;' jf ; rGb | lzjfsf ]6L pkdxfn ] vf lgoGqs
description
Transcript of ;' jf ; rGb | lzjfsf ]6L pkdxfn ] vf lgoGqs
cfGtl/s n]vfk/LIf0f k|0ffnL ;'b[l9s/0fMcEof;, cfjZostf / uGtJo
Strengthening in Internal Audit System : Practice, Necessity and Way-forward
;'jf; rGb| lzjfsf]6Lpkdxfn]vf lgoGqs
dxfn]vf lgoGqs sfof{no, cfGtl/s n]vfk/LIf0f zfvf
ldltM @)&) k'; !! ut] ljlxjf/:yfgM lj/f6gu/
2
dflg; l;s]/ hfGg] k|f0fL xf]
xfdLjf]Ng / ;Nnfx lbgdf n]V
gdfsfof{Gjog
ug{df
Emotional
<<<
Gap oxL 5
3
o; k|:t'ltdf s] ;d]l6Psf] 5 <• g]kfndf cfn]ksf] jt{dfg cj:yf• ;'wf/sf] ;jfn• cfn]k k|0ffnL ;'b[l9s/0fsf nflu ePsf k|of;x?• cfn]k ;DjGwdf dn]lgsf4f/f @)^( ;fndf
ul7t ;'emfj ;ldltsf] k|ltj]bg / o;sf ;'emfjx?• ;ldltsf] ;'emfj ;DjGwdf dn]lgsfsf] ;f]r• dn]lgsfn] cfn]k ;'wf/sf nflu rfn]sf sbd / sfo{qmdx?• sf]n]lgsfx?jf6 ul/Psf] ck]Iff• cGtlqmof / oxfFx?sf] ;'emfjsf] ck]Iff
cfn]ksf] p2]Zo• n]vfs+gsf] z'2tf,
ljZj;lgotf / OdfGbfl/tf sfod ug{ ;3fpg'
• gLlt, lgod tyf k|lqmofsf] kfngf ug{ ;3fpg'
• ;fj{hlgs ;DklQsf] ;'/If0fsf] k|Tofe"lt ug'{
• >f]tsf] ldtJooL / k|efjsf/L tj/jf6 pkof]u u/fpg'
• cfof]hgf tyf sfo{qmdx?sf] pb]Zo xfl;n ug{ ;3fpg'
sfdsf] lgoldttf / sfg"gsf]
kfng;Fu ;DjlGwt
lhDd]jf/L / hjfkmb]lxtf;F
u ;DjlGwt
glthf;Fu ;DjlGwt
cfGtl/s n]vfk/LIf0fsf] If]q• ul0ftLo z'4tfsf] k/LIf0f• k|rlnt sfg'gsf] kfngf• ljQLo ;fwgsf] pkof]u -ldtAooL, bIftf / k|
efjsf/L_• lgwf{l/t nIosf] pknJwL• ljQLo k|ltj]bgsf] ljZj;gLotf• cfGtl/s lgoGq0f k|0ffnLsf] d"Nof+sg
5
6
cfn]k ;DjGwL sfg"gL cfwf/
cfn]kdf xfd|f] cj:yf
;sf/fTds kIflgoldt cfn]k -rf}dfl;s_ljs]Gb|Lt
cEof; / ;Dk"0f{ sf/f]jf/ ;d]6\g ;s]sf]
uNtL÷sdhf]/Lsf] tTsfn ;'wf/ ug{ df}sf k|bfg ul/g'
sfo{;+rfngsf] cg'ejsf] ;d]t pkof]u x'g] cj:yf
7
sdhf]/L kIfx? • ;dodf ul/Psf] <<<• cfn]kn] ljlQo
cg'zf;g ;'wfg{ vf;} of]ubfg lbg g;Sg'
• k|ltj]bgsf] :t/Lotfdf z+sf• gLlt tyf dfkb08sf] sdL / tfnd]n
gx'g] cj:yf• bIf÷Jofj;flos hgzlQmsf] sdL• cfGtl/s lgoGq0f k|0ffnL /
Joj:yfklso ;"rgf k|0ffnLsf] cf}hf/sf] ?kdf ljsf; x'g g;Sg'
• cfn]k ug]{ lhDd]jf/L dn]lgsfsf] . o; cg';f/ sf]n]lgsf dfkm{t cfn]k x'g] u/]sf]
s'n vr{df lhNnfx?
