تکنیک دلفی

زینب روح اللهی

ریحانه باستانی

امیرحسین سمسارزاده

2

روش دلفی

تاریخچه و تعریف روش

مراحل روش

شرایط به کارگیری

نقاط ضعف، قوت و محدودیت ها

مطالعه موردی

برای پیش بینی 1953در سال

و Olaf Helmerنظامی، توسط

Norman Dalkey.ایجاد شد

به عنوان ابزار پیش 1960در دهه

بینی در بسیاری از صنایع آمریکایی

استفاده شد.

منتقدان ادعا کردند 1970در دهه

روش دلفی فقدان روش تحقیق

علمی می باشد.

پایان نامه 800 بیش از 1980در دهه

با این موضوع ارائه شد.

1960's

1970's

1980's

1990's

0

200

400

600

800

1000

1200

Delphi Studies

تاريخچه

روش دلفی

فرایندی ساختار یافته

برای جمع آوری و طبقه بندی دانش موجود در نزد

گروهی از کارشناسان و خبرگان

از طریق توزیع پرسشنامه در بین این افراد و

بازخور کنترل شده پاسخ ها و نظرات

مراحل روش دلفی

. ارسال اولین پرسش نامه به اعضاء هیات ها 5

. بررسی پرسش نامه از نظر نوشتاری )رفع ابهامات 4استنباطی و... (

. راه اندازی فعالیتهای تنظیم پرسش نامه برای دور اول 3

. انتخاب یک یا چند هیات جهت شرکت در فعالیت ها 2)متخصصان و خبرگان حوزه تحقیق(

. تشکیل تیم اجرا و نظارت بر انجام دلفی 1

مراحل روش دلفی )ادامه(

. آماده سازی گزارش توسط تیم تحلیلگر10

۷. تجزیه و تحلیل پاسخ های رسیده در دور دوم )مراحل 9 تاحصول پایداری در پاسخ های در یافتی ادامه می ۹الی

یابد(

. ارسال پرسش نامه دور دوم برای اعضاء هیات ها 8

. آماده کردن پرسش نامه دور دوم )با بازنگری های مورد 7نیاز(

. تجزیه و تحلیل پاسخ های رسیده در دور اول 6

مراحل دلفي

تفاوت دلفی با طوفان فکری

در دلفی افراد هیچ گاه به صورت گروه در یک جلسه و

دور یک میز جمع نمیشوند و در واقع رویارویی مستقیم

رخ نمیدهد.

اساس و فلسفه این تکنیک این است که افراد در تکنیک

طوفان فکری بعلت شرم و خجالت نمیتوانستند بعضی

از ایدههایشان را مطرح نمایند لذا در این روش افراد

به صورت کالمی و رودررو درگیر بحث نمی شوند.

مهم ترین مشخصه های دلفی

غلبه بر نکات منفی موجود در کمیته های متعارف

عدم افشای هویت

بازخوردکنترل شده

پاسخ های مبتنی بر آمار

مواقع استفاده

اگر استفاده از آراء »افرادی با بینش و تجربه زیاد« در مقایسه با »رویکردهای نظری و یا

(« برای پیش بینی آینده از قدرت بیشتری Trend Extrapolationsبرون یابی روندها )

برخوردار باشد.

.اگر موضوع، پیچیده و اطالعات مربوط به آن احتمالی و کم باشد

اگر کارشناسان و خبرگان شرکت کننده، از سابقه کافی برای ارتباط گیری موثر برخوردار

نباشند.

مواقعی که نیاز باشد دانش صریح و ضمنی افراد با یکدیگر ترکیب شود و به یک مطلب

قابل بیان تبدیل شود.

اگر سوابق و تجربیات مورد نیاز تحقیق، طیف گسترده ای ازسوابق و تجربیات را در بر

بگیرد.

.اگر تبادل نظر از طریق برگزاری جلسات و گردهمایی ها ممکن نباشد

.اگر ناسازگاری میان افراد بسیار زیاد بوده و یا شرایط سیاسی مطلوبی وجود نداشته باشد

مثال هایی از موارد استفاده دلفی

:کاربرد در حوزه تحصیالت

تعیین اهداف کمی و کیفی آموزشی–

برنامهریزی تحصیلی و آموزشی–

تعیین معیارها و سیاستهای آموزشی–

پیش بینی تأثیر پیشرفتهای اقتصادی اجتماعی بر سیستمهای آموزشی و نیازهای

تحقیقاتی

ساختارهای آینده بیمارستانها و مراکز بهداشتی و نقش این سیستمها در جامعه

تدوین سیاستهای مربوط به استفاده از زمینها برای ساخت و ساز

خروجی های روش دلفی

خروجی های روش دلفی چیزی جز یک نظریه

نیست.

