Lập trình Python cơ bản - pyqt5.files.wordpress.com · Comments Comments là một đoạn...

1. Introduction2. CàiđặtPython3. Bắtđầu4. Biếnvàkiểudữliệu5. Toántửvàbiểuthức6. CâulệnhđiềukhiểnIfelse7. Vònglặp8. Cấutrúcdữliệu9. Chuỗi10. Hàm11. Xửlýtậptin12. Exceptions13. Class

MụcLục

LậptrìnhPythoncơbản

2

Chàocácbạn,

NgônngữlậptrìnhPythonngàycàngđượcphổbiếnvàứngdụngrộngrãitrongIT.Nắmbắtđượcxuhướngđóvànhằmtạođiềukiệnnghiêncứuchocácsinhviên,ngườimớibắtđầutiếpxúcvớiPython,cộngđồngPythonViệtNamsưutầmvàbiêntậplạigiớithiệucàinhìntổngquannhấtvềPython.

Trongquátrìnhsưutâm,biêndịchchắcchắnkhôngthểtránhkhỏicácthiếusót,rấtmongđượcsựđónggóphơnnữacủacácđồngnghiệp,anhembạnbèđểhoànthiệnhơnnữa.

Mọiýkiếnđónggópxingửivề:

NguyễnNgọcKhánh

Email:khanhnn@pythonvietnam.info

Skype/Yahoo:khanhnnvn

http://pythonvietnam.info

http://pythonvietnam.com

Facebook:FanPage,Group

Cảmơnsựquantâm,ủnghộcủacácbạn!

Nhómdịchgiả.

Giớithiệuchung

LậptrìnhPythoncơbản

3Introduction

Trongphầnnày,chúngtasẽnóivềvấnđềcàiđặtPython.

a.CàiđặtPythontrênWindows:

Bước1:Thựchiệntảibảncàiđặttừtrangchủ:http://www.python.org.ChúýphiênbảnđượcchúngtôisửdụngtrongtàiliệunàylàPython2.xvìvậybạnnênlựachọnphiênbảnphùhợpchoviệcthựchành.

Bước2:TiếnhànhcàiđặtPythonnhưmộtchươngtrìnhtrênWindowsbìnhthường.

Bước3:ĐểcóthểlàmviệcvớiPythonởcửasổcmdmàkhôngcầntrỏrõthưmụccàiđặt,bạncầnthiếtlậpbiếnmôitrườngbằngcách:

ClickchuộtphảivàoMycomputerchọnProperties

ClickchọnAdvancedsystemsettting.

ChọnEnvironmentVariables

SauđóthêmđườngdẫncàiđặtPythonvàobiếnPATH

Sauđóbạngõpythontạicủasổcmd,nếuhiểnthịnhưsaulàbạnđãthànhcông.

Python2.7.6(default,Nov102013,19:24:18)[MSCv.150032bit(Intel)]onwin32

Type"copyright","credits"or"license()"formoreinformation.

>>>

b.CàiđặttrênHĐHLinux

HầunhưcáchệđiềuhànhđềuhỗtrợPython,bạncóthểcàiđặtonline,hoặcoffline.Chúngtasẽthấycáccáchphổbiếnsau:

TrênDebian(Ubuntu,LinuxMint,...)chúngtasửdụng

apt-getinstallpython

TrênRedHat(CentOS,RedHat,Asianux,...)

yuminstallpython

Saukhicàiđặtxong,bạncũngcóthểsửdụngPythonbằngcáchgõpythonvàocửasổdònglệnh.

Chúccácbạnthànhcông!

CàiđặtPython

LậptrìnhPythoncơbản

4CàiđặtPython

Pythonlàngônngữlậptrìnhthôngdịch,điềuđócónghĩalàbạncóthểviếtcodengaytrêntrìnhthôngdịchhoặcviếtvàofilesauđóchạychúng.Đầutiênchúngtasẽsửdụngtrìnhthôngdịchđểbắtđầuviếtmộtchươngtrìnhđầutiên(bạncóthểsửdụngshelltrênWindowshoặcTerminaltrênLinux)

$python

Python2.5.1(r251:54863,Oct302007,13:54:11)

q[GCC4.1.220070925(RedHat4.1.2-33)]onlinux2

Type"help","copyright","credits"or"license"formoreinformation.

>>>

Đểcóthểinradòngchữ"XinchàoPythonVietNam"bạncóthểlàmnhưsau:

>>>print"XinchàoPythonVietNam!"

HelloWorld!

helloworld.py

Bâygiờtasẽlàmcáchmàlậptrìnhviênhaylàm,bạnsẽtạomộtfilehelloworld.py,bạncóthểsửdụngbấtcứmộttrìnhsoạnthảomàbạnbiếtđểtạorafilenày.Chúýđuôimởrộnglà.py

#!/usr/bin/envpython

print"HelloWorld!"

Đểthựchiệnchạy,bạncầntraoquyềnchofileđóđượcthựcthi.Bạndùnglệnhsau:

$chmod+xhelloworld.py

Sauđóchạy

$./helloworld.py

HelloWorld!

Trongdòngđầutiêncódấu#!,chúngtagọinólàsha-bang.SửdụngđểthôngbáochotrìnhthôngdịchPythonchạyđoạncode.Dòngtiếptheotrongđoạncodetrênchúngtainrathôngbáo.TrongPythonchúngtagọicácdòngvănbảnlàchuỗi.

Khoảngtrắngvàthụtđầudòng

TrongPythonkhoảngtrắngrấtquantrọng.Chúngtaphânbiệtcáchsửdụngdấukhoảngtrắng.Khoảngtrắngtrongdòngđầutiênđượcxemnhưdấuthụtđầudòng.Nhưngnếusửdụngsaithìsẽbáolỗi.

Vídụnhưsau:

>>>a=12

>>>a=12

File"<stdin>",line1

a=12

IndentationError:unexpectedindent

Bắtđầu

LậptrìnhPythoncơbản

5Bắtđầu

^

Chúý:Cómộtdấucáchđầutiêngâyralỗitrongđoạncodetrên,dođóchúngtacầnđặtdấuthụtđầudòngthíchhợp.

Chúngtacómộtsốchúýchoviệcsửdụngdấukhoảngtrắngvàđịnhdanh

Use4spacesforindentation.

Nevermixtabandspaces.

Oneblanklinebetweenfunctions.

Twoblanklinesbetweenclasses.

Cónhiềunơitrongđoạncodemàbạnphảiáodụngcáchdùngdấucách,vídụnhư:

Addaspaceafter”,”indicts,lists,tuples,andargumentlistsandafter”:”indicts.

Spacesaroundassignmentsandcomparisons(exceptinargumentlist)

Nospacesjustinsideparentheses.

CommentsCommentslàmộtđoạnvănbảnđượcviếttrongcode,chúngđượcsửdụngđểgiảithíchhoặcchúthíchchongườikháchiểuvềđoạncodeđó.Mộtđoạncommentbắtđầubằngdấu#,mọithứsaudấucommentkhôngđượcthựcthitrongchươngtrình.

>>>#Thisisacomment

>>>#Thenextlinewilladdtwonumbers

>>>a=12+34

>>>printc#thisisacommenttoo:)

Commentsgiúpcholậptrìnhviêndễdàngcảitiếnmãnguồn,ghichúcácchứcnăngcủađoạncodethựchiện,nócóthểlàngườiviết,ngàyviết.

#FIXME--fixthesecodelater

#TODO--infutureyouhavetodothis

ModulesModulestrongPythonlàcáctậptinchưacáchàmđượcđịnhnghĩasẵn,biếncáimàchúngtacóthểsửdụnglại,nócũngcóđuôimởrộnglà.py.Pythonđãcungcấpsẵnmộtsốmodulemặcđịnh.Chúngtacóthểsửdụngchúng.Đểsửdụngchúngtacầndùnglệnhimport.Vídụnhưsau:

>>>importmath

>>>printmath.e

2.71828182846

ChúngtasẽtìmhiểuchitiếtvềcácModuletrongcácphầnsau.Chúccácbạnthànhcông!

LậptrìnhPythoncơbản

6Bắtđầu

Từkhóavàđịnhdanh

CodePythoncóthểđượcchiathànhcácđịnhdanh.Đinhdanh(haycònđượcgọilàtên)đượcmôtảbởicácđịnhnghĩatừvựngsauđây:

identifier::=(letter|"_")(letter|digit|"_")*

letter::=lowercase|uppercase

lowercase::="a"..."z"

uppercase::="A"..."Z"

digit::="0"..."9"

Sauđâylàdanhsáchcáctừkhóacủangônngữ,chúngtakhôngthểsửdụngchúngnhưmộtđịnhdanhthôngthường.Chúngtaphảidùngchínhxáccáctừsauđây:

anddelfromnotwhile

aselifglobalorwith

assertelseifpassyield

breakexceptimportprint

classexecinraise

continuefinallyisreturn

defforlambdatry

TrongPythonchúngtakhôngchỉđịnhmộtkiểudữliệutrongmộtbiến.Tuynhiênchúngtacóthểviếtabc=1vàabcsẽtrởthànhdữliệukiểunguyên.Nếuviếtabc=1.0thìabcsẽlàkiểusốthực.Sauđâylàvídụcơbảnvềviệcgángiátrịchobiến:

>>>a=13

>>>b=23

>>>a+b

36

TrongvídụtrênbạnđãhiểucáchkhaibáobiếntrongPython,bạnchỉcầngõtênvàgiátrịcủabiến.Pythoncóthểthaotáctrênchuỗi.Chúngđượcđặttrongdấungoặcđơnhoặcngoặcképnhư:

>>>'India'

'India'

>>>'India\'sbest'

"India'sbest"

>>>"HelloWorld!"

'HelloWorld!'

