 คน เพศหญง 3,203,538 คน จงหวดทมประชากรมากทสดคอ จงหวดนครศรธรรม-ราช รองลงมาคอจงหวดสงขลา สวนจงหวดทมประชากรนอยทสดคอ จงหวดพงงา ความหนาแนนของประชากรเฉลย 116 คนตอตารางกโลเมตร จงหวดทมความหนาแนนของประชากรมากทสดคอ จงหวดสงขลา รองลงมาคอ จงหวดนครศรธรรมราช สวนจงหวดทมความหนาแนนของประชากรนอยทสดคอจงหวดพงงา (ตาราง 2-2)

ตาราง 2-2 จานวนประชากรและความหนาแนนของประชากร

ความหนาแนนชาย หญง รวม คนตอ ตร.กม.

จงหวดกระบ 4,708.51 216,393 216,311 432,704 92จงหวดชมพร 6,010.85 243,594 246,370 489,964 82จงหวดตรง 4,917.52 305,678 316,981 622,659 127จงหวดนครศรธรรมราช 9,942.50 755,601 766,960 1,522,561 153จงหวดพงงา 4,170.90 126,939 126,173 253,112 61จงหวดพทลง 3,424.47 249,791 259,743 509,534 149จงหวดสงขลา 7,393.89 662,475 694,548 1,357,023 184จงหวดสตล 2,478.98 148,269 148,894 297,163 120จงหวดสราษฎรธาน 12,891.47 494,825 505,558 1,000,383 78รวม / เฉลย 55,939.09 3,203,565 3,281,538 6,485,103 116

จงหวด พนท (ตร.กม.)จานวนประชากร (คน)

ทมา : กรมการปกครอง ขอมล ณ วนท 31 ธนวาคม 2554

2.2.2 เศรษฐกจ

ผลตภณฑมวลรวมของภาคใต (Gross Regional at constant 1988 prices) ป 2553 มมลคาเทากบ 384,976 ลานบาท โครงสรางการผลตของภาคใตพงพาภาคเกษตรกรรมเปนหลก โดยมสดสวนถงรอยละ 31.9 ของ GRP สวนใหญเปนมลคาการผลตทางกสกรรมถงรอยละ 68.6 ของมลคาภาคเกษตรกรรม พชเศรษฐกจทสาคญไดแกยางพารา ขาว มะพราว และปาลมนามน ทเหลอเปนมลคาผลผลตจากประมง มสดสวนรอยละ 31.4 สาขาการผลตทมความสาคญรองลงมาไดแก สาขาการผลตอตสาหกรรม มสดสวนรอยละ 12.7 และสาขาการคาสงและคาปลก รอยละ 11.9 (ตาราง 2-3)

Page 16: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

กรมทรพยากรนาบาดาล 2-3

ตาราง 2-3 ผลตภณฑมวลรวมภาค ตามราคาป 2531 จาแนกตามสาขาการผลต ภาคใต พ.ศ. 2553

ลานบาท รอยละ

ภาคเกษตร 122,737 31.9เกษตรกรรม การลาสตว และการปาไม 84,237 21.9การประมง 38,500 10.0ภาคนอกเกษตร 262,239 68.1การทาเหมองแรและเหมองหน 8,908 2.3การผลตอตสาหกรรม 48,944 12.7การไฟฟา กาซ และการประปา 14,436 3.7การกอสราง 10,263 2.7การขายสง การขายปลก การซอมแซมยานยนต จกรยานยนต ของใชสวนบคคลและของใชในครวเรอน 45,785 11.9โรงแรมและภตตาคาร 30,113 7.8การขนสง สถานทเกบสนคา และการคมนาคม 28,581 7.4ตวกลางทางการเงน 12,058 3.1บรการดานอสงหารมทรพย การใหเชา และบรการทางธรกจ 17,060 4.4การบรหารราชการแผนดนและการปองกนประเทศ รวมทงการประกนสงคมภาคบงคบ 15,744 4.1การศกษา 17,386 4.5การบรการดานสขภาพและงานสงคมสงเคราะห 7,851 2.0การใหบรการชมชน สงคม และบรการสวนบคคลอน ๆ 4,951 1.3ลกจางในครวเรอนสวนบคคล 161 0.0ผลตภณฑมวลรวมภาค 384,976 100.0

สาขาการผลตผลตภณฑมวลรวม

ทมา สานกงานสถตแหงชาต (ออนไลน 24 พฤษภาคม 2555)

2.2.3 สภาพสงคมและวฒนธรรม

1) เชอชาต ภาคใตของประเทศไทยเปนทอยของชาวไทย ซงจาแนกตามลกษณะเดนไดดงน ชาวไทยพทธ คนไทยในภาคใตตอนบนเปนคนไทยพทธ ซงมขนบธรรมเนยม

ประเพณทางพระพทธศาสนาเชนเดยวกบคนไทยสวนใหญของประเทศ ประเพณทมชอเสยงไดแกประเพณชงเปรตและประเพณชกพระของจงหวดสราษฎรธาน

ชาวไทยมสลม ในประเทศไทยมประมาณหนงแสนคน ในจานวนนสวนใหญอยในเขตจงหวดชายแดนภาคใต ชาวไทยมสลมใชภาษาพนเมองทเรยกวาภาษายาว แตสามารถพดไทยได เพราะปจจบนมโรงเรยนของเอกชน และศนยการศกษานอกโรงเรยนเปดสอนวชาสามญและวชาศาสนา

ไทยใหมหรอชาวเล บรเวณชายฝงและเกาะบางเกาะของภาคใตทางดานทะเล อนดามน มชาวพนเมองทเรยกวา ชาวเล หรอชาวนา จานวนเปนหมนคน กลมชาวเลมสงคมภาษาพดและขนบธรรมเนยมทเปนเอกลกษณของกลมโดยเฉพาะ สนนษฐานวาชาวเลเหลานเปนเผาพนธเมลา-

Page 17: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

กรมทรพยากรนาบาดาล 2-4

เซยนทเรรอนทางทะเลมาจากหมเกาะเมลาเซยน ซงความจรงแลวชาวเลนาจะอาศยอยทางฝงตะวนออกของภาคใตเพราะอยใกลหมเกาะเมลาเซยนมากกวา แตชาวเลกลบไปอาศยอยมากทางชายฝงดานตะวนตก ซงยงไมทราบสาเหตทชดเจนของการเลอกถนฐานดงกลาว ชมชนชาวเลทใหญทสดอยทเกาะหลเปะ ในหมเกาะอาดง หาดราไวย จงหวดภเกต เกาะสรนทร จงหวดพงงา ปจจบนชาวเลทตงถนฐานอยอยางถาวรมหลายแหง จงตองมการทาสามะโนครวและมการตงนามสกลให เชนทะเลลก ชางนา หาญทะเล เปนตน และไดเปลยนชอเรยกชาวเลเสยใหมวา ชาวไทยใหม

เงาะหรอชนเผาซาไก ชนเผานเปนชนกลมนอย มรปรางเตยแคระ ผมหยกหยอง ยงมบานอยในอาเภอบนนงสตา อาเภอธารโต จงหวดยะลา และในปาจงหวดตรง ยดถอประเพณของชาวปา เชนเมอมคนตายจะยายทละทงหมบานไปอยทใหมทงหมด เปนตน

2) ศาสนา ประชากรในภาคใตสวนใหญเปนชาวไทยนบถอพระพทธศาสนาและขนบธรรมเนยม

ประเพณเหมอนคนไทยโดยทวไป นอกจากนยงมพธการปลกยอยบางอยางทแตกตางกนบาง นอกจากไทยพทธแลว บรเวณทางตอนใตของภาค โดยเฉพาะในเขตจงหวดชายแดน ประชาชนในจงหวดเหลานเกอบรอยละ 60 นบถอศาสนาอสลาม เมอมประชากรนบถอศาสนาอสลามเปนจานวนมากรองไปจากพระพทธศาสนา ทางราชการจงออกกฎหมายรบรอง และไดวางระเบยบตางๆ เพอใหเกดประโยชนแกผนบถอศาสนาอสลามดวย เชน มกฎหมายวาดวยการทะเบยนมสยด และไดมการตงคณะกรรมการกลางอสลามจานวนมาก เพอใหคาปรกษาแกทางราชการเกยวกบกจกรรมตางๆ ของศาสนาอสลาม พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงเปนศาสนปถมภกของศาสนาอสลามดวย นอกจากนรฐบาลไดเหนความสาคญของการประกอบพธการทางศาสนาของชาวไทยมสลมอยางมาก จงไดสรางมสยดทมขนาดใหญทสดในประเทศไทยใหแกชาวไทยมสลมตงอยทจงหวดปตตาน 2.3 ลกษณะภมประเทศ

ภาคใตมลกษณะภมประเทศเปนแหลมหรอแผนดนยนลงไปในทะเล มพนทชายฝงทะเลเปนแนวยาวทงสองดานรวมกนมากกวา 2,400 กโลเมตร ตอนกลางของภาค มเทอกเขาสง 3 แนวทอดตวเปนแนวยาวเหนอ-ใต ทาใหเกดพนทลาดเอยงจากตอนกลางลงสชายฝงทะเลทง 2 ดาน สวนพนทถดขนไปถงตอนกลางของภาคซงเปนพนทภเขาและเทอกเขา มสภาพพนทเปนลกคลนลอนลาดเลกนอยถงเปนเนนเขาทลาดเอยงสชายฝงทะเลทงสองดาน และ เทอกเขาแตละแนวจะเปนแหลงตนนาลาธาร กาเนดแมนาและลานาสาขาทสาคญหลายสายไหลผานกระจดกระจายทวไปลงสอาวไทยและทะเล อนดามน (รปท 2-1) ลกษณะภมประเทศแบงได 2 เขต คอ

1) เขตเทอกเขา ไดแก บรเวณทวเขาและทสงซงสวนใหญจะทอดตวอยในแนว-ใต กลายเปนโคลงสรางของคาบสมทร ทวเขาทสาคญในภาคใตม 3 แนวดวยกน ประกอบดวย ทวเขาภเกต ทวเขานครศรธรรมราช และทวเขาสนกาลาคร

2) เขตภมลกษณทเปนทราบ ทราบในเขตภาคใตจะมลกษณะแคบๆยาวขนานไปกบทวเขาและทะเล แบงออกเปน 2 เขตยอย ประกอบดวย เขตทราบชายฝงทะเลตะวนออก เกดจากการยกตวของแผนดน และเขตทราบชายฝงทะเลตะวนตก เกดการจมตวของแผนดน

Page 18: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา
Page 19: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

กรมทรพยากรนาบาดาล 2-6

2.4 อตนยมวทยาและอทกวทยา

2.4.1 ปรมาณนาฝน

ภาคใต เปนพนทซงมฝนมากทสดของประเทศไทย เนองจากไดรบอทธพลของลมมรสม 3 ทศทาง ไดแก

1) ลมมรสมตะวนตกเฉยงใต ซงพดพาเอาไอนาและความชนจากมหาสมทรอนเดยและทะเลอนดามนเขามายงแผนดน ในชวงเดอนพฤษภาคม-เดอนกนยายน ทาใหเรมมฝนตกชกทางแถบชายฝงทะเลดานตะวนตกกอนชายฝงทะเลดานตะวนออก

2) ลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอ ซงพดพาเอาไอนาและความชนจากทะเลจนใตและอาวไทยเขามายงแผนดนในชวงเดอนตลาคม-เดอนมกราคม ทาใหเรมมฝนตกชกทางแถบชายฝงทะเลดานตะวนออกกอนชายฝงทะเลดานตะวนตก

3) ลมมรสมตะวนออกเฉยงใต จะพดพาเอาไอนา ความชนและความรอนจากเสนศนยสตรผานอาวไทย เขามายงแผนดนในชวงเดอนกมภาพนธ-เดอนเมษายน ทาใหมอณหภมสงและมฝนตกกระจดกระจายเปนบางครง จากอทธพลของลมมรสมทง 3 ทศทาง ทาใหภาคใตมฝนตกชกและกระจายสมาเสมอเกอบตลอดทงปตงแตเดอนพฤษภาคมถงเดอนมกราคม และอาจมฝนตกบางในชวงเดอนกมภาพนธ ถงเดอนเมษายนและมอณหภมสงขนในชวงน ปรมาณนาฝน (rainfall) เฉลยรายป อยในชวง 1,418 -4,183 มลลเมตร โดย จงหวดทตงอยทางดานตะวนตกของภาคจะมฝนตกมากกวาจงหวดทตงอยทางดานตะวนออกของภาค จงหวดระนอง มปรมาณฝนตกเฉลยมากทสด ประมาณ 4,183 มลลเมตร และจงหวดสราษฏรธานปรมาณฝนตกนอยทสด ประมาณ 1,418 - 1,635 มลลเมตร อณหภมเฉลย อยในชวง 20 - 28 องศาเซลเซยส (http://osl101.ldd.go.th/ soilgr_man/south/gen_south. htm) 2.4.2 ปรมาณนาทา

  ภาคใตของประเทศไทยแบงออกเปน 5 ลมนาไดแก ลมนาภาคใตฝงตะวนออก ลมนาทะเลสาบสงขลา ลมนาตาป ลมนาปตตาน และลมนาชายฝงทะเลตะวนตก ปรมาณนาทาในแตละ ลมนาไดพจารณาปรมาณนาทาทเกดขนในแมนาและลานาตางๆ ในลกษณะธรรมชาต (Natural Flows) กลาวคอปรมาณนาทาทเกดจากฝนโดยยงไมไดพจารณาหกการใชนาในกจกรรมดานตางๆ ออกไป โดยภาคใตมปรมาณนาทาตามธรรมชาตทงสน 64,486 ลานลกบาศกเมตรตอป ซงเปนปรมาณนาทาในชวงฤดฝนถง 54,222 ลานลกบาศกเมตร หรอคดเปนรอยละ 84 ของปรมาณนาทาทงป (ตาราง 2-4)

Page 20: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

กรมทรพยากรนาบาดาล 2-7

ตาราง 2-4 ปรมาณนาทาของลมนาหลกพนทภาคใต

เม.ย พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ค.

ภาคใตฝงตะวนออก 738 1,009 1,119 1,269 1,609 1,777 2,378 4,639 4,292 1,805 835 792 18,092 4,169 22,261

ตาป 168 395 680 1,159 1,460 1,702 1,640 1,553 990 427 202 156 9,577 953 10,530

ทะเลสาปสงขลา 169 220 167 198 199 225 474 1,745 2,061 687 256 227 5,289 1,339 6,628

ปตตาน 123 194 144 155 147 169 279 411 532 238 142 137 2,031 639 2,670

ภาคใตฝงตะวนตก 331 1,072 1,476 2,322 3,582 4,024 3,391 3,035 1,747 756 346 315 19,233 3,164 22,397รวม 1,529 2,890 3,586 5,103 6,997 7,897 8,162 11,383 9,622 3,913 1,781 1,627 54,222 10,264 64,486

ลมนาหลกปรมาณนาทารายเดอนเฉลย (ลาน ลบ.ม.)

ฤดฝน ฤดแลง รายป

ทมา สถาบนสารสนเทศทรพยากรนาและการเกษตร (ออนไลน 24 พฤษภาคม 2555)

2.4.3 แหลงนาผวดน

ภาคใตเปนภาคทมฝนตกมาก ทงในดานปรมาณฝน และระยะเวลาทฝนตก จากรปรางของพนท ซงแคบและยาว มทวเขาอยในยานกลางเปนสวนมาก เวนตอนกลางของภาคทมทวเขาขนานกนสองทวคอ ทวเขาภเกต และทวเขานครศรธรรมราช ดงนนนาจงไหลลงฝงทะเลทงสองฟาก ตามแนวลาธารดวยลกษณะทไหลเชยวมากในตอนตนนา เมอไหลลงสทราบชายฝง หรอในลมนากวางๆ จงไหลชาลงกอนไหลลงสทะเล ลานาโดยทวไปเปนลานาสายสนๆ ไมกวางมากนก แบงออกไดเปนสองพวกตามทศทางการไหลลงสทะเลคอ

1) ลานาทไหลลงสมหาสมทรอนเดย มลานากระหรอลานาปากจน และลานาตรง เปนลานาทอยทางตะวนตกของทวเขาตะนาวศร ทวเขาภเกต และทวเขานครศรธรรมราช

1. ลานากระหรอลานาปากจน ยาวประมาณ 120 กโลเมตร ตนนาเกดจากแควสองสายคอ แควกระนอย และแควงาน แลวไหลผานเขตอาเภอปะทว จงหวดชมพร ไปทางทศตะวนตกผานอาเภอกระบร จงหวดระนองลงสอาวระนอง

- แควกระนอย ตนนาเกดจากภเขาชนบนในทวเขาตะนาวศร ใชเปนเสนพรมแดนระหวางไทยกบพมา

- แควงาน ตนนาเกดจากภเขาคลองกนในเขตพมา แลวไหลมาบรรจบแควกระนอย ทบานนาทน

ลานากระโดยทวไปตอนตนนาไหลผานไปตามซอกเขา และหบเขาแคบๆ ตอนกลางไหลผานพนทเปนเนนและทราบ ตอนปลายไหลผานหบเขาอกครงหนง พนทองนาเปนทราย มเกาะแกงอยหลายแหง ฝงลานาทางดานตะวนตกสงกวาทางฝงไทย และมลกษณะเปนทวเขาตลอด สวนฝงตะวนออกเปนทวเขาตากวา และเปนเนน ลานากระ มสาขาทสาคญทางดานฝงตะวนออกคอ - ลานา จน ตนนาเกดจากเขาทางเหนอของทวเขาภเกต แลวไหลไปทางทศตะวนตก ไปบรรจบลานากระทบานปากจน

Page 21: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

กรมทรพยากรนาบาดาล 2-8

- ลานาลาเลยง เกดจากภเขาขานาง แลวไหลไปทางทศตะวนตก ไปบรรจบลานากระในเขตบานกาลาม - คลองละอน เกดจากทวเขาตะนาวศร แลวไหลไปทางทศเหนอ ผานเขตอาเภอละอน แลวไหลวกไปทางทศตะวนตก ไปบรรจบลานาปากจนทบานเขาฝาช ลานาปากจนสามารถเดนเรอทะเลเขาไปไดถงปากคลองละอน ประมาณ 80 กโลเมตร จากปากนา สาหรบเรอยนตขนาดใหญเดนไดถง อาเภอกระบร

2. ลานาตรง ยาวประมาณ 135 กโลเมตร มนาตลอดป ใหนาหลอเลยงพนทไดมากทสดในภาคใต เพราะมแควตาง ๆ ไหลมาบรรจบมากสายดวยกน ตนนาเกดจากเขาเหมนในทวเขานครศรธรรมราช ไหลผานเขตอาเภอทงสง จงหวดนครศรธรรมราช อาเภอหวยยอด และอาเภอกนตง จงหวดตรง ไหลลงสทะเลอนดามน ทอาวตรง ลานาตรงมนาเชยวมากในฤดฝน ทปากนามสนดอน ทาใหเรอเดนทะเลแลนเขาสลานาไมได เรอทผานไดตองกนนาลกนอยกวา 2 เมตร และแลนเขาไปไดถงบานควนธาน อาเภอกนตง สวนเรอยนตขนาดกลางเดนไดถง อาเภอเมองตรง การเดนทางตอไปตองใชเรอถอ ซงมขนาดกวาง 3 เมตร ยาว 10 เมตร จงจะเดนไดถงอาเภอหวยยอด

2) ลานาทไหลลงสอาวไทย ไดแก ลานาทอยทางดานทศตะวนออกของทวเขาตะนาว-

ศร ทวเขาภเกต และทวเขานครศรธรรมราช มลานาทสาคญอย 7 สายดวยกนคอ 1. ลานาชมพร หรอคลองทาตะเภา ยาวประมาณ 100 กโลเมตร กวางประมาณ

50-120 เมตร ตนนาประกอบดวย แควสองสายคอ หวยทาแซะ และคลองรพโร - หวยทาแซะ เปนแควสายตะวนออก เกดจากทวเขาตะนาวศร บรเวณตะวนตกของ

อาเภอบางสะพานนอย แลวไหลลงไปทางทศใต มคลองบางทะลายไหลมาบรรจบท ตาบลทาเงาะ แลวไหลไปรวมกบคลองรพโรท อาเภอทาแซะ จงหวดชมพร

- คลองรพโร เปนแควสายตะวนตก เกดจากทวเขาตะนาวศร แลวไหลไปทางทศใตตามหบเขา แลวไหลวกไปทางตะวนออก ผานบานทาขามไปรวมกบหวยทาแซะในเขต อาเภอทาแซะ

ลานาชมพรไหลจาก อาเภอทาแซะลงมาทางใตผาน อาเภอเมองชมพร แลวไหลลงสอาวชมพรทบานปากนา บรเวณทศตะวนตกของเกาะเสมด ลานานอาจใชเรอขนาดระวางขบนา 5-6 ตน เดนไดถงบานทาตะเภาตลอดทงป ในฤดนาคอระหวางเดอนสงหาคม- เดอนธนวาคม อาจเดนขนไปทางเหนอไดถงบานหาดพนไทร

2. คลองชมพร อยทางดานทศตะวนตกของลานาชมพร และมขนาดเลกกวาตนนาเกดจากหบเขาทางดานเหนอของเขานาง และเขาหลงหม แลวไหลไปทางทศตะวนออกถงบานเขาพน แลวไหลวกไปทางทศใตผานทราบและผานบานทงคา ลงสอาวไทย