ut jif{sf] cfn]k k|ltj]bgsf] cj:yf
Dhanusa
Mahotari
Sarlahi
Sindhuli
Ramechhap
Taplejung
Panchathar
IlamJhapa
Sankhuwasava
Terathum
Bhojapur
Dhankuta
Sunsari
Morang
Khotang
Udayapur
Okhaldhunga
Saptari
Siraha
0.000.200.400.600.801.001.201.401.601.802.00
s'n vr{df cfn]k j]?h'
1.69
0.044.35
s'n vr{df lgoldttf ug'{kg]{s'n vr{df c;"n ug'{kg]{s'n vr{df k]ZsL
ut jif{sf] cfn]k k|ltj]bgsf] cj:yf
10
cfn]k j]?h'nfO{ ;f]sf] k|s[lt cg';f/ x]bf{
tnjL k|ltj]bg kfl/t gu/fO{ vr{ n]vsf]
?. 41,94,94,823
k]ZsL ?. 11,14,78,53,622
lgoldt ug'{kg]{
c;'n pk/ ug'{kg]{
Supporting Document k'/f gu/]sf] jf g/fv]sf]
69,45,23,717 1,83,48,498
s/s6\6L gu/]sf] 18,16,64,754 1,00,54,244
vr{ lzif{s km/s kf/]/ vr{ n]v]sf]
3,18,92,601 93,015.00
11
o; uf]i7Ldf ;xefuL lhNnfx?sf] cfn]k j]?h'
12
x]6f}8fdf ePsf] cfn]k tflndsf] l;sfO{
• cfn]k lgb]{lzsfsf] k"0f{ ?kdf k|of]u ul/Pdf w]/} s'/fx? cfkm} ;xh x'g] /x]5
• sf]n]lgsfn] cfn]k sfo{nfO{ k|fyldstfdf /fv]sf] 5}g
• cfn]ksf nflu hgzlQm Hofb} Go"g 5 / ePsfx?df klg 1fg tyf ;Lksf] sdL 5
• cfn]k u/fpg sfof{no tTk/ g} 5}g
• l;lgo/ n]vf k|d'v ePsf] 7fFpdf h'lgo/ sd{rf/L hfFbf cfn]ksf] jftfj/0f vf;} jGb} jGb}g
• cfn]k k|ltj]bgnfO{ lnP/ Feedback lng]lbg] rng g} 5}g
;xefuLx?n] eg]sf] cfwf/df
• cfn]k r]s lni6sf] k|of]u ug]{ lhNnf !( dWo] &
• rf}dfl;s cfn]k k|ltj]bg ug]{ lhNnf !( dWo] $
• cfn]k lgb]{lzsf x]g]{x? !( dWo] & lhNnf
13
cfn]k ;DjGwdf dn]ksf] k|ltj]bgdf s] 5 <
cfGtl/s lgoGq0f ;DjGwdf• cfly+s sfo+ljlw lgodfjnLn] u/]sf] Joj:yf cg';f/ ldtJooL, bIf / k|
efjsf/L 9uaf6 ;Dkfbg ug{,ljQLo k|ltj]bg k|0ffnLnfO{ ljZj;gLo agfpg tyf k|rlnt sfg"gadf]lhd sfo+;Dkfbg ug{ cfjZos cfGtl/s lgoGq0f k|0ffnL clwsfz lgsfon] tof/ u/]sf 5}gg\ .