Nhậndữliệutừbànphím:

TrongPythonbạnkhôngcầnbướcđọcdữliệutừbànphím.Bạncóthểsửdụnghàmraw_inputđểthựchiệnnhậpdữliệu:Vídụnhư:

raw_input("XinchaoPythonVietNam")

vàsẽtrảvềchuỗiđầuvào.Chúngtasẽthửviếtmộtchươngtrìnhđơngiảnchophépđọcsốđượcnhậptừbànphímsauđókiểmtranólớnhơn100hoặckhông.Tênchươngtrìnhnàycótênlàtesthundred.py:

Biếnvàkiểudữliệu

LậptrìnhPythoncơbản

7Biếnvàkiểudữliệu

#!/usr/bin/envpython

number=int(raw_input("Enteraninteger:"))

ifnumber<100:

print"Yournumberissmallerthan100"

else:

print"Yournumberisgreaterthan100"

Kếtquảsẽnhưsau:

$./testhundred.py

Enteraninteger:13

Yournumberissmallerthan100

$./testhundred.py

Enteraninteger:123

Yournumberisgreaterthan100

Trongchươngtrìnhtiếpchúngtasẽlấyvídụvềviệctínhtoáncáckhoảnđầutư:

#!/usr/bin/envpython

amount=float(raw_input("Enteramount:"))

inrate=float(raw_input("EnterInterestrate:"))

period=int(raw_input("Enterperiod:"))

value=0

year=1

whileyear<=period:

value=amount+(inrate*amount)

print"Year%dRs.%.2f"%(year,value)

amount=value

year=year+1

Kếtquảnhưsau:

$./investment.py

Enteramount:10000

EnterInterestrate:0.14

Enterperiod:5

Year1Rs.11400.00

Year2Rs.12996.00

Year3Rs.14815.44

Year4Rs.16889.60

Year5Rs.19254.15

Mộtvàivídụ:

Mộtvàivídụvềbiếnvàkiểudữliệu:

TrungbìnhcủasốN

TrongchươngtrìnhnàychúngtasẽtínhtoántrungbìnhcủasốN

#!/usr/bin/envpython

N=10

sum=0

count=0

whilecount<N:

number=float(raw_input(""))

sum=sum+number

count=count+1

average=float(sum)/N

print"N=%d,Sum=%f"%(N,sum)

print"Average=%f"%average

LậptrìnhPythoncơbản

8Biếnvàkiểudữliệu

Kếtquảnhưsau

$./averagen.py

1

2.3

4.67

1.42

7

3.67

4.08

2.2

4.25

8.21

N=10,Sum=38.800000

Average=3.880000

Chuyểnđổinhiệtđộ:ChươngtrìnhphụcvụviệcchuyểnđổitừđộFsangđộCsửdụngcôngthức:C=(F-32)/1.8

#!/usr/bin/envpython

fahrenheit=0.0

print"FahrenheitCelsius"

whilefahrenheit<=250:

celsius=(fahrenheit-32.0)/1.8#HerewecalculatetheCelsiusvalue

print"%5.1f%7.2f"%(fahrenheit,celsius)

fahrenheit=fahrenheit+25

Kếtquảnhưsau:

[kd@kdlappybook]$./temperature.py

FahrenheitCelsius

0.0-17.78

25.0-3.89

50.010.00

75.023.89

100.037.78

125.051.67

150.065.56

175.079.44

200.093.33

225.0107.22

250.0121.11

Gánnhiềugiátrịchobiếntrênmộtdòng:

Bạncóthểkhaibáonhiềugiátrịchonhiềubiếntrênmộtdòng,vídụnhưsau:

>>>a,b=45,54

>>>a

45

>>>b

54

Bạncũngcóthểchuyểnđổigiữahaigiátrịrấtdễdàng:

>>>a,b=b,a

>>>a

54

>>>b

45

LậptrìnhPythoncơbản

9Biếnvàkiểudữliệu

Đểhiểuhơncáchlàmviệc,chúngtasẽtìmhiểuvềkiểudữliệutuple.Chúngtasẽsửdụngdấuphẩychoviệctạotuple.Ởbênphảichúngtasẽtạomộttuple(chúngtagọichúnglàgóituple)vàphíabêntráichúngtagọilàtuplegiảinénchomộttuplemới.

Dướiđâylàmộtvídụ:

>>>data=("KushalDas","India","Python")

>>>name,country,language=data

>>>name

'KushalDas'

>>>country

'India'

>>>language

'Python'

Chúccácbạnthànhcông!

LậptrìnhPythoncơbản

10Biếnvàkiểudữliệu

TrongPythonbạncóthểviếtbiểuthứctrêncácdòng.

Vídụ:

>>>2+3

5

>>>23-3

20

>>>22.0/12

1.8333333333333333

Đểlấygiátrịthậpphânbạnthựchiệnnhưtrên.Đểlấygiátrịlàmtrongbạnsửdụngtoántử%

>>>14%3

2

Vídụvềsốnguyên

#!/usr/bin/envpython

days=int(raw_input("Enterdays:"))

months=days/30

days=days%30

print"Months=%dDays=%d"%(months,days)

Kếtquảnhưsau:

$./integer.py

Enterdays:265

Months=8Days=25

Trongdòngđầutiênchúngtasẽlấysốngày,sauđólấysốthángvàngàyvàcuốicùnglàinchúngramànhình.Bạncóthểlàmchúngmộtcáchdễdàng.

#!/usr/bin/envpython

days=int(raw_input("Enterdays:"))

print"Months=%dDays=%d"%(divmod(days,30))

Hàmdivmod(num1,num2)trảvềhaigiátrị,firstisthedivisionofnum1andnum2andinsecondthemoduloofnum1andnum2.

RelationalOperators

YoucanusethefollowingoperatorsasrelationaloperatorsRelationalOperatorsOperatorMeaning

<Islessthan<=Islessthanorequalto

Isgreaterthan

Toántửvàbiểuthức

LậptrìnhPythoncơbản

11Toántửvàbiểuthức

=Isgreaterthanorequalto==Isequalto!=Isnotequalto

Vídụ:

>>>1<2

True

>>>3>34

False

>>>23==45

False

>>>34!=323

True

//

>>>4.0//3

1.0

>>>4.0/3

1.3333333333333333

LogicalOperators

TodologicalAND,ORweuseand,orkeywords.xandyreturnsFalseifxisFalseelseitreturnsevaluationofy.IfxisTrue,itreturnsTrue.

>>>1and4

4

>>>1or4

1

>>>-1or4

-1

>>>0or4

4

ShorthandOperator

xop=expressionisthesyntaxforshorthandoperators.Itwillbeevaluatedlikex=xopexpression,Fewexamplesare

>>>a=12

>>>a+=13

>>>a

25

>>>a/=3

>>>a

8

>>>a+=(26*32)

>>>a

840

shorthand.pyexample

#!/usr/bin/envpython

N=100

a=2

whilea<N:

print"%d"%a

a*=a

Theoutput

$./shorthand.py

LậptrìnhPythoncơbản

12Toántửvàbiểuthức

2

4

16

Expressions

Generallywhilewritingexpressionsweputspacesbeforeandaftereveryoperatorsothatthecodebecomesclearertoread,like

a=234*(45-56.0/34)

Oneexamplecodeusedtoshowexpressions

#!/usr/bin/envpython

a=9

b=12

c=3

x=a-b/3+c*2-1

y=a-b/(3+c)*(2-1)

z=a-(b/(3+c)*2)-1

print"X=",x

print"Y=",y

print"Z=",z

Theoutput

$./evaluationexp.py

X=10

Y=7

Z=4

Atfirstxisbeingcalculated.Thestepsarelikethis

9-12/3+3*2-1

9-4+3*2-1

9-4+6-1

5+6-1

11-1

10

Nowforyandzwehaveparentheses,sotheexpressionsevaluatedindifferentway.Dothecalculationyourselftocheckthem.

Chuyểnđổikiểu

Chúngtacóthểthưchiệnchuyểnđổithủcông.Vídụnhư:

float(string)->floatvalue

int(string)->integervalue

str(integer)orstr(float)->stringrepresentation

>>>a=8.126768

>>>str(a)

'8.126768'

evaluateequ.py

LậptrìnhPythoncơbản

13Toántửvàbiểuthức

Sauđâylàchươngtrìnhtínhtoángiátrịcủadãysố1/x+1/(x+1)+1/(x+2)+...+1/nvớintăngdần,trongtrườnghợpx=1vàn=10

#!/usr/bin/envpython

sum=0.0

foriinrange(1,11):

sum+=1.0/i

print"%2d%6.4f"%(i,sum)

Kếtquảnhưsau:

$./evaluateequ.py

11.0000

21.5000

31.8333

42.0833

52.2833

62.4500

72.5929

82.7179

92.8290

102.9290

Dòngcodesum+=1.0/inócónghĩalàsum=sum+1.0/i.

quadraticequation.py

Sauđâylàchươngtrìnhgiảiphươngtrìnhbậc2

#!/usr/bin/envpython

importmath

a=int(raw_input("Entervalueofa:"))

b=int(raw_input("Entervalueofb:"))

c=int(raw_input("Entervalueofc:"))

d=b*b-4*a*c

ifd<0:

print"ROOTSareimaginary"

else:

root1=(-b+math.sqrt(d))/(2.0*a)

root2=(-b-math.sqrt(d))/(2.0*a)

print"Root1=",root1

print"Root2=",root2

salesmansalary.py

Trongvídụnàychúngtasẽthựchiệntínhtoánlươngcủamộtnhânviênkinhdoanhcamera.Lươngcơbảnlà1500,vớimỗimộtcamerabánđượcanhấysẽcó200vàhoahồngcủanhânviênkinhdoanhlà2%.Đầuvàolàsốcameravàtổngsốgiácủacamera.

