आंबेडकर, भीमराव रामजी

7/17/13 आ ब डकर , भीमराव रामजी w w w .mara th iv ishwakosh.in/index.php?option=com_c on te nt &v iew=article&id=4 46 7%3A 20 10 -12 -24-05-11-45&catid=1&I te mid=2 1/ 2 डॉ . आ ब डकर आबडकर , भीमराव रामजी : (१४ एल १८९१ — ६ डस बर १९५६). एक थ ोर भार तीय प ढार , अप या च न त व भारतीय स वधानाच ि शपकार . रिनागर जहात म डणगडाजवळ असल ल आ बडव ह या च म ळ गाव . या च वडल र ामजी सकपाळ ह लकरात स भ दार म जर होत . त मह य थ असताना आ ब डकरा चा जम झाला . आ ब डकर सहा वषा च असतानाच या ची आई भीमाबाई मरण पावली . आ ब डकरा च प ढल सव पालनपोषण राम जी व या ची बहण मीराबाई ा नी क ल. रामजी लकरात न िनव झायावर क ट बासह नोकरसाठ सातायास आल . याम ळ आ ब डकरा च ाथ िमक िशण स ातायास झाल . आ ब डकरा च माियमक व ववालय ीन िशण म ब ईया एफट न हायक ल व कॉलजमय झाल . या काळा त दोन मह वप ण घटना या या जीवनात घडया . एक हणज या च रमाबाई ा वजातीय , हणज महार जातीया , मलीशी लन झाल व द सर या च जीवन भावी होयास स ाभ त झाल या क ळ सकर ग जीशी या चा िनकटचा स ब ध आला . पदवी घ तयान तर या ना बडोद सथानची िशयव ी िमळाली व १९१३ मय त उच िशण ासाठ अम रक स ग ल . त थील कोल ब या व ापीठा त न यानी अथ शा वषयात ए म .ए . व पीएच . ड . ा पदया िमळवया . भारतात परत आयान तर यानी बडोद स थानची नोकर धरली . बडोद य थील वातयात या ना अप य हण न ज अय त कट अन भव आल , या मळ या नी ती नोकर सोडली व म ब ईस य ऊन िसडनहम कॉल जम य ायापकाची नोकर पतकरल ी . तोपय त अप य हण न पदोपद या ची जी मानख डना झाली , ितचा परणाम या या मनावर फार झाला . अप या मय जाग ती िनमा ण करयाकरता या नी अ प य वगा तील काय कया ची स घटना उभारयास सवात क ली ; म ब ई य थ ३१ जान वार १९२० रोजी मकनायक नावाच पाक काढल , कोहाप र सथाना तील अप या ची याच सथाना तील म ाणग ाव य थ याच वष परषद घ तली व प य -अप या या सहभोजना च काय म घडव न आणल . नागप र य थ म १९२० मय छपती शाह महाराज या या अयत खाली एक अखल भारतीय परषद या नी बोलावली . अप या च िितन धी िवधम डळान न माव त . या महष िश ा या ‘ ड ड लास िमशन ’ या धोरणाचा या परषद त िनष ध कर यात आल ा . या नी हाती घ तलया ा ािथमक काया तच या च न त वाच ग ण दस न आल . ह लोकजाग तीच काय चाल असताना , वतःच अध वट राहल ल ि शण प ण करयाकरता , त म यतः आपल न ह नवल भ थ ना आण छपती शाह महाराज या या मदतीन इल डला ग ल . या नी लडन वापीठाची ड . एससी . ह द ल भ पदवी १९२३ साली स पादन क ली . त ब रटरह झाल . मायद श ी परतताच म बईस या नी वकली स क ली . सरकार िवध -महावालयात या नी काह काळ ायापकाच व ाचाया च ह काम क ल . तथाप अप या या हताच काय या नी चाल च ठ वल. १९२४ मय या नी ‘बहक त हतकारणी ’ ह स था थापन क ली . िशकवा च तवा व स घटत करा ह या सथ च ीदवाय होत . १९२६ साली सातारा जातील रहमतप रला भरल या महार -परषद त या नी अप य ब ध ना वतनदार व गावकच ह क सोड न द याचा स द श द ला . याम ळ श कडो महारा नी गावकची काम सोड न इतर काम करयास स वात क ली . १९२७ मय क लाबा जातील महाड या चवदा र तयावर अप या ना इतरा