cfn]k ;DjGwdf• of] jif{ %^ sf]if tyf n]vf lgoGqs sfof+nosf] cWoogaf6 cfGtl/s
n]vfk/LIf0fsf] nflu hgzlQm kof{Kt /x]sf] / n]vfk/LIf0fsf] nflu cfjZos ;"rgfdf lagf /f]stf]s kx'r /x]sf] cj:yf b]lvof] . t/ n]vfk/LIf0fdf ;nUg hgzlQmnfO+ tflndsf] cj;/ gePsf], lhNnfl:yt ;a} lgsfosf] n]vfk/LIf0f kmfOn v8f u/L Jojl:yt ?kdf g/fv]sf], n]vfk/LIf0f lgsfosf] OsfOut n]vfk/LIf0f of]hgf tof/L / ;f] cg';f/sf] sfo{ljlw cjnDag u/L n]vfk/LIf0f ;Dkfbg u/]sf] b]lvPg . cfGtl/s n]vfk/LIf0f lgb]+lzsf, @)^* hf/L eP tfklg kfngf gul/Psf], ;Dkflbt n]vfk/LIf0fsf] ;'kl/j]If0f x'g] gu/]sf] / rf}dfl;s ?kdf n]vfk/LIf0f ;DkGg gu/]sf] l:ylt 5 . k|foM h;f] sfof{nosf] cfn]kaf6 a]?h" gcf}NofOg] t/ clGtd n]vfk/LIf0faf6 a]?h" b]lvg] u/]sf] 5 . kmn:j?k ;/sf/sf] cfGtl/s n]vfk/LIf0f u'0f:t/Lo Pj+ e/kbf]{ b]lvb}g .
>f]tM dn]ksf] %) cf} jflif{s k|ltj]bg, k]h !#
14
;'wf/sf] ;jfn• cfn]ksf] sfo{;Dkfbg :t/ ;'wf/ ug'{
– cfGtl/s lgoGq0fn] glthf xfl;n ug{ sdhf]/ /x]sf] sfof{Gjog ;+oGqnfO{ jlnof] agfpg cf}hf/sf] ?kdf :yflkt ug{ of]ubfg lbg'
– cfGtl/s lgoGq0f k|0ffnLsf] cleGg cjojsf] ?kdf hf]lvd Joj:yfkg ;lxtsf] cfn]k k2tL cfTd;ft ug'{
• sfof{Gjog txdf ljlQo hf]lvd (fiduciary risk) sd ug'{• cfn]ksf] If]qdf lqmoflzn dfgjLo
>f]tnfO{ bIf / pTk|]l/t ug'{ • cfn]k dfkm{t cfly{s k|zf;gsf] ;fv :yflkt ug'{
• ;dodf cfn]k u/L j]?h' gcfpg] jf sd u/fpg] cj:yfsf] l;h{gf ug'{
• sf]n]lgsfsf] a9bf] sfo{af]emsf] ;Gbe{df cfn]knfO{ k|fyldstfdf s;/L Nofpg]
• cfn]k sfo{df bIf / Joj;foLs dfgjLo >f]tsf] Joj:yf s;/L ug]{
• Ps} JolQmsf] sfo{;~rfng / cg'udg tyf lgoGq0fdf /x]sf] bf]xf]/f] rl/qnfO{ s;/L Joj:yfkg ug]{
• cfGtl/s lgoGq0f / lg/Gt/ ;'wf/sf nflu k[i7kf]if0f lbg] ;fwgsf] ?kdf :jLsf/ ug]{ cj:yfdf s;/L k'/\ofpg]
15
ljBdfg r'gf}tLx?
16
cfn]k k|0ffnL ;'b[l9s/0fsf nflu ePsf k|of;x?
• lgoldt ?kdf e}/x]sf k|of;x? • cfn]kdf sfd ug]{ sd{rf/Lx?nfO{ tflnd k|bfg
ug]{ sfo{ e}/x]sf]• cfn]k lgb]{lzsf kl/dfh{g u/L cg'udg Joj:yf ;d]t
:yflkt ePsf], cflb• cfn]k ;'b[l9s/0fsf nflu rfNg'kg]
{ cfd"n ;'wf/ ;DjGwL cWoogx?• dn]lgsfsf] k'gM;+/rgf / ;'wf/ ;DjGwL
sfo{of]hgf, @)^( tyf cGo bft[lgsfosf k|ltj]bgx?df o; ;DjGwL ;'wf/sf ;'emfjx? ePsf
• @)^& df cfn]k l8lehg v8f ug]{ ;DjGwdf cWoog ul/Psf]
• @)^( df dn]lgsfn] ;x dn]lgsf] ;+of]hsTjdf Ps g]kfndf cfGtl/s n]vfk/LIf0f k|0ffnLdf ;'wf/ ;DjGwL cWoog u/]sf]
17
cfn]k ;'b[l9s/0fsf lbzfdf xfdLdf /x]sf] sdhf]/L
dfu
bjfj
;'wf/
• Client n] dfu g} ub}{g• cfn]knfO{ Avoid ug{ g} k|oTg
x'G5• dn]lgsfn] /fd|/L follow g} u/]g• ;DjlGwt lgsfox?n] ;'emfj / ;'wf/df
cg'udg g} u/]g• o; If]qdf Pressure Group g} 5}g• cfn]k / cfGtl/s lgoGq0fsf] If]qdf
ldl8ofn] Wofg g} lbPg• sfof{Gjog txdf ePsf s'/fx? -h:t}M cfn]k lgb]{lzsf_ sf] klg k|of]u ePg
• nIo ;lxtsf] sfo{of]hgf / sfof{Gjog g} ePg
• of] Un-funded Job sf] ?kdf ukm ug]{ ljifo gGb} uof]
18
rfn' jif{sf nflu cfn]k sfo{of]hgf jgfPsf lhNnfx?