#!/usr/bin/envpython

basic_salary=1500

bonus_rate=200

commision_rate=0.02

numberofcamera=int(raw_input("Enterthenumberofinputssold:"))

price=float(raw_input("Enterthetotalprices:"))

bonus=(bonus_rate*numberofcamera)

commision=(commision_rate*numberofcamera*price)

print"Bonus=%6.2f"%bonus

print"Commision=%6.2f"%commision

print"Grosssalary=%6.2f"%(basic_salary+bonus+commision)

LậptrìnhPythoncơbản

14Toántửvàbiểuthức

Kếtquảnhưsau:

$./salesmansalary.py

Enterthenumberofinputssold:5

Enterthetotalprices:20450

Bonus=1000.00

Commision=2045.00

Grosssalary=4545.00

LậptrìnhPythoncơbản

15Toántửvàbiểuthức

Mẫucâuđiềukhiểnnhưsau:

Ifstatement

Thesyntaxlookslike

ifexpression:

dothis

Dướiđâylàvídụđểcheckmộtsốlớnhơnhoặcnhỏhơn100:

#!/usr/bin/envpython

number=int(raw_input("Enteranumber:"))

ifnumber<100:

print"Thenumberislessthan100"

Sauđóchạynónhưsau:

$./number100.py

Enteranumber:12

Thenumberislessthan100

Else

Trongtrườnghợpmuốninrasốđólớnhơn100,trườnghợpnàychúngtasửdụngelse.Nósẽthựchiệnkhibiểuthứcifkhônghoànthành.

#!/usr/bin/envpython

number=int(raw_input("Enteranumber:"))

ifnumber<100:

print"Thenumberislessthan100"

else:

print"Thenumberisgreaterthan100"

Kếtquảnhưsau:

$./number100.py

Enteranumber:345

Thenumberisgreaterthan100

Mộtvídụrấtđơngiảnnhưsau:

>>>x=int(raw_input("Pleaseenteraninteger:"))

>>>ifx<0:

...x=0

...print'Negativechangedtozero'

...elifx==0:

...print'Zero'

...elifx==1:

...print'Single'

...else:

...print'More'

CâulệnhđiềukhiểnIfelse

LậptrìnhPythoncơbản

16CâulệnhđiềukhiểnIfelse

Kiểmtragiátrịthật

ifx:

pass

Warning

Don’tdothis

ifx==True:

pass

LậptrìnhPythoncơbản

17CâulệnhđiềukhiểnIfelse

Trongvídụtrước,đôikhinóđượcyêucầulàmvàicôngviệccùngmộtlúc.Chúngtasẽphảithựchiệncodenhiềulầnchoviệcthưcthi.Nóimộtcáchkỹthuậtthìđâylàvònglặp.TrướctiênchúngtasẽxembiểuthứcWilechovònglặp.

VònglặpWhile

CúphápcủavònglặpWhilenhưsau:

whilecondition:

statement1

statement2

Đoạncodechúngtamuốnchạysauvònglặpwhilephảiđượcthụtđầudòng.Chúngtasẽthựchiệnchúngnếubiểuthứclàđúng.Chúngtasẽviếtđoạncodeinrasốtừ0đến10nhưsau:

>>>n=0

>>>whilen<11:

...printn

...n+=1

...

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Trongdòngđầutiêntakhaibáon=0,sauđótrongbiểuthứcwhilekhin<11,điềuđócónghĩalàchúngsẽđượcthựchiệnđếnkhin<11.Trongvònglặpchúngtaingiátrịcủansauđósắpsếpchúng.

DãysốFibonacciChúngtasẽgiảibàitoánFibonacci.Chươngtrìnhnhưsau:

#!/usr/bin/envpython

a,b=0,1

whileb<100:

printb

a,b=b,a+b

Kếtquảnhưsau:

$./fibonacci1.py

1

1

2

3

5

8

13

21

34

55

89

Vònglặp

LậptrìnhPythoncơbản

18Vònglặp

Trongdòngđầutiêncủađoạncodechúngtasẽgánavàb,sauđóvònglặpwhilevớibcógiátrịnhỏhơn100.Tronglặpđầutiênchúngtasẽinragiátrịbsauđótiếptheosẽingiátrịcủabchoavàa+bchobtrongdòngtiếptheo.

#!/usr/bin/envpython

a,b=0,1

whileb<100:

printb,

a,b=b,a+b

Kếtquảsẽnhưsau:

$./fibonacci2.py

1123581321345589

PowerSeries

Chúngtasẽviếtchươngtrìnhđểtínhtoánvídụ:ex=1+x+x2/2!+x3/3!+....+xn/n!where0<x<1

#!/usr/bin/envpython

x=float(raw_input("Enterthevalueofx:"))

n=term=num=1

sum=1.0

whilen<=100:

term*=x/n

sum+=term

n+=1

ifterm<0.0001:

break

print"NoofTimes=%dandSum=%f"%(n,sum)

Kếtquảnhưsau:

$./powerseries.py

Enterthevalueofx:0

NoofTimes=2andSum=1.000000

$./powerseries.py

Enterthevalueofx:0.1

NoofTimes=5andSum=1.105171

$./powerseries.py

Enterthevalueofx:0.5

NoofTimes=7andSum=1.648720

Trongchươngtrìnhchúngtacómộttừkhóamớiđượcgọilàbreak.Từkhóasẽthựchiệndừngkhivònglặpđangchạy.Vídụnhưsau:

ifterm<0.0001:

break

Điềunayfcosnghĩanếugiátrịcủatermnhỏhơn0.0001sauđóthoátkhỏivònglặp.

Phépnhânbảng:

Trongvídụsauchúngtasẽinrabảngphéonhântới10

LậptrìnhPythoncơbản

19Vònglặp

#!/usr/bin/envpython

i=1

print"-"*50

whilei<11:

n=1

whilen<=10:

print"%4d"%(i*n),

n+=1

print""

i+=1

print"-"*50

Kếtquảnhưsau:

$./multiplication.py

--------------------------------------------------

12345678910

2468101214161820

36912151821242730

481216202428323640

5101520253035404550

6121824303642485460

7142128354249566370

8162432404856647280

9182736455463728190

102030405060708090100

--------------------------------------------------

Tronghàmprintởtrênchúngtainchuỗivớisốlầnlàn,chuỗisẽđượcxuấthiệnnlần.Vídụ:

>>>print"*"*10

**********

>>>print"#"*20

####################

>>>print"--"*20

----------------------------------------

>>>print"-"*40

----------------------------------------

Someprinting*examples

Herearesomeexampleswhichyoucanfindveryoftenincollegelabreports

Design1

#!/usr/bin/envpython

row=int(raw_input("Enterthenumberofrows:"))

n=row

whilen>=0:

x="*"*n

printx

n-=1

Kếtquảnhưsau

$./design1.py

Enterthenumberofrows:5

*****

****

***

**

LậptrìnhPythoncơbản

20Vònglặp

*

Design2

#!/usr/bin/envpython

n=int(raw_input("Enterthenumberofrows:"))

i=1

whilei<=n:

print"*"*i

i+=1

Theoutput

$./design2.py

Enterthenumberofrows:5

*

**

***

****

*****

Design3

#!/usr/bin/envpython

row=int(raw_input("Enterthenumberofrows:"))

n=row

whilen>=0:

x="*"*n

y=""*(row-n)

printy+x

n-=1

Kếtquả:

$./design3.py

Enterthenumberofrows:5

*****

****

***

**

*

Danhsách

Danhsáchlàkiểudữliệucócấutrúc.

Chúngtasẽtìmhiểuvềmộtkiểudữliệucócấutrúctrướckhichúngtatìmhiểuthêmvềvònglặp.Danhsáchcóthểviếtnhưmộtdanhsáchcácgiátrịcáchnhaubởidấuphẩy(,)vànằmtrongdấungoặcvuông.

>>>a=[1,342,2233423,'India','Fedora']

>>>a

[1,342,2233423,'India','Fedora']

Danhsáchcóthểchứabấtcứdữliệunàotrongchúng.Nóhoạtđộngliêntiếpcónghĩalà

>>>a[0]

LậptrìnhPythoncơbản

21Vònglặp

1

>>>a[4]

'Fedora'

Bạncóthểchiachúngthànhnhiềuphầnkhácnhauvídụ:

>>>a[4]

'Fedora'

>>>a[-1]

'Fedora'

>>>a[-2]

'India'

>>>a[0:-1]

[1,342,2233423,'India']

>>>a[2:-2]

[2233423]

>>>a[:-2]

[1,342,2233423]

>>>a[0::2]

[1,2233423,'Fedora']

Trongvídụnàydấu:đạidiệnchokhoảngdữliệu,cụthểs[i:j:k]cónghĩalàgiátrịstừjtớijsauđóđếnk.Đểkiểmtranếugiátrịcóhoặctồntạitrongdanhsáchhoặckhôngbạncóthểdùng

>>>a=['Fedora','is','cool']

>>>'cool'ina

True

>>>'Linux'ina

False

Điềuđócónghĩalàbạncóthểsửdụngbiểuthứcnhưmộtmệnhđềif.Hàmlen()cungcấpchochúngtađộdàicủadanhsách.

>>>len(a)

3

Ghichú

Nếubạnkiểmtranếudanhsáchrỗnghoặckhông,bạncóthểlàmnhưsau:

iflist_name:#Thismeansthelistisnotempty

pass

else:#Thismeansthelistisempty

pass

Forloop

Đâycũnglàmộtdạngvònglặpsửdụngbiểuthức.TrongPythonbiểuthứccócáchlàmviệckhácvớitrongC.Vídụ

>>>a=['Fedora','is','powerfull']

>>>forxina:

...printx,

...

Fedoraispowerfull

Chúngtacũngcóthểdùngnhưsau:

LậptrìnhPythoncơbản

22Vònglặp

>>>a=[1,2,3,4,5,6,7,8,9,10]

>>>forxina[::2]:

...printx

...

1

3

5

7

9

Hàmrange()

LàmộthàmđượccungcấpsẵntrongPythonvídụ

range(...)range([start,]stop[,step])->danhsáchsốnguyên

Trảvềdanhsáchcácsốnguyên.range(i,j)trảvề[i,i+1,i+2,...,j-1];bắtđầu(!)đượcgánmặcđịnhlà0.

Ởbướcđưara,nóchỉđịnhtăngdầnhoặcgiảmdần.Vídụ,range(4)sẽtrảvềgiátrị[0,1,2,3].Điểmcuốicùngđượcbỏqua.Đâylàcácgiátrịchínhxáccủadanhsáchgồm4phầntử.

