Post on 31-Jan-2020
2015
1997
A History of Nursery Center Policy in Post-War Japan:
Why the Child Welfare Law Was Revised in 1997
1
p ................................................................................................ 4
1 ............................................ 14
1 .......................................................................... 14
....................................................................... 14
...................................................... 17
2 ................................................................ 20
................................................... 20
................................................................ 23
3 ― ........ 29
................................................... 29
...................................................... 33
4 ............................................................ 37
................................................................ 37
‐ .......... 40
2 ................................................................... 45
2
1 ......................................................... 45
............................................................. 45
1970 .......................................... 50
2 ............................................... 59
................................................................ 60
..................................... 65
3 .............................. 74
................................................... 74
............................................ 79
4 ............................................... 85
............................................ 85
p ..................................... 91
3 .............................. 96
1 ............................................................ 96
1.57 ............................................... 96
............................................................. 98
3
2 .......................................................... 101
.............................................................. 101
....................................... 102
3 .......................................................... 106
............................................. 106
........................................................... 109
4 .......................................................... 113
.............................................................. 113
.................................................... 117
....................................... 119
............................................ 119
24 ........................................ 127
p ............................................................................................ 130
..................................................................................... 137
6
p p
1997 p
p
p
p
1997
p p
”
p p
p
p p
p 1997
p ⑤ p p
p p p
p
1947 p 50 1997 p
p p
p p p
p
p p
” p
p
p
p
7
p p
p
1997 ⑤p p
p
④ p
p p p
p p
p
p
p
1997 p p
” p p
p 24 ⑤
24 p
p p
p p p
p p p
p p p
p p
p p p
p
2 1998 p.24
3 9 74 .
4 p 12 3 ” 1
8
p (
”
p p p
p ‐
p
p
p 24 1997
p
p
p 39 2 p
p p
p
p
p p p
p
‐
p p
p ‐
p
‐p p p
5 p
p
1972 ⑤
1973 p
p p
9
p p
25 2 4 26 1 5 p
② p
p
p
p p
p
p
p p
p
1947 24 ②
) p
p
p p
39 p
1947 ②
1952 p p
6 1947 1997
1986 p p
p p
10
p
p p
p
1947 39 p p
2 p p
p
39 1997
1952
p 24 p 50
p p 1997
p 1947 p
” p
4 p 1
2
3 4
” 9
2
p
p p
”
7 p 1952 39 p
1961 ② p
7 p 9
p
8
13
p p 1997
p
p 1976
⑤ ‐
p ,
p ”
p p ” p
p p
9 1970 p
2007
10 p ②
①29 2009 ―
②31 2010 ”p ―
③33 2011 p ―1970
④35 2012 ― p
p―
⑤37 2013 ―1970 1990 p―
11 p
p ”
p p