efb| d;fGt cfZljg d;fGt
sflt{s d;fGt kl5
sfo{of]hgf tof/ ug]
{ lhNnf
!@ !! #
जि�ल्ला efb| d;fGt
cflZjg d;fGt
sflt{s d;fGt kl5
झापा üसंखुवासभा ü भो�पुर ü धनकुटा ü मोरङ्ग ü खोटाङ्ग ü ओखलढंुगा üसिसराहा ü नुवाकोट ü भक्तपुर ü नवलपरासी ü कपिपलवस्तु ü गुल्मी ü लम�ुङ्ग ü बाग्लुङ्ग ü म्याग्दी üमुस्ताङ्ग ü �ुम्ला ü प्यूठान ü बर्दिद*या ü �ा�रकोट ü दैलेख ü बझाङ्ग ü दारु्चु.ला ü बैतडी ü कंर्चुनपुर ü
19
cfn]k ;'b[l9s/0f ;'emfj ;ldlt, @)^( sf] k|ltj]bg / ;'emfjx?
20
;'emfj k|ltj]bgn] lgDg ltgjf6f ljsNkx?sf] jf/]df ljZn]if0f u/]sf]
• ljsNk g+= !M xfns} cfGtl/s n]vfk/LIf0f k|0ffnLnfO{ ;'wf/ ug]{M xfns} k2ltdf ;'wf/ ug]{ cyf{t sf]if tyf n]vf lgoGqs sfof{non] ug]{ cf=n]=k= nfO{ k|efjsf/L agfpg] .
• ljsNk g+= @M cfGtl/s n]vfk/LIf0f l8lehg (Internal Audit Division) :yfkgf ug]{M dxfn]vf lgoGqs sfof{no dftxtdf 5'6\6} l8lehgx? v8fu/L ltgLx?af6 cf=n]=k= ;~rfng ug]{ .
• ljsNk g+= #M dGqfnout cfGtl/s n]vfk/LIf0f k|0ffnL (Departmental Internal Audit System) sf] cjnDag ug]{M dGqfnout cfGtl/s n]vfk/LIf0f k|0ffnLaf6 ;a} dGqfno jf s]Gb|Lo lgsfox?df cfGtl/s n]vfk/LIf0f 6f]nL (Internal Audit Wing) åf/f ;~rfng ug]{ .
lj:t[t ljZn]if0f
21
k|ltj]bgn] ck]Iff u/]sf] cfn]ksf] eljio
• cfn]ksf k|rlnt dfGotf / l;4fGtx?sf] cfTd;ft u/L cfGtl/s lgoGq0fdf of]ubfg lbg] u/L nfu" ub}{ hfg]
• cfGtl/s lgoGq0f;DaGwL Joj:yfnfO{ cfGtl/s n]vfk/LIf0f;Fu cfa4 ub}{ o;nfO{ nfu" ug]{
• 6f]nLut ?kdf cfGtl/s n]vfk/LIf0f ug{ z'?jft u/L bIftf ljsf;df hf]8 lbg]
• :t/Lo cfGtl/s n]vfk/LIf0f dfg, rf6{/ (Charter)
cflbsf] ljsf; u/L cfn]knfO{ e/kbf]{ / ljZjfl;nf] jgfpg]
• cfn]knfO{ Joj:yfkg ;"rgf k|0ffnLsf] ¿kdf ljsf; ug]{,
• t'?Gt ljho (Quick Wins) sf nflu :jrflnt / lg/Gt/ ;'wf/ ug{ Computer Assisted Audit Techques (CAATs) / IT
Audit ;DefJo If]qdf nfu" ug]{
22
o; k|ltj]bgn] u/]sf] vf; ;'emfj / ;'wf/sf txx?
