““ÑÑóâèëàõóéí óâèëàõóéí òàëààðòàëààð áàðèìòëàõ áîäëîãîáàðèìòëàõ áîäëîãî” ”

¯̄íäýñëýëíäýñëýë Ñóâèëàã÷, ýìíýëãèéí òóñãàé

ìýðãýæèëòí¿¿ä íü ýð¿¿ë ìýíäèéí òîãòîëöîîíû òîìîîõîí õýñýã :

- ͺºö - ÿéöýòãýõ ¿¿ðýã - Àæèë ¿éë÷èëãýýíèé õàìðàõ õ¿ðýý

õ¿ðòýýìæ

“Ñóâèëàõóéí òóñëàìæ ¿éë÷èëãýý íü ýð¿¿ë ìýíäèéí çîðèëòîò õºãæèë äýâøèëä õ¿ðãýõ íýí ÷óõàë íººö áºãººä ýð¿¿ë ìýíäèéí òîãòîëöîîíû òóëãóóð áàãàíà, ºâ÷ëºë áà ÿäóóðàëä õ¿ðãýæ áóé ºâ÷èí ýìãýãòýé òýìöýõ ñóóðü þì”. (Ãðî Õàðëåì Áðóíäòëàíä. ÄÝÌÁ-ûí Åðºíõèé çàõèðàë )

¯íäýñíèé ýð¿¿ë ìýíäèéí çîðèëòîä õ¿ðýõ ãîë òóëãóóð, ñóóðü

2.Ñóâèëàõóéí òóñëàìæ, ¿éë÷èëãýýíèé ºíººãèéí áàéäàë, 2.Ñóâèëàõóéí òóñëàìæ, ¿éë÷èëãýýíèé ºíººãèéí áàéäàë, òóëãàìäñàí àñóóäàë òóëãàìäñàí àñóóäàë

• 1. Áîëîâñîí õ¿÷íèé õîðîãäîë, øèëæèõ õºäºë㺺í (10 000 õ¿íä îíîãäîõ ñóâèëàã÷ ìýðãýæèëòýí)

• 1985-88.8• 2004-56.8 (32 ïóíêòýýð áóóðñàí)• 2. Õºäºëìºðèéí õ¿íä íºõöºë • õ¿íä õîðòîé íºõöºë)• 3. Õ¿íèé íººöèéí õóâèàðëàëòûí òýãø áóñ áàéäàë • (õîòîä õ¿ðýëöýý ìóó, õºäººä àøèãëàëò ìóó)••

4.Íèéãìèéí õàìãààëëûí àñóóäëóóä (ÿëàíãóÿà-ºðõèéí ñóâèëàã÷)

5. Ñóâèëàã÷èéí ìýðãýæëèéí çîõèñòîé áóñ áàéäàë

(àæëûí áàéðíû õóâààðü, àæëûí ã¿éöýòãýë, õàðèóöëàãà òîîöîõ

ñèñòåì)6. Ñóâèëàõóéí áîëîâñðîëûã øèíý÷ëýí õºãæ¿¿ëýõ àñóóäàë

(áàãøëàõ áîëîâñîí õ¿÷èí, íîì ñóðàõ áè÷èã, ñóðãàëòûí àãóóëãûí øèíý÷ëýë, )

ÄÝÌÁ-ûí áîäëîãîÄÝÌÁ-ûí áîäëîãî• Ñóâèëàõ, ýõ áàðèõûí òóñëàìæ, ¿éë÷èëãýýã• áýõæ¿¿ëýõ íü. Ñòðàòåãèéí ÷èãëýë (2002-

2008)ÄÝÌÁ-ûí ÅÀ-í 54.12 òîîò òîãòîîë• Ýð¿¿ë ìýíäèéí òºëºâëºëò, óëñ òºðèéí çºâøèëöºë,

õàðèóöëàãà• Ñóâèëàõ ýõ áàðèõûí ýìíýëãèéí ìýðãýæèëòí¿¿äèéí

çîõèîí áàéãóóëàëò• Ìýðãýæëèéí òóñëàìæ, ýð¿¿ë ìýíäèéí òîãòîëöîîã

ñàéæðóóëàõ• Ñóâèëàõ, ýõ áàðèõûí ìýðãýæèëòíèé áîëîâñðîë• Óäèðäëàãà çîõèîí áàéãóóëàëò