14
1
1
p p ” p p
p
1 1
p
p ②
2 3 p p p
Ⅰ
p p 4 p p
p p
2008 20 p
p
p p
p ⑦ p
1 1947 1997
2001 13 1 p
2 1 2 ( ) p
p
p p p
p p p
16
0
0
5
10
15
20
25
30
35
40(%)
専業主婦 再就職 両立 DINKS 非婚就業
19.7
35.230.6
3.3 4.9
1987年1992年1997年2002年2005年2010年
(注) 1 18~34歳未婚者。その他及び不詳の割合は省略。2 専業主婦:結婚し子どもを持ち、結婚あるいは出産の機会に退職し、その後は仕事を持たない。 再就職 :結婚し子どもを持つが、結婚あるいは出産の機会にいったん退職し、子育て後に再び仕事を持つ。 両立 :結婚し子どもを持つが、仕事も一生続ける。 DINKS :結婚するが子どもは持たず、一生仕事を続ける。 非婚就業:結婚せず、仕事を一生続ける。
資料)社会保障・人口問題研究所「出生動向基本調査(結婚と出産に関する全国調査)(独身者調査)」
図表59 女性の理想ライフコース
(%)
専業主婦 再就職 両立 DINKS 非婚就業
1987年1992年1997年2002年2005年2010年
05101520253035404550
9.1
36.1
24.7
2.9
17.7
(注) 1 18~34歳未婚者。その他及び不詳の割合は省略。2 専業主婦:結婚し子どもを持ち、結婚あるいは出産の機会に退職し、その後は仕事を持たない。 再就職 :結婚し子どもを持つが、結婚あるいは出産の機会にいったん退職し、子育て後に再び仕事を持つ。 両立 :結婚し子どもを持つが、仕事も一生続ける。 DINKS :結婚するが子どもは持たず、一生仕事を続ける。 非婚就業:結婚せず、仕事を一生続ける。
資料)社会保障・人口問題研究所「出生動向基本調査(結婚と出産に関する全国調査)(独身者調査)」
図表60 女性の予定ライフコース
(結婚後の就業継続割合は上昇、出産後の就業継続割合は横ばい)これまで女性は、就業していても結婚・出産・育児に伴って退職する者が多く、また、出産後に復職するとしても、育児と両立がしやすいパートタイム労働の形で就業することが多かった。近年、女性の就業率の上昇が見られる中で、ライフステージごとに見た場合、女性の就業状況はどのように変化しているのだろうか。我が国の女性の労働力率を年齢階級別に見た場合、結婚・出産時期に当たる20代後半から30代にかけて労働力率が著しく減少するいわゆる「M字カーブ」を描くことが知られている。このM字カーブの底は依然として落ち込みが見られるものの、年々上昇をしており、この変化は、未婚・晩婚化、結婚・出産年齢の変化、結婚・出産に伴う退職の動向の変化、雇用形態の変化等の様々な要因によって起こっていると考えられる。M字カーブの中で、「15~19歳」については、大学等への進学率の高まりを受けて、労働力率は低下傾向にある。M字のボトムは、1975年(42.6%)は「25~29歳」、1985年(50.6%)、1995年(53.7%)は「30~34歳」であったが、2011年(67.0%)は「35~39歳」へと移っており、女性の晩婚化・晩産化が影響していると考えられる。25~29歳及び30~34歳で労働力率の上昇が見られる背景としては、大学卒などで就業する者が増えてきていること、未婚化の進展により長期的に
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90(%)
15~19 20~24 25~29 30~34 35~39 40~44 45~49 50~54 55~59 60~64 65~69 70~(歳)
[77.2]
[67.6][67.0]
[75.7]
53.7
50.6
42.6 43.9
71.3
67.9 68.1
61.5
1975年1985年1995年2011年
(注) 1 「労働力率」とは、15歳以上人口に占める労働力人口(就業者+完全失業者)の割合。2 2011年の[ ]内の割合は、岩手県、宮城県及び福島県を除く全国の結果。
資料)総務省「労働力調査」より国土交通省作成
図表61 女性の年齢階級別労働力率の推移
(3)女性の就業状況の変化(女性の社会進出の進展)今から約30年前の1980年、我が国では、夫婦のうち男性が主な働き手となる片働き世帯が主流であった。その後、共働き世帯数は継続的に増加し、1997年には共働き世帯が片働き世帯数を上回ることとなった。その後も共働き世帯は増加を続けており、片働き世帯数との差は拡大傾向にある(図表57)。
10821114 1096
1038 1054
952 952 933
946 930897 888
903 915 930
955 937
921889 912
916 890 894 870 875 863 854 851825 831 797
600
700
800
900
1000
1100
1200(万世帯)
1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
614645
664708 721 722 720
748 771783
823877
914 929943
908 927
949 956 929 942 951 951 949961
988 9771013 1011 995 1012
(注) 1 「片働き世帯」とは、夫が非農林業雇用者で、妻が非就業者(非労働力人口及び完全失業者)の世帯。2 「共働き世帯」とは、夫婦ともに非農林業雇用者の世帯。
資料)総務省「労働力調査特別調査」、「労働力調査」より国土交通省作成
共働き世帯片働き世帯
図表57 共働き世帯・片働き世帯の推移
年齢階級別に女性の就業率を見ると、20代後半~30代前半の上昇が目立つ。1975年には25~29歳では41.4%、30~34歳では43.0%だった就業率は、2011年にはそれぞれ72.8%、64.2%まで大きく上昇した(図表58)。このような女性の就業率の上昇の背景のひとつには、女性の労働意欲の高まりがあると考えられる。女性の理想とするライフコースを尋ねると、「両立コース」(結婚し子どもを持つが、仕事も一生続ける)及び「再就職コース」(結婚し子どもを持つが、結婚あるいは出産の機会にいったん退職し、子育て後に再び仕事を持つ)を選択する者が2010年時点でそれぞれ30%を超えており、特に両立コースを選択する者については1992年の調査以降一貫して増加傾向にあるなど、家庭と仕事を両立しようとする女性の意欲の高まりが見られる(図表59、60)。
1968 70 72 74 76 78 80 82 84 86 88 90 92 94 96 98 2000 02 04 06 08 10(年)40
45
50
55
60
65
70
75(%)
全年齢 20~24歳 25~29歳30~34歳 35~39歳
(注) 1 1972年以前については、沖縄分は含まれていない。2 2011年については、東日本大震災の影響により、岩手県・宮城県・福島県において調査実施が一時困難となったため、補完的に推計した数値となっている。
資料)総務省「労働力調査」より国土交通省作成
72.8
64.2
43.041.4
図表58 年齢階級別女性の就業率の推移
働き方の変化第1節
24 国土交通白書
第1節
25国土交通白書
働き方の変化
第2章
若者の暮らしにおける変化
第2章
若者の暮らしにおける変化
② ‐
8 8 0
0
5
10
15
20
25
30
35
40(%)
専業主婦 再就職 両立 DINKS 非婚就業
19.7
35.230.6
3.3 4.9
1987年1992年1997年2002年2005年2010年
(注) 1 18~34歳未婚者。その他及び不詳の割合は省略。2 専業主婦:結婚し子どもを持ち、結婚あるいは出産の機会に退職し、その後は仕事を持たない。 再就職 :結婚し子どもを持つが、結婚あるいは出産の機会にいったん退職し、子育て後に再び仕事を持つ。 両立 :結婚し子どもを持つが、仕事も一生続ける。 DINKS :結婚するが子どもは持たず、一生仕事を続ける。 非婚就業:結婚せず、仕事を一生続ける。