Giờnếuchúngtamuốnnhìnthấythôngđiệpgiữđỡcủahệthốngbạncóthểsửdụnglệnhhelp(range)trongtrìnhthôngdịchPython,lệnhhelp(s)sẽtrảvềdònghướngdẫntrongmộtobjects.Vídụvớihàmrange

>>>range(1,5)

[1,2,3,4]

>>>range(1,15,3)

[1,4,7,10,13]

>>>range(10)

[0,1,2,3,4,5,6,7,8,9]

ContinuestatementNếunhưchúngtacólệnhdừngbiểuthứcbreak,thìcũngsẽcócontinue,cáimàsẽbỏquaviệcthựcthiđoạncodevàquaytrởlạiđiểmxuấtphátcủavònglặp.Điềuđócónghĩanósẽgiúpbạnbỏquamộtphầnvònglặp.Trongvídụdướiđâychúngtasẽthựchiệnlại.

#!/usr/bin/envpython

whileTrue:

n=int(raw_input("PleaseenteranInteger:"))

ifn<0:

continue#thiswilltaketheexecutionbacktothestartingoftheloop

elifn==0:

break

print"Squareis",n**2

print"Goodbye"

Kếtquảlà

$./continue.py

PleaseenteranInteger:34

Squareis1156

PleaseenteranInteger:4

Squareis16

PleaseenteranInteger:-9

PleaseenteranInteger:0

Goodbye

VònglặpElse

Chúngtacótùychọnelsecủabiểuthứcsaubấtcứvònglặpnào.Nósẽđượcthựchiệnsaukhivònglặpdừnglại.

LậptrìnhPythoncơbản

23Vònglặp

>>>foriinrange(0,5):

...printi

...else:

...print"Byebye"

...

0

1

2

3

4

Byebye

Gameofsticks

#!/usr/bin/envpython

sticks=21

print"Thereare21sticks,youcantake1-4numberofsticksatatime."

print"Whoeverwilltakethelaststickwillloose"

whileTrue:

print"Sticksleft:",sticks

sticks_taken=int(raw_input("Takesticks(1-4):"))

ifsticks==1:

print"Youtookthelaststick,youloose"

break

ifsticks_taken>=5orsticks_taken<=0:

print"Wrongchoice"

continue

print"Computertook:",(5-sticks_taken),"n\n"

sticks-=5

LậptrìnhPythoncơbản

24Vònglặp

Pythoncómộtvàicấutrúcdữliệucósẵn.Nếubạnchỉtựhỏicấutrúcdữliệulàgì,sauđókhôngcómộtcáchnàođểlưutrữdữliệuvàcácphươngphápcụthểđểlấylạihoặcchỉnhsửanó.ChúngtađãnghiêncứuvềListvàtrongphầnnàychúngtasẽđinghiêncứusâuhơn

Lists

>>>a=[23,45,1,-3434,43624356,234]

>>>a.append(45)

>>>a

[23,45,1,-3434,43624356,234,45]

Đầutiênchúngtasẽtạomộtdanhsácha.Sauđósẽthêmgiátrị45vàocuốicủadanhsáchchúngtasửdụngphươngthứca.append(45).Bạnsẽthấy45đượcgánvàocuốicủadãy.ĐôikhinócũngcóthểđòihỏichèndữliệuởbấtcứnơinàocủaList(danhsách),bạnsửdụnghàminsert()

>>>a.insert(0,1)#1addedatthe0thpositionofthelist

>>>a

[1,23,45,1,-3434,43624356,234,45]

>>>a.insert(0,111)

>>>a

[111,1,23,45,1,-3434,43624356,234,45]

count(s)willreturnyounumberoftimessisinthelist.Herewearegoingtocheckhowmanytimes45isthereinthelist.count(s)sẽtrảvềsốlầnstronglist.Chúngtasẽđikiểmtraxemsốlầnsố45xuấthiệntrongdanhsách.

>>>a.count(45)

2

Ifyouwanttoremoveanyparticularvaluefromthelistyouhavetouseremove()method.Nếubạnmuốnbỏbấtcứgiátrịnàotừtronglistbạncóthểsửdụnghàmremove().

>>>a.remove(234)

>>>a

[111,1,23,45,1,-3434,43624356,45]

Chúngtacũngcóthểlấylạibằngphươngthức,vídu:

>>>a.reverse()

>>>a

[45,43624356,-3434,1,45,23,1,111]

Chúngtacóthểlưutrữbấtcứgìtrongdanhsách,đầutiênchúngtasẽthêmmộtdanhsáchbvàotronga,sauđóchúngtasẽnghiêncứucáchđểthêmgiátrịcủabvàotronga.

>>>b=[45,56,90]

>>>a.append(b)

>>>a

[45,43624356,-3434,1,45,23,1,111,[45,56,90]]

>>>a[-1]

Cấutrúcdữliệu

LậptrìnhPythoncơbản

25Cấutrúcdữliệu

[45,56,90]

>>>a.extend(b)#Toaddthevaluesofbnotthebitself

>>>a

[45,43624356,-3434,1,45,23,1,111,[45,56,90],45,56,90]

>>>a[-1]

90

Ởtrênbạncóthểthấychúngtasửdụnga.extend()đểmởrộngdanhsách.Việcsắpxếplạibạndùnghàmsort()

>>>a.sort()

>>>a

[-3434,1,1,23,45,45,45,56,90,111,43624356,[45,56,90]]

Bạncũngcóthểxóagiátrịcủabấtcứvịtrínàocủadanhsáchbằngcáchsửdụnglệnhdel.

>>>dela[-1]

>>>a

[-3434,1,1,23,45,45,45,56,90,111,43624356]

SửdụngdanhsáchnhưngănxếpvàhàngđợiNgănxếpthườngđượcbiếtđếnnhưLIFO(LastInFirstOut).Nócónghĩalàdữliệusẽđượcđưavàophầncuối,sauđódữliệucuốicùngsẽđirađầu.

>>>a

[1,2,3,4,5,6]

>>>a.pop()

6

>>>a.pop()

5

>>>a.pop()

4

>>>a.pop()

3

>>>a

[1,2]

>>>a.append(34)

>>>a

[1,2,34]

Welearnedanewmethodabovepop().pop(i)willtakeouttheithdatafromthelist.

Inourdailylifewehavetoencounterqueuesmanytimes,likeinticketcountersorinlibraryorinthebillingsectionofanysupermarket.Queueisthedatastructurewhereyoucanappendmoredataattheendandtakeoutdatafromthebeginning.ThatiswhyitisknownasFIFO(FirstInFirstOut).

>>>a=[1,2,3,4,5]

>>>a.append(1)

>>>a

[1,2,3,4,5,1]

>>>a.pop(0)

1

>>>a.pop(0)

2

>>>a

[3,4,5,1]

Totakeoutthefirstelementofthelistweareusinga.pop(0).ListComprehensions

Listcomprehensionsprovideaconcisewaytocreatelists.Eachlistcomprehensionconsistsofanexpressionfollowedbyaforclause,thenzeroormorefororifclauses.Theresultwillbealistresultingfromevaluatingtheexpressioninthecontext

LậptrìnhPythoncơbản

26Cấutrúcdữliệu

oftheforandifclauseswhichfollowit.

Forexampleifwewanttomakealistoutofthesquarevaluesofanotherlist,then

>>>a=[1,2,3]

>>>[x**2forxina]

[1,4,9]

>>>z=[x+1forxin[x**2forxina]]

>>>z

[2,5,10]

Aboveinthesecondcaseweusedtwolistcomprehensionsinasameline.Tuples

Tuplesaredataseparatedbycomma.

>>>a='Fedora','Debian','Kubuntu','Pardus'

>>>a

('Fedora','Debian','Kubuntu','Pardus')

>>>a[1]

'Debian'

>>>forxina:

...printx,

...

FedoraDebianKubuntuPardus

Youcanalsounpackvaluesofanytupleintovariables,like

>>>divmod(15,2)

(7,1)

>>>x,y=divmod(15,2)

>>>x

7

>>>y

1

Tuplesareimmutable,thatmeansyoucannotdel/add/editanyvalueinsidethetuple.Hereisanotherexample

>>>a=(1,2,3,4)

>>>dela[0]

Traceback(mostrecentcalllast):

File"<stdin>",line1,in<module>

TypeError:'tuple'objectdoesn'tsupportitemdeletion

AboveyoucanseePythonisgivingerrorwhenwearetryingtodeleteavalueinthetuple.

Tocreateatuplewhichcontainsonlyonevalueyouhavetotypeatrailingcomma.

>>>a=(123)

>>>a

123

>>>type(a)

<type'int'>

>>>a=(123,)#Lookatthetrailingcomma

>>>a

(123,)

>>>type(a)

<type'tuple'>

LậptrìnhPythoncơbản

27Cấutrúcdữliệu

Usingthebuiltinfunctiontype()youcanknowthedatatypeofanyvariable.Rememberthelen()functionweusedtofindthelengthofanysequence?

>>>type(len)

<type'builtin_function_or_method'>

Sets

Setsareanothertypeofdatastructurewithnoduplicateitems.Wecanalsomathematicalsetoperationsonsets.

>>>a=set('abcthabcjwethddda')

>>>a

set(['a','c','b','e','d','h','j','t','w'])

Andsomeexamplesofthesetoperations

>>>a=set('abracadabra')

>>>b=set('alacazam')

>>>a#uniquelettersina

set(['a','r','b','c','d'])

>>>a-b#lettersinabutnotinb

set(['r','d','b'])

>>>a|b#lettersineitheraorb

set(['a','c','r','d','b','m','z','l'])

>>>a&b#lettersinbothaandb

set(['a','c'])

>>>a^b#lettersinaorbbutnotboth

set(['r','d','b','m','z','l'])

Toaddorpopvaluesfromaset

>>>a

set(['a','c','b','e','d','h','j','q','t','w'])

>>>a.add('p')

>>>a

set(['a','c','b','e','d','h','j','q','p','t','w'])

Dictionaries

Dictionariesareunorderedsetofkey:valuepairswherekeysareunique.Wedeclaredictionariesusing{}braces.Weusedictionariestostoredataforanyparticularkeyandthenretrievethem.