¯̄íäýñëýëíäýñëýë2002 îíä ÄÝÌÁ “Ñóâèëàõ, ýõ áàðèõûí

òóñëàìæ ¿éë÷èëãýýã õºãæ¿¿ëýõ ñòðàòåãèéí ¿íäñýí ÷èãëýë” 2002-2008

Ãèø¿¿í îðíóóäûí ÇÃ-ò õàíäàæ Ñóâèëàõ ýõ áàðèõûí òóñëàìæ ¿éë÷èëãýýã

ñàéæðóóëàõ àñóóäëûã àíõààðàëäàà àâ÷ ¿éë àæèëëàãààíû ÷èãëýë áîëîâñðóóëàí õýðýãæ¿¿ëýõèéã óðèàëñàí.

ÌÓ-ûí Çà ìºðèéí õºòºëáºð, ÝÌß-íû ¿éë àæèëëàãààíû òºëºâëºãºº

Õýëýëö¿¿ëýãÕýëýëö¿¿ëýã2004 îíû 4 –ð ñàðä

ÝÌß-íû Ñóâèëàõóéí ìýðãýæëèéí çºâëºë, Ñóâèëàã÷èéí çºâëºë

2004 îíû 11-ð ñàðä “Ñóâèëàõóéí òåõíîëîãèéí øèíý÷ëýë” ¿íäýñíèé çºâëºëäºõ

óóëçàëò2005 îíä

- ÝÌß-íû ìýðãýæèëòí¿¿ä- Ýìíýëýã ýð¿¿ë ìýíäèéí áàéãóóëëàãóóä- Ýìíýëãèéí åðºíõèé ñóâèëàã÷äûí óóëçàëò- Ýð¿¿ë ìýíäèéí áîëîâñðîë îëãîõ ñóðãóóëèóä

Ñóâèëàõóéí õºãæëèéí áîäëîãîÑóâèëàõóéí õºãæëèéí áîäëîãî

Ñóâèëàõóéí õºãæëèéí áîäëîãî íü ñóâèëàõóéí áîëîí òóñãàé ìýðãýæëèéí /ëàáîðàòîðèéí, òåõíèêèéí, ýì ç¿éí, ýõ áàðèõûí ãì/ òóñëàìæ ¿éë÷èëãýýíèé ã¿éöýòãýëèéí ¿ð ä¿íã ñàéæðóóëàõ çàìààð íèéãìèéí á¿õ äàâõàðãàä ¿ç¿¿ëýõ ýð¿¿ë ìýíäèéí òóñëàìæ ¿éë÷èëãýýíèé ÷àíàðûã äýýøë¿¿ëæ óëìààð Ìîíãîë óëñûí Ìÿíãàíû õºãæëèéí çîðèëò áîëîí óëñ îðíû ýäèéí çàñãèéí ºñºëòèéã äýìæèõ ñòðàòåãèéí õýðýãæèëòèéã õàíãàõàä ÷èãëýãäýíý.

Ñóâèëàõóéí õºãæëèéí Ñóâèëàõóéí õºãæëèéí áîäëîãîáîäëîãî

Ñóâèëàõóéí õºãæëèéí áîäëîãî íü ýíý ÷èãëýëýýð 2015 õ¿ðòýë õýðýãæ¿¿ëýõ ¿éë àæèëëàãààíû òóëãóóð áàðèìò áè÷èã ìºí.

Ñóâèëàõóéí õºãæëèéí áîäëîãîÑóâèëàõóéí õºãæëèéí áîäëîãî1.      Ñóâèëàõóéí áîëîí òóñãàé ìýðãýæëèéí

òóñëàìæ ¿éë÷èëãýýíèé óäèðäëàãà çîõèîí áàéãóóëàëòûã ñàéæðóóëàõ, Çàñãèéí ãàçàð áîëîí èðãýíèé íèéãìèéí îðîëöîîã íýìýãä¿¿ëýõ