3. ลานาหลงสวน ยาวประมาณ 60 กโลเมตร ตนนาเกดจากบรเวณเขาหลงคาตกในทวเขาระนอง หรอทวเขาภเกต แลวไหลขนไปทางทศเหนอผานอาเภอพะโตะ แลวไหลวกไปทางทศตะวนออก ขนานกบเขานมสาวจนถงบานขนเงน จงไหลลงสทราบ และไหลลงสอาวไทยทบานปากนา ลานานมนาตลอดป เรอขนาดเลกเดนไดถง อาเภอหลงสวนในฤดแลง และเดนไดถงอาเภอพะโตะในฤดนา

4. ลานาตาป เปนลานาใหญสายหนงในภาคใต มลมนากวางขวางอยในพนทราบระหวางทวเขาภเกต กบทวเขานครศรธรรมราช ลานาตาปยาว ประมาณ 380 กโลเมตร ตนนาเกดจากแควใหญสองแควคอ แควครรฐ และแควหลวง

Page 22: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

กรมทรพยากรนาบาดาล 2-9

- แควครรฐ เปนแควสายตะวนตก ไดรบนาจากลาหวยหลายสาย ซงเกดจากเขาหลงคาตก เขาตะกวปา เขาแหยง และเขากะทะควา ในทวเขาภเกต มลาหวยทไหลมาบรรจบไดแก คลองแอ จากเขาหลงคาตก และคลองโสก จากเขาตะกวปา ลาหวยทงสองไหลมาบรรจบแควครรฐทบานทาขนอน จากนนแควครรฐกขยายใหญออก แลวไหลไปทางทศตะวนออก ไปรวมกบแควแมนาหลวงทบานทาขาม เรอกลไฟขนาดเลกเดนไดในฤดนา

- แควหลวง เปนแควสายใต ซงมขนาดใหญและยาวมาก ไดรบนาจากลาหวยหลายสายทางดานทศใตและทศตะวนตกคอ

- คลองยาว เกดจากภเขาลอมและเขาพนมเบญจา ในทวเขาภเกต แลวไหลไปทางทศเหนอถงบานขาวโพด แลวไหลวกมาทางทศตะวนออก ไปบรรจบแควหลวงทบานไฟตา

- คลองอปน เกดจากเขาพนมเบญจา แลวไหลไปทางทศเหนอ ไปบรรจบคลองยาวทบานพาน

- คลองอพน เกดจากเขาสามจอม แลวไหลไปทางทศเหนอไปบรรจบแควหลวงทบานปากนา

- คลองแมนา เกดจากเขากระเบยด แลวไหลไปทางทศใต มารวมกบลาหวยซงเกดจากเขาหลวง เขาเหมน ทอาเภอฉวาง เปนแควหลวงตอไป

- คลองหลวง ไหลไปทางทศเหนอ ไปรวมกบแควครรฐทบานทาขาม แลวกลายเปนลานาตาป แควหลวงใชเดนเรอขนาดเลก และใชไดเฉพาะฤดนาเทานน ลานาตาป แมจะเปนลานาใหญ แตทองนาตนมาก ในฤดแลง (มนาคม - สงหาคม) นาจะลกเพยง 2 เมตร อาจใชเรอขนาดเลกเดนไดถงบานอารกษ (ประมาณ 80 กโลเมตร จากปากนา) ในฤดนาเรอเดนไดถง อาเภอพระแสง จงหวดสราษฎรธาน

5. ลานาปตตาน เปนลานาในแถบใตสด ยาวประมาณ 180 กโลเมตร ตนนาเกดจากเขาอลตตบาซา และเขามตบาซาในทวเขาสนกาลาครในเขา อาเภอเบตง จงหวดยะลา ในตอนตนนาจากอาเภอเบตง ถงอาเภอบนนงสตาร ลานานจะไหลอยในหบเขา และมคลองยะฮา ซงเปนแควเลก ๆ ไหลจากทศตะวนออก มาบรรทบานกาปงโยะ และคลองดอนไหล จากเขามดบาซา ทางทศตะวนตก มาบรรจบทางทศใตของอาเภอบนนงสตาร จากนนไดไหลตอไปทางทศเหนอ ผานเขตจงหวดยะลา จงหวดปตตาน ลงสอาวไทยทอาวปตตาน จากบรเวณบานกระ ลานาปตตานแยกออกเปนสองสาขา สาขาทางดานทศตะวนตก ไหลลงสทหลมชายฝง บรเวณคลองทาเรอ สวนตวลานาปตตานไหลลงสทะเลทาง อาเภอเมองปตตาน ทางดานทศตะวนตกของแหลมโพธ ลานาปตตาน เปนลานาขนาดเลกและตนเขน มสนดอนทปากนา ทาใหเรอกลไฟแลนเขาไปในลานาไมได คงใชไดเฉพาะเรอขนาดเลก จากปากนา ผานอาเภอเมองปตตาน อาเภอยะ-รง อาเภอเมองยะลา เรอขนาดเลกเดนไดตลอดป จากอาเภอบนนงสตาร ไปถงอาเภอเบตง กอนมเขอนรชประภา (บางลาว) ใชไดเฉพาะเรอแจว เฉพาะในฤดแลงเทานน

6. ลานาสายบร (สไหงตาลบน) เปนลานาทขนานกบลานาปตตาน อยทางดานตะวนออก ตนนาเกดจากทวเขาโบรง และภเขาลเปในทวเขาสนกาลาคร ในเขตอาเภอโตะโมะ จงหวดนราธวาส แลวไหลไปทางทศเหนอ ผานเขตอาเภอรอเซาะ อาเภอรามน อาเภอสายบร ไหลลงสทะเลทบานปากบาง อาเภอสายบร ลานาสายบร ยาวประมาณ 170 กโลเมตร มนาตลอดป นาลกเปนชวง ๆ ตลงสง ลานาคดเคยวมาก ตอนตนนาจะไหลอยในซอกเขา จนถงอาเภอรอเซาะ จงเรมไหลลงสทราบ เมอถงบานปากหอย จงไหลไปทางทศตะวนออก แลวแยกออกเปนสองสาย สายเหนอเรยกวา

Page 23: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

กรมทรพยากรนาบาดาล 2-10

คลองตาปง ไหลผานอาเภอสายบร ลงสทะเลทบานปากบาง สายใตไหลผานบานกอตอ ลงสทะเลทบานทาชาง ลานานใชเรอขนาดยอมเดนไดถงอาเภอรอเซาะไดตลอดป

7. ลานาโกลก (สไหงโกลก) เปนลานาสายเลก และสน แตมความสาคญในฐานะทใชเปนพรมแดนไทย กบมาเลเซย ตนนาเกดจากเขาลเปในทวเขาสนกาลาคร ในเขตอาเภอโตะโมะ ตอนตนนาลานาไหลไปทางทศตะวนออกเฉยงเหนอ ผานเขตอาเภอแวง อาเภอสไหงโกลก จนถงบานลปางน ลานาไดแยกออกเปนสองสาย สายตะวนตก ไดแก ลานาบางนรา ไหลขนานกบฝงทะเลไปออกทะเลทจงหวดนราธวาส มแควจากเขาตาแว ไหลมาบรรจบทบานคาย สายตะวนออกคอตวลานาโกลก ไหลตอไปทางเหนอไปออกสทะเลทอาเภอตากใบ จงหวดนราธวาส ลานาโกลกเตมไปดวยเกาะแกง จงใชเดนเรอไมไดเลย

ทะเลสาบ หนองนา และทลมหลม ภาคใตมทะเลสาบ และทลมหลมขงนาอยไมมากนก สวนใหญมอยทางแถบ

ตะวนออกของภาค โดยเฉพาะอยางยง ทางตะวนออกของทวเขานครศรธรรมราช และในบรเวณทใกลชายฝงทะเล

ทะเลสาบสงขลา เปนทะเลสาบแหงเดยวในประเทศไทย อยในพนทระหวางทวเขานครศรธรรมรา ทางดานตะวนตก และอาวไทยทางดานตะวนออก อยในเขตจงหวดนครศรธรรมราช พทลง และสงขลา แบงออกไดเปน สองตอนคอ

- ทะเลหลวง เปนตวทะเลสาบสงขลาทแทจรง มบรเวณกวางใหญ มความยาวประมาณ 80 กโลเมตร และกวางสดประมาณ 25 กโลเมตร ตอนกลางเปนตอนแคบ ๆ จากปากพยน ลงมาทางใตถงแหลมจาก จงแบงทะเลหลวงออกเปนสองสวน คอ สวนทเปนทะเลสงขลา และสวนทเปนทะเลหลวงพทลง ทะเลหลวงไดรบนาจากแควตาง ๆ ซงเกดจากทวเขานครศรธรรมราช เชน คลองพระในเขตจงหวดพทลง คลองพนทราย คลองปาบน และคลองรตภม จากเขาสงเวยน คลองอตะเภา จากทวเขาชนาในทวเขานครศรธรรมราช กบเขาตงกและเขากะทอนในทวเขาสนกาลาคร ทะเลหลวงมชองทางออกทะเลจนทตาบลแหลมทราย ในเขตอาเภอเมองสงขลา

- ทะเลนอย มขนาดเลกกวาทะเลหลวง อยทางทศตะวนตกเฉยงเหนอของอาเภอเมองพทลง ทางดานเหนอของทะเลหลวง ตดตอกบทะเลหลวงใต ตามพนทหลมโคลนซงกนอย จากทะเลนอยมคลองควน คลองทาเสมด และคลองปากพนง ตอขนไปทางเหนอ ออกสอาวไทยในเขตอาเภอปากพนง บรเวณสองฟากของคลองควน และคลองทาเสมด เปนบรเวณพนทลมหลม ยาวจากทศใตไปทางทศเหนอ ยาวประมาณ 30 กโลเมตร กวางประมาณ 15 กโลเมตร

- ทะเลสาบสงขลา สามารถใชเรอขนาด 40-50 ตนเดนไปมาได และสามารถทะลออกไปทางอาเภอปากพนงไดดวย 2.5 การใชประโยชนทดน

จากการศกษาขอมลการใชทดนจากดาวเทยม LANDSAT ป 2543 ไดจดกลมประเภทการใชทดนออกเปน 5 ลกษณะคอ พนทเกษตรกรรม พนทปาไม พนทแหลงนา พนทอยอาศย และพนทอนๆ สรปไดวาการใชประโยชนทดนในภาคใตมการใชประโยชนทดนในดานเกษตรกรรมมากทสดถง 39,557 ตารางกโลเมตร (รอยละ 55.40) รองลงมาไดแกพนทปาไม 26,657 ตารางกโลเมตร (รอยละ

Page 24: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

กรมทรพยากรนาบาดาล 2-11

37.33) สวนทเหลอไดแก พนทแหลงนา ทอยอาศย และอนๆ รอยละ 0.11 1.41 และ 5.75 ตามลาดบ การใชประโยชนทดนแตละประเภทในพนทภาคใตแสดงในตาราง 2-5 ตาราง 2-5 การใชประโยชนทดนแตละประเภทในพนทภาคใต

เกษตร ปาไม แหลงนา ทอยอาศย อนๆ21 ภาคใตฝงตะวนออก 14,607 10,339 6 408 992 26,35322 ตาป 5,761 6,050 13 46 354 12,22423 ทะเลสาปสงขลา 5,170 1,131 5 218 1,972 8,49524 ปตตาน 2,131 1,577 44 73 32 3,85825 ภาคใตฝงตะวนตก 11888 7560 8 262 753 20472

39,557 26,657 76 1,007 4,103 71,402

รหสลมนา ลมนาหลกประเภทการใชทดน (ตร.กม.)

รวม(ตร.กม.)

รวม ทมา สถาบนสารสนเทศทรพยากรนาและการเกษตร (ออนไลน 24 พฤษภาคม 2555)

2.6 สภาพทางธรณวทยา

จากการรวบรวมขอมลทไดมการศกษาไวแลวไดแก หนงสอธรณวทยาประเทศไทยฉบบเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเนองในโอกาสพระราชพธมหามงคล เฉลมพระชนมพรรษา 6 รอบ (กรมทรพยากรธรณ, 2544) แผนทธรณวทยาประเทศไทย รปแบบดจตอล มาตราสวน 1 : 250,000 และ 1 : 50,000 (กรมทรพยากรธรณ, 2548) พบวาสภาพธรณวทยาของภาคใต มดงน

2.6.1 หนวยหนทางธรณวทยา

ภาคใตของประเทศไทยรองรบดวยหนทมอายแตกตางกน (รปท 2-2) ประกอบดวยหนวยหนทางธรณวทยาแยกเปน 3 กลมใหญๆ โดยจดลาดบชนหนตามอายจากแกสดไปหาออนสดไดดงน

1) หนตะกอนและหนแปร 1. หนมหายคพรแคมเบรยน มอายเกาแกทสด พบในเขตอาเภอสชลและอาเภอ

ขนอม จงหวดนครศรธรรมราช บรเวณเทอกเขาดาดฟา เขาเพชร เขาพราว และเขาไผดา ตามแนวชายฝงทะเลดานอาวไทย ปกคลมพนทประมาณ 80 ตารางกโลเมตร ลกษณะหนเปนหนแปรทมการแปรสภาพรนแรงจนถงขนแอมฟโบไลต ประกอบดวยหนชสต หนพาราไนส หนออน หนแคลกซลเกต และหนไนสรปตา หนวยหนมหายคพรแคมเบรยนนวางตวในแนวเหนอ-ใต และอยใตชนหนยคแคมเบรยน ซงมซากดกดาบรรพทกาหนดอายชดเจน

Page 25: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา
Page 26: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

กรมทรพยากรนาบาดาล 2-13

2. หนมหายคพาลโอโซอกตอนลาง หนยคแคมเบรยน ปรากฏอยทางดานตะวนออกของเทอกเขาบรรทดลงมาทางดาน

ตะวนตกของจงหวดพทลง บรเวณรอบนอกของเทอกเขาหลวง โดยเฉพาะทางดานตะวนตกของเขตอาเภอเมองและอาเภอทาศาลา จงหวดนครศรธรรมราช และบรเวณดานตะวนตกของเกาะตะรเตา จงหวดสตล ซงเปนบรเวณพนทหนแบบฉบบ (type section) ของกลมหนตะรเตา ชนหนยคแคมเบรยนทเกาะตะรเตาหนาประมาณ 800 เมตร บรเวณชวงลางประกอบดวยหนทรายเนอละเอยดชนหนาทมสนาตาล แสดงลกษณะการวางชนเฉยงระดบ หนทรายแปงสลบกบหนดนดาน จากนนชนหนจะเรมเปลยนไป เปนหนทรายแปงสลบกบหนปนชนบางๆ จนกระทงถงหนปนยคออรโดวเชยน

หนยคออรโดวเชยน หรอกลมหนปนทงสง แผกระจายกวางขวางตงแตจงหวดสตลขนมาทางเหนอตามแนวเทอกเขาบรรทด เทอกเขาหลวง จนถงจงหวดสราษฎรธาน โดยทวไป ประกอบดวย หนปนสเทาถงเทาดาชนหนาถงหนามาก มกจะมชนดนแทรกสลบในบางบรเวณหนปนจะมเนอเปนเมดแบบไขปลา ในบางบรเวณกมหนปนเนอโดโลไมต สวนบนของกลมหนนจะเปนหนปนทมเนอดนปน และในบางบรเวณมหนดนดานสเทาดาแทรกสลบดวย เชนในบรเวณบานนา เขาชะอม อาเภอฉวาง ซงพบซากดกดาบรรพพวกแกรปโตไลต (graptolite) สภาวะแวดลอมการสะสมตวของตะกอนคารบอเนต กลมหนทงสงเกดในบรเวณชายฝงทะเลนาตนถงเขตทะเลลก กลมหนนมความหนากวา 1,600 เมตร

หนยคไซลเรยน-ดโวเนยน หรอหมวดหนกาญจนบร วางตวตอเนองบนหนยคออรโด-วเชยน และโผลปรากฏใหเหนเปน 2 แนว แนวแรก เรมจากจงหวดสราษฎรธาน ลงไปจนถงจงหวดสตล ประกอบดวย หนดนดาน และหนทรายและมหนปนแทรกเปนรปเลนส พบซากดกดาบรรพในหนดนดานสชมพออน ซงบงชดโวเนยนชวงกลาง และแนวหลงอยบรเวณจงหวดยะลา และนราธวาส ประกอบดวย หนดนดาน หนอารจลไลต หนฟลไลต หนเชรต และเลนสหนปนทพบซากดกดาบรรพอายดโวเนยน บางบรเวณ เชน อาเภอแวง และอาเภอสครน จงหวดนราธวาส พบวาชนหนถกแปรสภาพไพศาล และมแกรนตแทรกดนเขามาในชวงยคไทรแอสซกเปนหนแอมฟโบไลตชสต หนไมกาชสต และหนชนวน

3. หนมหายคพาลโอโซอกตอนบน หนยคคารบอนเฟอรส มซากดกดาบรรพยนยนอายทแนนอนโผลใหเหนตลอดแนว

จากจงหวดพทลง ตรง สงขลา สตล ยะลา และปตตาน ชนหนสวนใหญประกอบดวยหนดนดาน หนทราย หนเชรต และหนอารจลไลต ในบางบรเวณพบวามชนหนทรายแปง หนโคลน และหนชนวน เกดรวมอยดวย ในหนดนดานสขาวทควนกลาง จงหวดสตล และทควนนอน จงหวดสงขลา พบซากดกดาบรรพยคคารบอนเฟอรส

หนยคคารบอนเฟอรส-เพอรเมยน หรอกลมหนแกงกระจานนน พบแผกระจายในแนวประมาณเหนอ-ใต เปนบรเวณกวาง ชนหนสวนลางๆ ของกลมหนแกงกระจาน ประกอบดวย หนโคลน หนทรายเนอควอตซ หนทรายปนกรวด โดยมหนเชรต หนปนรปเลนสและหนกรวดมน แทรกสลบในบางบรเวณ หนโคลนปนกรวดซงปรากฏอยตอนกลางของกลมหนแกงกระจาน มลกษณะเดน คอ มกอนกรวด (clast) ของพวกแรควอตซ หนควอรตไซต หนเชรต หนปน หนดนดานสดา และหนแกรนต ขนาดตงแต 0.5 ถง 80 เซนตเมตร กระจายอย ทวไป สวนชนหนบรเวณตอนบน ประกอบดวย หนทราย หนดนดาน หนดนดานเนอซลกา และหนเชรต พบซากดกดาบรรพหนยคเพอรเมยน

Page 27: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

กรมทรพยากรนาบาดาล 2-14

หนยคเพอรเมยน หรอกลมหนราชบร วางตวในแนวเหนอ-ใต ปรากฏใหเหนตงแตอาเภอสงขละบร จงหวดกาญจนบร ลงมาจนถง อาเภอเบตง จงหวดยะลา โดยทวๆ ไปเปนหนปนแสดงชนเนอแนน มกมกอนหนเชรตแทรกอยดวย ซากดกดาบรรพทพบอายเพอรเมยนตอนกลาง สวนหนยคเพอรเมยนตอนลางจะเปนหนทราย

4. หนมหายคมโซโซอก หนยคไทรแอสซกพบในบรเวณจงหวดสงขลา ประกอบดวย หนกรวดมนและหน

ทรายสนาตาลอมแดงแสดงการวางชนเฉยงระดบ หนทรายเนอละเอยดสลบกบหนทรายแปง หนดนดานและหนปนสเทาดามซากดกดาบรรพยคไทรแอสซก

หนยคจแรสซก-ครเทเชยส โผลใหเหนตงแต อาเภอสงขละบร จงหวดกาญจนบร ผานจงหวดชมพร จงหวดสราษฎรธานลงไปทาง จงหวดพงงา จงหวดกระบ และจงหวดตรง นอกจากนยงพบปรากฏในบางบรเวณดานตะวนออกของเทอกเขาบรรทดในบรเวณ จงหวดพทลงและจงหวดสงขลา ประกอบดวยหนทรายสนาตาลแดง หนทรายแปง หนดนดาน และหนกรวดมน นอกจากนมหนปนเนอดนทเกดในสภาพแวดลอมทเปนสงทบถมภาคพนทวป และหนทฟฟแทรกสลบในบางแหง

5. หนมหายคซโนโซอก หนยคเทอรเชยรในภมภาคนปรากฏอยตามแหลงทราบลม ซงมขนาดของแอง

แตกตางกนตามสภาพทางธรณวทยา แองเทอรเชยรในภมภาคตะวนตกตอนลางและภาคใต ไดแก แองหนองหญาปลอง จงหวดเพชรบร แองเคยนชา จงหวดสราษฎรธาน แองสนปน จงหวดนครศรธรรมราช แองกระบ และบรเวณแหลมโพธ จงหวดกระบ บรเวณบานประเมอง บานลาภรา และบานพระมวง จงหวดตรง บรเวณบานคหา จงหวดปตตาน แองสะเดา และแองสะบายอย จงหวดสงขลา สาหรบทแองกระบสามารถเหนการลาดบชนหนเทอรเชยรไดอยางชดเจน ประกอบดวยหนกรวดมน หนทรายสแดงและเทา หนดนดานปนทราย หนโคลน หนปน และชนถานหน

2) ตะกอน ตะกอนยคควอเทอรนาร เปนชนตะกอนรวนทยงจบตวไมแนน ปกคลมพนทมากกวา

รอยละ 40 ของพนทภาคใตทงหมด ชนตะกอนเกดจากการกระทาของแมนา และกระแสนาชายฝงทะเล จาแนกไดเปนหลายแบบ คอ