>>>data={'kushal':'Fedora','kart_':'Debian','Jace':'Mac'}

>>>data

{'kushal':'Fedora','Jace':'Mac','kart_':'Debian'}

>>>data['kart_']

'Debian'

Wecanaddmoredatatoitbysimply

>>>data['parthan']='Ubuntu'

>>>data

{'kushal':'Fedora','Jace':'Mac','kart_':'Debian','parthan':'Ubuntu'}

Todeleteanyparticularkey:valuepair

LậptrìnhPythoncơbản

28Cấutrúcdữliệu

>>>deldata['kushal']

>>>data

{'Jace':'Mac','kart_':'Debian','parthan':'Ubuntu'

Tocheckifanykeyisthereinthedictionaryornotyoucanuseinkeyword.

>>>'Soumya'indata

False

Youmustrememberthatnomutableobjectcanbeakey,thatmeansyoucannotusealistasakey.

dict()cancreatedictionariesfromtuplesofkey,valuepair.

>>>dict((('Indian','Delhi'),('Bangladesh','Dhaka')))

{'Indian':'Delhi','Bangladesh':'Dhaka'}

Ifyouwanttoloopthroughadictuseiteritems()method.

>>>data

{'Kushal':'Fedora','Jace':'Mac','kart_':'Debian','parthan':'Ubuntu'}

>>>forx,yindata.iteritems():

...print"%suses%s"%(x,y)

...

KushalusesFedora

JaceusesMac

kart_usesDebian

parthanusesUbuntu

Manytimesithappensthatwewanttoaddmoredatatoavalueinadictionaryandifthekeydoesnotexiststhenweaddsomedefaultvalue.Youcandothisefficientlyusingdict.setdefault(key,default).

>>>data={}

>>>data.setdefault('names',[]).append('Ruby')

>>>data

{'names':['Ruby']}

>>>data.setdefault('names',[]).append('Python')

>>>data

{'names':['Ruby','Python']}

>>>data.setdefault('names',[]).append('C')

>>>data

{'names':['Ruby','Python','C']}

WhenwetrytogetvalueforakeywhichdoesnotexistswegetKeyError.Wecanusedict.get(key,default)togetadefaultvaluewhentheykeydoesnotexistsbefore.

>>>data['foo']

Traceback(mostrecentcalllast):

File"<stdin>",line1,in<module>

KeyError:'foo'

>>>data.get('foo',0)

0

Ifyouwanttoloopthroughalist(oranysequence)andgetiterationnumberatthesametimeyouhavetouseenumerate().

LậptrìnhPythoncơbản

29Cấutrúcdữliệu

>>>fori,jinenumerate(['a','b','c']):

...printi,j

...

0a

1b

2c

Youmayalsoneedtoiteratethroughtwosequencessametime,forthatusezip()function.

>>>a=['Pradeepto','Kushal']

>>>b=['OpenSUSE','Fedora']

>>>forx,yinzip(a,b):

...print"%suses%s"%(x,y)

...

PradeeptousesOpenSUSE

KushalusesFedora

students.py

Inthisexample,youhavetotakenumberofstudentsasinput,thenaskmarksforthreesubjectsas‘Physics’,‘Maths’,‘History’,ifthetotalmarksforanystudentisless120thenprinthefailed,orelsesaypassed.

#!/usr/bin/envpython

n=int(raw_input("Enterthenumberofstudents:"))

data={}#herewewillstorethedata

languages=('Physics','Maths','History')#alllanguages

foriinrange(0,n):#forthennumberofstudents

name=raw_input('Enterthenameofthestudent%d:'%(i+1))#Getthenameofthestudent

marks=[]

forxinlanguages:

marks.append(int(raw_input('Entermarksof%s:'%x)))#Getthemarksforlanguages

data[name]=marks

forx,yindata.iteritems():

total=sum(y)

print"%s'stotalmarks%d"%(x,total)

iftotal<120:

print"%sfailed:("%x

else:

print"%spassed:)"%x

Theoutput

[kd@kdlappybook]$./students.py

Enterthenumberofstudents:2

Enterthenameofthestudent1:Babai

EntermarksofPhysics:12

EntermarksofMaths:45

EntermarksofHistory:40

Enterthenameofthestudent2:Tesla

EntermarksofPhysics:99

EntermarksofMaths:98

EntermarksofHistory:99

Babai'stotalmarks97

Babaifailed:(

Tesla'stotalmarks296

Teslapassed:)

matrixmul.py

Inthisexamplewewillmultiplytwomatrices.Firstwewilltakeinputthenumberofrows/columnsinthematrix(hereweassumeweareusingnxnmatrix).Thenvaluesofthematrices.

LậptrìnhPythoncơbản

30Cấutrúcdữliệu

#!/usr/bin/envpython

n=int(raw_input("Enterthevalueofn:"))

print"EntervaluesfortheMatrixA"

a=[]

foriinrange(0,n):

a.append([int(x)forxinraw_input("").split("")])

print"EntervaluesfortheMatrixB"

b=[]

foriinrange(0,n):

b.append([int(x)forxinraw_input("").split("")])

c=[]

foriinrange(0,n):

c.append([a[i][j]*b[j][i]forjinrange(0,n)])

print"Aftermatrixmultiplication"

print"-"*10*n

forxinc:

foryinx:

print"%5d"%y,

print""

print"-"*10*n

Theoutput

[kd@kdlappybook]$./matrixmul.py

Enterthevalueofn:3

EntervaluesfortheMatrixA

123

456

789

EntervaluesfortheMatrixB

987

654

321

Aftermatrixmultiplication

------------------------------

9129

322512

49329

------------------------------

Herewehaveusedlistcomprehensionscoupleoftimes.[int(x)forxinraw_input(“”).split(””)]herefirstittakestheinputasstringbyraw_input(),thensplittheresultby””,thenforeachvaluecreateoneint.Wearealsousing[a[i][j]*b[j][i]forjinrange(0,n)]togettheresultantrowinasingleline.

LậptrìnhPythoncơbản

31Cấutrúcdữliệu

Chuỗilàvănbảnđơngian.TrongPythonchúngtakhaibáochuỗigiữacácdấu""hoặc''hoặc'''hoặc""""".Vídụdướiđâysẽgiúpbạnhiểurõhơn.

>>>s="IamIndian"

>>>s

'IamIndian'

>>>s='IamIndian'

>>>s="Hereisaline\

...splittedintwolines"

>>>s

'Hereisalinesplitintwolines'

>>>s="Hereisaline\nsplitintwolines"

>>>s

'Hereisaline\nsplitintwolines'

>>>prints

Hereisaline

splitintwolines

Nếubạnmuốninracácchuỗibạncóthểsửdụngdấubangoặc/haingoặcnhưsau:

>>>s="""Thisisa

...multilinestring,soyoucan

...writemanylines"""

>>>prints

Thisisa

multilinestring,soyoucan

writemanylines

Cácphươngphápcủachuỗi.

Mỗichuỗicócungcấpcácphươngthứclàmviệccósẵn,chúngtasẽnghiêncứuhàms.split("")

>>>s="kushaldas"

>>>s.title()

'KushalDas'

Trongvídụnàyhàmtitle()sẽchuyểncáckýtựđầucủachuỗitừchữthườngthànhchữhoa.

Chúngtacóthểsửdụngđểchuyểnchuỗithànhchữhoahoặcchữthường,vídụnhưsau:

>>>z=s.upper()

>>>z

'KUSHALDAS'

>>>z.lower()

'kushaldas'

upper()trảvềkýtựhoahoặclower()trảvềkýtựthườngnhưvídụtrên.

>>>s="IamApRoGraMMer"

>>s.swapcase()

'iAMaPrOgRAmmER'

Chuỗi

LậptrìnhPythoncơbản

32Chuỗi

swapcase()trảvềchuỗivớichuỗiđãđượchoánđổisovớichuỗibanđầu.

>>>s="jdwb2323bjb"

>>>s.isalnum()

False

Vớilàmisalnum()sẽtrảvềkếtquảFalsedohàmhaysẽkiểmtracáckýtựcóphảilàkýtựhaykhông.

>>>s="jdwb2323bjb"

>>>s.isalnum()

True

Đâylàkếtquảkhikhôngcókýtựtrắng.

>>>s="SankarshanSir"

>>>s.isalpha()

True

>>>s="SankarshanSir"

>>>s.isalpha()

False

isalpha()kiểmtrakýtựtrongbảngchữcái.

>>>s="1234"

>>>s.isdigit()#Tocheckifallthecharactersaredigitsornot

True

>>>s="Fedora9iscoming"

>>>s.islower()#Tocheckifallchractersarelowercaseornot

False

>>>s="Fedora9IsComing"

>>>s.istitle()#Tocheckifitisatitleornot

True

>>>s="INDIA"

>>>s.isupper()#Tocheckifcharactersareinuppercaseornot

True

Đểtáchchuỗichúngtacóthểdùnglàmsplit().Nósẽtrảvềchuỗiđượctáchra.

>>>s="WealllovePython"

>>>s.split("")

['We','all','love','Python']

>>>x="Nishant:is:waiting"

>>>x.split(':')

['Nishant','is','waiting']

Chúngtacũngcóthểdùnglàmjoin()đểthựchiệnghépchuỗi

>>>"-".join("GNU/Linuxisgreat".split(""))

'GNU/Linux-is-great'

Trongvídụtrênchúngtachiachuỗi"GNU/Linuxisgreat"đượcchiarabằngdầucách,vàchúngtasẽthaythếbằngdấu"-".

Dảichuỗi

LậptrìnhPythoncơbản

33Chuỗi

Vídụ:

s="abc\n"s.strip()'abc'

Bạncóthểthựchànhstriptừbênphảihoặcbêntráichuỗisửdụnghaihàmlstrip(chars)hoặcrstrip(chars).

>>>s="www.foss.in"

>>>s.lstrip("cwsd.")

'foss.in'

>>>s.rstrip("cnwdi.")

'www.foss'

Tìmkiếmvănbản:

Pythoncũngcungcấpchochúngtahàmđểtìmkiếmkýtự/hoặcchuỗicontrongmộtchuỗi.Vídụ:

>>>s="faultyforareason"

>>>s.find("for")

7

>>>s.find("fora")

-1

>>>s.startswith("fa")#Tocheckifthestringstartswithfaornot

True

>>>s.endswith("reason")#

True

find()sẽtrảvềchuỗinếunhưcókếtquảvà-1nếunhưkhôngcó.