माण पाणी भरता याव , हण न या नी आपया हजारो अन याया सह सयाह क ला व अप यत चा प रकार करणार मन म ित जाळली . या या काह अन याया सह या यावर सनातया नी खटला भरला . खटला जन लढव न या नी वतःची व आपया सहकाया ची िनदष स टका कन घ ऊन चवदार तयावर पाणी भर याचा अ प या चा हक थापत क ला . १९२८ साली भारतात आल या सायमन आयोगाव र इ तरा नी बहकार घातला होता . पण अप य ब ध च हत ल ात घ ऊन आब डकरा नी मा या म डळासमोर आपली सा नदव न , अप य लोका करता सरकारन काय करावयास पाहज , ह सा िगतल . अप या ना इतरा माण दवाच दश न घ ता याव , हण न या नी आपया अन याया सह १९३० साली िनासक य थ काळरामम दर -व शासाठ सयाह क ला . यात या ना व या या अन याया ना मार खावा लागला , पण प वयाच जन या च काय चाल राहल . या नी बहक त भारत , जनता , समता , इ .वत मानपा ार याच माण बहक त हतकारणी व इतर स थाार अप या वर होण ाया अयाय ावद आवाज उठवला व या यात आमवास , अयायावद लढयाची ज , वाईट चालीरती सोड न द याची व ी , िशणाची व वछत ची आवड िनमा ण कन या चा िवाभमान जाग त क ला . आ ब डकर १९३० मय ⇨ गोलमज परष दा साठ इ ल डला ग ल . ितह प रषदा ना त उपथत राहल . त थ या नी अ प या ची बाज मा डली आण अ प या या इतर हकाबरोबर वत मतदारस घ ाची मागणी क ली व ती प तधान मडॉनड ा नी मज रह क ली . यात नच गा धी व आ ब डकर ा यात मतभद िनमा ण झाल . गा धीना हा अप या चा वत मतदारस घ माय नहता . तो र हावा हण न या नी प ण य थ य रवयाया त गात ाणा ितक उपोषण आरिभल . या व ळ गा धी व आ ब डकर ा दोघा त राखीव जागा या स य बाबत आण राखीव जागा ठ वयासब धी यावयाया जिननद शाया म दतीवषय ी चचा होऊन २४ सट बर १९३२ रोजी स िसद ⇨ प ण करार झाला . यावय पाच वषा न तर जिननद श घ यात यावा , अस ठरल . या घटन न तर तीन वषा नी या ची पी रमाबा ई मरण पावल ी . या नी वत मज रपाची थापना क ली (१९३६). त ा ितक िवधमडळाया िनवडण कत च ड मता नी िनवड न आल . १९३९ साली य ऊ घातल या स घ राय पदतीला या नी वरोध क ला व दाब दया धोरणावर टका क ली , १९४२ साली या नी ‘ऑल इ डय ा श य ड काटस फ डर शन ’ नावाचा एक द शयापी प थापन क ला . या पातफ अप या करता या नी अन क लढ दल . १९४२ पास न १९४६ प य त त हाइसरॉयया काय कार म डळात म ज रम ी होत . या काळात या नी अ प या ची श णक व िआथ क उनती करयाचा य क ला . यासाठ या नी ‘ पीपस एय क शन स ोसायट ’ थापन क ली व म बईस िसदाथ महावालय स क ल . ाच स थ न प ढ और गाबादला ििमलद म हावालय थापल . भारत वत झायावर त क य म म डळात व िधम ी हण न आल . वत भारताया सवधानिसमतीच त सभ ासद झाल . प ढ त सवधान -लखन -िसमतीच अयह झाल . अप यता नामश ष करणारा स वधानातील ११ वा अन छ द हा आ ब डकरा चा वजयच आह . सतत परम घ ऊन , चचा कन या नी आपया स हकाया या मदतीन स . तीन वषा त सवधानाचा मसदा तयार क ला . ा मह वाया कािमगर बरोबरच या नी ‘हद कोड बल ’ लोकसभला स ादर कर याचा बह मान िमळवला . डॉ . शारदा कबीर ा सारवत महल शी १ ५ ए ल १९४८ रोजी या नी द सरा ववाह क ला . ा समारास या च न ह शी व का स धोरणाश ी

आंबेडकर, भीमराव रामजी

Documents

Transcript of आंबेडकर, भीमराव रामजी