- ตะกอนตะพกลมนา ประกอบดวย ชนของตะกอนกรวด ทราย ดน ดนลกรง และคราบปน ตะกอนตะพกลมนานจะปรากฏตามเชงเขา และเนนเขาเตยๆ ซงในบางบรเวณมความสงถง 200 เมตร จากระดบนาทะเลปานกลาง

- ตะกอนนาพา ไดแก ตะกอนทเกดจากแมนา ปกคลมในบรเวณพนทราบลมตงแตชายฝงทะเลขนมาถงตะพกลมนาตะกอน ประกอบดวย กรวด ทราย ดนเหนยว และโคลน

- ตะกอนชายหาด ไดแก ตะกอนทสะสมตวตามชายฝงทะเล สวนใหญประกอบดวยทราย ทรายแกว ปะปนดวยเศษเปลอกหอย และปะการง

- ตะกอนดนโคลนเขตปาชายเลน ตะกอนชนดนจะมสเทาประกอบดวยโคลน และทรายแปง มความหนาประมาณ 3-7 เมตร

- ตะกอนในทลมนาขง ไดแก ตะกอนทสะสมตวตามทะเลสาบ หนอง บง เชน ใน จงหวดสงขลา มหนวยชนตะกอนสนามชย เปนตะกอนทราย และดนเหนยวทสะสมตวเนองจากถกธารนาพดพา และในชนตะกอนดนเหนยวสเทาอมฟา ทมกอนกลมของเหลกออกไซดปะปนอยดวยนน

Page 28: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

กรมทรพยากรนาบาดาล 2-15

ชวยบงชใหทราบวาเกดมขบวนการผพงอยกบท ในสภาพอากาศทแหงแลงเปนเวลายาวนาน ในเขตพนทอาเภอหาดใหญมชนกรวดขนาดใหญซงวางตวอยบนชนดนเหนยว จากลกษณะชนกรวดทเดนชดดงกลาว อาจใชเปนชน สาหรบแบงแยกชนตะกอนทมอายสมยไพลสโตซน และสมยโฮโลซน

3) หนอคน หนแกรนตในบรเวณภาคใตปรากฏใหเหนไดตงแตชายแดนไทย-พมา บรเวณจงหวด

กาญจนบร เปนแนวยาวลงมาจนถงเกาะภเกต ประกอบดวยหน แกรนตเนอดอกหยาบ หนแกรนตเนอหยาบ และหนแกรนตเนอละเอยด หนแกรนตมอายตางๆ เชน หนแกรนตบรเวณเขาแดนมอาย 93 ลานป เกดจากการหลอมละลายเพยงบางสวนของเปลอกโลก หนแกรนตบรเวณเกาะภเกต มอายตงแต 78 ถง 100 ลานป โดยหนแกรนตแนวตะวนตกนเปนแนวหนแกรนต ททาใหกาเนดแรดบกมากทสดของประเทศไทย

หนแกรนตบรเวณหบกระพง จงหวดเพชรบร บรเวณอาเภอหวหน จงหวดประจวบ- ครขนธ บรเวณเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน บรเวณจงหวดนครศรธรรมราชและจงหวดนราธวาส ประกอบ ดวยหนแกรนตเนอดอกหยาบแสดงการเรยงตวของผลกแรเฟลดสปารและควอตซทเดนชด และหน แกรนตเนอหยาบปานกลางถงเนอละเอยด หนแกรนตบรเวณหบกะพง วดอายได 210±4 ลานป สวนทบรเวณเกาะสมยมอาย 202 ลานป

หนแกรนตและหนแกรโนไดโอไรต บรเวณเทอกเขาโตะโมะ อาเภอสครน และตามชายแดนไทย-มาเลเชย บรเวณนาตกจฬาภรณ อาเภอแวง จงหวดนราธวาส โผลเปนหยอมเลกๆ ประกอบดวย หนไบโอไทต-ฮอรนเบลนดแกรนต เนอละเอยด สเทาออน และหนแกรโนไดโอไรต เนอหยาบสเทาเขยวออน ผลกแสดงการเรยงตว รอยเฉอน และมสายแรควอตซ สายแอไพต และเฟลดสปาร ในหลายบรเวณพบ cognate ของหนแกรนตเนอดอกทแสดงรวลาย ปนอยในเนอหน หนแกรนตนมอายประมาณยคครเทเชยส และมความสมพนธกบการเกดแรทองคาในบรเวณดงกลาวนดวย

สาหรบหนอคนชนดอนทพบในภาคใต ไดแก หนแลมโพรไฟร และหนแอนดไซต เปนพนงหนตดผานเขามาในหนแกรนต บรเวณทศใตของหบกะพง บรเวณเขากระทะควา อาเภอกะปง จงหวดพงงา พบหนแอนดไซต เปนพนงหนตดเขามาในหนแกรนตทเขาตนหยงและบานกมง จงหวดนราธวาส พบหนเซอรเพนทไนตทบานกมง จงหวดนราธวาส โผลเปนแนวยาวประมาณ 300 เมตร และพบหนแกรโนไดโอไรต บรเวณเขาหวลาน อาเภอคลองทอม จงหวดกระบ

2.6.2 ธรณวทยาโครงสราง

ภาคใตมโครงสรางคดโคงขนาดใหญ ซงมระนาบแกนอยในแนวเหนอ-ใต และในบางบรเวณกจะมการคดโคงรปประทนใหญๆ มกมความสมพนธกบการแทรกตวของหนแกรนต หนคดโคงรปประทนทสาคญไดแก บรเวณเทอกเขาบรรทด ซงเรมตนจากจงหวดสราษฎรธานลงไปถงจงหวดสตล มรอยเลอนตามแนวระดบทสาคญไดแก

แนวรอยเลอนระนองเปนกลมแนวรอยเลอนตามแนวระดบทอยในแนวตะวนออกเฉยง เหนอ-ตะวนตกเฉยงใต ประกอบดวยรอยเลอนตางๆ แผกระจายเปนบรเวณกวางขนานกนไปจากทะเลอนดามน จงหวดระนองไปยงอาวไทยในทศตะวนออกเฉยงเหนอทบรเวณจงหวดประจวบครขนธ และจงหวดชมพร ยาวประมาณ 300 กโลเมตร

Page 29: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

กรมทรพยากรนาบาดาล 2-16

แนวรอยเลอนคลองมะรย เปนรอยเลอนตามแนวระดบเชนเดยวกบกลมรอยเลอนระนองและมทศทางขนานกนดวยคอ วางตวในแนวตะวนออกเฉยงเหนอ-ตะวนตกเฉยงใต แผกระจายเปนบรเวณกวางจากจงหวดภเกตและ จงหวดพงงา ฝงทะเลอนดามนถงอาวไทยบรเวณจงหวด สราษฎรธาน 2.7 สภาพทางอทกธรณวทยา

ภาคใตมทราบลมทสาคญๆ ไดแก ทราบชายฝงทะเลตะวนออกและตะวนตก ทราบลมแมนาตาป ทะเลสาบสงขลา และแมนาปตตาน โดยมเทอกเขาใหญ 2 เทอก เปนตวแบงพนทราบ ไดแก เทอกเขาแนวยาวเรมตงแตจงหวดประจวบครขนธ ถงจงหวดภเกต และเทอกเขาบรรทด ซงเรมตงแตจงหวดสราษฎรธานถงจงหวดสตล ศกยภาพแหลงนาบาดาลในภาคใต (รปท 2-3) สามารถแบงลกษณะและคณสมบตของ ประเภทแหลงนาบาดาลออกเปนแหลงนาบาดาลในหนรวน และแหลงนาบาดาลในหนแขง ดงน

2.7.1 แหลงนาบาดาลในหนรวน

หนรวนทสาคญของภาคใตเกอบทงหมดอยบรเวณทราบฝงทะเลดานตะวนออก ตงแตประจวบครขนธลงไปถงจงหวดนราธวาส สะสมตวในแองทเปนแหลงนาบาดาลดงน

1) แองนาบาดาลสราษฎรธาน แองนาบาดาลสราษฎรธาน ตงอยทางทศใตของประเทศไทย ครอบคลมพนท 2

จงหวด ไดแก จงหวดสราษฎรธาน และจงหวดชมพร และพนทบางสวนของจงหวดกระบ และจงหวดนครศรธรรมราช มเนอททงหมด 22,950 ตารางกโลเมตร หรอ 14,343,750 ไร มระทางจากดานเหนอสด-ดานใตสด จากจงหวดประจวบครขนธ-จงหวดกระบ ประมาณ 365 กโลเมตร และมระยะทางจากดานตะวนตกสด-ดานตะวนออกสด จากอาเภอพนม จงหวดสราษฎรธาน-อาเภอเกาะ สมย จงหวดสราษฎรธาน ประมาณ 181 กโลเมตร ประกอบดวย

- ชนหนอมนาทรายชายหาด (Beach Sand Aquifer: Qbs) ประกอบดวย ตะกอนทรายชายหาด ความลกถงชนใหนาประมาณ 5-8 เมตร ปรมาณนาทไดอยในเกณฑตากวา 2 ลกบาศกเมตรตอชวโมง คณภาพนาบาดาลอยในเกณฑดถงปานกลาง บางพนทมปรมาณคลอไรดสง เนองจากการแทรกตวของนาเคม และปรมาณความกระดางสงเกนกวามาตรฐาน พบแผขยายตวอยในบรเวณอาเภอทาชนะ อาเภอทาฉาง อาเภอดอนสก อาเภอกาญจนดษฐ จงหวดสราษฎรธาน และอาเภอปะทว อาเภอเมองชมพร อาเภอทงตะโก อาเภอหลงสวน อาเภอละแม จงหวดชมพร

- ชนหนอมนาทราบลมนาหลาก (Flood Plain Deposit Aquifer: Qfd)ประกอบดวย ตะกอนกรวด ทราย และดนเหนยว ความลกถงชนใหนาอยในชวงประมาณ 20-30 เมตร ปรมาณนาทไดอยในเกณฑ 2-10 ลกบาศกเมตรตอชวโมง คณภาพนาบาดาลอยในเกณฑด บางบรเวณคณภาพนาไมด เนองจากมการแทรกตวของนาเคม และนอกจากนสวนใหญมปรมาณเหลกสงอยในชวง 1-10 มลลกรมตอลตร พบแผขยายตวเปนแนวยาวตามแนวคดโคงของลาคลองตางๆ และตามชายฝงทะเลดานอาวไทย

Page 30: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล

รปท 2-3 แผนทนาบาดาล พนทภาคใต (ดดแปลงจาก กรมทรพยากรนาบาดาล, 2553)

2-17

Page 31: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

กรมทรพยากรนาบาดาล 2-18

- ชนหนอมนาตะกอนเศษหนเชงเขา (Colluviums Aquifers: Qcl) ชนหนใหนาประเภทนประกอบดวย กรวด ทราย ทรายปนกรวด และเศษหนแตกหก มลกษณะของชนตะกอนแบบชนตะกอนหนา ทไมมการคดขนาดของเมดตะกอน พบบรเวณเชงเขา ซงนาบาดาลจะถกกกเกบอยภายในชองวางระหวางเมดตะกอน ความลกของชนหนใหนาคอนขางแปรเปลยนขนอยกบลกษณะ ภมประเทศ และความลาดชนของเชงเขา พบไดตงแตความลก 10 เมตร ไปจนถงความลก 30 เมตร และในบางบรเวณมความลกถง 60 เมตร คณภาพนาด รสจด ปรมาณการใหนาโดยเฉลย 2-10 ลกบาศกเมตรตอชวโมง นอกจากนในแองนาบาดาลสราษฎรธานยงพบแหลงนาบาดาลในหนรวนกงแขงตว ประกอบดวยชนหนอมนา 1 หนวย คอ ชนหนอมนาหนรวนกงแขงตวยคเทอรเชยร (Semiconsolidated Aquifer: Tsc) ประกอบดวย หนดนดาน หนปนเนอดน และถานหนลกไนต ความลกถงชนใหนาอยในชวง 20-50 เมตร ปรมาณนาทไดอยในเกณฑ 2-10 ลกบาศกเมตรตอชวโมง คณภาพนาบาดาลอยในเกณฑด

2) แองนาบาดาลนครศรธรรมราช-พทลง แองนาบาดาลนครศรธรรมราช-พทลงตงอยทางตอนใตของประเทศไทย มพนทครอบคลมจงหวดนครศรธรรมราช และจงหวดพทลง มขอบเขตจากดานเหมอนสดไปใตสดมระยะ 262 กโลเมตร และจากดานตะวนตกสดไปตะวนออกสดเปนระยะ 115 กโลเมตร แหลงนาบาดาลในตะกอนหนรวน สามารถจาแนก 4 หนวย ไดแก

- ชนหนอมนาตะกอนทรายชายหาด (Beach Sand Aquifers: Qbs) ประกอบ ดวย ตะกอนทราย ทรายปนกรวด พบเปนแนวยาวขนานชายฝงทะเล บรเวณอาเภอควนขนนอาเภอเมองนครศรธรรมราช อาเภอเขาชยสน อาเภอบางแกว อาเภอปากพยน จงหวดพทลง อาเภอขนอม อาเภอสชล อาเภอทาศาลา อาเภอปากพนง อาเภอเชยรใหญ อาเภอหวไทร อาเภอชะอวด อาเภอเมองนครศรธรรมราช อาเภอรอนพบลย จงหวดนครศรธรรมราช อาเภอระโนด อาเภอสทงพระ อาเภอกระแสสนธ และอาเภอสงหนคร จงหวดสงขลา ความลกโดยเฉลยของชนหนอมนาประมาณ 2-5 เมตร โดยทวไปใหปรมาณนาทไดอยในเกณฑ 5-10 ลกบาศกเมตรตอชวโมง คณภาพนาด

- ชนหนอมนาตะกอนนาพา (Floodplain deposits Aquifers: Qfd) ประกอบดวย ตะกอนกรวด ทราย ทรายแปงและดนเหนยว พบแผขยายตวในบรเวณ อาเภอเมองพทลง อาเภอเขาชยสน อาเภอควนขนน อาเภอปากพะยน อาเภอตะโหมด อาเภอปาบอน อาเภอปาพยอม จงหวดพทลง อาเภอขนอม อาเภอสชล อาเภอทาศาลา อาเภอพรหมคร อาเภอเมองนครศรธรรมราช อาเภอปากพนง อาเภอเชยรใหญ อาเภอหวไทร อาเภอชะอวด อาเภอจฬาภรณ อาเภอรอนพบลย อาเภอพระพรหม อาเภอลานสกา จงหวดนครศรธรรมราช และทกอาเภอของจงหวดสงขลา ยกเวนอาเภอรตภมและอาเภอสะเดา ความลกโดยเฉลยของชนหนอมนา 20-60 เมตร โดยทวไปปรมาณนาทไดอยในเกณฑ 2-20 ลกบาศกเมตรตอชวโมง คณภาพนาด ยกเวนบรเวณพนทราบของอาเภอเชยรใหญ อาเภอหวไทร อาเภอชะอวด บางสวนของพนทอาเภอเมองนครศรธรรมราช อาเภอรอนพบลย จงหวดนครศรธรรมราช คณภาพนากรอย-เคม

- ชนหนอมนาตะกอนตะพกลานาระดบสง (High terrace Aquifers: Qht) ประกอบดวย ตะกอนกรวดขนาดใหญ ทราย ทรายแปง และดนเหนยว พบแผขยายตวบรเวณ อาเภอปากพะยน อาเภอปาบอน จงหวดพทลง ความลกโดยเฉลยของชนหนอมนา 20-60 เมตร ปรมาณนาทไดอยในเกณฑ 2-20 ลกบาศกเมตรตอชวโมง คณภาพนาด

Page 32: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

กรมทรพยากรนาบาดาล 2-19

- ชนหนอมนาตะกอนเศษหนเชงเขา (Colluviums Aquifers: Qcl) ประกอบดวย ตะกอนกรวด ทราย ทรายแปง ดนเหนยวและเศษหนแตกหก พบแผขยายตวเกอบทกอาเภอของจงหวดนครศรธรรมราช ยกเวนอาเภอปากพนง อาเภอเชยรใหญ อาเภอหวไทร อาเภอเฉลมพระเกยรต และอาเภอเขาชยสน และอาเภอควนขนน อาเภอศรนครนทร อาเภอกงหรา อาเภอศรบรรพต อาเภอเมองพทลง อาเภอบางแกว อาเภอปาพยอม จงหวดพทลง ความลกโดยเฉลยของชนหนอมนาประมาณ 20-30 เมตร โดยทวไปปรมาณนาทไดอยในเกณฑ 2-20 ลกบาศกเมตรตอชวโมง คณภาพนาด

3) แองนาบาดาลระนอง-สตล แองนาบาดาลระนอง-สตล ตงอยทางดานทศใต ฝงตะวนตกของประเทศไทย

ครอบคลมพนท 7 จงหวด ไดแก จงหวดระนอง จงหวดพงงา จงหวดภเกต จงหวดกระบ จงหวดนครศรธรรมราช จงหวดตรง และจงหวดสตล มเนอททงหมด 20,017 ตารางกโลเมตร หรอ 12,510,625 ไร มระยะทางจากดานเหนอสด-ดานใตสด จากจงหวดระนอง-จงหวดสตล ประมาณ 483 กโลเมตร และมระยะทางจากดานตะวนตกสด-ดานตะวนออกสด จากจงหวดภเกต-จงหวดตรง ประมาณ 155 กโลเมตร ประกอบขนดวยชนหนอมนาทเปนแหลงนาบาดาลทงในหนรวน ดงตอไปน

- ชนหนอมนาตะกอนทรายชายหาด (Beach Sand Aquifers: Qbs) ประกอบดวย ทรายละเอยดถงทรายหยาบ ทสะสมตวตามแนวชายหาด ความลกโดยเฉลยของชนหนอมนา 2-8 เมตร ปรมาณนาทไดอยในเกณฑ 2-10 ลกบาศกเมตรตอชวโมง คณภาพนาอยในเกณฑด ยกเวนตาบลลาด-เหนอ อาเภอเมองภเกต ตาบลปาตอง อาเภอกระท จงหวดภเกต ทนาบาดาลมปรมาณสารทงหมดทละลายนาไดมากกวา 1,500 มลลกรมตอลตร

- ชนหนอมนาตะกอนนาพา (Floodplain deposits Aquifers: Qfd) ประกอบดวย ตะกอนกรวด ทราย ทรายแปงและดนเหนยว ความลกโดยเฉลยของชนหนอมนาประมาณ 10-50 เมตร ปรมาณนาทไดอยในเกณฑ 2-10 ลกบาศกเมตรตอชวโมง คณภาพนาอยในเกณฑด ยกเวนตาบลโคกลอย ตาบลนาเตย อาเภอทายเหมอง จงหวดพงงา และบรเวณพนทตดชายฝงทะเล คณภาพนากรอย-เคม

- ชนหนอมนาตะกอนเศษหนเชงเขา (Colluviums Aquifers: Qcl) ประกอบดวย ตะกอนกรวด ทราย ทรายแปง ดนเหนยวและเศษหนแตกหก ความลกโดยเฉลยของชนหนอมนาประเภทนประมาณ 10-60 เมตร โดยทวไปปรมาณนาทไดอยในเกณฑ 2-10 ลกบาศกเมตรตอชวโมง คณภาพนาอยในเกณฑด

4) แองนาบาดาลหาดใหญ แองหาดใหญตงอย ทางตอนใตของประเทศไทยครอบคลมพนท จงหวดสงขลา

มเนอททงหมด 400 ตารางกโลเมตร ดานตะวนตกสดของแองไปดานตะวนออกสดมระยะทางประมาณ 48 กโลเมตรและจากเหนอสดไปใตสดมระยะทางประมาณ 84 กโลเมตร แองนาบาดาลหาดใหญเปนแองทราบระหวางหบเขา (intermountain groundwater basin) ความกวางประมาณ 20 กโลเมตร ยาวมากกวา 100 กโลเมตร วางตวอยในแนวเหนอ-ใต ขอบแองดานทศตะวนออกและทศตะวนตกมลกษณะเปนเทอกเขาสง ประกอบไปดวยหนทราย หนดนดาน และหนเชรต อายคารบอนเฟอรส และหนแกรนต แองหาดใหญเกดจากการเคลอนไหวของเปลอกโลกทาใหเกดแนวรอยเลอนโดยบรเวณขอบแองทงสองดานถกยกตวขนมาในลกษณะ horst and graben

Page 33: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

กรมทรพยากรนาบาดาล 2-20

ทาใหบรเวณขอบแองทงสองดานมตะกอนกรวดขนาดใหญทเกดจากการผพงของหนบรเวณขอบแองตกตะกอนทบถมอยเปนจานวนมาก ซงเปนตะกอนรปพด (alluvial fan) ประกอบไปดวยกรวดขนาดเลกถงใหญมาก สวนบรเวณกลางแองมการสะสมตวของตะกอนกรวดทรายและดนเหนยวทเกดจากการพดพาของแมนาสมยโบราณและแมนาสายปจจบน ชนนาบาดาลแองหาดใหญ แบงออกไดเปน 3 ชน

- ชนท 1 ชนนาหาดใหญ ชนนมความลกจากผวดนระหวาง 20-50 เมตร ใหปรมาณนาอยในเกณฑ 20-50 ลกบาศกเมตรตอชวโมง

- ชนท 2 ชนนาคเตา ความลกระหวาง 60-100 เมตร ปรมาณนาทไดนอยกวาชนนาหาดใหญ ใหปรมาณนาอยในเกณฑ 10-30 ลกบาศกเมตรตอชวโมง

- ชนท 3 ชนนาคอหงส มความลกจากผวดนมากกวา 100 เมตร ชนนใหนาอยในเกณฑ 10-50 ลกบาศกเมตรตอชวโมง