اعتبار نظریه به اعتبار نظرات افراد شرکت کننده

در این روش وابسته است.

دیدگاه ها و نظرات شرکت کنندگان بر اساس

روابط آماری و نه بر اساس اراء اکثریت و اقلیت

خالصه می شود.

روشهای تحلیل خروجیها

روشهای مختلفی برای تحلیل خروجیهای روش دلفی

وجود دارد.

بهتر است از قبل مشخص باشد که نحوه تحلیل

خروجیها چگونه است چون این امر بر طراحی

سواالت و پرسشنامهها اثر میگذارد.

. روش رتبه بندی1

.رتبهبندی آماری دادهها سادهترین راه بیان نتایج است

بهطور مثال بررسی تعداد موافقان و مخالفان یک موضوع

و رتبهبندی بر اساس تعداد موافقان

. دستهبندی کیفی2

میتوان دادهها را به صورتی تقسیمبندی کرد که هم کیفی و

هم کمی باشد. بهطور مثال دستهبندی موضوعات مختلف

بر اساس اهمیت آنها

. گرافیک3

با استفاده از گرافیک نیز میتوان نتایج را بهخوبی

نشان داد.

. سناریو یا نقشه راه4

میتوان نتایج تکنیک دلفی را بهصورت نقشه راه و یا یک

سناریو از وقایع احتمالی ترسیم کرد.

مزایای استفاده از روش دلفی

دهhکنن شhرکت کارشناسhان بhرای را امکhان این دلفی روش فhراhهم مhی کنhد کhه اhز نhظhرات مخhتلhف آگhاهh شhونhد و hدر فضhایی بhه دوhر از hتعصhبات شخصhی hروی نظhرhات خhود وh دیگhرhان فکhر

کنند و نظر خود را اصالح کنند.

راهمhان را فhده این امکhرکت کننhراد شhام افhودن نhخص نبhمشسhازمhانی یhا گhرhوهی تقیhدات دhور hاز بhه هhا آhن کhه کنhد مhی

نظرات خود را ابراز کنند.

ت وhتيابی اسhل دسhد قابhان در این فرآینhری کارشناسhسیر فکدرh صورت نیhاز می hتواند موردh اسhتفاده hقرار گیhرد.

ارhکن در کارشناسhان فhیزیکی بhه حضhور نیhازی این روش در دانش از hتفادهhاسh هولتhس مhوجب اhین و یکhدیگر hنیسhت

کارشناسان متعدد می شود.

معایب روش دلفی

نتیجه گیری مطلوب از این روش به موارد زير بستگي

زيادي دارد:

سطح دانش کارشناسان شرکت کننده•

ترکیب کارشناسان•

وضوح تعریف مساله و سواالت•

نحوه گزارش دهی خروجی•

فرض این روش این است که کارشناسان تمایل دارند در

نظراتشان تجدید نظر کنند.

معایب روش دلفی)ادامه(

الیhای مhرداخت هhا پhد بhعی می کننhان دلفی، سhبرخی از مجری

شhرکت کhننhدههاh را بhه شhرکhت دhر فرآینhد دلفhی تhرغیب کننhد. این

رhوش ممکن hاست نتایج را تحت تhاثیرh قرار دهد.

ود داردhاری جمعی« وجhت انگhیری »درسhکل گhر شhواره خطhهم

hایرینhت سhوhاhقض hاhب hاhر hودhخ نظhر h،hاhه در hآhن شhرکت hکhننhدhه کhه

(Group Thinkingتطابق می دهند.)

اج دارد وhادی احتیhان زیhه زمhوب از این روش بhیری مطلhه گhنتیج

تکمیhل آن میh توانhد بhه لحhاظ hزمhانhی هزیhنhه زیhادیh بhراhی محقhق

داشته باشد.