• ;ldltn] lb3{sfnLg lx;fjn] t]>f] ljsNk dGqfnout cfGtl/s n]vfk/LIf0f k|0ffnL (Departmental
Internal Audit System) df hfg] u/L ;'emfj u/]sf] 5• o;n] lgDg ;'wf/sf txx?nfO{ pNn]v
u/]sf] 5–cNksflng - ! jif{_–dWodsflng -@ b]lv $ ji{f_–lb3{sflng -$ jif{ kl5_
cNksflng -!jif{df ul/g]_ ;'wf/x?
!= xfnsf] sf]=n]=lg=sf= n] ug]{ cfGtl/s n]vfk/LIf0fsf] ;'wf/ ub}{ zt k|ltzt 6f]nLut ?kdf cf=n]=k= sf] Joj:yf ug]{
@= ;+u7gfTds ?kdf =====• cfGtl/s n]vfk/LIf0f;DaGwL jt{dfg k|
0ffnLdf ;'wf/ ug{ tTsfn ;xdxfn]vf lgoGqssf] ;+of]hsTjdf ;ldlt u7g u/L sfof{Gjog z'? ug]{
• sf]=n]=lg=sf= df cf=n]=k= zfvfdf cf=n]=k= 6f]nL u7gsf] ;+/rgf tof/ u/L xfnsf] sf]=n]=lg=sf=n] ug]{ cfn]ksf] ;'wf/ ug]{ . o;df sf]if lgoGqssf] g]t[Tjdf slDtdf @ jif{ cg'ejL dfq /xg] Joj:yf ug]{
23
24
dWodsflng -@ b]lv $ jif{df ul/g]_ ;'wf/x?!= xfnsf] sf]=n]=lg=sf= n] ug]{ cfGtl/s n]vfk/LIf0fsf]
lj:tf/} ;'wf/ ub}{ ul0ftLo z'4tf, lgoldttf / ljQLo k|ltj]bgsf] dfq zt k|ltzt 6f]nLut ?kdf -sf]if lgoGqssf] g]t[Tjdf 6f]nL agfP/, 6f]nLdf ;f] kbdf slDtdf @ jif{ cg'ejL dfq /xg] u/L_ k"j{ cf=n]=k= sf] Joj:yf ug]{
@= cfGtl/s n]vfk/LIf0fdWo] g}ltstf, ldtJolotf, sfo{bIftf / k|efjsfl/tfsf] 6f]nLut ?kdf dGqfnox?n] hf]lvdsf] cfwf/df gd"gf 5gf}6 u/L -a9Ldf bz k|ltzt e'QmfgL PsfO jf >]itfsf] dfq_ cf=n]=k= sf] Joj:yf ug]{
#= ;+u7gfTds ?kdf === – dn]lgsfdf cfGtl/s n]vfk/LIf0f dxfzfvfsf] :yfkgf ug]{– sf]n]lgsfdf k"j{ cfn]k ;d]tsf] nflu sf]if lgoGqssf]
g]t[Tjdf cfn]kzfvfsf] u7g ug]{– 5flgPsf 7"nf d+qfno tyf s]Gb|Lo lgsfodf n]vf k|d'vsf]
g]t[Tjdf If]qut ljifosf pk;lrj ;lxtsf]] 6f]nL agfP/, 6f]nLdf ;f] kbdf slDtdf % jif{ cg'ejL dfq /xg] u/L IAW
nufotsf / ;j} d+qfno tyf s]Gb|Lo lgsfodf lb3{sfndf cfjZos x'g] ;+u7gsf] :yfkgf ug]{
25
lb3{sflng -% jif{df ul/g]_ ;'wf/x?!= CAATs sf] k|of]u u/L o;af6 ;d]t lgoldttfsf] dfq zt
k|ltzt 6f]nLut ?kdf -sf]if lgoGqssf] g]t[Tjdf 6f]nL agfP/, 6f]nLdf ;f] kbdf slDtdf @ jif{ cg'ejL dfq /xg] u/L_ k"j{ cf=n]=k= sf] Joj:yf ug]{
@= g}ltstf, ldtJolotf, sfo{bIftf / k|efjsfl/tfsf] 6f]nLut ?kdf -dGqfno jf s]Gb|Lo lgsfosf n]vf k|d'vsf] g]t[Tjdf If]qut ljifosf pk;lrj ;lxtsf] 6f]nL agfP/, 6f]nLdf ;f] kbdf slDtdf % jif{ cg'ejL dfq /xg] u/L_ dGqfnox?n] hf]lvdsf] cfwf/df gd"gf 5gf}6 u/L / CAATs sf] k|of]u u/L s]Gb|af6} hf]lvdsf] cfwf/df ;d]t e'QmfgL PsfO jf >]itfsf] cf=n]=k= sf] Joj:yf ug]{
