NANGADANAN UN IBLATU Named Pictures Margaret Cook filePAUNANG SALITA Ang isang katangiang masasabi...

Post on 03-Sep-2019

12 views 0 download

Transcript of NANGADANAN UN IBLATU Named Pictures Margaret Cook filePAUNANG SALITA Ang isang katangiang masasabi...

NANGADANAN UN IBLATU

Named Pictures

Margaret Cook and

Beth Kyle

Published

in cooperation with

Bureau of Public Schools

and Institute of National Language

of thp

Ministry of Education and Culture

Manila, Philippines

Additional copies of this publication may be obtained from

TCP P.O. Box 423 Greenhills, Metro Manila

A Picture Dictionary in Limos Kalinga

. . .~ ,~.. . . . ,, .. - . i: , .. . 53.28-1181-2.8C 83.. 140PTz814102B

Printed in the philippines

PAUNANG SALITA

Ang isang katangiang masasabi tungkol sa Pilipinas ay ang

pagkakaroon nito ng iba't ibang pangkat etniko na nag-aangkin

ug kani-kanilang wikang katutubo. Gayon man, ito'y hindi

naging balakid sa pag-unlad ng bansa, bagkus nagpatibay pa

nga sa pagbubuklod at pagkakaisa ng rnga mamamayan tungo sa

pagkakaroon ng isang diwang panlahat.

Ang aklat na ito ay isa sa serye 4g ganitong uri ng rnga

babasahing inihahanda para sa higit na ikalilinang ng rnga

kaalaman, kakayahan, kasanayan, pagpapahalaga at pagmamahal

sa sariling wika ng rnga mag-aaral.

Sinikap na malakipan ang aklat ng rnga paksang inaaakalang

magdudulot ng malaki at makabuluhang kapakinabangan sa mga

gagamit nito. Sa paghahanda ng mga ito'y isinaalang-alang ang

rnga pangkalahatang layunin ng bansa. Isinaalang-alang din ang

mga pangkasalukuyang pangangailangan ng rnga mag-aaral sa

pagpapalawak at pagpapayaman ng kanilang talasalitaan, paglinang

ng kakayahang gumamit ng wikang gamitin at wastong pagsulat nito.

May inilakip ding rnga pagsasanay na inaakalang makatutulong sa

mabisang pag-aaral ng wika. Matitiyak na ganap na nlladg

natutuhan at nauunawaan ang wika kung ito'y buohg katalinuhan

na nilang natatalakay sa klase at naiuugnay o nagagarnit sa

tunay na buhay.

Buong pagmamalaking inihahandog ng Ministri ng Edukasyon at

Kultura ang aklat na ito taglay ang matapat na hangarin at

mithiing lalo pang mapataas ang uri ng edukasyon para sa dl

marunong bumasa at sumulat sa pamamagitan ng pag-aaral ng

kinagisnang wika. At inaasahan din sa gayon ang madaling

pagkatuto ng wikang pambansa.

Onofre D. Corpuz Ministro ng Edukasyon at Kultura

DIRECTIONS TO TEE TEACX.ER

This picture dictionary is prepared in the Limos Kalinga,

Pilipino, and English languages. Limos Kalinga is the source

language, and the words are alphabetized according to the

Limos Kalinga language. It can be used by learners on many

different levels of reading ability:

The book can be usedby pre-literate learners who can, under

the direction of a teacher, note auditory and visual sameness

of beginning sounds and note the word configurations of many

common nouns.

The book can be used by newly-literate learners who can make

use of the picture clues to read the entries and in so doing

expose them to many common words in printed form.

The book can be used as a simple textbook for teaching.beginning

dictionary skills to middle grade pupils: alphabetical order,

locating words in a dictionary, using a dictionary for spelling

confirmation, as well as using a dictionary to learn words of

another language.

Finally, the book can be used by students of a second language

as a simple sourcebook to supplement vocabulary building in

learning a second language. Margaret Cook and Beth Kyle

prepared the book for publication.

Kathleen Bosscher

Literacy Department

Summer Institute of Linguistics

agas abb ak

gamot tsonggo/rnatsing

medicine monkey

. . . . . . . . . .