 2.      Ñóâèëàõóéí áîëîí òóñãàé ìýðãýæëèéí

òóñëàìæ ¿éë÷èëãýýã õóâü õ¿í, ãýð á¿ë, õàìò îëîí, íèéãìèéí õýðýãöýýã ¿íäýñëýí íîòîëãîîíä òóëãóóðëàí ¿ð ä¿íòýé õýëáýðýýð õºãæ¿¿ëýõ

Ñóâèëàõóéí õºãæëèéí áîäëîãîÑóâèëàõóéí õºãæëèéí áîäëîãî3.      Îëîí óëñûí ò¿âøèíä íèéöýæ õºðâºí àæèëëàõ

÷àäàâõèòàé, ºíººãèéí íèéãìèéí õýðýãöýý, øààðäëàãûã õàíãàõóéö ºíäºð ìýäëýã, óð ÷àäâàð, ýðìýëçëýë á¿õèé ñóâèëàã÷, ìýðãýæèëòýíã áýëòãýõ

 4.      Ñóâèëàã÷, ìýðãýæèëòýí õºäºëìºðèéí ýð¿¿ë,

àþóëã¿é îð÷èí íºõöºëä àæèëëàõ, ìýðãýæëýýðýý õºãæèí äýâøèõ, èë òîä, øóäðàãààð ºðñºëäºõ áîëîëöîîòîé, õàðèóöëàãà óðàìøóóëàëûí òýãø õóâààðèëàëòòàé òîãòîëöîîã á¿ðä¿¿ëýõ

1 çîðèëòûí õ¿ðýýíä :  1.1 Ýð¿¿ë ìýíäèéí øèéäâýð ãàðãàõ á¿õ ò¿âøèíä

ñóâèëàã÷, ýìíýëãèéí òóñãàé äóíä ìýðãýæèëòíèé òºëººëëèéã îðîëöóóëàõ

1.2 Ñóâèëàõóéí áîëîí òóñãàé ìýðãýæëèéí íèéãýìëýã, òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûã õºõ¿¿ëýí äýìæèí ÷àäâàðæóóëàõ, óëìààð ñóâèëàõóéí òóñëàìæ ¿éë÷èëãýýòýé õîëáîãäîëòîé àñóóäëààð øèéäâýð ãàðãàõàä òýäíèé îðîëöîî íºëººëëèéã íýìýãä¿¿ëýõ

Õýðýãæ¿¿ëýõ ¿éë àæèëëàãàíû ÷èãëýë

Çîðèëò 1 - ¿éë àæèëëàãàà1.3. Ñóâèëàõóéí áîëîí òóñãàé ìýðãýæëèéí ¿éë÷èëãýýã

áîëîâñðîíãóé áîëãîõîä îëîí óëñûí áîëîí õàíäèâëàã÷ áàéãóóëëàãóóäûí àíõààðëûã õàíäóóëàõ, îëîí òàëò õàìòûí àæèëëàãààã ºðãºæ¿¿ëýõ

1.4.  Íèéãìèéí õàëàìæèéí, áîëîâñðîëûí áîëîí áóñàä ñàëáàðòàé õàìòûí àæèëëàãàà ºðãºæ¿¿ëýõ çàìààð ñóâèëàõóéí òóñëàìæ ¿éë÷èëãýýã ýð¿¿ë ìýíäèéí áàéãóóëëàãûí õ¿ðýýãýýð õÿçãààðëàõã¿éãýýð ãýð á¿ë, íèéãýì, õàìò îëíû äóíä ºðãºæ¿¿ëýí õºãæ¿¿ëýõ    

                

Çîðèëò 1 - ¿éë àæèëëàãàà

1.5. Ýð¿¿ë ìýíäèéí òóñëàìæ ¿éë÷èëãýýíèé øàòëàë á¿ðò ñóâèëàõóéí áîëîí òóñãàé ìýðãýæëèéí òóñëàìæ ¿éë÷èëãýýíèé áîäèò õýðýãöýýã òîäîðõîéëîí ñóâèëàã÷, ìýðãýæèëòíèé ã¿éöýòãýõ ¿¿ðãèéã íýìýãä¿¿ëýõ çàìààð òóñëàìæ ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ðýýã ºðãºæ¿¿ëýõ