2.6.2 แหลงนาบาดาลในหนแขง

ลกษณะทางธรณวทยาภาคใต ประกอบดวยหนแขงหลายประเภท และแตละประเภทใหปรมาณกกเกบนาแตกตางกนไปดงนคอ

1) ชนหนอมนาหนตะกอน (Sedimentary Aquifers) 1. ชนหนอมนาหนตะกอนเนอผสมยคไทรแอสซก-จแรสสก (Triassic-Jurassic

Clastic Sedimentary Aquifer: Tr-Jlk) ประกอบดวย หนทราย หนทรายแปง หนโคลน หนกรวดมน หนดนดาน และหนปนเนอด พบแผขยายตวอยบรเวณใกลชายฝงทะเลทางทศตะวนออกของแองนาบาดาลสราษฎรธาน บรเวณอาเภอกระแสสนธ จงหวดสงขลา อาเภอเชยรใหญ อาเภอหวไทร อาเภอชะอวด จงหวดนครศรธรรมราช อาเภอเขาชยสน อาเภอควนขนน จงหวดพทลง จงหวดตรงและจงหวดพงงาความลกถงช นใหนาอยในชวง 20-60 เมตร ปรมาณนาทไดอย ในเกณฑ 2-10 ลกบาศกเมตรตอชวโมง คณภาพนาอยในเกณฑด

2. ชนหนอมนาหนตะกอนเนอผสมยคไทรแอสซก (Triassic Clastic Sedimentary Aquifer: Trlp) ประกอบดวย หนทราย หนทรายแปง หนกรวดมนภเขาไฟ และหนดนดาน พบแผขยายตวอยในบรเวณอาเภอละแม จงหวดชมพร อาเภอทาชนะ อาเภอไชยา อาเภอทาฉาง อาเภอครรฐนคม อาเภอชยบร จงหวดสราษฎรธาน และบรเวณทศตะวนออกของจงหวดกระบ และเกาะหมากนอย จงหวดพงงา บางแหงพบกระเปาะหนปน พบบรเวณอาเภอเขาชยสน อาเภอบางแกว อาเภอเมองพทลง อาเภอควนขนน จงหวดพทลง อาเภอจฬาภรณ อาเภอชะอวด จงหวดนครศรธรรมราช และบรเวณอาเภอสะเดา จงหวดสงขลา ความลกถงชนใหนาอยในชวง 20-40 เมตร ปรมาณนาทไดอยในเกณฑ 2-10 ลกบาศกเมตรตอชวโมง คณภาพนาอยในเกณฑด

3. ชนหนอมนาหนปนยคเพอรเมยน (Permian Limestone Aquifer: Pc) เปนหนปนเนอแนน สเทาถงเทาเขม และหนปนเนอโดโลไมต ความลกถงชนใหนาอยในชวง 10-80 เมตร ปรมาณนาทไดอยในเกณฑนอยกวา 2 ลกบาศกเมตรตอชวโมง หรอมากกวานนในบางพนท พบแผขยายตวอยในบรเวณทวเขาสงทางทศตะวนตก และเขาลกโดดทางตอนกลางและตะวนออกของแองนาบาดาลสราษฎรธาน และบรเวณอาเภอรตภม จงหวดสงขลา อาเภอจฬาภรณ อาเภอชะอวด อาเภอขนอม จงหวดนครศรธรรมราช อาเภอเขาชยสน อาเภอเมองพทลง อาเภอควนขนน อาเภอศร-บรรพต และอาเภอปาพยอม จงหวดพทลง จงหวดตรง และกระบ คณภาพนาอยในเกณฑด

Page 34: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

กรมทรพยากรนาบาดาล 2-21

4. ชนหนอมนาหนปนยคออรโดวเชยน (Ordovician Limestone Aquifer: Oc) ประกอบดวยหนปนเนอดน และหนปนเนอโดโลไมต ความลกถงชนใหนาอยในชวง 20-40 เมตร พบแผขยายตวอยในบรเวณทศใตของตาบลคลองสระ อาเภอกาญจนดษฐ จงหวดสราษฎรธาน บรเวณอาเภอตะโหมด อาเภอกงหรา อาเภอศรนครนทร อาเภอศรบรรพต จงหวดพทลง และอาเภอรตภม จงหวดสงขลา และจงหวดสตล ปรมาณนาทไดอยในเกณฑ 2-10 ลกบาศกเมตรตอชวโมง คณภาพนามความกระดางสง

2) ชนหนอมนาหนตะกอนกงแปร (Meta-Sedimentary Aquifers)

1. ชนหนอมนาหนตะกอนกงหนแปรอายคารบอนเฟอรส (Carboniferous Meta-sedimentary Aquifers: Cms) ประกอบดวย หนทรายกงควอรตไซต หนดนดานกงฟลไลต หนดนดานกงชนวนและหนเกรยแวก พบแผขยายตวบรเวณอาเภอควนเนยง อาเภอรตภม จงหวดสงขลา อาเภอนบพตา อาเภอพรหมคร อาเภอจฬาภรณ อาเภอชะอวด จงหวดนครศรธรรมราช ทกอาเภอของจงหวดพทลง และจงหวดตรง และบรเวณอาเภอควนเนยง อาเภอเมองสงขลา อาเภอหาดใหญ อาเภอคลองหอยโขง อาเภอนาหมอม อาเภอสะเดา จงหวดสงขลา ความลกถงชนใหนาอยในชวง 20-40 เมตร โดยทวไปปรมาณนาทไดอยในเกณฑนอยกวา 2 ลกบาศกเมตรตอชวโมง คณภาพนาด

2. ชนหนอมนาหนตะกอนกงแปรยคเพอรเมยน–คารบอนเฟอรส (Permian-Carboniferous Meta sedimentary Aquifer: PCms) ประกอบดวย หนโคลนปนกรวด หนดนดาน หนทราย และหนควอรตไซต ความลกถงชนใหนาอยในชวง 20-40 เมตร ปรมาณนาทไดอยในเกณฑนอยกวา 2-10 ลกบาศกเมตรตอชวโมง ในพนทภเขาดานตะวนตก และ 10-20 ลกบาศกเมตรตอชวโมง ในบรเวณพนทราบดานตะวนออก ของแองนาบาดาลสราษฎรธาน พบทวไปทกอาเภอของจงหวดพทลง จงหวดระนองและจงหวดพงงา

3. ชนหนอมนาหนตะกอนกงหนแปรยคแคมเบรยน (Cambrian Meta-sedimentary Aquifers: Ems) ประกอบดวย หนทรายและหนทรายแปง พบแผขยายตวบรเวณอาเภอกงหรา จงหวดพทลงและอาเภอรตภม จงหวดสงขลา ความลกถงชนใหนาอยในชวง 20-40 เมตร ปรมาณนาทไดอยในเกณฑนอยกวา 2ลกบาศกเมตรตอชวโมง คณภาพนาด

4. ช นห นอ มน าห นแปรอาย ไซล เ ร ยน -ด โ ว เน ยน (Silurian-Devonian Metamorphic Aquifers: SDmm) ประกอบดวย หนควอรตไซต หนควอรต-ชสต หนชสต หนฟลไลต หนชนวนและหนออน พบแผขยายตวบรเวณ อาเภอปาบอน อาเภอศรนครนทร อาเภอศรบรรภต อาเภอปาพยอม จงหวดพทลง อาเภอจฬาภรณ อาเภอชะอวด จงหวดนครศรธรรมราช และบรเวณจงหวดสตล ความลกถงชนใหนาอยในชวง 20-50 เมตร ปรมาณนาทไดอยในเกณฑ 2-10 ลกบาศกเมตรตอชวโมง คณภาพนาด

3) ชนหนอมนาหนอคน (Igneous Aquifers) 1. ชนหนอมนาหนภเขาไฟ (Volcanic Aquifer: Vc) ประกอบดวยหนไซยไนต

และหนไรโอไลต ความลกถงชนใหนาอยในชวง 20-30 เมตร ปรมาณนาทไดอยในเกณฑนอยกวา 2 ลกบาศกเมตรตอชวโมง พบแผขยายตวอยในบรเวณตาบลสองพนอง อาเภอทาแซะ จงหวดชมพร

2. ชนหนอมนาหนแกรนต (Granitic Aquifer: Gr) ประกอบดวยหนไบโอไทต-ฮอรนเบลนดแกรนต หนมสโคไวตแกรนต หนทวรมาลน-มสโคไวตแกรนต หนมสโคไวต-ไบโอไทตแกรนต บางบรเวณมหนเพกมาไทตและสายแรควอรซแทรก ความลกถงชนใหนาอยในชวง 15-30

Page 35: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

กรมทรพยากรนาบาดาล 2-22

เมตร ปรมาณนาทไดอยในเกณฑนอยกวา 2 ลกบาศกเมตรตอชวโมง พบแผขยายตวอยในบรเวณอาเภอทาแซะ อาเภอหลงสวน อาเภอพะโตะ อาเภอละแม จงหวดชมพร และอาเภอทาชนะ อาเภอไชยา อาเภอทาฉาง อาเภอบานตาขน อาเภอนาสาร อาเภอเวยงสระ อาเภอกาญจนดษฐ กงอาเภอวภาวด จงหวดสราษฎรธาน บรเวณ อาเภอปาพะยอม อาเภอศรบรรพต อาเภอกงหรา อาเภอตะ-โหมด อาเภอปาบอนจงหวดพทลง อาเภอพรหมคร อาเภอลานสกา อาเภอรอนพบลย จงหวดนครศรธรรมราช อาเภอรตภม จงหวดสงขลา และจงหวดภเกต

Page 36: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 3-1

บทท 3 วธและขนตอนการดาเนนงาน

การฟนฟสภาพนาบาดาลทถกปนเปอนในโครงการฯ มการดาเนนการ 4 กจกรรม คอ การเปาลางฟนฟบอนาบาดาล การเกบตวอยางนาเพอตดตามคณภาพ การปองกนนาทวมบอนาบาดาลอยางถาวร และการการซอมแซมและบารงรกษาสถานสงเกตการณนาบาดาล โดยแตละกจกรรมมวธการและขนตอนการดาเนนงานดงน

3.1 การฟนฟทาความสะอาดบอนาบาดาล

บอนาบาดาลทถกนาทวมอาจเกดการปนเปอนของนาเสย สงสกปรกหรอเชอโรค เชนแบคทเรยทมากบนาทวม และลงไปกบนาทไหลเขาทางปากบอหรอเขาจากขางบอในกรณทมการกอสรางบอบาดาลไมดหรอไมไดตามมาตรฐาน หรอบางกรณทบอบาดาลอาจจะอยใกลกบบรเวณหรอสถานททมความเสยงตอการปนเปอนของเชอโรคหรอแบคทเรย เชน สวม คอกเลยงสตว แหลงททงขยะ เปนตน เพอทจะฟนฟนาบาดาลในบอบาดาลทเกดการปนเปอนใหกลบสสภาพปกต จะตองทาการฆาเชอโรคทปะปนอยในนาบาดาลดวยสารละลายคลอรนแลวทาการเปาลางดวยเครองลมจนสะอาด ซงกระบวนการเปาลางและฆาเชอดวยคลอรนจะมขนตอนการดาเนนงานดงตอไปน

3.1.1 การเตรยมสารละลายคลอรน (Chlorine)

การเตมคลอรนเพอฆาเชอโรคในนานน จะตองระลกเสมอวาเมอเตมสารละลายคลอรนไปแลว คลอรนจะตองสามารถฆาเชอโรคในนาไดหมดและสามารถปองกนการปนเปอนทอาจจะเกดขนไดในภายหลง ความเขมขนของคลอรนทแนะนาเตมลงในบอบาดาลเพอฆาเชอโรค คอ 250 มลลกรมตอลตร (250 ppm.) ดงนน ในการเตมคลอรนเพอการฆาเชอโรคในนาตองเตมสารละลายคลอรนใหมปรมาณคลอรนสงกวาจานวนทจะใหเกดเปนคลอรนอสระเสมอ สาหรบการเตรยมสารละลายคลอรนเพอฆาเชอโรคในครวเรอนมกใชคลอรนผง ความเขมขน 65% การใชงานตองนามาละลายนา แลวนาสวนทเปนนาใสเตมลงในบอบาดาล ปรมาณผงปนคลอรนทใชเตมในบอนาบาดาลเพอใหมความเขมขน 250 มลลกรมตอลตร แสดงในตาราง 3-1

Page 37: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 3-2

ตาราง 3-1 ปรมาณผงปนคลอรนฆาเชอโรคทเตมในบอนาบาดาล เพอใหมความเขมขนของคลอรน 250 มลลกรมตอลตร (ppm)

ความลกของนาในบอนาบาดาล (เมตร) ผงปนคลอรนชนด 65% (เสนผานศนยกลางของบอขนาด 6 นว) จานวนกรม กระปองนม

10 70 0.4 20 140 0.9 30 210 1.3 40 280 1.8 50 350 2.2 60 420 2.6 70 490 3.1 80 560 3.5 90 630 3.9 100 700 4.4

หมายเหต

- ผงปนคลอรน 1 กระปองนมขนหวาน มนาหนก ประมาณ 160 กรม - ความลกของนาในบอนาบาดาล (เมตร) = ความลกของบอนาบาดาล (เมตร) – ระดบนานง

ปกต (เมตร)

ขอควรระวง คลอรนทาใหเกดการระคายเคอง ระบบหายใจ ทาใหแสบจมก ระคายเคองตา แสบตา ผวหนงเปนผนแดงอกเสบ ดงนนในการเตรยมคลอรน จงควรปองกนตวเองดงน

1) สวมถงมอยางขณะเตรยมสารละลายคลอรน และในระหวางการผสมคลอรน ควรมผาปดปากจมก และควรแตงกายปกปดรางกายใหมดชด

2) อยาใหถกผวหนง และเขาตา เมอถกผวหนงใหลางออกดวยนาสะอาดทนท ถอดเสอผาทถกคลอรนออก และอาบนาชะลางคลอรนใหหมด เมอเขาตาใหลางดวยนาสะอาดอยางนอย 15 นาท และรบไปพบแพทยเพอรกษาตอไป

สวนการเกบผงปนคลอรน จะตองมการเกบรกษาทด เพอคงคณภาพของผงปนคลอรนไวเนองจากคลอรนในผงปน คลอรนสามารถระเหยออกสบรรยากาศภายนอกไดเรอยๆ ดงนน การเกบผงปนคลอรนจงควรตองเกบในภาชนะทมฝาปดมดชด และเกบไวในทแหงและเยน

Page 38: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 3-3

3.1.2 การฆาเชอโรคในบอบาดาลโดยสารละลายคลอรน

1) ตรวจสอบสภาพบอบาดาลกอนทาการเปาลาง ดวาบอบาดาลทจะเปาลางมลกษณะอยางไร บางบอจะมซลทมทง Air vent หรอ จกทสามารถดงออกได ถาเปนบอเจาะหรอบอขดกจะมฝาปดทสามารถยกเปดออก เพอเทสารสารละลายคลอรนลงไปได

2) ทาการสบนาออกจากบอบาดาลประมาณ 15 – 20 นาท โดยถานาทออกมาเปนโคลนหรอขน ใหสบนาทงไป จนกวานาจะใสปราศจากตะกอน (สบนาทงไปโดยไมผานระบบบาบด)

3) เกบตวอยางนาบาดาลครงท 1 (กอนเปาลาง) โดยเกบตวอยางนาใสขวดทเตรยมไว 3 ขวด เพอวเคราะหคณลกษณะทางกายภาพ เคม และแบคทเรยดงตอไปน

ขวดท 1 (วเคราะหแบคทเรย) ในการเกบตวอยางนาเพอวเคราะหทางแบคทเรยตองทาดวยความระมดระวง ใหฉดพน

มอและถงมอกอนทจะเกบนาตวอยางทกครงดวยแอลกอฮอลเขมขน 70 เปอรเซนตเพอฆาเชอโรค กอนทาการเกบนาตวอยางใสขวดขนาด 250 มลลลตร ทผานการฆาเชอแลว 1 ขวด เมอทาการเกบนาตวอยางแลวเสรจจงทาการปดฝาและตดฉลากหมายเลขนาตวอยางแลวใสในถงพลาสตกทมผนกซล ปากถงเสรจแลวนาไปเกบไวในลงนาแขงเพอควบคมอณหภม เพอรอสงเขาวเคราะหแบคทเรยภายในระยะเวลา 24 ชวโมงตอไป

ขวดท 2 (วเคราะหทางเคม) ทาการเกบนาตวอยางในขวดขนาด 1 ลตร 1 ขวดทเตรยมไว ปดฝาขวดและฉลากนา

ตวอยางใหชดเจนเพอรอสงหองวเคราะหนาตวอยางตอไป ขวดท 3 (วเคราะหทางเคม; ปรมาณโลหะหนก) ทาการเกบนาตวอยางในขวดขนาด 250 มลลลตร 1 ขวด โดยเตมกรดไนตรก (HNO3)

ความเขมขน 1:1 ปรมาณ 1.5 มลลลตร ลงในนาตวอยาง ปดฝาใหแนนและเขยาใหเขากน ทาการปดฉลากนาตวอยางรอสงหองวเคราะหนาตวอยางตอไป

4) นาสารละลายคลอรนเทผานกรวย (ถาจาเปน) ลงในบอบาดาลอยางระมดระวง 5) หลงจากเตมสารละลายคลอรนลงไปแลว ปลอยใหนาจากสายยางดานนอกไหลเขา

บอจนกวาจะหมดกลนคลอรน แลวจงปดนา (หมายถงกรอกนาลงไปในบอบาดาล) ทงไว 6–24 ชวโมง

Page 39: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 3-4

(ก) การเกบตวอยางนาเพอวเคราะหทางเคม (ข) การฉดแอลกอฮอลเพอฆาเชอโรคกอนเกบตวอยางเพอวเคราะหแบคทเรย

รปท 3-1 แสดงขนตอนการเกบนาตวอยางเพอวเคราะหคณสมบตทางเคมและวเคราะหแบคทเรย

3.1.3 การเปาลางทาความสะอาดบอบาดาล

1) หลงจากเทสารละลายคลอรนในบอบาดาลแลวทงไวประมาณ 6–24 ชม. จงเปาลางบอนาบาดาล โดยใชเครองอดลม ทมแรงดนไมนอยกวา 7 กก./ตร.ซม. ใชเวลาเปาลางประมาณ 3-5 ชวโมง/บอ จนกวาจะหมดกลนคลอรน

2) ทาการเกบนาตวอยางนาบาดาลครงท 2 (หลงเปาลาง) โดยวธการและขนตอนการเกบนาตวอยางจะดาเนนการเหมอนการเกบนาตวอยางครงท 1 (กอนเปาลาง)

3) เมอทาการเปาลางบอบาดาลเสรจสน และไดเกบนาตวอยางแลว จะทาความสะอาดเครองสบนาพรอมอปกรณทกชนด กอนนาไปตดตงในบอนาบาดาลตามเดม และทาการตดตงชดปองกนนาทวมบอบาดาลอยางถาวรตอไป

(ก) การถอนเครองสบกอนลงทอเปาลาง (ข) ขณะทาการเปาลางบอนาบาดาล

รปท 3-2 แสดงขนตอนการถอนเครองสบกอนลงทอเปาลาง และขณะทาการเปาลาง

Page 40: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 3-5

3.2 การเกบตวอยางนาเพอตดตามคณภาพ

ในการเกบตวอยางนาบาดาล จะทาการเกบทงหมด 4 ครง คอ เกบครงท 1 กอนการเปาลาง เกบครงท 2 หลงการเปาลาง เกบครงท 3 เพอตดตามคณภาพนาโดยทงระยะหางจากการเกบครงท 2 ประมาณ 2 เดอน และเกบครงท 4 เพอตดตามคณภาพทางแบคทเรย โดยทงระยะหางจากการเกบครงท 3 ประมาณ 2 เดอน การเกบตวอยางครงท 1 2 และ 3 จะเกบครงละ 3 ขวด คอ 1) ขวดสาหรบวเคราะหแบคทเรย 2) ขวดสาหรบวเคราะหทางเคมทวไป และ 3) ขวดสาหรบวเคราะหโลหะหนก ตามวธทไดกลาวไปแลวในหวขอ 3.1.2 สวนการเกบตวอยางครงท 4 เกบเฉพาะขวดสาหรบวเคราะหแบคทเรย โดยตวอยางนาทเกบมาจะทาการวเคราะห คณภาพทางดานเคม และชวภาพ ดงน

3.2.1 การวเคราะหทางเคม (Chemical Analysis)

1) ความเปนกรด-ดาง (pH) ความเปนกรด-ดาง (pH) การมฤทธเปนกรดหรอเปนดางจะถกควบคมโดยปรมาณแกส

คารบอนไดออกไซด คารบอเนตและไบคารบอเนต ดงสมการ CO2 + H2O H2CO3 HCO3

- + H+ CO32- + 2H+

ปรมาณของ H+ และ OH- จะเปนตวกาหนดความเปนกรด – ดาง ของนาบาดาล โดยมคาของ pH เปนตวชบอก (pH = -log H+) จะมคาอยระหวาง 0 – 14 ถานาบาดาลมคา pH = 7 ถอวาเปนกลาง ถามคาตากวา 7 นาบาดาลมฤทธคอนขางเปนกรด และถามคาสงกวา 7 นาบาดาลมฤทธคอนขางเปนดาง นาบาดาลโดยทวไปจะมคา pH อยระหวาง 6.5 – 9.2