資料)社会保障・人口問題研究所「出生動向基本調査(結婚と出産に関する全国調査)(独身者調査)」
図表59 女性の理想ライフコース
(%)
専業主婦 再就職 両立 DINKS 非婚就業
1987年1992年1997年2002年2005年2010年
05101520253035404550
9.1
36.1
24.7
2.9
17.7
(注) 1 18~34歳未婚者。その他及び不詳の割合は省略。2 専業主婦:結婚し子どもを持ち、結婚あるいは出産の機会に退職し、その後は仕事を持たない。 再就職 :結婚し子どもを持つが、結婚あるいは出産の機会にいったん退職し、子育て後に再び仕事を持つ。 両立 :結婚し子どもを持つが、仕事も一生続ける。 DINKS :結婚するが子どもは持たず、一生仕事を続ける。 非婚就業:結婚せず、仕事を一生続ける。
資料)社会保障・人口問題研究所「出生動向基本調査(結婚と出産に関する全国調査)(独身者調査)」
図表60 女性の予定ライフコース
(結婚後の就業継続割合は上昇、出産後の就業継続割合は横ばい)これまで女性は、就業し
ていても結婚・出産・育児に伴って退職する者が多く、また、出産後に復職するとしても、育児と両立がしやすいパートタイム労働の形で就業することが多かった。近年、女性の就業率の上昇が見られる中で、ライフステージごとに見た場合、女性の就業状況はどのように変化しているのだろうか。我が国の女性の労働力率
を年齢階級別に見た場合、結婚・出産時期に当たる20代後半から30代にかけて労働力率が著しく減少するいわゆる「M字カーブ」を描くことが知られている。このM字カーブの底は依然として落ち込みが見られるものの、年々上昇をしており、この変化は、未婚・晩婚化、結婚・出産年齢の変化、結婚・出産に伴う退職の動向の変化、雇用形態の変化等の様々な要因によって起こっていると考えられる。M字カーブの中で、「15~19歳」については、大学等への進学率の高まりを受けて、労働力率は
低下傾向にある。M字のボトムは、1975年(42.6%)は「25~29歳」、1985年(50.6%)、1995年(53.7%)は「30~34歳」であったが、2011年(67.0%)は「35~39歳」へと移っており、女性の晩婚化・晩産化が影響していると考えられる。25~29歳及び30~34歳で労働力率の上昇が見られる背景としては、大学卒などで就業する者が増えてきていること、未婚化の進展により長期的に
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90(%)
15~19 20~24 25~29 30~34 35~39 40~44 45~49 50~54 55~59 60~64 65~69 70~(歳)
[77.2]
[67.6][67.0]
[75.7]
53.7
50.6
42.6 43.9
71.3
67.9 68.1
61.5
1975年1985年1995年2011年
(注) 1 「労働力率」とは、15歳以上人口に占める労働力人口(就業者+完全失業者)の割合。2 2011年の[ ]内の割合は、岩手県、宮城県及び福島県を除く全国の結果。
資料)総務省「労働力調査」より国土交通省作成
図表61 女性の年齢階級別労働力率の推移
(3)女性の就業状況の変化(女性の社会進出の進展)今から約30年前の1980年、我が国では、夫婦のうち男性が主な働き手となる片働き世帯が主流であった。その後、共働き世帯数は継続的に増加し、1997年には共働き世帯が片働き世帯数を上回ることとなった。その後も共働き世帯は増加を続けており、片働き世帯数との差は拡大傾向にある(図表57)。
10821114 1096
1038 1054
952 952 933
946 930897 888
903 915 930
955 937
921889 912
916 890 894 870 875 863 854 851825 831 797
600
700
800
900
1000
1100
1200(万世帯)
1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
614645
664708 721 722 720
748 771783
823877
914 929943
908 927
949 956 929 942 951 951 949961
988 9771013 1011 995 1012
(注) 1 「片働き世帯」とは、夫が非農林業雇用者で、妻が非就業者(非労働力人口及び完全失業者)の世帯。2 「共働き世帯」とは、夫婦ともに非農林業雇用者の世帯。
資料)総務省「労働力調査特別調査」、「労働力調査」より国土交通省作成
共働き世帯片働き世帯
図表57 共働き世帯・片働き世帯の推移
年齢階級別に女性の就業率を見ると、20代後半~30代前半の上昇が目立つ。1975年には25~29歳では41.4%、30~34歳では43.0%だった就業率は、2011年にはそれぞれ72.8%、64.2%まで大きく上昇した(図表58)。このような女性の就業率の上昇の背景のひとつには、女性の労働意欲の高まりがあると考えられる。女性の理想とするライフコースを尋ねると、「両立コース」(結婚し子どもを持つが、仕事も一生続ける)及び「再就職コース」(結婚し子どもを持つが、結婚あるいは出産の機会にいったん退職し、子育て後に再び仕事を持つ)を選択する者が2010年時点でそれぞれ30%を超えており、特に両立コースを選択する者については1992年の調査以降一貫して増加傾向にあるなど、家庭と仕事を両立しようとする女性の意欲の高まりが見られる(図表59、60)。
1968 70 72 74 76 78 80 82 84 86 88 90 92 94 96 98 2000 02 04 06 08 10(年)40
45
50
55
60
65
70
75(%)
全年齢 20~24歳 25~29歳30~34歳 35~39歳
(注) 1 1972年以前については、沖縄分は含まれていない。2 2011年については、東日本大震災の影響により、岩手県・宮城県・福島県において調査実施が一時困難となったため、補完的に推計した数値となっている。
資料)総務省「労働力調査」より国土交通省作成
72.8
64.2
43.041.4
図表58 年齢階級別女性の就業率の推移
働き方の変化第1節
24 国土交通白書
第1節
25国土交通白書
働き方の変化
第2章
若者の暮らしにおける変化
第2章
若者の暮らしにおける変化
② ‐
17
0
5.6
3.7
2.5
1.7
1.7
2.1
74.7
73.3
66.5
35.5
34.8
25.7
19.7
23
31
62.8
63.5
72.2
1960
1965
1970
1975
1980
1985
” , p
”p
p p
p 1890 “p
p
p
p p
p 1917 12 1918
3 4 (
3 p p 1947
p
4 ” ‐ 2006 p.351959 p.77
5 ” 1993 ‐ p.191
18
p p
p ‐ p
)
p p p
1923 12 p
p ” p p p
p p
p
p 1938 13 p
p p
p
p 1926 p
p p
p p p
p
p p p
p p 1940 p
p p
p
p
p p p p p
p p
p ,
6 ‐ p p
p p
p
”p
1 55 2004 p.193
7
8 1980 p.293
19
1943 4 1 p
p p
→
” ”
→
p
p
4 1 10 31
6 7 30 11 1 3 31 6 30
7 30 1 1
p p 3
p 30 10
1945 4 26 p
1945 6 18 7 p 7
4 31 9
p Ⅱ
p
p p
p
9 p.241 p.264 p.313 Ⅲ ”
Ⅲ 40 1986
10 p 19614 p 23 p 68 p
15
111945 12 21
20
p p
p
p
2
p ⑦ p
p
p p
p
p p
p
p
p
p
1946 4 p
p ‐ 10 p
p 12 p
12 ” ‐ p.16 ”