1.6. Áàéãóóëëàãûí ò¿âøèíä ñóâèëàõóéí áîëîí òóñãàé ìýðãýæëèéí òóñëàìæ, ¿éë÷èëãýýíèé ìåíåæìåíòèéã áîëîâñðîíãóé áîëãîõ, ñóâèëàõóéí ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ðòýýìæèéã íýìýãä¿¿ëýõ

Çîðèëò 2 - ¿éë àæèëëàãàà2.1. Ýð¿¿ë ìýíäèéí òóñëàìæ ¿éë÷èëãýýíèé øàòëàë òóñ

á¿ðýýð ñóâèëàõóéí åðºíõèé áîëîí òºðºëæñºí íàðèéí ìýðãýæëèéí, òóñãàé ìýðãýæëèéí òóñëàìæ ¿éë÷èëãýý, ãàðäàí ¿éëäëèéí ñòàíäàðòûã øèíý÷ëýí áîëîâñðîíãóé áîëãîí ìºðä¿¿ëýõ

2.2. Ñóâèëàõóéí òóñëàìæ ¿éë÷èëãýýíèé öàð õ¿ðýýã ºðãºæ¿¿ëýí àíàãààõ óõààíû õºãæëèéí ºíººãèéí ò¿âøèí, ýð¿¿ë ìýíäèéí õýðýãöýýíèé äàãóó íèéãìèéí ýð¿¿ë ìýíäèéí, ñýòãýë ç¿éí, àõìàäûí, õºíãºâ÷ëºõ ýì÷èëãýýíèé ãýõ çýðýã ñóâèëàõóéí øèíý òºðë¿¿äèéã îëîí óëñûí æèøãýýð õºãæ¿¿ëýõ

Çîðèëò 2 - ¿éë àæèëëàãàà

2.3.           Íîòîëãîîíä ñóóðèëñàí îð÷èí ¿åèéí øèíý òåõíèê òåõíîëîãè, îëîí óëñûí ñóâèëàõóéí õºãæëèéí äýâøèëòýò õàíäëàãûã ñóâèëàõóéí áîëîí òóñãàé ìýðãýæëèéí òóñëàìæ, ¿éë÷èëãýýíä íýâòð¿¿ëýõ

2.4. Ñóâèëàõóéí áîëîí òóñãàé ìýðãýæëèéí òóñëàìæ ¿éë÷èëãýýíèé ã¿éöýòãýëèéã ¿íýëýõ øàëãóóðûã áîëîâñðîíãóé áîëãîí ¿íýëãýýíèé øèíý àðãà õýðýãñëèéã íýâòð¿¿ëýõ

Çîðèëò 3 - ¿éë àæèëëàãàà3.1. Ñàëáàð äóíäûí çîõèöóóëàëò, õóóëü ýðõ ç¿éí

îð÷èíã áîëîâñðîíãóé áîëãîõ çàìààð ýìíýëãèéí ìýðãýæèëòíèéã ýð¿¿ë ìýíäèéí ýðýëò õýðýãöýýíä íèéö¿¿ëýí áýëòãýõ òîãòîëöîîã îíîâ÷òîé áîëãîõ

3.2. Ñóâèëàõóéí áîëîí ýìíýëãèéí òóñãàé ìýðãýæëèéí áîëîâñðîë îëãîõ ñóðãàëòûí õºòºëáºð, òºëºâëºãººã íèéãìèéí áîëîí îëîí óëñûí øààðäëàãàä íèéö¿¿ëýí øèíý÷ëýí áîëîâñðóóëàõ

Çîðèëò 3 - ¿éë àæèëëàãàà3.3.     Îëîí óëñûí øààðäëàãà õàíãàõóéö

ìýðãýæèëòýí áýëòãýõ çîðèëãîîð áàãøëàõ áîëîâñîí õ¿÷íèéã ÷àäâàðæóóëàõ, ñóâèëàõ áîëîí ýìíýëãèéí òóñãàé äóíä ìýðãýæëèéí áîëîâñðîë îëãîõ ñóðãàëòàä ãàäààä õýë, êîìïúþòåðèéí õè÷ýýë îðóóëàõ, ñóðãàëòûã àíãëè õýëýýð ÿâóóëàõ áýëòãýëèéã õàíãàõ