.ab aka

abatra

hemp

aganggang

i p i s

cockroach

abukadu

e abOkadO avocado

aggo l a

allmango/ alirnasag

crab

akkup I

pandakot '

dustpan

agudun g

suso/kuhol

s n a i 1

I

ogudung

kabib i

s h e l l

aladu

araro k plow

aldan '

hagdan

ladder / s t a i r s

a l i t u s

lzikaw

earr in g

a l l u

p e s t l e

alsom I

amussu

& pat ar!i

beans

antokos

salamin s a mata

I glasses I

angingiwan

anino

shadow

spay a - Papay a

papaya fruit

apuy

apoy /gat ong

f i r e

assisigom

small black ant

as u

aso

dog

as uli I

usok

smoke

at a I

mat a

I

bat ang b ab ae

g i r l

baka

baka

caw

I

4 A bakaw

mais

corn

\

bakbakot

mat a? da

o l d person

bakka I baO

coconut s h e l l

@& ....a

wooden c l o g s

I badang I

I b o l o I

badut

kamise p o l o

s h i r t

bainan

b a i n a

b o l o sheath

I b a l a n s i

b a l a t

s a g i n g

banana'

baldong I

balena

p l a u t a .

f l u t e

b a l e n a

I

d r i l l

b a l i l i s

dram/bar i l e s

b a r r e l

f l y i n g l i z a r d

1

Bb

I b anga

p a l a y o k

c l a y p o t

bangka

bangkang may k a t i g

- b o a t

b a t t u k u n g

b a s u

b aso

g l a s s

b a t e l e d

bun dok

r mountain . .

b a p o l

b a p ~ r / b a r k o

s h i p

b a s k e t s a l a k o t

, ,

., ,

b a s k e t h a t

b a t t i n g a

t i p a k i o n g

g r a s s h o p p e r

, , . ~ . . . h . . . , , .

I

battukung bawwot

v sumbrero t rumpo !

I hat t OP I

!

L

b [ i

I !

i r ! I i. r !

i

bat u

b a t o

s t o n e

bawong

s i b u y a s na mura

green onion

baybay

dagat / karagat an

ocean-

bawong

s i b u y a s

*

on ion

b i n o l a

s i n u l i d

thread

binalyun

kulungan ng ibon

b i r d cage

I b i n t i n g ~ ,

beynte s i n g k o sent imos

25 centavDs

b i s i k l e t a

b i s i k l e t a

b i c y c l e

b i s i g l a

h i n g e

bituwon

b i t u i n

s t a r

biyugan

put a k i t

wasp

I bolok 1

baboy

P iz

S o l o y

bahay

house

dat bo loy

mga bahay

houses

boloy ls igay b u l a

kubo b o l a

house b a l l

I

bolpen bulan

bolpen b uw an

Pen moon

I b o t i l y a 1 " bul a s I

I

b o t e eskob a

b o t t le brush

! 'I

Rb,

I,

bulu buuk

Raw ay uu buhok

bamboo

buoot

ulap

cloud

bungluu

bahaghari

rainbow

hair

\

buway a

buway a

crocodile

I . I

kabayu

kab ay o

I h o r s e i

! k ab on

i I I . I baul/kabofi

, ! 1 wooden - c h e s t

i I

' kakkamel

wa l i s t i n t i n g

s t i c k broom

I k a l a k a l

k u l i g l i g

I c i c a d a

b a t

k a l d i n g

kambing

go at

k a l e s a

k a l e s a

k a l e s a

k a l i t u n kalubasa

k a r i t o n ka labasa

c a r t squash

k a l i t t agongan/ duwala

t u t u b i

dragonfly

k a l s a

ka lsada

road

ka l ton

kar ton

c a r t on

I

k a l t i b

gunt ing

s c i s s o r s

I ka lu t

karo t

c a r r o t

*

' kamat is

kamat is

tomato

kan de 1 k a p a t e l a I k a n d i l a k a p i t e r a

c a n d l e c o f f e e p o t

I

.

! I , -

k a n d e l u k a s i I g I s a i n g a n lor0

I rice pot p a r r o t

i I i I

kampu

e s k w e l a h a n / p a a r a l a n

s c h o o l I

k a p a t e l a

t a k u r i

k e t t le

k a n d o l

k a l a b a s a

w h i t e s q u a s h

k a t am I

katam

p l a n e I I

g;~ . ~

4, S. ~

k I:. F!, I i ;; ~

1; 1.

k a t l i .+ ..,

. . papag . . . . .

tj bed made from-bamboo

kawa

gagamba . , .. 3

s p i d e r . ~ .

kay it

. .