p.39
13 1947 6 1,6181959 p.77
14 1945 9 12,700p.14
21
‐
p
p
”
p p
②
p
⑤ 1946 10
1952 12
p ‐ 1947 7 23 (
p
p
p p
p ‐ p
p
‐ 7 p p‐
⑤
p
p
” p
p
p p
15 1978 pp.745.747
22
p 1945 10 p
p p
p
⑤ p p
1947 3 p 1947 8 11
1 p 11 21
p p 12 p p
)
p
14 25
27 p
p p
p
p
p
” p p 24 39
24 p p
p , 39 p
1948 3 31 p
74 p 8
16 p p 23 12 2963
17 5 p
18 1959 p.17
19 p p
p p 1952 5 p
39 p
24
1950
p
p 12
1946
3 p
p p p
… … 170
1947 1952 p p
1946 7 p p 25
p 6(
p
1946 5 p
p №
1947 p
p p
⑦ p 1951 3 7
1955 p p )
20
1980 p.270
21 p.64
22 p.322
23 p.275
24 p.94 p p 8
25 1996 p.356
26 1955 4,269 4,123
25
p
p
p
p 1,400 p
p
p
p p
p ③p
p
p ”
p p
p
p
p
p
p
p
p
⑤ ,
27 1959 pp.79.81
28 6 2002 p.44
29 1947 22 12 p
p p p
p
26
p
p p p
p 9
p p ②
p
p
p
p ”
p p
p p
p
89
p
p p
p
p
p
p
p
p p p
p
p 2005pp.13.14
30 1988
31 pp.2.3
27
p
p p p ”
p p
p
p
p
p p
p
p
p p
p p
p p
” p
p
p
p
” p
p ”
32 1961 ② p 7
4
33 stigma ”
34 6 2002 1
29
p ( p
p p
1948 12 5
p 54 p p p
8 p
p
p p
p
1954 p
) 50 p
p p
p p
p⑦
3 2 9 6 7
9 6
1948 4 p p 1476
13 5503 p 1950
③p
p
p
35 pp.176.177
36 p.80
37 p.359 4
30
p
p p
p p
p p
p
p
p p
p p
p
p ②
p ,
1954 p
‐
p p
38 p
60 p 30p 2 3
p p
p p
39 29 2009
40 1952 p 6 ‐ 4
1954 6 p p
p p ‐ 2006 pp.105.106
31
p ⑦
p
p
p
p p
p p
1956 p p
p 57
58 p p p
p ⑤
p p
p
p p
1964 p
p
② p
p
41 50 2005
42 p p
p
43 ” 1955 7 p 56 31 http://showa.mainichi.jp/news/1955/07/ 2015 9
21
44 ” 1969 p.253
32
p p
p
p 1948 1950
17,993 1958 p 980
③p 1963 62,536
4 1 p 1967 82,500
7 1
3 1 p
p p
60 p 2 (
p p
p 1967 2
p p
)
p
p ⑤
1960 70 p p p
p 1964 p
p p
p ⑤
p
45 1964 75 ” 1 p 1968
90 1 p 1970 p p 12
46 4 1967 1983
33
p p
⑦
p
p 1967
№ p
p
p p
p p
p 1968 p
p p p
p
, p
№
12
p 1973 p p
6
47 2007 9 9 p
48 2 3 1
49 11 1997 p.436
34
1950
p (
p
p
( 1968 p
p
p
p 89
p
p 24 ‐ p
p p
p (
p
p p 800
30 1996 (
p p
1968 4
p ” p ⑦
50
29 2009 ―p p― 35 2012
51 p
‐
52 ”
2002 p 1 1967 19712 3 1968 21.0
53 301996
35
p p p
p
p p 1967 p 68 p
8 p 6
p p
( 2010 ((
8
p
p () p
p⑤
2010 6
1970 p 40
40 p
54
60 “ p
p p p
55 p 2015 2010“p ⑦ 64
p
p ⑦ 2011 42015
⑤
56 p
p
36
p 24
p
( p
p
p
p (
30 p
② ⑦
② p 3
1960
p
p
p p
p (,
p ⑦
p
57 24
58 ”
8 ” ‐ 2010 p.307
59 ” 19881989 p.88
37
4
1947 p p
1950 ”
⑦ p
③p⑦ p 1960 p ③
⑦ p Ⅰ
①
p p
1952 p
5 p p p
39 p
p )
p
p p
60 p 80 1950
1953 p p
p 1954p
80 50 p ②
80 p
39
( ) p
p
( )
( ) p p
p
( )
( ) p p p
p
p
( )
( ) p
p
( p )
p p p
p p
p )
p
61 1987 1 p
p
9 2 24 p
p p
p 1 23 p p
4 5p 6 p p
1961p
② 21 36 1961 ②
40
p p p
p p ‐)
15 1963 p
‐
p
p p
‐ p p
p
1962 ⑤ IUCW p ”
3
p
⑦
p p
⑦ p
p
p
p
)
62 ‐ 1963 1988 p ”
” ‐ p p ‐
3 9 p
p
p ” 7
42 p.4.5
63 p.2
42
1959 11 ⑤ p
p
p
p
p
p 1 p
p )
‐
p
p ” p
⑤ ‐ p p )
1962 3
p
p p p p
p p
p 7 p
p ‐
p p
p
p p p p
p
67 p.54
68 pp.150.151
43
‐ ),
p p
1963 7
p
p
1 p p
2
3 p
4
5
6 p
7
p p
p p
p
p p
p
69 1961 11 1964 101964 7 1 p 1965 7
1 1 3 ‐
70 ” 7 1980-2000 9http://www.jpss.go.jp/publication/j/shiryou/no.13/data/shakaifukushi1980_bhtml2015 10 12
46
p
1961 p
p Ⅲ 3
p p p 23
p 68 p
p
p 1960 p
p
37 1962 3 1
p
p
p ( p
p p
p 4 320 p
p
p 10
p
p 2
p
38 1963 3 1 10
p 15 p
3 1980 p.58
4 p
p 1975 4
5 1958 1983 17 28
47
p p
)
6 2
p p
p
p p
” p p
p 300
p ⑤
p p
9 3 p
4 p
15 16 p 8
p
p p
17
1963 p
p
③p
p p
p
1 p 1960 p
p
6 p 14 1948
1956 p
48
p
p
p p
p
p
p ②
p
p ”
p p
p p p
p
p
1967 p p
p ,
9
7 1961 p p
⑦ ”
1976 p.94
8
p p
p.33
9 1967 4 p 6,00012 1000 p 5.3
6
49
p
1961 p 91 271
10 76 p 806 502 p 9
p 1.9 p p p
p
2
p p 1 p 1968 p p
“ p
p
1969 p
3 p 1
1970 p
8 1
p
p 1971 p 3 1
3
1974 p
1971 p ⑦
p
p p
3
1968 p 70 p 72 p p
p
1969 p 9,000 10,000 p
p 1973 p
p
50
p
p
p ”
p p
p
⑤ p ⑤
p 1965 p ⑤
23
p
p
60
70 p p
1970