Palindrome

#!/usr/bin/envpython

s=raw_input("Pleaseenterastring:")

z=s[::-1]

ifs==z:

print"Thestringisapalindrome"

else:

print"Thestringisnotapalindrome"

Kếtquả

$./palindrome.py

Pleaseenterastring:madam1

Thestringisnotapalindrome

$./palindrome.py

Pleaseenterastring:madam

Thestringisapalindrome

Sốtừ

Trongvídụnàychúngtasẽđếmsốtừtrongdòng.Vídụ:

#!/usr/bin/envpython

s=raw_input("Enteraline:")

print"Thenumberofwordsinthelineare%d"%(len(s.split("")))

Kếtquảnhưsau

LậptrìnhPythoncơbản

34Chuỗi

$./countwords.py

Enteraline:Sayaminduisagreatprogrammer

Thenumberofwordsinthelineare5

Chúcbạnthànhcông!

LậptrìnhPythoncơbản

35Chuỗi

Tronglậptrìnhchúngtasẽcólúcsửdụngmộtđoạncodelặpđilặplạinhiềulầntrongchươngtrình.Hàmsẽgiúpchúngtathựchiệnđiềunày.Chúngtacóthểviếttấtcảnhữnggìchúngtamuốnthựchiệntronghàmsauđóchỉcầngọikhisửdụng.Nhưởtrênchúngtađãsửdụngcáchàmcósẵnnhưlen(),divmod().

Địnhnghĩahàm

Chúngtasẽdùngtưkhóadefđểthựchiệnđịnhnghĩahàm.Vídụnhưsau:

deffunctionname(params):

statement1

statement2

Chúngtasẽthửviếtmộtchươngtrìnhnhỏđểthựchiệntínhtổngcủahaisốnguyên.

>>>defsum(a,b):

...returna+b

ởdòngthứhaivớigiátrịtừbànphím,chúngtasẽtrảlạikếtquảcủaa+b.Bạnphảigọilạinónhưsau:

>>>res=sum(234234,34453546464)

>>>res

34453780698L

Trongchươngtrìnhvềsốpalindromởchươngtrước,chúngtahayviếtmộthàmđểkiểmtrachuỗicóphảilàpalindromehaykhôngsauđótrảvềkếtquảTruehoặcFalse

#!/usr/bin/envpython

defpalindrome(s):

returns==s[::-1]

if__name__=='__main__':

s=raw_input("Enterastring:")

ifpalindrome(s):

print"Yes,thisisapalindrome"

else:

print"Ohno,notapalindrome"

Giờbạnkiểmtranào.

Biếncụcbộvàbiếntoàncục

Đểcóthểhiểuthếnàolàbiếncụcbộvàbiếntoàncụcchúngtasẽxemhaivídụsau"

#!/usr/bin/envpython

defchange(b):

a=90

printa

a=9

print"Beforethefunctioncall",a

print"insidechangefunction",change(a)

print"Afterthefunctioncall",a

Hàm

LậptrìnhPythoncơbản

36Hàm

Kếtquảnhưsau:

$./local.py

Beforethefunctioncall9

insidechangefunction90

Afterthefunctioncall9

Giảithích:

Chúngtacóthểthấy,đầutiênchúngtasẽgán9chobiếna,sauđósẽgọihàmchange(),tronghàmchange()chúngtasẽgángiátrị90choavàinrasốa.Saukhihàmđượcgọichúngtasẽinramộtlầnnữagiátrịcủaa.Khichúngtagána=90tronghàm,nósẽtạomộtbiếnmớilàbiếna,nhưngbiếnachỉcógiátrịvàthựcthikhihàmđượcgọivàkếtthúckhihàmthựchiệnxong.Ởđâycùngmộttênnhưngchúngkhácnhaukhiởtrongvàngoàihàm.

#!/usr/bin/envpython

defchange(b):

globala

a=90

printa

a=9

print"Beforethefunctioncall",a

print"insidechangefunction",

change(a)

print"Afterthefunctioncall",a

Ởvídụnàychúngtasẽđịnhnghĩabiếntoàncục,tuynhiênkhithayđổigiátrịatronghàmnóchuyểnđổirabênngoàicủahàm.

Kếtquảvídụtrênnhưsau:

>>>

Beforethefunctioncall9

insidechangefunction90

Afterthefunctioncall90

>>>

Giátrịđốisốmặcđịnh

Tronghàmbiếncóthểcóđốisốmặcđịnh,điềuđócónghĩanếuchúngtakhôngđưabấtkìgiátrịnàochobiếnthìnósẽđượcgánmặcđịnh.

>>>deftest(a,b=-99):

...ifa>b:

...returnTrue

...else:

...returnFalse

Ởvídụtrênchúngtagánb=-99tronghàm.Điềuđócónghĩalàgiátrịcủabsẽlà-99.Vànếukhitruyềngiátrịchobiếncủahàmnếukhôngtruyềngiátrịbthìmặcđịnhsẽlà-99

>>>test(12,23)

False

>>>test(12)

True

Important

LậptrìnhPythoncơbản

37Hàm

Bạnhãyghinhớchúngtakhôngthểcómộtđốisốvớiđốisômặcđịnnếubạnkhôngcómộtgiátrịmặcđịnhtrướcđó.Vídụf(a,b=90,c)thìa,bsẽcógiátrịcònckhôngcógiátrịnào.

Vàbạncũngnênchúýgiátrịmặcđịnhchỉđượctínhtoánmộtlần,nếubạncóbấtcứsựthayđổinàosẽlàmdanhsáchthayđổi.Hãyxemvídụsau:

>>>deff(a,data=[]):

...data.append(a)

...returndata

...

>>>printf(1)

[1]

>>>printf(2)

[1,2]

>>>printf(3)

[1,2,3]

ĐểtránhđiềunàyPythoncungcấpcáchchobạnnhưsau:

>>>deff(a,data=None):

...ifdataisNone:

...data=[]

...data.append(a)

...returndata

...

>>>printf(1)

[1]

>>>printf(2)

[2]

Keywordarguments

>>>deffunc(a,b=5,c=10):

...print'ais',a,'andbis',b,'andcis',c

...

>>>func(12,24)

ais12andbis24andcis10

>>>func(12,c=24)

ais12andbis5andcis24

>>>func(b=12,c=24,a=-1)

ais-1andbis12andcis24

Trongvídụtrênbạncóthểthấychúngtasẽgọihàmvớitênbiến,vídụnhưfunc(12,c=24),bằngcáchđóchúngtasẽgán24chocvàbsẽlấygiátrịmặcđịnh.Bạncũngnênchúýtrườnghợpnhưsau:

>>>deffunc(a,b=13,v):

...printa,b,v

...

File"<stdin>",line1

SyntaxError:non-defaultargumentfollowsdefaultargument

Docstrings

TrongPythonchúngtasửdụngdocstringsđểgiảithíchsửdụngcodenhưthếnào,nósẽhữuíchtrongtrìnhthôngdịchvàtạotàiliệutựđộng.Dướiđâylàvídụvềdocstring

#!/usr/bin/envpython

importmath

LậptrìnhPythoncơbản

38Hàm

deflongest_side(a,b):

"""

Functiontofindthelengthofthelongestsideofarighttriangle.

:arga:Sideaofthetriangle

:argb:Sidebofthetriangle

:return:Lengthofthelongestsidecasfloat

"""

returnmath.sqrt(a*a+b*b)

if__name__=='__main__':

printlongest_side(4,5)

Chúngtasẽtìmhiểuthêmvềdocstringstrongchươngsau.

HàmbậccaoHàmbậccaohaylàfunctorlàhàmcócácchứcnăngsau:

Takesoneormorefunctionsasargument.

Returnsanotherfunctionasoutput.

Vídụ:

>>>defhigh(func,value):

...returnfunc(value)

...

>>>lst=high(dir,int)

>>>printlst[-3:]

['imag','numerator','real']

>>>printlst

mapfunction

maprấthữudụngtronghàmbậccaotrongPython.

Vídụ:

>>>lst=[1,2,3,4,5]

>>>defsquare(num):

..."Returnsthesquareofagivennumber."

...returnnum*num

...

>>>printmap(square,lst)

[1,4,9,16,25]

Chúccácbạnthànhcông!

LậptrìnhPythoncơbản

39Hàm

Mộttậptinchứathôngtinhoặcdữliệuđượclưutrữtrênthiếtbịlưutrữcủamáytính.Nhưbạnđãbiếtvềcáckiểucủatậptinnhưâmnhạc,video,vàtậptinvănbản.Pythonsẽcungcấpchobạncáchđểđiềukhiểncáctậptin.Chúngtasẽtậptrungvàohailoại:tậptinvănbảnvàbinary.

Fileopening

Đểthựchiệnmởmộttậptinchúngtasửdụnghàmopen().Vớihàmnàysẽcóhaithamsốđượctruyềnvàođólàđườngdẫnvàchếđộmở.Cácchếđộnhưsau:

“r”->Chếđộchỉđọc,bạnkhôngthểxóahaychỉnhsửagì.

“w”->Chếđộghi,bạncóthểghidữliệuvàotậptin.

“a”->openinappendmode

Mặcđịnhchếđộreadsẽđươcthiếtlập,vídụ

>>>fobj=open("love.txt")

>>>fobj

<openfile'love.txt',mode'r'at0xb7f2d968>

Đóngtậptin

Saukhibạnmởtậptinđểthaotácbạnnênđóngtậptinđólạisaukhithaotác,bạncóthểsửdụnghàmclose().

>>>fobj=open("love.txt")

>>>fobj

<openfile'love.txt',mode'r'at0xb7f2d968>

>>>fobj.close()

Ghichú

Bạncầnchắcchắnrằngbạnluônđóngsaukhimởmộttậptin,saukhicôngviệcđượcthựchiệnbạnkhôngcònlýdonàođểmởnónữa.Bởivìcógiớihạnsốtậptinmàchươngtrìnhcóthểmở.Nếubạnmởquágiớihạnsẽkhôngcócáchnàokhôiphụcđược,hoặccũngcóthểgặpsựcố.Vớimỗitậptinđượcmởtàinguyênbộnhớsẽđượccungcấpchonónhưmôtảtậptinxửlýhoặckhóatậptin.Vìvậybạncóthểtiếtkiệmđượctàinguyềnkhôngsửdụnghoặcítsửdụng.Mởtậptinliêntụccóthểgâyralỗihoặcmấtdữliệu.