. .

kayun b a l a t

pun0 ng s a g i n g .

banana tree

kayun d i apaya

pun0 ng papaya

papaya tree

kayun i y u g

pun0 n g n i y o g

J* coconut tree

I k i d a y kinawad

n oo kadena !

f o r e h e a d c h a i n I i

I *

I

k i l a t k o l a n g

k i d l a t b u l a t e

worm

k i l u m k u l l a p o y

s u k a paruparo

v i n e g a r b u t t e r f l y

e y e l a s h

kirnat

p i l i k m a t a

bamboo g u i t a r

- k u l l i t o n g

bumbong g i t a r a n g

kutsala dama

kutsara dama

spqon game board

I I

, . ". ~ . k d

dapan kuup

kuwago

foot ow 1

,

~. kusa

pusa

cat i

firewood 1

dal lipong

kalang bat0

/

f i re s tones

I j

pagong i .to'rtoise i

dumug/ alwod

salagubang

b e e t l e

rnangkok

baw 1

dop 1 a s

, t alpn

. . ,

w a t e r f a l l

.

e l p u l a n o / gagganak pulanun n a p i g s a

jet i n ah i n

jet hen

gawgawa/ patu

b i b i

duck

g i t a l a

- g i t asa

. , ,. .~ .. . ~

.. .#. ,

'1 I . . ,*:. \ . ' , ,,..

gui tar

. . . ~

gayyaman

.,

a.lupihan . I

. . centipede

i

goled

. . : g a l i s I

. . i

scab ie s I I I

gus i

gus i

jar lvase

f,?

j l . .

!I

& 1 , . 1;. r: 4 3 6: 1' '.

i ! 1' _ _ * . , . . . ii . x.

ii 6 i i

i il I,, . : i.

, -

i k i i i p l t

b i n t i p a n g - i p i t ng s inampay

l e g s c l o t h e s p i n

L

i b l u i g a d

l i b r o kudkuran . .

book g r a t e r

i kan

i s d a

-

i k i n manuk

4- pangkah ig ng manok

c h i c k e n f o o t

I -..-

i g a u I I !

b i l a o I I

, . ! f i s h

d

i l o k

lamok

mosqu i to

winnowing i b a s k e t I

i

i n i t

a r aw

sun

i p l u g

it log

i p o s I

t a i l . *

I I

i s e k e l i m

s o r b e t e s

ice cream

i s n a I

r i c e I

i s p i l i

perdib le

s a f e t y p in

i s t a l

par01

Christmas lantern .

i y u k a n l a l i g

pukyut an

b e e

1 ab an u s

p e t s a y

1 Pet chay

lakoy ,

an ay

termite

ladyu

' radyo t

radio

lagadi

_--- l a g a r i

saw

lagdaw

ulanp

c r a y f i s h

l a l a k i

batang l a l a k i

b OY

l a l a t I s i n t uron

b e l t

laman/babuy

baboy ramo 1

w i l d p i g 1

lamesaan

mesa

t a b l e

I

l a t a l a n s a

b a l d e

Can n a i l

.

lansones' l a t a

l a n s o n e s lat a

opened can iansone

. .I

2 4

lampa

gasera / lampara

kerosene lamp

-

1 an duk

a s a r o l

hoe

l a p i s

l a p i s

pen c i 1

l a s t i k o

goma

rubber bands

I lingaw

I

I . l u y i i langaw . . . . . . .

g i n g e r f l y

.,. ~

! . , . layab l u b i d

b a n d i l a

' I

I

i l i d o y

. . gabi

t a r o

1 ub 1d

l u b i d

rope

>

li-. ' , .

5 1 ima

f i v e

I lusong I

I lusong

I I

I

i

searing machine

kalabaw

man- i b i 1

mi y ak

cry

man - omos

ma1 igo

bathe

0

mot01

motorsiklo

motorcycle

- i

mot 01

mut or

motor

mut i t

mus an g

lemur/ civet cat

+

.

.

n a b t a k a ""ti".