…
1960 ⑦
p
p p ”
④ ” p
p
p p … p
p
10 p
23 p
p
http://www.tokyo23city-kuchokai.jp/ 2015 10 10
11 p 197033 2011
51
… p④ 1961 ④ p
51
p 8,287 1,883 10,170
1974 p 1
1972 1 3 p p
p p p
… p
p ②
5.5
p 8 p 6
p … p p 4
13
p p …
… p
p p
p p
1948 10 p 6 10 p 1
1963 2 p 3
3 5 p 100 8
5 p
12 ” ” ‘74 ” 1974
13 … … ② … 1999 p.685
14 pp.551.552
52
p p p …
… 40
p p
p
p p
( 1972 p p
p
② p p
p )
p p
1972 4 p 3 3
340 4 p p 3 p
p 8
② p 340
p p
p
p p
p
3 p
p
p p p
1972
15 … ② p … 41 p
1978 1965 p 7 p 27
16 … ② p 2821
17 … 4 1 8
54
7 16 p
p
p p p
p
1 ⑥
p №p
p
p
,
p
p 1973 2
p 1 p 1659 ②
2000 ② 1 p 5
③
”
② p
p
” 0 1
p
⑦
18 №1№70 ” 1972 7 15 1979 1 1
19 ” ‐ 1983 p.153
20 №3 48 2 8
21 ”
55
p p p
p
1972 11 4 8
“ 5,000
p 1
17,000 p
5,000
p
p 2
№
p p
p 11 p p 76 p
p ”
p
p 48 1973 3 1
p
22 1972
23 p 3,484 56 11,577p 4,959 p
24 ② 1966 p
p 3
56
p
(
p 1960 “ p
p ⑦ p
43 1968 9 3
p
4 9
p p
77 10 p 63
44 1969 1
p 8 p p
p 1954
29 6 1962 37
p
p
46 1971 11 4
p
5 8 p
p p
25 1974 8 8
p 3
60
p ④ ��������
������������ ��� p p
p p
p p
p
p p
p
,
1973 p p ‐
p p ⑦
p p p
p
44 46 p 4 9,272
p p p 250
p p
‐p
p
1973 8 p ④
p p p p
1975 10 p 74 500 №p 1975
12 p p
1978
p 6 p
29 p p
10 1 p2 ” 2002
61
p ⑤ p ”
p
p Ⅰ
p p p
p p p p
p
p p p
p
p p
p ② p
p
p
② p
② p
p
p p
② p
30 p p 23
② 1974 p 3.9 p
7
31 1970 p
2007
62
p
p p
p p
p
p
②
,
p
p p
p
p (
p p
p p
32 ‐ 6 1988 pp.4.5
33 p p ”
1974 ‐ 1975
34 pp.76.77
35 pp.80.81
63
p p p
p )
p 3 p p 60 70
p p
p
p
1 p p
p
1973
74 p
2 p
p ② p
3 p
p
p
4 p
5 p
→
→
p 60 80 p
p
1960 p
p
36 p.82
37 ” 1977 55‐ 1979 pp.244.248
65
p
p p 60 70
p p
p
1967 p 5 p 1971
5 1968 p
p p
p
p
1971 ‐ p
p p
40 p.239
41 1971 5 p 3690 250 36p p
5 4000 63
42 1 p 1967 p 68 p
8 6 p
43 ‐ 46 1971
66
p p p p 6
64
11 p
p
p
(
p p
p 1973
⑦ p
p ”
p
p
p p
p ②
p
② p
p p
p
p
p p⑤
p p
№ p
p
1969 p
30
44 p
45 3 7 2
67
p p p
p
p p
p
p
p
p p
1970 p
p
1989 p
p p p
1948
p 8
p
p
p p 9 8 30
5 30 ) p p
② p
p
② p №
p p
p p ① p
②
p
9 p p
46 ” 1970 p p
68
p p
p
p
p p
p
p
p
p ”
1958 6 ② p
p 1 8
p p
1961 4 ② 8 13
1 10 9 p
1969 p ②
p p p
1960
70 p p p
47 ⑦ ‐ 1983 pp.123.124
48 8 -13 8
69
p ②
1967 4
9 p 7
7
p
⑦ p ,
0 7 7
p
p
1967 10 p 1
1968 p 1 1
② p
p
p
1969 8 1 10 0
10 p 2
49 1983 pp.125.129
70
p 1970 p p p
( p 2
60 1 p 1
8 ⑦p
p
p p
p
p ”
(
⑦
p
p
p
p p
1 p
p
② p
p
50 1981 p
7 30 7 11p ⑦
2002 pp.66.68
51 p.78
71
p
p
p
p
p
70 p
p 6 3
p
” 70
p p
p p
1973 11 p p
⑤ ⑤ 1967
p 1976 p 1973
p ⑦
1975 p
② p
1 p p
p
p
p p
1964 p
⑤
72
p
998 1966 p 200
p p 12( 1976 p
p №
p 6 p
p
⑤
⑤ ⑤ ⑤
№ p
④ p
p 1.8
p p
⑤ p p
p 1979 p
‐
p (
1976 p p p
9 2
p
p
” ④
” p p
p
1973 p ” “p
p p p p
52 ” ‐ 2006 p.133
53 5 ② 2003 6 4 p.749
73
1975 p p
p⑦ p p ”
p
p p
p p p
p p
p 1970
p
p p 1979
p p ”
p p p
(
1970 p
1950 ” 1960 p
p
p p
p
p 1961 p
p p
p ⑦ p
p
p p p
p p
54 1979 9 p p
p ” p p
p p
p p
”
74
(( p p
p
p
3 7 6
6
” p 1980 3
TBS
p
p p ()
p p
p
‐ 56 p p
p
p TBS( p
( p
55
p
” p.81
56 ”p
31 2010
57 TBS ” p
‐ 1981
58 MAGAZINEPLUS38 2009 9 30
75
1969 (, p
‐) p
p
p
p
p p
1981 1 p 11
p 24
p 24
p
p
p
)
‐ , ) p p p
p
p
p
59 1945 1996 1997
p.94
60 ‐ 1976 ⑤ 2015⑤
61 ‐ 1982
77
p
( ,
p
p
p
p
p
⑤
p
p
p p
)
1981 p )
p p
)
p
”
⑦
p
p
62 1981 3 p p.1412 17 ”
3 320
63
64 1980 3 14 ② 218
78
p p
p p
p
p
p
p
1982 ‐ p )(
p 1981 p p
p
1981 3 p 523
p 94 p
p
1981 4 24 p
p p ②
p p
p
5 28 6 3
p
p
7 2 p
p p ②
p p
65 ‐ 1982 pp.247.253
79
p
7 27 p ② p 8
24 p ② p
p ③p
p
‐ 1982 p ))
p 76 p
② 1 6 30
40
p
②
94
p
② p
p
p p p
p
p
p p
p p
p
1981 10 p 1000 p 8
107 p
66 ‐ 1982 pp.65.70
80
p
p p
p p
p p ‐ p
p 1975
p p p
1977 ‐
p
9 3
p p p
p
9 24
10
35.5 Ⅰ
8 p 8
p
56 ‐ p )
1
p
p
p p
67 ‐ 56 1 3 6.