Readingafile

Đểđọctậptinchúngtacóthểsửdụnghàmread().

>>>fobj=open("sample.txt")

>>>fobj.read()

'IlovePython\nPradeeptolovesKDE\nSankarshanlovesOpenoffice\n'

Nếubạngọihàmread()nósẽtrảvềchuỗitrongtậptinmànóđọcđược.readline()cóthểgiúpbạnđọctừngdòngcủatậptin.Vídụ:

>>>fobj=open("sample.txt")

Xửlýtậptin

LậptrìnhPythoncơbản

40Xửlýtậptin

>>>fobj.readline()

'IlovePython\n'

>>>fobj.readline()

'PradeeptolovesKDE\n'

Đểđọctoànbộcácdòngchúngtadùngreadlines().

>>>fobj=open("sample.txt")

>>>fobj.readlines()

['IlovePython\n','PradeeptolovesKDE\n','SankarshanlovesOpenoffice\n']

Youcanevenloopthroughthelinesinafileobject.

>>>fobj=open("sample.txt")

>>>forxinf:

...printx,

...

IlovePython

PradeeptolovesKDE

SankarshanlovesOpenoffice

Chúngtasẽviếtchươngtrìnhnhỏđưatêncủatậptinsauđóđưaramànhìnhnộidungcủatậptinđó.

#!/usr/bin/envpython

name=raw_input("Enterthefilename:")

fobj=open(name)

printfobj.read()

fobj.close()

Cuốichươngtrìnhchúngtasửdụnghàmclose()đểthựchiệnđóngtậptinkhikhôngcònthaotácvớinónữa.

Kếtquảnhưsau:

$./showfile.py

Enterthefilename:sample.txt

IlovePython

PradeeptolovesKDE

SankarshanlovesOpenoffice

Writinginafile(ghinộidunglêntậptin)

Chúngtamởtậptinsauđóghimộtvàithôngtinngẫunhiênvàonósửdụnghàmwrite().

>>>fobj=open("ircnicks.txt",'w')

>>>fobj.write('powerpork\n')

>>>fobj.write('indrag\n')

>>>fobj.write('mishti\n')

>>>fobj.write('sankarshan')

>>>fobj.close()

Giờchúngtasẽđọctậptinchúngtavừatạo

>>>fobj=open('ircnicks.txt')

>>>s=fobj.read()

>>>prints

powerpork

LậptrìnhPythoncơbản

41Xửlýtậptin

indrag

mishti

sankarshan

copyfile.py

Trongvídụnàychúngtasẽsaochéptậptinvănbảnnàysangtậptinkhác.

#!/usr/bin/envpython

importsys

iflen(sys.argv)<3:

print"Wrongparameter"

print"./copyfile.pyfile1file2"

sys.exit(1)

f1=open(sys.argv[1])

s=f1.read()

f1.close()

f2=open(sys.argv[2],'w')

f2.write(s)

f2.close()

Ghinhớ

Đâylàcáchđểđọcmộttậptinnhưngkhôngphảilàmộtýtưởnghay,mộttậptinvớidunglượngrấtlớnđểđọcvàsẽtốnnhiềubộnhớ.Cómộtcáchkháclàtạoramộttậptinmớivớidunglượngnhỏhơnrồithựchiệnđọcchúng.

Bạncóthểthấychúngtamộtmodulemớiởđâylàsys.sys.argvchưatấtcảcáclệnhvềdòng.Ghinhớcâulênhcptrongdònglệnh,saucâulệnhcpchúngtasaochéptậptinvànósẽthànhmộttậptinmới.

Cácgiátrịtrongsys.argvlàcáclệnhđầutiêncủanó.

#!/usr/bin/envpython

importsys

print"Firstvalue",sys.argv[0]

print"Allvalues"

fori,xinenumerate(sys.argv):

printi,x

Kếtquảnhưsau:

$./argvtest.pyHithere

Firstvalue./argvtest.py

Allvalues

0./argvtest.py

1Hi

2there

Trongvídụtrênchúngtasửdụngmộthàmmớienumerate(iterableobject),cáimàsẽtrảvềchỉsốvàgiátrịtừiterable.

Randomseekinginafile(tìmkiếmngẫunhiên)

Bạncóthểsinhngẫunhiênnộidungtrongtậptinsửdụngseek().Nósẽcóhaichiềuoffsetvàwhence.BạncóthểđọcthêmtronghelpcủaPython.

seek(...)seek(offset[,whence])->None.Dichuyênvịchịcủatậptinmới.

Vídụ

LậptrìnhPythoncơbản

42Xửlýtậptin

>>>fobj=open('/tmp/tempfile','w')

>>>fobj.write('0123456789abcdef')

>>>fobj.close()

>>>fobj=open('/tmp/tempfile')

>>>fobj.tell()#tellustheoffsetposition

0L

>>>fobj.seek(5)#Goto5thbyte

>>>fobj.tell()

5L

>>>fobj.read(1)#Read1byte

'5'

>>>fobj.seek(-3,2)#goto3rdbytefromtheend

>>>fobj.read()#Readtilltheendofthefile

'def'

Đếmdấucách,tabvàdòngmớitrongtậptin.

Chúngtasẽviếtmộtchươngtrìnhđếmdấucách,tabs,vàdòngtrongmộttậptincósẵn.

#!/usr/bin/envpython

importos

importsys

defparse_file(path):

"""

Parsesthetextfileinthegivenpathandreturnsspace,tab&newline

details.

:argpath:Pathofthetextfiletoparse

:return:Atuplewithcountofspacaes,tabsandlines.

"""

fd=open(path)

i=0

spaces=0

tabs=0

fori,lineinenumerate(fd):

spaces+=line.count('')

tabs+=line.count('\t')

#Nowclosetheopenfile

fd.close()

#Returntheresultasatuple

returnspaces,tabs,i+1

defmain(path):

"""

Functionwhichprintscountsofspaces,tabsandlinesinafile.

:argpath:Pathofthetextfiletoparse

:return:TrueifthefileexitsorFalse.

"""

ifos.path.exists(path):

spaces,tabs,lines=parse_file(path)

print"Spaces%d.tabs%d.lines%d"%(spaces,tabs,lines)

returnTrue

else:

returnFalse

if__name__=='__main__':

iflen(sys.argv)>1:

main(sys.argv[1])

else:

sys.exit(-1)

sys.exit(0)

Bạncóthểthấychúngtacóhaihàmtrongchươngtrình,hàmchínhvàhàmcótênlàparse_filenơilàchúngtaxửlýtậptinvàtrảvềkếtquảchohàmchính.Bằngcáchchianhỏchứcnănggiúpchúngtatổchứcđượccodevàcóthểviếttestcase

LậptrìnhPythoncơbản

43Xửlýtậptin

dễdànghơn.

Sửdụngstatement

Trongthựctếchúngtanênsửdụngstatement.Chúngsẽđảmnhiệmviệcđóngtậptinchobạn.

>>>withopen('setup.py')asfobj:

...forlineinfobj:

...printline,

...

#!/usr/bin/envpython

"""Factorialproject"""

fromsetuptoolsimportfind_packages,setup

setup(name='factorial',

version='0.1',

description="Factorialmodule.",

long_description="Atestmoduleforourbook.",

platforms=["Linux"],

author="KushalDas",

author_email="kushaldas@gmail.com",

url="http://pymbook.readthedocs.org/en/latest/",

license="http://www.gnu.org/copyleft/gpl.html",

packages=find_packages()

)

Chúccácbạnthànhcông!

LậptrìnhPythoncơbản

44Xửlýtậptin

TrongphầnnàychúngtasẽnghiêncứuvềexceptiontrongPythonvàlàmsaođềxửlýtrongtrongcode.

Mộtsốlỗixảyratrongquátrìnhchạychươngtrìnhđượcgọilàexception.Mỗimộtexceptionđềusinhramộtsốthôngbáolỗi.

NameError

Khichúngtabắtđầuviếtcode,đâysẽlàhầuhếtcácexceoptionmàcácbạncóthểtìmthấy.Vídụnhưchúngtacốgắngtruycậpvàobiếnvànóchưađượckhaibáo.

>>>printkushal

Traceback(mostrecentcalllast):

File"<stdin>",line1,in<module>

NameError:name'kushal'isnotdefined

Dòngcuốicùngchứanộidungcụthểcủathôngbáolỗi,phầncònlạiđưarathôngbáocụthểlàmthếnàođểnóxảyra(hoặcnhữnggìgâyrangoạilệ).

TypeError

TypeErrorlàmộttrongcáclỗiphổbiếnnhấtxuấthiện.Nóthườngxuấthiệnvớicácchươngtrìnhliênquanđếnkiểudữliệu.Vídụ:

>>>print1+"kushal"

Traceback(mostrecentcalllast):

File"<stdin>",line1,in<module>

TypeError:unsupportedoperandtype(s)for+:'int'and'str'

Làmsaođểxửlýexceptions?

Chúngtasửdụngcúpháptry...exceptđểxửlýexception.Cúphápcơbảnnhưsau:

try:

statementstobeinsidetryclause

statement2

statement3

...

exceptExceptionName:

statementstoevaluatedincaseofExceptionNamehappens

Nólàmtheocácbướcsau:

Firstalllinesbetweentryandexceptstatements.

IfExceptionNamehappensduringexecutionofthestatementsthenexceptclausestatementsexecute

Ifnoexceptionhappensthenthestatementsinsideexceptclausedoesnotexecute.

IftheExceptionisnothandledintheexceptblockthenitgoesoutoftryblock.

Vídụsausẽthựchiệnkịchbảntrên.

>>>defget_number():

Exceptions

LậptrìnhPythoncơbản

45Exceptions

..."Returnsafloatnumber"

...number=float(raw_input("Enterafloatnumber:"))

...returnnumber

...