راهکارهایی برای استفاده بهینه از روش دلفی

تعریف دقیق مساله و روشن ساختن اهداف تحقیق

تhام تسhانجpilotای احتمالی سواالتhام هhع ابهhرای رفhب

یحhه توضhرای هرگونhرح بhدیران طhودن محققین و مhترس بhدر دس

و رفع ابهام از سواالت

.در انتخاب کارشناسان باید دقت الزم به عمل بیاید

سطح باالی تخصص کارشناسان

تعادل در انتخاب تخصص های مورد نیاز

موضوعبه انتخاب افراد عالقه مند

راهکارهایی برای استفاده بهینه از روش دلفی

حفظ اصل ناشناس بودن کارشناسان برای یکدیگر

حداقل ساختن دخالت محققین در فرآیند انجام طرح

مشخص کردن جوانب مختلف بحث توسط

کارشناسان و نه محققین

تلقی نتیجه این روش به عنوان یک تخمین و نه یک نتیجه

علمی دقیق

مثال به کارگیری روش دلفی

1فاز

طوفان فکری

، تعیین DABشناسایی ابعاد مسئله )امکان سنجی تکنولوژی کاربردهای گوناگون، شناسایی اثرات اجتماعی، بررسی بخش بندی

های جامعه و ... (

ی مورد سئوال، متغیر ها، تعیین اولیه خبرگانخروجی این فاز: پرسشنامه اولیهتنظیم

:2فاز

تحدید

پرسشنامه تنظیم شده در اختیار خبرگان قرار می گیرد.

: تجزیه و تحلیل پاسخ ها و تنظیم پرسشنامه دوم خروجی

3فاز

تعیین عوامل موثر در انتقال تکنولوژی

ارائه نتایج تلخیص شده از پرسشنامه اول به خبرگان و تقاضای برای پاسخگویی به پرسشنامه دوم

خروجی این مرحله، تجزیه و تحلیل پرسشنامه دوم، ارائه نتایج

خبرگان

خبره در زمینه علوم رسانه

متخصص در زمینه جامعه شناسی

مدیر تکنولوژی

مدیر صنعتی

کارشناس راهنمایی و رانندگی

کارشناسان امور اورژانس و یا آتش نشانی

متغیر های ورودی

کاربرد های ممکن برایDAB در ایران

زیر ساخت های الزم برای بکارگیری ازDABدر ایران

اثرات اجتماعی بکارگیری ازDABدر ایران

زمان الزم برای همگانی شدن استفاده ازDABدر ایران

تعداد کاربرانDAB در ایران

از اسhتفاده بhرای کhاربران انتظhار مhورد در DABقیمت ایران

ساله آینده در ایران 5آینده این تکنولوژی در

پرسش نامه دور اول

با توجvه بvه حvوزه فعvالیت اقتصvادی-اجتماعی خvود نیvاز شvما بvه در اختیvار داشvتن اطالعvات کvاری روزانvه چvه میزان می باشد؟ 

 دسترسی به اطالعات روزانه در حوزه فعالیت شما از چه درجه اهمیتی برخوردار است؟ 

 

در حvال حاضvر بvرای دسترسvی بvه اطالعvات روزانvه در حvوزه فعvالیت خvود از چvه تکنولvوژی هvایی بهvره می گیرید؟  

 بکارگیری از تکنولوژی های موجود چه هزینه ای را برای سازمان متبوع شما در بر دارد؟

آیvا برنامvه ای مvدون بvرای ارتقvای سvطح ارتباطvات در سvازمان متبvوع شvما وجvود دارد؟ )اگvر سvند و یvا برنامvه ای موجود می باشد، اهداف آن کلی ان را بیان بفرمایید.(

نگvرش افvراد در حvوزه فعvالیت و یvا سvازمان متبvوع شvما، نسvبت بvه تکنولوژی هvای موجvود کvه دسترسvی بvه اطالعات را آسان می سازد، چگونه می باشد؟ 

 به منظvور بکvارگیری از تکنولvوژی رادیvو هvای دیجیتvال در سvازمان و یvا حvوزه فعvالیت شvما نیvاز بvه چvه زیvر

ساخت هایی می باشد؟ 

با توجvه بvه درجvه اهمیت دسvترس بvودن اطالعvات، سvازمان متبvوع شvما حاضvر بvه انجvام چvه مvیزان سvرمایه می باشد؟ DABبرای بهره مندی از مزایا

 و آثvار فvرهنگی آن چvه از بکvارگیری انتقvال سvریع اطالعvات، در تکنولvوژی این بvاالی تvوان بvه توجvه با

