Post on 17-Oct-2020
De toekomst van Vlaanderen
Frans Brom en Anne-Greet Keizer
25 Maart 2019
Het gaat om de juiste match
Noodzaak en behoefte
WRR product discussie jaren 50 en 60:
“Planning processes are becoming increasingly complex and their implementation more and more complex” (OESO 1966).
Behoefte aan:
• Kabinetsbrede analyse
• Voorbij de waan van de dag
Voorgeschiedenis WRR
• Dialoog tussen ambtenaren en sociale
wetenschappers
• Commissie de Wolff (1970)
• Commissie Van Veen (1971)
• 1972: start op voorlopige basis
• 1976: Eigen wet aangenomen door het parlement
Opzet stevig bediscussieerd
• Is de opzet niet te technocratisch?
• Van wie is de toekomst?
• Betekent dit een verschuiving in de machtsverhouding
tussen regering en parlement?
Weerslag in ontwerp WRR
• Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid
• Regeringsbeleid is van kabinet en parlement ->
contact tussen parlement en de WRR aangemoedigd
• Advies voorbij de actuele politieke discussie -> gericht
op de lange termijn, maar wel aandacht voor
betekenis voor het beleid van vandaag
European Science Advisors Forum (ESAF)
Missie: delen van informatie, uitwisselen van best
practices, en versterken van de capaciteit en kennis van
op wetenschap gebaseerde strategische kennis voor
beleid
Nu 19 actieve landen
European Science Advisors Forum (ESAF)
Belgische leden:
Prof. Didier Viviers Prof. Joos Vandewalle
Academie Royale Koninklijke Vlaamse
de Belgique Academie van Wetenschappen
Verschillende taken
• Advisering over actuele beleidsproblemen
• Advisering over technische vraagstukken
• Vertalen van ‘science’ voor beleid
• Strategische advisering voor de lange termijn
• Advisering over wetenschapsbeleid
Niet alle modellen zijn even geschikt voor
kabinetsbrede advisering voor de lange termijn
Verschillende modellen binnen ESAF
• Chief Scientific Advisor
• Academie voor wetenschappen
• Speciale organisatie of commissie
• Individuele adviseur (universiteit)
• (Ambtelijk adviseur over wetenschapsbeleids)
Committee for the future - Finland
• Standing committee Finse parlement, 17 leden
• Bestaat sinds 1993
• Functioneert als denktank van het Finse parlement
voor toekomst, wetenschaps- en technologiebeleid
Committee for the future - Finland
Hooftaken:
• Becommentariëren van overheidsbeleid, rapport over
de toekomst van de regering (1 x per periode)
• Onderzoek naar lange termijn vraagstukken
Committee for the future - Finland
Vormgeving:
• Bestaat uit 17 parlementariërs van verschillende
partijen
• Bepaald zelf de onderzoeksagenda
• Maakt gebruik van externe expertise (universiteiten),
maar ook van crowd sourcing
Chief Scientific Advisor - taken
• Wetenschappelijk advies bieden aan de MP en ministers
• Regering adviseren over wetenschap– en technologie beleid
• Verzekeren en verbeteren van kwaliteit en gebruik van wetenschappelijk bewijs en advies door de overheid
• Veelal sterk gericht op natuurwetenschappen
Chief Science Advisor - Ireland
Mark Ferguson
• Geen eigen staf, ook DG van
Science Foundation Ireland
• Schijft geen eigen rapporten
• Centraal staat relatie van vertrouwen met beleidsmakers en politici
• Betrouwbaarheid en integriteit belangrijker dan onafhankelijkheid en transparantie
Het Nederlandse advieslandschap
• 29+ Publieke Kennisinstituten zoals: – 4 planbureaus (CPB, CBS, SCP, PBL) – RIVM, KNMI, TNO, DLO, ECN, Clingendael, WODC
• 25 + adviesraden
– 10+ strategische sectorale raden
– 14+ onafhankelijke technische adviesraden
– Diverse ad-hoc commissies
• Kennisinstellingen
– Academisch onderzoek: KNAW, universiteiten
– Private denktanks, consultants etc.
Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid
De taak
• Strategisch advies voor Regeringsbeleid aan:
Regering, parlement, beleid en samenleving
• Over sectoren
• Voor de lange termijn
• Gebaseerd op wetenschap: wetenschappelijke methode
• Beleidsrelevant
De experts: Raad
• Voorzitter, 7 leden en secretaris
• Breed spectrum aan disciplines
• Schrijvende raad: substantiële tijd voor lidmaatschap
• Onafhankelijk door benoeming:
• Academisch profiel & beleidsgeoriënteerd
De experts: staf
• Directeur (= Secretaris van de Raad)
• Wetenschappelijke staf: verschillende disciplines
– 18fte PhD level
– Gastmedewerkers & Stagiaires
• Communicatie & Ondersteuning (8 fte)
• Continuiteit – Deel van Ministerie van Algemene Zaken – Vast budget (geen projectfinanciering)
Werkwijze
• Raad collectief verantwoordelijk
– Tweewekelijkse open discussies in staf & raad
• Werk gebeurt in projectteams
– Raadsleden, staf en externe experts
– Literatuur- en veldonderzoek, interviews etc.
• Publiek
– Website & actieve (sociale) media strategie
De producten
De impact
• Communicatie:
– presentaties, interactieve seminars (politiek, beleid, academie, stakeholders, publiek), media, gastlezingen
• Nazorg & follow-up:
– Brug naar implementatie
• Verplichte kabinetsreactie:
– Verleiden tot inhoudsvol antwoord
Sociale media
Actieve sociale media strategie
Enkele projecten*
Sociale ontwikkelingen:
• Migratiediversiteit
• Balans tussen financiële wereld en samenleving
• Maatschappelijke scheidslijnen
• Economische en maatschappelijke houdbaarheid zorg
Internationale thema’s:
• Europese diversiteit
• Veiligheid en defensiebeleid
* rood: op expliciet verzoek van de regering
Enkele projecten
Wetenschap en technologie:
• De robot de baas
• Beleidsimplicaties sociale psychologie (doenvermogen)
• Artificiële intelligentie en publieke waarden
• Digitale ontwrichting
Economische ontwikkelingen:
• Lerende economie
• Toekomst van werk
• Geldschepping
De WRR en de toekomst
Niet voorspellen, maar toekomstbestendig beleid:
• Onzekerheid en openheid;
• inhoud (informeren);
• proces (leren);
Wetenschappelijke kennis voor
• inhoud
• leerproces.
De ervaring van 45 jaar
• Opbouw positie over de tijd
• Enerzijds: opmerkelijk stabiel (zelfs in details)
• Anderzijds: flexibel en open voor verandering
• Pragmatische kijk op de lange termijn
• Meer aandacht voor de relatie met de buitenwereld