เครองมอและอปกรณ 1. pH meter ของ Orion Research model 701 2. pH electrode (combination electrode) 3. Magnetic stirrer, with TFE – coated stirring bar 4. บกเกอรพลาสตก (plastic beaker) ขนาด 125 มลลลตร

สารละลายมาตรฐาน สารละลายมาตรฐาน (standard solution) pH 7.00 และ 4.01

ขนตอนการวเคราะห 1. ปรบคาสมประสทธของอเลกโทรด (electrode) ดวยสารละลายมาตรฐาน pH

7.00 และ pH 4.01 โดยคาสมประสทธของอเลคโทรดททดสอบไดไมควรตากวา 90 2. นาตวอยางนาบาดาลมาวดคาความเปนกรด-ดาง

Page 41: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 3-6

2) การนาไฟฟา (Electrical Conductivity, EC) การนาไฟฟาวดไดโดยใชวงจร Wheatstone bridge เปนวงจรไฟฟาทปรบคาความ

ตานทานไฟฟาของสารละลายตวอยางระหวางอเลกโทรดแพลทนมทงสอง ถกวดโดยกลวาโนมเตอรแบบกระแสไฟฟาสลบ ซงกระแสไฟฟาสลบจาเปนตอการปองกนการเกดโพลาไรเซชนของอเลกโทรด คาการนาไฟฟาแปรผนโดยตรงกบปรมาณมวลสารตางๆ ทละลายอยในนา และเปนตวแสดงคณภาพของนาอยางคราวๆ

เครองมอและอปกรณ 1. Conductivity meter 2. Conductivity cell 3. Temperature sensor 4. บกเกอรพลาสตก ขนาด 125 มลลลตร

สารละลายมาตรฐาน 1. สารละลายมาตรฐาน KCl 0.01 M

การเตรยมสารละลายมาตรฐาน ละลาย KCl 745.6 มลลกรม ดวยนากลนแลวปรบปรมาตรเปน 1,000 มลลลตร จะ

ไดสารละลายมาตรฐานทมคาการนาไฟฟา 1,413 μS/cm ท 25 °C ขนตอนการวเคราะห

1. ใชสารละลายมาตรฐาน KCl 0.01 M ทมคาการนาไฟฟา1,413 μS/cm ท 25 °C เปนตวมาตรฐานคาเรมตน (set up) โดยใช conductivity cell ทตงคา cell constant = 1.0 เปนตววดคาการนาไฟฟา และควบคมอณหภมของตวอยางนาดวย temperature sensor

2. นาตวอยางนาไปวดคาการนาไฟฟาตามวธการใชเครอง

รปท 3-3 เครองมอวเคราะหความเปนกรด-ดาง (pH) และ การนาไฟฟา

Page 42: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 3-7

3) ความขน (Turbidity) การวดความขนเปนการเปรยบเทยบความเขมของแสงทถกทาใหกระจดกระจายโดย

ตวอยางนา ซงอยภายใตเงอนไขทกาหนด กบความเขมของแสงทถกกระจดกระจายโดยสารละลายมาตรฐาน

เครองมอและอปกรณ เครองวดความขนแบบพกพา รน Turb 430 IR

สารเคมและสารละลายมาตรฐาน สารละลายมาตรฐานความเขมขน 1000 , 10.0 และ 0.02 FNU/NTU

ขนตอนการวเคราะห 1. ปรบเทยบเครองมอดวยสารละลายความขนมาตรฐานความเขมขน 1000, 10.0 และ 0.02 FNU/NTU 2. วดคาความขนของตวอยางนาทตองการวเคราะห

3. วดคาการนาไฟฟาของตวอยางนาทตองการวเคราะห

4) เหลก แมงกานส ทองแดง และสงกะส (Fe, Mn, Cu and Zn) อาศยการดดกลนคลนแสงของอะตอมอสระทความยาวคลนเฉพาะตวของแตละธาตโดย

การทาใหสารละลายของธาตระเหยเปนไอดวยความรอนจากเปลวไฟ เพอใหโมเลกลของธาตนนแตกตวเปนอะตอมอสระและอยในสภาวะปกต (ground state) เมอมคลนแสงทเกดจากหลอด Hollow Cathode Lamp (HCL) ทเหมาะสม อะตอมอสระเหลานนจะดดกลนคลนแสงในชวงเฉพาะตวของธาต และไปอยในสภาวะกระตน (excited state) ทาใหปรมาณแสงทผานลดนอยลง ถามอะตอมของธาตมาก ปรมาณแสงทถกดดกลนกจะมาก จากปรมาณแสงทหายไปเมอนามาเปรยบเทยบกบการดดกลนแสงของสารละลายมาตรฐาน ททราบปรมาณแนนอนกสามารถหาปรมาณของธาตนนได

เครองมอและอปกรณ 1. เครอง Atomic Absorption Spectrometer ของ Perkin Elmer model

3110 สภาวะในการหาปรมาณเหลก

ความยาวคลน 248.3 นาโนเมตร ความกวางสลท (H) 0.2 นาโนเมตร แหลงกาเนดแสง hollow cathode lamp ชนดของเปลวไฟ air-acetylene

สภาวะในการหาปรมาณแมงกานส ความยาวคลน 279.5 นาโนเมตร ความกวางสลท (H) 0.2 นาโนเมตร แหลงกาเนดแสง hollow cathode lamp ชนดของเปลวไฟ air-acetylene

Page 43: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 3-8

สภาวะในการหาปรมาณทองแดง ความยาวคลน 324.7 นาโนเมตร ความกวางสลท (H) 0.7 นาโนเมตร แหลงกาเนดแสง hollow cathode lamp ชนดของเปลวไฟ air-acetylene

สภาวะในการหาปรมาณสงกะส ความยาวคลน 213.9 นาโนเมตร ความกวางสลท (H) 0.7 นาโนเมตร แหลงกาเนดแสง hollow cathode lamp ชนดของเปลวไฟ air-acetylene

2. ขวดปรมาตร (volumetric flask) ขนาด 100 มลลลตร 3. ปเปตตขนาด 1.0, 2.0, 5.0 และ 10 มลลลตร

สารเคมและสารละลายมาตรฐาน 1. กรดไนทรกเขมขน (sp.gr. 1.42 ) 2. กรดไฮโดรคลอรกเขมขน (conc.HCl) 3. สารละลายมาตรฐานเหลกเขมขน 1.0, 2.0, 3.0, 4.0 และ 100 มลลกรมตอลตร 4. สารละลายมาตรฐานแมงกานสเขมขน 0.30, 0.50, 1.0, 2.0 และ100 มลลกรมตอลตร 5. สารละลายมาตรฐานทองแดงเขมขน 0.10, 0.30, 0.50 และ1.0 มลลกรมตอลตร 6. สารละลายมาตรฐานสงกะสเขมขน 0.30, 0.50, 0.80, และ1.0 มลลกรมตอลตร

การเตรยมสารเคมและสารละลายมาตรฐาน 1. ปเปตตสารละลายมาตรฐานเหลกเขมขน 1,000 มลลกรมตอลตร ปรมาตร 10

มลลลตร ใสขวดปรมาตรขนาด 100 มลลลตร ปรบปรมาตรดวยนากลน จะไดสารละลายมาตรฐานเหลกเขมขน 100 มลลกรมตอลตร

2. ปเปตตสารละลายมาตรฐานเหลกเขมขน 100 มลลกรมตอลตร ปรมาตร 10, 20, 30 และ 40 มลลลตร ใสขวดปรมาตรขนาด 1,000 มลลลตร เตมกรดไนทรกเขมขนปรมาตร 5 มลลลตร และกรดไฮโดรคลอรกเขมขนปรมาตร 50 มลลลตร ปรบปรมาตรดวยนากลน จะไดสารละลายมาตรฐานเหลกเขมขน 1.0 , 2.0 , 3.0 และ 4.0 มลลกรมตอลตร ตามลาดบ

3. ปเปตตสารละลายมาตรฐานแมงกานสเขมขน 1,000 มลลกรมตอลตร ปรมาตร 10 มลลลตร ใสขวดปรมาตรขนาด 100 มลลลตร ปรบปรมาตรดวยนากลน จะไดสารละลายมาตรฐานแมงกานสเขมขน 100 มลลกรมตอลตร

4. ปเปตตสารละลายมาตรฐานแมงกานสเขมขน 100 มลลกรมตอลตร ปรมาตร 3, 5, 10 และ 20 มลลลตร ใสขวดปรมาตรขนาด 1,000 มลลลตร เตมกรดไนทรกเขมขนปรมาตร 5 มลลลตร และกรดไฮโดรคลอรกเขมขนปรมาตร 50 มลลลตร ปรบปรมาตรดวยนากลน จะไดสารละลายมาตรฐานแมงกานสเขมขน 0.3 , 0.5 , 1.0 และ 2.0 มลลกรมตอลตร ตามลาดบ

Page 44: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 3-9

5. ปเปตตสารละลายมาตรฐานทองแดงเขมขน 1,000 มลลกรมตอลตร ปรมาตร 10 มลลลตร ใสขวดปรมาตรขนาด 100 มลลลตร ปรบปรมาตรดวยนากลน จะไดสารละลายมาตรฐานทองแดงเขมขน 100 มลลกรมตอลตร

6. ปเปตตสารละลายมาตรฐานทองแดงเขมขน 100 มลลกรมตอลตร ปรมาตร 1, 3, 5 และ 10 มลลลตร ใสขวดปรมาตรขนาด 1,000 มลลลตร เตมกรดไนทรกเขมขนปรมาตร 5 มลลลตร และกรดไฮโดรคลอรกเขมขนปรมาตร 50 มลลลตร ปรบปรมาตรดวยนากลน จะไดสารละลายมาตรฐานทองแดงเขมขน 0.1 , 0.3 , 0.5 และ 1.0 มลลกรมตอลตร ตามลาดบ

7. ปเปตตสารละลายมาตรฐานสงกะส เขมขน 1,000 มลลกรมตอลตร ปรมาตร 10 มลลลตร ใสขวดปรมาตรขนาด 100 มลลลตร ปรบปรมาตรดวยนากลน จะไดสารละลายมาตรฐานสงกะส เขมขน 100 มลลกรมตอลตร

8. ปเปตตสารละลายมาตรฐานสงกะสเขมขน 100 มลลกรมตอลตร ปรมาตร 3, 5, 8 และ 10 มลลลตร ใสขวดปรมาตรขนาด 1,000 มลลลตร เตมกรดไนทรกเขมขนปรมาตร 5 มลลลตร และกรดไฮโดรคลอรกเขมขนปรมาตร 50 มลลลตร ปรบปรมาตรดวยนากลน จะไดสารละลายมาตรฐานสงกะสเขมขน 0.3, 0.5 , 0.8 และ 1.0 มลลกรมตอลตร ตามลาดบ

ขนตอนการวเคราะห 1. ใชชดสารละลายมาตรฐานเหลกเขมขน 1.0, 2.0, 3.0 และ 4.0 มลลกรมตอลตร

เพอทากราฟมาตรฐาน (calibration curve) นาตวอยางนาไปอานคาเทยบกบกราฟมาตรฐาน อานคาโดยตรงไดจากเครอง

2. ใชชดสารละลายมาตรฐานแมงกานสเขมขน 0.3 , 0.5 , 1.0 และ 2.0 มลลกรมตอลตร เพอทากราฟมาตรฐาน นาตวอยางนาไปอานคาเทยบกบกราฟมาตรฐาน อานคาโดยตรงไดจากเครอง

3. ใชชดสารละลายมาตรฐานทองแดงเขมขน 0.1, 0.3, 0.5และ 1.0 มลลกรมตอลตร เพอทากราฟมาตรฐาน นาตวอยางนาไปอานคาเทยบกบกราฟมาตรฐาน อานคาโดยตรงไดจากเครอง

4. ใชชดสารละลายมาตรฐานสงกะสเขมขน 0.3 , 0.5 , 0.8 และ1.0 มลลกรมตอลตร เพอทากราฟมาตรฐาน นาตวอยางนาไปอานคาเทยบกบกราฟมาตรฐาน อานคาโดยตรงไดจากเครอง

5. ในการตรวจวเคราะหตองอานคาของสารละลายมาตรฐานคนทก 10 ตวอยาง เพอตรวจเพอตรวจสอบความถกตองและการทางานของระบบตางๆของเครอง

Page 45: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 3-10

รปท 3-4 เครองมอวเคราะหเหลก แมงกานส ทองแดง และสงกะส

5) ซลเฟต (Sulfate, SO4

2-) ซลเฟตในตวอยางนาจะทาปฏกรยากบแบเรยมคลอไรด (BaCl2) ในสภาวะทเปนกรด

(pH 2.5 – 3.0) ไดเกลอแบเรยมซลเฟต (BaSO4) สวนแบเรยมทเหลอจากการทาปฏกรยากจะทาปฏกรยากบ methylthymol blue (C37H40N2Na4O13S) ในสภาวะทเปนดาง (pH 12.5 - 13.0) เกดเปนสารประกอบ chelate สนาเงน ในการหาปรมาณซลเฟตในนาจะวดสของ methylthymol blue ซงมสเทาทเหลอจากการทาปฏกรยากบแบเรยมทความยาวคลน 460 นาโนเมตร ซงจะสมมลกบปรมาณซลเฟตทมอยในนา

เครองมอและอปกรณ 1. เครอง Auto Analyzer ของ Skalar 2. Column ทบรรจ Bio-Rex 70 ในรปของโซเดยม ขนาด 20 – 50 mesh ซง

เปน resin ทจบพวก cations ทเปนตวรบกวน 3. ปเปตตขนาด 1, 2, 3, 4 และ 5 มลลลตร 4. ขวดปรมาตร ขนาด 100, 500 และ 1,000 มลลลตร 5. บกเกอร 6. หลอดใสสารละลายมาตรฐานและตวอยางนา

สารเคมและสารละลายมาตรฐาน 1. Distilled water 2. Barium chloride solution 3. กรดไฮโดรคลอรกเขมขน 1.0 M 4. Colour reagent 5. Sodium hydroxide solution 0.18 M 6. สารละลายมาตรฐานซลเฟต เขมขน 10, 20, 30, 40 และ 50 มลลกรมตอลตร

Page 46: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 3-11

7. นากลนชนด degassed 8. Absolute ethanol 9. สารละลายมาตรฐานซลเฟตเขมขน 1,000 มลลกรมตอลตร ชนด AR grade 10. resin ชนด Bio-Rex 70 ในรปของโซเดยม ขนาด 20 – 50 mesh

การเตรยมสารเคมและสารละลายมาตรฐาน 1. Distilled water: เตม Brij 35 (30%) ปรมาตร 3 มลลลตร ในนากลน แลวเตม

สารละลายมาตรฐานซลเฟตเขมขน 1,000 มลลกรมตอลตร ปรมาตร 40 มลลลตร ปรบปรมาตรเปน 1,000 มลลลตรดวยนากลน

2. Barium chloride solution: ละลาย BaCl2.2H2O 1.526 กรม ในนากลน ปรบปรมาตรดวยนากลนเปน 1,000 มลลลตร

3. กรดไฮโดรคลอรกเขมขน 1.0 M: เจอจางกรดไฮโดรคลอรกเขมขนปรมาตร 82.5 มลลลตร ดวยนากลน แลวปรบปรมาตรเปน 1,000 มลลลตร

4. Colour reagent : ละลาย methylthymol blue 140 มลลกรม ดวยนากลน เตม barium chloride solution ปรมาตร 17.5 มลลลตร เตมกรดไฮโดรคลอรกเขมขน 1.0 M ปรมาตร 6.5 มลลลตร เตมนากลน 276 มลลลตร ตามลาดบ แลวปรบปรมาตรดวย Absolute ethanol ใหไดปรมาตร 500 มลลลตร เตม Brij 35 (30%) ปรมาตร 1.5 มลลลตร

5. Sodium hydroxide solution 0.18 M: ละลาย NaOH 7.2 กรม ในนากลน ปรบปรมาตรเปน 1,000 มลลลตร เตม Brij 35 (30%) ปรมาตร 3.0 มลลลตร

6. เจอจางสารละลายมาตรฐานซลเฟตเขมขน 1,000 มลลกรมตอลตร ปรมาตร 1.0, 2.0, 3.0, 4.0 และ 5.0 มลลลตร ดวยนากลน ปรบปรมาตรเปน 100 มลลลตร จะไดสารละลายมาตรฐานซลเฟตเขมขน 10, 20, 30, 40 และ 50 มลลกรมตอลตรตามลาดบ

ขนตอนการวเคราะห 1. ลาง resin (Bio-Rex 70 ทอยในรปของโซเดยมขนาด 20–50 mesh) ดวยนา

กลนหลายๆ ครง โดยคนใหฝนละอองลอยขนมาและรนนาทง แลวบรรจ resin ลงใน column ทมนากลนอยเตมดวย dropping pipet ระวงอยาใหมฟองอากาศเกดขนใน column ปดปลาย column ทงสองดานดวยใยแกวบางๆ เพอปองกนไมให resin หลดออกมา นา column ไปตอเขากบระบบ

2. เทสารละลายมาตรฐานซลเฟต และตวอยางนาบาดาลทจะวเคราะหหาปรมาณซลเฟต ใสในหลอดทกาหนด แลวนาไปวางบน autosampler

3. ใหเครองวเคราะหอตโนมตตามโปรแกรมทตงไว 4. ประมวลคาเปนมลลกรมตอลตร

6) ไนเทรตและไนไทรต (Nitrate,NO3

- and Nitrite, NO2-)

การหาปรมาณไนเตรทและไนไตรท โดยเครอง Auto Analyzer ใชหลกการการเกดปฏกรยารดกชน (reduction) ของไนเตรทไปเปนไนไตรท โดยใหตวอยางนาไหลผาน copper - cadmium reduction column ทมลกษณะเปนรปตว U ซงภายในบรรจดวยผงแคดเมยมซงเคลอบดวยคอปเปอรซลเฟต (CuSO4) เมอตวอยางนาไหลผานคอลมน (รปตว U) ไนเตรทในตวอยางนาจะ

Page 47: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 3-12

ถกเปลยนเปนไนไตรท และจะทาปฏกรยา diazotization กบสารละลาย sulfanilamide (C6H8N2O2S) ในสภาวะทเปนกรด เกดเปนสารประกอบ ไดเอโซ (diazo compound) ซง สารประกอบนจะทาปฏกรยาเชงซอน กบ N-1-napthylethylenediamine dihydrochloride (C12H14N2.2HCl) เกดเปนสารประกอบทมสมวงแดง (azo dye) ซงสามารถวดสทเกดขนโดย colorimeter ทความยาวคลน 520 นาโนเมตร จะไดคาปรมาณไนเตรทและไนไตรทในตวอยางนา

สวนทสองของเครองมอใชหาปรมาณไนไตรทมหลกการวเคราะหเชนเดยวกนกบการหาปรมาณไนเตรทและไนไตรท แตตวอยางนาไมตองผาน copper - cadmium reduction column ซงสามารถวเคราะหไดพรอมกนกบการวเคราะหหาปรมาณไนเตรท เมอนาคาทวเคราะหไดทงสองสวนมาลบกนกจะไดคาของปรมาณไนเตรทในตวอยางนา ดงน

ปรมาณไนเตรท (mg/L) = 4.43 x (A – B) เมอ A = มลลกรมตอลตรของ NO3

- as N + NO2- as N (ในสวนท 1)

B = มลลกรมตอลตรของ NO2- as N (ในสวนท 2)

4.43 = conversion factor สาหรบเปลยน N เปน NO3-

ปรมาณไนไตรท (mg/L) = 3.2857 x B 3.2857 = conversion factor สาหรบเปลยน N เปน NO2

-

ในการตรวจวเคราะห ตองเตรยมชดสารละลายมาตรฐานของไนเตรทและไนไตรท เพอสรางกราฟมาตรฐาน แลวอานคาของตวอยางนาเทยบกบกราฟมาตรฐาน ในการวคราะหตองใสสารละลายมาตรฐานคนทกๆ 10 ตวอยาง เพอตรวจสอบประสทธภาพของแคดเมยมใน copper–cadmium reduction column และความถกตองของเครองมอวเคราะห

เครองมอและอปกรณ

1. เครอง Auto Analyzer ของ Scalar 2. Column ทบรรจ copper–cadmium granules 3. หลอดใสสารละลายมาตรฐานและตวอยางนา 4. กระดาษกรอง Whatman No. 41 or 42 5. บกเกอร 6. ขวดปรมาตร ขนาด 1,000 มลลลตร 7. ปเปตตขนาด 1.0, 5.0 และ 10.0 มลลลตร

สารเคมและสารละลายมาตรฐาน สารเคมและสารละลายมาตรฐาน เปนชนด AR grade

1. Ammonium chloride 2. Ammonium hydroxide solution (NH4OH 25 %) 3. นากลนชนด degassed 4. Colour reagent

Page 48: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 3-13

5. Brij 35 (30%) ของ HACH 6. o-Phosphoric acid (H3PO4 85 %) 7. Sulfanilamide (C6H8N2O2S) 8. N-(1-Naphthyl) ethylenediamine dihydrochloride (C12H14N2.2HCl) 9. Sodium nitrite (NaNO2) 10. Hydrochloric acid solution 4.0 M 11. Copper sulfate solution 2 % 12. Cadmium granules size 0.3 – 1.0 mm. 13. สารละลายมาตรฐานไนเตรทเขมขน 100 มลลกรมตอลตร/ไนโตรเจน (ppm N)

ของHACH 14. สารละลายมาตรฐานไนเตรทเขมขน 100 มลลกรมตอลตร/ไนโตรเจน (ppm N)