اجتماعی در سازمان متبوع شما می گذارد؟  

بکارگیری از رادیو های دیجیتال چه پیامد های اجتماعی را به دنبال خواهد داشت؟ 

به نظvر شvما جامعvه ایvرانی بvا ابعvاد خvاص اجتمvاعی و فvرهنگی خvود نگرشvی مثبت بvه این نvوع تکنولvوژی هvا دارد؟ 

 آیvا اسvتفاده از تکنولوژی هvای این چنیvنی را در راسvتای اهvداف بلنvد مvدت حvوزه فعvالیت و یvا سvازمان خvود می

دانید؟ 

آیvا بکvارگیری از این تکنولvوژی، می توانvد کشvور را در رسvیدن بvه اهvداف خvود در راسvتای دولت الکترونیvک یvاری رسان باشد؟ 

 با توجvه بvه گسvترۀ� وسvیع کvاربرد رادیvو هvای دیجیتvال چvه تبلیغvاتی می توانvد در تعمیvق اسvتفاده از آن در

سطح جامعه، موثر باشد؟  

چه کاربرد های دیگری را برای این تکنولوژی پیشنهاد می کنید؟ 

پرسش نامه دور دومردیف

سئوالکامال موفق

م

موافقم

نظری

ندارم

مخالفم

کامال مخالف

م1 استفاده از تکنولوژی های دیجیتال برای من آسان می

باشد.         

2 استفاده از اینترنت برای من آسان می باشد.          3 استفاده از سرویس های انتقال داده و پیام دیجیتال برای

من آسان خواهد بود.         

4 DAB.برای دریافت داده مناسب خواهد بود          5   برای من مفید می باشد.DABقابل جا به جا بودن        6 رادیو ابزاری کسل کننده است.          7 پیدا کردن برنامه دلخواه در رادیو بسیار سخت می باشد.          8 اسامی را بهتر از اعداد به خاطر می سپارم.          9 جستجوی نام کانال رادیویی بهتر از جستجوی موج رادیو

می باشد.         

10 کیفیت صدا رادیو های حاضر پایین است.          11 تبلیغات رادیویی برای من جذاب است.          12 استفاده از لوازم دیجیتال من را منزوی کرده است.          13 هنگام دریافت پیام دیدن افراد برای من جالب است.          14 استفاده از تکنولوژی های جدید برای من لذت بخش

است.         

15 داشتن ابزاری که دیگران دارند اعتماد به نفس مرا افزایش می دهد.

         

16 هنگام انجام فعالیت های روزانه نیاز به مکالمات رو در رو دارم.

         

17 قطع ارتباط هنگام دریافت پیام مرا آزار می دهد.          18 هنگام کار با اینترنت استرس دارم.          19 قیمت وسایل مورد استفاده برای من مهم می باشد.          20 در استفاده از تکنولوژی های جدید تردید دارم.          

اهداف

دور اول: شناسايي فرضيات در نظر خبرگان و انتقال

DABآگاهي از سيستم هاي

دور دوم: جمع بندي نتايج دور اول و تعيين مهمترين عامل

DABبر هر يك از مخاطب ها و آستانه هزینه ای دارد

تخصص های مورد نیاز

راهنمايي و رانندگي

اورژانس

)شهرداري )سيستم هاي حمل و نقل

بورس اوراق بهادار و كارگزاران بورس

نتایج

نیروی انتظامی

DAB

Data1,2,3

IRIB

POLICE

receiver1 receiver2 receiver4receiver3

GP

RS

INT

ER

NE

TD

edic

ate

d R

adi

o Li

nk

DA

B

Data1,2,3

Provider

Provider

Data1

Data2

Data3

receiver1 receiver2 receiver4receiver3

receiver1 receiver2 receiver4receiver3

اورژانسIRIB TRAFFIC CENTER

Ambulance Ambulance Ambulance Ambulance

Provider

Provider

H H H H

Data 2

بورس اوراق بهادارIRIB

GP

RS

INTE

RN

ET

Ded

icat

ed R

adio

Lin

k

Provider

Provider

Provider

Provider

تاکسیرانی

DAB

Data1,2,3

IRIB

TAXI CENTER

TAXI1 TAXI2 TAXI4TAXI3

GP

RS

INT

ER

NE

TD

edic

ated

Rad

io L

ink

DA

B

Data1,2,3

Provider

Provider

Data1

Data2

Data3

TAXI1 TAXI2 TAXI4TAXI3

TAXI1 TAXI2 TAXI4TAXI3

Traffic Center

GP

RS

INT

ER

NE

TD

edic

ated

Rad

io L

ink