‐ p 56 11
81
p
⑦
2 p 55 11 p
p p 56 3 p p
p 94 p
p
p
p
3 p
p p p
p 56 p
4 p
p p
p
‐ p p
④
p p
p 9 5
p p p
p )
68 p
② p p
①
⑦p ⑦
82
‐
p 57 p
p
58
6 56 p p
p
⑦
p ),
” p
1985 ”p
70 p p
60 p
70
p 71
p 4
1945 1951 5 1952 1959 6 1960 1973 7 197472
4 GHQ ⑦ p 1951
p p
p p p
p p p
73
69 2011 3 “
p
p 7,5791,709 5,870 186,107 30,768
155,339
70 ”p
6 ” 1985 pp.193 249
71 p.193
72 p.199
73 1947 p ” 89 p p
p
1938 p p
83
5 p p
6 p
p
p
p
③
p
p
p p p
74
p
67 p p
72 73 p 75
p
6 ② p
1965 p
p
1962 p 1973
18 p 1962
63 0.5 1963 51.8
13.5 p 1972
p p
p
74 p.219
75 p.221
84
p 41.6 16.8 1973 p 30.6 12.3
24.2 76
7 p p
1970 p p
―
― ④ p
p
p
p p
p ”
180 1979
8 7 p ”
⑤ Ⅰ
p 77
1960 1970 p
p
80 ” p
1963 ‐
p
”
p
76 p.226
77 pp.235 236
86
p
p
p
p p
p p p
,
p p
p
1 p 1972 p
1960 1970 p
p
p
p
p
90
p p
p 90
60 4
90
p
11 2010 pp.143.144
79 19 ” 2008 p.76
80 1997 p.47
87
p A B C
2 3 D D8
2
②
p p
p
p p
p
p
… p p
p p p
p
1
3 3
p
p
p
2 p
” p
81 ” pp.165.166 p
‐ 1978 p 1978 №p
D3 D8 2008 7 p
82 1997
83 p.49
84 p.50
88
9 p p p
p
p
p
p
p
p p
3 ” p № p
p p 5 6
p (
9 0 1 2 3 5 4
p
② ”p 0
10
” p
… p
p
1 0 1
1964 2 p 0
)
85 p.56
86 p.24
91
p
② , p p p
p
p p
3
p
5
p
”
p
” p
, ”
p
” ,
9 ”
p p
,(
92 ② 809 1979 1
p 4 p
p p p
93
94 ” ― ” 2008
95 ” p p p 4④ p 4 9
94
,, p p
p
9
p
p p
p p
p
p
p
p
p ⑦
p
p
p
p
99 pp.81.82 2008 p p
1980p
100p
11 pp.103.1382010
101 p.83
96
3
1
1.57
1.57
p 1990 6 p
Ⅰ 1 p 1.57
p 1966
1.58 8p p
Ⅰ 1960 75 2.00 75
2.00 ③p 93 p p 1.46
5 0
図6-2-2 我が国の総人口の見通し
少子化は、社会経済全般にわたり大きな影響を及ぼすと予測されている。経済面では、労働力人口の減少による経済成長への影響や、社会保障の分野における現役世代の負担の増大などが懸念され、社会面では、子どもの社会性が育まれにくくなるなど子どもへの影響や、過疎化・高齢化の進行により市町村によっては住民への基礎的なサービス提供が困難になるおそれがあることなどが懸念されている。
平成13年版 厚生労働白書
‐ 13
1 1989
2 p
Ⅰ 1965 2.14 1967 2.23 1974 Ⅰ
2.07 Ⅰ 2005 p 1.26
97
Ⅰ p p
1.57 p ‐
62 p
p
p
⑦
p
p
1.57
p
p
p
p p
p
p p 1990 8 p
14 p p p ⑤
1991 p 18
p 1992 p 5
p
3 ‐ 62 1 1 1 Ⅰ 2
4 p ”
4 ‐ 2010 pp.80.83
99
p p
p p
1993 p ⑥ 40
1997 p
p
1994 3 p 21 p
p
12 p 4( 5 1995 1999
1999 p p 1994
1995 5
3
p p 7
p 360 180
p 9 ⑦ ⑦
p 1997 p p ” p
‐ Ⅰ
p
p
Ⅰ 3
5 ” 9 ⑦ p
⑦
100
0
‐ 1996 p.132
5 0
p p
1970 80
p p
p
1980 1985 1990
Ⅰ 0.79 0.75 0.60
0.67 0.59 0.47
0.65 2.70 2.11
Ⅰ 2.91 3.05 2.96
101
p p 4 p p
Ⅰ 1975 45.7 1990 p 50 1997
9 50.4
p 5
⑦ p ⑦ 0
2 60
p 1970 80 p p
p
1979 p
p ” p
p
p p
p 3 p 1
p
p p
p p
2
p
p
p
‐ 62 p p
102
)
1963 p
‐ p 1960 p
p
p p ”
p p
p 1979 p
” p
p p
p p
p p 3
p p
p
p
p p
,
p p
p
6 ‐ 62 1 2 ⑦ 2
2
7 1998 ‐ p
8
9 2002 p.22
103
p p
1965 ②
p
9
1 p 7,000
1,500
p
②
p p
p ②
p
p p
p
②
p p
p
⑦
p p
p
p
② p
p
10 ‐ 2008
11 p 1975 p
104
p p p
p
1965 3 27 p ②
p
p
p p
p p
p
p p
p
② p p
p 1970 p p p
p p
p
p p
p
12
13 p p ⑦ 1981p 9 p ⑤
105
p p
p
1972 6 p
p p
p 11
p 1975 7 p
p
p
p p p p
” p p
p
p 1980
p p (
p 3 ⑤ 4
p
14 Ⅰ p 1.57p 1989
p ” Ⅰ 1957 p 2.0 19742.0 2.2 1981 p
p p 60 Ⅰ p Ⅰ
40 ‐ ”
15 p