15. สารละลายมาตรฐานไนเตรทเขมขน 2.0, 4.0, 6.0, 8.0 และ 10.0 มลลกรมตอลตร/ไนโตรเจน (ppm N) และสารละลายมาตรฐานไนไตรทเขมขน 0.01, 0.05 , 0.10, 0.20 และ 0.50 มลลกรมตอลตร/ไนโตรเจน (ppm N) ทเตรยมเปนสารละลายมาตรฐานผสม (mix-solution standard)

การเตรยมสารเคมและสารละลายมาตรฐาน 1. Ammonium chloride: ละลาย Ammonium chloride ( NH4Cl ) 50 กรม

ใน นากลนปรมาตร 800 มลลลตร ปรบสารละลายใหมคาความเปนดางประมาณ 8.2 ดวย Ammonium Hydroxide solution ปรบปรมาตรเปน 1,000 มลลลตร ดวยนากลน (degassed) แลวเตม Brij 35 ปรมาตร 3 มลลลตร

2. Colour reagent: เท o-phosphoric acid ปรมาตร 150 มลลลตร ใสลงในบกเกอรทมนากลนอย 700 มลลลตร เตม sulfanilamide 10 กรม คนใหละลาย แลวเตม N-(1-Naphthyl) ethylenediamine dihydrochloride 0.5 กรม คนใหละลาย แลวปรบปรมาตรเปน 1,000 มลลลตรดวยนากลนในขวดปรมาตร

3. Hydrochloric acid solution 4 M: เจอจาง Hydrochloric acid (HCl) เขมขน 32 % ปรมาตร 400 มลลลตร ดวยนากลน ปรบปรมาตรเปน 1,000 มลลลตร

4. Copper sulfate solution 2 %: ละลาย Copper (II) sulfate (CuSO4.5H2O) 20 กรม ในนากลน ปรบปรมาตรเปน 1,000 มลลลตร

5. Cadmium granules ขนาด 0.3 – 1.0 mm: คดขนาดโดยผาน Cadmium granules บนตะแกรง ( sieve) ทมขนาด 18 และ 40 Mesh

6. สารละลายมาตรฐานไนไตรทเขมขน 100 มลลกรมตอลตร/ไนโตรเจน: ละลาย Sodium nitrite 492.6 มลลกรม แลวปรบปรมาตรเปน 1,000 มลลลตรดวยนากลน

7. สารละลายมาตรฐานไนเตรท และสารละลายมาตรฐานไนไตรท: ปเปตตสารละลายมาตรฐานไนเตรทเขมขน 100 มลลกรมตอลตร/ไนโตรเจน ปรมาตร 19.9 , 39.5, 59.0, 78.0 และ 95.0 มลลลตร ใสในขวดปรมาตรขนาด 1,000 มลลลตร ขวดท 1, 2 , 3 , 4 และ 5 แลวปเปตตสารละลายมาตรฐานไนไตรทเขมขน 100 มลลกรมตอลตร/ไนโตรเจน ปรมาตร 0.1 , 0.5 , 1.0 , 2.0 และ 5.0 มลลลตร ใสในขวดปรมาตร ขวดท 1 , 2 , 3 , 4 และ 5 ขางตน ตามลาดบ ปรบปรมาตรดวยนากลน จะไดสารละลายมาตรฐานไนเตรทและไนไตรททเปนสารละลาย

Page 49: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 3-14

มาตรฐานผสม ทมความเขมขนของไนเตรท 1.99, 3.95, 5.90, 7.80 และ 9.50 มลลกรมตอลตร/ไนโตรเจน (ppm N) และมความเขมขนของไนไตรท 0.01, 0.05, 0.10, 0.20 และ 0.50 มลลกรมตอลตร/ไนโตรเจน (ppm N) เมอสารละลายมาตรฐานไหลผาน column ทบรรจ cadmium granules ไนเตรทจะถกเปลยนไปเปนไนไตรทบวกกบไนไตรททมอยเดม กจะไดไนไตรทซงเปรยบเปนไนเตรททมความเขมขน 2.0, 4.0, 6.0, 8.0 และ 10.0 มลลกรมตอลตร/ไนโตรเจน (ppm N)

ขนตอนการวเคราะห 1. คดเลอก Cadmium granules ใหมขนาด 0.3 – 1.0 มลลเมตร 2. ลาง Cadmium granules ดวย Hydrochloric acid solution 4 M และลาง

ดวยนากลนประมาณ 10 ครง จนกระทงไมมกรดหลงเหลออย 3. แช Cadmium granules ดวย Copper sulfate solution 2 % และลางดวย

นากลนประมาณ 2 ครง บรรจ Cadmium granules ลงใน column ทมนากลนอยเตมดวย dropping pipet ระวง อยาใหมฟองอากาศเกดขนใน column ปดปลาย column ทงสองดานดวยใยแกวบางๆ เพอปองกนไมให Cadmium granules หลดออกมา นา column ไปตอเขากบระบบ

4. เทสารละลายมาตรฐานผสมของไนตรทและไนไตรท และตวอยาง นาบาดาลทจะวเคราะหหาปรมาณไนเตรทและไนไตรท ใสในหลอดทกาหนด แลวนาไปวางบน autosampler

5. ปรบเครองมอวเคราะหใหใชงานไดดตามคมอการใชเครอง แลวเครองจะวเคราะหอตโนมตตามโปรแกรมทตงไว รปท 3-5 เครองมอวเคราะหซลเฟต ไนเตรทและไนไตรท

Page 50: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 3-15

7) คลอไรด (Chloride, Cl-) การหาปรมาณคลอไรดในนาบาดาล ใช Titrimetric method ซงเปนวธของ Morh Method

โดยใชสารละลายมาตรฐาน silver nitrate (AgNO3) ทาปฏกรยากบคลอไรด โดยม potassium chromate เปน indicator ทจดยตจะไดตะกอนสเหลองแกมแดงของ AgCrO4 หลงจากท Ag+ จบกบ Cl- จนหมดแลว ดงสมการ Ag+ + Cl- AgCl 2 Ag+ + CrO4

2- Ag2CrO4

อปกรณ 1. บวเรตตขนาด 25 หรอ 50 มลลลตร 2. ขวดรปกรวย (erlenmayer flask) ขนาด 250 มลลลตร 3. ปเปตตขนาด 5 , 10 และ 25 มลลลตร

สารเคมและสารละลายมาตรฐาน 1. สารละลายโพแทสเซยมโครเมต (K2CrO4) 2. สารละลายมาตรฐานซลเวอรไนเทรต (AgNO3) 1.00 mL = 0.5 mg Cl- 3. สารละลายโซเดยมคลอไรด (NaCl)

การเตรยมสารเคมและสารละลายมาตรฐาน 1. สารละลายโพแทสเซยมโครเมต : ละลาย K2CrO4 50 กรม ในนากลนเลกนอย

เตมสาร ละลายมาตรฐาน AgNO3 จนกระทงเกดตะกอนสแดงของ Ag2CrO4 ตงทงไว 12 ชวโมง กรองตะกอนออก แลวเจอจางเปน 1,000 มลลลตรดวยนากลน

2. สารละลายมาตรฐานซลเวอรไนเทรต 1.00 mL = 0.5 mg Cl- : ละลาย AgNO3 2.395 กรม ในนากลน ปรบปรมาตรเปน 1,000 มลลลตร แลว standardize ดวยสารละลายมาตรฐานโซเดยมคลอไรด (NaCl)

3. สารละลายโซเดยมคลอไรด: ละลาย NaCl ทผานการอบทอณหภม 1400C นาน 1 ชวโมงจานวน 824.0 มลลกรม ในนากลน ปรบปรมาตรเปน 1,000 มลลลตร

ขนตอนการวเคราะห 1. ปเปตตตวอยางนา 25 มลลลตร ใสในขวดรปกรวย ขนาด 125 มลลลตร

2. เตม K2CrO4 5 หยด ในตวอยางนา ไทเทรตดวยสารละลายมาตรฐาน AgNO3 ทจดยตจะเกดตะกอนสเหลอง-แดง บนทกปรมาตรของสารละลายมาตรฐาน AgNO3

3. ทา blank โดยใชนากลน

Page 51: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 3-16

รปท 3-6 การวเคราะหคลอไรด

8) ความกระดางทงหมด (Total hardness as CaCO3,TH) ใช Complexometric method ในการวเคราะหหาปรมาณความกระดางทงหมด

ในรปของ CaCO3 (Total Hardness as CaCO3) โดยสารละลาย disodium dihydrogen ethylenediamine tetraacetate (Na2EDTA) จะทาปฏกรยากบแคลเซยมและแมกนเซยม ม eriochrome black T เปนindicator ในสภาวะทเปนดาง จากปรมาณของ Na2EDTA นามาคานวณหาปรมาณของความกระดางทงหมดได ดงน A = เมอ A = มลลกรมตอลตรของความกระดางทงหมด ในรป CaCO3 B = มลลกรมของแคลเซยมคารบอเนตตอมลลลตรของ Na2EDTA C = มลลลตรของ Na2EDTA D = มลลลตรของตวอยางนา

อปกรณ 1. บวเรตตขนาด 50 มลลลตร 2. ขวดรปกรวย ขนาด 125 มลลลตร 3. ปเปตตขนาด 5 , 10 และ 25 มลลลตร 4. บกเกอร 5. ขวดปรมาตร ขนาด 1,000 มลลลตร

สารเคมและสารละลายมาตรฐาน 1. Ammonium hydroxide (NH4OH conc.sp.gr. 0.900 ) 2. Calcium standard solution (CaCO3) 1.00 mL = 1.00 mg CaCO3

เรมตน จดยต

1,000 x B x C D

Page 52: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 3-17

3. Eriochrome black T indicator 4. สารละลาย hydroxylamine hydrochloride (NH2OH.HCl) 5. Potassium ferrocyanide , crystals (K4Fe(CN)6.3H2O) 6. Sodium cyanide solution 7. สารละลายมาตรฐาน disodium dihydrogenethylenediaminetetraacetate

(Na2EDTA) 1.00 mL = 1.00 mg CaCO3

การเตรยมสารเคมและสารละลายมาตรฐาน 1. Calcium standard solution (CaCO3) 1.00 mL = 1.00 mg CaCO3: ละลาย

CaCO3 1,000 กรม (ผานการอบทอณหภม 108 °C เปนเวลา 1 ชวโมง) ในนากลน 600 มลลลตร แลวคอยเตมกรด hydrochloric acid (HCl) ปรมาณนอยทสดในสารละลายจน CaCO3 ละลายหมด แลวปรบปรมาตรเปน 1,000 มลลลตร

2. Eriochrome black T indicator: ละลาย eriochrome black T 0.40 กรม ในนากลน 100 มลลลตร ปรบปรมาตรเปน 1,000 มลลลตรดวย 95 % ethanol

3. สารละลาย hydroxylamine hydrochloride: ละลาย hydroxylamine hydrochloride 30 กรม ในนากลน ปรบปรมาตรเปน 1,000 มลลลตร 4. Sodium cyanide solution: ละลาย sodium cyanide (NaCN) 2.5 กรม ในนากลน ปรบปรมาตรเปน 1,000 มลลลตร 5. สารละลายมาตรฐาน disodium dihydrogenethylenediaminetetraacetate (Na2EDTA) 1.00 mL = 1.00 mg CaCO3 : ละลาย Na2EDTA 3.72 กรม (ซงทาใหแหงโดยการเกบไวคางคนใน desiccator) ในนากลน ปรบปรมาตรเปน 1,000 มลลลตร หาความเขมขนของ Na2EDTA โดยการไทเทรตกบ calcium standard solution

ขนตอนการวเคราะห 1. ปเปตตตวอยางนา 25 มลลลตร ใสในขวดรปกรวยขนาด 125 มลลลตร 2. เตมสารละลาย NH2OH.HCl 0.5 มลลลตร 3. เตม NH4OH conc. 0.5 มลลลตร 4. เตมสารละลาย NaCN 0.5 มลลลตร ในกรณทม Cu, Zn, Pb, Co และ Ni 5. เตม K4Fe(CN)6.3H2O 1-2 เกลด ในกรณทม Mn 6. เตม eriochrome black T indicator 1.0 มลลลตร 7. ไทเทรตดวยสารละลายมาตรฐาน disodium dihydrogenethylenediamine-

tetraacetate (Na2EDTA) จนกระทงสมวงแดงหายไปกลายเปนสนาเงน จดปรมาตรของ Na2EDTA นา ไปคานวณปรมาณความกระดางทงหมด

Page 53: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 3-18

รปท 3-7 การวเคราะหความกระดางทงหมด

9) ความกระดางถาวร (Noncarbonate hardness, non-TH) ใชวธ Calculation method ความกระดางทงหมดประกอบดวยความกระดางชวคราว

และความกระดางถาวร ซงความกระดางชวคราวเกดจากเกลอแคลเซยมไบคารบอเนต แคลเซยมคารบอเนต แมกนเซยมไบคารบอเนต และแมกนเซยมคารบอเนต ดงนนความกระดางถาวร สามารถหาไดดงน ความกระดางถาวร = ความกระดางทงหมด – ความกระดางชวคราว ซง มลลกรมสมมลตอลตรของความกระดางถาวร = A – B มลลกรมตอลตรของความกระดางถาวร = (A – B) x 50 เมอ A = มลลกรมสมมลตอลตรของความกระดางทงหมด B = มลลกรมสมมลตอลตรของความกระดางชวคราว (คารบอเนต+ไบ

คารบอเนต) 50 = กรมสมมลของความกระดางถาวร

10) คารบอเนตและไบคารบอเนต (Carbonate, CO32-and Bicarbonate,HCO3

-) ใชวธ Titrimetric method โดยใหคารบอเนตและไบคารบอเนตทาปฏกรยากบกรด

ซลฟวรก ( H2SO4) ม phenolphthalein และ methyl orange เปน indicator ทจดจตของการไทเทรตหาปรมาณคารบอเนตอยท pH 8.3 และไบคารบอเนตอยท pH 4.5 การคานวณหาปรมาณคารบอเนตและไบคารบอเนต ดงสมการ

mg/L of CO32- =

เรมตน จดยต

mL sample

1,000 x N of H2SO4 x สมมลของ CO32- x mL titrant

Page 54: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 3-19

mg/L of HCO3

- =

เมอ N = Normality

อปกรณ 1. บวเรตต ขนาด 50 มลลลตร 2. ขวดรปกรวย (erlenmayer flask) 3. ปเปตตขนาด 25 มลลลตร

สารเคมและสารละลายมาตรฐาน 1. Phenolphthalein indicator solution 2. Methyl orange indicator solution 3. Sodium carbonate solution 0.01639 N 4. Standard sulfuric acid (H2SO4) 0.025 N 5. Sulfuric acid (sp.gr.1.84 , conc 97%)

การเตรยมสารเคมและสารละลายมาตรฐาน 1. Phenolphthalein indicator solution: ละลาย phenolphthalein 5 กรม

ใน 95 % ethyl alcohol หรอ isopropyl alcohol 500 มลลลตร แลวเตมนากลน 500 มลลลตร 2. Methyl orange indicator solution: ละลาย methyl orange 0.5 กรม ใน

นากลนปรบปรมาตรเปน 1,000 มลลลตร 3. Sodium carbonate solution 0.01639 N: ละลาย Na2CO3 (ทผานการอบท

อณหภม 150o–160oC) 0.8686 กรม ในนากลนทไล CO2 แลว ปรบปรมาตรเปน 1,000 มลลลตร 4. Standard sulfuric acid 0.025 N: เจอจาง sulfuric acid (sp.gr.1.84, conc.

97%) 1.4 มลลลตร ดวยนากลน ปรบปรมาตรเปน 2,000 มลลลตร แลวนาไป standardize กบ sodium carbonate solution 0.01639 N โดยใช methyl orange เปน indicator

ขนตอนการวเคราะห 1. ปเปตตตวอยางนา 25 มลลลตร ใสในขวดรปกรวย ขนาด 125 มลลลตร ถา

pH ≥ 8.3 เตม phenolphthalein indicator จนเกดสชมพ นาไปไทเทรตกบ H2SO4 0.025 N จนสชมพหายไป บนทกปรมาตรของ H2SO4 นาไปคานวณหาปรมาณคารบอเนต

2. เตม methyl orange 2 -3 หยด แลวไทเทรตกบ H2SO4 0.025 N จนถงจดยต จะได สารละลายมสสมออน บนทกปรมาตรของ H2SO4 แลวนาไปคานวณปรมาณไบคารบอเนต

1,000 x N of H2SO4 x สมมลของ H CO3- x mL titrant

mL sample

Page 55: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 3-20

รปท 3-8 การวเคราะหไบคารบอเนต

11) ฟลออไรด (Fluoride, F-) ใชวธ Ion selective electrode method เปนการทดสอบปรมาณฟลออไรดโดยใช

เครองมอทสามารถอานคาความตางศกยไฟฟาของสารละลายได โดยมฟลออไรดอเลกโทรดเปนตว sensor ซงประกอบไปดวยผลกของแลนทานมฟลออไรด (lanthanum fluoride, LaF3) ซงถกฉายแสงเลเซอร และสารละลายมาตรฐานอางอง (internal reference solution) ทอยภายใน cell ในการวดคาฟลออไรด ดานหนงของผลกแลนทานมฟลออไรดจะสมผสกบสารละลายตวอยาง และอกดานหนงจะสมผสกบสารละลายมาตรฐานอางอง ทาใหเกดความตางศกยไฟฟาทผลก LaF3 คาความตางศกยทไดจะสมพนธกบคา activity ของไอออนฟลออไรด ซงในสารละลายจะขนอยกบ total ionic strength , pH และ fluoride complexing species ของสารละลายนน ซงฟลออไรดอเลกโทรดไมสามารถวดฟลออไรดทถก complex หรอยดดวย cations อนๆ เชนพวก polyvalent cations จงตองเตม buffer ทเหมาะสมเพอชวยลด ionic strength background ปรบ pH และทาลายพวก polyvalent cation complexes

เครองมอและอปกรณ 1. Expandable ion analyzer Orion model EA940 2. Single junction reference electrode Orion model 90-01 พรอม filling

Solution Orion cat.no.900001

3. Fluoride electrode Orion model 94-09 4. Magnetic stirrer ทมแผนฉนวนปองกนความรอนอยดานบน และTFE-coated

Stirring bar 5. บกเกอรพลาสตกขนาด 100 มลลลตร 6. ขวดปรมาตร ขนาด 50 และ 2,000 มลลลตร 7. ไมโครปเปตตขนาด 200 และ /2,000 ไมโครลตร

เรมตน จดยต

Page 56: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 3-21

สารเคมและสารละลายมาตรฐาน 1. สารละลายมาตรฐานฟลออไรด 0.40 และ 4.0 มลลกรมตอลตร 2. Buffer solution 3. สารละลายมาตรฐานฟลออไรด 100 มลลกรมตอลตร (HACH) 4. Potassium hydrogen phthalate 5. 1,2 Cyclohexylenediaminetetraacetic acid (CDTA) 6. Potassium hydroxide (KOH) 7. Potassium nitrate (KNO3)

การเตรยมสารเคมและสารละลายมาตรฐาน 1. สารละลายมาตรฐานฟลออไรด 0.4 และ 4.0 มลลกรมตอลตร: ปเปตต

สารละลายมาตรฐานฟลออไรด 100 มลลกรมตอลตร ปรมาตร 200 และ 2,000 ไมโครลตร ใสในขวดปรมาตรขนาด 50 มลลลตร ปรบปรมาตรดวยนากลน

2. Buffer solution: ละลาย potassium hydrogen phthalate 122.54 กรมในนากลนทอน ปรมาตร 800 มลลลตร คนใหละลาย แลวเตม CDTA 7.29 กรม และ KOH 23.56 กรม ตามลาดบ คนใหละลายเปนเนอเดยวกน ทงไวใหเยนทอณหภมหอง เปนสารละลาย A ในขณะเดยวกนละลาย KNO3 101.11 กรม ในนากลนปรมาตร 800 มลลลตร ตงทงไวใหเยนทอณหภมหอง เปนสารละลาย B เมอสารละลายมอณหภมตามทกาหนด เทสารละลาย A ใสขวดปรมาตรขนาด 2,000 มลลลตร แลวจงเทสารละลาย B ลงไปผสม ปรบปรมาตรดวยนากลน เขยาใหเปนเนอเดยวกน

ขนตอนการวเคราะห ใชสารละลายมาตรฐานฟลออไรด 0.4 และ 4.0 มลลกรมตอลตร ใสในบกเกอร

พลาสตก ขนาด 100 มลลลตร เตม buffer solution 10 มลลลตร เปนตวมาตรฐานคาเรมตน นาตวอยางนาไปวด อานคาโดยตรงจากเครองเปนมลลกรมตอลตร

12) ปรมาณสารทงหมดทละลายได (Total dissolved solids, TDS) ใชวธระเหยสารละลายในตวอยางนาใหแหงใน dish แลวนาไปอบทอณหภม 180 องศา

เซลเซยส เปนเวลา 1 ชวโมง ทงไวใหเยนแลวชงนาหนก ทาซาหลายๆ ครงจนไดนาหนกคงท แลวคานวณหาปรมาณสารทงหมดทละลายได ดงน A = เมอ A = มลลกรมตอลตรของปรมาณสารทงหมดทละลายได B = มลลกรมของนาหนกตะกอน + dish C = มลลกรมของนาหนก dish D = มลลลตรของตวอยางนา