>>>

>>>whileTrue:

...try:

...printget_number()

...exceptValueError:

...print"Youenteredawrongvalue"

...

Enterafloatnumber:45.0

45.0

Enterafloatnumber:24,0

Youenteredawrongvalue

Enterafloatnumber:Traceback(mostrecentcalllast):

File"<stdin>",line3,in<module>

File"<stdin>",line3,inget_number

KeyboardInterrupt

Tronglầnnhậpgiátrịđầutiênchúngtanhậpvàosốthực,vàsauđóinnóramànhình,sauđóchúngtasẽđưavàodấuphẩytrongsốthực,vàsẽcólỗikhichúngtalàmnhưvậy.

Tronglầnthứ3chúngtaấntổhợpphímctrl+CsẽxuấthiệnmộtlỗilàKeyboardInterrupt,sẽkhôngcómộtexceptionnào.

Sẽcómộtcáchđểtổnghợplạitấtcảcácexceptionđó.Vídụcácbạncóthểxemdướiđây:

>>>try:

...raw_input()#PressCtrl+cforaKeyboardInterrupt

...except:

...print"UnknownException"

...

UnknownException

Raisingexceptions

>>>raiseValueError("Avalueerrorhappened.")

Traceback(mostrecentcalllast):

File"<stdin>",line1,in<module>

ValueError:Avalueerrorhappened.

Chúngtacóthểbắtexceptionnhưmộtexceptionbìnhthường.

>>>try:

...raiseValueError("Avalueerrorhappened.")

...exceptValueError:

...print"ValueErrorinourcode."

...

ValueErrorinourcode.

Usingfinallyforcleanup

Nếuchúngtamuốncómộtvàibáocáimỗikhithựchiệntrongmọihoàncảnh,chúngtacóthểsửdụngmệnhđề,nósẽchạytrướckhikếtthúcbiểuthức.

>>>try:

LậptrìnhPythoncơbản

46Exceptions

...fobj=open("hello.txt","w")

...res=12/0

...exceptZeroDivisionError:

...print"Wehaveanerrorindivision"

...finally:

...fobj.close()

...print"Closingthefileobject."

...

Wehaveanerrorindivision

Closingthefileobject.

Trongvídụnàychúngtađảmbảochắcchắnrằngtậptinđượcmở,đóng.Chúcbạnthànhcông!

LậptrìnhPythoncơbản

47Exceptions

Chươngtrìnhđầutiên.

Đểviếtmộtchươngtrìnhđầutiên,bạncầnbiếtcúphápcủaclasstrongchươngtrìnhnhưsau:

classnameoftheclass(parent_class):

statement1

statement2

statement3

Trongstatementbạncóthểviếtbấtcứđiềugì,bạncóthểđịnhnghĩahàm(cáimàchúngtagọilàmethodcủamộtclass)

>>>classMyClass(object):

...a=90

...b=88

...

>>>p=MyClass()

>>>p

<__main__.MyClassinstanceat0xb7c8aa6c>

TrongvídụtrênchúngtacóthểthấyđầutiênchúngtasẽkhaibáomộtclasscótênlàMyClass,chúngtasẽviếtmộtvàibiểuthứcnàođótrongclassđó.Saukhiclassđượcđịnhnghĩa,chúngtasẽtạomộtobjectpcủaclassMyClass.

>>>dir(p)

['__doc__','__module__','a','b']

bạncóthểnhìnthấybiếnavàbtrongnó.initmethod

initislàmộtmethodđặcbiệttrongclassPython,nólàmộtphươngthứcđểkhởitạomộtlớp.Trongvídụsausẽsửdụngnó.

classStudent(object):

"""

Returnsa```Student```objectwiththegivenname,branchandyear.

"""

def__init__(self,name,branch,year):

self.name=name

self.branch=branch

self.year=year

print"Astudentobjectiscreated"

defprint_details(self):

"""

Printsthedetailsofthestudent.

"""

print"Name:",self.name

print"Branch:",self.branch

print"Year:",self.year

initiscalledwheneveranobjectoftheclassisconstructed.Thatmeanswheneverwewillcreateastudentobjectwewillseethemessage“Astudentobjectiscreated”intheprompt.Youcanseethefirstargumenttothemethodisself.Itisaspecialvariablewhichpointstothecurrentobject(likethisinC++).Theobjectispassedimplicitlytoeverymethodavailableinit,butwehavetogetitexplicitlyineverymethodwhilewritingthemethods.Exampleshownbelow.

Class

LậptrìnhPythoncơbản

48Class

>>>std1=Student()

Traceback(mostrecentcalllast):

File"<stdin>",line1,in<module>

TypeError:__init__()takesexactly4arguments(1given)

>>>std1=Student('Kushal','CSE','2005')

Astudentobjectiscreated

InthisexampleatfirstwetriedtocreateaStudentobjectwithoutpassinganyargumentandPythoninterpretercomplainedthatittakesexactly4argumentsbutreceivedonlyone(self).Thenwecreatedanobjectwithproperargumentvaluesandfromthemessageprinted,onecaneasilyunderstandthatinitmethodwascalledastheconstructormethod.

Nowwearegoingtocallprint_details()method.

>>>std1.print_details()

Name:Kushal

Branch:CSE

Year:2005

Inheritance

Ingeneralwehumanbeingsalwaysknowaboutinheritance.Inprogrammingitisalmostthesame.Whenaclassinheritsanotherclassitinheritsallfeatures(likevariablesandmethods)oftheparentclass.Thishelpsinreusingcodes.

InthenextexamplewefirstcreateaclasscalledPersonandcreatetwosub-classesStudentandTeacher.AsbothoftheclassesareinheritedfromPersonclasstheywillhaveallmethodsofPersonandwillhavenewmethodsandvariablesfortheirownpurpose.student_teacher.py

#!/usr/bin/envpython

classPerson(object):

"""

Returnsa```Person```objectwithgivenname.

"""

def__init__(self,name):

self.name=name

defget_details(self):

"Returnsastringcontainingnameoftheperson"

returnself.name

classStudent(Person):

"""

Returnsa```Student```object,takes3arguments,name,branch,year.

"""

def__init__(self,name,branch,year):

Person.__init__(self,name)

self.branch=branch

self.year=year

defget_details(self):

"Returnsastringcontainingstudent'sdetails."

return"%sstudies%sandisin%syear."%(self.name,self.branch,self.year)

classTeacher(Person):

"""

Returnsa```Teacher```object,takesalistofstrings(listofpapers)as

argument.

"""

def__init__(self,name,papers):

Person.__init__(self,name)

self.papers=papers

defget_details(self):

LậptrìnhPythoncơbản

49Class

return"%steaches%s"%(self.name,','.join(self.papers))

person1=Person('Sachin')

student1=Student('Kushal','CSE',2005)

teacher1=Teacher('Prashad',['C','C++'])

printperson1.get_details()

printstudent1.get_details()

printteacher1.get_details()

Kếtquảnhưsau:

$./student_teacher.py

Sachin

KushalstudiesCSEandisin2005year.

PrashadteachesC,C++

InthisexampleyoucanseehowwecalledtheinitmethodoftheclassPersoninbothStudentandTeacherclasses’initmethod.Wealsoreimplementedget_details()methodofPersonclassinbothStudentandTeacherclass.So,whenwearecallingget_details()methodontheteacher1objectitreturnsbasedontheobjectitself(whichisofteacherclass)andwhenwecallget_details()onthestudent1orperson1objectitreturnsbasedonget_details()methodimplementedinit’sownclass.MultipleInheritance

Oneclasscaninheritmorethanoneclasses.Itgetsaccesstoallmethodsandvariablesoftheparentclasses.Thegeneralsyntaxis:

classMyClass(Parentclass1,Parentclass2,...):

def__init__(self):

Parentclass1.__init__(self)

Parentclass2.__init__(self)

...

...

Deletinganobject

Aswealreadyknowhowtocreateanobject,nowwearegoingtoseehowtodeleteanPythonobject.Weusedelforthis.

>>>s="Iloveyou"

>>>dels

>>>s

Traceback(mostrecentcalllast):

File"<stdin>",line1,in<module>

NameError:name's'isnotdefined

delactuallydecreasesreferencecountbyone.Whenthereferencecountofanobjectbecomeszerothegarbagecollectorwilldeletethatobject.GettersandsettersinPython

Onesimpleanswer,don’t.Ifyouarecomingfromotherlanguages(readJava),youwillbetemptedtousegettersorsettersinallyourclasses.Pleasedon’t.Justusetheattributesdirectly.Thefollowingshowsadirectexample.

>>>classStudent(object):

...def__init__(self,name):

...self.name=name

...

>>>std=Student("KushalDas")

>>>printstd.name

LậptrìnhPythoncơbản

50Class

KushalDas

>>>std.name="Python"

>>>printstd.name

Python

Properties

Ifyouwantmorefinetunedcontroloverdataattributeaccess,thenyoucanuseproperties.Inthefollowingexampleofabankaccount,wewillmakesurethatnoonecansetthemoneyvaluetonegativeandalsoapropertycalledinrwillgiveustheINRvaluesofthedollarsintheaccount.

#!/usr/bin/envpython

classAccount(object):

"""TheAccountclass,

Theamountisindollars.

"""

def__init__(self,rate):

self.__amt=0

self.rate=rate

@property

defamount(self):

"Theamountofmoneyintheaccount"

returnself.__amt

@property

definr(self):

"GivesthemoneyinINRvalue."

returnself.__amt*self.rate

@amount.setter

defamount(self,value):

ifvalue<0:

print"Sorry,nonegativeamountintheaccount."

return

self.__amt=value

if__name__=='__main__':

acc=Account(61)#Basedontoday'svalueofINR:(

acc.amount=20

print"Dollaramount:",acc.amount

print"InINR:",acc.inr

acc.amount=-100

print"Dollaramount:",acc.amount

Kếtquảnhưsau:

$pythonproperty.py

Dollaramount:20

InINR:1220

Sorry,nonegativeamountintheaccount.

Dollaramount:20

LậptrìnhPythoncơbản

51Class