#= cfjZostf cg';f/, dGqfno jf s]Gb|Lo lgsfosf ;lrjn] cg'/f]w u/]df cfGtl/s n]vfk/LIf0f dxfzfvf (Internal Audit Division) af6 cfGtl/s n]vfk/LIf0f 6f]nL [Internal Audit Wing (IAW)] sf] ;xof]u ;lxt jf ;xof]u/lxt ljz]if cfGtl/s n]vfk/LIf0fsf] Joj:yf ug]{
26
$= ;+u7gfTds ?kdf =======• dn]lgsfdf /x]sf] cfGtl/s n]vfk/LIf0f dxfzfvfnfO{ cfn]k
;DjGwL g]t[TjbfoL e"ldsfdf :yflkt ug]{• ;a} dGqfno jf s]Gb|Lo lgsfodf cfGtl/s n]vfk/LIf0f
6f]nL [Internal Audit Wing (IAW)] sf] u7g ug]{ . -n]vff k|d'vsf] cWoIftfdf_
• cfGtl/s n]vfk/LIf0f lgb]{zs ;ldlt [Internal Audit Steering Committee (IASC)] sf] :yfkgf ug]{ . -dxfn]vf lgoGqssf] cWoIftfdf_
• cfGtl/s n]vfk/LIf0f sfo{;Dkfbg ;ldlt [Internal Audit Working Committee (IAWC)] sf] :yfkgf ug]{ . -cfn]k dxfzfvf k|d'vsf] ;+of]hsTjdf_
• ;a} dGqfno jf s]Gb|Lo lgsfodf hf]lvd Joj:yfkg tyf n]vfk/LIf0f ;ldlt [Risk Management and Audit Committee (RMAC)] sf] :yfkgf
• /fli6«o ;fj{hlgs ljQ s]Gb| [National Institute of Public Finance (NIPF)] sf] :yfkgf u/L ;3g cfn]k ;DaGwL tflndsf] Joj:yf ug]{
lb3{sflng -% jif{df ul/g]_ ;'wf/x? =============
27
o; ;'wf/ k|of;jf6 ck]Iff ul/Psf] glthf• lgoldttfsf] ;fy} 3E+E sf] n]vfk/LIf0f /
pknlJwd"ns sfo{ljlw• a9L ;do, nfut / hgzlQm ljgf g} bIftfk"j{s
hf]lvdsf] cfwf/df n]vfk/LIf0f x'g] • clwsf/sf] bIftfo'Qm If]qut ljs]Gb|Ls/0f• pQ/bfloTj / lgoGq0fsf] ;+oGqo'Qm tyf
clws[t sd{rf/Ld'vL, j:t'uttf / tYodf cfwf/df ;~rflnt
• ljB'tLo pks/0fd'vL sfo{ k2lt• ;"rgfdf cfwfl/t lg0f{o k2ltdf ;xof]u• ;]jf k|jfxdf bIftfsf cfwf/df ax' lgsfosf] ;
+nUgtf, ;fy} ;do;fk]If u'0f:t/Lo / bIftfd'vL ;]jf k|jfx
• k]zfut Pjd\ u'0f:t/Lo pRr gLltut ;'emfj• j[xb / bIftfo'Qm 1fgdf cfwfl/t ;]jf
28
o; ;ldltn] dGqfnout cfGtl/s n]vfk/LIf0f k2tLdf hfg ;'emfj
ug'{sf] sf/0f• cfGtl/s lgoGq0fsf] dxTj, o;df dGqfnout
cfn]ksf] e"ldsf cfjZos • pQ/bfloTj lgjf{xsf x/]s kIf / sfo{df k|
ToIf ;xof]usf] cfjZostf• cfn]kn] ljz]if1tfsf cfwf/df Aoj:yfkgsf x/]s kIf
/ sfo{nfO{ ;xof]u ug'{kg]{ dfu / cfjZostf• k|rlnt dfGotf / l;4fGtnfO{ cfTd;ft u/L
ljZjdf /fd|f] cEof;sf ?kdf cfGtl/s lgoGq0f k|0ffnLsf] cleGg cjojsf] ?kdf hf]lvd Aoj:yfkg ;lxtsf] dGqfnout cfGtl/s n]vfk/LIf0f k2tL ckgfO{Psf] ;Gbe{
• g]kfndf cfn]ksf] k|efjsf/Ltf k|lt ul/Psf] ck]Iff ;Djf]wg ug'{kg]{ cj:yf
29
!= cfGtl/s n]vfk/LIf0fsf] b"/b[li6 (Vision)
•æ;du| cfly{s cg'zf;g sfod ug{ cfGtl/s lgoGq0f k|0ffnLsf] cleGg cËsf] ?kdf cfGtl/s n]vfk/LIf0fÆ .