1,000 x ( B – C ) D

Page 57: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 3-22

เครองมอและอปกรณ 1. บกเกอร ขนาด 150 มลลลตร 2. กระดาษกรองชนดละเอยด whatman No. 42 3. ปเปตตขนาด 50 มลลลตร 4. Evaporating dish 5. Water bath 6. ตอบ 7. Desiccators 8. เครองชง

ขนตอนการวเคราะห 1. กรองตวอยางนาประมาณ 100 มลลลตร ดวยกระดาษกรอง whatman no. 42 2. ปเปตตตวอยางนาทกรองแลว 50 มลลลตร ใสใน evaporating dish ระเหยให

แหงบน water bath 3. นาไปอบทอณหภม 180 องศาเซลเซยส เปนเวลา 1 ชวโมง ทงใหเยนใน

desiccators แลวนาไปชง ทาซาในขอ 3 จนนาหนกคงท บนทกนาหนกทได

3.2.2 การวเคราะหคณสมบตทางชวภาพ (Biological Analysis)

การวเคราะหทางชวภาพเปนการวเคราะหหาแบคทเรยทปนเปอนของในนาบาดาล ซงการปนเปอนของแบคทเรยในบอนาบาดาลโดยทวไปมกเกดตงแตขนตอนการเรมเจาะบอบาดาลครงแรก หรออาจจะเกดการปนเปอนในขณะทมการถอนทอและเครองสบนาขนมาเปลยนหรอทาความสะอาดและมการวางทอตางๆไวบนพนทไมสะอาดพอ หรอในบางกรณอาจเกดการปนเปอนขนภายหลง เชนบอนาบาดาลถกนาทวม บอนาบาดาลชารด ทาใหแบคทเรยไหลซมลงไปปนเปอนในบอได โดยแบคทเรยทสาคญทเปนอนตรายไดแก แบคทเรยในกลม ฟคล โคลฟอรม (fecal Coliform Bacteria) โดยเฉพาะแบคทเรยชนด Escherichia Coli หรอทเรยกวา อ โคไล (E-coli) เปนแบคทเรยชนดทพบอาศยอยในลาไสของสตวเลอดอน เชนมนษยและสตว อาจปนเปอนมากบอจจาระหรอจากมลสตวทขบถายออกมาจากรางกายและกอใหเกดอาการของโรคระบบทางเดนอาหาร ในการวเคราะหจะเปนการหาปรมาณแบคทเรยชนด อโคไล โดยการนบเชอทเกดขนบนอาหารเลยงเชอประเภทจาน โดยอาศยหลกความเฉพาะเจาะจงของอาหารเลยง

อปกรณ 1. กระบอกตวง ขนาด 100 มลลลตร 2. Vacuum Pump พรอมชดกรอง 3. กระดาษกรองทมขนาดเสนผาศนยกลาง 0.45 ไมครอน ทผานการสเตอรไลซ

แลว 4. คมคบ (forcept) 5. ตะเกยงแอลกอฮอล 6. ตบมเชอ

Page 58: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 3-23

สารเคมทใช 1. Absolute ethanol 2. 70 % ethanol 3. อาหารเลยงเชอ

การเตรยมสารเคม ตวง Absolute ethanol 700 มลลลตร ใสในขวดปรมาตร ขนาด 1,000 มลลลตร

ปรบปรมาตรดวยนากลน

ขนตอนการวเคราะห 1. กรองตวอยางนาปรมาตร 100 มลลลตร ผานกระดาษกรองทมขนาด

เสนผาศนยกลาง 0.45 ไมครอน โดยใชชดกรองทผานการสเตอรไลซแลว 2. คบกระดาษกรองไปวางบนอาหารเลยงเชอ CROM Agar บมเชอในตบมเชอท

อณหภม 37 องศาเซลเซยส นาน 24 ชวโมง แลวนบโคโลนทเกดขนเพอรายงานผล โดยโคลฟอรมจะใหสชมพ และ อ.โคไล จะใหสฟา-เขยว (รปท 3-9) รปท 3-9 แสดงโคลฟอรมและอ.โคไล หลงการบมเชอ 24 ชวโมง 3.3 การตดตงอปกรณปองกนนาทวมบอนาบาดาลอยางถาวร

3.4.1 อปกรณ 1) ฝาปดปากบอ ใชกบบอนาบาดาลประเภทเหลกเหนยวขนาดเสนผาศนยกลาง 4-5-6 นว บอบาดาล

ประเภท pvc ขนาดเสนผาศนยกลาง 6 นว และใชกบเครองสบนาบาดาลขนาดทอสงนาตงแต 1 ¼, 1 ½ และ 2 นว ประกอบดวยสวนตางๆดงน

1. ทอสงนาขนาด Ø 2 " เพอตอกบเครองสบนา และทอสงนาเขาถงพกนา 2. รสายไฟและเคเบลแกรนด เพอปองกนนาเขาทางสาไฟฟา

Page 59: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 3-24

3. รระบายอากาศบอนาบาดาลจาเปนตองมทอระบายอากาศเนองจากเวลาเครองสบนาทางาน จะเกดสญญากาศขนในบอนาบาดาล อาจทาใหบอนาบาดาล เกดการชารดเสยหายได ดงนนทอระบายอากาศจงควรดแลรกษาใหอยในสภาพ ใชการไดอยตลอดเวลา

2) ประเกนกนนา เปนประเกนยางความหนาประมาณ 1/8 " หรอ 2.5 มลลเมตร เปนตวปองกนนา

เขาบอนาบาดาล ระหวางฝาปดบนและชดประกอบปากบอ 3) ชดประกอบปากบอ สามารถใชใดกบบอนาบาดาลประเภทเหลกเหนยว ขนาดเสนผาศนยกลางตงแต 4-5-6

นว และบอบาดาลประเภท pvc ขนาดเสนผาศนยกลาง 6 นว โดยมประเกนยางเปนตวปองกนนาเขาบอ ขนอดดวยนอต และสกร ขนาด 5/8 x 2 ½ " จานวน 8 ชด

4) ชดปองกนนาเขาบอนาบาดาลตรงสายไฟฟา โดยการนาชด Cable Grand ขนเขากบรสายไฟฟาทฝาปดปากบอ รอยสายไฟฟาผาน

ชด Cable Grand ขน Cable Grand อดกบสายไฟฟาเพอปองกนนาเขาทางสายไฟฟา สามารถใชใดกบสายไฟฟาชนด vct ขนาด no. 2.5-4 mm2

5) ทอระบายอากาศ ใชทอ P.V.C. ขนาด Ø ½ " ความหนา 8.5 มลลเมตร ตอจากฝาปดปากบอคไปกบทอ

สงนา หรอนาไปตดตงกบสงปลกสรางทมนคง เชน เสาไฟฟา หอถง หรอโรงสบนา 6) นอตยด มขนาด 5 หน ยาว 2.5 นวชนดแสตนเลสจานวน 8 ชด

รปท 3-10 ชดประกอบอปกรณปองกนนาทวมบอนาบาดาลอยางถาวร

Page 60: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 3-25

3.4.2 ขนตอนการตดตง 1) รอถอนฝาปดปากบอเดมออก

1. ปลดสายไฟเครองสบนาออกจากตควบคมโดยการทาเครองหมายสไวทตควบ คม เพอประกอบกลบทเดมอยางถกตอง 2. ถอดทอสงนาออก 3. ดงฝาปดปากบอขนดวยรอก หรอเครนใหพนจากปากบอ สงพอทจะปฏบตงานไดสะดวกทาการลอกทอสงนา ดวยปากกาจบทอ 4. ถอดสายไฟออกจากฝาปดปากบอ (ระมดระวงอยาใหสายไฟรวงลงบอ) 5. ถอดฝาปดปากบอออกจากทอสงนา โดยใหขอตอทอสงนายงคงตดอยททอสงนา (เพอปองกนการไหลลนของทอสงนาตกลงไปในบอบาดาล) 2) การประกอบฝาปดบอใหม 1. นาฝาชดประกอบปากบอครอบทอสงนา พรอมประเกนกนนา (โดยใหดานทเปนหนาจานอยดานบน) ขยบชดประกอบปากบอใหตรงกบปากบอนาบาดาล กรณทเปนทอเหลกใชเครองเชอมไฟฟาเชอมชดประกอบปากบอตดกบปากบอ ประมาณ 4 จด ตรงกนขาม เพอปองกนการคลาดเคลอนจงคอยเชอมตลอดแนว 2. ประกอบชดฝาปดปากบอเขากบทอสงนา (เนองจากฝาปดปากบอมขนาดเดยว คอ ขนาดเสนผาศนยกลาง 2 นว แตทอสงนามหลายขนาดใชขอลดทพอดเปนตวเชอมตอ จะเปนชนดลดกลม หรอชนดลดเหลยมกไดปองการรวซมดวยการพนดวยเทปพนเกลยวทเกลยวขอตอและขนใหแนน) 3. รอยสายไฟเขากบฝาปดปากบอ (ทฝาปดปากบอจะมรอย 2 ร คอรสายไฟฟา และรทอระบายอากาศ รสายไฟฟาจะมขนาดใหญกวารทอระบายอากาศเลกนอย) 4. รดสายไฟใหแนบกบทอสงนาใตฝาปดปากบอ 5. นาชดหวทอประกอบกบฝาปดปากบอ เพอจะยกทอสงนาโดยใชรอก โซ หรอเครน 6. ปลดปากกาจบทอสงนาออก หยอนทอสงนาลงใหชดประกอบปากบอแตะกบปากบอนาบาดาล 7. ประกอบชดปากบอกบชดฝาปดปากบอเขาดวยกนขนนอตยด จานวน 8 ชด ใหแนน 8. ประกอบทอสงนาเขากบทอสงนาเดม เนองจากทอสงนาเดมกบฝาปดปากบอใหมระดบเปลยนไปให หาวธประกอบโดยการตดตอ หรอยกขน – ลง 9. ประกอบชดรอยสายไฟฟาเคเบลเเกรนดกนนาเขากบฝาปดปากบอ เพอปองกนนาเขาทางสายไฟ

Page 61: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 3-26

10. ประกอบทอระบายอากาศเขากบฝาปดปากบอ และวางทอแนบไปกบทอสงนาตอใหสงพนนา (ลกษณะตามแบบ) และยดแนนกบโครงสรางทถาวร เชนเสาไฟฟา โครงสรางหอถง 11. ประกอบสายไฟเครองสบนาเขากบตคอนโทรลดงเดม (บอนาบาดาลททอกรเปน pvc ใหใชชดประกอบปากบอแบบขอตอหนาจาน pvc ) 12. ทาสกนสนมรอยเชอม และทาสจรง 3) การตรวจเชค

1. ตควบคมถาหากอยตาไมพนนา ใหทาการยายใหสงขนพนนา 2. กรณทมสวตชนาไหลประกอบอยดวย ใหยกชดสวตชนาไหลใหสงพนระดบนา

ทวม 3. ทดสอบเครองสบนา เชครอยรวตางๆ การตรวจสอบรอยรว กระทาไดดวยวธ

งายๆ คอ ใหเปดเครองสบนา แลวใชมออดตรงทอระบายอากาศ ประมาณ 3 – 5 นาท สงเกตวามแรงดดหรอไม ถามแรงดดแสดงวาไมมการรวหรอถามรอยรวการหารอยรวกระทาไดดงน เปดเครองสบนาทงไวประมาณ 5-10 นาททาการอดรทอระบายอากาศปดเครองสบนาใหสงเกตทบอบาดาลถามรอยรวจะมแรงดนและเสยงดง

4. ตดตามผลการปฏบตงานหลงจากตดตงชดปองกนนาทวมบอบาดาล และสงมอบใหผเกยวของ

รปท 3-11 แสดงการตดตงอปกรณปองกนนาทวมบอนาบาดาลอยางถาวร

3.4 การซอมแซมและบารงรกษาสถานสงเกตการณนาบาดาล

3.4.1 ขนตอนการสารวจสถานบอสงเกตการณนาบาดาล 1) ทาการออกสารวจ สถานบอสถานสงเกตการณนาบาดาลทตงอยในพนทประสบอทก

ภย 2) ทาการประเมนคาใชจายในการซอมแซม 3) วางแผนดาเนนงานงาน และแผนงบประมาณในการดาเนนการ 4) จดหาเครองมอเครองจกรทใชในการซอมแซม

Page 62: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 3-27

3.5.2 ขนตอนการซอมแซม 1) ทาการรอถอนฐานบอสงเกตการณทเกดการชารด 2) ทาการปรบระดบฐานบอใหม และทาการตแบบเพอทาการเทฐานซเมนต 3) ทาการตดเชอมและตดตาขาย เพอทารวบอสถานสงเกตการณนาบาดาล 4) ทาแบบปรบแตงรวสถานฯและพนส 5) ทาการตดตงรวและตดปายสถาน 6) ทาการซอมแซมเครองวดระดบนาอตโนมต (Recorder)

(ก) สภาพสถานกอนซอมแซม (ข) รอถอนรวและฐานสถานเดม

(ค) เทฐานปนซเมนตใหม (ง) ตดตงรวและปายสถานใหม

รปท 3-12 แสดงขนตอนการซอมแซมสถานสงเกตการณ

Page 63: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 4-1

บทท 4 ผลการดาเนนงาน

การดาเนนงานโครงการฯ ประกอบดวย การเปาลางฟนฟบอนาบาดาล และการเกบตวอยางนาเพอตดตามการเปลยนแปลงคณภาพนา การตดตงอปกรณปองกนนาทวมบอนาบาดาลอยางถาวร และการซอมแซมสถานสงเกตการณนาบาดาล โดยมผลการดาเนนงาน ดงน 4.1. การเปาลางฟนฟบอนาบาดาล

การเปาลางฟนฟบอนาบาดาลม 2 ขนตอนคอ ขนตอนการเปาลาง เปนการทาความสะอาดสงสกปรกทอดตนบอ เพอใหนาในบอใสสะอาดและบอมประสทธภาพดดงเดม และขนตอนการเตมคลอรน เปนการขจดเชอแบคทเรยทปนเปอนอยในบอนาบาดาล ซงในการดาเนนการไดมการเกบตวอยางนาบาดาลกอนการเปาลางฟนฟ และหลงการเปาลางฟนฟ เพอตรวจวเคราะหเชอแบคทเรยชนดอโคไล และวเคราะหคณภาพทางเคมของนา 4.1.1 การเปาลางบอนาบาดาล

ในพนทโครงการฯไดดาเนนการเปาลางบอนาบาดาลทงหมด 4,209 บอ เปนบอนาบาดาลทวไปจานวน 4,111 บอ และ บอสงเกตการณจานวน 98 บอ ตามตาราง 4-1 (รปท 4-1) รายละเอยดขอมลการเปาลางแสดงในภาคผนวก ก

ตาราง 4-1 จานวนบอนาบาดาลททาการเปาลางฟนฟในพนทโครงการฯ

บอทวไป บอสงเกตการณ

1 กระบ 437 15 452

2 ชมพร 564 0 564

3 ตรง 682 9 691

4 นครศรธรรมราช 1,355 15 1,370

5 พงงา 302 42 344

6 สราษฎรธาน 591 4 595

7 พทลง 126 10 136

8 สงขลา 30 3 33

9 สตล 24 0 24

4,111 98 4,209

รวม

รวม

พนทประสบอทกภย (จงหวด)

ลาดบทบอนาบาดาลททาการเปาลาง (บอ)

Page 64: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล

รปท 4-1 แผนทแสดงตาแหนงบอนาบาดาลททาการเปาลาง

4-2

Page 65: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 4-3

4.1.2 ผลการฟนฟการปนเปอนจากอโคไล

จากการตรวจวเคราะหเชอแบคทเรยชนดอโคไล ในตวอยางนาบาดาลกอนและหลงการเปาลางฟนฟ จานวน 4,100 บอ พบอโคไลในตวอยางนาบาดาลกอนการเปาลางฟนฟจานวน 1,830 บอ และพบหลงการเปาลางฟนฟจานวน 628 บอ (รปท 4-2) สามารถฟนฟการปนเปอนจากอโคไลไดทงหมด 1,202 บอ คดเปนรอยละ 65.68 (ตาราง 4-2) นอกจากนยงมบอทกอนการเปาลางฟนฟไมพบอโคไล แตหลงการเปาลางฟนฟพบอโคไล จานวน 170 บอ คดเปนรอยละ 4.15 รายละเอยดขอมลผลการวเคราะหเชออโคไลแสดงในภาคผนวก ข1

จากการประมวลสาเหตการปนเปอนของอโคไลในบอนาบาดาล พบวาบอนาบาดาลสามารถเกดการปนเปอนได หากอยใกล คอกสตว และสวม เนองจากอโคไลเปนแบคทเรยทพบใน อจจาระ ของคน และสตวเลอดอน โดยเฉพาะอยางยงบอทอยในพนทนาทวมขงสงกวาปากบอ มโอกาสปนเปอนไดงาย เพราะนาทมการปนเปอนของอโคไล สามารถไหลลงไปปนเปอนในชนนาบาดาลไดโดยตรงผานบอนาบาดาล หรอไหลเขาขางบอ ในกรณทมการกอสรางบอบาดาลไมดหรอไมไดตามมาตรฐาน หรอบอมการชารด สวนบอทกอนการเปาลางฟนฟไมพบอโคไล แตหลงการเปาลางฟนฟ พบอโคไล จานวน 170 บอ คาดวาสาเหตของการปนเปอนนาจะมาจากขนตอนการเกบตวอยางหลงการเปาลาง หรอขนตอนการขนสงตวอยางไปยงหองวเคราะห สาหรบประสทธภาพในการฟนฟการปนเปอนของอโคไลไมขนกบชนดของชนหนอมนา และความลกของบอนาบาดาล แตขนอยกบปรมาณคลอรนอสระทเหลออยในนา และระยะเวลาการแชสารละลายคลอรนทเตมลงไปในบอเพอฆาเชออโคไล เนองจากบอทดาเนนการเปนบอทชาวบานใชสาหรบอปโภค-บรโภค ทาใหไมสามารถแชสารละลายคลอรนไดตามระยะเวลาทกาหนดได และในบางพนทไมอนญาตใหเตมสารละลายคลอรนในปรมาณมากเนองจากกลวสารเคมตกคางและเปนอนตราย นอกจากนยงขนอยกบอณหภม ความขน และความเปนกรด-ดาง (pH) ของนา (พเชฐ พศภา) กลาวคอ นาทมอณหภมสง ประสทธภาพในการฆาเชออโคไลของผงปนคลอรนจะดอยกวานาทมอณหภมตา ในดานความขนของนา อนภาคความขนของนาอาจเปนเกราะกาบงใหเชออโคไล ทาใหคลอรนไมสามารถเขาไปสมผสและทาลายเชออโคไลได ถาตองการใหคลอรนมประสทธภาพในการฆาเชออโคไลไดดจะตองลดความขนของนาใหนอยกวา 10 NTU สวนสภาพความเปนกรด-ดาง ของนา มผลตอการฆาเชออโคไลของคลอรน เนองจากคลอรนจะแตกตวเปนไฮเปอรคลอรส (HOCl) ซงมอานาจในการฆาเชออโคไลไดดเมอมสภาพเปนกรดเลกนอย หาก pH สงกวา 7.5 จะทาใหเกด ไฮเปอรคลอไรท (OCl_) มากขน ซง OCl_ นมประสทธภาพในการฆาเชออโคไลดอยกวา HOCL และหากคา pH สงถง 9.5 จะเกด OCl_ ถง 100 และอกปจจยหนงทสาคญททาใหไมสามารถฟนฟการปนเปอนของอโคไลได อาจเปนผลมาจากบอนาบาดาลมการชารดทาใหมการปนเปอนอยตลอดเวลา ซงจาเปนจะตองมการศกษาสาเหตเพอปองกนตอไป

Page 66: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบผลกระทบจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

กรมทรพยากรนาบาดาล

Page 67: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 4-5

ตาราง 4-2 ผลการตรวจวเคราะหเชอแบคทเรยชนดอโคไล ในนาบาดาล

กอนการเปาลางฟนฟ

หลงการเปาลางฟนฟ

1 กระบ 435 194 58 136 70.10

2 ชมพร 564 315 166 149 47.30

3 ตรง 681 373 149 224 60.05

4 นครศรธรรมราช 1,354 563 166 397 70.52

5 พงงา 302 113 30 83 73.45

6 สราษฎรธาน 584 204 40 164 80.39

7 พทลง 126 38 1 37 97.37

8 สงขลา 30 12 4 8 66.67

9 สตล 24 18 14 4 22.22

4,100 1,830 628 1,202 65.68

รอยละของการฟนฟ

รวม

จงหวดลาดบท

บอนาบาดาลทพบอโคไล (บอ)จานวนบอนาบาดาลทเกบตวอยางเพอวเคราะหอโคไล

จานวนบอนาบาดาลทฟนฟ

ได

4.1.3 คณภาพนาบาดาล

จากการวเคราะหคณภาพทางเคม พบวาคณภาพนาในบอนาบาดาลกอนเปาลางและหลงการเปาลางมความแตกตางกน อาจเปนผลมาจากกอนการเปาลางนาในบอมการผสมกนของนาผวดนทไหลลงไปในบอนาบาดาลกบนาในชนนาบาดาล แตหลงจากการเปาลางนาในบอเปนนาจากชนนาจรงๆ ในการวเคราะหความสมพนธ ไดทาการคดเลอกบอนาบาดาลมาเปนตวแทนจากการคานวณคาอตราสวนระหวางปรมาณสารทวเคราะหไดหลงการเปาลางเทยบกบปรมาณสารทวเคราะหไดกอนการเปาลาง ใหมคาอยในชวง 0.5 – 1.5 โดยบอนาบาดาลทคดเลอกจากคาปรมาณสารละลายทงหมดทละลายนาได (TDS) มจานวน 3,200 บอ พบวามปรมาณสารละลายทงหมดทละลายนาได ลดลงจานวน 1,375 บอ คดเปนรอยละ 42.97 และ มปรมาณสารละลายทงหมดทละลายนาได เพมขน 1,429 บอ คดเปนรอยละ 44.66 (ตาราง 4-3) คณภาพนาสวนใหญอยในเกณฑด มปรมาณสารทงหมดทละลายนาไดอยในเกณฑมาตรฐาน คอนอยกวา 600 มลลกรมตอลตร จานวน 2,776 บอ คดเปนรอยละ 86.75 อยในเกณฑอนโลม คอ 600 – 1,200 มลลกรมตอลตร จานวน 264 บอ คดเปนรอยละ 8.25 และเกนเกณฑมาตรฐาน คอมากกวา 1,200 มลลกรมตอลตร จานวน 160 บอ คดเปนรอยละ 5.00 (ตาราง 4-4 และรปท 4-3) รายละเอยดขอมลผลการวเคราะห ความเปนกรดดาง (pH) การนาไฟฟา (EC) คลอไรด (Cl) ไนเตรท (NO3) เหลก (Fe) ฟลออไรด (F) ซลเฟต (SO4) แมงกานส (Mn) ทองแดง (Cu) สงกะส (Zn) ความกระดางถาวร (non-TH) และความกระดางทงหมด (TH) แสดงในภาคผนวก ค1