*a b a s a g n a b o t e

b roken b o t t l e

obok

b a n i g

m a t

o l a s

r e l v

watch

onom

6 an i m

s i x

o n g o l

i l o n g

n o s e

.

ong-ong

kuwint as

neck lace

opat

ap at

f o u r

o s a

i s a

one

paam- ama

h in l a l a k i

thumb

Pagayy amot d i i k i

d a l i r e ng' paa

t o e s

pagayy amot d i ima I

, d a l i r e

i- \- * ~ 4 2 f i n g e r

pagoy

palay

r i c e

pala

pala

shovel

I palangga I

palanggana

w i s h basin

palangngipang

palmera

palm t r e e

palatu I

p l a t e

p a l s i i t

t i rador

s l ingshot

pa l t ug I

papattung d i gangsa

pantambol ng gong

- gong m a l l e t

- I

p a t t u k i

paragos

s l e d

I Pau

mango

J //* ' p a &

s an dok , :? -- , ..

. l a d l e ,

payak

pakpak

wing

payong

payong

umbrel la ,

pesok

p i s o

one p e s o

p e t lomak

P e t romaxl h a s a g

P r e s s u r e lamp

p i lak

p e r a

money

p i n g k i

k i n g k i

w i c k lamp

p i n g g a l i n g

s i n g s i n g

r i n g

p i n g y a

p i n y a

p i n e a p p l e

p i t s e l

p i t s e l .-

*

p i t c h e r .

p i t u

p i t u

s e v e n

poset

gr ipo

faucet

.

pus0 ng sag lng

banana blossom .

pulanu

eroplano

alrplane

pullayuk

kawali

frying pan

p u s l a i t

l e n t e / p l a s l a y t

f l a s h l l g h t

-- .

\

1

*

-

sabon

sabon

'iL soap

sabsabung

bulaklak

f l o w e r

sagaysay

suk lay

comb

s a i s

d i y e s sentimo,

10 centavos

s a i t

t i n i k

t h o r n s

s a l a k s a k

p i skador

k i n g f i s h e r

s a l a p i

s ingkuwent a s e n t imos

50 centavos

s a l l i k o p -.

lawin

hawk

.

S

35

,

salop

s a l o p

gant a

sapatos

s apat os

shoe

'3

sanga sapegu

sanga ( p a l i t o ng)

t r e e branch

sangi

b i b i g

mouth

s a w g

-2 IIrl,c

pospo ro

matches

sawang

blntana

window

,

say-ang \ spear s i b a t

s i k u

5 i k o

elbow

s i g a y

kubo

hut

I s i l a v .

t uko

gecko

s i l i

s i l i

ch i 11

s impulu

10 s-pu

t e n

I s i n e l a s I t s i n e l a s

thongs

s i n sapad I p i l i n g ng s a g i n g

hand o f bananas

i z e d

I. i r o n r o o f i n g

s iyam

s i y a m

n i n e

t abukul un s i d a

s a l o k

f i s h n e t

s i y o p

s is i w

c h i c k

', t a k l a y

b i s i t / b r a s o \ arm

suwaku t agwan

sagwan

padd le

t a l a k

t rak

t r u c k

t a l a k t a n s u

t rak s i n g k o s e n t i m o s

'5 c e n t a v o s t r u c k

t a s a

t asa

t a l a k / d i p

dy i p

jeeprrey

tasa

tasa

- - CUP

I p a i 1 I

t i n a l i

p u l s e r a s

b r a c e l e t

1 b r e a d i

t i n u n u n d i b o l o k

b a r b i k y u

- kabobs

t ongod

l e e g

neck

t u b u

dahon

l e a f

t ukak

p a l a k a

\

f r o g

t ukod

ha1 i g i

p o s t

t udoy

a l u l o d

water conduit

tu l -ang

bone '

tulbok

s u s i

key

t u l u

t a t l o

t h r e e

.I

t u n n i l y u

t u r n i l y o

screw

P t upt upok

tuyu

t o y 0

s o y sauce

UL,

ubbun d i luwang udan

b i s i r o / umulan guya

c a r a b a o c a l f r a i n

ukoq ugs a a

t u t a u s a

PUPPY d e e r

Won u l o g

t u t a a h a s

PUPPY s n a k e

uku/glpon urnlnurn

k u t s l l y o uminom

knife d r i n k

mas

t ubo

sugar cane

upit

sakO

s-ack

ut ue

daga

mouse

umg

kabute

mushroom

waswassay

palakol

hatchet

walu

8 walo

e ight

.