p p
p p
p ‐ 2005pp.332.333
106
1991 p p
p )
3
1971 p
p p ”
p
p
p 1963 p ‐
p p
‐ p
p 1 p
p p 1947
p 60
p ”
p ,
p 1971 ‐
p
p
p p
16 1995 p
17 1979 90 p
37 2013
18 ‐ 1963 pp.129.135
19 p.135
20 2010 a p.112 p
107
p
p ⑤
p p p
p
p
p p
p p p
p p
p
p p
p 9 p
2 1
p
3 2 3 1
p
p
p p p
3 5 3000
1973 p
p 1973
21 ” p p
1996 pp.211.270
109
p
1982 p
p 1978
p
p p 1991 p
p p
p 1994
p
p
p p
p
640 300
p 1 p
p (
) ”
” p
23 ” 1
p Ⅰ 89 Ⅰ 701981 p 80 45 p Ⅰ 45 80 p
p p.91
24 p
2000 p.179
25 p.87
26 1 18 ⑤ p
6
27 p.92
110
p
p 4
p
p p p
p
p p
0
89 7 7
02
11
61
” p.45
p
p p
”
,
p p
p
p p 1994
300 p
28 2010 a p.114
29 p.135
111
p
p p
p
9
p
②
2 1
p
Ⅰ p p
p p
p p
p p
p p
1 p 1997
‐ p
30 p ⑤ 2010 a p.121
p ⑦
p ⑦ p
p p
31 p 1990 10 ⑤p
Ⅰ p 8p.294
32 ‐ 1997 p
4 ―⑤ ‐ 1997 1997 pp.54.61
112
9 5
24
p p
p
p
p
p
p ” ”
p p
( )
p
p 1994 3 25 p
p
” p p
p p
p
”
p
p
p
p p
p p p
p p
33 1994 3 25 ―4 113 ”
114
114
p 1992 p
” 3
p 4
p
p
p p
p p
p” ② p p
p 1985 1993 p
p
p
1994 p
p
⑤
p ⑤ p
p p
p
( p p
p p
34 120
p p
1991 121 p p
35 5 1993 11 4 2 ⑤
p
115
p
p
p 1993 3 29 ) Ⅳ
p ②
5 p
p 2000
5
360
p 6 7 ” ”
⑤
10
p
”
p ”
1981
58 ―2
2,543 38,000,
36 4 63
37 64
38 19 107
39 116
116
p p
p p
p
p p
p
”
p
p
p
24 p p
p
p
②
4 p
p
p p p 1996
1 p
p ⑦ ⑦ p
⑦ 1 p
⑤
1997 p p p
40 1996 7 21 p
117
p p
p p ⑦
p
p
p
p
8
p p
1992 6
10 9 1993 4
p p
p
(1) p
(2) p p
(3) p
(4) p
(5) p p
(6) p
(7) p
(8) ⑥ p p
(9) p
(10) p
41 1993 4 7 p
‐ 1993 p.164
118
9 p p
p
p 2 p 17
p p
p p
p
p
p
p
p
p
p
1996 3
”
2 p p 3
140 p 6 3 p
50 p 1998 2 p
42 1993 5 13 10 002
p p 003
119
1998 4
1
” p p
p p p p
p
1993 p
p p
p
1998 12 p
p
p
p p
p
p
p
Ⅱp p
” p
p
7
43 1978 1979⑤ ‐ 1993 p.188 3
44 1998 2 250 p.143
120
p
p p p
p
p 3 p p ”
24
24 p
p p
p
(
2 p p p p
p
p p
p 24 2 5
2 3 2
‐ p
‐
3
4
p
p
p 5
p p
45 1997 24 ② p
p p
39 2 p p
p p
p 1986 p p
p p
121
p
p
p p
p
p
p
p p
)
⑦
p
p 8
2 ⑦ p
p p
46 1997 2 20 2 187 ”
p 188
47 1997 2 28 4 128p p 129
48 1997 4 1 6 009p 010
123
p
p p
p p ”
p p p
p
p
”p
p p
p
‐ 1997 p ⑤ ‐
p 1997 6 4(
p
p
6
‐ p p ③ p
p
Ⅰ p p
p
p
51 ‐ 1997 pp.181.182
124
―
p p
p
p p
p
⑦ p
⑤
p 24
p (
4 10 10 5 30
11 10 ②
” p
2 p
p p
p p
3
p p p
4 p ⑦
p
p
⑦p
52 1997 4 8 8 71
125
p
⑤
⑦ p
p
p
p
② p ( p
p p p
(
9 p p
p
p
1998
4 p
⑤ p
p
p
53 1997 9 6 11 ② 411
54 1997
Vol.45 No.1 2009 pp.36.45
126
‐ 1997 p
p ((
”
⑤ p
p
p p p 22,000
170 p
Ⅰ
p
p
p p
p p
② p
24 p
p
p
p p
p⑦ 1997 12 p
p p p⑦
p p
p p
50 ②
1997 p ()
55 ‐ 1997 p.32
56 p 2015 p
2015 ⑤
127
24
1997 24 p
1947 50 p p
p
24 p
p
” ”
p 1 p 1.57 p
p⑦
1989 3 p p
( 3
50
80 p
p p
p
p p
( p p
24 p 24
p p
p p
3 1 9 p
p p
⑤ 3 2012 9 18 Q&A Q1.1p p
‐ 2015 p.94
57
58 3 3⑤ p p
128
p p
p p
p 1996 11 p
④
p 8 p
④ p (,
⑦
p
④ ” 3 1
2 ”
3 ⑦
p p
p
⑦ p
④
1997 p
⑤ p ”
p )
p
) p p
④
”
”
59 ④ 8 11 19 p p
60 1996 1 8 ” .p ② p
p p
p
⑦
10 ” ‐ p
61 1997 4 10 9 84⑤ p
129
)