3.4. Ñóâèëàõóéí áà ýìíýëãèéí òóñãàé ìýðãýæëèéí áîëîâñðîë îëãîõ ñóðãàëòûí õºòºëáºðò õóóëü ýðõ ç¿é, ñýòãýë ç¿é, õàðèëöàà, õàíäëàãûí ñóðãàëòûã ò¿ëõ¿¿ òóñãàæ ñóðãàëòûã íîòîëãîîíä òóëãóóðëàñàí äàäëàãûí ñóðãàëò äàâàìãàéëñàí áàéäëààð õºãæ¿¿ëýõ

Çîðèëò 3 - ¿éë àæèëëàãàà3.5. Ñóâèëàõóéí äèïëîìûí áîëîâñðîëûã 3

æèëýýð, áàêàëàâðûí áîëîâñðîëûã 4 æèëýýð îëãîæ óëìààð ìàãèñòð, äîêòîðûí áîëîâñðîëûí ñòàíäàðòûã øèíý÷ëýí òîãòîîõ

3.6. Äèïëîìûí ñóðãàëòààð õºðâºõ ÷àäâàðòàé áîëîâñîí õ¿÷èí áýëòãýõ, äèïëîìûí áîëîâñðîëòîé áîëîâñîí õ¿÷èíã áîãèíî õóãàöààíû ìýðãýø¿¿ëýõ ñóðãàëòààð íàðèéí ìýðãýæëèéí áîëîí òóñãàé ìýðãýæèë îëãîõ òîãòîëöîîã áîëîâñðîíãóé áîëãîõ

3.7. Îðîí íóòàã, á¿ñ íóòãèéí õýðýãöýý, çàõèàëãàä òóëãóóðëàí ñóâèëàã÷, ýìíýëãèéí òóñãàé ìýðãýæèëòíèéã áýëòãýäýã òîãòîëöîîíä øèëæèõýä îðîí íóòãèéí ÇÇÁ îðîëöîîã íýìýãä¿¿ëýõ

3.8. Òºãñºëòèéí äàðààõ ñóðãàëòûí òîãòîëöîîã áîëîâñðîíãóé áîëãîõ, çàéíû ñóðãàëòûã õºãæ¿¿ëýõ çàìààð ñóâèëàã÷ äóíä ìýðãýæèëòí¿¿ä îðîí íóòàãäàà àæëûí áàéðàí äýýð ìýäëýã ìýðãýæëýý äýýøë¿¿ëýõ áîëîìæèéã íýìýãä¿¿ëýõ

3.9. Ñóâèëàõóéí óõààíûã õºãæ¿¿ëýõ, ýðäýì øèíæèëãýý, ñóäàëãààíû àæëûã óðàìøóóëàí äýìæèõ

Çîðèëò 3 - ¿éë àæèëëàãàà

Çîðèëò 4 - ¿éë àæèëëàãàà4.1. Ýð¿¿ë ìýíäèéí òóñëàìæèéí øàòëàë,

¿éë÷ëýõ õ¿ðýýíèé ºâºðìºö îíöëîãèéí äàãóó ñóâèëàã÷, ýìíýëãèéí òóñãàé ìýðãýæèëòíèé àæëûí õýì, õýìæýýã øèíý÷ëýí áîëîâñðóóëàí àæëûí à÷ààëàë, äàâõàðäëûã çºâ çîõèöóóëàõ çàìààð àæèë ¿¿ðãèéã õóâààðèëàëòûã îíîâ÷òîé áîëãîõ

4.2.      Õºäºëìºðèéí íºõöºëèéã ñàéæðóóëàõ, õºäºëìºð õàìãààëàë, àþóëã¿é áàéäëûí áàòàëãààã õàíãàõ àðãà õýìæýý àâ÷ á¿õ øàòíû òóñëàìæ ¿éë÷èëãýýíä íýâòð¿¿ëýõ

Çîðèëò 4 - ¿éë àæèëëàãàà4.3. Ñóâèëàã÷, ìýðãýæèëòíèé õºäºëìºðèéí

ºâºðìºö íºõöºë /ýýëæèéí, øºíèéí àæèë, õàëäâàðòàé îð÷èí ãì/ áîëîí àæëûí à÷ààëàë, îíöëîãûã òóñãàõ çàìààð õºäºëìºðèéí ¿íýëýìæèéã áîëîâñðîíãóé áîëãîõ