Page 68: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 4-6

ตาราง 4-3 ผลการวเคราะหความแตกตางของปรมาณสารทงหมดทละลายนาไดกอนการเปาลางฟนฟและหลงการเปาลางฟนฟ

บอทงหมด

บอ บอ รอยละ บอ รอยละ บอ รอยละ

กระบ 347 115 33.14 32 9.22 200 57.64

ชมพร 395 168 42.53 39 9.87 188 47.59

ตรง 522 159 30.46 33 6.32 330 63.22

นครศรธรรมราช 1,218 663 54.43 213 17.49 342 28.08

พงงา 217 65 29.95 33 15.21 119 54.84

สราษฎรธาน 419 180 42.96 42 10.02 197 47.02

พทลง 39 3 7.69 2 5.13 34 87.18

สงขลา 25 8 32.00 2 8.00 15 60.00

สตล 18 14 77.78 - - 4 22.22

รวม 3,200 1,375 42.97 396 12.38 1,429 44.66

จงหวดปรมาณลดลง ปรมาณเทาเดม ปรมาณเพมขน

ตาราง 4-4 ผลการวเคราะหปรมาณสารทงหมดทละลายนาได

บอทงหมดบอ บอ รอยละ บอ รอยละ บอ รอยละ

กระบ 347 319 91.93 14 4.03 14 4.03 ชมพร 395 365 92.41 26 6.58 4 1.01 ตรง 522 511 97.89 6 1.15 5 0.96 นครศรธรรมราช 1,218 940 77.18 166 13.63 112 9.20 พงงา 217 200 92.17 7 3.23 10 4.61 สราษฎรธาน 419 384 91.65 30 7.16 5 1.19 พทลง 39 29 74.36 8 20.51 2 5.13 สงขลา 25 11 44.00 6 24.00 8 32.00 สตล 18 17 94.44 1 5.56 - - รวม 3,200 2,776 86.75 264 8.25 160 5.00

จงหวดอยในเกณฑมาตรฐาน อยในเกณฑอนโลม เกนเกณฑมาตรฐาน

Page 69: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา
Page 70: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 4-8

4.2 การเกบตวอยางนาบาดาลเพอตดตามคณภาพ

การเกบตวอยางนาบาดาลเพอตดตามคณภาพ มวตถประสงคเพอตรวจสอบและตดตามคณภาพนาบาดาล หลงจากการเปาลางฟนฟบอนาบาดาลแลว ในการคดเลอกบอเพอเกบตดตามคณภาพในรอบการทางานท 3 มเกณฑการคดเลอก 2 เกณฑคอ เลอกบอทพบอโคไลกอนการเปาลางฟนฟทงหมดซงมจานวน 1,830 บอ และเลอกบอทกอนการเปาลางฟนฟไมพบอโคไลแตพบหลงเปาลางฟนฟซงมจานวน 170 บอ รวมทงหมด 2,000 บอ โดยผลการตดตามการปนเปอนของอโคไล จะแบงออกเปนหกกลม ไดแก B1 B2 C1 C2 D1 และ D2 ซงมหลกเกณฑในการแบงดงน

กลม กอนเปาลาง หลงเปาลาง เกบตดตาม

B1 พบ ไมพบ ไมพบ

B2 พบ ไมพบ พบ

C1 พบ พบ ไมพบ

C2 พบ พบ พบ

D1 ไมพบ พบ ไมพบ

D2 ไมพบ พบ พบ

ผลการตดตามการปนเปอนของอโคไล จากบอนาบาดาลทงหมด 2,000 บอ แสดงในตาราง

4-5 สวนรายละเอยดขอมลผลการวเคราะหอโคไล แสดงในภาคผนวก ข2 ตาราง 4-5 ผลการวเคราะหอโคไล ในบอทเกบตดตามคณภาพรอบท 3

B1 B2 C1 C2 D1 D2 บอ รอยละกระบ 208 87 49 37 21 8 6 76 36.54ชมพร 340 99 50 103 63 18 7 120 35.29ตรง 412 161 63 98 51 31 8 122 29.61พงงา 130 53 29 16 14 12 5 48 36.92นครศรธรรมราช 609 264 133 96 70 37 9 212 34.81สราษฎณธาน 225 128 36 27 13 15 6 55 24.44พทลง 39 28 9 0 1 0 1 11 28.21สงขลา 16 6 2 2 2 4 0 4 25.00สตล 21 4 0 8 6 2 1 7 33.33รวม 2,000 830 371 387 241 127 43 655 32.75

กลมการวเคราะหแบคทเรย (จานวนบอ)จงหวด บอทงหมด

บอทมอโคไลนคงเหลอ

Page 71: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 4-9

จากตาราง 4-5 พบวา บอนาบาดาลกลม B ททาการเปาลางพนฟไปแลวจานวน 1,202 บอ ในการตดตามคณภาพยงพบมการปนเปอนของอโคไล (B2) จานวน 371 บอ บอนาบาดาลกลม C ทไมสามารถทาการฟนฟไดจานวน 628 บอ ในการตดตามคณภาพพบวามการปนเปอนของอโคไล (C2) คงเหลอจานวน 241 บอ สวนบอนาบาดาลกลม D ในการตดตามพบวามการปนเปอนของอโคไล (D2) คงเหลอจานวน 43 บอ รวมบอทยงมการปนเปอนของอโคไล จานวน 655 บอ คดเปนรอยละ 32.75 สาหรบในรอบการทางานท 4 ไดทาการคดเลอกตวแทนบอนาบาดาลทยงคงพบอโคไลนหลงจากเกบตดตามคณภาพในรอบการทางานท 3 เพอตดตามตดตามคณภาพ จานวน 353 บอ พบวามบอนาบาดาลทยงมการปนเปอนอโคไล จานวน 45 บอ คดเปนรอยละ 12.75 (ตาราง 4-6 และภาคผนวก ข3) จากการวเคราะหสาเหตการปนเปอนหลงจากการเปาลางฟนฟ คาดวาการปนเปอนอาจมาจากการชารดของบอ ทาใหเกดการปนเปอนภายในบอ การปนเปอนจากขนตอนการตดตงเครองสบ การตดตงอปกรณปองกนนาทวมปากบออยางถาวร การเกบตวอยางนาบาดาล และการขนสงตวอยางไปยงหองวเคราะห

ตาราง 4-6 ผลการวเคราะหอโคไล ในบอทเกบตดตามคณภาพรอบท 4

ลาดบท จงหวดจานวนบอนาบาดาลทเกบ

ตวอยางเพอวเคราะหอโคไลนบอนาบาดาลทพบอโคไลน(บอ)

บอนาบาดาลทไมพบอโคไลน(บอ)

1 กระบ 41 - 41

2 ชมพร 32 - 32

3 ตรง 115 11 104

4 นครศรธรรมราช 141 34 107

5 พงงา 11 - 11

6 สราษฎรธาน 13 - 13

353 45 308รวม

4.3 การปองกนนาทวมบอนาบาดาลอยางถาวร

การตดตงอปกรณปองกนนาทวมบอนาบาดาลอยางถาวร เปนวธการปองกนสงปนเปอนทมากบนาทวมทจะลงไปปนเปอนในบอนาบาดาล โดยจะทาการตดตงอปกรณปองกนนาทวมบออยางถาวรภายหลงจากทาการเปาลางฟนฟแลวเสรจ ในการดาเนนงานไดทาการตดตงอปกรณปองกนนาทวมบอนาบาดาลอยางถาวรทงหมด 4,091 บอ ตามตาราง 4-7 (รปท 4-4) ตวอยางการตดตงอปกรณปองกนนาทวมบอนาบาดาลอยางถาวรของบอเดมทเคยตดตงอปกรณปองกนนาทวมบอนาบาดาลอยางถาวรแลวและบอใหม แสดงในรปท 4-5 และ 4-6 ตามลาดบ สวนรายละเอยดขอมลการตดตงอปกรณปองกนนาทวมบอนาบาดาลอยางถาวรแสดงในภาคผนวก ง

Page 72: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล

รปท 4-4 แผนทแสดงตาแหนงบอนาบาดาลททาการตดตงอปกรณปองกนนาทวมบอนาบาดาลอยางถาวร

4-10

Page 73: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 4-11

ตาราง 4-7 จานวนบอนาบาดาลททาการตดตงอปกรณปองกนนาทวมบอนาบาดาลอยางถาวร

ลาดบท พนทประสบอทกภย (จงหวด)บอนาบาดาลททาการตดตงอปกรณปองกนนาทวมบออยางถาวร (บอ)

1 กระบ 4352 ชมพร 5643 ตรง 6824 นครศรธรรมราช 1,3555 พงงา 3026 สราษฎรธาน 5937 พทลง 1098 สงขลา 289 สตล 23

4,091รวม

ก) รอถอนฝาปดปากบอเดมออก ข) ประกอบชดฝาปดปากบอเขากบทอสงนา

ค) ประกอบชดปากบอกบชดฝาปดปากบอเขาดวยกนขนนอตยด จานวน 8 ชด ใหแนน

ง) ประกอบทอระบายอากาศเขากบฝาปดปากบอ และประกอบสายไฟเครองสบนาเขากบตคอนโทรลดงเดม

รปท 4-5 การตดตงอปกรณปองกนนาทวมบอนาบาดาลอยางถาวรของบอเดมทเคยตดตงอปกรณปองกนนาทวมบอนาบาดาลอยางถาวรแลว (วดสวรรณรงส ตาบลรอนพบลย อาเภอรอนพบลย จงหวดนครศรธรรมราช)

Page 74: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 4-12

ก) ปลดสายไฟเครองสบนา ถอดทอสงนา และถอดสายไฟออกจากบอนาบาดาล

ข) ตดตงชดประกอบปากบอ

ค) ตดตงฝาปดปากบอ ง) ประกอบชดฝาปดปากบอเขากบทอสงนา รอยสายไฟเขากบฝาปดปากบอ

จ) ประกอบชดปากบอกบชดฝาปดปากบอเขาดวยกนขนนอตยด จานวน 8 ชด ใหแนน

ฉ) ประกอบสายไฟเครองสบนาเขากบตคอนโทรลดงเดม

รปท 4-6 การตดตงอปกรณปองกนนาทวมบอนาบาดาลอยางถาวรของบอใหม (บานวงยาว หมท 14 ตาบลนาไมไผ อาเภอทงสง จงหวดนครศรธรรมราช)

Page 75: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 4-13

4.4 การซอมแซมและบารงรกษาสถานสงเกตการณนาบาดาล

บอสงเกตการณ เปนบอททางกรมทรพยากรนาบาดาลใชสาหรบตดตามตรวจสอบการเปลยนแปลงระดบนา และคณภาพนาบาดาล ซงแตละแหงทมบอสงเกตการณจะทาการลอมรวและจดทาเปนสถานสงเกตการณ แตในบางพนทรปแบบสถานยงไมสมบรณ ในการปฏบตงานตองทาการซอมแซมสถานสงเกตการณเดมทชารดกลบมาอยในสภาพทดดงเดม และกอสรางเพมเตมสาหรบ สถานทมรปแบบไมสมบรณ ใหมฐานปน รว และปายบอกรายละเอยด โดยในการปฏบตงานไดทาการซอมสถานสงเกตการณทไดรบความเสยหายและกอสรางเพมเตมทงหมด 53 สถาน รายละเอยดการซอมสถานสงเกตการณแสดงในภาคผนวก จ โดยมตวอยางสถานสงเกตการณทดาเนนการซอมแซม และกอสรางเพมเตม ดงน (รปท 4-7 และ 4-8)

ก) กอนการซอมแซม ข) เทฐานปนใหม

ค) หลงการซอมแซม

รปท 4-7 การซอมสถานสงเกตการณทชารด วดเขาพระวเศษ ต.เขาวเศษ อ.วงวเศษ จ.ตรง

Page 76: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 4-14

ก) กอนการซอมแซม ข) เทฐานปนใหม

ค) หลงการกอสรางเพมเตม

รปท 4-8 การกอสรางสถานสงเกตการณเพมเตม สานกงานปาไมจงหวดพงงา ต.ตากแดด อ.เมอง จ.พงงา

Page 77: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 5-1

บทท 5

สรป

5.1 สรปผลการดาเนนงาน

ในการดาเนนงานไดทาการเปาลางนาบาดาลในพนททงหมด 4,209 บอ เปาลางฟนฟบอนาบาดาลทงหมด 4,100 บอ เกบตดตามคณภาพนาบาดาลรอบการทางานท 3 จานวน 2,000 บอ และเกบตดตามคณภาพนาบาดาลรอบการทางานท 4 จานวน 353 บอ ตดตงอปกรณปองกนนาทวมบอนาบาดาลอยางถาวรทงหมด 4,091 บอ และซอมแซมสถานสงเกตการณทงหมด 53 สถาน

ผลจากการเปาลางฟนฟบอนาบาดาลจานวน 4,100 บอ พบอโคไลในตวอยางนาบาดาลกอนการเปาลางฟนฟจานวน 1,830 บอ และหลงการเปาลางฟนฟจานวน 628 บอ สามารถฟนฟการปนเปอนจากอโคไลไดทงหมด 1,202 บอ คดเปนรอยละ 65.68 ในการเกบตดตามคณภาพนาบาดาลรอบการทางานท 3 จานวน 2,000 บอ พบวายงมอโคไลหลงเหลออยจานวน 655 บอ คดเปนรอยละ 32.75 และจากการเกบตดตามคณภาพนาบาดาลรอบการทางานท 4 จานวน 353 บอ พบวายงมอโคไลหลงเหลออยจานวน 45 บอ คดเปนรอยละ 12.75 คาดวาอาจเกดจากการชารดของบอ ทาใหเกดการปนเปอนภายในบอ การปนเปอนจากขนตอนการตดตงเครองสบ การตดตงอปกรณปองกนนาทวมปากบออยางถาวร การเกบตวอยางนาบาดาล และการขนสงตวอยางไปยงหองวเคราะห จากการคดเลอกตวแทนบอนาบาดาลททาการวเคราะหคณภาพทางเคมจานวน 3,200 บอ พบวาคณภาพนาสวนใหญอยในเกณฑด มปรมาณสารทงหมดทละลายนาไดอยในเกณฑมาตรฐาน คอนอยกวา 600 มลลกรมตอลตร จานวน 2,776 บอ คดเปนรอยละ 86.75 อยในเกณฑอนโลม คอ 600 – 1,200 มลลกรมตอลตร จานวน 264 บอ คดเปนรอยละ 8.25 และเกนเกณฑมาตรฐาน คอมากกวา 1,200 มลลกรมตอลตร จานวน 160 บอ คดเปนรอยละ 5.00

5.2 ปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะ

จากผลการดาเนนงานพบวา หลงการเปาลางฟนฟยงมบอนาบาดาลทมการปนเปอนอโคไลหลงเหลออย จากขอมลทมผศกษามากอนพบวาประสทธภาพในการฟนฟการปนเปอนของอโคไลขนอยกบปรมาณคลอรนอสระทเหลออยในนา ระยะเวลาการแชสารละลายคลอรนทเตมลงไปในบอเพอฆาเชออโคไล อณหภม ความขน และความเปนกรด-ดางของนา ซงสาเหตสาคญทยงทาใหพบอโคไลในการดาเนนงานครงนนาจะมาจากระยะเวลาในการแชสารละลายคลอรน รวมทงความเขมขนของคลอรนทเตมลงไป เนองจากบอทดาเนนการเปนบอทชาวบานใชสาหรบอปโภค-บรโภค ทาใหไมสามารถแชสารละลายคลอรนไดตามระยะเวลาทกาหนดได และในบางพนทไมอนญาตใหเตมสารละลายคลอรนในปรมาณมากเนองจากกลวสารเคมตกคางและเปนอนตราย และอาจเปนผลมาจากบอนาบาดาลมการชารดทาใหมการปนเปอนอยตลอดเวลา สวนบอททาการเกบตดตามแลวยงพบ

Page 78: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล 5-2

อโคไลหลงเหลออย คาดวามสาเหตมาจากบอชารด การปนเปอนจากขนตอนการตดตงเครองสบ การตดตงอปกรณปองกนนาทวมปากบออยางถาวร การเกบตวอยางนาบาดาล และการขนสงตวอยางไปยงหองวเคราะห

จะเหนไดวาขนตอนในการปฏบตงานกทาใหเกดการปนเปอนของอโคไลได ดงนนในการปฏบตงานจะตองทาตามวธการอยางเครงครด ทาความสะอาดอปกรณทกอยาง โดยเฉพาะขนตอนการตดตงเครองสบและอปกรณปองกนนาทวมปากบออยางถาวร อปกรณทมการถอนออกมาวางไวอยางเชนเครองสบ หรออปกรณทจะประกอบใสเขาไปใหม ตองทาความสะอาดกอนเพอใหแนใจวา อโคไลทอยตามพนดนจะไมลงไปปนเปอนในบอ รวมทงผปฏบตงานตองทาดวยความระมดระวงและปลอดภยทกขนตอน สาหรบบอทเกบตดตามแลวยงพบวายงมการปนเปอนของอโคไล ควรตองทาการตดตามตรวจสอบตอไป หากพบวาการปนเปอนเกดจากการชารดเสยหายของตวบอ จะตองทาการอดกลบบอเพอปองกนไมใหเกดการปนเปอนของอโคไลแพรกระจายออกไปในชนนาบาดาล และเปนอนตรายตอผบรโภค

Page 79: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา

รายงานฉบบสมบรณ โครงการอนรกษและฟนฟทรพยากรนาบาดาลทไดรบความเสยหายจากอทกภยในฤดรอนพนทภาคใต

 กรมทรพยากรนาบาดาล

เอกสารอางอง

กรมทรพยากรธรณ, 2544, ธรณวทยาประเทศไทยฉบบเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเนองในโอกาสพระราชพธมหามงคล เฉลมพระชนมพรรษา 6 รอบ, พมพครงท 2, กระทรวงอตสาหกรรม, 328 หนา

กรมทรพยากรธรณ, 2548, แผนทธรณวทยาประเทศไทย รปแบบดจตอล มาตราสวน 1:50,000 กรมทรพยากรธรณ, 2548, แผนทธรณวทยาประเทศไทย รปแบบดจตอล มาตราสวน 1:250,000 กรมทรพยากรนาบาดาล, 2544, แผนทนาบาดาลรายจงหวด รปแบบดจตอล มาตราสวน 1:250,000 กรมแผนททหาร 2548, แผนทภมประเทศมาตราสวน 1:50,000 กรมทรพยากรนาบาดาล, 2551 รายงานฉบบสมบรณ (เลมท7/10): ชดคมอการปฏบตงานดานการ

เจาะ และพฒนาบอนาบาดาล คมอ ทบ พ 1000-2550 ถง 12000-2550 โครงการจดทามาตรฐานการเจาะสารวจ และพฒนาบอนาบาดาล, มหาวทยาลยขอนแกน, 241 หนา

กรมการปกครอง, 2555, ขอมลการแบงเขตการปกครองและจานวนประชากร, [ระบบออนไลน] แหลงทมา http://stat.bora.dopa.go.th/stat/sumyear. html (24 พฤษภาคม 2555)

พเชฐ พศภา, การฆาเชอโรคในนาดวยคลอรน, [ระบบออนไลน] แหลงทมา http://www.cco. moph.go.th/hp_ group/nana/chlorine.html (24 พฤษภาคม 2555)

สานกงานสถตแหงชาต, 2555, ขอมลผลตภณฑมวลรวมภาคใต, [ระบบออนไลน] แหลงทมาservice.nso.go.th/nso/nsopublish/BaseStat/tables/.../E11212-44-53.xls (24 พฤษภาคม 2555)

สถาบนสารสนเทศทรพยากรนาและการเกษตร, 2555, ขอมลปรมาณนาทา, [ระบบออนไลน] แหลงทมา http://www.haii.or.th/wiki/index.php/ (24 พฤษภาคม 2555)

Page 80: 1 E 2 8 , F ' G H IJ H 79 KLM E ) 2 K + , N O D P KLN E O · 2018-11-26 · 2.5 การใช้ประโยชน ์ที่ดิน 2-10 2.6 สภาพทางธรณีวิทยา