@= cfGtl/s n]vfk/LIf0fsf] Wo]o (Mission)
•æpRr u'0f:t/Lo, glthfd"ns / k|efjsf/L cfGtl/s n]vfk/LIf0fÆ .
k|ltj]bgn] ;'emfj u/]sf] b"/b[li6, Wo]o / /0fgLltx?
30
#= /0fgLltx? #=!=cfGtl/s n]vfk/LIf0fsf] sfo{If]q
ljtf/ #=@=cfGtl/s n]vfk/LIf0f bIftf ljsf;af6
;]jf k|jfxdf ;'wf/#=#=cfGtl/s n]vfk/LIf0f gLlt lgdf{0f,
sfof{Gjog / cg'udgdf a:t'uttf#=$=cfGtl/s n]vfk/LIf0fdf dfgj ;
+;fwgsf] pTkfbsTj clej[l4 #=%=:jR5, ;bfrf/o'Qm / k|efjsf/L
cfGtl/s n]vfk/LIf0fsf] ljsf;#=^=cfGtl/s n]vfk/LIf0fsf] lg/Gt/ / k|
efjsf/L ;'wf/sf] nflu ;+oGq lgdf{0f
31
;ldltsf] ;'emfj ;DjGwdf dn]lgsfsf] ;f]r -!.#_
xfd|f] ;'wf/n] lgDg # s'/fnfO{ ;Djf]wg ug'{k5{ M• ;+/rgfut ;'wf/
• sfo{ut ;'wf/
• Jojxf/ut ;'wf/
• ;+u7g ;+/rgf • chain of Command
• sfo{ gLlt tyf sfo{ljlwx?
• k/LIfssf] Ifdtf tyf bIftf
• lgoGq0f / ;'kl/j]If0f• k|ltj]bg / pkof]u• cfr/0f• sfo{;+:s[ltsf] ljsf;
;ldltsf] ;'emfj ;DjGwdf dn]lgsfsf] ;f]r -@.#_
• ;'wf/sf nflu b'O{ vDj] /0fgLlt (Two Pillar
Strategy) sf] cjnDjg– jt{dfg k4ltsf] ;'b[l9s/0f ug{]– cfGtl/s lgoGq0f k4lt lqmoflzn u/fpg
Joj:yfksLo cf}hf/sf] ?kdf cfn]knfO{ :yflkt ug]{ u/L k'gM;{+/rgf ug]{
• o; /0fgLltdf cfwfl/t e} lgDg $ k|sf/n] ;'wf/ sfo{nfO{ c3L j9fpg]– cfn]ksf] nflu dfgj ;+zfwgsf] Joj:yf– cfn]k ug]{ JolQmsf] 1fg, ;Lk / bIftf– cfn]k sfo{sf] k|lqmofut Joj:yfkg– cfn]ksf] ;'emfjsf] pkof]u
32
33
;ldltsf] ;'emfj ;DjGwdf dn]lgsfsf] ;f]r -#.#_
• ;'emfj ;ldltsf] l;kmfl/z cg';f/ lb3{sfnLg ?kdf dGqfnout k4ltdf hfg] u/L ;'wf/ sfo{x? ub}{ n}hfg]
• xfnsf] cfn]ksf] ;sf/fTds kIfx? ul0flto z'4tf, lgoldttf / lx;fj ldnfg ;DjGwL sfo{df sf]n]lgsfjf6 ztk|ltzt cfn]k ug]{
• dn]lgsfdf cfn]k dxfzfvfsf] :yfkgf u/L o;sf] ;dGjo / ;xlhs/0fsf] nflu s]Gb|Lo lgsfosf] ?kdf :yflkt ug]{
• dn]lgsfn] sf]n]lgsf dfkm{t 6f]nL jgfO{ -dGqfno/ljefu ;d]t ;+nUg u/fO{_ hf]lvddf cfwfl/t cfn]k sfo{sf] z'?jft ug]{ .