4.4 Ñóâèëàõóéí àæèë ìýðãýæëèéí àíãèëàë, æàãñààëòûã øèíý÷ëýí áîëîâñðîíãóé áîëãîõ, ñóâèëàã÷, ìýðãýæèëòíèé öàëèíãèéí àíãèëàë, çýðýãëýëèéã àõèóëàõ, öàëèí õºëñèéã ¿å øàòòàéãààð íýìýãä¿¿ëýõ

Çîðèëò 4 - ¿éë àæèëëàãàà4.5.   Ýð¿¿ë ìýíäèéí àæèëëàãñäûí ýð¿¿ë ìýíäèéã

äýìæèõ çîðèëãîîð ýìíýëãèéí àæèëàãñàäûí ñóâèëàë áàéãóóëàõ, çàðèì ãóðàâäàã÷ øàòëàëûí ýìíýëýãò òýäýíä ¿éë÷ëýõ êàáèíåò, íýãæ¿¿äèéã áèé áîëãîõ

4.6. Ñóâèëàã÷, ìýðãýæèëòíèé àëáàí òóøààëûí õºãæèë äýâøèë, øàãíàë óðàìøóóëàë, õàðèóöëàãà òîîöîõ ìåõàíèçìûã áîëîâñðîíãóé áîëãîõ

4.7. Ñóâèëàã÷, ýìíýëãèéí òóñãàé ìýðãýæèëòíèé ìýðãýæëèéí ¸ñ ç¿éí êîäåêñèéã áîëîâñðóóëæ ìºðä¿¿ëýõ, “Ñóâèëàã÷èéí òàíãàðàã”-òàé áîëîõ

3.Øèéäâýðëýõ àðãà çàì, õýòèéí òºëºâ3.Øèéäâýðëýõ àðãà çàì, õýòèéí òºëºâ

• ÄÝÌÁ –ûí ñàíõ¿¿æèëòýýð ÎÓÑÍ-èéí ìýðãýæèëòýí áàãøèéí óäèðäëàãà äîð ”Ñóâèëàõóéí óäèðäëàãà ìàíëàéëàë” ñýäýâò åðºíõèé ñóâèëàã÷äûí 2 æèëèéí ñóðãàëò

• Ñóâèëàõóéí áîëîâñðîëûí ¿íäýñíèé ñóðàõ áè÷ãèéí ýõ çîõèîõ,

• Ñóâèëàõóéí ò¿¿õ õºòëºëò, áóñàä äàãàëäàõ àíõàí øàòíû áè÷èã áàðèìòûã ÎÓ-ûí ò¿âøèíä íèéö¿¿ëýí øèíý÷ëýõ,

• Ñóâèëàõóéí õ¿íèé íººöèéí ºíººãèéí áàéäàëä ñóäàëãàà õèéæ, öààøäûí õýðýãöýýã òîãòîîõ,

• Ñóâèëàõóéí òºãñºëòèéí äàðààõ ñóðãàëòûí æèøèã ñòàíäàðòûã ÎÓ-ûí ò¿âøèíä íèéö¿¿ëýí õóóëü÷ëàõ,

• Ñóâèëàõóéí óäèðäëàãà çîõèîí áàéãóóëàëòûã ñàéæðóóëàõ çîðèëãîîð Ñóâèëãààíû àëáà, ÝÌß-íû ñóâèëàã÷èéí çºâëºëèéí øèíý÷èëñýí çàãâàð ãàðãàõ

• Òºðºëæñºí ñóâèëàõóéí ñòàíäàðòûã áîëîâñðóóëàõ

3.Øèéäâýðëýõ àðãà çàì, õýòèéí òºëºâ3.Øèéäâýðëýõ àðãà çàì, õýòèéí òºëºâ

• 2005-2008 îíä Ñóâèëõóéí àñóóäëààð õýðýãæ¿¿ëýõ ¿éë àæèëëàãààíû òºëºâëºãºº áàòëàõ òóõàé (ÝÌÑ-ûí 2005-218)

• Ñóâèëàõóéí óäèðäëàãûí á¿òýö çîõèîí áàéãóóëàëò (ÝÌÑ-ûí 2005-02)

Àíõààðàë òàâüñàíä áàÿðëàëàà