p p
p
p
p
p 24
p
p
p
p
1998 4 1 p
p ② )
) p
p
62 1997 5 28 30 18 2014 2
2014 9 p p 12 p
63 1998 2 8 ② p p
85 p p 86
64 1998 3 10 476130 p p ②
137
0
№1 №70 1972 7 15 1979 1 1
1967 3
3 0
15 1980
15 15
20 1986
20
20 1996 20
20
20 1994
20
30 1999
30
40 1988
40
p p
1989
20
1990 ⑤
p 1990 ⑤
p 12 1991
20 1993
1994 ⑤
138
1995
⑤
50 1998
1982 5 20 2010 6 13 63
‐ 8 1974 5 15
‐ 8 1974 5 24
‐ 8 1978 3 27
0
… 1999 … ② … 1997
Ⅲ ” 1986 ― Ⅲ 40
2006 ”p
1988
1959 ”
2002 ‐ 1963
” 42 ” ‐
1998
NGO ⑤ 2011
” ― ⑤ 3 ”
1997 50 ―②
1978
1979
1998 ―
50
1982
139
1997 1978 ―
1988 ―
1998 ―
1996
1980 ―
―
1977 p―Ⅲ
1992
‐
” 1981 p
” ” ” 1972
1973 1974 1976
” 1976 ”
1996 ―30 ―
‐ 31 12
‐ 13 25
‐ 1976 1978
⑤ ‐ 1979 2015
‐
… 1975 … 50 9 …
‐ … 1975 … 50 11 …
‐
1972 1980
‐ 1962 1979
‐
1994 ②
‐
140
1995 ②
‐
1994
‐ 1994
‐
2010 ” 2010
‐
0
2007
1996 ” ―
2000 9
2002 ― ‐
2012 1960
― p― ‐
2006 p p ‐
2008
” 9 ‐
⑦ 1999
4
1996 p
p ‐ 33
2010a
2010b
2012 ‐
1990
2013 ” ‐
1978
141
1989 ”
1988 ‐
2010 ― ―
‐
1963 ” ‐
1969 ”
= 2011 Ⅰ
‐
2002 ”
2004 ‐
4 ‐
2011 2
‐
1996 ―
2012 1890―1930 ‐
1990 ‐ 11
2004
2012 p
― p― ‐
2009 ” ―
‐
2001 11
2002
1998
23 ‐ 1988 ‐ 6
2010 ”
― 1994 ” ‐
2012
2004 p ‐
4 ‐
142
2010a p ”
4 ‐
2010b 1960
2 ‐
2006 p
2012
② 2009 ② 1
‐
1987
2005
2005
2001
2002
2015 ‐
= 2010
2010
“ ―
‐
2003
1979 ―
‐
2003 ⑤ ― ”
15
1976 3 ―
2005
1991 ②
143
1992 ‐ 28
2005 ” 1970
80
2007 ”
2008 19 ―
”
2009 2005 ” ‐
2007
2000
” 1993 ‐
1973
2007
2010
② 1979 55 ” 1977―
” ― ‐
② 2011
2011 ―
2012 ―
2013
S 2006 ― ―
2005 ―” ― ‐
1996 ”p
2001
1984 ―
‐
2012 ‐
144
2011a 3
‐
2011b
1 ‐
1992 ―
‐ 28
2011
5 ‐
2010 11
2003 ‐
1993 ” ”
2009 ‐
1975 p ― p ― ”
1974― ‐
1979 ” 1977
55 ‐
2008 p
” 43
” 2012
2
” 2001 2
” 2012 2012 4
2002 ‐
2008 ‐
” 2006 ‐
2005 ― 50
2004
‐
145
2009 ” ― ―
‐
2002 ”
1997 ―
1945 96
2006 ―1950 p―
‐
2012 ― p― ‐
1999 ④
2003 2006 ‐ 11
‐
T.J. ” 2004 ” ―
Ⅱ
2002 ―
―
2001 ―
” 28 2001 4
2005 ‐
” 1983 10 ‐
2010
11
2004
‐
2000 ― ‐
2013 ―
2015 ―
“ 2010 ―
‐
146
” 2015 ― ⑤ ‐
G. 1998 ― ―
‐
2002
6
2003
” 32 2003 4
2000
1995
6
1993 1992
‐ 28
” 2005 ”
” 2008 ― ”
” 2010 2 ― ④
‐
2012
2003 15
⑦ 1983 ‐
⑦ 2002
2014 ―
p― ‐ 2008 , p
2007
2009 ―29
2010 ”p ―31
2011 p ―1970
33
147
2012 ― p
p―35
2013 ―1970 1990p― 37
2002 ” ‐
2009 ― ―
2000 ‐ 1994 ” 4
‐
Krauss, Ellis S., & Robert J. Pekkanen The rise and fall of Japan’s LDP:
political party organizations as historical institutions , Cornell University
Press, New York, 2011
Pempel, T. J. Patterns of Japanese policymaking: Experiences from higher
education, Westview press, Boulder,1978
Schoppa, Leonard J. Education reform in Japan�A case of immobilist�
politics, Routledge, New York,1991.
http://kokkaindl.go.jp/
http://www.mhlw.go.jp/
http://www.mofa.go.jp/
http://www.jpss.go.jp/
http://www.city.kita.tokyo.jp/
http://www.tokyo23city-kuchokai.jp/