34
dn]lgsfn] cfn]k ;'wf/sf nflu rfn]sf sbd / sfo{qmdx?
• cfn]k tflnd• cfn]k cg'udg• k|ltj]bgsf] Plss[t ljj/0f
tof/L / ;fj{hlgsLs/0f• 5flgPsf % j6f lhNnfdf gd"gfsf] ?kdf
cfn]ksf] sfo{;Dkfbg x]g]{• 5flgPsf ;"rsx?sf] Central Tracking ug]{
35
sf]n]lgsfx?jf6 ul/Psf] ck]Iff• cfn]k lgb]{lzsfsf] k|of]u x'g]5• rf}dfl;s ?kdf cfn]k e} k|ltj]bg x'g]5• cfn]ksf ;'emfjx?sf] sfof{Gjogsf] jf/]df
k|ltj]bg x'g]5• lhNnfdf cfn]k k|ltj]bgsf] ;DjGwdf
cGtlqm{of x'g]5• lhNnf txdf cfn]k k|ltj]bgsf]
;fj{hlgsLs/0f x'g]5
36
cfn]k ;'wf/sf] sfo{ut nIo • rfn' jif{sf nflu ljz]if focus ul/Psf ;"rsx?
– lgjf{rg sfof{nosf] vr{sf] cfn]k / l:ylt – tnjL k|ltj]bg / tnjL vr{ – s/ s6\6L / ;dodf s/ bflvnf – sfo{;+rfng sf]ifdf ePsf] ;j} vr{sf] cfn]k
u/] gu/]sf]– cfn]k k|ltj]bgsf] Response u/] gu/]sf] – cGo s]xL ;"rsx? hf]lvdsf cfwf/df yk
ug{ ;lsg]
37
;/sf/L ;DklQsf] nut tof/ ug]{ ;DjGwdf
• ;/sf/L ;DklQsf] nut tof/ ug]{ sfo{nfO{ cfn]k;Fu cfj4 u/L ug]{
• o; jif{b]lv lgoldt ?kdf jflif{s k|ltj]bgdf ;/sf/L ;DklQsf] nut cBfjlws ug]{ sfo{nfO{ dn]lgsfdf ul/g] jflif{s k|ltj]bg;Fu cfj4 ul/Psf]n] ;f] cg';f/ ljj/0f k7fpg]
xfnsf] ;/sf/L ;DklQsf] nutsf] d'Vo ljz]iftfx?
• 3/hUuf ;DjGwL ^( lhNnfsf !^*^ sfof{nosf] ljj/0f clen]lvs/0f ul/Psf]
• ;jf/L ;fwg ;DjGwL ^& lhNnfsf !*%$ sfof{nosf] ljj/0f clen]lvs/0f ul/Psf
• nueu ;j} sfof{nosf] ;DklQ ljj/0f ;d]l6Ps]f lhNnfM @j6f -dsjfgk'/ / tgxF'_
• s'g} klg ;DklQ ljj/0f k|fKt gePsf] lhNnfM % j6f -u'NdL, dgfË, d'u', 8f]Nkf, h'Dnf / hfh/sf]6_
• s'g}klg 3/ ;DjGwL ljj/0f k|fKt gePsf] lhNnfM dfly pNn]v ePsf %j6f lhNnf ;lxt yk @ j6f -kfFry/ / ef]hk'/_u/L hDdf & lhNnf
39
cGtlqmof / ;'emfjx?